Fachowy Elektryk 5/2016
02.12.2016 • Views
Share Embed Flag

Fachowy Elektryk 5/2016

SPIS TREŚCI 6, 10,12, 72 Aktualności, w tym: 6 Słoneczny ENERGETAB 2016 13, 14, 47, 54, 72 Nowości, w tym: 13 Udoskonalone czujniki obrazujące rozkład temperatury 14 Puszka do ścian pustych 15 Nowoczesny osprzęt elektroinstalacyjny 20 Valena Allure – ikona designu 22 Osprzęt elektroinstalacyjny Kontakt-Simon 24 Konfigurator osprzętu Berker by Hager – teraz dostępny na urządzeniach mobilnych 26 Czujniki ruchu i obecności w instalacjach oświetleniowych 30 EDS (Emiter Design Studio) – nowoczesne, darmowe i intuicyjne narzędzie do projektowania rozdzielnic i urządzeń elektrycznych w środowisku 3D 33 Szafy sterownicze 34 Przegląd obudów rozdzielnic nn 40 Rewolucja w świecie połączeń dzięki sprężynie WAGO 42 Nowości firmy ELEKTRO 44 Złączki śrubowe 48 Nowoczesne oprawy ze źródłami światła LED 55 Systemy prowadzenia instalacji – natynkowe, podparapetowe, przypodłogowe, z rurami osłonowymi 58 Kryteria doboru puszek odgałęźnych 61 Mocujemy trasy kablowe 66 Automatyka i sterowanie w przemyśle 68 Pomiary instalacji elektrycznych z wykorzystaniem Fluke serii 1660 70 Sonel LKZ-720 – nowy lokalizator tras i uszkodzeń kabli oraz przewodów elektrycznych 73 Detektory kabli i przewodów 76 Analizatory jakości zasilania 79 ENERGOTYTAN – promocje 10/2016 80 Walizki narzędziowe z wyposażeniem dla elektromonterów 82 Pozytywne wibracje

SPIS TREŚCI
6, 10,12, 72 Aktualności, w tym:
6 Słoneczny ENERGETAB 2016
13, 14, 47, 54, 72 Nowości, w tym:
13 Udoskonalone czujniki obrazujące rozkład temperatury
14 Puszka do ścian pustych
15 Nowoczesny osprzęt elektroinstalacyjny
20 Valena Allure – ikona designu
22 Osprzęt elektroinstalacyjny Kontakt-Simon
24 Konfigurator osprzętu Berker by Hager – teraz dostępny na urządzeniach mobilnych
26 Czujniki ruchu i obecności w instalacjach oświetleniowych
30 EDS (Emiter Design Studio) – nowoczesne, darmowe i intuicyjne narzędzie
do projektowania rozdzielnic i urządzeń elektrycznych w środowisku 3D
33 Szafy sterownicze
34 Przegląd obudów rozdzielnic nn
40 Rewolucja w świecie połączeń dzięki sprężynie WAGO
42 Nowości firmy ELEKTRO
44 Złączki śrubowe
48 Nowoczesne oprawy ze źródłami światła LED
55 Systemy prowadzenia instalacji – natynkowe, podparapetowe, przypodłogowe, z rurami osłonowymi
58 Kryteria doboru puszek odgałęźnych
61 Mocujemy trasy kablowe
66 Automatyka i sterowanie w przemyśle
68 Pomiary instalacji elektrycznych z wykorzystaniem Fluke serii 1660
70 Sonel LKZ-720 – nowy lokalizator tras i uszkodzeń kabli oraz przewodów elektrycznych
73 Detektory kabli i przewodów
76 Analizatory jakości zasilania
79 ENERGOTYTAN – promocje 10/2016
80 Walizki narzędziowe z wyposażeniem dla elektromonterów
82 Pozytywne wibracje

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
rafaello

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

5/<strong>2016</strong><br />

Październik <strong>2016</strong><br />

ISSN 1643-7209

www.fachowyelektryk.pl<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press<br />

sp. z o.o. sp. k.<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

tel. kom. 502 255 773<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Redaktor Prowadzący<br />

Jerzy Wierzbowski<br />

tel. kom. 501 602 059<br />

jerzy.wierzbowski@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Marcin Sikora<br />

tel. kom. 515 251 052<br />

marcin.sikora@targetpress.pl<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyelektryk.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

Redakcja nie zwraca tekstów<br />

niezamówionych, zastrzega sobie prawo<br />

ich redagowania oraz skracania.<br />

Nie odpowiadamy za treść<br />

zamieszczonych reklam.<br />

ISSN 1643-7209<br />

Drodzy czytelnicy!<br />

Energia, energia, energia… O nią zabiegają pojedyncze jednostki, rodziny, społeczeństwa.<br />

Współczesna cywilizacja jest od niej coraz bardziej uzależniona. Was i mnie najbardziej interesuje,<br />

ze względu na wykonywany zawód, energia elektryczna. Producenci prześcigają się<br />

w wytwarzaniu wciąż nowych rodzajów urządzeń elektrycznych oraz doskonaleniu znanych<br />

wcześniej odbiorników energii oraz wyrobów, o których tak nie myślimy, ale które bez elektryczności<br />

nie działałyby.<br />

Jesteśmy kuszeni coraz bardziej wymyślnymi, bardziej wygodnymi w użyciu, wszechstronnymi,<br />

energooszczędnymi – itp., itd. – wyrobami, które powinniśmy mieć, bo uprzyjemnią i ułatwią<br />

nam życie, w domyśle uczynią nas szczęśliwymi.<br />

Jak wiemy, prawda bywa niejednoznaczna. Mamy takich rzeczy więcej, niż naprawdę potrzebujemy<br />

i niż mamy czas lub potrafimy w pełni wykorzystać. Niektóre, nawet nowe, są zbyt<br />

skomplikowane i przeładowane oprogramowaniem albo ściągają chmary reklam, inne mają<br />

uporczywie utrzymujące się wady lub nagminnie psują. Rosną wokół nas stosy elektrośmieci,<br />

dobrze jeśli sukcesywnie trafiają do utylizacji. Trafiają się też perełki, np. dwudziestoletnie<br />

niezniszczalne pralki czy zmywarki…<br />

Życzę wszystkim Wam umiejętności i łutu szczęścia przy wyborze kolejnych wyrobów elektrycznych<br />

i elektronicznych, które jak najlepiej będą spełniały Wasze potrzeby zawodowe<br />

i prywatne. Mam nadzieję, że będziecie mieli dość energii elektrycznej z sieci i z innych<br />

źródeł oraz wiele energii do działania we wszystkich sprawach, które są tego warte.<br />

No i oczywiście chciałbym, by kolejny elektryczny (treść), a elektroniczno-papierowy (postać)<br />

produkt naszej redakcji nie zawiódł Waszych oczekiwań.<br />

Jerzy Wierzbowski<br />

redaktor prowadzący<br />

SPIS TREŚCI<br />

6, 10,12, 72 Aktualności, w tym:<br />

6 Słoneczny ENERGETAB <strong>2016</strong><br />

13, 14, 47, 54, 72 Nowości, w tym:<br />

13 Udoskonalone czujniki obrazujące rozkład temperatury<br />

14 Puszka do ścian pustych<br />

15 Nowoczesny osprzęt elektroinstalacyjny<br />

20 Valena Allure – ikona designu<br />

22 Osprzęt elektroinstalacyjny Kontakt-Simon<br />

24 Konfigurator osprzętu Berker by Hager – teraz dostępny na urządzeniach<br />

mobilnych<br />

26 Czujniki ruchu i obecności w instalacjach oświetleniowych<br />

30 EDS (Emiter Design Studio) – nowoczesne, darmowe i intuicyjne narzędzie<br />

do projektowania rozdzielnic i urządzeń elektrycznych w środowisku 3D<br />

33 Szafy sterownicze<br />

34 Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

40 Rewolucja w świecie połączeń dzięki sprężynie WAGO<br />

42 Nowości firmy ELEKTRO<br />

44 Złączki śrubowe<br />

48 Nowoczesne oprawy ze źródłami światła LED<br />

55 Systemy prowadzenia instalacji – natynkowe, podparapetowe, przypodłogowe,<br />

z rurami osłonowymi<br />

58 Kryteria doboru puszek odgałęźnych<br />

61 Mocujemy trasy kablowe<br />

66 Automatyka i sterowanie w przemyśle<br />

68 Pomiary instalacji elektrycznych z wykorzystaniem Fluke serii 1660<br />

70 Sonel LKZ-720 – nowy lokalizator tras i uszkodzeń kabli oraz przewodów<br />

elektrycznych<br />

73 Detektory kabli i przewodów<br />

76 Analizatory jakości zasilania<br />

79 ENERGOTYTAN – promocje 10/<strong>2016</strong><br />

80 Walizki narzędziowe z wyposażeniem dla elektromonterów<br />

82 Pozytywne wibracje

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Słoneczny ENERGETAB <strong>2016</strong><br />

Międzynarodowe targi energetyczne ENER-<br />

GETAB <strong>2016</strong> – już 29. edycja – odbyły się<br />

w dniach 13-15 września przy przepięknej<br />

pogodzie na terenach ekspozycyjnych ZIAD<br />

Bielsko-Biała SA. Swoje najnowsze produkty<br />

zaprezentowało 750 wystawców z 22 krajów<br />

Europy i Azji, a ekspozycje targowe zajęły<br />

prawie 4 ha urokliwie położonego terenu<br />

u stóp Dębowca i Szyndzielni.<br />

Licząc na wzrost inwestycji i robót modernizacyjnych<br />

w energetyce, wystawcy starali się<br />

na tych największych w tej branży w Europie<br />

Środkowej targach pokazać swoje najnowocześniejsze<br />

maszyny, urządzenia, aparaty czy<br />

technologie, służące zwiększeniu niezawodności<br />

przesyłania energii elektrycznej oraz<br />

podniesieniu efektywności jej wytwarzania<br />

i użytkowania.<br />

Gama prezentowanych urządzeń i aparatów<br />

była bardzo szeroka: stacje transformatorowe,<br />

rozdzielnice, wyłączniki, przekładniki, kable<br />

i przewody, odnawialne źródła energii, aparaty<br />

i systemy pomiarowe, systemy automatyki,<br />

przesyłania i obróbki informacji, urządzenia<br />

UPS, agregaty prądotwórcze i napędy, słupy<br />

linii nn, SN, a nawet 110 kV, źródła światła<br />

wykorzystujące technologię LED oraz gustowne<br />

oprawy, cała gama specjalistycznych<br />

pojazdów, podnośników i narzędzi oraz wiele<br />

innych wyrobów czy oferowanych usług.<br />

Praktycznie, prawie na każdym stoisku można<br />

było dostrzec ciekawe, innowacyjne rozwiązania<br />

– niektóre zrozumiałe być może tylko<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

dla wąskiej grupy specjalistów. Nie brakowało<br />

też urządzeń i systemów wspomagających<br />

produkcję energii z OZE, mimo pewnego wyhamowania<br />

tych inwestycji w tym roku.<br />

Targom towarzyszyły konferencje i seminaria<br />

oraz kilkanaście prezentacji firmowych,<br />

a także wiele mniej formalnych spotkań wystawców<br />

z ich kontrahentami, w tym z licznie<br />

reprezentowanymi przedstawicielami największych<br />

inwestorów i wykonawców budów<br />

energetycznych.<br />

Wysokim poziomem merytorycznym odznaczały<br />

się warsztaty zorganizowane przez Polskie<br />

Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii<br />

Elektrycznej, na których zostały omówione<br />

zagadnienia monitorowania i ocen stanu tech-<br />

6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 6.<br />

Fot. 4. Fot. 5.<br />

nicznego stacji transformatorowych SN/nn<br />

i rozdzielnic WN, automatycznej lokalizacji<br />

uszkodzeń w sieciach SN oraz automatyzacji<br />

przełączeń w tych sieciach.<br />

Podobnie jak to miało miejsce w ubiegłym<br />

roku, konferencję zorganizowało Polskie Stowarzyszenie<br />

Elektroinstalacyjne na tematy<br />

związane z technologiami Smart Grid. Swoją<br />

obecność zaznaczyło też Stowarzyszenie<br />

<strong>Elektryk</strong>ów Polskich, starając się utworzyć<br />

radę współpracy firm przemysłu elektrotechnicznego<br />

i energetyki.<br />

Spośród 55 innowacyjnych produktów zgłoszonych<br />

do konkursu „na wyróżniający się<br />

produkt prezentowany na targach”, komisja<br />

konkursowa Pucharem Ministra Energii wyróżniła<br />

„system automatyzacji FDIR w oparciu<br />

o reklozer THO-RC27 zgłoszony przez<br />

firmę ZPUE S.A./Grupa Koronea. Nagrodą<br />

Prezydenta Bielska-Białej w postaci rzeźby<br />

„energetyczny człowiek” autorstwa artysty<br />

Bronisława Krzysztofa wyróżniono oprawy<br />

oświetleniowe CUDDLE z dedykowanymi<br />

wysięgnikami produkowane przez Zakład<br />

Produkcji Sprzętu Oświetleniowego „ROSA”.<br />

Natomiast statuetkę „Lwa” Fundacji im. Kazimierza<br />

Szpotańskiego nagrodzono „równoległy<br />

filtr aktywny wyższych harmonicznych<br />

(APF-100) zgłoszony przez firmę ELSTA<br />

ELEKTRONIKA z Wieliczki.<br />

Jak zwykle, dużym zainteresowaniem cieszyło<br />

się stoisko Strategicznego Partnera targów<br />

Fot. 7.<br />

Fot. 8.<br />

Fot. 9. Fot. 10.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

7

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 11.<br />

Fot. 13.<br />

Fot. 14.<br />

– TAURON Dystrybucji S.A., na którym<br />

w tym roku zachęcano do korzystania z pojazdów<br />

elektrycznych. Biorąc udział w organizowanym<br />

tam konkursie, można nawet było wygrać<br />

przejażdżkę elektrycznym samochodem<br />

osobowym. Mówiąc o elektrycznych pojazdach,<br />

warto wspomnieć, iż firma ELECTRUM<br />

z Białegostoku na targach przekazała miastu<br />

Fot. 12.<br />

Bielsko-Biała ł stację ładowania d i elektrycznych<br />

samochodów.<br />

Sporym zainteresowaniem wśród zwiedzających<br />

cieszył się konkurs multimedialny<br />

– zorganizowany po raz pierwszy na targach.<br />

Wystawcy, którzy zdecydowali się być sponsorami<br />

cennych nagród, wykorzystali go jako<br />

dodatkowe narzędzie marketingowe podczas<br />

prezentacji swojej oferty na targach. Około<br />

1,5 tys. zwiedzających zalogowało się ze swojego<br />

smartfona do specjalnej sieci wi-fi i wzięło<br />

udział w konkursie. Natomiast tych, którzy<br />

dobrze oraz szybko odpowiedzieli na niełatwe<br />

pytania, zaskoczyła wysoka wartość nagród, bo<br />

były to na przykład: smartwatch, złoty zegarek,<br />

tablet, elektroniczne czytniki dokumentów itp.<br />

Zainteresowanie, z jakim wśród zwiedzających<br />

targi spotkały się konkursy multimedialne,<br />

z pewnością zwróci uwagę wystawców<br />

przyszłorocznych targów ENERGETAB na tę<br />

nową i atrakcyjną formę promowania swojej<br />

firmy i jej nowości produktowych.<br />

Dziękując wszystkim uczestnikom za tak<br />

liczny udział w bardzo udanych tegorocznych<br />

targach, ich organizator – ZIAD Bielsko-<br />

-Biała zaprasza wystawców i zwiedzających<br />

do udziału w kolejnej – tym razem jubileuszowej,<br />

bo 30. edycji targów ENERGETAB<br />

w dniach 12-14 września 2017 r.<br />

Więcej informacji o targach ENERGETAB<br />

<strong>2016</strong>, w tym pełny wykaz produktów i firm<br />

wyróżnionych przez komisję konkursową<br />

oraz galeria zdjęć, są dostępne na stronie<br />

www.energetab.pl<br />

•<br />

Źródła ilustracji:<br />

Fot. 1-3. ZIAD/Janusz Mazurkiewicz<br />

Fot 4-11. i 14. Ryszard Staniszewski<br />

Fot. 12. ZIAD<br />

Fot. 13. Schneider Electric/Monday PR<br />

8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Jubileusz XV-lecia IEO<br />

Spotkanie z okazji jubileuszu XV-lecia Instytutu<br />

Energetyki Odnawialnej (IEO) odbyło się<br />

7 września <strong>2016</strong> r. w Zamku Ujazdowskim<br />

w Warszawie. Poprowadził je jeden z założycieli<br />

i prezes zarządu IEO Grzegorz Wiśniewski.<br />

Udział wzięli m.in. dr Barbara Fedyszak-<br />

-Radziejowska, doradca prezydenta Andrzeja<br />

Dudy, Piotr Zgorzelski, poseł na Sejm RP,<br />

prof. Maciej Nowicki, b. minister środowiska,<br />

Tomasz Podgajniak, b. minister środowiska,<br />

Krzysztof Zaręba, b. pełnomocnik rządu ds.<br />

OZE, dyrektor Departamentu Energii i Innowacji<br />

NFOŚiGW Urszula Zając, prezes Federacji<br />

Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych<br />

NOT Ewa Mankiewicz-Cudny, jak również<br />

przedstawiciele Ambasad: USA, Dani, Wielkiej<br />

Brytanii.<br />

Prezes Grzegorz Wiśniewski witając uczestników<br />

spotkania, nie ukrywał, że jubileusz trafia<br />

w trudny czas dla OZE i dla przyszłości trzeba<br />

szukać nowych rozwiązań. Wspominał, że historia<br />

powstania IEO związana jest z procesem<br />

akcesji do UE: większość założycieli, pracowników,<br />

współpracowników IEO wywodzi<br />

się z tamtych czasów. Był to czas pionierów<br />

i… romantyków. W tym czasie Komisja Europejska<br />

(KE) wydała<br />

w 1997 r. Białą Księgę<br />

„Energia dla przyszłości:<br />

odnawialne źródła<br />

energii” – pierwszy samodzielny<br />

dokument<br />

dot. OZE. Dokument<br />

ten zakładał, że do<br />

2010 r. kraje członkowskie<br />

UE uzyskają 12%<br />

udział energii ze źródeł<br />

odnawialnych w swoich bilansach paliwowo<br />

energetycznych.<br />

Wtedy właśnie KE stworzyła Europejskie Centrum<br />

Energii Odnawialnej (EC BREC), którym<br />

zarządzała bezpośrednio w Polsce przez 3 lata.<br />

Następnie EC BREC zostało „przeniesione”<br />

do państwowego Instytutu Budownictwa, Mechanizacji,<br />

Elektryfikacji Rolnictwa (IBMER),<br />

a z inicjatywy EC BREC powstała i została<br />

uchwalona przez rząd i sejm „Strategia rozwoju<br />

energetyki odnawialnej” z wyznaczonymi celami<br />

OZE dla Polski na rok 2010.<br />

Po wypełnieniu przez EC BREC zasadniczego<br />

zadania, w 2001 r. powstał Instytut<br />

Energetyki Odnawialnej, jako nie nastawiona<br />

na zysk spółka pracownicza utworzona<br />

przez pracowników EC BREC.<br />

W jednym z licznych wystąpień gości prof.<br />

Maciej Nowicki pogratulował Grzegorzowi<br />

Wiśniewskiemu i zespołowi IEO uporu<br />

i niezależności politycznej i życzył, aby<br />

upór stał się sukcesem, aby wreszcie nastały<br />

dobre czasy dla OZE. Z kolei Dariusz<br />

Koc, wiceprezes zarządu KAPE pogratulował<br />

IEO oraz złożył deklaracje i życzenia<br />

współpracy z całym sektorem efektywności<br />

energetycznej. Redakcja FE dołącza się<br />

do życzeń jak najpełniejszej realizacji zadań<br />

IEO w następnych latach.<br />

Na podstawie informacji IEO<br />

WEBINARIA EVER<br />

Webinaria EVER to sposób na zdobycie praktycznej<br />

wiedzy o zasilaniu gwarantowanym<br />

w nowoczesnym wydaniu. To szkolenia online<br />

prowadzone całkowicie zdalnie, organizowane<br />

przez polskiego producenta rozwiązań zasilania<br />

gwarantowanego, firmę EVER Sp. z o.o. Mają<br />

na celu zapoznanie uczestników z rozwiązaniami<br />

zasilania gwarantowanego. Pierwszy pilotażowy<br />

cykl rozpoczął się już w październiku<br />

i potrwa do połowy listopada br.<br />

Szkolenia EVER, prowadzone zdalnie, pozwolą<br />

uczestnikom w krótkim czasie i w dogodnym<br />

miejscu, zdobyć praktyczną i przydatną w codziennej<br />

pracy wiedzę. Skierowane do różnych<br />

grup odbiorców, szczególnie polecane partnerom<br />

– inżynierom i specjalistom odpowiedzialnym<br />

za wdrożenia i instalacje systemów<br />

zasilania gwarantowanego. Zalecane również<br />

zarządzającym menedżerom decydującym o inwestycjach<br />

oraz administratorom odpowiedzialnym<br />

za zapewnienie zasilania w swoich firmach.<br />

Aby wziąć udział w szkoleniach online EVER,<br />

wystarczy zarejestrować się przez formularz rejestracyjny<br />

(na stronie www.ever.eu/werbinaria)<br />

i wybrać interesujące tematy.<br />

Warsztaty online poprowadzą przedstawiciele<br />

EVER, doświadczeni inżynierowie specjalizujący<br />

się w tym obszarze. Każde spotkanie będzie<br />

składać się z części prezentacyjnej, po której<br />

uczestnicy będą mogli zadawać pytania prowadzącym.<br />

Po ukończeniu trzech różnych webinariów<br />

uczestnicy webinariów EVER otrzymają<br />

certyfikat uczestnictwa. EVER planuje przygotować<br />

dla wszystkich uczestników specjalne<br />

oferty i atrakcyjne promocje.<br />

REJESTRACJA<br />

Udział w webinariach EVER jest całkowicie<br />

bezpłatny. Aby zgłosić chęć udziału, należy wypełnić<br />

elektroniczny formularz zgłoszenia dostępny<br />

na stronie internetowej www.ever.eu/webinaria<br />

i wybrać interesujące tematy webinariów.<br />

Więcej o webinariach EVER na stronie:<br />

www.ever.eu/webinaria<br />

•<br />

Terminy i tematy<br />

03.11.<strong>2016</strong>, (czwartek), start 11:00<br />

Systemy zasilania gwarantowanego EVER.<br />

Ogólna prezentacja UPS online oraz systemów<br />

EVER&Fogo.<br />

Prelegent: Paweł Byczyński<br />

08.11.<strong>2016</strong>, (wtorek), start 11:00<br />

Prezentacja oprogramowania PowerSoft do zarządzania<br />

i monitorowania parametrami UPS<br />

(Windows). Omówienie konfiguracji zdarzeń,<br />

pokaz wysyłania alertów przez maila, jak i gdzie<br />

zapisywane są logi, zarządzanie zdalne przez<br />

http/SNMP, monitoring agregatu itp.<br />

Prowadzący:<br />

Paweł Pawlak, Dawid Kowalewski<br />

09.11.<strong>2016</strong> (środa), start 11:00<br />

Przegląd oferty produktowej (UPS i listwy).<br />

Seria zasilaczy UPS EVER Sinline RT/RT XL,<br />

listwy antyprzepięciowe Classic i Variant.<br />

Prowadzenie: Paweł Pawlak<br />

17.11.<strong>2016</strong> (czwartek), start 11:00<br />

Seria UPS EVER Powerline Green 33/LITE<br />

– realne oszczędności z kompensacją mocy biernej.<br />

Prelegent: Paweł Byczyński<br />

10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rittal - kamień węgielny pod nowy zakład<br />

Najnowocześniejszy na świecie zakład<br />

produkcji obudów kompaktowych Rittal<br />

ma powstać w 2018 r. Na 24 000 m²<br />

będzie wytwarzane około 9000 obudów<br />

dziennie. Fabrykę zaprojektowano tak,<br />

aby każdy zamówiony przez klienta produkt<br />

można było efektywnie wyprodukować<br />

w dowolnej liczbie z wykorzystaniem<br />

300 podstawowych typów obudów. Rocznie<br />

będzie przetwarzane około 25 000 ton<br />

stali. Inwestycja w Haiger w Hesji oraz<br />

modernizacja zakładów w Rittershausen<br />

i Hof to działania, które podejmuje Rittal<br />

– wiodący dostawca szaf sterowniczych<br />

i systemów – aby skierować swoją produkcję<br />

ku przyszłości.<br />

Przed 55 laty w heskim Rittershausen powstała<br />

pierwsza na świecie kompaktowa<br />

obudowa sterownicza.<br />

Tak rozpoczęła się historia<br />

sukcesów wysokiej<br />

jakości obudów<br />

Rittal na całym świecie<br />

i we wszystkich<br />

dziedzinach przemysłu.<br />

Obecnie historia ta<br />

będzie kontynuowana<br />

w Haiger. To właśnie<br />

tu Rittal buduje nową,<br />

będącą największą inwestycją<br />

w historii firmy,<br />

supernowoczesną<br />

fabrykę do produkcji<br />

obudów kompaktowych<br />

za 250 milionów euro. Podstawą<br />

wysokowydajnych procesów produkcji, logistyki<br />

i komunikacji są przy tym struktury<br />

Przemysłu 4.0. Poza tym w ramach tej samej<br />

inwestycji do nowych struktur zostaną przystosowane<br />

dwa pozostałe zakłady w regionie.<br />

W środkowej części Hesji powstanie natomiast<br />

następna fabryka produkująca szafy<br />

pełnogabarytowe ze stali nierdzewnej.<br />

Podczas uroczystości premier Hesji Volker<br />

Bouffier wspólnie z dr. Friedhelmem Loh,<br />

właścicielem i przewodniczącym zarządu<br />

Friedhelm Loh Group, symbolicznie jako<br />

kamień węgielny wykorzystali kompaktową<br />

szafę sterowniczą z serii AE. AE to „pierwsza<br />

z pierwszych”!<br />

Kolejny nowy zakład powstanie w najbliższych<br />

latach w pobliżu Rittershausen.<br />

Dr Friedhelm Loh ogłosił to przy okazji<br />

wmurowania kamienia węgielnego pod<br />

zakład w Haiger. Na 56 000 m² będą produkowane<br />

szafy pełnogabarytowe ze stali<br />

nierdzewnej.<br />

www.rittal.pl<br />

Nowe funkcje w sklepie TIM.pl<br />

Jedną z głównych zalet zakupów przez internet<br />

jest ich szybkość – bez kolejek, bez oczekiwania<br />

na godziny otwarcia. TIM.pl stara się<br />

ten proces jeszcze przyspieszyć. Odświeżony<br />

i unowocześniony koszyk oraz możliwość<br />

korzystania z kodów i etykiet EAN to funkcje,<br />

które pojawiły się w ostatnich tygodniach<br />

w e-sklepie TIM SA, by umożliwić klientom<br />

jeszcze szybsze składanie zamówień. Powstało<br />

wyjątkowe połączenie zaawansowanych<br />

opcji będących w zasięgu jednego kliknięcia<br />

myszki oraz prostej, intuicyjnej obsługi.<br />

Koszyk umożliwia skorzystanie ze znanej<br />

klientom TIM.pl inteligentnej wyszukiwarki<br />

i dołożenie brakującego produktu z poziomu<br />

koszyka, bez konieczności powracania<br />

do strony głównej. To także bardziej<br />

przejrzysta sekcja zamówień, podzielonych<br />

na przesyłki, listę produktów (wzbogaconych<br />

o zdjęcia), wartość zamówienia i sposób dostawy.<br />

Wybór sposobu płatności ułatwiają<br />

czytelne ikony, a także informacja o ewentualnej<br />

wysokości limitu kredytowego (wykorzystanego<br />

i nadal dostępnego). Z poziomu<br />

koszyka możliwy jest też dostęp do sekcji<br />

„Moje konto”, a w niej m.in. podgląd historii<br />

zamówień i otrzymanych faktur.<br />

W 2003 r. w magazynach TIM-u (każdy<br />

lokalny oddział sprzedaży posiadał własny)<br />

wdrożono system kodów kreskowych<br />

(EAN), co znacząco usprawniło pracę. Jesienią<br />

<strong>2016</strong> r., na TIM.pl udostępniono nową<br />

funkcję – generowania, a następnie drukowania<br />

tabel i etykiet zawierających kody<br />

EAN, które pojawiły się także na fakturach.<br />

W ofercie sklepu pojawiły się czytniki, drukarki<br />

i etykiety kodów kreskowych, a więc<br />

wszystko, co potrzebne do skorzystania z nowej<br />

funkcji – kompatybilne z najpopularniejszymi<br />

programami sprzedażowymi.<br />

Z części możliwości, jakie oferują w TIM.pl<br />

kody EAN, można skorzystać bez czytnika<br />

kodów – wystarczy smartfon z zainstalowaną<br />

aplikacją mobilną mTIM.<br />

Starania firmy są zauważane. 3 października<br />

<strong>2016</strong> r. TIM.pl został wyróżniony w konkursie<br />

„Mistrzowie e-commerce” organizowanym<br />

przez tygodnik „Wprost”. Jury doceniło<br />

„przełamanie dotychczasowych zwyczajów<br />

zakupowych w branży elektrotechnicznej i zamianę<br />

klasycznego handlu na kanał online”.<br />

Co więcej, e-sklep TIM SA zdobył trzecią<br />

z rzędu nominację, w kategorii „Innowacja<br />

roku”, w konkursie organizowanym przez<br />

Izbę Gospodarki Elektronicznej. Innowacją<br />

zgłoszoną w tym roku do konkursu przez TIM<br />

są wdrożone kilka tygodni temu kody EAN.<br />

Tymczasem w należącym do niedawna<br />

do TIM SA centrum logistycznym w podwrocławskich<br />

Siechnicach trwa wyposażanie<br />

nowo wybudowanej hali. Centrum logistyczne<br />

będzie mogło miesięcznie wysyłać nie<br />

70-80 tysięcy przesyłek, jak przed rozbudową,<br />

lecz nawet ponad 200 tysięcy.<br />

www.tim.pl<br />

12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

Udoskonalone czujniki obrazujące<br />

rozkład temperatury<br />

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Firma FLIR ogłosiła we wrześniu br. wprowadzenie<br />

na rynek udoskonalonych, bardziej<br />

wszchstronnych czujników obrazujących<br />

rozkład temperatury (A35 i A65). Są to<br />

defacto przemysłowe kamery podczerwieni<br />

znajdujące zastosowanie m.in. w zautomatyzowanych<br />

procesach przemysłowych.<br />

Dzięki bardziej wytrzymałej mechanicznie<br />

konstrukcji, szerokiej gamie obiektywów<br />

i zwiększonemu temperaturowemu zakresowi<br />

pracy opisywane modele czujników<br />

oferują polepszone parametry użytkowania,<br />

w dodatku za lepszą cenę.<br />

Modele A35/A65 są jedynymi na rynku<br />

czujnikami obrazującymi rozkład temperatury,<br />

które są standardowo przystosowane<br />

do transmisji obrazów zgodnie ze standardem<br />

GigE Vision i przy użyciu protokołu<br />

GenICam.<br />

Czujniki A35/A65 zostały zaprojektowane<br />

z myślą o wykorzystaniu ich w sterowaniu<br />

procesami, kontrolą jakości oraz<br />

do śledzenia parametrów środowiskowych<br />

i ochrony przeciwpożarowej. Po<br />

modernizacji pozwalają wymienione zadania<br />

wypełniać sprawniej i z większym<br />

współczynnikiem niezawodności.<br />

Oba typy czujników mają też zwiększoną<br />

odporność na wibracje, znosząc mniej korzystne<br />

warunki środowiskowe i są oferowane<br />

z ośmioma obiektywami z zakresu<br />

od 8° do 90°, pozwalając na pomiar niewielkich<br />

obiektów oraz skanowanie większych<br />

obszarów.<br />

Dzięki wspomianym wcześniej rozwiązaniom<br />

komunikacyjnym czujniki A 35 i A 65<br />

są gotowe do współpracy (rozwiązanie<br />

typu plug and play – przyłącz i używaj)<br />

z istniejącymi w danym obiekcie systemami<br />

technicznymi.<br />

Urządzenia są dostępne przez dotychczasowe<br />

kanały dystrybucji produktów marki<br />

FLIR.<br />

www.flir.eu/automation<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

13

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Laser krzyżowy Bosch Quigo Plus<br />

