U N I V E R S

Prof. Dr. Nevila NIKA
KRISHTËRIMI DHE ISLAMI
NË DHEUN E SHQIPTARËVE
PËRMBLEDHJE
u n i v e r s
46
Në këtë artikull trajtohet një temë e debatuar jo pak ndër vite
nga studjues, politikanë, diplomatë, shkrimtarë e gazetarë
shqiptarë e të huaj, ajo e pranisë apo praktimit të disa besimeve
fetare dhe ekzistencës së mirëkuptimit për këtë fakt tek
shqiptarët. Bazuar në dokumente origjinale të ruajtura në
Arkivin Qendror Shtetëror në Tiranë në punim pasi bëhet një
historik i shkurtër i zhvillimeve politike e shoqërore në
gadishullin Ballkanik e në veçanti në trevat shqiptare, shfaqen
disa konsiderata e përfundime interesante rreth shkaqeve që
detyruan shqiptarët të praktikojnë disa besime fetare.
Konvertimi i një numri të konsiderueshëm të shqiptarëve në
besimin islam, sot besim mbizotërues në Shqipëri, Kosovë,
Maqedoni e Mal të Zi, pra në të katërt shtetet kufitare ku banojnë
shqiptarë, ka qenë dhe mbetet ende edhe sot objekt diskutimesh
e debatesh të shumtë. Përveç dy arsyeve tashmë të pranuara prej
të gjithëve se, dhuna e ushtruar nga pushtuesi i ri si edhe ruajtja
e dhënia e privilegjeve, autorja mendon se është edhe një tjetër
arsye që mund të ketë ndikuar jo pak në këtë proces konvertimi
masiv të shqiptarëve në fenë e re që vinte nga Lindja. Trysnia e
ushtruar nga fqinjët tanë të krishterë për të pushtuar trojet
shqiptare përzënë, vrarë apo edhe asimiluar shqiptarët, i shtyn
këta të fundit të zgjedhin një besim të ri fetar duke mos pranuar
në këtë mënyrë të identifikoheshin serb, malazez, grek apo edhe
maqedonas për shkak se praktikonin besimin e krishterë, të ritit
ortodoks e latin. Mbrojtja me çdo mjet e mënyrë identitetin tonë
kombëtar, pra pavarësisht besimit fetar të praktikuar, i ka
shëndruar shqiptarët në një shembull për tu ndjekur.
Mirëkuptimi ndërfetar ndër shqiptarët është një vlerë e
jashtëzakonshme pë mbarë botën.