VOTRA_nr2 (1) me ndryshime

DIMËR 2016-2017 magazine.com 1

Famous Famiglia 

is proud to support the efforts of 

VOTRA Magazine in promoting the 

Albanian culture, traditions, and goodwill 

across the diaspora and around the world. 

Famous Famiglia is an award-winning pizzeria brand with more than 100 locations 

throughout the United States, Canada, Mexico, China, UAE, and Ecuador. 

www.FamousFamiglia.com 

2 magazine.com 

DIMËR 2016-2017 DIMËR 2016-2017 magazine.com 3

Editor in chief 

Afërdita Delaj 

Administration and accounting 

Gela Bulku 

Kontribuesit dhe gazetarët 

në këtë numër: 

Creative/design director 

rrezeARTstudio.com 

Copy editor 

Luljeta Lamçe 

Photo director/ editor 

Kaltrina Bajraktari 

Fashion Director 

Aida Selimaj 

Beauty director 

Jess Halili 

Fitness director 

Amela Harlicaj 

Translator 

Elvana Kurti 

Marketing in Kosovo 

Kushtrim Cani 

Marketing in Albania 

Ilda Hoxha 

Correspondent in Albania 

Fahrije Haxhija 

Correspondent in Kosovo 

Jaser Veseli 

Correspondent in Maqedonia 

Fadil Xhelili 

Correspondent in Montenegro 

Anton Pllumaj 

Correspondent in England 

Dritan Dema 

Prof.Rrezeart Galica 

Prof. Frederik Ndoci 

Prof. Alisa Ndoci 

Prof. Fatmire Gjonbalaj- Marke 

Dr. Liridon Selmani 

Dr. Drenusha Hasani 

Dr. Mario Ademaj 

Carolyn Waterbury - Tieman 

Angjelina Nika 

Jaser Veseli 

Shpresa Mezini 

Melsi Labi 

Alketa Çeku 

Anton Prenga 

Ilda Hoxha 

Ardian Fezollari 

Luljeta Lamçe 

Gela Bulku 

Vojsava Hysaj 


Anton Pllumaj 

Drenusha Gaxherri 

Hazim Mehmeti 

Anila Veliaj 

Vera Laci 

Hazim Mehmeti 


Na ndihmoni që të sjellim në 

Votër frymë zim dhe vlera 

pozitive! 

redaksiA e revistËs votra 

u uron të gjithë lexuesve të saj: 

Gëzuar 28 Nëntorin 

Marketing director 

Eljon Zekaj 

Correspondent in Greece 

Elona Kataro 

Ju me të vërtetë mund të jeni 

ndryshimi pozitiv! 

Bashkohuni sot! 

Festën e Pavarësisë! 

Bashkohuni me ne duke na vizituar në: 

- Votragazine.com 

- Votra magazine ne: 

4Votra Magazine (c) 2016 magazine.com 

Votra Inc. at 2052 bay Ridge ave Brooklyn NY 11204. All rights reserved. Protected under Berne and other international Copyrights Conventions. Title and Trademark DIMËR Votra magazine 2016-2017 is a trademark 

DIMËR 2016-2017 magazine.com 5 

of Votra Inc. Publisher assumes no responsibility for return of unsolicited manuscripts or 

art.