Tytułowe urządzenie powstało z myślą<br />

o fanach wyjątkowych wnętrz. Można być<br />

takim fanem na własny użytek, wyposażając<br />

swoje mieszkanie lub dom, można też<br />

z pasją projektować i wykonywać instalacje,<br />

umeblowanie, dekoracje na użytek<br />

klientów, którzy będą zadowoleni z dobrze<br />

wykonanej roboty i być może polecą usługodawcę<br />

rodzinie i znajomym. Nowy laser<br />

krzyżowy Quigo Plus marki Bosch to gadżet<br />

dla pasjonatów z obu grup. Proste w obsłudze<br />

urządzenie pozwoli im zrealizować wiele<br />

nieprzeciętnych pomysłów.<br />

Quigo Plus umożliwia bowiem realizację<br />

odważnych, wyjątkowych projektów dekoratorskich.<br />

Na dodatek łatwo i precyzyjnie,<br />

co też jest cechą eleganckich rozwiązań.<br />

Użycie lasera zastępuje pracochłonne pozycjonowanie<br />

z użyciem poziomicy, ponieważ<br />

wyświetla on idealnie równą poziomą i pionową<br />

linię. Oprócz dwóch linii prostopadłych<br />

wyświetla też na nich dodatkowe znaczniki,<br />

dzieląc obie linie na równe części. Tym<br />

samym na obu podstawowych liniach tworzy<br />

skalę. Dzięki dodatkowym znacznikom użytkownik<br />

jest w stanie umieszczać na ścianach<br />

przedmioty w równej odległości od siebie,<br />

bez konieczności używania dodatkowych<br />

narzędzi. Może też np. wyznaczać położenie<br />

osprzętu elektroinstalacyjnego, obudowy<br />

rozdzielnicy itp. Ta prosta funkcjonalność otwiera<br />

wiele nowych możliwości!<br />

Szerokość między znacznikami na liniach<br />

można regulować poprzez zmianę odległości<br />

lasera od ściany.<br />

W Quigo Plus linie laserowe mogą być<br />

także wyświetlane pod kątem. Odpowiednie<br />

ustawienie lasera ułatwia statyw, który<br />

znajduje się w wyposażeniu standardowym<br />

urządzenia. Quigo Plus jest banalnie prosty<br />

w obsłudze – po przesunięciu włącznika<br />

w górę, narzędzie jest gotowe do użycia.<br />

Układanie tapet, zawieszenie obrazów,<br />

luster czy szafek, tworzenie na ścianach<br />

kreatywnych dekoracji – to wszystko jest<br />

znacznie łatwiejsze z laserem krzyżowym<br />

Quigo Plus firmy Bosch.<br />

www.bosch-prasa.pl<br />

Gniazda modułowe QUADRO 45X22,5 firmy KOPOS<br />

Przedstawiamy nowe gniazda modułowe<br />

QUADRO 45X22,5. W serii dostępne są<br />

gniazda typu HDMI, USB oraz RJ12 i RJ 45.<br />

Wszystkie wymienione gniazda mają rozmiar<br />

45 x 22,5 x 36 mm. Gniazda charakteryzują<br />

się stopniem szczelności IP20. Płytka<br />

centralna gniazd wyprodukowana jest z materiału<br />

PC-ABS. Dostępny kolor – biały. Ich<br />

zaletą jest niezwykle łatwy i szybki montaż<br />

metodą zatrzaskową – na klik. Gniazda te<br />

pasują do kanałów podparapetowych produkcji<br />

KOPOS o rozmiarach: PK 90 x 55 D;<br />

PK 120 x 55 D; PK 160 x 65 D; PK 210<br />

x 70 D (z pokrywami 45 mm). Wymienione<br />

gniazda można także stosować w puszkach<br />

podłogowych KOPOBOX oraz puszkach<br />

KOPOBOX mini.<br />

www.kopos. pl<br />

14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowoczesny osprzęt<br />

elektroinstalacyjny<br />

W branży osprzętu instalacyjnego dzieje się bardzo dużo. Sprawdźmy, na wybranych<br />

przykładach, jakie są najnowsze rozwiązania, które oferują nam, a przede wszystkim<br />

naszym klientom – producenci.<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Mimo niewielkich rozmiarów gniazda<br />

wtyczkowe i łączniki oraz pokrewne im<br />

odmiany osprzętu stanowią kluczowy element<br />

instalacji elektrycznej. Wieńczą dzieło,<br />

dopieszczają aranżację, umożliwiając<br />

bezpieczną i wygodną obsługę instalacji.<br />

Producenci wciąż rozwijają gamę osprzętu<br />

elektroinstalacyjnego, coraz bardziej dbając<br />

o estetykę, otwierając tę dziedzinę na nowoczesne<br />

technologie, opracowując coraz<br />

szybsze i pewniejsze metody montażu.<br />

Uniwersalne rozwiązania<br />

Choć największe zmiany w dziedzinie<br />

osprzętu elektroinstalacyjnego dokonują się<br />

w jego wzornictwie, nie możemy nie wspomnieć<br />

także o innowacyjnych rozwiązaniach<br />

dotyczących konstrukcji czy montażu,<br />

nad którymi nieustannie pracują producenci.<br />

Jakieś przykłady? Na rynku pojawił się<br />

ostatnio system opierający się na jednym<br />

mechanizmie gniazd i jednym mechanizmie<br />

łączników, które można doposażyć<br />

w dowolny sposób. Otrzymujemy swego<br />

rodzaju uniwersalną bazę, na którą możemy<br />

założyć różne elementy wierzchnie (oczywiście<br />

z gamy produktów danego producenta).<br />

Jakie są korzyści z tego rozwiązania dla<br />

projektanta, instalatora czy klienta? Decyzje<br />

estetyczne, dotyczące wykończenia, linii<br />

czy modelu nie muszą być podejmowane<br />

od razu, na etapie montowania łączników<br />

czy gniazd – wszystkie elementy są sprzedawane<br />

oddzielnie. Jednocześnie oznacza<br />

to niższe koszty wymiany osprzętu w przypadku<br />

modernizacji, czy zmian w koncepcji<br />

wnętrza w przyszłości. Instalator nie staje<br />

się zaś uzależniony od decyzji inwestora<br />

i może kontynuować prace w dowolnym<br />

momencie.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

15

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: SCHNEIDER ELECTRIC<br />

Gniazda USB stają się niezbędne dla użytkowników tabletów i smartphonów<br />

Montujemy i to szybko<br />

Szybki, nieskomplikowany montaż umożliwiają<br />

przede wszystkim zaciski bezśrubowe.<br />

Większość osprzętu jest wyposażona<br />

w elementy pozwalające na wybrany, najwygodniejszy<br />

w danym przypadku sposób<br />

mocowania: także na kołki rozprężne, łapki<br />

czy wkręty. Na większości mechanizmów,<br />

z tyłu, narysowany jest układ styków i zacisków<br />

oraz schemat połączeń, dzięki czemu<br />

instalator nie będzie miał problemu z ich<br />

prawidłowym przyłączeniem. Umieszczany<br />

jest tu również przymiar pozwalający<br />

na szybsze ustalenie długości odizolowania<br />

przewodu, dzięki czemu ryzyko popełnienia<br />

błędu jest minimalne. Tak przygotowane<br />

przewody możemy umieszczać w zaciskach<br />

bez obawy o nieprawidłową pracę<br />

któregoś z nich. Ergonomiczne, wygodne<br />

zaciski sprężynowe umożliwiają szybkie<br />

uwolnienie przewodu – w razie potrzeby<br />

możemy łatwo dokonać zmiany podłączenia.<br />

Wyprofilowane wejścia kablowe<br />

ułatwiają umieszczenie przewodu w zacisku<br />

w taki sposób, aby jego odsłonięta<br />

część znajdowała się pod warstwą izolacyjną<br />

– zapobiega to zwarciom. Instalację<br />

usprawniają również samopowrotne pazurki<br />

wyposażone w nierdzewne elementy<br />

sprężynujące. Z kolei montaż wielokrotny<br />

ułatwiają wypusty montażowe zapobiegające<br />

przesuwaniu się poszczególnych me-<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Dom otwiera się na nowe technologie<br />

Jacek Grenda,<br />

kierownik produktu,<br />

Hager<br />

Trudno jest sobie wyobrazić<br />

życie w dzisiejszych czasach<br />

bez telewizji, DVD, Blu-ray lub<br />

systemu hi-fi. Elementy te są<br />

częścią podstawowego wyposażenia<br />

niemal każdego gospodarstwa<br />

domowego. Podczas<br />

gdy telewizor zapewnia idealny<br />

obraz oraz głębokie niskie<br />

tony płyną z głośników systemu<br />

hi-fi, zazwyczaj tył osprzętu nie<br />

jest miłym widokiem. Niewyobrażalnie<br />

splątane przewody<br />

często czyhają tam na nas,<br />

w szczególności przy dużej liczbie<br />

połączonych ze sobą urządzeń.<br />

Nowoczesne rozwiązania,<br />

występujące w ofercie Berker by Hager, mogą położyć kres<br />

temu bałaganowi. Gniazda multimedialne przeznaczone<br />

do różnych zastosowań zapewniają możliwość zniknięcia<br />

przewodów pod powierzchnią ściany, pozostawiając jedynie<br />

wrażenie harmonii. Najczęściej dzisiaj stosowane gniazdo<br />

HDMI zapewnia wysokiej jakości połączenie wszystkich<br />

nowych urządzeń elektronicznych, oferując użytkownikom<br />

możliwość transmisji wysokiej rozdzielczości obrazów oraz<br />

dźwięku przez jedno i to same połączenie. Ze względu na<br />

duże wymiary wtyczek w dostępnych przewodach HDMI<br />

warto sprawdzić, czy bardziej dogodnym rozwiązaniem nie<br />

byłoby gniazdo z przyłączem ustawianym pod kątem 90 o .<br />

Dla telefonów komórkowych, odtwarzaczy MP3 oraz komputerów<br />

dostępne jest gniazdo USB/Mini audio, w którym<br />

złącze audio umożliwia odtwarzanie muzyki, a port USB<br />

przesyłanie danych. Komputery, monitory, laptopy oraz<br />

projektory mogą również być podłączone do gniazda VGA.<br />

16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: GIRA<br />

Fot.: GIRA<br />

Nowoczesny osprzęt elektroinstalacyjny niejednokrotnie współpracuje z czujkami<br />

ruchu<br />

chanizmów podczas przykręcania. Dzięki<br />

temu osiągamy należyte wypoziomowanie<br />

zestawu.<br />

Interesujące są z pewnością rozwiązania<br />

zwiększające bezpieczeństwo korzystania,<br />

czyli np. mechanizmy uniemożliwiające<br />

wyrwanie gniazdka czy włącznika<br />

ze ściany. W tym celu wykorzystywane<br />

są wzmocnione zaczepy pazurków wraz<br />

z dedykowanymi punktami ich podparcia.<br />

W mechanizmach jednego z producentów<br />

spowodowało to zwiększenie siły potrzebnej<br />

do usunięcia gniazda z odpowiadającej<br />

szarpnięciu ciężarkiem o masie 12,2 kg<br />

do 22,4 kg. Nie ma więc tu mowy o „wypadających”<br />

gniazdach. W tym miejscu<br />

warto wspomnieć, że dla pewności mocowania<br />

osprzętu podtynkowego kluczowe<br />

znaczenie mają zastosowane dobrej<br />

jakości puszki instalacyjne (starannie,<br />

mocno osadzone w ścianie) mające gwintowane<br />

otwory do przykręcania mechanizmów.<br />

Do montażu w ścianach lekkich<br />

o konstrukcji szkieletowej trzeba stosować<br />

inne, specjalne puszki, a do montażu<br />

osprzętu natynkowego odpowiednio dobrane<br />

do materiału i konstrukcji ściany<br />

łączniki (kołki rozprężne, wkręty).<br />

Tędy droga<br />

Nie dziwią nas już podświetlenia pomagające<br />

znaleźć łącznik w ciemnym pomieszczeniu<br />

czy nawet – przy odpowiednio zaplanowanym<br />

osprzęcie – wskazujące drogę, np.<br />

w holu. Oprócz tradycyjnych podświetleń<br />

neonowych i żarowych stosowane są popularne<br />

LED-owe, dające neutralne, przyjazne<br />

dla oka światło, a dodatkowo energooszczędne.<br />

Interesującym rozwiązaniem<br />

są gniazda wtyczkowe ze świecącą na biało<br />

listwą wpuszczoną w krawędź – delikatna<br />

poświata skierowana jest ku dołowi, nie<br />

dochodzi więc do oślepienia użytkownika.<br />

Moduł podświetlenia skomunikowany jest<br />

z czujką zmierzchową – załącza się dopiero<br />

po zapadnięciu zmroku lub przy niedostatecznych<br />

warunkach oświetleniowych<br />

w pomieszczeniu.<br />

Ciekawą dodatkową funkcją jest również<br />

podświetlenie w gniazdku na tyle mocne,<br />

że może zastąpić lampkę do czytania.<br />

Coraz popularniejsze są włączniki z podświetleniem współpracujące z czujniką<br />

zmierzchową<br />

Niezłe cacko<br />

Wraz z rosnącą popularnością systemów<br />

automatycznych (oświetlenia,<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

17

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ogrzewania, wentylacji itd.) oraz upowszechnieniem<br />

się technologii mobilnych<br />

na rynku pojawiają się kolejne<br />

propozycje nadążającego za tą tendencją,<br />

nowoczesnego, a przy okazji „gadżeciarskiego”<br />

osprzętu. Sterowanie za<br />

pośrednictwem łączników oświetleniem<br />

jest możliwe przewodowo (np. skrętka<br />

w standardzie KNX lub SCS), na drodze<br />

radiowej lub przez wbudowany moduł<br />

Wi-Fi, ponadto łączniki są coraz częściej<br />

uruchamiane jedynie przez zbliżenie doń<br />

dłoni (czujki ruchu i obecności). Z kolei<br />

specjalne modele gniazdek spełniających<br />

jednocześnie rolę stacji dokujących<br />

do smartfonów to rozwiązanie dostępne<br />

na rynku już od paru dobrych lat.<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Funkcjonalne i piękne<br />

Nieestetyczne, czy po prostu nieciekawe<br />

i nudne włączniki i gniazdka powoli<br />

odchodzą do lamusa. Osprzęt elektroinstalacyjny<br />

stał się swego rodzaju designerską<br />

atrakcją, kolejnym elementem<br />

podkreślającym przemyślaną aranżację<br />

wnętrza. Drewniane ramki pozwolą<br />

na dyskretne wkomponowanie w architekturę<br />

pomieszczenia, podobnie łączniki<br />

wykończone stalą nierdzewną, szkła czy<br />

nawet marmuru. Niektórzy producenci<br />

oferują nawet wykonanie łączników<br />

na zamówienie, dzięki czemu inwestor<br />

ma możliwość perfekcyjnego dopasowania<br />

niepowtarzalnych detali. Uwagę<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Włącznik z czujką ruchu<br />

Andrzej Dubrawski,<br />

kierownik działu<br />

technicznego,<br />

Tema<br />

Aktualnie samoczynne załączanie<br />

oświetlenia może być realizowane<br />

za pomocą włączników połączonych<br />

z czujką ruchu – także w pomieszczeniach,<br />

w których znajdują<br />

się wentylatory czy grzejniki. Czujka<br />

Gira Sensotec działa w oparciu<br />

o efekt Dopplera, tj. rejestruje, czy<br />

ktoś się do niej zbliża lub oddala.<br />

W przeciwieństwie do czujek IR<br />

nie musi „widzieć” poruszającego<br />

się obiektu. Dzięki temu doskonale sprawdza się w pomieszczeniach<br />

o skomplikowanym kształcie, pozałamywanych<br />

korytarzach i w klatkach schodowych. Ponadto dzięki temu<br />

urządzenie nie jest wrażliwe na temperaturę ani na zaparowanie.<br />

Z tego względu dobrze spełnia swe zadanie w łazienkach<br />

czy pokojach kąpielowych. Ponadto urządzenie to ma<br />

wbudowany czujnik zbliżeniowy, dzięki czemu zapewnia absolutną<br />

higienę. Zbliżenia dłoni na kilka centymetrów załącza<br />

lampy. Rozwiązanie polecane w miejscach, w których brudzą<br />

się ręce, np. warsztatach i garażach. A także szpitalach, izolatkach<br />

itp.<br />

18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: LEGRAND<br />

zwraca również m.in. osprzęt elektroinstalacyjny<br />

w stylu… retro. Wraca się<br />

do włączników obrotowych, czyli uruchamianych<br />

pokrętłem. Są najczęściej<br />

wykonane z porcelany, często ręcznie<br />

malowanej; mogą też przypominać przyciski<br />

na panelu sterowania zabytkową łodzią<br />

podwodną. Tego rodzaju estetyczne<br />

rozwiązania to nadal pewnego rodzaju<br />

nisza, ale możemy być pewni, że coraz<br />

więcej klientów będzie się na nie decydować<br />

– jesteśmy bowiem coraz bardziej<br />

świadomi estetycznie, uczymy się łączyć<br />

style i detale.<br />

Do zadań specjalnych<br />

Jednocześnie obserwujemy prężny rozwój<br />

gamy produktów przeznaczonych<br />

do specjalnych zastosowań, czyli np.<br />

związanych z niekorzystnymi warunkami<br />

środowiskowymi lub ryzykiem aktów<br />

wandalizmu. Producenci oferują wyróżniające<br />

się coraz lepszymi parametrami<br />

rozwiązania przeznaczone do pomieszczeń<br />

czy stref, w których panuje dość niska<br />

lub podwyższona temperatura, duża<br />

wilgotność czy też zapylenie. Znacznie<br />

większy jest wybór spośród osprzętu<br />

bryzgoszczelnego dedykowanego<br />

do montażu np. w kuchni czy łazience.<br />

Łączniki czy gniazda wtyczkowe są tak<br />

konstruowane, aby uniemożliwić przedostanie<br />

się do mechanizmu ani kropli<br />

wody. Służą temu m.in. styki ochronne,<br />

czy też wykonane z gumy dławnice,<br />

a przede wszystkim specjalne wieczka<br />

z tworzywa termoplastycznego chroniące<br />

zarówno przed wilgocią, jak i włożeniem<br />

do otworów wtykowych jakichkolwiek<br />

przedmiotów, chociażby przez małe dzieci.<br />

W produkowaniu superszczelnego<br />

(hermetycznego) osprzętu sprawdza się<br />

ponadto technologia wtrysku dwukomponentowego<br />

(obudowa trwale połączona<br />

z uszczelką). Stosuje się tu ponadto kilkupoziomowe<br />

zabezpieczenia, takie jak<br />

dławnica membranowa oraz membrana<br />

uszczelniająca.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Na podstawie materiałów fi rm:<br />

Ospel, Hager, Legrand, Gira<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

19

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Valena Allure<br />

– ikona designu<br />

PROMOCJA<br />

Valena Allure to nowa seria osprzętu firmy Legrand łącząca wysmakowaną awangardę<br />

i nowoczesność. Wyróżniający ją kształt ramek oraz paleta różnorodnych<br />

materiałów zachęcają do eksperymentowania. Valena Allure pomoże z łatwością<br />

przekształcić dom Twojego klienta lub Twój własny w otoczenie pełne nowych wrażeń<br />

i stanowić będzie źródło kolejnych inspiracji.<br />

Valena Allure charakteryzuje się<br />

trzema stylami wykończeń tworzących<br />

gamę wielu niepowtarzalnych<br />

wzorów. Wśród nich odnajdziemy<br />

kilka kolorów dwuwarstwowych ramek<br />

z wyraźną zewnętrzną krawędzią<br />

dbającą o poczucie lekkości.<br />

Kontrastująca z częścią zewnętrzną<br />

czarna podstawa, uwydatnia efekt<br />

cienia, przyciągając wzrok niezwykłym<br />

wyglądem. Kolejne ramki to<br />

już rozbudowana gra pastelowych<br />

kolorów realizowana przez nałożenie<br />

zdobień w odcieniu chromu<br />

i złota. Zawarte w tej samej tonacji<br />

barw kolory biały zen i kremowy<br />

zen stanową ukłon w stronę prawdziwej<br />

sztuki. Interesującym ich<br />

detalem są delikatne, obecne na powierzchni<br />

ramki żłobienia. Czarny<br />

i purpurowy barok wraz z ramką<br />

sieć, powstałą z zastygnięcia cienkiego<br />

drutu w przezroczystym materiale<br />

– to kolejne oryginalne, tym<br />

razem trójwymiarowe zdobienia. Są<br />

wyrafinowane i wyjątkowe. Przyozdabianie<br />

ścian prawdziwym luksusem<br />

należy do wykończeń materiałowych<br />

w postaci metalu, szkła,<br />

drewna lub skóry. Wykończenia<br />

otoczone metalowym pierścieniem,<br />

podkreślającym z każdej strony<br />

szlachetność przyciągają wzrok.<br />

Jasny i ciemny nikiel to najbogatsze<br />

wykonania, absolutnie bezkompromisowe.<br />

Dostarczają oprócz wizualnych<br />

doznań także przyjemność<br />

z ich użytkowania. Duży ciężar klawisza<br />

stanowi nową jakość w sposobie przełączania<br />

przez początkowy, miękki opór,<br />

który po chwili przechodzi w wyraźnie<br />

samoczynny płynny ruch, zakończony<br />

oparciem o granicę momentu zadziałania<br />

łącznika.<br />

Nowa seria realizuje kilkadziesiąt różnych<br />

funkcji wykorzystywanych we współczesnych<br />

instalacjach elektrycznych. Wśród<br />

szeregu popularnych gniazd w wersji pojedynczej<br />

i podwójnej dedykowanych<br />

do ramek pojedynczych i wielokrotnych,<br />

znajdziemy w niej kompletną ofertę łączników<br />

oświetlenia oraz wersje specjalne<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 3.<br />

Łącznik jednobiegunowy w ramce<br />

SIEĆ<br />

Łącznik schodowy w ramce<br />

JASNY NIKIEL<br />

osprzętu dla automatyki domowej. Valena<br />

Allure to konstrukcje gwarantujące wieloletnią<br />

trwałość i komfort użytkowania.<br />

Ofertę osprzętu uzupełniają sterowniki<br />

rolet, regulatory temperatury, a także<br />

ściemniacze aktywowane z wielu miejsc<br />

pomieszczenia, pamiętające ostatnie ustawienia.<br />

Znajdziemy również zaawansowane<br />

modele dotykowe z diodowym<br />

wskaźnikiem poziomu natężenia oświetlenia.<br />

Do pomieszczeń wilgotnych, np.<br />

łazienek, stworzone zostały wersje gniazd<br />

z klapką przystosowane do środowiska<br />

IP44. Osprzęt Valena Allure to rozwiązania<br />

sprawdzające się doskonale także w biurze<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 4.<br />

Łącznik jednobiegunowy w ramce<br />

SKÓRA<br />

Łącznik schodowy w ramce<br />

ARABESKA CHROM<br />

20<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 5.<br />

Łącznik świecznikowy w ramce<br />

SKÓRA<br />

Fot. 6.<br />

Łącznik jednobiegunowy w ramce<br />

ORZECH<br />

Fot. 7.<br />

Łącznik schodowy w ramce<br />

JASNY NIKIEL<br />

Fot. 8.<br />

Łącznik świecznikowy w ramce<br />

PERŁOWEJ<br />

Fot. 9.<br />

Sterownik scenariuszy w ramce<br />

CZARNY MAT<br />

Fot. 10. Gniazdo w ramce CZARNY MAT<br />

Fot. 11. Łącznik jednobiegunowy w ramce<br />

ALUMINIUM<br />

Fot. 12. Gniazdo podwójne w ramce<br />

ALUMINIUM<br />

Fot. 13. Gniazdo głośnikowe w ramce<br />

ARABESKA CHROM<br />

i hotelu. Zapewniają dostęp do sieci internet<br />

oraz telewizji, umożliwiają podłączenie<br />

komputera do projektora i transmisję<br />

obrazu wraz z dźwiękiem w najwyższej<br />

bezstratnej jakości. Dopełnieniem wygody<br />

jest możliwość podłączenia urządzeń mobilnych<br />

do mocnej ładowarki USB ładującej<br />

szybko i skutecznie każde urządzenie<br />

mobilne. W najbardziej wyszukanych, tzw.<br />

inteligentnych instalacjach, możemy wykorzystać<br />

łączniki oświetlenia sterowane<br />

radiowo. Przyklejane tam, gdzie chcemy,<br />

nie wymagają kosztownego kucia i prowadzenia<br />

kabli. Posiadanie sieci WiFi może<br />

natomiast wzbogacić projektowany system<br />

o wizualizację i sterowanie za pomocą np.<br />

smartfona, wszystkich funkcji wybranych<br />

przez inwestora na potrzeby nowoczesnego<br />

domu, biura lub hotelu.<br />

www.legrand.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

21

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Osprzęt elektroinstalacyjny<br />

Kontakt-Simon<br />

PROMOCJA<br />

Kontakt-Simon jest wiodącym w Polsce producentem osprzętu elektroinstalacyjnego, którego<br />

historia sięga roku 1921. Obecnie firma jest częścią dwóch europejskich wiodących<br />

grup przemysłowych: włoskiego Urmet Domus oraz hiszpańskiego Simon Holding.<br />

Dzięki tym udziałom Kontakt-Simon<br />

ma dostęp do światowych technologii,<br />

uznanych projektantów i produktów,<br />

które pozwalają na stworzenie kompleksowych<br />

rozwiązań elektroinstalacyjnych<br />

i oświetleniowych dla mieszkań, domów,<br />

budynków biurowych oraz innych przestrzeni<br />

użyteczności publicznej. Dzięki<br />

temu Kontakt-Simon produkuje osprzęt<br />

nie tylko estetyczny, bezpieczny, przyjazny<br />

środowisku, ale również taki, który<br />

nadąża za szybko rozwijającymi się technologiami.<br />

Poniżej zaprezentujemy wybrane<br />

serie produktów tej marki.<br />

Simon 54 Premium to nowoczesna<br />

linia osprzętu elektroinstalacyjnego<br />

oparta o nowe, niezawodne i przyjazne<br />

w montażu mechanizmy, wyróżniająca się<br />

szlachetną formą oraz bogatą kolorystyką.<br />

Paleta kolorów ramek i klawiszy została dobrana<br />

tak, by pasowały do siebie w każdym<br />

z 66 zestawień kolorystycznych.<br />

Simon 54 Premium to nie tylko łączniki,<br />

gniazda i ramki, ale również produkty<br />

elektroniczne (tj. radio cyfrowe, ładowarka<br />

USB, czujniki gazu i zalania), antybakteryjne,<br />

funkcjonalne puszki narożne oraz wprowadzone<br />

niedawno do oferty, modułowe<br />

oprawy oświetleniowe LED służące do podświetlania<br />

schodów i korytarzy.<br />

Simon 54 Nature z pewnością przypadnie<br />

do gustu klientom, którzy od każdego<br />

elementu współtworzącego domową<br />

przestrzeń oczekują wrażeń estetycznych.<br />

Bogata kolekcja ramek wykonanych<br />

z naturalnych materiałów – drewna,<br />

szkła i metalu – pozwala na wybór<br />

koloru i faktury w zależności od potrzeb<br />

i upodobań.<br />

Wszystkie ramki Simon 54 Nature pasują<br />

do modułów Simon 54.<br />

22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Simon Basic Neos to połączenie funkcjonalnej<br />

serii Simon Basic z nowoczesnym<br />

wzornictwem i bogatą kolorystyką.<br />

Łącząc kolory modułów i ramek, otrzymujemy<br />

zestawienia nowoczesne, ale<br />

także stonowane i eleganckie. Simon<br />

Basic Neos to 15 kolorów ramek tworzących<br />

cztery linie (klasyczną, metaliczną,<br />

dekoracyjną i tęczową) i siedem, współgrających<br />

z nimi, kolorów modułów.<br />

Simon 10 to ekonomiczna seria modułowa<br />

dla inwestycji, na których zróżnicowana<br />

kolorystyka nie jest wymagana. Dwa<br />

podstawowe kolory: biały i kremowy oraz<br />

pełen przekrój asortymentu łączników<br />

i gniazd pozwolą na kompleksowe wyposażenie<br />

każdego mieszkania lub biura.<br />

Elementem wyróżniającym tę serię jest<br />

nie przewodzący prądu, masywny, elastyczny<br />

mostek. Wykonano go z wysokiej<br />

jakości tworzywa, co zapewniającego<br />

jego trwałość i elastyczność oraz bezpieczeństwo<br />

podczas prac montażowych.<br />

Ramki Simon 10 wyposażono w czterostopniowe<br />

zatrzaski, które zapewniają<br />

równe przyleganie, nawet do nierównych<br />

ścian. Również zamontowanie w puszkach<br />

do ścian karton-gips, nie powoduje<br />

odstawania osprzętu Simon 10 od ścian.<br />

Nowość w ofercie firmy stanowi seria<br />

Simon Detail 82. Najbardziej charakterystycznym<br />

elementem tej serii jest<br />

unikalny kształt podstawy, który sprawia,<br />

że produkt „wychodzi ze ściany”<br />

w otaczającą go przestrzeń. To kolorowy<br />

detal, który sprawia, że ta seria różni<br />

się od innych. Ramki wykonane są<br />

z trwałych tworzyw, metalu i naturalnego<br />

drewna.<br />

Seria składa się z dwóch linii ramek: Original<br />

i Select – to produkty różniące się materiałem<br />

i wykończeniem. Elementy obu linii<br />

można ze sobą dowolnie łączyć.<br />

Poza estetycznym wzornictwem seria Simon<br />

Detail 82 oferuje również szereg funkcjonalnych<br />

rozwiązań, takich jak odbiornik<br />

Bluetooth, gniazda multimedialne, ładowarka<br />

USB, mechanizmy łączników nie wymagające<br />

przy montażu zdejmowania izolacji<br />

z przewodów oraz kontrolery KNX.<br />

Więcej informacji na www.kontakt-simon.pl •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

23

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Konfigurator osprzętu Berker by Hager<br />

– teraz dostępny na urządzeniach mobilnych<br />

Konfiguruj, wybieraj i zamawiaj osprzęt za pomocą smartfona, bez katalogu i bez znajomości<br />

numerów referencyjnych. Teraz rewolucyjne narzędzie umożliwiające profesjonalne<br />

zestawienie gniazd, łączników i elektroniki domowej jest zawsze pod ręką.<br />

Fot. 1.<br />

Strona startowa<br />

Konfigurator pozwala na zaprojektowanie<br />

osprzętu, który jest<br />

niezbędny do prawidłowego funkcjonowania<br />

mieszkań, domów czy<br />

biur. Program podzielony został<br />

na dwa moduły. Pierwszy pozwala<br />

każdemu użytkownikowi skonfigurować<br />

odpowiedni zestaw łączników<br />

i gniazd, drugi to narzędzie<br />

do tworzenia zamówień dla doświadczonych<br />

instalatorów i sprzedawców.<br />

całe zestawienie w pliku pdf lub arkuszu<br />

kalkulacyjnym exel. Całe zestawienie<br />

można przygotować na komputerze, jak<br />

również – dzięki specjalnie przygotowanej<br />

wersji programu – na smartfonie lub<br />

tablecie.<br />

Zestawy gniazd i łączników można dobierać<br />

do dowolnych pomieszczeń. Jeśli<br />

jesteśmy zdecydowani na konkretną serię<br />

producenta, klikamy na nią. Jeśli dopiero<br />

zapoznajemy się z ofertą, możemy<br />

na przykład wybrać interesujący nas kolor,<br />

a na stronie wyświetlą się wszystkie<br />

serie, w których jest on dostępny. Filtrować<br />

produkty można także pod względem<br />

materiałów użytych do produkcji<br />

ramek. Kiedy użytkownik zdecyduje się<br />

już na odpowiednią serię, wystarczy,<br />

że do wybranej ramki przeciągnie interesujący<br />

go element funkcjonalny.<br />

Proste projektowanie<br />

krok po kroku<br />

Za pomocą tego intuicyjnego narzędzia,<br />

wybór designu i funkcjonalności<br />

osprzętu elektroinstalacyjnego<br />

jest łatwy i przyjemny.<br />

Po kliknięciu na interesujące nas<br />

elementy i zapisaniu wybranych<br />

produktów, program podsumuje<br />

ich liczbę oraz cenę i wygeneruje<br />

Fot. 2.<br />

Zmiana serii<br />

24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

By nic nie przeoczyć<br />

Konfigurator ma klika funkcji, na które szczególnie<br />

warto zwrócić uwagę. Jeśli zdecydujemy<br />

się na konkretną ramkę i przeciągniemy do niej<br />

element centralny np. łącznik czy ściemniacz,<br />

program automatycznie dobierze odpowiedni<br />

do tego mechanizm, abyśmy otrzymali gotowy<br />

i kompletny produkt. Przy wyborze np. gniazda<br />

z pokrywą, pojawia się informacja, jakie akcesoria<br />

możemy do niego dobrać. Program sugeruje,<br />

że jeśli chcemy zapewnić pełną ochronę,<br />

by gniazdo było bryzgoszczelne, powinniśmy<br />

dobrać do niego kołnierz uszczelniający. Cały<br />

projekt możemy w dowolnym momencie<br />

modyfikować, zmieniając elementy w poszczególnych<br />

pomieszczeniach. Nowe funkcje<br />

w konfiguratorze pozwalają także jednym<br />

kliknięciem zamieniać serie w całym projekcie,<br />

pomieszczeniu lub pojedynczym zestawie. Od<br />

niedawna istnieje również możliwość konfiguracji<br />

wszystkich serii Berker by Hager z mechanizmami<br />

obrotowymi.<br />

Dla profesjonalisty<br />

Praca z programem doskonale uzupełnia, a nawet<br />

zastępuje pracę z katalogiem. Po zalogowaniu<br />

się w systemie, w łatwy i przystępny<br />

sposób można stworzyć pełne zamówienie.<br />

Można także zapisywać i zarządzać zestawieniami<br />

przygotowanymi dla siebie bądź<br />

klientów. Użytkownik ma możliwość stworzenia<br />

tzw „szybkiego zamówienia”, gdzie<br />

nie musi przeciągać elementów funkcyjnych<br />

do ramek, a jedynie wybrać z listy interesujący<br />

go produkt, podając liczbę potrzebną do zamówienia.<br />

Nie musi już kartkować katalogu<br />

w poszukiwaniu odpowiedniego numeru referencyjnego<br />

potrzebnego mechanizmu, ponieważ<br />

program sam uzupełni jego zamówienie.<br />

Gotowe zestawienie można oczywiście wydrukować<br />

lub wysłać e-mailem bezpośrednio<br />

do wybranej hurtowni.<br />

Konfigurator znacznie ułatwia i skraca czas<br />

pracy instalatorom i projektantom. Sprzedawca<br />

czy architekt w jasny i klarowny<br />

sposób może zobrazować projekt swoim<br />

klientom, a każdy laik zaangażowany w wymianę<br />

osprzętu w swoim domu, będzie miał<br />

szansę na stworzenie swojego autorskiego<br />

zestawienia łączników i gniazd. Dodatkowo,<br />

teraz w prosty i szybki sposób całą konfigurację<br />

i zamówienie można przygotować<br />

za pomocą smartfonu.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 3.<br />

Konfigurator dostępny na urządzeniach mobilnych<br />

www.hagerhome.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

25

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Czujniki ruchu i obecności<br />

w instalacjach oświetleniowych<br />

Zastosowanie czujników ruchu i obecności kojarzone jest przede wszystkim z systemami<br />

ochrony mienia i osób. Natomiast wyodrębniona grupa tego rodzaju czujników jest<br />

używana w instalacja elektrycznych w celu sterowania oświetleniem. Najważniejszym<br />

parametrem urządzeń tego typu jest maksymalne obciążenie prądowe oraz kąt widzenia<br />

(np. 70°, 180°, 270°, 360°).<br />

Oprócz tego dla zapewnienia optymalnego<br />

sterowania pracą systemu<br />

oświetleniowego ważny jest maksymalny<br />

zasięg wykrywania ruchu<br />

i czas świecenia z możliwością<br />

regulacji. Wybierając odpowiedni<br />

czujnik, zwraca się również uwagę<br />

na zakres temperatury pracy i stopień<br />

ochrony.<br />

Typowy czujnik pracując w trybie<br />

automatycznym zostanie wysterowany,<br />

jeżeli w zasięgu działania<br />

będzie wykryty ruch. Dzięki funkcji<br />

mierzącej składową natężenie<br />

oświetlenia pochodzącą od światła<br />

dziennego czujnik nie załączy się<br />

podczas dnia. Przydatna jest możliwość<br />

ustawiania poziomu natężenia<br />

oświetlenia, przy jakim czujnik<br />

przestanie wykrywać ruch, będąc<br />

w trybie oczekiwania. Zabezpiecza<br />

to przed niepożądanym załączeniem<br />

światła podczas dnia.<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot. 1. Czujnik ruchu Berker Q.1<br />

Czujniki mikrofalowe<br />

W czujnikach mikrofalowych są<br />

emitowane oraz odbierane fale<br />

elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości<br />

(5,8 GHz). Czujnik jest<br />

w stanie wykrywać zmiany w odbiciu<br />

fal będących efektem przemieszczania<br />

obiektu w zasięgu pola<br />

działania. Wykrywa się ruch obiektu<br />

zarówno w kierunku do czujnika<br />

oraz od czujnika. Ruch w polu detekcji<br />

spowoduje, że czujnik w sposób<br />

automatyczny wygeneruje sygnał<br />

załączania oświetlenia. Trwałe<br />

załączenie oświetlenia jest efektem<br />

ciągłego ruchu, natomiast jego brak<br />

rozpoczyna odliczanie czasu podtrzymania<br />

oświetlenia. Ponowne wystąpienie<br />

ruchu w polu detekcji oraz jego zanik<br />

podczas odmierzania czasu zainicjuje<br />

rozpoczęcie odmierzania czasu podtrzymania<br />

od początku. Taka zasada działania<br />

umożliwia wykorzystanie czujników mikrofalowych<br />

jako czujników obecności.<br />

Po upływie zadanego czasu oświetlenie<br />

zostanie wyłączone.<br />

Czujniki ruchu wyposażane są w automaty<br />

zmierzchowe, dzięki którym oświetlenie<br />

nie załącza się podczas dnia. Stan<br />

detekcji oraz gotowość do załączenia<br />

oświetlenia aktywują się wraz ze zmierzchem.<br />

Czas aktywacji w większości modeli<br />

czujników użytkownik może korygować<br />

przy użyciu potencjometru. Przydane<br />

rozwiązanie stanowi możliwość regulowania<br />

obszaru detekcji w promieniu np.<br />

od 3 do 10 m przy wysokości 2,5 m.<br />

Oprócz tego reguluje się czas załączenia<br />

oświetlenia lub innego odbiornika<br />

elektrycznego, najczęściej w zakresie<br />

mieszczącym się pomiędzy 5 s a 12 min.<br />

Dioda LED sygnalizuje załączenie odbiornika.<br />

Ważna jest możliwość wykrywania<br />

ruchu przez przeszkody z tworzywa<br />

sztucznego, szkła, płyt gipsowo-kartonowych<br />

oraz płyt drewnianych. Czujniki<br />

mikrofalowe można stosować wewnątrz<br />

pomieszczeń.<br />

Czujniki podczerwone<br />

W czujnikach ruchu i obecności może być<br />

wykorzystywana również technologia PIR<br />

(ang. Passive Infra Red). Co prawda zakres<br />

ich funkcjonalności co do sterowania<br />

systemami oświetleniowymi pozostaje<br />

taki sam, jak w przypadku czujników<br />

mikrofalowych, to jednak inny jest sposób<br />

wykrywania ruchu. W urządzeniach tego<br />

rodzaju wykrywana jest zmiana promieniowania<br />

podczerwonego emitowanego<br />

przez obiekty, które mają temperaturę<br />

wyższą od otoczenia. Tym sposobem<br />

czujnik wykonuje pomiar promieniowania<br />

podczerwonego (IR) emitowanego<br />

przez obiekty w polu widzenia bez obecności<br />

ludzi i pozostaje w stanie spoczynku.<br />

Jeżeli w polu widzenia znajdzie się<br />

źródło podczerwieni o innej temperaturze<br />

(np. człowiek), to ruch jest wykrywany<br />

i czujka daje sygnał wykorzystywany<br />

do załączenia oświetlenia.<br />

Na typowy czujnik PIR składa się kilka<br />

elementów. Należy bowiem wymienić pyroelement<br />

(detektor podczerwieni) na bazie<br />

azotku galu (GaN) lub azotanu cezu<br />

(CsNO3), a także soczewkę Fresnela lub<br />

lustro. W efekcie zastosowania specjalnych<br />

algorytmów eliminowane są tzw.<br />

fałszywe alarmy.<br />

Czujniki PIR cechuje bardzo dobra skuteczność<br />

wykrywania na określonym obszarze.<br />

Niektóre modele czujników mają<br />

funkcję odporności na zwierzęta domowe<br />

26<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

(do 20 kg). Funkcja ta może być załączana<br />

i wyłączana w zależności od obecności<br />

zwierząt domowych w otoczeniu. Warto<br />

również wspomnieć o kompensacji temperaturowej,<br />

która zapewnia wysoki poziom<br />

skuteczności wykrywania niemal<br />

w dowolnych warunkach. Przydatna może<br />

być wbudowana poziomica pęcherzykowa<br />

ułatwiająca montaż czujnika.<br />

Nastawy<br />

W czujnikach ruchu i obecności, które<br />

sterują oświetleniem, można regulować<br />

obszar pola detekcji, czyli zasięg oraz<br />

promień detekcji np. w zakresie od 1 m<br />

do 10 m przy wysokości 2,5 m. Regulację<br />

pola detekcji zazwyczaj wykonuje się za<br />

pomocą pokrętła – obrót w prawo zwiększa<br />

obszar pola detekcji, obrót w lewo<br />

zmniejsza obszar detekcji. Ważna jest regulacja<br />

czasu załączenia (np. w zakresie<br />

od 5 s. do 12 min.). Oprócz tego reguluje<br />

się czułość automatu zmierzchowego np.<br />

w zakresie od 2 lx do 2000 lx.<br />

Na rynku oferowane są oprawy oświetleniowe<br />

ze zintegrowanymi czujnikami.<br />

W niektórych tego typu oprawach fale<br />

przenikają przez szklany klosz, zapewniając<br />

detekcję ruchu. Jest możliwe regulowanie<br />

zasięgu wykrywania ruchu oraz<br />

czułości natężenia światła.<br />

Instalacje oświetlenia schodów<br />

Specjalne rozwiązania w zakresie sterowania<br />

oferuje się pod kątem nadzorowania<br />

oświetlenia na schodach. Oświetlenie<br />

załącza się tylko przy korzystaniu ze<br />

schodów, a więc w momencie wejścia<br />

Fot. 2.<br />

Czujnik ruchu mikrofalowy<br />

na schody i przecięcia wiązki emitowanej<br />

przez czujnik. W systemach tego typu<br />

istotną rolę odgrywają sterowniki, a niektóre<br />

z nich to urządzenia obsługiwane<br />

dotykiem. Regulacja czasu świecenia<br />

umożliwia ustawienie czasu, który jest<br />

odpowiedni do liczby stopni i wielkości<br />

schodów. Przydatne rozwiązanie stanowi<br />

wielopoziomowa regulacja jasności, co<br />

ułatwi ustawienie odpowiedniego natężenia<br />

oświetlenia.<br />

Płynne załączanie i wyłączanie oświetlenia<br />

powoduje, że oświetlenie schodów nie<br />

rozprasza innych domowników. Dzięki<br />

specjalnym czujnikom po wejściu dwóch<br />

osób na schody (góra i dół) oświetlenie<br />

jest załączane z obu stron.<br />

W systemach oświetlenia schodów zastosowanie<br />

znajdują czujniki natynkowe,<br />

montowane w tralce lub na słupku schodowym<br />

oraz czujniki podtynkowe montowane<br />

w puszce elektrycznej.<br />

Jak wybrać czujnik?<br />

Na etapie wyboru czujnika w pierwszej<br />

kolejności należy określić usytuowanie<br />

(na zewnątrz lub wewnątrz budynku).<br />

Ważne jest zdefiniowanie wykrywania<br />

ruchu lub obecności w połączeniu z określeniem<br />

rodzaju oświetlanego pomieszczenia.<br />

Istotna pozostaje lokalizacja<br />

fizyczna – korytarz, narożniki, sufit. Kluczowe<br />

miejsce zajmuje rozmiar nadzorowanego<br />

obszaru oraz określenie kąta detekcji<br />

i liczby czujników. Warto zwrócić<br />

uwagę na rodzaj użytkowania, bowiem<br />

np. w szkołach zaleca się instalowanie<br />

czujników na większych wysokościach.<br />

Nie bez znaczenia jest zakres nastaw<br />

czasowych oraz moc obciążenia (W).<br />

W przypadku czujników, które będą sterowały<br />

oświetleniem, przyda się przycisk<br />

przeznaczony do ręcznego załączania<br />

oświetlenia. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowi wyjście przeznaczone do sterowania<br />

dodatkowym urządzeniem elektrycznym.<br />

Odrębne zagadnienie stanowi dobór parametrów<br />

oświetlenia z uwzględnieniem<br />

odpowiednich norm technicznych i preferencji<br />

użytkowników.<br />

Fot.: F&F FILIPOWSKI<br />

Fot.: F&F FILIPOWSKI<br />

Fot.: F&F FILIPOWSKI<br />

Fot. 3. Czujnik ruchu mikrofalowy Fot. 4. Czujniki ruchu wykorzystujący podczerwień<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

27

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot. 5. Dwukanałowy czujnik obecności Fot. 6. Lampa LED deco 15W z czujnikiem ruchu<br />

Montaż czujnika<br />

Na etapie montażu czujnika PIR sterującego<br />

urządzeniem elektrycznym należy<br />

wziąć pod uwagę kąt zasięgu czujnika.<br />

Ważne jest, aby detektora nie kierować<br />

na miejsca, gdzie może być wykryty ruch<br />

zwierząt. Czujnika nie należy również<br />

kierować na intensywnie oświetlane inne<br />

obiekty lub będące źródłem ciepła. Trzeba<br />

upewnić się, czy przewody zasilające<br />

mają odpowiednie zabezpieczenie prądowe.<br />

Należy pamiętać, że zanieczyszczenie<br />

optyki powoduje, że zmniejsza się zasięg<br />

i czułość wykrywania ruchu. W przypadku,<br />

gdy różnica temperatury pomiędzy<br />

obiektem poruszającym się a otoczeniem<br />

jest niewielka (np. latem), czujnik może<br />

reagować później i zmniejszy jego zasięg<br />

wykrywania ruchu.<br />

Wyłączniki zmierzchowe<br />

Instalacje oświetleniowe niejednokrotnie<br />

są sterowane za pomocą wyłączników<br />

zmierzchowych. Najprostsze urządzenia<br />

tego typu mają obudowy o niewielkich<br />

rozmiarach, a maksymalne obciążenie<br />

wynosi 12 A. Wyłączniki zmierzchowe<br />

umożliwiają automatyczne sterowanie<br />

oświetleniem zewnętrznym w zależności<br />

od natężenia światła otoczenia. Niektóre<br />

urządzenia są w stanie pracować samodzielnie<br />

oraz współpracować z innymi<br />

układami sterowania. Czułość natężenia<br />

oświetlenia jest regulowana w zakresie<br />

od 1 do 80 lx. Bardziej zaawansowane<br />

modele to urządzenia cyfrowe. Mierzą<br />

one natężenie oświetlenia z dokładnością<br />

do 1 lx. Typowy wyłącznik składa<br />

się z części pomiarowej oraz czujników,<br />

które niejednokrotnie zawierają przetwornik<br />

światło-częstotliwość. Za pomocą<br />

przycisków umieszczonych na płycie<br />

czołowej jest możliwe ustawianie poziomu<br />

załączania i wyłączenia oświetlenia.<br />

W niektórych modelach przewidziano<br />

zdefiniowane opóźnienie przy załączaniu<br />

i wyłączaniu oświetlenia na poziomie<br />

1 min. Tym sposobem eliminowane są<br />

krótkotrwałe przełączenia i wyłączenia<br />

spowodowane chociażby chwilowym<br />

oświetleniem czujnika. O wynikach pomiarów<br />

oraz funkcjach realizowanych<br />

przez urządzenie informuje wyświetlacz.<br />

W nowoczesnych urządzeniach stawia<br />

się specjalne algorytmy, dzięki którym<br />

urządzenie nie reaguje na chwilowe, nagłe<br />

zmiany oświetlenia, tym samym eliminując<br />

nagłe działanie wynikające chociażby<br />

z błysków.<br />

Podsumowanie<br />

Detektory ruchu uznaje się za najprostsze<br />

urządzenia w zakresie sterowania<br />

oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym.<br />

Używane są one przy nadzorowaniu<br />

pracy oświetlenia, które załącza się automatycznie<br />

w przypadku wejścia osoby<br />

na określoną przestrzeń, objętą zasięgiem<br />

działania czujnika. W zależności od przeznaczenia<br />

i częstotliwości użytkowania<br />

przestrzeni, można ustawić czas działania<br />

urządzenia świetlnego oraz poziom natężenia<br />

oświetlenia.<br />

Sterowanie oświetleniem zewnętrznym<br />

może być realizowane w ramach systemów<br />

budynków inteligentnych. Nadzorowanie<br />

pracy urządzeń oświetleniowych<br />

odbywa się poprzez odpowiednie sterowniki.<br />

W zaawansowanych systemach<br />

BMS do wymiany danych z użytkownikiem<br />

przeznaczony jest panel sterujący<br />

z ekranem dotykowym. To właśnie on<br />

odpowiada za wizualizowanie i sterowanie<br />

systemu BMS. Zyskuje się więc<br />

zarządzanie wszystkimi funkcjami inteligentnego<br />

domu, oczywiście, łącznie ze<br />

sterowaniem oświetleniem.<br />

Andrzej Pawlicki<br />

28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

Projekt produktu, projekt interfejsu: schmitz Visuelle Kommunikation hgschmitz.de<br />

Gira G1<br />

Wszechstronna obsługa<br />

technicznego wyposażenia<br />

budynku<br />

Nowy panel Gira G1 to inteligentne<br />

centralne urządzenie<br />

do obsługi całego technicznego<br />

wyposażenia budynku.<br />

Dzięki oferującemu doskonałą<br />

jakość obrazu wyświetlaczowi<br />

wielodotykowemu wszystkie<br />

funkcje systemu KNX można<br />

łatwo obsługiwać jednym dotknięciem<br />

palca lub gestem.<br />

W połączeniu z bramką domofonową<br />

IP panel Gira G1 może<br />

służyć również jako wideodomofon.<br />

Zaprojektowany całkowicie<br />

od nowa, intuicyjny interfejs<br />

użytkownika Gira<br />

sprawia, że obsługa technicznego<br />

wyposażenia budynku<br />

jak łatwiejsza, niż kiedykolwiek<br />

dotąd. Panel Gira G1<br />

można w łatwy sposób zainstalować<br />

jak normalny łącznik<br />

instalacyjny w jedynej puszce<br />

podtynkowej.<br />

Więcej informacji pod<br />

adresem: www.gira.com/pl<br />

Wyróżnienia<br />

Gira G1:<br />

iF Design Award 2015,<br />

German Design Award 2015<br />

Good Design Award<br />

Chicago 2014,<br />

ICONIC Awards 2014,<br />

Plus X Award 2014,<br />

Design Plus 2014<br />

Interfejs Gira:<br />

ADC Award 2015,<br />

Red Dot Award 2014<br />

Best of the Best

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

EDS (Emiter Design Studio)<br />

– nowoczesne, darmowe i intuicyjne narzędzie do projektowania<br />

rozdzielnic i urządzeń elektrycznych w środowisku 3D<br />

Program do projektowania EDS firmy Emiter został stworzony dla projektantów i instalatorów,<br />

by ułatwić i przyspieszyć im pracę. Jest to skuteczne, a zarazem proste w obsłudze narzędzie,<br />

które pozwala na idealne dopasowanie obudowy, dobór aparatury i rozmieszczenie<br />

jej zgodnie z obowiązującymi normami.<br />

Wprowadzenie w świat<br />

projektowania<br />

Projektanci i instalatorzy coraz rzadziej<br />

decydują się na ręczne projektowanie<br />

rozdzielnicy. Mnogość rozwiązań<br />

i elementów dodatkowych<br />

oraz konfiguracja aparatury wymusza<br />

skorzystanie z kompletnego oprogramowania.<br />

Czasy, kiedy do pracy wystarczał<br />

ołówek, kartka i kalkulator,<br />

na szczęście bezpowrotnie minęły.<br />

Obecnie czołowi producenci dostarczają<br />

własne rozwiązania – jednak<br />

użycie ich wymaga specjalnych praw,<br />

wymaga dodatkowego oprogramowania<br />

typu CAD lub jest po prostu<br />

kosztowne.<br />

Dobre narzędzie do projektowania rozdzielnic<br />

i urządzeń elektrycznych musi<br />

zapewnić kompleksowość procesu<br />

projektowego, podnieść efektywność<br />

pracy poprzez intuicyjne przeprowadzenie<br />

projektanta przez wszystkie etapy<br />

projektowania. Musi być też przede<br />

wszystkim uniwersalne: tak by wspomóc<br />

pracę projektantów, instalatorów,<br />

automatyków czy prefabrykatorów<br />

rozdzielnic elektrycznych. Wszystkie te pożądane<br />

cechy ma właśnie program EDS.<br />

EDS spełni oczekiwania projektanta,<br />

w łatwy sposób przeprowadzi go przez cały<br />

proces:<br />

• doboru obudowy;<br />

• doboru aparatów;<br />

• doboru akcesoriów<br />

• wykonania schematu elektrycznego;<br />

• wykonania kompletnej dokumentacji;<br />

• exportu pełnego projektu do znanych<br />

formatów ( pdf, dxf, eps, jpg).<br />

Czym jest EDS?<br />

Emiter Design Studio to autorska i w pełni<br />

darmowa aplikacja, która oferuje całej branży<br />

dostęp do zaawansowanego narzędzia wspomagającego<br />

i ułatwiającego projektowanie.<br />

EDS umożliwia wygodną pracę w środowisku<br />

3D, udostępnia ogromną bazę gotowych<br />

rozwiązań, akcesoriów i wyposażenia<br />

elektrycznego różnych producentów. Został<br />

zaprojektowany z naciskiem na jak największą<br />

ergonomię i wygodę użytkowania. Sam<br />

proces projektowania rozdzielnicy czy urządzenia<br />

elektrycznego jest już i tak skomplikowany,<br />

dlatego należało dołożyć wszelkich<br />

starań, aby narzędzie wspomagające tę pracę<br />

było przyjazne w obsłudze.<br />

W programie użytkownik znajdzie: gotowe<br />

karty katalogowe standardów technicznych<br />

(Tauron Dystrybucja S.A., Energa Operator,<br />

PGE Dystrybucja S.A., Enea S.A., RWE)<br />

oraz rozwiązania techniczne:<br />

• złącza, szafy kablowe;<br />

• złącza kablowo-pomiarowe;<br />

• złącza pomiarowe;<br />

• złącza pomiaru półpośredniego;<br />

• szafy oświetlenia ulicznego;<br />

• rozdzielnice stacyjne słupowe;<br />

• rozdzielnice wnętrzowe;<br />

• maskownice złącz, itd.<br />

Czy EDS jest darmowy?<br />

Tak, program EDS jest w pełni darmowy.<br />

Nie ma żadnych ograniczeń licencyjnych,<br />

czasowych czy cenowych. Stworzony został<br />

w 2009 r., początkowo dla pracowników<br />

firmy Emiter, by ułatwić im wykonywanie<br />

pracy, natomiast w późniejszym czasie<br />

trwały intensywne prace nad rozwojem jego<br />

funkcjonalności i w obecnej postaci jest szeroko<br />

udostępniany dla wszystkich użytkowników<br />

zainteresowanych tematem projektowania<br />

rozdzielnic, złącz kablowych, szaf<br />

itd. W programie istnieje możliwość dobrowolnego<br />

zarejestrowania się – dzięki czemu<br />

zyskuje się szybszy dostęp do najnowszych<br />

rozwiązań.<br />

Emiter Design Studio przeznaczony jest nie<br />

tylko dla polskich użytkowników. Obecnie<br />

aplikacja obsługuje pięć języków: polski,<br />

niemiecki, angielski, rosyjski, chorwacki.<br />

Rys. 1.<br />

Widok główny<br />

Dostępność i instalacja<br />

Emiter Design Studio można pobrać ze strony<br />

producenta oprogramowania. Firma Emiter<br />

udostępnia program poprzez własną stronę<br />

internetową www.emiter.com lub bezpośred-<br />

30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rys. 2. Ekran powitalny Rys. 3. Okno projektanta<br />

nio eds.emiter.com. Można również wysłać<br />

zamówienie do producenta i bezpłatnie otrzymać<br />

wersję programu na płycie DVD. Sama<br />

instalacja przebiega szybko i niemal bez angażowania<br />

użytkownika. Wymagania odnośnie<br />

sprzętu i konfiguracji oprogramowania są<br />

naprawdę minimalne:<br />

• procesor: Intel lub AMD, 1.3 GHz lub<br />

więcej (zalecane: 2x2GHz);<br />

• pamięć RAM: 1GB (zalecane: 2GB);<br />

• karta graficzna ze wsparciem OpenGL;<br />

• dysk: 1GB na instalację;<br />

• system operacyjny: Windows XP lub<br />

nowszy;<br />

• aktualne sterowniki karty graficznej.<br />

Dodatkowo, przy pobieraniu ze strony<br />

eds.emiter.com można wybrać wersję oprogramowania:<br />

• aktualną stabilną wersję programu;<br />

• najświeższą wersję testową.<br />

Wersje testowe programu są udostępniane<br />

o wiele częściej, dzięki czemu ich użytkownicy<br />

mają dostęp do najnowszych funkcjonalności.<br />

W każdym momencie użytkownik<br />

może zmienić wersję w ustawieniach programu.<br />

Interfejs – ergonomia i użyteczność<br />

Okno programu zostało podzielone na kilka<br />

przejrzystych części. Najważniejsza i największa<br />

z nich to okno projektanta.<br />

W oknie projektanta dostępny jest aktualny widok<br />

projektu, który można przełączać w zależności<br />

od typu, wybierając pomiędzy widokiem:<br />

REKLAMA<br />

Darmowy Program do projektowania<br />

rozdzielnic i urzadzeń el.<br />

EMITER DESIGN STUDIO<br />

Dzielimy <br />

<br />

Obudowy poliestrowe Obudowy i szafy metalowe rozdzielnice el.<br />

www.emiter.com<br />

ul. Skrudlak 3, 34-600 Limanowa<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

31

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rys. 4.<br />

Drzewko biblioteki<br />

dodania plików graficznych spoza programu.<br />

W tym miejscu można również wymiarować,<br />

zmieniać widoki, edytować dane itd. Zaś<br />

gotowy arkusz – kartę katalogową wyeksportujemy<br />

do znanych formatów: PDF, DXF, PNG,<br />

JPG, PostScript.<br />

Widok „tabeli” to swoisty spis wszystkich<br />

obudów, urządzeń, akcesoriów użytych<br />

w projekcie. Każdy projekt składa się z co<br />

najmniej dwóch widoków – 3D i schematu<br />

elektrycznego.<br />

Maksymalna liczba projektantów nie<br />

jest ograniczona. Całość jest przejrzysta<br />

i wygodna w użytkowaniu, a przygotowanie<br />

projektu sprowadza się tylko do wywoływania<br />

odpowiednich operacji.<br />

Rys. 5.<br />

• 3D ,<br />

Schemat elektryczny<br />

• schematem elektrycznym ,<br />

• arkuszem wydruku ,<br />

• tabelą .<br />

Rys. 6. Karta katalogowa<br />

Projektowanie zaczynamy od „widoku<br />

3D”. Tutaj z menu „bibliotek” wybieramy<br />

obudowę, dobieramy aparaty, akcesoria,<br />

elementy mocujące i w łatwy sposób<br />

układamy je w obudowie. Wszystkie elementy<br />

przyciągają się. Projektant nie musi<br />

zastanawiać się nad właściwym zamocowaniem<br />

elementów – robi to za niego sam<br />

program (w przeciwieństwie do innych<br />

aplikacji tego typu). Można korzystać<br />

z gotowych kreatorów doboru obudowy<br />

lub wybierać samemu<br />

z menu „biblioteki”.<br />

Na podstawie elementów<br />

wybranych w widoku 3D,<br />

w zakładce „schemat elektryczny”,<br />

pojawiają się<br />

wszystkie symbole elektryczne,<br />

które teraz wystarczy<br />

ze sobą połączyć.<br />

W zakładce „ arkusz” otrzymujemy<br />

gotową dokumentację<br />

projektu: rzuty 3D,<br />

informacje techniczne, które<br />

możemy dowolnie modyfikować.<br />

Istnieje możliwość<br />

Biblioteki<br />

Wygodna obsługa programu oraz wysoka<br />

intuicyjność interfejsu to jednak nie wszystkie<br />

zalety programu EDS. Przede wszystkim<br />

warto podkreślić jego ogromną użyteczność<br />

w samym procesie projektowania.<br />

Każdy projektant doceni niezwykle bogatą<br />

bazę gotowych rozwiązań.<br />

Korzystanie z niej jest bardzo łatwe<br />

– wystarczy tylko otworzyć element, który<br />

nas interesuje, a potem odpowiednio go<br />

edytować. Dołożono starań, żeby zaimplementować<br />

jak najwięcej rozwiązań<br />

technicznych różnych producentów. To<br />

sprawia, że program EDS2 ma nie tylko<br />

ogromne możliwości, ale jest także<br />

uniwersalny i pozwala tworzyć zaawansowane<br />

projekty rozdzielnic i urządzeń<br />

elektrycznych różnej klasy, na potrzeby<br />

różnych klientów. Należy też podkreślić,<br />

że biblioteka elementów i rozwiązań jest<br />

systematycznie poszerzana wraz z kolejnymi<br />

aktualizacjami programu.<br />

Program EDS wyznacza nową jakość<br />

projektowania. Jest to narzędzie, które<br />

maksymalnie upraszcza pracę projektanta,<br />

a przy tym znacznie ją przyspiesza.<br />

Dzięki eksportowi do wielu uniwersalnych<br />

formatów, automatycznemu generowaniu<br />

kart katalogowych, przygotowaniu<br />

gotowego schematu elektrycznego, nowoczesne<br />

biuro projektowe może nie tylko<br />

szybko wykonać zamówienie klienta, lecz<br />

również zrobi to na najwyższym oczekiwanym<br />

poziomie.<br />

Więcej informacji oraz instalator do pobrania<br />

z oficjalnej strony producenta: http://eds.<br />

emiter.com/<br />

•<br />

32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Szafy sterownicze<br />

Na rynku prefabrykacji, utrzymania ruchu, automatyki i energetyki stosowanie szaf i obudów jest<br />

konieczne. Ich funkcja wydaje się być oczywista, a zastosowanie proste. Najczęściej stosowana<br />

obudowa metalowa pozwala na zabudowanie elementów wykonawczych w jednym miejscu<br />

i gwarantuje ich bezpieczną pracę, chroniąc przed dostępem osób niepowołanych lub warunków<br />

atmosferycznych. Te podstawowe parametry spełnia również obudowa wykonana z tworzywa.<br />

PROMOCJA<br />

Warto jednak bliżej przyjrzeć się obudowom<br />

na rynku, porównać je i zastanowić<br />

się, czy stosowanie dowolnie<br />

wybranej obudowy jest zasadne. Częstym<br />

stwierdzeniem, jakie słyszy się<br />

przy okazji spotkań osób z branży, jest<br />

„szafka to szafka, nad czy się tu zastanawiać<br />

– byle była i była tania”. Głównym<br />

argumentem stojącym za wyborem<br />

szafy jest więc w wielu przypadkach<br />

jej niska cena. Jest to krótkowzroczne<br />

spojrzenie na sprawę, dające złudzenie<br />

pozytywnego rozwiązania problemu,<br />

jakim jest realizacja projektu. Szafa jako<br />

miejsce, w którym znajdują się elementy<br />

automatyki, ma za zadanie nie tylko<br />

zabezpieczyć zamontowane wewnątrz<br />

komponenty. Jej rola jest znacznie<br />

ważniejsza i polega przede wszystkim<br />

na ochronie procesu realizowanego<br />

za pomocą instrumentów zainstalowanych<br />

wewnątrz szafy sterowniczej.<br />

Jeśli na sprawę spojrzymy z tej strony,<br />

z pewnością możemy stwierdzić, że szafa<br />

staje się jednym z najważniejszych<br />

elementów całej technicznej układanki.<br />

Praktyka inżynierska pokazuje jednak,<br />

że – wbrew obiegowej opinii – szafa to<br />

tylko szafa i nie ma w niej nic specjalnego,<br />

można wymienić kilka kluczowych<br />

parametrów dotyczących właściwości<br />

konstrukcji. Poza podstawowymi parametrami,<br />

takimi jak klasa ochrony<br />

(szczelności) IP, czy też wytrzymałość<br />

mechaniczna (np. na uderzenia) czyli<br />

stopień IK, powinniśmy brać pod uwagę:<br />

certyfikaty, sztywność konstrukcji,<br />

którą możemy zdefiniować jako odporność<br />

na zewnętrzne siły i momenty mechaniczne<br />

powodujące występowanie<br />

w konstrukcji naprężeń związanych ze<br />

skręcaniem, rozciąganiem i ściskaniem.<br />

I tu warto zaufać producentom szaf, którzy projektując<br />

szafy biorą pod uwagę takie aspekty.<br />

Takim producentem jest firma ETA pochodząca<br />

z Włoch. Jej przedstawicielem na Polski rynek<br />

jest firma ASTAT z Poznania. Firma ma w ofercie<br />

szafy sterownicze każdego rodzaju; szeregowe,<br />

monobloki, naścienne, pulpity sterownicze<br />

i szafy rackowe/teleinformatyczne.<br />

ETA, jako producent szaf, rozumie potrzeby<br />

wymagających klientów, dlatego też może się<br />

wylegitymować niezbędnymi certyfikatami<br />

spotykanymi w każdej dziedzinie przemysłu.<br />

Spełnia normy warunków morskich, kopalnianych,<br />

energetycznych, stref zagrożonych<br />

wybuchem, gwarantując bezpieczną, długoletnią<br />

pracę urządzeń zainstalowanych wewnątrz<br />

obudowy. Producent ETA podchodzi do sprawy<br />

poważnie, wszystkie szafy są projektowane<br />

od podstaw, kompleksowo realizując potrzeby<br />

najbardziej wymagających klientów. Obliczenia<br />

prowadzone metodą elementów skończonych<br />

zapewniają spełnienie najwyższych<br />

parametrów konstrukcji. Szkielet przypomina<br />

konstrukcją klatkę bezpieczeństwa stosowaną<br />

w autach, dzięki czemu klient zyskuje pewność,<br />

że szafa ma wysoką (sięgającą 1500 kg)<br />

obciążalność i sztywność konstrukcji. Cechy te<br />

mają szczególne znaczenie, jeśli szafy znajdują<br />

się w strefie, gdzie występują wysokie wibracje.<br />

Dodatkowo producent ETA ma w swojej<br />

ofercie szafy dedykowane do obszarów zagrożonych<br />

sejsmicznie; mają one dodatkowe<br />

wsporniki oraz specjalnie wykonane cokoły antywibracyjne.<br />

Dodając do tego rozwiązania stosowane<br />

na rynku spożywczym i chemicznym,<br />

rozwiązania ze stali nierdzewnej, otrzymujemy<br />

kompleksową ofertę szaf sterowniczych. Dzięki<br />

wsparciu technicznemu można stosować szafy<br />

firmy ETA, będąc spokojnym o ich długotrwałą<br />

pracę, jednocześnie spełniając najwyżej postawione<br />

wymagania. Potwierdzają to referencje<br />

od firm takich jak SIEMENS, ALSTOM,<br />

ABB, BMW, AIRBUS, FERRERO i EATON.<br />

•<br />

Michał Liberadzki<br />

Product Manager<br />

w firmie ASTAT sp. z o.o.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

33

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

Producent/dystrybutor ETA/ASTAT IBOCO/ASTAT EATON<br />

Model ST PEDRO BF<br />

Montaż<br />

natynkowy/podtynkowy<br />

Natynkowy Natynkowy Natynkowy/podtynkowy<br />

Stopień ochrony IP IP66 IP65 IP30<br />

Stopień odporności<br />

mechanicznej IK<br />

IK10 IK10 07<br />

Wymiary<br />

(wysokość x szerokość x<br />

głębokość) [mm]<br />

Od 300 x 400 x 200<br />

do 1200 x 600 x 300<br />

Od 300 x 265 x 165<br />

do 1060 x 810 x 355<br />

450-1070 x 543-588 x 136-140<br />

Liczba rzędów Od 1 do 6 Od 3 do 5 2-6<br />

Maksymalna liczba<br />

modułów w rzędzie<br />

Od 16 do 26 Od 12 do 38 24<br />

Dostępne kolory obudowy RAL7035 standard – inne na życzenie RAL7035 Biały RAL 9016<br />

Dostępne kolory<br />

i wykończenie drzwiczek<br />

RAL7035/drzwi przeszklone oraz pełne RAL7035/drzwi przeszklone oraz pełne Białe metalowe pełne lub transparentne<br />

Montaż drzwi lewy/prawy TAK TAK TAK<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

aparatów<br />

Płyta montażowa, stelaż pod aparaturę<br />

modułową<br />

Każdy moduł regulowany oddzielnie na<br />

głębokości. Regulowana płyta montażowa.<br />

Szeroka gama akcesoriów<br />

Płyta montażowa, stelaż pod aparaturę<br />

modułową<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

i eksploatację obudowy<br />

Poziome szyny montowane na drzwiach<br />

są przykręcane nie przyspawane.<br />

Możliwe wersje ze stali nierdzewnej<br />

lub kwasoodpornej. Możliwe wersje EEX<br />

(z zewnętrznym uziemieniem)<br />

Regulacja płyty, modułów, przełożenie<br />

drzwi z lewych na prawe wymaga użycia<br />

jednego śrubokręta<br />

Maskownice, dedykowane zestawy<br />

montażowe, stelaż pod aparaturę<br />

modułową<br />

34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

EATON EMITER EMITER<br />

Profi + ORMU, ORMK HYDRA<br />

Natynkowy/podtynkowy Natynkowy/podtynkowy Natynkowy/na słupie/na fundamencie<br />

IP30/IP54 IP30 IP65/IP66<br />

07 IK10 IK05 w opcji z szybą IK10<br />

460-2060 x 435-1235 x 247/187<br />

600 x 560 x 200/750 x 560 x 200/900 x 560 x 200/<br />

1050 x 560 x 200<br />

618 x 438 x 251/816 x 616 x 323/1004 x 850 x 323<br />

11 3/4/5/6 3/4/5<br />

24 24 20/30/43<br />

Szary RAL 7035 lub biały RAL 9016 RAL 7035 standard – inne na życzenie RAL 7035 standard - inne na życzenie<br />

Białe metalowe pełne lub transparentne Lakier proszkowy gładki lub strukturalny Drzwi gładkie pełne lub z oknem transparentnym<br />

TAK TAK TAK<br />

Płyta montażowa wyjmowana,<br />

stelaż pod aparaturę modułową<br />

Zespół modułowy wyjmowany na zewnątrz<br />

do montażu aparatury i oprzewodowania<br />

Wkładki gwintowane w tylnej części obudowy<br />

umożliwiające wygodną instalację płyty montażowej<br />

Maskownice, dedykowane zestawy montażowe,<br />

stelaż pod aparaturę modułową<br />

Zespół modułowy wkładany do obudowy<br />

i mocowany bez użycia narzędzi<br />

Dwuelementowa konstrukcja (korpus + drzwi)<br />

skraca czas montażu/demontażu obudowy. Wysoki<br />

stopień ochrony IP umożliwia zastosowanie obudowy<br />

w specyficznych i trudnych warunkach<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