Dashuria për flamurin kuqezi 

dhe fËmijËt tanË 

Përmbajtja 

8 

Nënë Tolja: Xhubleta, sharmi 

i malësores, që duhet të ruhet 

100 

Muzeu Historik Kombëtar, të njohësh 

identitetin përmes objekteve 

56 

Dita e Falënderimeve në një familje, 

shqiptaro-amerikane në Amerikë 

84 

Juniku, vërtet UNIK 

12 

Trajtimi i hershëm i autizmit, 

një hap më afër suksesit 

22 

Fjalë të urta të përcjella 

nga brezi në brez 

102 

Mënyra e duhur për të zgjidhur, 

një konflikt në çift 

25 

Turizëm dhe shpresë, vëllezërit 

që gjallëruan, jetën e fshatit Fishtë 

64 

Prostata, simptomat 

dhe pËrkujdesja ndaj tij 

27 

Të vishemi bukur edhe kur bën ftohtë 

90 

Te ushqyerit dhe dietat 

që ndihmojnë në trajtimin e prostatës 

29 

Për të gjitha ju nuset e ardhshme 

93 

Humbja e babait, motivi për të krijuar 

organizaten ndërkombëtare 

të mjekëve shqiptarë 

32 

Fazat e ndryshme të rritjes 

tek fëmijët deri në 5 vjeç 

Vera Laçi: Dashuri pa kufi për Dean 

A do e ruajnë gjuhën amë 

fëmijët shqiptarë në Greqi? 

34 

40 

46 

Artistët Frederik dhe Alisa Ndoci 

rrëfejnë mbi suksesin dhe familjen 

Joga e mëngjesit - Largimi i stresit 

dhe përgatitja për një ditë pozitive 

72 

78 

Vallet e Tropojës 

104 

A po bëhet gjuha shqipe, gjuhë e dytë 

nga shqiptarët e diasporës? 

50 

Xhubleta, në Malësinë e madhe 

96 

Pogradeci, një perlë tjetër shqiptare 

106 

Rozafati”, Ansambli Folklorik, 

i New York-ut 

54 

Yoga për fëmijët, në natyrë 

82 

Dërgoni mendimet tuaja, sugjerimet dhe 

kërkesat në: 

Editor@votramagazine.com 

Photographs@votramagazine.com 

Translations@votramagazine.com 

Support@votramagazine.com 

- Lidhuni me ne në numrat e telefonit të 

pasqyruar në website. 

- Reklamoni me ne që të bëheni pjesë e 

diçkaje më të madhe, sepse suporti juaj 

është një forcë pozitive në jetën e komunitetit 

shqiptar nëpër botë. 



“O vend e vatër 

O nënë e babë…” - 

Fan Noli 

Dashuria për flamurin kuqezi, 

dhe fëmijët tanë 

Afërdita Delaj 

manhattan, AMERIKË 

K 

ëtë 28 Nëntor 

festohet 

104-vjetori 

i Festës 

së Flamurit. I flamurit tonë 

të ngjyrosur me gjakun e të 

rënëve për lirinë dhe kufijtë 

e tokës shqiptare, me shqiponjën 

dykrenore në qendër, 

që mbron e paepur shpirtin 

shqiptar e që të ketë gjithmonë 

Shqipëri e shqiptarë, 

sado të jemi të shpërndarë 

nëpër botë. 

Ashtu të cunguar, të përzënë, 

të vuajtur e të përgjakur, 

shqiptarët e Shqipërisë etnike 

duhet dhe do ta valëvisin 

flamurin e kuq me shqiponjën 

dykrenore brez pas brezi. 

Është ky flamur që u ngrit i 

lirë në qiell me krenari nga 

Heroi ynë Kombëtar, Gjergj 

Kastrioti Skënderbeu, u 

qëndis nga duart e arta të 

Marigosë që të valëvitet në 

duart e Ismail Qemalit në 

Foto: Alba Pro 

nëntorin e 1912-s në Vlorën 

heroike; flamur që udhëhoqi 

luftëtarët nëpër beteja duke 

u bërë edhe më i kuq nga 

gjaku i trimave të UÇK-së të 

rënë për mbrojtjen e trojeve 

shqiptare. 

Ky flamur është mbuloja mbi 

djepin e djemve që rriten 

sikur lisat, kur nënat u këndojnë 

ninullat, por është 

edhe prijatar që shoqëron 

dasmorët me tupan e klarinetë 

dhe me këngët e dashurisë, 

kur vashat shqiptare, 

sikur zana, veshin vellon e 

nusërisë. 