35

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

Producent/dystrybutor ETI ETI HENSEL<br />

Model 4XN160 3-7 ECG28PT<br />

System obudów skrzynkowych Mi<br />

(ENYMOD)<br />

Montaż<br />

natynkowy/podtynkowy<br />

Natynkowy Podtynkowy Natynkowy<br />

Stopień ochrony IP 41/44 40 IP65<br />

Stopień odporności<br />

mechanicznej IK<br />

Wymiary<br />

(wysokość x szerokość x<br />

głębokość) [mm]<br />

10 07 IK08<br />

1100 x 800 x 160 399 x 306 x 87 Od 150 x 300 x 170 do 600 x 600 x 170<br />

Liczba rzędów 7 2 1-, 2-, 3- lub 4-rzędowe<br />

Maksymalna liczba<br />

modułów w rzędzie<br />

36 14 28<br />

Dostępne kolory obudowy RAL 7035 RAL 9003 RAL 7035<br />

Dostępne kolory<br />

i wykończenie drzwiczek<br />

Drzwi stalowe pełne RAL 7035<br />

Stalowe RAL 9003,<br />

transparentne, białe<br />

RAL 7035 lub przezroczyste<br />

Montaż drzwi lewy/prawy TAK TAK TAK<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

aparatów<br />

Płyty montażowe i osłony dedykowane<br />

do aparatów ETI, montaż szyn TH i płyt<br />

montażowych na głębokościach od 42,5<br />

do 62 mm (za pomocą wspornika WP-A)<br />

Demontowalne przesłony<br />

wprowadzeniowe i maskownica,<br />

W komplecie tekturowa przesłona<br />

chroniąca obudowę podczas tynkowania,<br />

wyjmowany stelaż szyn TH<br />

Różna wysokość montażu szyn nośnych<br />

na aparaturę modułową. Dostępne zaciski<br />

PE i N z łatwym podziałem potencjału<br />

N przez wyjęcie mostka. Osłony<br />

aparatów modułowych, rozłączników<br />

bezpiecznikowych i płyty do zabudowy<br />

montowane na zatrzask. Wymienna<br />

poprzeczka ułatwia przeprowadzanie<br />

grubych przewodów między obudowami.<br />

Dzielona głowica kablowa do<br />

wprowadzania grubych kabli. Gotowe do<br />

użycia łączniki szyn zbiorczych. Zaciski<br />

do przyłączania przewodów do szyn<br />

zbiorczych bez wiercenia w szynach.<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

i eksploatację obudowy<br />

Wyjmowany wkład montażowy, odkręcane<br />

plecy obudowy, montaż do ściany<br />

bezpośrednio lub za pomocą uchwytów<br />

Głębokość 88 mm dedykowana do<br />

zabudowy w systemie płyt gips-karton<br />

Obudowy wykonane<br />

z wysokowartościowego poliwęglanu<br />

nie wymagają malowania i nie korodują.<br />

Pokrywy przezroczyste umożliwiają<br />

obserwację wnętrza bez ich zdejmowania.<br />

System zawiera bogate wyposażenie<br />

dodatkowe umożliwiające łączenie<br />

poszczególnych obudów w jedną<br />

rozdzielnicę, budowę rozdzielnic<br />

z daszkami (przy instalacji na zewnątrz),<br />

budowę ram nośnych, montaż na ścianie.<br />

Dzięki mocowaniu pokryw zawierających<br />

sprężyny przy gwałtownym wzroście<br />

ciśnienia (podczas zwarcia) pokrywa się<br />

unosi, pozwalając zredukować ciśnienie<br />

i na powrót opada. Obudowa nie ulega<br />

uszkodzeniu, a osoby będące w pobliżu nie<br />

zostają poszkodowane.<br />

36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

HENSEL LEGRAND POLSKA SP. Z O.O. LEGRAND POLSKA SP. Z O.O.<br />

System dających się łączyć obudów ENYSTAR Practibox 3 XL 3 125<br />

Natynkowy Podtynkowe Natynkowe<br />

IP66 IP40 (z drzwiami) IP40 (z drzwiami)<br />

IK08 IK07 (z drzwiami) IK09 (z drzwiami)<br />

Od 180 x 270 x 163 do 360 x 540 x 163<br />

234 x 422 x 85, 442 x 422 x 85, 592 x 422 x 91<br />

lub 742 x 422 x 91<br />

300 x 450 x 150, 450 x 450 x 150, 600 x 450 x 150<br />

lub 750 x 450 x 150<br />

1-, 2- lub 3-rzędowe 1-, 2-, 3- lub 4-rzędowe 1-, 2-, 3- lub 4-rzędowe<br />

27 18 18<br />

RAL 7035 Podstawa w kolorze zielonym Podstawa w kolorze białym<br />

RAL 7035 lub przezroczyste Drzwi białe RAL 9003 pełne lub przezroczyste dymne Drzwi białe RAL 9003 pełne lub przezroczyste<br />

TAK Drzwi obracane – montaż lewy lub prawy Drzwi obracane – montaż lewy lub prawy<br />

Różna wysokość montażu szyn nośnych na<br />

aparaturę modułową. Dostępne zaciski<br />

PE i N z łatwym podziałem potencjału N przez<br />

wyjęcie mostka. Osłony aparatów modułowych,<br />

rozłączników bezpiecznikowych i płyty do zabudowy<br />

montowane na zatrzask. Wymienna poprzeczka<br />

ułatwia przeprowadzanie grubych przewodów<br />

między obudowami. Dzielona głowica kablowa do<br />

wprowadzania grubych kabli. Gotowe do użycia<br />

łączniki szyn zbiorczych. Zaciski do przyłączania<br />

przewodów do szyn zbiorczych bez wiercenia<br />

w szynach.<br />

Jednolita budowa konstrukcji wsporczej pozwala<br />

na montaż i oprzewodowanie aparatury modułowej<br />

poza rozdzielnicą<br />

Wyjmowana i uchylna, jednolita budowa konstrukcji<br />

wsporczej pozwala na montaż i oprzewodowanie<br />

aparatury modułowej poza rozdzielnicą<br />

Obudowy wykonane z wysokowartościowego<br />

poliwęglanu nie wymagają malowania i nie korodują.<br />

Drzwi przezroczyste umożliwiają obserwację<br />

wnętrza bez ich otwierania. System zawiera<br />

bogate wyposażenie dodatkowe umożliwiające<br />

budowę rozdzielnic z daszkami (przy instalacji na<br />

zewnątrz), budowę ram nośnych, montaż na ścianie.<br />

Do łączenia obudów nie ma potrzeby stosowania<br />

żadnych dodatkowych akcesoriów i narzędzi.<br />

Wszystkie elementy są dostarczane w komplecie<br />

z obudowami.<br />

Dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów<br />

i kształtów mocowanie korpusu rozdzielnicy jest<br />

silne i trwałe. Wybijane wejścia kablowe<br />

z dodatkowymi, mniejszymi przetłoczeniami<br />

umożliwiają wprowadzenie rur z przewodami<br />

lub samych przewodów i przymocowanie ich<br />

do korpusu za pomocą opasek kablowych.<br />

W przypadku niedokładnego osadzenia korpusu<br />

w ścianie podłużne otwory montażowe konstrukcji<br />

wsporczej umożliwiają korektę jej położenia<br />

Otwory do mocowania rozdzielnicy do ściany<br />

mają wykonane fabrycznie osłabienia. Możliwość<br />

odwracania konstrukcji wsporczej, osłon oraz<br />

drzwi umożliwia wygodny montaż i eksploatację<br />

rozdzielnic. Wyjmowane płyty przepustów kablowych<br />

z fabrycznymi osłabieniami. Mocowanie przewodów<br />

wewnątrz rozdzielnicy bez użycia dodatkowych<br />

akcesoriów – uchwyty do opasek kablowych są<br />

rozmieszczone na tylnej ściance rozdzielnicy, co<br />

znacznie oszczędza czas podczas wykonywania<br />

oprzewodowania<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

37

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

Producent/dystrybutor PAWBOL SP. Z O.O. PAWBOL SP. Z O.O. PCE<br />

Model B.MAX–32S–15–ST B.18.1602–2 ECOLOGY<br />

Montaż<br />

natynkowy/podtynkowy<br />

Natynkowy/na stojaku Natynkowy Natynkowy/podtynkowy<br />

Stopień ochrony IP 65 65 IP65<br />

Stopień odporności<br />

mechanicznej IK<br />

08 10 IK08<br />

Wymiary<br />

(wysokość x szerokość x<br />

głębokość) [mm]<br />

1075 x 800 x 290 310 x 410 x 170<br />

4M 231x166x113, 6M 231x202x113<br />

8M 231x238x118, 12M 246x310x148<br />

18M 286x418x148, 2x12M 436x310x148<br />

2x18M 436x418x148, 3x12M 586x310x148<br />

Liczba rzędów 2 1 1, 2 lub 3<br />

Maksymalna liczba<br />

modułów w rzędzie<br />

16 12 18<br />

Dostępne kolory obudowy Szary Szary RAL7035<br />

Dostępne kolory<br />

i wykończenie drzwiczek<br />

Przeźroczyste<br />

Przeźroczyste dymne drzwiczki wykonane<br />

z poliwęglanu lub pełne szare z materiału<br />

ABS<br />

Transparentne<br />

Montaż drzwi lewy/prawy Górny Lewy/prawy Lewy<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

aparatów<br />

Szyna TH35<br />

Szyna TH35<br />

Transparentne drzwi otwierane<br />

w poziomie do 180º.<br />

Odpowiednia wysokość obudowy zapewnia<br />

więcej przestrzeni dla okablowania<br />

i montażu aparatury modułowej.<br />

Specjalne wyżłobienia wewnątrz obudowy<br />

do montażu płyt oraz akcesoriów.<br />

Szyny zaciskowe PE,N dostępne<br />

w dwóch wysokościach<br />

Rozwiązania konstrukcyjne<br />

ułatwiające montaż<br />

i eksploatację obudowy<br />

Obudowa odporna na UV, poliwęglanowa<br />

szybka z opcją zamykania na kluczyk,<br />

możliwość regulowania położenia szyny<br />

TH, możliwość pionowego i poziomego<br />

otwierania pokrywy, 18 osłabień pod<br />

dławiki od Ø20 do Ø40 mm, listwa<br />

zaciskowa ochronna mocowana na szynę<br />

lub wkręty. Wyposażona w stabilny stalowy<br />

stojak ze śrubą do montażu przewodu<br />

ochronnego<br />

Kąt rozwarcia drzwi 210 o , uniwersalne<br />

profile montażowe w podstawie, uszczelka<br />

poliuretanowa, opcjonalnie możliwość<br />

zamykania na kluczyk oraz odporność na<br />

UV dla drzwi w wersji nieprzeźroczystej<br />

Osłabione wejścia kablowe dla M40, M32,<br />

M25 oraz M20.<br />

Wzmocnienia usztywniające obudowę.<br />

Zamknięte wkręty w czterech miejscach<br />

dla łatwej instalacji.<br />

Możliwość zamykania na klucz lub zamek<br />

trójkątny (jako akcesoria dodatkowe).<br />

Możliwość wymiany górnej części obudowy<br />

dla modeli z dwoma lub więcej rzędami.<br />

Drzwi transparentne zapewnia ochronę<br />

przed promieniowaniem UV<br />

38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd obudów rozdzielnic nn<br />

PCE RITTAL SP. Z O.O. SPELSBERG<br />

ATLANTIC ISV-TS8 AK 28<br />

Natynkowy/podtynkowy Natynkowy, wolno stojący Natynkowy<br />

IP40 – IP65 IP66/IP55 65<br />

IK07/IK09/IK10 IK09 – natynkowy/IK10 – wolno stojący 08<br />

48-72 moduły 670 x 510 x 212,<br />

72-96 modułów 670 x 710 x 212<br />

96-120 modułów 670 x 910 x 212<br />

120-168 modułów 670 x 1110 x 212<br />

144-192 modułów 670 x 1310 x 212<br />

Od 600 x 1800 x 400 do 1100 x 2000 x 600 450 x 315 x 155<br />

2-8 12 2<br />

192 48 14<br />

RAL 9003 RAL7035 Szary, przemysłowy<br />

Transparentne, pełne<br />

RAL7035<br />

Drzwiczki przeźroczyste, dymione zamykane<br />

zatrzaskowo. W opcji zamek z kluczem<br />

Lewy/prawy Lewy/prawy TAK<br />

Drzwi otwierane lewo/prawo.<br />

Odpowiednia wysokość obudowy zapewnia więcej<br />

przestrzeni dla okablowania<br />

i montażu aparatury modułowej.<br />

Zatrzaskowy system montażu<br />

Uniwersalny system szyn nośnych umożliwiający<br />

montaż wyłączników kompaktowych różnych<br />

producentów, możliwość płynnej regulacji położenia<br />

płyty montażowej na głębokości szafy<br />

Możliwość łatwego i szybkiego montażu szyny TH-35<br />

na dwóch wysokościach, odstęp między szynami<br />

150 mm. Bloki zacisków PE/N dostarczane<br />

w komplecie. Dostępne także wersje PLUS<br />

z rzędem zamaskowanym np. na zaciski szeregowe<br />

lub aparaty głębsze od tych budowy modułowej.<br />

Typoszereg AK III obejmuje skrzynki wielkości<br />

od 14 aż do 70 modułów z możliwością łączenia<br />

(pionowo i poziomo)<br />

Możliwość łączenia.<br />

Możliwość zamykania na klucz lub zamek trójkątny<br />

(jako akcesoria dodatkowe).<br />

Drzwi transparentne zapewnia ochronę<br />

przed promieniowaniem UV<br />

Możliwość późniejszej rozbudowy, możliwość<br />

plombowania osłon, szybka wymiana modułów<br />

instalacyjnych<br />

Wykonane z poliwęglanu, bezhalogenowe,<br />

bez metali ciężkich, silikonu i PVC oraz odporne na<br />

amoniak. Na ścianie tylnej elementy wentylacyjne<br />

zapobiegające skraplaniu pary wodnej. Na ścianach<br />

bocznych, górnej i dolnej mają przetłoczenia dla<br />

dławnic metrycznych (membranowe dostarczane są<br />

w komplecie), a na bokach dla gniazd typu Schuko.<br />

Możliwość plombowania oraz kilka dostępnych opcji<br />

montażu na ścianie. Dodatkowo dostępne również<br />

maskownice wprowadzeń kabli<br />

ze schowkiem na dokumenty<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

39

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rewolucja w świecie połączeń<br />

dzięki sprężynie WAGO<br />

PROMOCJA<br />

Kiedy w 1951 roku WAGO zaprezentowało podczas Targów Przemysłowych w Hanowerze<br />

ideę zacisku sprężynowego, niewielu fachowców doceniło ten rewolucyjny pomysł.<br />

Dzisiaj technologia sprężynowa jest światowym standardem i nie sposób wyobrazić sobie<br />

nowoczesnej instalacji elektrycznej bez wyrobów WAGO.<br />

Droga do uniwersalnej techniki połączeń<br />

sprężynowych nie była łatwa.<br />

Trzeba było przekonać wielu sceptyków,<br />

że właściwości zacisku sprężynowego<br />

w znacznym stopniu<br />

przewyższają technologię łączenia<br />

śrubowego. Złączki sprężynowe – poprawnie<br />

skonstruowane i wyprodukowane<br />

– gwarantują nie tylko szybki<br />

i wygodny montaż, ale przede wszystkim<br />

większe bezpieczeństwo, gdyż jakość<br />

styku jest praktycznie niezależna<br />

od staranności montera.<br />

„Szybko, pewnie, bezpiecznie” – motto przyświecające<br />

nam od samego początku nie tylko<br />

nie straciło na aktualności, ale zyskało potwierdzenie<br />

w miliardach zastosowań. Zauważyła<br />

i doceniła to również konkurencja. W 1995<br />

roku, po wygaśnięciu patentu, masowo przystąpiono<br />

do produkcji złączek sprężynowych.<br />

Rodzaje połączeń sprężynowych<br />

Dzisiaj technika zacisku sprężynowego realizowana<br />

jest w wielu różnorodnych wariantach,<br />

a każdy nowy typ zacisku, wykorzystując<br />

zalety poprzednich, oferuje coraz więcej<br />

możliwości. Wprowadzone przez WAGO<br />

rozwiązania, takie jak złączki instalacyjne<br />

czy zacisk klatkowy CAGE CLAMP ® są już<br />

obowiązującym standardem. Ale cały czas<br />

szukamy nowych, jeszcze lepszych rozwiązań.<br />

Różne techniki zacisków sprężynowych<br />

wyznaczały nowe możliwości:<br />

• zacisk CAGE CLAMP COMPACT ®<br />

(1996) w kierunku miniaturyzacji,<br />

• zacisk POWER CAGE CLAMP ® (1998)<br />

w stronę dużych przekrojów do 185 mm².<br />

Szczególne miejsce wśród systemów łączeniowych<br />

WAGO zajmuje uniwersalny za-<br />

40<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

cisk Push-in CAGE CLAMP ® , pozwalający<br />

na wtykowy montaż przewodów jednodrutowych<br />

i linkowych zakończonych tulejkami,<br />

bez użycia narzędzi.<br />

Redukcja kosztów<br />

i zwiększenie bezpieczeństwa<br />

Technologie WAGO CAGE CLAMP ® pozwalają<br />

na redukcję kosztów i zwiększenie<br />

bezpieczeństwa. Obsługa zacisku CAGE<br />

CLAMP ® jest bardzo prosta: wystarczy<br />

otworzyć sprężynę, wprowadzić przewód,<br />

a następnie zwolnić sprężynę. Nie ma konieczności<br />

czasochłonnego dokręcania śrub<br />

czy używania specjalistycznych narzędzi.<br />

Jeszcze prostsza jest obsługa zacisku Push-in<br />

CAGE CLAMP ® – przewody jednodrutowe<br />

i linkowe z tulejką podłącza się przez<br />

wetknięcie, bez pomocy narzędzi. Technika<br />

zacisku sprężynowego umożliwia pewne<br />

połączenie przewodów za pomocą zaprogramowanej,<br />

dostosowanej do przekroju<br />

przewodu siły docisku. Sprężyna kompensuje<br />

odkształcenia przewodów wynikające<br />

np. z płynięcia miedzi. Dzięki temu złączki<br />

z zaciskiem sprężynowym nie wymagają<br />

konserwacji, co oznacza redukcję kosztów<br />

serwisowania i wyeliminowanie niepotrzebnych<br />

przestojów.<br />

Do wszystkich rodzajów przewodów<br />

Do złączek z zaciskiem sprężynowym CAGE<br />

CLAMP ® można podłączać wszystkie rodzaje<br />

przewodów: jednodrutowe, wielodrutowe<br />

i linkowe i to bez wcześniejszego zarabiania<br />

końcówek! Używanie tulejek lub końcówek<br />

kołkowych jest możliwe, ale nie konieczne.<br />

Jakość połączenia nie zależy od montera<br />

– sprężyna zawsze dociśnie przewód właściwie,<br />

powierzchniowo, nie powodując jego<br />

uszkodzenia. Siła docisku dopasowuje się<br />

automatycznie do przekroju przewodu. W ten<br />

sposób zapobiega się ewentualnym odkształceniom<br />

przewodu, powstałym w wyniku<br />

płynięcia materiału. Rozwiązanie to eliminuje<br />

również samoczynne luzowanie czy<br />

przerwanie połączenia. Umieszczenie przewodu<br />

w miękkiej warstwie cyny zapewnia<br />

gazoszczelne połączenie odporne na korozję<br />

i długotrwale zachowujące stałą wartość rezystancji<br />

przejścia, także w agresywnych warunkach<br />

atmosferycznych.<br />

Znacznie powyżej wymagań<br />

WAGO jako wynalazca techniki połączeń<br />

sprężynowych posiada o kilkadziesiąt lat bogatsze<br />

doświadczenia niż konkurencyjne firmy<br />

na rynku. Intensywne badania, niezliczone analizy<br />

i opinie tysięcy użytkowników na całym<br />

świecie tworzą bazę, której wartości nie sposób<br />

przecenić. Na tej podstawie WAGO wypracowało<br />

własne standardy jakości, znacznie przekraczające<br />

obowiązujące normy. Wszystkie<br />

złączki z zaciskiem sprężynowym przeszły<br />

pomyślnie testy mechaniczne, elektryczne, klimatyczne<br />

oraz inne dodatkowe badania zapewniające<br />

bezprzerwowe połączenia elektryczne.<br />

Spełniają również podwyższone wymagania,<br />

np. dla zastosowania w pojazdach szynowych<br />

(wg EN 61373) lub przemyśle okrętowym (wg<br />

GL, LR, DNV). Dopiero po pomyślnym zaliczeniu<br />

testów i potwierdzeniu zgodności z najwyższymi<br />

standardami nasze wyroby trafiają<br />

do klientów.<br />

www.wago.com<br />

REKLAMA<br />

TOPJOB ® S – ZYSKUJESZ PRZEWAGĘ<br />

Do wszystkich<br />

rodzajów przewodów<br />

Bogaty system<br />

mostkowania<br />

Najefektywniejszy<br />

system oznaczania<br />

Stworzone<br />

do skrajnych obciążeń<br />

Złączki listwowe z technologią zacisku Push-in CAGE CLAMP ®<br />

w<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

41

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowości firmy ELEKTRO<br />

Firma Elektro, znany czeski producent złączek elektrotechnicznych wypuściła na rynek<br />

nową linię produktów dla prefabrykatorów rozdzielni elektrycznych i automatyków. Są to<br />

podstawowe moduły elektroniczne umieszczone w typowych obudowach złączek elektrotechnicznych<br />

przystosowanych do montażu na szynie TH 35, TH 15.<br />

PROMOCJA<br />

Typoszereg RSE D<br />

RSE D R1A – Złączka z diodą ochronną<br />

i diodą separacyjną. Podstawą<br />

zacisku jest jedna dioda krzemowa<br />

NP 1000 V/1 A.<br />

Zastosowanie: Ładowanie akumulatorów<br />

z zewnętrznego źródła, ochrona<br />

przed niepożądanym przenoszeniem<br />

sygnału napięciowego (obwody<br />

logiczne), ochrona przed przepięciami<br />

(włączanie cewek elektromagnetycznych<br />

np. styczniki, zawory<br />

elektromagnetyczne), testowanie obwodów<br />

lamp kontrolnych.<br />

RSE D S1A – Złączka z ochronną diodą<br />

Schottky’ego. Podstawą zacisku<br />

jest krzemowa dioda Schottky`ego<br />

1000 V/1 A.<br />

Zastosowanie: Podobne jak RSE DR1A,<br />

ale w ekstremalnie szybkich obwodach<br />

włączających (MHz). W stosunku<br />

do standardowej diody ma wyraźnie niższy<br />

spadek napięcia.<br />

Typoszereg RSE LD<br />

W złączce zainstalowano diodę LED<br />

i stabilizator prądu zapewniający jej stałe<br />

świecenie w całym zakresie napięcia roboczego.<br />

Zastosowanie: Sygnalizacja świetlna<br />

z częstym włączaniem urządzeń (długa<br />

żywotność). Maksymalne napięcie<br />

wejściowe -30 V ÷ 30 V. Napięcie<br />

robocze 3 V DC...30 V DC, pobór<br />

prądu < 5 mA.<br />

Kontrolki LED mogą być koloru<br />

czerwonego, zielonego, żółtego,<br />

niebieskiego, ciepłego białego<br />

i zimnego białego. Konstrukcyjnie<br />

moduł diodowy jest przeznaczony<br />

do montażu na standardowych listwach<br />

TS o szerokości 35 i 15 mm.<br />

Obudowa modułu zapewnia stopień<br />

ochrony IP20.<br />

Typoszereg RSE PC<br />

W złączce zainstalowano jeden polimerowy bezpiecznik<br />

wielokrotnego użytku z dodatnim współczynnikiem<br />

ciepła (PPTC) 30 V DC od 0,05<br />

do 1,5 A i 24 V DC od 2 do 3 A. Maksymalne<br />

napięcie robocze wynosi 30 V DC.<br />

Zastosowanie: Ochrona przeciążeniowa sieci danych,<br />

zastępuje bezpieczniki rurkowe (wyjścia<br />

PLC, przekaźniki, styczniki, czujniki, zawory<br />

elektromagnetyczne).<br />

Złączka z bezpiecznikiem<br />

polimerowym PC i diodą LED<br />

W złączce zainstalowano jeden polimerowy bezpiecznik<br />

wielokrotnego użytku z dodatnim współczynnikiem<br />

ciepła (PPTC) 30 V DC od 0,05<br />

do 1,5 A i 24 V DC od 2 do 3 A i diodą sygnalizacyjną<br />

LED informującą o rozłączeniu bezpiecznika.<br />

Aby sygnalizacja rozłączenia działała,<br />

należy zachować polaryzację podłączenia modułu<br />

zgodnie ze schematem. Maksymalne napięcie<br />

robocze 30 V DC.<br />

RSE D R1A<br />

Typoszereg RSE TL<br />

W złączce zainstalowano dwukierunkową<br />

diodę transil 1,5 kW/1 ms (400 W/10 ms).<br />

Charakterystyka diody jest podobna do<br />

dwóch połączonych szeregowo i przeciwnie<br />

diod Zenera.<br />

Zastosowanie: Ochrona przeciwprzepięciowa<br />

podłączonych obwodów od 5 do 440 V.<br />

Przede wszystkim jako EMI (Electromagnetic<br />

Interference), ochrona przed wyładowaniami<br />

antystatycznymi, szybkimi przełączeniami,<br />

falą udarową itp.<br />

Typoszereg RSE 4D<br />

RSE 4D R1A – Złączka z mostkiem prostowniczym.<br />

W złączce zainstalowano cztery krzemowe<br />

diody NP 1000 V/1 A połączone w mostek Graetza.<br />

Zastosowanie: Zasilania elementów i obwodów<br />

prądu stałego (kontrolki, zawory elektromagnetyczne,<br />

stabilizatory napięcia).<br />

RSE 4D S1A – Złączka z mostkiem prostowniczym<br />

na diodach Schottky’ego. W złączce zainstalowano<br />

cztery krzemowe diody Schottky`ego<br />

30 V/200 mA połączone w mostek.<br />

Zastosowanie: Podobne jak w przypadku<br />

RSE 4D R1A, ale w ekstremalnie szybkich<br />

obwodach wyłączających (MHz).<br />

W stosunku do standardowych diod mają<br />

wyraźnie niższy spadek napięcia; zasilanie<br />

sprzętu komputerowego, urządzeń radarowych.<br />

Konstrukcyjnie moduł mostkowy jest przeznaczony<br />

do montażu na standardowej listwie<br />

nośnej o szerokości 30 mm. Obudowa modułu<br />

zapewnia stopień ochrony IP20.<br />

RSE D S1A<br />

42<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

RSE LD R230V<br />

RSE KT G12A<br />

RSE KT DC15A<br />

RSE LD R24V<br />

RSE 4D R1A<br />

Typoszereg RSE KTU,<br />

RSE KTB, RSE KTG<br />

RSE KT U24V – Złączka z separatorem galwanicznym<br />

24 V DC z tranzystorem unipolarnym.<br />

W złączce zainstalowano wyłącznik optyczny<br />

(30 V DC/250 mA), dioda sygnalizacyjna<br />

LED, tranzystor wyłączający (30 V DC/<br />

/250 mA), ochrona wyjść przed zmianą biegunowości<br />

(dioda Schottky`ego) i ochrona nadmiarowoprądowa<br />

(bezpiecznik wielokrotnego użytku).<br />

Zastosowanie: Obwody z zasilaniem do<br />

+24 V DC. Tam, gdzie ze względów bezpieczeństwa,<br />

konieczności ochrony obwodów lub<br />

oddzielania różnych napięć trzeba galwanicznie<br />

oddzielić różne urządzenia.<br />

RSE KT G – Złączka z wyłącznikiem mocy<br />

względem N.<br />

W złączce zainstalowano unipolarny tranzystor<br />

mocy z otwartym kolektorem (30 V/4, 8, 12 A),<br />

sygnalizacyjną diodę LED, ochronną diodę do<br />

włączania obciążenia indukcyjnego (wyjście 3).<br />

Dioda jest połączenia przeciwnie do tranzystora<br />

wyłączającego i zapewnia ochronę przeciwprzepięciową.<br />

Zastosowanie: Łączenie obciążenia do +30 V DC<br />

o charakterze oporowym i indukcyjnym.<br />

RSE KT U – Złączka z wyłącznikiem mocy<br />

względem zasilania.<br />

W złączce zainstalowano tranzystor mocy, z otwartym<br />

kolektorem (30 V/2,5 A), sygnalizacyjną<br />

diodę LED, ochronną diodę do włączania<br />

obciążenia indukcyjnego i moduł o obciążeniu<br />

2 A z ochroną przeciwprzepięciową (bezpiecznik<br />

wielokrotnego użytku).<br />

Zastosowanie: Łączenie obciążenia do +24 V DC<br />

o charakterze oporowym i indukcyjnym.<br />

Moduł jest przeznaczony do montażu na standardowej<br />

listwie TS o szerokości 35 mm. Obudowa<br />

modułu zapewnia stopień ochrony IP20.<br />

Typoszereg RSE SSR, RSE KT<br />

RSE SSR AC1A – Złączka z przekaźnikiem<br />

półprzewodnikowym.<br />

W złączce zainstalowano półprzewodnikowy<br />

przekaźnik mocy z galwaniczną separacją,<br />

(wytrzymałość izolacji 1500 V AC),<br />

sygnalizacyjną diodę LED, ochronną dwukierunkową<br />

diodę transil.<br />

Zastosowanie: Włączanie obciążenia do<br />

250 V AC/1A.<br />

RSE KT U8A<br />

RSE SSR AC1A<br />

RSE PC 2000mA<br />

RSE 4D S1A<br />

RSE KT DC – Złączka z półprzewodnikowym<br />

przekaźnikiem 24 V DC.<br />

W złączce zainstalowano przetwornicę, transformator<br />

operacyjny (wejście 40 V DC, wytrzymałość<br />

izolacji 1500 V DC), tranzystor mocy<br />

(30 V/2, 8, 15 A), sygnalizacyjną diodę LED,<br />

ochronną diodę transil do włączania obciążenia<br />

indukcyjnego. Zastosowano ochronę nadmiarowo-prądową<br />

(bezpiecznik wielokrotnego użytku).<br />

Zastosowanie: Tam, gdzie jest konieczna separacja<br />

galwaniczna obwodów np. dla obwodów logicznych<br />

24 V DC.<br />

Obciążenie indukcyjne należy zbocznikować diodą<br />

ochronną RSE D R1A.<br />

RSE KT DCB – Złączka z półprzewodnikowym<br />

przekaźnikiem 24 V DC na 24 V AC/V DC.<br />

W złączce zainstalowano przetwornicę, transformator<br />

operacyjny (wejście 40 V DC, wytrzymałość<br />

izolacji 1500 V DC), tranzystor mocy<br />

(30 V/2, 8, 15 A), sygnalizacyjną diodę LED,<br />

ochronną dwukierunkową diodę transil do włączania<br />

obciążenia indukcyjnego.<br />

Zastosowanie: Oddzielenie galwaniczne obwodów<br />

logicznych 24 V DC od obwodu mocy<br />

do 30 V AC/DC.<br />

Tam, gdzie ze względów bezpieczeństwa, konieczności<br />

ochrony obwodów lub oddzielania<br />

różnych napięć, trzeba galwanicznie oddzielić<br />

różne urządzenia. Wejście od 3 do 40 V DC.<br />

Obciążenie indukcyjne należy zbocznikować<br />

diodą ochronną RSE D R1A.<br />

Konstrukcyjnie moduł jest przeznaczony<br />

do montażu na standardowej listwie TS o szerokości<br />

35 mm.<br />

mgr inż. Bogdan Mędrek<br />

ISTPOL Sp. z o.o.<br />

www.istpol.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

43

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Złączki śrubowe<br />

W oferowanych na rynku złączkach, które stosuje się w instalacjach elektrycznych<br />

wykorzystuje się trzy podstawowe rodzaje połączeń: śrubowe, ze sprężyną oraz<br />

samozaciskowe złącza sprężynowe.<br />

Złączki są elementami elektroinstalacyjnymi<br />

o konstrukcji jedno- lub wielotorowej.<br />

Stosuje się je do łączenie torów<br />

prądowych tworzonych przez odcinki<br />

przewodów elektroenergetycznych niskiego<br />

napięcia. Połączenie wykorzystuje<br />

zaciski lub inne elementy przyłączeniowe<br />

umieszczane na końcach<br />

każdego toru. Tory znajdują się na podstawie<br />

izolacyjnej lub na obudowie.<br />

Złączki nabyć można w wykonaniu<br />

przelotowym, separującym oraz<br />

separującym przewód neutralny.<br />

Oprócz tego wykorzystać można<br />

złączki kombinowane do urządzeń<br />

wykonawczych, do czujników, rozdzielające,<br />

bezpiecznikowe, uziemiające<br />

oraz piętrowe, rzędowe do tablic<br />

i rzędowe bezszynowe.<br />

Za podstawę w zakresie złączek można<br />

uznać złączki jednotorowe montowane<br />

na szynie montażowej. Pozwalają<br />

one na łączenie przewodów giętkich<br />

i sztywnych. W przypadku przewodów<br />

wielodrutowych należy zastosować<br />

końcówkę tulejkową zaciskaną np. za<br />

pomocą specjalnych narzędzi (prasek).<br />

W praktyce końcówki przewodów tego<br />

typu bardzo często są lutowane. Specjalne<br />

złączki mają wbudowane układy z przekaźnikiem<br />

lub diodami prostowniczymi.<br />

Zalety połączenia śrubowego<br />

Jako zalety połączenia śrubowego wymienia<br />

się duży docisk zestyku, a co za tym<br />

idzie, bezpieczeństwo kontaktu i niski spadek<br />

napięcia. Drut jest dociskany do szyny<br />

stykowej pośrednio za pomocą śruby oraz<br />

płytki pośredniczącej zacisku. Złączki z połączeniami<br />

śrubowymi pozwalają na wykonywanie<br />

połączeń wieloprzewodowych.<br />

Najprostszy rodzaj zacisków śrubowych to<br />

złączki śrubowe klatkowe bez ochrony przed<br />

deformacją przewodu. Najczęściej znajdują<br />

one zastosowanie w podłączeniach kabli<br />

jednożyłowych. Oprócz tego montowane są<br />

złączki klatkowe z ochroną przed deformacją,<br />

a także zaciski śrubowe, które mają element<br />

dociskowy od góry lub od dołu. W takich<br />

rozwiązaniach funkcja odpowiedzialna<br />

za tworzenie siły docisku jest oddzielona<br />

od funkcji przepływu prądu. Gdy wzrasta<br />

moment obrotowy na śrubie, rośnie również<br />

siła tarcia w połączeniu gwintowym. Wynika<br />

to z odkształcenia sprężystego izolatora<br />

zacisku. Tym samym zabezpiecza się docisk<br />

wzdłużny w połączeniu. Zakres połączeń<br />

obejmuje przewody o przekroju mieszczącym<br />

się pomiędzy 0,08 a 240 mm 2 .<br />

Materiały wykonania izolatorów<br />

Części izolowane złączek najczęściej wykonuje<br />

się z bakelitu, materiałów ceramicznych,<br />

poliamidu i PCW. Materiałem izolacyjnym<br />

jest również guma silikonowa oraz materiał<br />

PTFE. Zastosowanie materiałów tego typu<br />

zapewnia dobre właściwości elektryczne<br />

również przy wysokich temperaturach i częstotliwościach.<br />

Części styku pokrywa się materiałami,<br />

które mają zapewnić mniejszą wartość<br />

rezystancji połączenia. Chodzi głównie<br />

o cynę, pallad, nikiel i miedź. W zależności<br />

od zastosowanej technologii pokrycie może<br />

być jedno- i wielowarstwowe oraz stopowe.<br />

Styki bardzo często wykonuje się ze stopu<br />

złota i niklu, co zapewnia niską rezystancję,<br />

długookresową stabilność oraz wytrzymałość<br />

mechaniczną. Warto podkreślić, że stopy<br />

twarde są odporne na zużycie, ale osiągają<br />

wyższe rezystancje styku przy przepływie<br />

prądu o niższych wartościach. Z kolei złącza<br />

stosowane w sprzęcie audio pokrywa się<br />

złotem, po to, aby osiągnąć możliwie najniższą<br />

wartość rezystancji. Wadą złota jest<br />

Fot.: ENSTO<br />

Fot.: ENSTO<br />

Fot.: ENSTO<br />

Fot. 1. Złączka śrubowa pojedyncza Fot. 2. Złączka śrubowa podwójna Fot. 3. Złączka śrubowa potrójna<br />