Gjunjëzohemi para tij sikur 

bacë Isa Boletini, e puthim 

me gjithë dashurinë e zemrës 

deri në asht, e ngremë 

lart me krenarinë e shqiptarit 

dhe i këndojmë me vargjet e 

rilindësve. 

“Betimi mbi flamur” - 

E titullon Asdreni himnin 

në vitin 1908. 

Rreth flamurit të përbashkuar 

Me një dëshir` e një qëllim, 

Të gjith` atij duk` ju betuar 

Të lidhim besën për shpëtim. 

Prej lufte veç ay largohet 

Që është lindur tradhëtor, 

Kush është burrë nuk frikohet, 

Po vdes, po vdes si një dëshmor! 

Në dorë armët do t`i mbajmë 

Të mprojmë atdhenë më çdo 

kënt, 

Të drejtat tona ne s`i ndajmë; 

Këtu armiqtë s`kanë vënt. 

Se Zoti vetë e tha me gojë 

Që kombe shuhen përmi dhe, 

Po Shqipëria do të rrojë; 

Për të, për të luftojmë ne! 

O flamur, flamur, shenj` e shenjtë, 

Te ty betohemi këtu, 

Për Shqipërin` atdhen` e shtrenjtë, 

Për nder` edhe lavdimn` e tu. 

Trim, burrë quhet dhe nderohet 

Atdheut kush iu bë theror; 

Për jet` ay do të kujtohet 

Mi dhet, mi dhe si një shenjtor! 

“Nën hijen e tij qofshim dhe 

në dorën tonë valoftë!” - uron 

Migjeni. 

“U bë Shqipëria! Po u bë 

duke vuajtur me buzëqeshje, 

duke u kurajuar me këngën 

e jetës dhe të vdekjes nër 

dhëmbë: me Himnin e saj 

Kombëtar shqiptar!” - shkruan 

me penë e me zemër 

Lasgush Poradeci. 

“Këngë a vaj? Çë je? Thuejma 

zemër kombi!” - i këndon 

me shpirt e me shkronja 

Migjeni. 

“Mbi njat flamur Perëndia 

me dorë t’vet ai ka shkrue: 

Për shqiptarët do të jetë 

Shqipnia…” - At Gjergj Fishta 

“O flamur, yll i lirisë, 

valëvit me plot shkëlqim; 

E prej qiellit t’Shqipërisë 

Të dëgjohet në amëshim- 

Beqir Çelaj 

O Flamur gjak, o Flamur 

shkabë, 

O vënd e vatër, o nënë e 

babë, 

Lagur me lot’, djegur me 

flagë, 

Flamur i kuq, Flamur i zi.- 

Fan Noli 

Flamuri ynë kuqezi tani më 

tepër se kurrë ka nevojë për 

dashuri nga të gjithë ne, që 

të përshëndesë qiellin çdo 

mëngjes dhe jo vetëm në 

sipërfaqe me rroba e me 

emblema, por me dashuri të 

thellë që të jetë e sinqertë 

e të zërë vend. Këtë dashuri 

askush nuk e dhuron më 

bukur se fëmijët, sepse ata 

e dinë se çfarë i lumturon 

dhe çfarë i mërzit prindërit e 

tyre. Ata i kuptojnë prindërit 

e tyre kur flasin me dashuri 

për mëmëdheun apo edhe 

kur ngrysen në fytyrë nga 

vuajtjet në atë tokë që i rriti e 

që mban eshtrat e të parëve 

të tyre. Pikërisht këtë mbase 

kishte parasysh edhe mbesa 

ime, Leila, e cila, kur pa 

flamurin shqiptar të valëvitej 

plot krenari në Nju-Jork, tha: 

“Kjo është shqiponja që do 

babi im. Ai e do shumë atë 

shqiponjë”. Ashtu si Leilën, 

dua të shikoj çdo fëmijë 

shqiptar anekënd botës: të 

marrë shembull nga prindërit 

e tij për dashurinë ndaj flamurit 

kuqezi. 