44<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

jednak niska temperatura topnienia przy przepływie większych<br />

prądów, dlatego też w wielu przypadkach korzystniejsze będzie<br />

posrebrzanie styków. Ważne jest przy tym ograniczanie (przerywanie)<br />

przepływu dużego prądu przez styki posrebrzane. Łuk<br />

elektryczny może być przyczyną topnienia srebra.<br />

Materiałem wykonania zarówno zacisku z odciążeniem, jak<br />

i śruby połączeniowej najczęściej jest hartowana stal nawęglana.<br />

Dla zapewnienia dodatkowej ochrony powierzchnie są cynkowane<br />

i chromowane. Połączenie, jakie powstaje pomiędzy<br />

drutem a szyną stykową jest gazoszczelne. Przy produkcji styków<br />

stosuje się również, mosiądz oraz fosforobrąz. Materiały<br />

te mają dobre właściwości sprężyste. Oprócz tego jako materiał<br />

wykonania styków stosuje się miedź z domieszką berylu.<br />

REKLAMA<br />

Zaciski silnoprądowe<br />

Specjalne zaciski znajdują zastosowanie w aparatach niskonapięciowych,<br />

takich jak rozłączniki i podstawy bezpiecznikowe, a także<br />

rozłączniki izolacyjne. Zaciski tego typu stosuje się również w szynach<br />

prądowych, po to, aby umożliwić przyłączenie żył kabli sektorowych<br />

wielodrutowych, sektorowych pełnych, okrągłych wielodrutowych<br />

i okrągłych pełnych za pomocą klucza imbusowego.<br />

Zaciski umożliwiają przyłączenie bezpośrednio do szyny prądowej<br />

i PEN. Zastosowanie obejmuje tworzenie giętkich połączeń pomiędzy<br />

szynami prądowymi poszczególnych faz. Warto podkreślić<br />

przy tym wysoki poziom wytrzymałości mechanicznej oraz dobrą<br />

przewodność elektryczną w efekcie słabego nagrzewania.<br />

Zaciski silnoprądowe niejednokrotnie wykonuje się ze stopu<br />

mosiądzu lanego. Zastosowanie tego materiału w połączeniu<br />

z odpowiednią konstrukcją zapewnia dużą wytrzymałość prądową<br />

(znamionową i zwarciową), a także wytrzymałość mechaniczną<br />

zwłaszcza na zginanie i wyciąganie. Ważna jest przy<br />

tym odporność na przyrost temperatury. Oprócz tego należy<br />

podkreślić duży moment dokręcania wynoszący do 40 Nm<br />

oraz odporność na zużycie i korozję.<br />

Zaciski mosiężne osiągają lepsze parametry w porównaniu<br />

do zacisków aluminiowych. Typowy zacisk ma śrubę z gniazdem<br />

na klucz oraz z odpowiednio wyprofilowanym dociskiem<br />

umożliwiającym wprowadzenie żył kabla o przekrojach<br />

35-240 mm² i 70-300 mm².<br />

Słupkowe bloki zacisków<br />

Słupkowe bloki zacisków ze śrubą dwustronną znajdują zastosowanie<br />

przy podłączeniach obwodów zasilających i rozdzielczych<br />

w instalacjach energetycznych. Jako zalety elementów<br />

tego typu należy wymienić oszczędność miejsca w szafie lub<br />

rozdzielnicy w efekcie niewielkich rozmiarów bloków zacisków<br />

z jedną śrubą dwustronną. Zwiększa się również bezpieczeństwo<br />

okablowania dzięki połączeniom zabezpieczonym<br />

przed wyciągnięciem. Można podłączyć przewody o przekroju<br />

od 4 do 120 mm², wykorzystując technologie słupek, słupek<br />

-słupek, słupek-śruba. Wykorzystuje się końcówki kablowe<br />

oczkowe zgodne z normą NF C 20130 oraz DIN 46234. Ważne<br />

jest przy tym zapewnienie ciągłości obwodu dzięki końcówkom<br />

przewodów zabezpieczającym przed wyciągnięciem<br />

w połączeniu z zaciskiem sprężynowym i tulejką haczykową.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

45

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot. 4. Złączka śrubowa nieizolowana Fot. 5. Złączka śrubowa przewodu ochronnego Fot. 6. Złączki śrubowe w różnych kolorach<br />

Wyposażenie dodatkowe<br />

Jako wyposażenie dodatkowe złączki można<br />

zastosować zwieracze, które pozwalają<br />

na zwieranie torów prądowych. Ważne jest,<br />

aby na etapie doboru zwieraczy uwzględnić<br />

przede wszystkim liczbę zwieranych<br />

złączek. Przydatne rozwiązanie stanowią<br />

oznaczniki przeznaczone do oznaczania<br />

torów prądowych. Oznaczniki tego typu to<br />

najczęściej białe paski lub żółte taśmy profilowane<br />

z czarnym nadrukiem. Jeżeli opis<br />

będzie wykonywany za pomocą pisaków, to<br />

można zastosować oznaczniki bez nadruku.<br />

Łatwe odrywanie pojedynczych oznaczników<br />

umożliwiają nacięcia na taśmie.<br />

Oprócz tego przy montażu złączek można<br />

zastosować osłonki, podstawki montażowe<br />

oraz przegrody i osłony złączek mocowanych<br />

na trzymaczach. Z kolei płytki skrajne<br />

umożliwią zakończenie szeregu złączek,<br />

które są osadzone na szynie montażowej.<br />

Jeżeli miejsce montażu złączki nie przewiduje<br />

szyny montażowej, to można przewidzieć<br />

konstrukcje złączek przeznaczone do instalowania<br />

bezpośrednio do podłoża. Istotną<br />

rolę w takich rozwiązaniach stanowią stopy<br />

oraz wypusty, które pozwalają na zestawianie<br />

bloków bazujących na kilku złączkach.<br />

W zależności od konstrukcji złączki może<br />

być potrzebna płytka zamykająca.<br />

Alternatywa dla zaprasowywania<br />

Specjalne złączki i końcówki śrubowe nabyć<br />

można jako alternatywę dla technologii<br />

zaprasowywania złączek i końcówek rurowych<br />

w przewodach o napięciu od 1 do 36 kV.<br />

Konstrukcja złączek tego typu zawiera śruby<br />

zrywalne, po to, aby zapewnić wykorzystanie<br />

jednej złączki lub końcówki dla różnych<br />

rodzajów i przekroju kabli. Zyskuje się<br />

również szybki, pewny i łatwy montaż.<br />

Śruby zrywalne cechuje zrywanie przy<br />

określonym momencie dokręcania, a więc<br />

podczas prac montażowych nie jest potrzebny<br />

klucz dynamometryczny. Śruby<br />

tego typu wykonuje się z uwzględnieniem<br />

szeregu rowków umieszczonych na wspólnym<br />

rdzeniu. Tym sposobem zyskuje się<br />

poprawne urwanie śruby dla konkretnego<br />

przekroju żyły. Zaletą takiego rozwiązania<br />

jest również możliwość użycia złączki/<br />

końcówki dla szerokiego zakresu przekroju<br />

(budowy) żyły kablowej. Dokręcenie śruby<br />

Fot. 7.<br />

Złączki śrubowe firmy Hager<br />

Fot.: HAGER<br />

z tym samym momentem w efekcie zastosowania<br />

specjalnych rowków jest gwarancją<br />

powtarzalności montażowej, wpływając<br />

na niezawodność połączenia. Warto również<br />

wspomnieć, że w miejscu styku kabla znajduje<br />

się linia śrubowa pozwalająca na przebicie<br />

utlenionej powierzchni styku odizolowanego<br />

przewodu.<br />

Odpowiednie złączki dobiera się w zależności<br />

od średnicy i budowy żył kabla – do 36 kV<br />

o przekroju żył w zakresie 16–300 mm 2 (budowa<br />

żył kabla: RM, RE, SM, SE, RMC),<br />

do 36 kV o przekroju żył w zakresie 16–300<br />

mm 2 (budowa żył kabla: RM, RE, SM, SE,<br />

RMC), do 6 kV o przekroju żył w zakresie<br />

16–240 mm 2 (budowa żył kabla: RM, RE,<br />

SM, SE).<br />

Podsumowanie<br />

Jak pokazuje praktyka instalatorska, siła docisku<br />

użyta podczas przykręcania przewodu<br />

w zacisku śrubowym w największym stopniu<br />

wpływa na jakość uzyskanego połączenia.<br />

Ważne jest więc, aby po zakończeniu<br />

prac przy instalacji elektrycznej lub sterującej<br />

dokładnie sprawdzić stan połączeń poprzez<br />

dokręcenie zacisków śrubowych. Jest<br />

to szczególnie istotne w przypadku maszyn<br />

i urządzeń elektrycznych, które są narażone<br />

na działanie wibracji. Jednak siła używana<br />

podczas przykręcenia zacisku nie może być<br />

zbyt duża, bowiem dojdzie do deformacji<br />

przewodu, wygięcia lub zmniejszenia jego<br />

przekroju.<br />

Wacław Jakubowski<br />

46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowa linia opraw PURE przeznaczona<br />

do oświetlania szpitali i laboratoriów<br />

PURE należące do marki 100% LED, jako<br />

nowe rozwiązania dla obiektów medycznych<br />

przewyższają dotychczas stosowane<br />

systemy: dają<br />

lepsze oświetlenie<br />

pola operacyjnego,<br />

nie nagrzewają powierzchni,<br />

na którą<br />

świecą, mają dużo<br />

większą żywotność<br />

(do 50 000<br />

h) oraz pozwalają<br />

na oszczędność energii.<br />

Oprawy PURE dedykowane są do pomieszczeń,<br />

w których występują zagrożenia zanieczyszczeniami<br />

pyłowymi i mikrobiologicznymi.<br />

Nie gromadzą w lub na sobie<br />

trudno usuwalnych zanieczyszczeń,<br />

są pyłoszczelne (IP65), zbudowane<br />

z materiałów<br />

gładkich, odpornych<br />

na zarysowania<br />

(przezroczysta<br />

szyba hartowana) oraz<br />

środki myjąco-dezynfekujące,<br />

bez zakamarków trudnych do czyszczenia.<br />

System oświetleniowy Pure charakteryzuje<br />

się wyjątkową wydajnością (ponad<br />

100 lm/W) oraz wysokim współczynnikiem<br />

oddawania barw na poziomie 90 CRI. Oprawa<br />

o rozmiarze 597x597 emituje maksymalny<br />

strumień światła o wartości ponad 5000 lm.<br />

Jednolita barwa światła gwarantuje komfort<br />

użytkowania.<br />

www.essystem.pl<br />

CRUISER 2 LED – oprawa do zadań specjalnych<br />

Obiekty przemysłowe wymagają specjalistycznego<br />

oświetlenia, przystosowanego<br />

do trudnych warunków pracy. Każda<br />

oprawa oświetleniowa LUG dedykowana<br />

do przestrzeni przemysłowych jest zaprojektowana<br />

tak, aby spełniać nawet najbardziej<br />

wyśrubowane wymagania.<br />

Oprawę oświetleniową CRUISER 2 LED<br />

spośród rozwiązań konkurencyjnych wyróżnia<br />

przede wszystkim bardzo wysoka jakość<br />

wykonania oraz wysokie parametry świetlne.<br />

Jedną z najważniejszych zalet oprawy jest<br />

bezpieczny, szybki i jednoosobowy montaż.<br />

Inwestor może wybrać spośród kilku sposobów<br />

instalacji, w tym montażu na regulowanym<br />

uchwycie, zwieszeniu na linkach oraz<br />

montażu podtynkowym. Dedykowane systemy<br />

optyczne opracowane dla oprawy CRUISER 2<br />

LED pozwalają na optymalne wykorzystanie<br />

strumienia świetlnego (do 22150 lm) i jednoczesne<br />

zmniejszenie liczby opraw niezbędnych<br />

do utrzymania optymalnego natężenia światła.<br />

Oprawa CRUISER 2 LED jest oferowana<br />

w wersjach o trzech opcjach kątów rozsyłu<br />

światła (55°, 110° i 120x40°). Przeznaczona<br />

jest do pracy w temperaturze od -30° do 35°.<br />

Żywotność oprawy sięga aż 100 tys. godzin.<br />

www.lug.com.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

47

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowoczesne oprawy<br />

ze źródłami światła LED<br />

Według producentów do 2020 r. oświetlenie LED będzie wykorzystywane w 75% hal<br />

magazynowych na całym świecie. Równie korzystne są szacunki dla obiektów biurowych czy<br />

użyteczności publicznej. LED-y można śmiało nazwać technologią przyszłości.<br />

Fot.: ES-SYSTEM<br />

Fot. 1. Projekt oświetlenia jest ukierunkowany przede wszystkim na wymagania określone w Europejskim Standardzie EN 12464-1<br />

Potrzeba zwiększenia efektywności<br />

energetycznej oraz zapewnienia<br />

maksymalnego komfortu oświetleniowego<br />

sprawiają, że inwestorzy<br />

coraz chętniej sięgają po oprawy<br />

oświetleniowe ze źródłami LED.<br />

Wynika to m.in. z nowych przepisów<br />

unijnych oraz zmieniającego się<br />

rynku technologii oświetleniowych<br />

– ze sprzedaży zostały wyeliminowane<br />

energochłonne żarówki czy<br />

halogeny. Oprawy z diodami świecącymi<br />

LED z powodzeniem wypełniają<br />

tę lukę.<br />

Dlaczego LED-y?<br />

Źródła światła LED przekonują do siebie wyróżniającymi<br />

się parametrami pracy. Charakteryzują<br />

się wysokimi wartościami strumienia<br />

świetlnego z dostarczanej mocy – niejednokrotnie<br />

przekraczają one poziom 200 lm/W. Zwracamy<br />

uwagę również na żywotność LED-ów.<br />

Jak podają producenci, wynosi ona przeciętnie<br />

50 tys. godzin, a w niektórych rozwiązaniach<br />

nawet 100 tys. godzin pracy. Zanim jednak zakupimy<br />

produkt o konkurencyjnych osiągach<br />

w zakresie żywotności, sprawdźmy, dla jakich<br />

parametrów została ona zadeklarowana, tzn.<br />

jaki jest spadek emitowanego strumienia świetlnego<br />

oraz przewidywany procent uszkodzeń.<br />

W parze z wydłużoną żywotnością idzie większa<br />

wartość liczby cykli ON/OFF oraz zwiększona<br />

odporność na wahania napięcia. Niektórzy<br />

producenci podkreślają, że pułap 7-8 lat bez<br />

potrzeby wymiany można uznać już za maksymalny.<br />

Według badań właśnie średnio co 7-8 lat<br />

inwestorzy decydują się na modernizację oraz<br />

wymianę opraw oświetleniowych.<br />

Ich trwałość wynika m.in. z ograniczenia ilości<br />

energii cieplnej emitowanej przez układy.<br />

LED-y, mimo osiągnięcia pożądanej wartości<br />

strumienia świetlnego, mniej się nagrzewają<br />

oraz skuteczniej odprowadzają ciepło. Na ryn-<br />

48<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

REKLAMA<br />

Fot. 2.<br />

Trwałość diod w dużym stopniu<br />

zależy od wydajności ich chłodzenia<br />

(im lepsza, tym większa żywotność)<br />

Fot. 3.<br />

Warto zauważyć, że nawet duża<br />

częstość włączania nie wpływa<br />

negatywnie na trwałość diody<br />

ku dostępne są rozwiązania, w których układ<br />

zasilający umieszczany jest na zewnątrz, dzięki<br />

czemu obciążenia cieplne dla systemu są<br />

jeszcze mniejsze. Oprócz tego LED-y są niewrażliwe<br />

na wstrząsy – konstrukcji opartych<br />

o struktury półprzewodnikowe nie tak łatwo<br />

uszkodzić mechanicznie.<br />

Ponadto światło wytwarzane przez źródła LED<br />

jest przyjazne dla użytkownika – nie emitują one<br />

szkodliwego dla oczu promieniowania ultrafioletowego<br />

UV ani podczerwonego IR „przekłamującego”<br />

kolory przedmiotów w pomieszczeniu.<br />

Światło wytwarzane przez LED ma jasną,<br />

ciepłą barwę, jest zbliżone do światła dziennego.<br />

Nowoczesne lampy LED emitują światło o kącie<br />

rozsyłu do 160°. Przesłona rozpraszająca światło<br />

pozwala na emitowanie strumienia świetlnego<br />

bez widocznych punktów świetlnych.<br />

Energooszczędność =<br />

= parametry + sterowanie<br />

Podstawowym wyróżnikiem LED-ów jest<br />

jednak ich energooszczędność. Zastąpienie<br />

technologii konwencjonalnej LED-ową pozwala<br />

na zaoszczędzenie ok. 50% dotychczas<br />

zużywanej energii. Natomiast instalacja systemu<br />

zarządzania oświetleniem opierającego się<br />

o czujniki światła dziennego oraz obecności<br />

oznacza ograniczenie wydatków eksploatacyjnych<br />

o kolejne 25-30%. Sensory skomunikowane<br />

z oprawami mierzą aktualne natężenie<br />

światła w danych strefach obiektu. Zdobyte<br />

w ten sposób informacje są porównywane<br />

z pożądanymi parametrami wynikającymi m.in.<br />

z przepisów i wymagań obiektu. Jeśli warunki<br />

zapewniane przez naturalne światło są niewystarczające,<br />

LED-y zaczynają emitować więk-<br />

Fot.: TRILUX<br />

Fot.: ES-SYSTEM<br />

Fot.: TRILUX<br />

Fot. 4.<br />

LED-y sprawdzą się wszędzie tam, gdzie istotne jest dokładne odwzorowanie barw<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

49

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

EKSPERT<br />

Zintegrowana oprawa LED kontra retrofity LED montowane w oprawach świetlówkowych<br />

Liniowe retrofity LED, czyli zamienniki<br />

świetlówek liniowych<br />

wykonane w technologii LED, są<br />

często proponowane w procesie<br />

modernizacji instalacji oświetleniowych<br />

jako rozwiązanie generujące<br />

oszczędności energii, łatwe<br />

w implementacji i co jest szczególnie<br />

podkreślane, pozwalające wykorzystać<br />

istniejące oprawy oświetleniowe.<br />

Przyglądając się jednak<br />

tego typu propozycjom uważniej<br />

i porównując je do rozwiązań wykorzystujących<br />

zintegrowane oprawy<br />

Bogdan Skorupka, LED, trudno nie zauważyć, że przywoływane<br />

zalety nikną w obliczu<br />

Dyrektor Segmentu:<br />

Oświetlenie Przemysłowe, wad stosowania LED-owych zamienników<br />

świetlówek liniowych.<br />

ES-SYSTEM SA<br />

Przede wszystkim trzeba mieć<br />

świadomość, że retrofit LED jest<br />

niczym innym jak miniaturową oprawą LED, której konstrukcja<br />

umożliwia jej zamontowanie w innej oprawie, przeznaczonej<br />

pierwotnie do tradycyjnych świetlówek liniowych. Oznacza to,<br />

że do nieracjonalnie małej obudowy zostają wtłoczone komponenty<br />

składające się na normalną oprawę LED, tylko po to,<br />

żeby całość przypominała świetlówkę liniową. Warunki termiczne<br />

pracy takich komponentów istotnie odbiegają od tych,<br />

w jakich pracują moduły LED i układy zasilające w odpowiednio<br />

dla nich zaprojektowanych obudowach dedykowanych rozwiązań<br />

opraw LED. Komfort termiczny modułów LED i układów<br />

zasilających jest podstawowym czynnikiem pozwalającym<br />

wykorzystać potencjał trwałości technologii LED. Dodatkowo,<br />

w przypadku klasycznych opraw oświetleniowych, których<br />

układy optyczne zostały zaprojektowane do „obsługi” źródeł<br />

światła promieniujących w kącie 360°, stosowanie liniowych<br />

retrofitów LED, zwykle świecących jedynie w półprzestrzeń<br />

dolną, w sposób istotny upośledza ich prawidłowe działanie.<br />

Jest to szczególnie istotne w przypadku opraw rastrowych,<br />

których paraboliczne zwierciadlane odbłyśniki mają za zadanie<br />

ograniczać olśnienie. Negatywne efekty są spotęgowane przez<br />

fakt dużo większej jaskrawości zamienników liniowych LED<br />

w stosunku do świetlówek liniowych.<br />

szy strumień światła – zwiększa się uzyskiwane<br />

natężenie oświetlenia. W słoneczne, letnie dni<br />

praca opraw jest ograniczona do minimum,<br />

w związku z czym znacznie mniejszy jest pobór<br />

energii. Z kolei czujki ruchu pozwalają na optymalizację<br />

wydatków związanych z działaniem<br />

instalacji oświetleniowej w zakładach pracy,<br />

np. w magazynach, w których korzysta się<br />

z poszczególnych stref. Gdy w danym sektorze<br />

aktualnie nie ma pracownika, sensor wysyła systemowi<br />

sygnał zmniejszenia strumienia światła<br />

bądź całkowitego wygaszenia oprawy.<br />

Co interesujące, bardzo prężnie rozwija się<br />

dziedzina intuicyjnych, przystępnych w obsłudze<br />

przez projektanta i użytkownika aplikacji<br />

na smartfony i tablety, dzięki którym dobór<br />

poszczególnych opraw i źródeł światła oraz sterowanie<br />

nimi stało się bardzo proste.<br />

Do biur i zakładów drukarskich,<br />

czyli parę słów o zastosowaniu<br />

Technologia oświetlenia LED-owego jest chętnie<br />

wykorzystywania w obiektach użyteczności<br />

publicznej, biurach i – coraz częściej – szkołach.<br />

Producenci kierują się zasadą, że światło<br />

sztuczne powinno w możliwie idealny sposób<br />

odtwarzać warunki zapewniane przez oświetlenie<br />

naturalne. Projektanci pracują nad doskonałym<br />

odtworzeniem barw oraz imitacją<br />

rytmu czasowych zmian natężenia światła, co<br />

pozytywnie wpływa na psychikę osoby przebywającej<br />

we wnętrzu. Co interesujące, jeden<br />

z producentów zaproponował liniowe źródła<br />

światła LED pozwalające na wybór jednej<br />

z trzech barw światła w zależności np. od pory<br />

dnia. Zmiany barwy dokonujemy z poziomu<br />

włącznika.<br />

Produkowane aktualnie lampy LED spełniają<br />

zatem najwyższe wymagania względem oddawania<br />

barw. Współczynnik Ra osiąga wartość<br />

nawet 98 – norma PN-EN 12464 wymaga, aby<br />

w pomieszczeniach przeznaczonych na pracę<br />

Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

EKSPERT<br />

Dyrektywa ErP a rynek oświetleniowy LED<br />

Maciej Gronert,<br />

projektant oświetlenia<br />

TRILUX Polska<br />

Dyrektywa ErP z dnia 21 października<br />

2009 r. wraz ze szczegółowymi<br />

rozporządzeniami wykonawczymi<br />

ustanawia ogólne wymogi<br />

dotyczące produktów związanych<br />

z energią – w tym opraw oświetleniowych<br />

z konwencjonalnymi<br />

źródłami światła oraz z diodami<br />

elektroluminescencyjnymi. Przepisy<br />

nakładają na dostawców<br />

urządzeń elektrycznych obowiązki:<br />

udostępniania danych<br />

technicznych, stosowania etykiet<br />

energetycznych oraz zapewnienia,<br />

że towary są zgodne z ekologicznymi<br />

wymogami.<br />

Producenci muszą dostarczyć<br />

klientom informacji na temat<br />

takich parametrów, jak m.in: moc znamionowa, znamionowy<br />

użyteczny strumień świetlny, znamionowa trwałość<br />

lampy, współczynnik zachowania strumienia świetlnego na<br />

zakończenie nominalnego okresu trwałości czy oddawanie<br />

i jednolitość barwy. Najważniejszym skutkiem powyższej<br />

dyrektywy jest zwiększenie wśród klientów świadomości<br />

dotyczącej wieloaspektowych kosztów eksploatacji oświetlenia.<br />

Dzięki niej konsumenci i przedsiębiorcy mogą trafnie<br />

oszacować całkowite nakłady związane z zastosowaniem<br />

opraw oświetleniowych danego rodzaju w długoterminowej<br />

perspektywie.<br />

W związku ze sformułowanymi w rozporządzeniach wytycznymi<br />

ograniczono możliwość stosowania przestarzałych<br />

technologicznie urządzeń o nieprzystających do dzisiejszych<br />

norm poborach mocy. Przyczynia się to do upowszechnienia<br />

wśród naszych klientów opraw w technologii LED jako najbardziej<br />

opłacalnego sposobu oświetlenia obiektów przemysłowych,<br />

biur, sklepów i powierzchni zewnętrznych.<br />

50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

oraz przebywanie ludzi były stosowane źródła światła o Ra wyższym niż<br />

80. LED-y o wysokim współczynniku Ra znajdą zastosowanie przede<br />

wszystkim podczas wykonywania zadań, w których kluczowe jest idealne<br />

dopasowanie koloru, np. w drukarniach, zakładach graficznych, gabinetach<br />

zabiegowych i stomatologicznych, muzeach i galeriach. W sklepach<br />

zoologicznych, czy też oferujących egzotyczne rośliny sprawdzą<br />

się z kolei lampy LED emitujące światło wspomagające rozwój roślin,<br />

skutecznie zastępując światło naturalne.<br />

Fot.: GTV<br />

Przyszłość rynku opraw LED<br />

Janusz Mitko, dyrektor<br />

marketingu i strategii<br />

sprzedaży na Europę<br />

Wschodnią w firmie<br />

LEDVANCE<br />

Wszystkie zmiany, jakie<br />

zachodzą w naszym<br />

otoczeniu, sprawiają, że<br />

zmieniają się nasze potrzeby<br />

i styl życia. To z<br />

kolei generuje konieczność<br />

dostosowywania<br />

oświetlenia do nowych<br />

preferencji.<br />

Coraz wyraźniej rysuje<br />

się w związku z tym<br />

inne oblicze technologii<br />

LED. Źródła światła<br />

są zastępowane przez<br />

oprawy oświetleniowe,<br />

w których nie ma już<br />

ani potrzeby, ani możliwości<br />

stosowania wymiennych<br />

źródeł światła.<br />

Produkty te wyróżniają się nadzwyczajną sprawnością<br />

i bardzo długą trwałością, co w praktyce oznacza, że<br />

prędzej zdecydujemy się na zmianę samej oprawy,<br />

zanim przestanie ona świecić. Przemysłu oświetleniowego<br />

nie ominęła także automatyzacja. W dzisiejszych<br />

czasach możemy już nie tylko sterować oświetleniem,<br />

lecz także konfigurować niezliczoną liczbę scen świetlnych<br />

i dostosowywać wnętrze do nastroju, a nawet<br />

zmieniać barwy na najlepsze do optymalnej pracy lub<br />

relaksu z przyjaciółmi. Co więcej, tego wszystkiego<br />

możemy dokonać za pomocą specjalnej aplikacji zainstalowanej<br />

w smartfonie lub tablecie. A wszystko po to,<br />

by spełnić oczekiwania klientów.<br />

REKLAMA<br />

NOWA N<br />

O A ENERGIA<br />

N<br />

G<br />

A<br />

DOBRY Y WYBÓR<br />

W<br />

Ó<br />

www.bemko.eu<br />

bemkopolska<br />

e<br />

m<br />

ka<br />

PLAFONIERY LED “TOKAR”<br />

PSF706-LED-TW<br />

230V/50Hz<br />

16W<br />

IP66<br />

WYSOKIEJ<br />

JAKOŚCI<br />

DIODY LED<br />

1300<br />

LUMENÓW<br />

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Opłacalne LED-y<br />

Kamil Krasuski,<br />

kierownik<br />

Działu Sprzedaży<br />

Oświetlenia GTV<br />

Na wydajność technologii LED<br />

składają się przede wszystkim<br />

dwa czynniki. Po pierwsze, okres<br />

eksploatacji oświetlenia opartego<br />

o technologię LED wynosi średnio<br />

30 000 godzin nieustannego<br />

świecenia – zdecydowanie więcej,<br />

niż standardowej świetlówki<br />

liniowej. Ponadto diody LED mają<br />

korzystny stosunek strumienia<br />

świetlnego – liczonego w lumenach<br />

– do potrzebnej do jego uzyskania<br />

mocy – liczonej w watach,<br />

czyli tzw. skuteczność świetlną.<br />

Przekłada się to na mniejsze zapotrzebowanie<br />

na energię elektryczną<br />

w stosunku do źródeł<br />

tradycyjnych. W przykładowym<br />

biurze o powierzchni 120 m 2 optymalne<br />

oświetlenie zapewnia 25 opraw tradycyjnych KVG<br />

o łącznej mocy 2050 W. Układ ten możemy z powodzeniem<br />

zamienić na 20 paneli LED typu Master (każdy o mocy 50 W),<br />

dzięki czemu oszczędzamy nawet do 50% energii. Biorąc pod<br />

uwagę tryb pracy 40 godzin w tygodniu oraz cenę energii na<br />

poziomie 0,55 zł/1kWh, w skali roku oszczędności wynoszą<br />

1008 zł. Długi okres użytkowania opraw LED oznacza również<br />

niższe koszty konserwacji. Oszczędności można jeszcze<br />

zwiększyć dzięki instalacji czujników ruchu, które włączają<br />

oświetlenie tylko wtedy, gdy ktoś znajduje się w danym pomieszczeniu.<br />

Przydatna jest również ręczna lub automatyczna<br />

regulacja strumienia świetlnego na poszczególnych<br />

stanowiskach pracy (ściemniacze), która jeszcze bardziej<br />

ogranicza zużycie energii. Optymalna kombinacja wszystkich<br />

tych komponentów, wsparta systemami sterowania oświetleniem,<br />

może przynieść wymierne oszczędności energii, sięgające<br />

nawet 60%. Wybór oświetlenia LED podpowiadają więc<br />

nie tylko jego niemal nieograniczone możliwości aranżacyjne,<br />

ale również ekonomia.<br />

Fot.: GTV<br />

Fot.: LEDVANCE<br />

Fot. 6.<br />

Pamiętajmy, że przy wyborze<br />

tonacji bieli znaczenie mają indywidualne<br />

preferencje, kolor ścian<br />

i mebli, jak również uwarunkowania<br />

kulturowe<br />

Fot. 7.<br />

Fot. 8.<br />

LED-y są odporne na działanie niskich temperatur, idealnie nadają się zatem jako<br />

oświetlenie zewnętrzne<br />

Oświetlenie LED wokół domu może stanowić atrakcyjną dekorację wejścia, elewacji,<br />

ścieżki i ogrodu<br />

Fot.: LEDVANCE<br />

Oprócz wysokiego współczynnika oddawania<br />

barw istotna jest również możliwość osiągnięcia<br />

wysokiego poziomu natężenia bez zjawiska<br />

olśnienia, czyli uczucia dyskomfortu, które towarzyszy<br />

zbyt dużym dysproporcjom w jaskrawości<br />

światła lub odbicia. Ważną dla inwestora<br />

informacją jest m.in. wartość natężenia oświetlenia<br />

(w pomieszczeniach biurowych musi wynosić<br />

min. 500 lx) oraz wskaźnika ograniczenia<br />

olśnienia (UGR), który nie powinien przekraczać<br />

wartość 19.<br />

Nie można zapominać o jeszcze jednej właściwości<br />

wyróżniającej nowoczesne lampy LED.<br />

Mogą pracować w niskich temperaturach bez<br />

widocznej utraty strumienia światła, wskutek<br />

czego znajdują zastosowanie również na zewnątrz,<br />

na parkingach, w otwartych magazynach,<br />

strefach przeładunkowych czy nawet<br />

chłodniach, mroźniach oraz w postaci oświetlenia<br />

ulicznego. Oprawy do „zadań specjalnych”<br />

charakteryzują się odpornością na drgania, uderzenia,<br />

pył, brud oraz wodę rozbryzgową.<br />

Dziedzina LED jest na tyle perspektywiczna,<br />

że niektórzy producenci zaczynają wycofywać<br />

się z rynku konwencjonalnych opraw i źródeł<br />

światła. Lampy LED osiągają coraz lepsze<br />

parametry pracy, wydłużeniu ulega ich żywotność,<br />

jesteśmy też świadkami rewolucji w zakresie<br />

wzornictwa.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Hermetyczne oprawy LED<br />

firmy BEMKO<br />

Puszka do ścian pustych<br />

KPL 64-50/2LD to nowa puszka do ścian<br />

pustych (np. do ścian gipsowo-kartonowych).<br />

Produkowana jest technologią<br />

podwójnego wtrysku przy jednoczesnym<br />

użyciu twardego i miękkiego PVC. Instalacja<br />

odbywa się w identyczny sposób<br />

jak instalacja pozostałych puszek do ścian<br />

pustych z oferty Kopos. Najważniejszą<br />

zaletą tej puszki jest możliwość łatwego<br />

i szybkiego stworzenia otworu przelotowego<br />

w puszce, co ułatwia sprawną instalację<br />

kabli lub rurek, otwór automatycznie<br />

dopasowuje się do różnych wymiarów<br />

wprowadzanych elementów. Ponadto<br />

puszki te obniżają straty ciepła i nadają<br />

Oświetlenie LED w coraz większym stopniu wypiera tradycyjne<br />

źródła światła i przeznaczone do nich oprawy oświetleniowe.<br />

Dotyczy to zarówno oświetlenia domowego, biurowego,<br />

jak i przemysłowego. Zalety źródeł LED są wykorzystywane<br />

m.in. w oprawach hermetycznych. Spełniając oczekiwania<br />

klientów firma BEMKO wprowadza na rynek nową serię opraw<br />

hermetycznych E-OHL dedykowaną dla świetlówek T8<br />

w wersji LED. Trzy nowe modele opraw dedykowane są pod<br />

zamienniki LED najpopularniejszych opraw 2x18 W, 2x36 W<br />

i 2x58 W. Są to odpowiednio: E-OHL-060-2KP, E-OHL-120-2KP<br />

oraz E-OHL-150-2KP. Oprawy przystosowane są do świetlówek<br />

LED zasilanych zarówno jedno- jak i dwustronnie. Klient<br />

podczas instalacji opraw decyduje, jaki typ świetlówek będzie<br />

używany poprzez odpowiednie przyłączenie przewodów zasilających<br />

do kostki przyłączeniowej. Obudowa i klosz (pryzmatyczny)<br />

wykonane są z poliwęglanu, co gwarantuje długą i bezproblemową<br />

pracę nawet w najcięższych warunkach. Oprawę,<br />

przy użyciu uchwytów znajdujących się w komplecie, możemy<br />

zamontować zarówno na ścianie, jak i suficie.<br />

www.bemko.eu<br />

Cecha lub parametr Szczegóły<br />

Materiał<br />

PVC<br />

Kolor<br />

żółty<br />

Samogasnący<br />

tak, w ciągu 30 s<br />

Odporność termiczna 5 - +60 °C<br />

Klasa reakcji na ogień<br />

materiału podłoża<br />

A1-F<br />

Waga<br />

57 g<br />

Certyfi katy EN 60 670-1<br />

Składowanie ČSN 64 0090<br />

się do domów niskoenergetycznych oraz<br />

domów pasywnych.<br />

Puszka ma wydłużone krawędzie do wygodniejszego<br />

montażu i dokładniejszego<br />

ustawienia w ścianie gipsowo-kartonowej.<br />

Produkt wyposażony jest w śruby<br />

Ø3x35 z plastikową stópką do szybkiego<br />

montażu oraz z dwiema śrubami Ø3x25<br />

do montażu osprzętu elektrycznego, które<br />

po dokręceniu chowają się poniżej kołnierza<br />

puszki. Oba rodzaje śrub są samogwintujące.<br />

Puszka KPL 64-50/2LD wyposażona jest<br />

w przegrodę, co umożliwia rozdzielenie<br />

obwodów elektrycznych. Przegroda zawiera<br />

miękką część, aby ułatwić wzajemne<br />

połączenie obu przestrzeni w obrębie<br />

puszek.<br />

•<br />

54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Systemy prowadzenia instalacji<br />