Fëmijët duan t’i dinë e t’i 

këndojnë këngët që këndohen 

në parada, në dasma, 

në koncerte apo për festat 



e Nëntorit. Por nëpër shkolla, 

aty ku duhet të jetë baza 

e çdo edukimi, këto këngë 

këndohen vetëm në raste 

festash. Ndërkaq, fëmijët 

shqiptarë të lindur në ShBA, 

ngrihen çdo mëngjes më 

këmbë, para se të fillojnë 

mësimin, e me dorë në 

zemër këndojnë: 

Oh say, can you see 

by the dawn’ early light 

what so proudly we hailed 

at the twilight last gleaming… 

funksioni. 

Studimet e fundit gjithashtu 

tregojnë se përdorimi i muzikës 

patriotike në shkolla 

shërben për të rrënjosur kuptimin 

e krenarisë kombëtare, 

atdhedashurisë, unitetit dhe 

ndershmërisë morale tek të 

rinjtë (Brand 2003, Herbert 

2010, Ozgul 2009, Veblen 

and Beynon 2003). 

Por jo vetëm kaq. Të kënduarit 

rregullisht i këngëve 

patriotike jo vetëm që krijon 

një rutinë, për të cilën fëmi- 

dashuri për të cilën flamuri 

i të parëve tanë ka shumë 

nevojë. 

Prandaj, le të këndojmë me 

gjithë dashurinë tonë: 

Ty flamur të duam shumë 

ti për ne je nënë e babë, 

për ty gjakun derdhim lumë 

o flamur i kuq me shkabë. 

Kënga e re jehon mbi det 

mbi qytete, fushë e mal, 

për flamurin e vërtetë 

për të shtrenjtin ideal. 

Ose në Kanada: 

O Canada, 

our home and native land 

true patriot love in all thy 

sons command 

with glowing hearts we see 

the rise 

the true North strong and 

free… 

Dhe këto nuk janë të vetmet 

shtete ku këndohen këngë 

patriotike nëpër shkolla, 

qoftë çdo mëngjes, një herë 

në javë apo nëpër tubime, 

kur bëhen bashkë prindër e 

fëmijë. 

Sipas studiuesve, këngët 

patriotike kanë një fuqi aq 

të madhe bashkimi, saqë 

kur njerëzit i dëgjojnë dhe i 

këndojnë, vetvetiu krijojnë të 

njëjtat imazhe dhe ndjenja, 

çka ndikon në shoqërimin 

kombëtar(Jahoda 1963, 

Rekha and Taj 1995, Rippon 

2005). 

Muzika njihet si një akt bashkimi 

në kontekste sociale 

(Folkstead 2002) dhe këngët 

patriotike duket se janë një 

demonstrim i fuqishëm i këtij 

jët kanë shumë nevojë, por 

edhe u jep zë atyre fëmijëve 

që nuk do të guxonin ta ngrinin 

zërin ndryshe e të bashkoheshin 

me të tjerët për t’u 

ndier të barabartë me ta. 

Prandaj, ndërsa në Kosovë 

flamuri blu po e zëvendëson 

të kuqin e kur në Shqipëri të 

gjithë duan të ikin, këndimi 

himnit tonë kombëtar dhe 

i këngëve patriotike nëpër 

shkolla do të jetësojë atë 

Ylli i ri na prin o shokë 

do të bëhet qielli mirë 

pa sëpata përmbi kokë 

fluturon shqiponjë e lirë. 

Ti qëndron shqiponjë e lirë 

përmbi shkëmbin arbëror 

këput pranga dhe zinxhirë 

frymëzim na sjell në tokë. 

Kënga e re jehon mbi det 

mbi qytete, fushë e mal, 

për flamurin e vërtetë 

për të shtrenjtin ideal. 