Natynkowe, podparapetowe, przypodłogowe,<br />

z rurami osłonowymi…<br />

Dzięki takim systemom się możliwość profesjonalnego poprowadzenia instalacji<br />

elektrycznych, sygnałowych i teletechnicznych w istniejących już obiektach – bez uciążliwych<br />

i znacznie naruszających konstrukcję budynku prac budowlanych. Ale zastosowanie takich<br />

systemów może być bardzo korzystne także w wielu nowych budynkach.<br />

Fot.: BACHMANN/PEKRA/mediaporty.pl<br />

Fot. 1.<br />

Nowoczesne rozwiązania tego typu<br />

przeznaczone do pomieszczeń biurowych<br />

nie tylko nie zepsują estetyki<br />

wnętrza, ale mogą się stać jej<br />

charakterystycznym czynnikiem.<br />

Natomiast systemy produkowane<br />

z myślą o pracy w obiektach<br />

przemysłowych zapewnią bezpieczeństwo<br />

prowadzonych kabli<br />

i przewodów – również pod kątem<br />

ochrony przeciwpożarowej.<br />

Zaś w budynkach mieszkalnych<br />

z wielkiej płyty i w obiektach użyteczności<br />

publicznej to racjonalna<br />

podstawa modernizacji instalacji.<br />

Koryta kablowe<br />

z tworzyw sztucznych<br />

Podstawą w zakresie koryt kablowych<br />

są korytka płaskie, które<br />

przede wszystkim sprawdzają się<br />

w miejscach, gdzie powierzchnie<br />

już wykończono. Jako wyposażenie<br />

dodatkowe zastosować można<br />

kątowniki wewnętrzne i zewnętrzne,<br />

puszki rozdzielcze oraz adaptery<br />

pozwalające na połączenie koryt<br />

z rurami osłonowymi. Specjalne<br />

otwory w dnie koryta ułatwiają<br />

prace montażowe.<br />

W warunkach przemysłowych<br />

bardzo często stosuje<br />

się koryta o podwyższonym<br />

poziomie szczelności.<br />

Mogą mieć one pokrywy<br />

oraz specjalne listwy<br />

uszczelniające i łączniki.<br />

W takich rozwiązaniach<br />

jako akcesoria zastosowanie<br />

mogą znaleźć kształtki<br />

zakańczające, łuki opadające i wznoszące,<br />

czwórniki, trójniki oraz narożniki.<br />

Specjalne rozwiązania przeznaczone są<br />

do konstrukcji samonośnych.<br />

Koryta metalowe<br />

W trasach kablowych z korytami metalowymi<br />

stawia się na krótki czas montażu,<br />

prostą instalację oraz wysoki poziom<br />

jakości zastosowanych materiałów. Zatrzaskowe<br />

systemy połączeń zapewniających<br />

szybki montaż bez konieczności<br />

używania specjalistycznych przyrządów<br />

i elementów. Specjalne klipsy łączeniowe<br />

zachowują ciągłość mechaniczną,<br />

a perforacja ma za zadanie zwiększenie<br />

wytrzymałości konstrukcji w odniesieniu<br />

do tradycyjnych powierzchni. To właśnie<br />

dzięki tym rozwiązaniom producenci korytek<br />

kablowych mogą zmniejszyć grubość<br />

ścianki, zachowując wysoki poziom<br />

wytrzymałości mechanicznej, obniżając<br />

przy tym koszty wykonania.<br />

W procesie produkcji koryt metalowych<br />

przewiduje się kilka rodzajów stali – nierdzewna,<br />

ognioodporna oraz ocynkowana<br />

metodą Sendzimira, elektrolitycznie lub<br />

zanurzeniowo. Tym sposobem zyskuje<br />

się trwałość trasy kablowej zarówno wewnątrz,<br />

jak i na zewnątrz pomieszczeń.<br />

Korytka do rozdzielnic<br />

i szaf sterowniczych<br />

W rozdzielnicach prądowych i szafach<br />

sterowniczych montowane są korytka<br />

grzebieniowe. Przewody o mniejszych<br />

przekrojach można umieścić w korytach<br />

cienkogrzebieniowych. Żebra są w nich<br />

elastyczne i można je wielokrotnie odginać.<br />

Ważna jest przy tym odporność żeber<br />

na działanie niskich temperatur. Do<br />

kabli i przewodów o większych przekrojach<br />

przeznaczone są korytka grubogrzebieniowe.<br />

Trwałość korytka zapewnia<br />

wytrzymała podstawa i grube boki. W zależności<br />

od liczby kabli dopasowuje się<br />

wysokość korytka. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowią zwężenia między żebrami,<br />

które ułatwiają przeprowadzanie kabli.<br />

Korytka grzebieniowe mogą być wyposażone<br />

w specjalne separatory umożliwiające<br />

oddzielenie np. przewodów zasilających<br />

od sterowniczych. Odpowiednie<br />

elementy pozwalają na oznaczanie korytek<br />

oraz grupowanie przewodów w wiązki.<br />

Kable mogą być mocowane w korytkach<br />

za pomocą pierścieni. Specjalne<br />

klocki montażowe umożliwią montaż<br />

korytka na szynie DIN. Odpowiednia<br />

konstrukcja klocka zapewnia montaż zarówno<br />

w kierunku pionowym, jak i poziomym.<br />

Specjalna konstrukcja żeber pozwala<br />

na ich usuwanie bez większego wysiłku.<br />

Eliminowane jest przy tym ryzyko zranienia<br />

rąk lub zniszczenia przewodów.<br />

Profesjonalne przycinanie korytek zapewnią<br />

specjalne narzędzia.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

55

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: AKS ZIELONKA<br />

Fot. 2.<br />

System prowadzenia instalacji przy podłodze i na ścianach<br />

W niektórych modelach koryt zastosowanie<br />

znalazły okrągłe otwory na bokach umożliwiające<br />

grupowanie przewodów, które są<br />

doprowadzone w rurach osłonowych.<br />

W miejscach przejść pomiędzy elementami<br />

ruchomymi w rozdzielnicy, np.<br />

pomiędzy płytą montażową a drzwiami,<br />

można zastosować korytka elastyczne<br />

wyposażone w taśmę samoprzylepną. Taśma<br />

ma postać pianki, co ułatwia montaż<br />

na powierzchniach nierównych. Niejednokrotnie<br />

zastosowanie znajdują osłony<br />

spiralne grupujące przewody w wiązki.<br />

W przemysłowych instalacjach elektrycznych<br />

zwłaszcza tych, które w późniejszym<br />

czasie są rozbudowywane, zastosowanie<br />

znajdują korytka siatkowe.<br />

Oferowane na rynku rozwiązania w zakresie<br />

tras tego typu umożliwiają budowanie<br />

torów w dowolnej płaszczyźnie<br />

poprzez przycinanie i łączenie odcinków<br />

koryt. Tor można kształtować bezpośrednio<br />

w miejscu montażu. Jako zalety<br />

koryt tego typu należy wymienić przede<br />

wszystkim prosty montaż, odporność<br />

na wibracje, niską i stabilną rezystancję<br />

oraz jednopunktowe uziemienie.<br />

Rury elektroinstalacyjne sztywne<br />

Rury elektroinstalacyjne sztywne pozwalają<br />

na rozprowadzenie oraz ochronę<br />

przewodów i kabli w instalacjach naściennych<br />

wnętrzowych i stosowanych<br />

na zewnątrz budynków. Rury dobiera się<br />

w zależności od wytrzymałości oraz wymagań<br />

konkretnej instalacji.<br />

Dzięki rurom wykonanym z tworzyw<br />

sztucznych, którym najczęściej jest PCV,<br />

zyskuje się dużą sztywność oraz łatwy<br />

i szybki montaż. Materiał ten cechuje<br />

się wysokim współczynnikiem wytrzymałości<br />

mechanicznej, dobrymi właściwościami<br />

udarowymi oraz stosunkowo<br />

niewielkim wydłużeniem względnym.<br />

Trwałość instalacji zapewnia odporność<br />

na działanie promieni UV. Gładka powierzchnia<br />

pozwala na utrzymanie rur<br />

w czystości. Rury mogą być spawane,<br />

zgrzewane lub klejone.<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot. 3. Przykład kanału podparetowego Fot. 4.<br />

Fot.: HAGER<br />

Systemy podparapetowe<br />

Instalacje natynkowe to również systemy<br />

podparapetowe, które znajdują zastosowanie<br />

w biurach oraz obiektach<br />

przemysłowych. Poszczególne elementy<br />

takich instalacji wykonuje się z aluminium<br />

lub tworzywa PVC ze stabilizatorami<br />

wapniowo-cynkowymi. Oprócz tego<br />

niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

kanały wykonane z blachy stalowej i aluminium.<br />

Elementy instalacji są łączone<br />

przez łączniki i kołki sprzęgające. Zastosowanie<br />

symetrycznego perforowania<br />

podłogowego umożliwia bezpośrednie<br />

wprowadzanie śrub mocujących. Na etapie<br />

montażu nie ma potrzeby stosowania<br />

dodatkowych zaślepień części górnej.<br />

Chcąc powiększyć przestrzeń na okablowanie,<br />

można zastosować kanały pogłębione.<br />

Niejednokrotnie zastosowanie<br />

znajdują kanały podwójne, które mają<br />

dwie niezależne komory.<br />

Do rozdziału energii i sygnałów wykorzystuje<br />

się specjalne stacje zaopatrzeniowe<br />

z nośnikami podstawowymi<br />

łączącymi poszczególne elementy stacji<br />

i pełniącymi rolę przegrody, zapewniając<br />

podział na dwa kanały dystrybucji energii.<br />

W pokrywie na progu nośnika podstawowego<br />

wykorzystuje się zamknięcie<br />

sprzęgowe. Przydatne rozwiązanie stanowi<br />

jednodotykowy mechanizm zamykający<br />

(do odryglowania przeznaczony<br />

jest zdefiniowany przycisk). Sprzęgło<br />

zawiasowe trzyma podnoszoną pokrywę<br />

od strony węzła obrotowego. Elastyczne<br />

przepusty umożliwiają wprowadzanie<br />

kabli i przewodów do wnętrza stacji.<br />

Rury giętkie<br />

Giętkie rury osłonowe są nieodzownym elementem<br />

instalacji wymagających ochrony<br />

mechanicznej przewodów energetycznych,<br />

sterujących i telekomunikacyjnych układanych<br />

np. w wykopach Jako zalety nowoczesnych<br />

rur osłonowych należy wymienić<br />

zastosowanie konstrukcji dwuściennej. Materiałem<br />

wykonania jest najczęściej polietylen<br />

o wysokim poziomie odporności na działanie<br />

substancji agresywnych, co pozwala<br />

na stosowanie m.in. w przemyśle chemicznym.<br />

Jest to również materiał bezhalogenowy.<br />

Zastosowanie rur tego typu niejednokrotnie<br />

obejmuje ochronę rur wodociągowych.<br />

Kanały grzebieniowe<br />

56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot. 5.<br />

Korytko siatkowe<br />

Fot. 6.<br />

Całościowa oferta w zakresie rur osłonowych<br />

Fot. 7. Rura osłonowa giętka<br />

Fot. 8.<br />

Fot.: KOPOS<br />

Dzięki podwójnej ściance oraz karbowanej<br />

powierzchni uzyskano wysoką<br />

odporność na kompresję. Elastyczność<br />

zapewnia wygodę podczas przekładania<br />

rur. Podłoże pod rury może być wykonane<br />

bezpośrednio na gruncie, a więc nie<br />

ma potrzeby wykonywania łoża piaskowego.<br />

Oprócz tego można przewidzieć<br />

montaż w betonie. Nasunięta na jeden<br />

koniec złączka przy łączeniu zapewnia<br />

szczelność IP40 z kolei uszczelki, które<br />

osadza się na obu końcach rur chronią<br />

przed dostępem wody (stopień ochrony<br />

IP67). Ważna jest przy tym możliwość<br />

stosowania w szerokim zakresie temperatur.<br />

Łagodne pofalowane ścianki zapewniają<br />

łatwe wciąganie kabli obniżając<br />

tarcie o 30%.<br />

Rury karbowane mogą być wyposażone<br />

w szereg akcesoriów, takich jak chociażby<br />

pierścienie uszczelniające oraz<br />

korki zamykające przeznaczone do zaślepiania<br />

instalacji zapasowych i do tymczasowego<br />

zaślepiania rur w czasie prac<br />

montażowych. Przydadzą się również<br />

kolana sztywne 45° i 90°, a także rozpórki<br />

dystansowe ustalające wzajemne<br />

położenie kilku rur w jednym wykopie.<br />

Tym sposobem zapobiega się deformacji<br />

podczas zasypywania.<br />

Z myślą o instalacjach<br />

światłowodowych<br />

Specjalne rury osłonowe o konstrukcji jednowarstwowej<br />

produkowane są z myślą<br />

o zastosowaniu w instalacjach światłowodowych.<br />

Opcjonalnie rury mogą mieć kolorowe<br />

paski umożliwiające łatwą identyfikację<br />

w instalacjach z większą liczbą rur<br />

w jednym wykopie. W konstrukcji takich<br />

Rura osłonowa PVC dzielona<br />

Fot.: KOPOS<br />

rur ważne jest rowkowanie wzdłużne, które<br />

dzięki odpowiedniemu kształtowi ułatwia<br />

wdmuchiwanie kabli. Warto przypomnieć,<br />

że technologia wdmuchiwania kabli umożliwia<br />

instalację kabli optycznych o średnicy<br />

zewnętrznej wynoszącej od 6,5 do 32 mm.<br />

Utworzony strumień laminarny powietrza<br />

w rurce podnosi i przesuwa kabel do przodu.<br />

Uwzględnia się przy tym specjalne rury<br />

polietylenowe oraz dużą ilość powietrza.<br />

Dzięki zastosowaniu specjalnych rurek i narzędzi<br />

kable można wdmuchiwać na odległość<br />

wynoszącą nawet 2 km! Rury mogą<br />

być dostarczone z wewnętrzną ścianką pokrytą<br />

olejem mineralnym, co ułatwia instalację<br />

kabli. Specjalne złączki umożliwiają<br />

łączenie poszczególnych fragmentów.<br />

Podsumowanie<br />

Odpowiednie rozwiązanie w zakresie trasy<br />

kablowej jest dobierane pod kątem konkretnej<br />

aplikacji – obiekty biurowe, pomieszczenia<br />

mieszkalne, zakłady przemysłowe,<br />

magazyny. Np. pod kątem sprzętu<br />

audio – wideo zastosowanie znajdują specjalne<br />

listwy pozwalające na prowadzenie<br />

i maskowanie przewodów. Listwy dobiera<br />

się zależnie od szerokości i wysokości, koloru<br />

(najczęściej biały, czarny lub srebrny)<br />

oraz materiału wykonania – aluminium,<br />

tworzywo sztuczne, płyta MDF, drewno.<br />

Niektóre listwy są oklejone szkłem.<br />

Przewody audio i wideo mogą być również<br />

organizowane za pomocą specjalnych<br />

peszli poliestrowych. Dzięki rozwiązaniom<br />

tego typu zyskuje się nie<br />

tylko estetykę instalacji, ale również<br />

ochronę kabli przed przetarciem.<br />

Dariusz Śląski<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

57

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kryteria doboru<br />

puszek odgałęźnych<br />

Puszki odgałęźne z tworzyw sztucznych to produkt powszechnie stosowany w branży elektrycznej.<br />

Od czasu wyprodukowania w 1931 r. pierwowzoru puszek z tworzyw sztucznych<br />

przez firmę Hensel rozwiązania te podlegają ciągłej ewolucji.<br />

Obecnie wymagania stawiane tego<br />

typu produktom to już nie tylko pewność<br />

połączenia i szczelność. Instalator<br />

i użytkownik wymagają, aby<br />

rozwiązania były wszechstronnie<br />

bezpieczne, elastyczne pod względem<br />

możliwości łączeniowych i obszarów<br />

zastosowań.<br />

W dobie wysokich kosztów montażu<br />

i możliwych przerw wynikających<br />

z awarii instalacji cenione<br />

są produkty dające pewność<br />

poprawnej pracy w najtrudniejszych<br />

aplikacjach. Na przykład byłoby trudne<br />

do przyjęcia nawet jednodniowe<br />

unieruchomienie wyciągu narciarskiego<br />

w trwającym kilka tygodni sezonie<br />

i związane z tym prace na wysokości<br />

w zimowych warunkach.<br />

Kryteria związane<br />

z miejscem zastosowania<br />

Czynniki doboru wynikające z miejsca<br />

zastosowania związane są głównie z narażeniami<br />

środowiskowymi występującymi<br />

w danym miejscu, często jak na przykład<br />

dla zastosowań morskich wymagane są spe-<br />

Fot. 1.<br />

Protoplasta puszek instalacyjnych<br />

z tworzywa, produkcja<br />

Hensel<br />

Fot. 2.<br />

Uniwersalna puszka odgałęźna będzie pracowała równie dobrze w przemyśle jak i na<br />

statku, mając styczność ze słoną wodą<br />

W załączonej tabeli przedstawiono podstawowe kryteria doboru puszki do miejsca zastosowania.<br />

Kryteria doboru:<br />

montaż na wewnątrz/na zewnątrz pomieszczeń<br />

występujące zapylenie lub narażenie związane z działaniem<br />

wody<br />

odporność na substancje chemiczne<br />

stopień ochrony przed udarami mechanicznymi<br />

odporność na korozję<br />

aprobaty i certyfi katy morskie<br />

specjalne zastosowania<br />

Przykładowe parametry nowych puszek odgałęźnych KF fi rmy Hensel:<br />

odporność na promieniowanie UV, możliwy montaż na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń<br />

wysoka szczelność IP66 lub IP67<br />

odporność na roztwory kwasów, ługi, alkohol, benzynę, oleje mineralne<br />

IK09 (10 dżuli)<br />

odporne na korozję, również na działanie wody morskiej<br />

• Certyfi kat DNV GL – Nr. certyfi katu: TAE00000EE<br />

• Aprobata, Rosyjski Rejestr Statków aprobata nr 250-A-1180-108795<br />

możliwość wypełnienia masą uszczelniającą dla aplikacji, gdzie wymagane są połączenia wodoodporne<br />

58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5• <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Poniżej podstawowe kryteria związane z bezpieczeństwem<br />

pożarowym.<br />

Kryteria doboru:<br />

Przykładowe parametry nowych puszek<br />

odgałęźnych KF fi rmy Hensel:<br />

wymagania dotyczące instalacji<br />

i urządzeń elektrycznych w<br />

obszarach na stanowiskach<br />

zagrożonych ogniem<br />

palność zgodnie z próbą<br />

rozżarzonego drutu wg IEC<br />

60 695-2-11 960 st. C,<br />

UL Subject 94 V0,<br />

trudnopalne, samogasnące<br />

wydzielanie toksyn bezhalogenowe, bez silikonu<br />

REKLAMA<br />

Konfigurator 3D<br />

do projektowania rozdzielnic Mi i ENYSTAR.<br />

Pomaga sprostać wymogom normy<br />

PN-EN 61439.<br />

www.enyguide.pl<br />

Fot. 3.<br />

Poniżej podstawowe kryteria związane z obsługą.<br />

Kryteria doboru:<br />

możliwości łączenia<br />

przewodów<br />

napięcie znamionowe<br />

wyprowadzenie kabli<br />

sposób montażu<br />

Puszki wypełnione masą uszczelniającą dla miejsc,<br />

w których wymagane są połączenia wodoodporne<br />

zamknięcie puszki<br />

sposób oznaczenia<br />

Przykładowe parametry nowych puszek odgałęźnych<br />

KF fi rmy Hensel:<br />

od 1,5 mm 2 do 50 mm 2 , dla każdego potencjału<br />

2 zaciski<br />

690 V a.c. / d.c.<br />

dławice skręcane M20 do M63, dostępne<br />

4 ścianki boczne oraz w niektórych modelach<br />

wyprowadzenia kabli przez tylną ściankę<br />

klasyczny przy wykorzystaniu otworów w dnie<br />

puszki oraz za pomocą zewnętrznych uchwytów<br />

(dostarczane w komplecie)<br />

zamki wykonane z tworzywa, szybkie zamykanie<br />

przez ¼ obrotu wkrętaka, widoczna<br />

pozycja zamknięcia<br />

możliwość zastosowania dodatkowych tabliczek<br />

opisowych<br />

System rozdzielnic ENYSTAR do 250 A.<br />

Jeszcze nigdy budowa rozdzielnic nie była<br />

tak prosta!<br />

Hensel Polska Sp. z o.o.<br />

ul. Dziadoszańska 10<br />

61-248 Poznań<br />

Promocja!<br />

Obudowy puste<br />

30% taniej!<br />

www.hensel-electric.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

59

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Pod zaciski można podłączyć wiele żył również o różnych przekrojach i typach (drut, linka, tulejka), a zaciski są zabezpieczone<br />

przez samoodkręceniem<br />

cjalne aprobaty. Drugim przykładem takiej<br />

aplikacji są miejsca, w których wymagane<br />

jest zachowanie połączeń wodoodpornych.<br />

Odpowiedzią są puszki odgałęźne z możliwością<br />

zalania masą izolacyjną. Po zalaniu<br />

masą zaciski są osłonięte przed przedostaniem<br />

się do nich wody, a masa jest doskonałym<br />

izolatorem.<br />

Kryteria związane<br />

z bezpieczeństwem pożarowym<br />

Puszki instalacyjne stosowane w pomieszczeniach<br />

pomimo, że nie mają cech<br />

związanych z zachowaniem funkcji podczas<br />

pożaru, to powinny mieć określone<br />

parametry dla zapewnienia bezpieczeństwa.<br />

Jedną z cech jest odporność na dotknięcie<br />

obudowy gorącym metalem, co<br />

Fot. 5.<br />

Dzięki opcji wymiany lub dołożenia<br />

dodatkowych zacisków puszki<br />

zyskują dodatkowe możliwości<br />

łączeniowe<br />

symuluje warunki nagrzania się przewodów<br />

wewnątrz puszki i możliwe zagrożenie<br />

powstania pożaru. Próbę przeprowadza<br />

się przy temperaturze minimum<br />

850 o C.<br />

Kryteria związane z możliwościami<br />

łączeniowymi i obsługą<br />

W zakresie możliwości łączeniowych<br />

rozwiązanie powinno umożliwiać łączenie<br />

wielu przewodów o różnych przekrojach<br />

oraz być łatwe w montażu. Wcześniej<br />

podłączenie przewodu 1,5 mm 2<br />

i 6 mm 2 w jednym zacisku było niemożliwe,<br />

przewód o mniejszym przekroju<br />

pozostawał niedokręcony. Rozwiązaniem<br />

jest zastosowanie podwójnych zacisków<br />

na każdy biegun L1, L2, L3, N,<br />

Fot. 6.<br />

Uchwyty zewnętrzne umożliwią<br />

również montaż na korytach kablowych<br />

PE co umożliwia grupowanie żył o różnych<br />

przekrojach w osobnych mechanizmach<br />

klatkowych.<br />

W warunkach przemysłowych przy możliwie<br />

występujących wibracjach, zaciski<br />

powinny być wyposażone w systemy<br />

uniemożliwiające poluźnienie się przewodów,<br />

a materiał z jakiego są wykonane<br />

zaciski i śruby, powinien cechować<br />

się dużą odpornością na korozję. Przy<br />

podłączaniu przewodów pod zacisk nieprzecenioną<br />

cechą jest ilość miejsca pod<br />

przewody i wygoda łączenia. W przeszłości<br />

zaciski były umieszczane w centralnej<br />

pozycji puszki, co ograniczało<br />

ilość miejsca. Jeżeli zaciski umieścimy<br />

na przeciwległej ściance w stosunku<br />

do miejsca wprowadzenia kabla, to<br />

na rozprowadzenie żył zyskujemy cały<br />

obszar dostępny w puszce.<br />

Warto, aby mocowanie puszki na podłożu<br />

było uniwersalne, w przemyśle<br />

oprócz montażu naściennego często<br />

puszki są montowane na metalowych<br />

konstrukcjach i na to musimy być przygotowani.<br />

Zamykanie puszki nie może<br />

być czasochłonne oraz powinno być<br />

pewne, tak aby wieko puszki nie pozostało<br />

niedokręcone, co mogłoby w przyszłości<br />

powodować np. dostanie się<br />

wody do wnętrza puszki.<br />

Ewolucja puszek instalacyjnych jest<br />

powodowana głównie potrzebą pewności<br />

działania i bezpieczeństwa. Dodatkowo<br />

rosnące koszty montażu, serwisu<br />

i przestojów podczas awarii spowodowały,<br />

że poprzeczka jakości i niezawodności<br />

została podniesiona bardzo<br />

wysoko. W dzisiejszych czasach już nie<br />

warto ryzykować, montując produkty<br />

nie spełniające tych kryteriów.<br />

•<br />

60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5• <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Mocujemy trasy kablowe<br />

Równie istotne, co projekt trasy, jest jej prawidłowe wykonanie, czyli m.in. dobór odpowiednich<br />

elementów do mocowania. Dostępne na rynku uchwyty, rury, wsporniki i obejmy pozwolą na<br />

szybkie i bezpieczne zamontowanie trasy kablowej.<br />

Fot.: BAKS<br />

Fot. 1.<br />

Producenci oferują całe rodziny produktów pozwalających na wyjątkowo szybki montaż tras kablowych<br />

Fot.: KOPOS ELEKTRO PL<br />

Fot. 2.<br />

Przykład kształtowników stropowych,<br />

do których możemy przymocować<br />

podpory<br />

Instalatorzy sięgają po takie rozwiązania,<br />

które upraszczają proces<br />

montażu do różnych konstrukcji,<br />

a przy tym utrzymują na niskim<br />

poziomie całkowity koszt instalacji.<br />

Oczywiście, kluczowe jest<br />

również bezpieczeństwo instalacji<br />

i użytkowników, np. w przypadku<br />

pożaru. Zaleca się zatem układanie<br />

kabli w rurach instalacyjnych<br />

z tworzyw niepodtrzymujących<br />

i nierozprzestrzeniających płomieni,<br />

w rurach metalowych, w specjalnych<br />

kanałach metalowych lub<br />

z tworzyw sztucznych lub w korytkach<br />

i na drabinkach instalacyjnych.<br />

To ostatnie rozwiązanie znajduje zastosowanie<br />

przede wszystkim w budynkach<br />

o przeznaczeniu biurowym, handlowym,<br />

obiektach użyteczności publicznej. Trasy<br />

kablowe układamy za pomocą korytek<br />

pełnych lub perforowanych wykonanych<br />

przede wszystkim z blach stalowych, korytek<br />

siatkowych z prętów stalowych oraz<br />

drabinek kablowych. Niezwykle istotne<br />

dla jakości wykonania całej trasy jest wybrany<br />

sposób mocowania, który musi być<br />

dostosowany nie tylko do rodzaju i miejsca<br />

instalacji, ale również specyfiki obiektu<br />

czy przewidywanych obciążeń.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

61

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: KOPOS ELEKTRO PL<br />

Fot.: KOPOS ELEKTRO PL<br />

Fot. 3.<br />

Jak dobrać mocowania? Przede wszystkim stosujmy się<br />

do normy DIN EN 61914<br />

Fot. 4.<br />

Jednym ze sposobów montażu koryt jest ich podwieszenie<br />

do sufitu betonowego za pomocą kotw oraz prętów<br />

gwintowanych, do których przymocowany jest profil<br />

Podczas projektowania tras kablowych<br />

nie możemy zapomnieć o wspornikach,<br />

wieszakach, obejmach, uchwytach i rurach,<br />

czyli wszelkich elementach montażowych<br />

zapewniających stabilne,<br />

bezpieczne zamocowanie. Dobierając<br />

je, powinniśmy kierować się przede<br />

wszystkim treścią normy DIN EN 61914<br />

dotyczącej uchwytów kablowych do instalacji<br />

elektrycznej. Informuje nas ona<br />

o tym, że uchwyty „muszą pomieścić<br />

kable lub wiązki kabli o podanych przez<br />

producenta lub odpowiedzialnego użytkownika<br />

średnicach, bez powodowania<br />

ich pękania, łamania lub przecierania<br />

się przez gwint śruby”. Przepisy<br />

uczulają ponadto, aby do zamocowania<br />

kabli wykorzystywać „odpowiednie<br />

środki i technologie, wykluczające<br />

uszkodzenia i zmianę kształtu”. Należy<br />

uwzględnić również normy regulujące<br />

maksymalną obciążalność przewodów.<br />

Przy obliczaniu tras uwzględniamy ciężar<br />

komponentów montażowych, sugerujemy<br />

się wartościami w wykresach<br />

obciążeń.<br />

Dostosuj do ciężaru trasy<br />

W przypadku lekkich tras kablowych,<br />

czyli niewielkich obciążeń, egzamin<br />

zdadzą uniwersalne systemy mocowania<br />

– stropowy, ścienny, podłogowy – wraz<br />

z akcesoriami. Przy montażu stropowym<br />

sięgamy po uchwyty trapezowe o obciążeniu<br />

centralnym oraz uchwyty trapezowe<br />

do stosowania wraz z prętami gwintowa-<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Jak dobrać elementy mocowania trasy kablowej?<br />

Bezpieczeństwo i funkcjonalność<br />

trasy kablowej to najważniejsze<br />

cechy, jakie powinna spełnić dobrze<br />

zaprojektowana i zamontowana<br />

instalacja. Nic tak nie zwiększa<br />

bezpieczeństwa, jak staranne<br />

dobranie i wykonanie fundamentu<br />

trasy, czyli mocowanie trasy kablowej<br />

do podłoża, ściany, sufitu czy<br />

też konstrukcji nośnej.<br />

Projektując nową instalację, napotykamy<br />

szereg problemów,<br />

z którymi musimy się zmierzyć.<br />

Pod uwagę należy wziąć liczbę<br />

Maciej Brzeziński,<br />

i ciężar przewodów oraz ciężar<br />

specjalista ds. tras<br />

instalacji koryt kablowych. Kolejną<br />

niezbędną czynnością jest<br />

kablowych KNS,<br />

Kopos Elektro PL Sp. z o. o.<br />

zestawienie możliwości udźwigu<br />

podłoża, ściany, sufitu lub konstrukcji<br />

nośnej z materiałem, z jakiego jest wykonana.<br />

Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań jest podwieszenie<br />

koryta do sufitu betonowego za pomocą kotw (KKZ,<br />

KKZM) oraz prętów gwintowanych (ZT), do których przymocowany<br />

jest profil (NP lub MP). Jest to jedno z najlżejszych<br />

mocowań dających dużą stabilność oraz możliwość regulacji<br />

wysokości. Biorąc pod uwagę różnorodność sufitów, możemy<br />

zamienić kotwy na inne elementy mocujące (US, DSZT,<br />

DSS, DSOS); mocowanie koryta do pręta ewentualnie również<br />

można zamienić na wieszaki (ZVNE lub ZVNI).<br />

Przy trasach kablowych charakteryzujących się dużym obciążeniem<br />

instalowanych do sufitu firma Kopos proponuje gamę<br />

kształtowników stropowych (SPL, SPS, SPT, NKSJ i NKSD<br />

wraz z NMP), do których możemy przymocować z jednej lub<br />

dwóch stron podpory (DL, DS, DT, DRT, NPS lub NPR).<br />

Bardzo często zdarza się instalowanie tras kablowych do istniejących<br />

konstrukcji, wykonanych z różnego rodzaju profili<br />

stalowych (ceowników, teowników itp.). W tej kwestii również<br />

wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom ze swoim osprzętem<br />

montażowym VS, który pozwoli skonstruować i dopasować<br />

podpory do potrzeb prowadzenia trasy kablowej.<br />

62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot. 5.<br />

Zatrzaskiwanie ze sobą koryt nie ogranicza ich nośności, a przy tym pozwala na<br />

znaczne zmniejszenie kosztów związanych ze stosowanie dodatkowych łączników<br />

nymi i uchwytami środkowymi. Dzięki<br />

wykorzystaniu uchwytu trapezowego system<br />

kablowy możemy zamocować m.in.<br />

na stropach z blachy trapezowej bądź<br />

wykonać podwieszenie prętów gwintowanych<br />

na prostych i skośnych. Montaż<br />

do podłogi można zrealizować np. za pomocą<br />

zamocowania podłogowego z zachowaniem<br />

odstępu z użyciem uchwytu<br />

dystansowego.<br />

Pamiętajmy, że cięższe trasy wymagają<br />

specjalnych elementów montażowych.<br />

Producenci oferują rozwiązania do wykorzystania<br />

przy dużych rozstawach podpór,<br />

mocowania systemów o dużej szerokości<br />

(rozpiętości), czy też wielopoziomowym<br />

montażu. Instalacja opierać się może<br />

na wieszakach. W przypadku sufitu betonowego<br />

są to wieszaki z użyciem kotew<br />

śrubowych, na konstrukcjach stalowych<br />

zaś zaleca się wykonanie mocowania zaciskowego.<br />

Co na rynku?<br />

Producenci opracowują coraz doskonalsze<br />

rozwiązania pozwalające na szybsze i stabilne<br />

instalowanie tras kablowych. Jeden z nich<br />

proponuje system połączeń wzdłużnych.<br />

Korytka łączymy tu ze sobą na zatrzask;<br />

element sprężynowy jest na stałe złączony<br />

z korytkiem. O prawidłowym wykonaniu<br />

połączenia poinformuje nas charakterystyczne<br />

kliknięcie. Ta metoda pozwala<br />

na ograniczenie liczby śrub, łączników itd.<br />

Jeśli jednak zaistnieje potrzeba standardowego<br />

połączenia typowym łącznikiem<br />

śrubowym, element sprężynowy możemy<br />

z łatwością zdemontować. Złącza zatrzaskowe<br />

pozwalają na stworzenie mocnego,<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

63

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 6.<br />

Fot. 7.<br />

Gęsta perforacja boków i dna zapewnia odpowiednią wentylacje prowadzonych<br />

kabli<br />

W systemie połączeń wzdłużnych należy po prostu zbliżyć do siebie dwa<br />

koryta i je zatrzasnąć<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

stabilnego połączenia, odpornego na wstrząsy<br />

i wibracje, bez konieczności stosowania<br />

dodatkowych elementów jak mostki czy dodatkowe<br />

połączenia wyrównawcze.<br />

Przykładem budżetowego systemu pozwalającego<br />

na łatwe mocowanie trasy<br />

kablowej są linki stalowe. Rozwiązanie<br />

stanowi alternatywę dla zawiesi łańcuchowych,<br />

prętów gwintowanych czy innego<br />

rodzaju układów podtrzymujących<br />

drabinki kablowe. Cienka (średnica<br />

3 mm) linka stalowa wytrzymuje obciążenia<br />

do 90 kg.<br />

Poza tym naszą uwagę zwracają, coraz<br />

powszechniej wykorzystywane, rozwiązania<br />

typu „wepchnij i zamontuj”, przeznaczone<br />

do podtrzymywania prętami<br />

gwintowanymi, sprawdzające się nawet<br />

w przypadku lekko uszkodzonych gwintów<br />

czy niewielkich zadziorów na prętach.<br />

Według producentów pozwalają<br />

one na skrócenie czasu montażu gwintowanego<br />

pręta do mocowania trasy nawet<br />

o połowę. System składa się m.in. z nakrętki<br />

umożliwiającej instalację w dowolnym<br />

punkcie gwintowanego pręta<br />

(wystarczy ją otworzyć, następnie przekręcić,<br />

zamknąć i dokręcić kluczem)<br />

oraz zacisku (umieszczamy go w wybranym<br />

miejscu, ściskamy i wsuwamy<br />

na miejsce).<br />

Interesującą propozycją jest również<br />

kombinacja standardowych konstrukcji<br />

rurowych oraz systemu otwartego opartego<br />

o elementy rurowe znajdujące<br />

zastosowanie w przypadku instalacji<br />

natynkowych oraz gdy chcemy zabezpieczyć<br />

system przed kurzem, zabrudzeniami<br />

czy uszkodzeniami mechanicznymi.<br />

Wyróżniają się one automatyczną<br />

pokrywą, która zamyka się przy obrocie<br />

w uchwycie. Rurki układamy w uchwytach<br />

zamocowanych do ściany, następnie<br />

otwieramy w nich przewody, przekręcamy<br />

– pokrywa automatycznie się<br />

zamyka. Dostępne trójniki, łuki i łączniki<br />

pozwalają na zrealizowanie nawet<br />

skomplikowanej trasy.<br />

Fot. 8.<br />

Element sprężynowy złącza zatrzaskowego jest na stałe połączony<br />

z korytkiem, więc nie może ulec zagubieniu<br />

Bezpieczeństwo trasy w razie pożaru<br />

Projektując system mocowania tras kablowych,<br />

należy mieć na uwadze m.in.<br />

kwestie bezpieczeństwa pożarowego.<br />

Kierujemy się tu m.in. normą DIN 4102-<br />

12 określającą wymagania dla testów og-<br />

64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: BAKS<br />

Fot. 10.<br />

Fot.: LEGRAND<br />

System prowadzenia trasy kablowej oraz mocowań dobieramy ze względu na specyfikę<br />

miejsca, obiektu oraz panujące w nim warunki<br />

niowych kabli, definiującą klasyfikacje<br />

E30 i E90 oraz opisującą sposoby instalowania<br />

tras. Musimy przy tym pamiętać<br />

o kilku podstawowych zasadach. Przede<br />

wszystkim dobieramy kable o wymaganej<br />

klasyfikacji, a elementy tras kablowych<br />

o klasyfikacji nie niższej niż<br />

w przypadku kabli. Trasy prowadzimy<br />

w otoczeniu instalacji, które nie będą<br />

ograniczać funkcji kabla podczas pożaru,<br />

ponadto powinniśmy unikać prowadzenia<br />

tras przez dylatacje. Przewody należy<br />

układać luźno, zachowując minimalny<br />

odstęp pomiędzy nimi. Przy prowadzeniu<br />

trasy pionowo trzeba pamiętać o mocowaniu<br />

kabli do konstrukcji koryt lub drabinek<br />

co 30 cm. Co 3,5 m wykonujemy<br />

zaś zapas kompensacyjny zabezpieczający<br />

przed osuwaniem się trasy w razie<br />

pożaru.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Fot. 11.<br />

Prowadzenie instalacji pod podłogą techniczną wymaga zastosowania specjalnych<br />

uchwytów zwiększających dystans pomiędzy podłogą a trasą kablową<br />

Na podstawie materiałów fi rm:<br />

Erico, Bitner, Dynamik,<br />

OBO Bettermann Polska<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowoczesne rozwiązania<br />

Przemysław Głogowski,<br />

Product Manager,<br />

OBO Bettermann Polska<br />

Sp. z o.o.<br />

Montaż tras kablowych do prowadzenia<br />

instalacji elektrycznych<br />

zawsze kojarzył nam się<br />

z wiertarką, szlifierką kątową<br />

i ogólnym „rzeźbieniem” w metalu<br />

mającym na celu wytworzenie<br />

trasy dla kabli, gdzie<br />

po drodze pojawiają się nam<br />

redukcje, łuki, odgałęzienia,<br />

zmiany poziomów trasy. Tych<br />

elementów nie da się uniknąć,<br />

ale zadaniem producenta jest to,<br />

aby sam proces realizacji trasy<br />

uprościć do niezbędnego minimum.<br />

Po czasach, w których<br />

wszystkie trasy kablowe były<br />

skręcane śrubowo, pojawiły się<br />

rozwiązania z szybkozłączkami.<br />

Był to krok naprzód, dwukrotnie<br />

zwiększający szybkość układania<br />

tras kablowych. Śruby, nakrętki, podkładki nie były już<br />

potrzebne, wystarczyły odpowiednio wyprofilowane blaszki,<br />

za pomocą których można było w bardzo szybki i łatwy<br />

sposób połączyć kolejne odcinki koryt ze sobą. Przykłady<br />

tych rozwiązań znajdują się aktualnie już u wielu producentów.<br />

Kiedy wydawało się, że jest to już duży krok naprzód,<br />

pojawiły się rozwiązania zaklikiwane. OBO w 2004 r.<br />

opatentowało koryta kablowe RKS-Magic, do połączenia<br />

których żadne dodatkowe elementy nie były już potrzebne.<br />

Samo koryto miało już zamontowany odpowiedni zacisk,<br />

który po zakliknięciu w drugim odcinku koryta zapewniał<br />

ciągłość elektryczną i parametry mechaniczne porównywalne<br />

do koryt skręcanych standardowo na śruby. Nie<br />

trzeba było długo czekać, a na rynku pojawiło się kolejne<br />

zaklikiwane rozwiązanie w korytkach siatkowych GR-Magic,<br />

również przez nas opatentowane. Zakliknięcie i tym<br />

samym połączenie dwóch odcinków zajmowało tu ledwie<br />

kilka sekund. To był już nie tylko krok naprzód, ale olbrzymi<br />

skok w przyszłość tworzenia tras kablowych. Nie tylko<br />

odcinki koryt, ale również łuki, trójniki, czwórniki można<br />

łączyć ze sobą na klik, bez żadnych śrub. Te rozwiązania<br />

funkcjonują na rynku do dziś sprawdzając się w obiektach<br />

na całym świecie.<br />

Z użyciem tego właśnie koryta, RKS-Magic, został również<br />

ustanowiony niewiarygodny wręcz, niepobity do dziś, rekord<br />

świata układania trasy kablowej na odcinku 1 km w czasie 48<br />

min. 41 s. Co dalej – przyjdzie nam jeszcze poczekać, być może<br />

już niedługo pojawią się kolejne rewolucyjne rozwiązania, które<br />

sprawią, że koryta kablowe będą się łączyć jak klocki lego.<br />

Kiedy to nastąpi, nie wie chyba nikt, natomiast działy R&D producentów<br />

myślą już dziś nad nowymi rozwiązaniami, kreując<br />

to jak będzie wyglądała praca instalatora za kolejnych 10 lat.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

65

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Automatyka i sterowanie<br />

w przemyśle<br />

PROMOCJA<br />

Wytwarzanie w przemyśle realizowane jest na podstawie opracowanych procesów technologicznych.<br />

Procesy przemysłowe i ich automatyzacja realizowane są za pomocą urządzeń<br />

tworzących wspólny system automatyki przemysłowej.<br />

Elementy tego systemu to:<br />

• urządzenia i maszyny realizujące<br />

produkcję oraz procesy przemysłowe,<br />

• urządzenia kontrolno-pomiarowe<br />

zainstalowane na maszynach i urządzeniach,<br />

• urządzenia wykonawcze,<br />

• urządzenia sterujące,<br />

• oprogramowanie do kontroli i wizualizacji<br />

procesów,<br />

• systemy łączności.<br />

W dzisiejszych czasach systemy automatyki<br />

przemysłowej występują w każdej<br />

branży wytwórczej. Są podstawą<br />

zarówno przemysłu spożywczego, jak<br />

i chemicznego czy też przemysłu ciężkiego.<br />

Podążając za szybkim rozwojem<br />

i ciągłymi zmianami w przemyśle, firma<br />

HELUKABEL ® dedykuje swoją<br />

ofertę kabli i przewodów oraz osprzętu<br />

do każdej gałęzi przemysłu.<br />

Kable i przewody są spójnym elementem<br />

w całym systemie automatyki<br />

przemysłowej. Podstawowymi<br />

przewodami stosowanymi w układach<br />

automatyki przemysłowej są<br />

elastyczne przewody sterownicze<br />

w izolacji PVC oraz PUR. Mają żyły<br />

numerowane lub kolorowe, występują<br />

w wykonaniu z pojedynczym lub<br />

podwójnym ekranem, spełniając tym<br />

samym wymagania kompatybilności<br />

elektromagnetycznej. Niemal zawsze<br />

przewody takie są narażone na działanie<br />

szkodliwych substancji, takich<br />

jak oleje czy związki chemiczne,<br />

dlatego ich powłoka zewnętrzna cechuje<br />

się wysoką odpornością na różnego<br />

rodzaju czynniki. Przewody te<br />

mają zastosowanie w obwodach sterowania,<br />

pomiarowych oraz sygnalizacji.<br />

Znajdują zastosowanie w przemyśle metalurgicznym,<br />

maszynowym, są stosowane<br />

w ciągach technologicznych. Dla zwiększenia<br />

bezpieczeństwa przewody produkowane<br />

są jako bezhalogenowe oraz samogasnące<br />

nie podtrzymujące płomienia zgodnie<br />

z obowiązującymi normami.<br />

W zakładach przemysłowych, w których istnieją<br />

strefy zagrożone wybuchem (np. przemysł<br />

petrochemiczny), stosuje się iskrobezpieczne<br />

elastyczne przewody sterownicze<br />

(OZ-BL). Wykonane są z PVC samogasnącego<br />

i płomienioodpornego zgodnie z IEC<br />

60322-1, są również olejoodporne. Mają<br />

wszystkie żyły czarne z białym nadrukiem<br />

numerycznym, występuje również wersja<br />

z żyłami parowanymi oraz ekranem. Przewody<br />

te mają niebieską powłokę zewnętrzną<br />

RAL 5015.<br />

Dobierając przewód sterowniczy, należy<br />

m.in. zwrócić uwagę, w jakich warunkach<br />

środowiskowych będzie on pracował.<br />

HELUKABEL ® w swojej ofercie posiada<br />

przewody odporne na działanie bioolejów<br />

oraz mikroorganizmów: Bioflex, Kompoflex.<br />

Są one odporne na środki chłodzące<br />

i biopaliwa. Dzięki odporności na tlen ozon<br />

oraz hydrolizę można je również stosować<br />

w instalacjach zewnętrznych.<br />

Produkcja żywności obwarowana jest szeregiem<br />

norm i przepisów. Kwestie higieny<br />

66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

mają zasadnicze znaczenie. Dlatego przewody<br />

stosowane w przemyśle spożywczym<br />

laboratoryjnym czy też medycznym muszą<br />

być odporne na agresywne środki czyszczące,<br />

do tej grupy niewątpliwie dedykowane<br />

są przewody Nanoflex.<br />

Automatyka przemysłowa to także przesył<br />

danych. Odpowiednio dobrany przewód<br />

zapewni wysoką szybkość transmisji. Przewody<br />

sygnałowe zalecane do interfejsów<br />

RS 422 i RS 485 muszą charakteryzować się<br />

odpowiednią tłumiennością, pojemnością.<br />

Tu sprawdzi się grupa przewodów PAAR-<br />

TRONIC.<br />

Wraz z rozwojem techniki sterowania i pomiarów<br />

od tradycyjnego przekaźnika elektromechanicznego<br />

do programowalnych<br />

sterowników mikroprocesorowych ulegają<br />

też zmianie sposoby oprzewodowania służące<br />

do przesyłu (transmisji) danych. Tradycyjne<br />

przewody są zastępowane przez<br />

przewody typu BUS oparte o skrętkę dwużyłową.<br />

Sieci typu BUS służą do zarządzania<br />

procesami przemysłowymi. Różnice<br />

między sieciami BUS i tradycyjnymi systemami<br />

sterowania najlepiej obrazują przewody<br />

elektryczne i światłowodowe używane<br />

do ich budowy. W starszych instalacjach<br />

automatyki i sterowania stosowane były<br />

grube wielożyłowe przewody (kable), trudne<br />

do układania i zajmujące wiele miejsca<br />

na trasach kablowych. Przekroje żył to najczęściej<br />

0,5 mm² do 1,5 mm². We współczesnych<br />

instalacjach automatyki (cyfrowych)<br />

używane są przewody o przekrojach<br />

od 0,25 mm² do 0,5 mm², ale ich liczba nie<br />

uległa zmianie.<br />

Urządzeniami wykonawczymi w układach<br />

automatyki przemysłowej są np. silniki<br />

elektryczne, których prędkość często jest<br />

sterowana przez falownik. Zastosowanie<br />

znajdą tu przewody TOPFLEX EMV spełniające<br />

wszystkie wymagania, jakie stawiane<br />

są przy zasilaniu silnika z przemiennika<br />

częstotliwości. Przewód ten spełnia normy<br />

dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej<br />

w instalacjach i budynkach, nadaje<br />

się do zasilania urządzeń, z których pola<br />

elektromagnetyczne mogłyby w niedozwolony<br />

sposób wpływać na otoczenie.<br />

Odpowiednio dobrany przewód do aplikacji<br />

przemysłowych powinien charakteryzować<br />

się dobrymi właściwościami zarówno<br />

elektrycznymi, jak i mechanicznymi. Daje<br />

to gwarancję wieloletniego i niezawodnego<br />

bezpiecznego użytkowania.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<br />

<br />

Przewody<br />

sterownicze<br />

<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

67

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Pomiary instalacji elektrycznych<br />

z wykorzystaniem Fluke serii 1660<br />

Fot. 1.<br />

Wielofunkcyjny tester izolacji elektrycznej Fluke 1664 FC<br />

Wiosną bieżącego roku firma Fluke<br />

wprowadziła na rynek nową serię<br />

testerów instalacji elektrycznej 1660<br />

(fot. 1). Zastąpiła ona stare modele,<br />

wprowadziła wiele funkcjonalności,<br />

które pozwolą na jeszcze sprawniejsze<br />

przeprowadzenie pomiarów instalacji<br />

elektrycznych.<br />

Do jednej z nowych funkcjonalności należy<br />

zaliczyć opatentowaną technologię Pretest,<br />

która pomaga zapobiegać uszkodzeniu<br />

urządzeń elektrycznych podczas pomiarów<br />

rezystancji izolacji. Podczas pomiarów<br />

tester instalacji sprawdza, czy do mierzonego<br />

obwodu przyłączone jest urządzenie<br />

elektryczne, które może być uszkodzone<br />

na skutek podania wysokiego napięcia pomiarowego.<br />

W momencie wykrycia urządzenia<br />

pomiar rezystancji zostanie automatycznie<br />

przerwany, a na ekranie pojawi się<br />

wizualne ostrzeżenie.<br />

Ponadto model 1664FC cechuje się wbudowaną<br />

funkcjonalnością testu automatycznego,<br />

która pozwala na przeprowadzenie<br />

sekwencji 5 pomiarów: pomiar<br />

rezystancji izolacji, pomiar czasów zadziałania<br />

wyłączników różnicowoprądowych<br />

w różnych konfiguracjach, pomiar<br />

ciągłości przewodów. Testy wykazały,<br />

iż wykorzystanie AutoTest-u pozwala<br />

na zredukowanie czasu pomiarów instalacji<br />

elektrycznej nawet o 40% względem<br />

odpowiedników ze starej serii.<br />

Fluke 1664FC wyposażony jest w technologię<br />

Fluke Connect, czyli możliwość bezprzewodowego<br />

przesyłania danych pomiarowych<br />

pomiędzy urządzeniem a aplikacją<br />

zainstalowaną na smartphonie lub tablecie.<br />

Fluke Connect jest rozwiązaniem opartym<br />

na chmurze pozwalającym na przesyłanie<br />

danych pomiarowych on-line, ich współdzielenie<br />

oraz archiwizowanie. Umożliwia<br />

także wykreślenie trendów mierzonych danych,<br />

czy tworzenie raportów bezpośrednio<br />

na miejscu pracy. Można również korzystać<br />

z połączeń wideo ShareLive w celu szybkiej<br />

konsultacji zarejestrowanych pomiarów ze<br />

współpracownikami.<br />

Fot. 2.<br />

Ilustracja działania Fluke Connect w przyrządzie<br />

Fluke 1664 FC<br />

Fot. 3.<br />

Generowanie raportu i przesyłanie wyników pomiarów<br />

poprzez pocztę i poprzez aplikację Fluke Connect<br />

68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Sprawdzanie poprawności wykorzystania głównej szyny wyrównawczej<br />

Komunikacja pomiędzy urządzeniem mobilnym<br />

i przyrządem pomiarowym w przypadku<br />

Fluke 1664FC odbywa się z wykorzystaniem<br />

Bluetooth i uruchamiana jest<br />

poprzez naciśnięcie przycisku FC znajdującego<br />

się na panelu czołowym urządzenia<br />

(fot. 2). Po włączeniu funkcji FC w aplikacji<br />

na ekranie urządzenia mobilnego wyświetlą<br />

się parametry pomiarów zgodne<br />

z ustawieniami w przyrządzie pomiarowym.<br />

Aplikacja mobilna daje również możliwość<br />

dodania komentarza tekstowego lub<br />

głosowego do pomiaru, który przykładowo<br />

może wskazywać na numer obwodu elektrycznego,<br />

w jakim dokonywano testu. Bezpośrednio<br />

w aplikacji istnieje możliwość<br />

stworzenia raportu z pomiarów w formie<br />

dokumentu pdf lub zrzutu z ekranu urządzenia<br />

mobilnego. Zarówno raport, jak i sam<br />

pomiar, który można edytować w komputerze<br />

z wykorzystaniem oprogramowania Fluke<br />

Dems, można również przesłać pocztą<br />

elektroniczną.<br />

Karol Bielecki,<br />

FLUKE<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

69

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Sonel LKZ-720<br />

Nowy lokalizator tras i uszkodzeń kabli<br />

oraz przewodów elektrycznych<br />

PROMOCJA<br />

Poszukiwanie tras kabli i przewodów od zawsze sprawiało nie lada trudności<br />

i często powodowało frustrację osoby, która była zmuszona wykonać takie zadanie.<br />

Pomimo że dobra praktyka instalatorska oraz np. norma N-SEP-E-002 określają<br />

strefy prowadzenia przewodów w ścianach, często bylejakość i brak konsekwencji<br />

wygrywa z rzetelnością, co skutkuje pojawianiem się przewodów elektrycznych<br />

w najmniej spodziewanych miejscach.<br />

Naturalnie podłogi i sufity to również<br />

obszary, w których prowadzi się przewody<br />

elektryczne. Zatem instalacja<br />

elektryczna może znaleźć się wszędzie.<br />

Sprawia to kłopot przy wykonywaniu<br />

budowlanych prac wykończeniowych<br />

i często kończy się uszkodzeniem<br />

przewodów elektrycznych spowodowanym<br />

przewierceniem, przebiciem<br />

czy zwarciem przez metalowy wkręt.<br />

Kolejna sytuacja, nader często spotykana,<br />

to problem ze zlokalizowaniem<br />

wypustów, które po przejściu ekipy<br />

tynkarskiej w magiczny sposób zniknęły<br />

z pola widzenia, uniemożliwiając<br />

montaż gniazd lub łączników. Inwentaryzacja<br />

starych instalacji, nierzadko<br />

układanych z dużą finezją, identyfikacja<br />

zabezpieczeń, znajdowanie zwarć<br />

i przerw w obwodach elektrycznych<br />

stanowią trudne zadanie nawet dla doświadczonych<br />

profesjonalistów.<br />

Firma Sonel S.A., mając ciągły<br />

kontakt z instalatorami i firmami<br />

wykonawczymi, gruntownie rozpoznała<br />

problemy, z jakimi mierzą się<br />

specjaliści naprawiający instalacje<br />

elektryczne. Skutkiem tego zostało<br />

zaprojektowane i obecnie wprowadzone<br />

na rynek kolejne urządzenie<br />

z udanej serii lokalizatorów przewodów<br />

i kabli – LKZ. Jest to lokalizator<br />

Sonel LKZ-720 przeznaczony<br />

głównie do wykrywania przewodów<br />

w obiektach budowlanych w różnych<br />

środowiskach (beton, cegła, drewno).<br />

Może on być również przydatny,<br />

Fot. 1.<br />

w ograniczonym zakresie, do wykrywania<br />

kabli w ziemi. Możliwa jest lokalizacja<br />

przewodów i kabli zarówno będących pod<br />

napięciem, bez potrzeby odłączania jakichkolwiek<br />

urządzeń od badanej sieci, jak<br />

i pozbawionych napięcia. Lokalizator Sonel<br />

Fot. 2.<br />

Zestaw Sonel LKZ-720<br />

LKZ-720 umożliwia wykrywanie pola elektrycznego<br />

50/60 Hz (tzw. neonówka bezdotykowa),<br />

identyfikację zabezpieczeń instalacyjnych,<br />

takich jak wyłączniki nadprądowe<br />

i wyłączniki różnicowe. Dodatkową cechą<br />

lokalizatora Sonel LKZ-720 jest możliwość<br />

rozpoznawania i identyfikacja fazy napięcia<br />

sieciowego. Szczególny nacisk, przy<br />

konstruowaniu tego urządzenia, położono<br />

na maksymalną przejrzystość dużej liczby<br />

informacji, przekazywanych operatorowi<br />

przy zachowaniu ich przydatności. Specjalna,<br />

przestrzenna antena 3D zdecydowanie<br />

ułatwia detekcję i umożliwia dostarczenie<br />

wielu przydatnych informacji.<br />

Podczas prowadzonych prac lokalizacyjnych<br />

operator, prócz oczywistych informacji<br />

o ułożeniu obiektu, otrzymuje informację<br />

o jakości nadawanego sygnału, kierunku,<br />

z którego jest on nadawany oraz o aktualnych<br />

nastawach jednego z czterech możliwych<br />

do zastosowania nadajników.<br />

Ze względu na swoje właściwości zestaw<br />

ten umożliwia w łatwy, szybki i precyzyjny<br />

sposób zlokalizowanie przebiegu tras kabli<br />

i przewodów oraz miejsca potencjalnych<br />

Przykładowe informacje na wyświetlaczu odbiornika dotyczące położenia lokalizowanego<br />

obiektu<br />

70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 3.<br />

Najważniejsze cechy lokalizatora Sonel LKZ-720:<br />

• wykrywanie przewodów w sufitach, ścianach i podłogach,<br />

• lokalizowanie przerw w przewodach,<br />

• lokalizowanie tras zwartych obwodów,<br />

• lokalizowanie uszkodzeń przewodów uziemiających w instalacji trójfazowej,<br />

• śledzenie przebiegu kabli do głębokości 2 m (w trybie „prądowym”) na<br />

długości 500 m (przy uzupełnieniu zestawu w dodatkowe akcesoria),<br />

• śledzenie przebiegu przewodzących rur instalacji wodnej lub c.o.,<br />

• identyfikacja przewodów w instalacji,<br />

• identyfikacja wyłączników nadprądowych, wyłączników różnicowoprądowych,<br />

wyłączników instalacyjnych,<br />

• identyfikacja fazy napięcia sieciowego w obwodach wielofazowych.<br />

Lokalizacja zabezpieczeń w rozdzielnicy<br />

usterek. Zdecydowanie najłatwiej posłużyć<br />

się w tym celu techniką dwuetapową. Szybko<br />

i zgrubnie zlokalizować interesujący nas<br />

obiekt w metodzie 2D, a następnie stosując<br />

metodę 3D bardzo precyzyjnie wyznaczyć<br />

ułożenie obiektu lub miejsce defektu. Jest to<br />

szczególnie przydatne, kiedy mamy do czynienia<br />

z efektem pracy niepokrywającym się<br />

w żaden sposób z dokumentacją instalacji.<br />

Prowadząc lokalizację, odbiornik informuje<br />

nas, z którego kierunku nadawany jest<br />

sygnał, tzn. miejsca przyłączania nadajnika.<br />

Dodatkowo wskaźniki na wyświetlaczu pokazują<br />

kierunek i położenie lokalizowanego<br />

przewodu względem odbiornika. Dzięki<br />

tym informacjom lokalizacja odbywa się<br />

szybko, efektywnie i bardzo intuicyjnie.<br />

Przewody wielożyłowe również nie stanowią<br />

żadnego problemu dla korzystających<br />

z Sonel LKZ-720. Znalezienie odpowiedniej<br />

żyły bądź przewodu, spośród nierzadko<br />

kilkudziesięciu ułożonych w korytach<br />

kablowych, odbywa się precyzyjnie na tej<br />

samej zasadzie, co lokalizacja przewodów<br />

w ścianach. Przeniesienie sygnału na sąsiednie<br />

żyły lub nieekranowane przewody jest<br />

normalnym zjawiskiem, mającym istotny<br />

wpływ na poprawną identyfikację, jednak<br />

i tu znaleziono właściwe rozwiązanie problemu.<br />

Zastosowanie w lokalizatorze Sonel<br />

LKZ-720 pionierskich rozwiązań detekcji<br />

sygnałów, poprzez zredukowanie do minimum<br />

filtracji analogowej i zastąpienie jej<br />

cyfrowym przetwarzaniem sygnałów (ang.<br />

DSP – Digital Signal Processing) realizowanym<br />

w mikroprocesorze, w istotny sposób<br />

zminimalizowało możliwość błędnej identyfikacji<br />

przewodu. Algorytmy DSP zawierają,<br />

między innymi, nowatorską metodę<br />

numeryczną rozpoznawania wzorców, opracowaną<br />

przez firmę Sonel S.A. specjalnie<br />

na potrzeby tego projektu. Uzyskano dzięki<br />

temu niezwykle dużą czułość i jednocześnie<br />

odporność urządzenia na szumy oraz zakłó-<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

71

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

cenia. Rewolucyjnym rozwiązaniem, również<br />

możliwym jedynie przy zastosowaniu<br />

technik DSP, jest trójwymiarowe lokalizowanie<br />

przewodów, dzięki któremu możemy<br />

bardzo łatwo i sprawnie określić nie tylko<br />

położenie przewodu, ale również kierunek,<br />

w którym „biegnie” nadawany sygnał.<br />

Kolejnym zastosowaniem Sonel LKZ-<br />

720 jest bezbłędne wskazanie właściwego,<br />

spośród wielu dostępnych na tablicy<br />

rozdzielczej, elementów automatyki<br />

zabezpieczeniowej obwodu. Wystarczy<br />

podłączyć nadajnik do interesującego<br />

nas miejsca, np. gniazda 230 V, a za pomocą<br />

odbiornika możemy precyzyjnie<br />

wskazać właściwe zabezpieczenie interesującego<br />

nas obwodu. Przy dużej liczbie<br />

pól w rozdzielnicy można dla wygody<br />

posłużyć się specjalną sondą dodatkową,<br />

pozwalającą uzyskać nieosiągalną do tej<br />

pory precyzję w lokalizacji.<br />

Następną innowacją, obecnie niewystępującą<br />

w tego typu lokalizatorach, jest możliwość<br />

bezdotykowego określenia kierunku wirowania<br />

faz w układzie trójfazowym sieci.<br />

Inne, unikalne cechy lokalizatora to m.in.<br />

możliwość współpracy z wieloma nadajnikami<br />

(komunikacja bezprzewodowa pomiędzy<br />

nadajnikiem a odbiornikiem) oraz<br />

możliwość pracy z cęgami odbiorczymi<br />

i nadawczymi.<br />

Istotne jest również wyposażenie dodatkowe,<br />

proponowane do opisywanego urządzenia,<br />

tj. sonda dotykowa i bezdotykowa<br />

oraz możliwość zastosowania dowolnych<br />

słuchawek ułatwiających prowadzenie lokalizacji<br />

w pomieszczeniach o znacznym<br />

natężeniu hałasu.<br />

Oprócz podwyższonych parametrów użytkowych,<br />

w porównaniu do tradycyjnych lokalizatorów,<br />

urządzenie Sonel LKZ-720 jest także<br />

mniej wrażliwe na zmiany temperatury, a ewentualnej<br />

rekalibracji zestawu nadajnik/odbiornik<br />

może dokonać okresowo sam użytkownik. Jest<br />

ona całkowicie automatyczna i zajmuje nie dłużej<br />

niż 3 minuty.<br />

Sonel LKZ-720 jest obecnie jedynym tego<br />

typu, tak zaawansowanym urządzeniem<br />

na świecie. Mnogość dostępnych funkcjonalności,<br />

poziom osiąganej precyzji lokalizacji,<br />

innowacyjna metoda obróbki sygnałów czyni<br />

je bezkonkurencyjnym i śmiało można postawić<br />

tezę, że z pewnością wyznaczy nowy kierunek<br />

w rozwoju dla takich urządzeń.<br />

Więcej informacji na temat Sonel LKZ-720<br />

można znaleźć na stronie http://bit.ly/sonellokalizator<br />

oraz korzystając z kodu QR zawartego<br />

w reklamie na poprzedniej stronie.<br />

Roman Domański,<br />

Rafał Mróz,<br />

Wojciech Siergiej,<br />

Sonel S.A.<br />

Jesienna promocja kamer serii TiS<br />

Do połowy grudnia potrwa promocja kamer serii TiS firmy Fluke.<br />

Zniżki sięgają nawet 44%. Nowa seria kamer termowizyjnych TiS,<br />

zapewniająca wysoką jakość pomiarów w przystępnych cenach, zadebiutowała<br />

na rynku we wrześniu 2015 r., kiedy to firma Fluke<br />

wprowadziła do sprzedaży jednocześnie 8 nowych modeli z linii<br />

użytkowej: TiS65, TiS60, TiS55, TiS50, TiS45, TiS40, TiS20 i TiS10.<br />

Wszystkie współpracują z systemem Fluke Connect umożliwiającym<br />

łączność bezprzewodową ze smartfonami, przechowywanie<br />

danych w chmurze oraz współpracę całego zespołu techników<br />

bez względu na dzielące ich odległości. Wszystkie charakteryzują<br />

się też wysoką rozdzielczością (nawet do 2,5 razy więcej pikseli<br />

oraz nawet o 70% większy współczynnik D:S) gwarantującą jakość<br />

obrazu ułatwiającą przeprowadzenie prawidłowej diagnostyki<br />

obiektu.<br />

Zastosowana w nich technologia IR-Fusion rejestruje obrazy w paśmie<br />

światła widzialnego i w podczerwieni, a następnie łączy je ze<br />

sobą – a nie tylko nakłada na siebie. Są one też wyrównywane<br />

względem siebie na ekranie, umożliwiając dokładniejszy podgląd<br />

z każdej odległości. To ułatwia zarówno identyfikację problemu, jak<br />

i jego dokładną lokalizację.<br />

W grudniu ub.r. firma Fluke wprowadziła na rynek dodatkowo kamerę<br />

TiS75, dopełniając tym samym linię TiS najwyższym modelem,<br />

który charakteryzuje się jeszcze wyższymi parametrami, łatwością<br />

obsługi oraz komfortem pomiarów – przede wszystkim dzięki większemu<br />

ekranowi LCD (3,5 cala) i rozdzielczości detektora 320x240,<br />

które ułatwiają uzyskanie obrazów w najwyższej jakości, a co za<br />

tym idzie – dokonanie prawidłowej diagnostyki obiektu.<br />

Kamery TiS75, TiS65, TiS60, TiS55, TiS50, TiS45, TiS40, TiS20<br />

i TiS10 są szczególnie polecane w diagnostyce: instalacji elektrycznych,<br />

HVAC, mechanicznych, obiektów mieszkalnych, handlowych<br />

i przemysłowych.<br />

www.fluke.pl<br />

72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Detektory kabli i przewodów<br />

Dzięki nowoczesnym detektorom zyskuje się możliwość wykrywania przewodów, kabli<br />

oraz innych elementów infrastruktury, takich jak np. instalacje grzewcze czy wodne.<br />