Ylli i ri na prin o shokë 

do të bëhet qielli mirë 

pa sëpata përmbi kokë 

fluturon shqiponjë e lirë. - 

Nga filmi “tingujt e luftës” 

Kështu, fëmijët tanë jo vetëm 

të këndojnë, por edhe do ta 

duan tokën e të parëve dhe 

do të vazhdojnë ta valëvisin 

me krenari, me dashuri 

dhe me ndjenjën e detyrës 

flamurin e tyre të larë me 

gjakun e të parëve dhe me 

shkabën dykrenore në mes. 

Foto: bekim gaxherri 



Juniku, vërtet UNIK 

Drenusha Gaxherri 

Junik, KosovË 

Historia 

Juniku është një vendbanim 

i vjetër ilir që sipas 

të dhënave historike 

në bazë të emërtimit 

dallonte në periudha të ndryshme 

kohore. 

Emërtimin “Judiko” e gjejmë te 

Ptolemeu (87-150), në veprën e 

tij “Gjeographia”, që e mbështesin 

edhe shumë historianë, arkeologë 

e gjeografë. Emërtimi i këtij fshati, 

rrëzë Alpeve Shqiptare rrjedh nga 

fjala latine: 

Judico- avi, atum, are - që do të 

thotë “me gjakun” . 

Junetio-onis - që do të thotë 

“bashkim, lidhje”. 

Unus, a unum - që do të thotë 

“ vend i jashtëzakonshëm, i 

veçantë, i pashoq”. 

Ndër faktet arkeologjike që 

dëshmojnë vjetërsinë e Junikut, 

rëndësinë më të madhe e kanë 

lokalitetet në grykën e malit të 

madh te vendi i quajtur “Gradina”, 

që padyshim paraqet vazhdimësinë 

e vendbanimit të mëparshëm 

Dardan, që ka vazhduar të 

ekzistojë edhe gjatë shekullit të 

parë të sundimit romak. Gradina 

ka qenë qytezë që ka pushuar 

së ekzistuari rreth 1000 vjet para 

ardhjes së sllavëve në Ballkan. 

Termi Gradinë-a, është thirrje e 

pastër ilire që ka gjetur përhapjen 

e gjerë ndër gjuhët latine, greke 

dhe sllave. Veç materialit epigrafik 

në këtë vendbanim është edhe 

një numër objektesh arkeologjike 

që na tregojnë se këtu ka qenë 

vendbanim ilir. 

Në vitin 1570-1571, në Junik 

ndërtohet xhamia e parë në 

lagjen “Çoku” e emërtuar sipas 

lagjes “Xhamia e Çokut”, më 

vonë u ndërtua edhe xhamia 

në lagjen “Hoxhaj” në qendër të 

fshatit. Juniku njihet për tubimet 

e rëndësishme historike e këtu 

vlen të përmendet “Kuvendi i 

Junikut” i mbajtur më 21-25 maj 

1912, ku mbi 300 përfaqësues të 

popullit shqiptar janë mbledhur në 

Junikun historik për të shpalosur 

të drejtat legjitime të tyre duke i 

Foto: Sali Shoshi 

formuluar ato në formë memorandumi, 

drejtuar qeverisë turke 

dhe fuqive të mëdha të kohës, 

për të përcaktuar kufijtë politikë të 

Shqipërisë. “Kuvendi i Junikut” i 

parapriu shpalljes së Pavarësisë 

së Shqipërisë në Vlorë, më 28 

Nëntor 1912. 

Juniku në periudhën Zonë 

Neutrale 

Për shkak të agresionit serb ndaj 

popullatës shqiptare, fuqitë europiane 

bënë presion mbi pushtetin 

jugosllav me ç’rast u kërkua ‘demarkacioni’ 

i kufirit dhe tërheqja e 

forcave serbo-malazeze nga kufiri 

me Shqipërinë ku me këtë rast 

u formua Zona Neutrale e Junikut. 

Kjo zonë duhej të përfshinte 

gjithë rajonin e Dukagjinit, por me 

presionin e pushtuesve, kjo zonë 

u cungua vetëm në 18 fshatra 

kryesisht të Rekës ku qendër e 

kësaj zone ishte Juniku. 

Zona Neutrale e Junikut u formua 

në dhjetor të vitit 1921 dhe 

zgjati deri më 21 shkurt 1923. Në 

këtë zonë erdhën shumë çeta 

çlirimtare nga Drenica, Poshteri, 

Rugova, Plava e Gucia, Dukagjini 

e Maqedonia. Edhe Ramë Binaku 

me çetën e tij qëndroi në këtë 

zonë. 

Tubimet e kaçakëve në Zonën 

Neutrale të Junikut ishin të fshehta, 

sidomos kur merrte pjesë 

Hasan Prishtina. Aty koordinoheshin 

punët rreth strategjive 

dhe planeve luftarake. Juniku u 

bë nyje e Lëvizjes Kombëtare ku 

qëndruan prijësit më të dalluar 

e më të përndjekur nga organet 

policore-ushtarake të pushtetit. 

Vlen të thuhet se pos të tjerëve, 

gjithnjë përmendeshin nga pleqtë 

e kësaj ane luftëtarët e dalluar 

duke filluar nga ideologët H. 

Prishtina, S. Gjurgjeviku, B. Curri, 

pastaj: Shotë Galica, Ker Sadria, 

Azem Bejta, R. Beka, Beqir 

Rexha, Isuf Mehani, Nak Berisha, 

Mehmet Uka, Qorr Ilazi, Sak 

Fazlia, Ramë Binaku, Rexhë Alia, 

Isuf Musa etj. 

Duke ditur rrezikun nga aksionet 

dhe organizimi i çetave kaçake 

në këtë zonë dhe frikës së ndonjë 

kryengritjeje të gjerë popullore, 

pushteti serbo-malazez bënte 

çmos për shuarjen e Zonës 

Neutrale. Për shkatërrimin e kësaj 

zone, u angazhua edhe armata 

e tretë me kolonelin e zonës 

kufitare Kataniq. Krahas këtyre 

angazhimeve, shantazheve e 

sulmeve, duke ndihmuar edhe 

përçarjen e brendshme e krerëve 

të Lëvizjes, erdhi deri te shkatërrimi 

i Zonës Neutrale. 

Ndërsa, nga fundi i shek. XVI 

rrethina e Altun-ilu (Juniku), Peja 

Foto: drenusha gaxherri 



e Gjakova janë përfshirë në 

kufijtë e Sanxhakut të Dukagjinit. 

Kjo gjendje është ruajtur edhe 

gjatë shekullit XVII, gjatë viteve 

(1945-1960) Juniku ekziston si 

komunë. Ndryshimet politike të 

sistemit të atëhershëm rezultuan 

me suprimimin e Komunës së 

Junikut në vazhdën e ristrukturimit 

të qeverisjes lokale (eliminohen 

rrethet), me ç’rast Juniku bëhet 

pjesë e Komunës së Deçanit. 

Pavarësia e Junikut 

Më 22 korrik 2005 nënshkruhet 

Urdhëresa Administrative e UN- 

MIK-ut nr. 2005/11 për themelimin 

e pesë Pilot Njësive Komunale 

përfshirë edhe Junikun. 

SHTRIRJA GJEOGRAFIKE 

Juniku shtrihet në pjesën perëndimore 

të Kosovës, sipas Planit 

Hapësinor të Kosovës (2003) 

gjendet në Zonën e Verdhë, ajo e 

“Urave të Kosovës”. Kjo hapësirë 

paraqet karakteristika të volitshme 

për zhvillimin e shërbimit 

tregtar, agro-industrisë, industrisë 

së lehtë dhe turizmit. 