Oferowane na rynku urządzenia tego typu mają szerokie możliwości funkcjonalne, przy<br />

czym od lat nie zmienia się zasada działania, wykorzystująca zjawisko rozchodzenia pola<br />

elektromagnetycznego.<br />

Fot. 1.<br />

Detektory kabli i przewodów sprawdzają się również podczas prac domowych<br />

W efekcie jest możliwe określenie trasy,<br />

jaką przebiegają przewody. Spektrum<br />

zastosowania lokalizatorów kabli<br />

i przewodów jest bardzo szerokie. Dzięki<br />

urządzeniom tego typu wykrywa się bowiem<br />

przewody w sufitach, podłogach<br />

i ścianach oraz lokalizowane są przerwy<br />

w okablowaniu. Podczas wielu prac<br />

przydatne będzie śledzenie przebiegu<br />

instalacji całego budynku oraz wykrywanie<br />

gniazd wtyczkowych i przełączników<br />

w instalacji budynku. Można lokalizować<br />

zwarcia między przewodami,<br />

śledzić trasy kabli ekranowanych oraz<br />

przewodów, które znajdują się w rurach<br />

osłonowych. Oprócz tego za pomocą<br />

detektorów identyfikuje się bezpieczniki<br />

w rozdzielnicy, trasuje kable oraz śledzi<br />

przebieg przewodzących rur instalacji<br />

wodnych lub c.o.<br />

Niektóre lokalizatory mają szereg funkcji<br />

dodatkowych, takich jak np. wykrywanie<br />

kierunku przepływu nadawanego prądu,<br />

dokładne lokalizowanie obiektu, czy tryb<br />

wykrywania fazy. Jest możliwa praca odbiornika<br />

z kilkoma nadajnikami w tym<br />

samym czasie np. podczas wykrywania<br />

przerw w kablach lub odróżniania przewodów.<br />

Przyda się również latarka z jasną<br />

diodą LED, gniazdo słuchawkowe, podświetlanie<br />

ekranu podczas pracy w ciemności<br />

oraz transmisja do odbiornika informacji<br />

o stanie baterii i ustawieniach.<br />

Niektóre przyrządy pracują w szerokim<br />

zakresie napięcia znamionowego z możliwością<br />

pomiaru napięcia na obiekcie.<br />

Oprócz tego zastosowanie znajduje kilka<br />

trybów nadawania – napięciowy, prądowy,<br />

prądowo-napięciowy, mocowy<br />

i cęgowy. Jako wyposażenie dodatkowe<br />

do niektórych lokalizatorów można zastosować<br />

dotykowe lub bezdotykowe<br />

sondy, czy cęgi pomiarowe. Przydatne<br />

rozwiązanie stanowią trzy poziomy nadawanego<br />

sygnału z automatycznym lub ręcznym<br />

doborem trybów nadawania.<br />

Fot.: BOSCH<br />

Urządzenia do wykrywania kabli<br />

i infrastruktury podziemnej<br />

Specjalne przyrządy wykorzystujące pasywny<br />

oraz aktywny tryb trasowania pozwalają<br />

na wykrywanie infrastruktury podziemnej. Kable<br />

i przewody znajdujące się pod ziemią mogą<br />

być wykrywane przy obecności napięcia lub bez<br />

jego obecności. Kable bez napięcia wykrywa się<br />

używając trybu radiowego, wykorzystując specjalne<br />

cęgi i nadajnik. Istotną rolę odgrywa przy<br />

tym dodatkowa sonda, która pozwala na trasowanie<br />

rur metalowych lub nieprzewodzących.<br />

Z kolei rurociągi nieprzewodzące można wykrywać<br />

stosując tzw. sondę pływającą.<br />

Korzystanie z detektora ułatwiają tryby lokalizacji.<br />

Podczas pracy analizuje się zakłócenia, które<br />

mogą wystąpić w miejscu wykrywania elementów<br />

infrastruktury. Dzięki temu zapewniony jest<br />

wybór możliwie najlepszej częstotliwości pracy<br />

zwłaszcza w trudnych warunkach eksploatacyjnych.<br />

Zmniejsza się przy tym ryzyko pracy z niewłaściwą<br />

częstotliwością. Nadajnikiem można<br />

sterować z poziomu odbiornika, a wyświetlacz<br />

ciekłokrystaliczny zapewnia łatwą obsługę urządzenia.<br />

Tryb aktywny przyrządu, wykorzystujący pasma<br />

częstotliwości 8 kHz i 33 kHz, bazuje na lokalizowaniu<br />

indukcyjnym. Lokalizując obiekty niemetalowe,<br />

używa się również sond nadawczych, natomiast<br />

dzięki separatorowi bezpośrednio podłącza<br />

się nadajnik do gniazda sieciowego. Urządzenie<br />

informuje o kablach, które są ułożone zbyt płytko,<br />

przy czym przyrząd wykrywa te, które znajdują się<br />

na głębokości wynoszącej do 3 m, używając przy<br />

tym trybu pasywnego (50 Hz i 60 Hz). Wykrywane<br />

są przy tym kable pod napięciem.<br />

Z kolei w trybie pasywnym wykorzystuje się częstotliwość<br />

15-30 kHz, a detektor wykrywa w sposób<br />

nieselektywny infrastrukturę podziemną.<br />

Przyrządy multifunkcjonalne<br />

Dużym uznaniem cieszą się przyrządy, które<br />

mogą wykrywać metale i przewody pod napię-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

73

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: FLUKE<br />

Fot.: SONEL<br />

Fot.: FLUKE<br />

Fot. 2.<br />

Jedno z zastosowań detektorów to<br />

wykrywanie odpowiedniego wyłącznika<br />

nadprądowego w obwodzie<br />

Fot. 3. Lokalizator LKZ-1000 podczas Fot. 4.<br />

pomiarów<br />

Lokalizatory umożliwiają wykrywanie<br />

kabli pod ziemią<br />

ciem przemiennym, a także są w stanie mierzyć<br />

odległość i temperaturę otoczenia oraz pełnić<br />

funkcję poziomicy laserowej i tradycyjnej.<br />

Przydatnym blokiem funkcjonalnym jest możliwość<br />

pomiaru objętości. Gdy są wykonane<br />

i zatwierdzone wszystkie cząstkowe pomiary,<br />

przyrząd samoczynnie obliczy objętość pomieszczenia.<br />

W razie potrzeby można zsumować<br />

poszczególne pomiary objętości.<br />

Znacznik laserowy sprawdzi się podczas prac<br />

instalacyjnych i montażowych. Umożliwia on<br />

również wyświetlenie linii laserowej pod kątem.<br />

Fot. 5.<br />

Reflektometr ST 612<br />

Fot.: TOMTRONIX<br />

Wykorzystuje się przy tym otwór przeznaczony<br />

do zawieszenia przyrządu obracając urządzenie.<br />

Długość linii można regulować.<br />

Pomiar długości wykonywany jest poprzez<br />

nakierowanie otworu w kierunku mierzonego<br />

przedmiotu. Użytkownik może skorzystać<br />

z funkcji dodawania z pamięcią lub bez pamięci<br />

oraz zmienić jednostkę pomiarową. Można<br />

zmierzyć również powierzchnię i zsumować<br />

wyniki pomiarów cząstkowych.<br />

Podczas wykrywania kabli i przewodów przesuwa<br />

się urządzenie, a w przypadku zbliżania<br />

Fot. 6.<br />

Fot.: BOSCH<br />

W momencie wykrycia obiektu podświetlany<br />

jest punkt wskazujący obiekt<br />

do wykrywanego obiektu zewnętrzne segmenty<br />

świetlne będą się wyświetlać. Zmniejszana jest<br />

wtedy prędkość przesuwania urządzenia, przy<br />

czym trzeba obserwować strzałki podświetlające<br />

się w kierunku środkowego punktu. Miejsce<br />

na środku umieszczone, pomiędzy dwoma oznaczonymi<br />

punktami, będzie stanowiło środek wykrytego<br />

przewodu pod napięciem AC. Może to<br />

być również krawędź belki lub innego metalowego<br />

przedmiotu.<br />

Przyrządy uniwersalne umożliwiają również pomiar<br />

temperatury. Po naciśnięciu odpowiedniego<br />

przycisku na ekranie zostanie wyświetlony<br />

wynik pomiaru temperatury otoczenia.<br />

Testery ciągłości kabli i przewodów<br />

Instalatorom, którzy pracują z sieciami teleinformatycznymi,<br />

alarmowymi i CCTV, z pewnością<br />

przydadzą się testery przewodów typu<br />

skrętka i BNC. Przyrządy tego typu pozwalają<br />

na szybkie i wygodne sprawdzenie poprawności<br />

wykonania na przykład sieci Ethernet.<br />

Typowe urządzenie oceni stan techniczny<br />

kabli teleinformatycznych według standardu<br />

T568A, T258A, 10Base-T oraz Token Ring.<br />

Ciągłość okablowania jest sygnalizowana za<br />

pomocą linijki diodowej. Użytkownik zyskuje<br />

informacje o zwarciach między przewodami,<br />

a także o rozwarciach i wystąpieniu par skrzyżowanych.<br />

Za pomocą testerów można również<br />

wykryć odwrotne połączenia w parze oraz<br />

uszkodzenia kabla.<br />

74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Budowa typowego testera bazuje na nadajniku i odbiorniku, który najczęściej<br />

stanowi odłączany moduł. W bardziej zaawansowanych modelach<br />

przewidziano dwa tryby pracy – szybkiego testowania poprawności<br />

połączeń oraz sprawdzania po kolei wszystkich par z prezentacją błędów.<br />

Reflektometry<br />

Najbardziej popularne urządzenia do wykrywania uszkodzeń w kablach<br />

stanowią reflektometry. Są one pewną formą radarów, które wysyłają<br />

impulsy o bardzo dużej częstotliwości i niskim napięciu względem badanego<br />

kabla. Miernik wyszukuje punkty o zmieniającej się impedancji<br />

falowej kabla. Cała energia lub część energii impulsu odbija się, a następnie<br />

powraca do reflektometra. Urządzenie przeprowadza pomiar czasu,<br />

który jest niezbędny na dotarcie do miejsca zmiany impedancji i powrót.<br />

O wynikach pomiaru użytkownik jest informowany za pomocą wykresu.<br />

Do zalet używania takiego rozwiązania należy zaliczyć łatwe i szybkie<br />

lokalizowanie miejsca uszkodzenia kabla, a pomiar jest wykonywany<br />

bezpiecznym napięciem.<br />

Nowoczesne cyfrowe reflektometry są przeznaczone do lokalizowania<br />

uszkodzeń w instalacjach średniego i niskiego napięcia. Urządzenia<br />

tego typu są proste w obsłudze, bowiem pomiar odbywa się przy użyciu<br />

jednego przycisku. Niektóre modele cechują się bardzo przyjaznym<br />

interfejsem użytkownika, z zastosowaniem kolorowego wyświetlacza.<br />

Nabyć można wersje urządzeń wyposażone w generator częstotliwości<br />

akustycznych do lokalizacji uszkodzeń w telekomunikacyjnych w kablach<br />

miedzianych o długościach do 6000 m. Jako akcesoria są oferowane<br />

przystawki, pozwalające na lokalizowanie uszkodzeń w wysokoomowych<br />

w kablach symetrycznych.<br />

Urządzenie w sposób automatyczny rozpoznaje i wskazuje miejsca<br />

uszkodzeń oraz koniec kabla. Ważna jest przy tym wysoka rozdzielczość<br />

dla krótkich kabli oraz duża dokładność w lokalizowaniu, co uzyskuje się<br />

dzięki specjalnemu kształtowi impulsów pomiarowych. Dynamika jest<br />

gwarantowana poprzez odpowiednie do długości wzmocnienie impulsu<br />

pomiarowego. Jednocześnie może być wyświetlanych do 3 diagramów.<br />

Jako akcesoria dodatkowe producenci oferują między innymi generatory<br />

udarowe SWG z filtrami ARM oraz filtr sieciowy do pomiarów kabli niskiego<br />

napięcia będących pod napięciem.<br />

Niektóre modele dostępnych na rynku lokalizatorów uszkodzeń kabli<br />

stanowią zaawansowane urządzenia, które znajdują zastosowanie w procesie<br />

rozwiązywania problemów z liniami elektroenergetycznymi. Warto<br />

podkreślić, że mierniki tego typu doskonale nadają się do prac związanych<br />

z usuwaniem awarii kabli koncentrycznych, telefonicznych, alarmowych,<br />

LAN itp. Chodzi przede wszystkim o szybkie, a zarazem skuteczne<br />

wykrywanie uszkodzeń, takich jak całkowite zwarcie i rozwarcie,<br />

przerwane linie czy też luźne połączenia. Spektrum zastosowań urządzeń<br />

tego typu jest bardzo szerokie i obejmuje prace serwisowe w przemyśle<br />

i budynkach mieszkalnych. Niejednokrotnie lokalizatorów uszkodzeń<br />

kablowych używa się przy wykrywaniu usterek w kablach zainstalowanych<br />

pod ziemią. Przyrządy tego typu stanowią też dobre narzędzie<br />

do lokalizowania awarii w systemach elektrycznego ogrzewania podłogowego.<br />

Oferowane na rynku detektory kabli i przewodów to specjalistyczne przyrządy<br />

pomiarowe, które są nieodzownym elementem wyposażenia instalatorów<br />

chcących m.in. uniknąć szkód powstałych np. podczas wiercenia<br />

prowadzonego w niewłaściwym miejscu.<br />

Damian Żabicki<br />

REKLAMA<br />

Obudowy stojące 6XS<br />

Obudowy 4XP160<br />

Obudowy hermetyczne GT<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

75

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Analizatory jakości zasilania<br />

Nowoczesne analizatory jakości zasilania stanowią przyrządy pomiarowe o bogatej funkcjonalności.<br />

Są one używane m. in. przy diagnostyce sieci oraz maszyn i urządzeń elektrycznych.<br />

Zaawansowane analizatory wyposaża się w ekrany dotykowe, a dedykowane<br />

oprogramowanie komputerowe zapewnia szereg możliwości analitycznych. Ważna jest<br />

przy tym uniwersalność w zakresie wymiany danych.<br />

Wielkości i zjawiska, które składają<br />

się na jakość energii elektrycznej, to<br />

przede wszystkim częstotliwość oraz<br />

wartość, wahania i skoki napięcia. Na<br />

pracę odbiorników elektrycznych negatywnie<br />

wpływają przerwy w zasilaniu,<br />

napięcia przejściowe, asymetrie<br />

napięcia, harmoniczne oraz interharmoniczne<br />

zarówno dla napięcia, jak<br />

i natężenia prądu. Nie bez znaczenia<br />

pozostają również nieprawidłowości<br />

w zakresie napięć sygnalizacyjnych<br />

nałożonych na napięcie zasilające oraz<br />

szybkie zmiany wartości napięcia. Migotanie<br />

źródeł światła, uszkodzenia<br />

lub wyłączenia odbiorników czułych<br />

na zmiany parametrów zasilania czy<br />

też zaburzenia w pracy napędów elektrycznych<br />

– to tylko niektóre skutki korzystania<br />

z energii elektrycznej o złej<br />

jakości.<br />

Skutków używania energii elektrycznej<br />

o niskiej jakości jest jednak o wiele<br />

więcej. Są one szczególnie odczuwalne<br />

w zakładach przemysłowych, realizujących<br />

skomplikowane procesy<br />

produkcyjne. Urządzenia elektryczne<br />

zasilane energią o niewłaściwych parametrach<br />

mogą pracować niestabilnie<br />

oraz wykazywać podwyższoną temperaturę.<br />

Wyższy poziom hałasu, drgania,<br />

nieplanowane wyłączenia, zaburzenia<br />

pracy napędów, uszkodzenia czułych<br />

odbiorników czy też migotanie źródeł<br />

światła to tylko podstawowe, a zarazem<br />

negatywne konsekwencje zasilania<br />

urządzeń energią o niskiej jakości.<br />

Warto również zwrócić uwagę na skutki<br />

w postaci niepożądanego zadziałania<br />

wyłączników RCD oraz przegrzewania<br />

przewodów neutralnych. Przy wykrywaniu<br />

właśnie takich zjawisk sprawdzą<br />

się analizatory jakości zasilania.<br />

Fot. 1.<br />

Fot.: TOMTRONIX<br />

Analizator jakości zasilania PQA823<br />

Zastosowanie i mierzone parametry<br />

Typowe analizatory jakości zasilania mogą<br />

pracować w sieciach o częstotliwości znamionowej<br />

50/60 Hz przy napięciach znamionowych<br />

64/110 V, 110/190 V, 115/200 V,<br />

127/220 V, 220/380 V, 230/400 V, 240/415 V,<br />

254/440 V, 290/500 V, 400/690 V oraz w sieciach<br />

prądu stałego. Obsługiwane są przy tym<br />

układy sieci jednofazowe, dwufazowe ze<br />

wspólnym przewodem neutralnym, trójfazowe<br />

bez przewodu neutralnego i z nim.<br />

Nowoczesne analizatory jakości zasilania<br />

umożliwiają przede wszystkim pomiar napięcia<br />

(L1, L2, L3, N-PE), uwzględniając wartości<br />

średnie oraz minimalne, maksymalne<br />

i chwilowe. Przydatna jest możliwość współpracy<br />

z przekładnikami prądowymi. Z kolei<br />

pomiar prądu (L1, L2, L3, N) uwzględnia<br />

wartości średnie oraz minimalne, maksymalne<br />

i chwilowe. Ważny jest pomiar współczynników<br />

szczytu dla prądu (CFI) i napięcia (CFU),<br />

częstotliwości w zakresie 40 Hz–70 Hz, a tak-<br />

76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

że mocy: czynnej (P), biernej (Q), odkształcenia<br />

(D), pozornej (S), łącznie z możliwością<br />

określenia charakteru mocy biernej (indukcyjna<br />

lub pojemnościowa).<br />

Przyda się rejestracja mocy (np. uwzględniając<br />

metodę Budeanu i normę IEEE 1459),<br />

pomiar energii czynnej, biernej i pozornej,<br />

a także współczynnika mocy cos φ, tg φ<br />

oraz współczynnika K – przeciążenia transformatora<br />

spowodowanego harmonicznymi.<br />

Przeprowadzany jest pomiar harmonicznych<br />

do 50. w napięciu i prądzie, interharmonicznych<br />

mierzonych jako grupy, a także współczynnika<br />

zniekształceń harmonicznych THD<br />

dla prądu i napięcia.<br />

Analizatory jakości zasilania mierzą wskaźnik<br />

krótkookresowy (PST) oraz długookresowy<br />

(PLT), migotanie światła oraz asymetrię<br />

napięć i prądów. Rejestrowane są przy tym<br />

zdarzenia dla prądu i napięcia wraz z oscylogramami<br />

(do 1 s) oraz wykresy RMS 10 ms<br />

z maksymalnym czasem rejestracji 30 s.<br />

Przydatne rozwiązanie stanowi rejestrowanie<br />

oscylogramów prądu i napięcia po każdym<br />

okresie uśredniania. W systemach automatyki<br />

sprawdzi się funkcjonalność w zakresie<br />

pomiaru sygnałów sterujących do 3000 Hz.<br />

Można mierzyć transjenty do ±6000 V<br />

z maksymalną częstotliwością próbkowania<br />

10 MHz. Minimalny czas transjentu możliwy<br />

do zarejestrowania wynosi 650 ns.<br />

Niektóre analizatory, poprzez porównanie<br />

mocy wejściowej z wyjściową, mogą określić<br />

wydajność przetwornicy. Mierzy się przy tym<br />

jednocześnie prąd stały i przemienny celem<br />

Fot. 3.<br />

Analizator jakości zasilania PQM-707<br />

Fot. 2.<br />

Analizator jakości zasilania Fluke 438<br />

określenia strat mocy podczas procesu konwersji.<br />

Jak wiadomo, przetwornice pobierają<br />

prąd stały i przekształcają go w prąd przemienny<br />

i odwrotnie. Urządzenia tego typu są<br />

nieodzownym elementem np. instalacji fotowoltaicznych.<br />

Za pomocą analizatorów można<br />

zatem sprawdzić wydajność przetwornicy.<br />

Możliwość współpracy z tabletem<br />

Niektóre modele analizatorów jakości zasilania<br />

są w stanie współpracować z dedykowanym<br />

tabletem, który ma zainstalowane specjalizowane<br />

oprogramowanie. Rozwiązanie tego typu<br />

zapewnia swobodną pracę w terenie i cechuje<br />

Fot.: SONEL<br />

Fot.: FLUKE<br />

się większą odpornością na zakłócenia. Wymiana<br />

danych za pomocą technologii Wi-Fi nie<br />

generuje kosztów przy przesyle informacji i nie<br />

ma przy tym ograniczeń co do limitów w ilości<br />

przesyłanych danych. Wykorzystywane są przy<br />

tym istniejące punkty dostępowe. Ważną zaletą<br />

mobilności jest brak konieczności przebywania<br />

podczas pomiarów np. miejscach niebezpiecznych.<br />

Tablet jednocześnie odgrywa rolę<br />

magazynu danych z funkcjonalnością routera,<br />

zapewniając możliwość przenoszenia danych<br />

na inne komputery.<br />

Specjalistyczne<br />

oprogramowanie analityczne<br />

Nowoczesne przyrządy współpracują z dedykowanym<br />

oprogramowaniem komputerowym,<br />

które pozwala nie tylko na parametryzowanie<br />

urządzenia, ale również na analizę<br />

danych i tworzenie dokumentacji. Specjalne<br />

wersje oprogramowania są przeznaczone<br />

do współpracy z tabletem.<br />

Podstawowa funkcjonalność oprogramowania<br />

pozwala na konfigurację analizatora, odczyt<br />

danych, a także podgląd parametrów sieci<br />

w czasie rzeczywistym. Jest również możliwy<br />

odczyt zebranych informacji za pomocą<br />

modemu GSM i interfejsu USB. Poprzez<br />

program komputerowy można kasować dane<br />

w analizatorze oraz przedstawiać je w formie<br />

tabel i wykresów. Przydatną funkcjonalność<br />

stanowi analizowanie danych pod kątem wymagań<br />

normy EN 50160, rozporządzenia systemowego<br />

oraz innych punktów odniesienia,<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

77

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Analizator jakości zasilania PQM-711<br />

które definiuje użytkownik. W sposób niezależny<br />

oprogramowanie może obsługiwać wiele<br />

analizatorów.<br />

Oprogramowanie umożliwia konfigurację<br />

przyrządu pomiarowego w tablecie, po czym<br />

przesłanie ustawień do analizatora. Parametry<br />

konfiguracyjne mogą być zapisane nie tylko<br />

w pamięci tabletu, ale również na innych nośnikach<br />

danych.<br />

Dane są graficznie prezentowane na ekranie<br />

tabletu lub komputera w czasie rzeczywistym.<br />

Wykorzystuje się przy tym wykresy: przebiegów<br />

napięcia i prądu, napięcia i prądu w czasie,<br />

wskazowe. Można prezentować wyniki<br />

pomiarów wielu parametrów łącznie z harmonicznymi,<br />

mocami harmonicznych oraz interharmonicznymi.<br />

Na uwagę zasługują możliwości analityczne<br />

w odniesieniu do parametrów energii elektrycznej.<br />

W zakresie właściwości ogólnych<br />

przedstawiane są wszystkie dane, czyli pomiary,<br />

zdarzenia i oscylogramy. Program może<br />

przedstawić typy zarejestrowanych pomiarów,<br />

uwzględniając czas uśredniania. Graficznie<br />

przedstawiane są zdarzenia takie jak przerwy,<br />

przepięcia, zapady itp.<br />

Analiza jakości energii<br />

w miernikach cęgowych<br />

Podczas prac związanych z rozwiązywaniem<br />

problemów z jakością energii obciążeń zmiennych<br />

niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

odpowiednie mierniki cęgowe, których<br />

funkcjonalność w tym zakresie uzyskuje się<br />

Fot.: SONEL<br />

dzięki możliwości analizowania widm harmonicznych<br />

oraz filtrowi dolnoprzepustowemu,<br />

usuwającemu szumy o wysokich częstotliwościach.<br />

Z pewnością przydatna okaże się<br />

możliwość rejestrowania przebiegów w określonym<br />

zakresie czasowym celem oceny trendów<br />

lub problemów z jakością energii. Mogą<br />

one powstać na przykład w efekcie działania<br />

krótkotrwałych zakłóceń. Niektóre modele<br />

mierników cęgowych pozwalają na pomiar<br />

wartości skutecznej TrueRMS prądu przemiennego<br />

oraz mocy czynnej, biernej oraz pozornej<br />

w zakresie np. do 600 kW/kVA/kVAR<br />

(nawet do 51. harmonicznej).<br />

Analizatory tablicowe<br />

Specjalne analizatory jakości zasilania zaprojektowano<br />

z myślą o montażu tablicowym.<br />

Typowe urządzenie tego typu umożliwia pomiar<br />

parametrów takich jak prąd, napięcie,<br />

moc: czynna, bierna, pozorna oraz częstotliwość<br />

i współczynnik THD. Można wykrywać<br />

harmoniczne prądu i napięcia, a moduł komunikacyjny<br />

Modbus/RTU umożliwia współpracę<br />

z urządzeniami sterowania. Niektóre<br />

przyrządy wyposaża się w dodatkowe wyjścia<br />

cyfrowe oraz wyjścia przekaźnikowe.<br />

Przyczyny obniżonej jakości<br />

energii elektrycznej<br />

Analizując przyczyny obniżonego poziomu<br />

jakości energii elektrycznej, trzeba przede<br />

wszystkim wymienić awarie odbiorników<br />

dużej mocy i gwałtowne zmiany wartości pobieranego<br />

prądu. Zjawiska takie uznaje się za<br />

częstą przyczynę gwałtownych skoków napięcia,<br />

które mogą nawet spowodować niewłaściwą<br />

pracę urządzeń wytwarzających energię<br />

elektryczną. Zdarzały się również przypadki,<br />

kiedy dochodziło do poważnych awarii sieci<br />

elektroenergetycznych w efekcie nagłego<br />

wyłączenia telewizorów po zakończeniu<br />

programu cieszącego się dużą popularnością<br />

lub uruchomieniem dużej liczby czajników<br />

elektrycznych podczas przerwy meczu. Wymienione<br />

przyczyny obniżenia jakości energii<br />

elektrycznej uznaje się za losowe.<br />

Oprócz tego trzeba wspomnieć o przyczynach<br />

mających charakter stały. Przede wszystkim<br />

istotna jest tutaj rosnąca liczba odbiorników<br />

o charakterze nieliniowym takich jak komputery<br />

i przetwornice napięcia. Źródło zakłóceń<br />

bardzo często stanowią odbiorniki nieliniowe<br />

dużej mocy (np. spawarki) oraz urządzenia,<br />

które nie spełniają wymagań wynikających<br />

z norm dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej.<br />

Trzeba mieć również na uwadze zjawisko<br />

nieliniowości, czyli nieliniowej zależności<br />

pobieranego prądu od chwilowej wartości<br />

napięcia. Częstą przyczynę nieliniowości stanowią<br />

zasilacze impulsowe, które powodują<br />

wielokrotne skoki pobieranego prądu. Nie<br />

oznacza to jednak, że zasilacze tradycyjne nie<br />

mogą być źródłem zakłóceń. Zasilacze transformatorowe<br />

pobierają bowiem prąd dopiero<br />

po przekroczeniu progowej wartości napięcia<br />

chwilowego. Efektem są więc zniekształcenia<br />

harmoniczne polegające na „ścinaniu wierzchołków”<br />

sinusoidy.<br />

Podsumowanie<br />

W nowoczesnych analizatorach jakości zasilania<br />

przewiduje się rejestrację szybkich<br />

zmian w napięciu. Oprócz tego jest możliwe<br />

analizowanie sygnałów sterujących. Przykładowy<br />

minimalny czas zmiany, która może<br />

być zarejestrowana wynosi 650 ns. Niektóre<br />

modele spełniają standardy wieloarkuszowej<br />

normy IEC 61000 dla analizatorów klasy A.<br />

Dotyczy to niepewności pomiarowych, metod<br />

pomiarowych oraz synchronizacji czasu<br />

z sygnałem wzorcowym. Urządzenia mogą<br />

pracować w sieciach jednofazowych, dwufazowych<br />

ze wspólnym przewodem N, trójfazowych<br />

gwiazdowych z przewodem N i bez<br />

niego, trójfazowych o układzie trójkąta oraz<br />

w sieciach napięcia stałego.<br />

Damian Żabicki<br />

78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ENERGOTYTAN - PROMOCJE 10/<strong>2016</strong><br />

<br />

• najnows mcanim aadkow<br />

• idaln dla lktromontrw<br />

• aciska na kwadrat<br />

• waa k<br />

<br />

• cciow staw nardiow<br />

PROMOCJA<br />

Model Ilość narzędzi Cena netto<br />

TN-16 22 szt. 460 zł<br />

<br />

• ski rowijani i wijani na stojaku orotowm<br />

• wiksona odorno na inani i tarci<br />

• idalna do wskic akrtw i rustw<br />

• waa k<br />

Model Zakres Cu/Al Cena netto<br />

EK303 0,08-10 mm² 500 zł<br />

2. <br />

• iolacja <br />

Model Rozmiar Cena netto<br />

WSZ-6/50 6mm/50m 650 zł<br />

<br />

• solidna aluminiowo-stalowa konstrukcja<br />

• osua nw do mm<br />

• rulowan rostaw rolk<br />

Model Ilość narzędzi Cena netto<br />

TN-11 55 sztuk 950 zł<br />

Model Waga bębna Cena netto<br />

E90101 140 kg 850 ZŁ<br />

<br />

www.energotytan.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

79

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Walizki narzędziowe z wyposażeniem<br />

dla elektromonterów<br />

Ze względu na duże zainteresowanie ze strony instalatorów nasza dotychczasowa oferta<br />

zestawów narzędziowych do prac pod napięciem została w ostatnim czasie uzupełniona<br />

o szeroką gamę nowych narzędzi oraz wyposażonych toreb narzędziowych dla elektromonterów.<br />

Obecnie można zamówić gotowe katalogowe zestawy narzędziowe, a także skompletować<br />

je samodzielnie, w zależności od indywidualnych potrzeb. Poniżej przedstawiamy<br />

krótki przegląd wybranych zestawów oraz ich elementów składowych.<br />

PROMOCJA<br />

Standardowe walizki narzędziowe<br />

wyposażone są w podstawowe narzędzia<br />

niezbędne podczas wszelkich<br />

prac instalacyjnych. Przygotowane<br />

przez nas zestawy mogą zawierać<br />

także dodatkowo przyrządy pomiarowe,<br />

klucze nasadowe izolowane<br />

i nieizolowane, zestawy bitów, praski<br />

i nożyce mechaniczne, hydrauliczne<br />

oraz akumulatorowe, systemy<br />

do przeciągania przewodów, wycinaki<br />

i rozwiertaki do otworów oraz<br />

wiele innych – jak np. zestaw TN-26<br />

(fot. 1) oraz TN-27 (fot. 2).<br />

Pomocnym wyposażeniem zestawu<br />

mogą okazać się także zaciskarki<br />

mechaniczne do różnych rodzajów<br />

i przekrojów końcówek i tulejek kablowych.<br />

Typowymi, przewidzianymi<br />

do tego typu zastosowań zestawami<br />

są modele TN-13, TN-14 oraz TN-19<br />

(fot. 3, 4, 5), zawierające różnorodne<br />

narzędzia do zaciskania końcówek<br />

na przewodach oraz tworzywowe<br />

pojemniki na tulejki. Opcjonalnie<br />

zestawy dostępne są również z dodatkowym<br />

wyposażeniem pomiarowym<br />

firmy Sonel i Greenlee. W przypadku<br />

dużej ilości pracy na wysokości polecamy<br />

wodoodporne polytexowe pasy<br />

narzędziowe z wyposażeniem TN-16<br />

(fot. 6).<br />

W zależności od potrzeb i upodobań<br />

klient może kompletować lub wybierać<br />

gotowe zestawy w torbach z materiału<br />

lub skóry oraz w walizkach<br />

z tworzywa. Nasze torby materiałowe<br />

wykonane są z polytexu (fot. 7)<br />

– bardzo odpornego termoplastycznego<br />

materiału włókninowego im-<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 3. Fot. 4. Fot. 5.<br />

Fot. 6.<br />

Fot. 7. Fot. 8. Fot. 9.<br />

pregnowanego polimerami i powlekanego<br />

termoplastycznym klejem. Dostępne są<br />

w wielu wersjach i rozmiarach.<br />

Torby skórzane (fot. 8) wykonane są z naturalnej<br />

skóry o grubości 2,5–2,7 mm, mają<br />

w pełni regulowane paski, antypoślizgowe<br />

uchwyty i mogą być dodatkowo wzmacniane<br />

wewnątrz i na dolnych krawędziach profilami<br />

aluminiowymi.<br />

W przypadku konieczności transportu większej<br />

liczby narzędzi, optymalnym rozwiązaniem<br />

są wózki narzędziowe wykonane<br />

z aluminium, stali i tworzywa ABS, które<br />

cechuje się bardzo dużą wytrzymałością<br />

(fot. 9). Narzędzia mogą być w nich umieszczane<br />

na specjalnych tablicach z kieszeniami<br />

bądź też w specjalnie wyprofilowanych<br />

profilach z gąbki.<br />

Jak zwykle zachęcamy Państwa do kontaktu<br />

z naszym Działem Handlowym:<br />

biuro@energotytan.pl, tel. 50 55 68 776,<br />

gdzie można uzyskać informację na temat<br />

aktualnej oferty oraz pomoc techniczną.<br />

Adrian Zając<br />

www.energotytan.com<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong><br />

81

POZYTYWNE WIBRACJE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>aka<br />

Fot. Ryszard Staniszewski<br />

•••<br />

<strong>Elektryk</strong> widzi swojego synka z obwiązanym palcem:<br />

– Co ci jest Jasiu, skaleczyłeś się?<br />

– Nie, ale złapałem pszczołę, a ona nie miała na<br />

końcu izolacji.<br />

•••<br />

Co mówi fachowiec – elektroinstalator na<br />

pożegnanie?<br />

– Będziemy w kontakcie.<br />

•••<br />

Pamiątka z Energetabu <strong>2016</strong><br />

Wraca energetyk po szóstej rano do domu.<br />

Otwiera drzwi. Wchodzi – i tuż za progiem dostaje<br />

cios wałkiem od żony. Pada i leży...<br />

Kobieta patrzy na niego, patrzy… nagle doznaje<br />

olśnienia. Rzuca się na kolana.<br />

Zaczyna go tulić i płakać:<br />

– Zygmuś, Zygmuś żyjesz? Przepraszam!<br />

Zapomniałam, że miałeś nocną zmianę!!!<br />

•••<br />

•••<br />

– Co to jest miłość?<br />

– Miłość jest światłem.<br />

– Co to jest małżeństwo?<br />

– Rachunek za światło.<br />

•••<br />

– Z jaką prędkością porusza się ciemność?<br />

– Ciemność mknie z prędkością światła, ale w przeciwnym<br />

kierunku.<br />

•••<br />

– Moja siostra jeździ jak piorun.<br />

– Tak szybko?<br />

– Nie, tak często trafia w drzewa.<br />

– Kto ci podbił oko?<br />

– Wyciągnąłem dziewczynę z wody...<br />

– I ona cię tak urządziła?<br />

– Nie, akurat wtedy żona weszła do łazienki.<br />

•••<br />

Zięć spotyka teściową na rowerze.<br />

– Dokąd mama jedzie?<br />

– Na cmentarz.<br />

– To kto rower do domu odprowadzi?<br />

•••<br />

Po pogrzebie żałobnicy z wolna się rozchodzą.<br />

Jako ostatnia powoli oddala się starsza pani.<br />

Grabarz niewiele myśląc pyta:<br />

– Opłaca się pani wracać do domu?<br />

82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • <strong>2016</strong>

Limonka - nr 53<br />

Lawenda - nr 54 Satynowy turkus - nr 59<br />

Perłowa czerwień - nr 55<br />

Burgund - nr 58<br />

Wenge - nr 57<br />

Tytan Tt strukturalny - nr 56<br />

Nowe<br />

KOLORY<br />

Seria Karo to produkty, gdzie wyraziste kształty<br />

mechanizmów kontrastują z subtelnymi liniami ramek.<br />

To wyważona propozycja dla osób, które chcą by osprzęt<br />

w ich domu stanowił ozdobę ściany.<br />

Zdecydowany charakter i dynamikę we wnętrzu<br />

wprowadzą ramki w modnych, zdecydowanych kolorach.<br />

Dzięki nim w Twoim domu zagoszczą odważne<br />

trendy projektowe. Efektownie będą prezentowały<br />

się produkty w ramkach w kolorze wenge i tytanu<br />

strukturalnego, które rów nież wzbogaciły ofertę<br />

serii KARO.<br />

Z.S.E. OSPEL S.A., ul. Gówna 128,<br />

Wierbka 42-436 Pilica<br />

tel./fax: 32 67 37 106 do 110,<br />

fax: 32 75 08 499<br />

e-mail: oce@ospel.com.pl<br />

www.ospel.com.pl<br />

www.facebook.com/OspelIdealnePolaczenie

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!