Vendbanimi i Junikut shtrihet 

në kryqëzimin e rrugës së 

rëndësishme transitore Shkodër 

– Kosovë, ose të Zetës (Via di 

Zenta) me rrugën që përshkon 

përmes Rrafshit të Dukagjinit, e 

cila kalon nëpër Qafë të Prushit 

dhe rrugës për në Pejë, lidhet 

me Sanxhakun dhe Malin e Zi. 

Ndërkaq, nëpër fshatrat e Rekës, 

Koshare dhe Morinë komunikon 

me Shkodrën dhe pjesët veriore 

të Shqipërisë, si dhe nëpërmjet 

bjeshkëve të Junikut dhe fshatrave 

Jasiq dhe Gjocaj lidhet me 


Malësinë e Shqipërisë. Reka 

është një tërësi gjeografike, e cila 

bën pjesë në rrafshin e Dukagjinit 

duke filluar nga Juniku, rrëzë 

Alpeve Shqiptare, deri në Gjakovë. 

Kjo anë përbëhet edhe nga 

krahina e Vokshit – që përbëhet 

nga 8 (tetë) fshatra rrëzë maleve 

(Alpeve Shqiptare) dhe shtrihet 

në mes të Deçanit dhe Junikut 

në drejtim të jugut. Distanca mes 

Junikut dhe Gjakovës është 20 

km, me Pejën 25 ndërsa me Deçanin 

13 km. 

Topografia: Komuna e Junikut 

ka pozitë të përshtatshme 

gjeografike para grykës piktoreske 

të lumit Erenik. Lartësia mbi 

nivelin e detit e Junikut shkon 

nga 450 deri në 600 metra. Vetë 

qyteza e Junikut gjendet në një 

lartësi mbidetare prej 593 m. Maja 

më e lartë është Gjeravica, me 

lartësi mbidetare prej 2656 m, e 

cila është gjithashtu edhe pika 

më e lartë në Kosovë e Alpeve 

Shqiptare. 

Veçoritë natyrore: Juniku ka tipa 

të ndryshëm peizazhesh, nga ai 

hidrografik (lumenjtë Erenik dhe 

Travë), peizazhe fushore (fusha e 

Junikut) dhe peizazhe kodrinore 

ose malore (Gjeravica, Moronica). 

Lumenjtë dhe sipërfaqet ujore: 

Lumi Erenik është më i madhi 

dhe më i rëndësishmi i rajonit, i 

cili shërben gjithashtu si burim 

uji edhe për vaditjen e fushës së 

Junikut. Ereniku buron nga liqenet 

e Gjeravicës. Ujërat që rrjedhin 

përkatësisht vijnë nga kurorat e 

maleve, nga gropa e Erenikut dhe 

nga Bjeshkët e Nemuna, formojnë 

rrjedhat sipërfaqësore të ujërave. 

Në aspektin e trashëgimisë kulturore, 

Juniku shquhet për kullat, 

banesa të fortifikuara familjare, 

tipike për rrafshin e Dukagjinit. 

Kullat më të vjetra janë ato të 

lagjes së Hoxhajve, ku kompleksi 

i kullave është formuar që nga 

fundi i shekullit XVIII. Kullat, 

përveç interesit arkitektonik që 

mbartin, kanë luajtur dhe një rol 

shoqëror të rëndësishëm. Për 

shembull, Oda e Junikut ishte 

njëkohësisht institucion juridik, 

shoqëror e politik. Aty u mbajtën 

tubime të ndryshme me rëndësi jo 

vetëm për Junikun, por edhe për 

tërë Kosovën. 

Sporti 

Boksierët më të spikatur janë 

Luan Krasniqi dhe Haxhi Krasniqi 

me sukseset e tyre të shumta në 

arenën ndërkombëtare. 

Historia, tradita, kultura, bujaria, 

mikpritja dhe maja më e lartë e 

bjeshkëve të Kosovës, Gjeravica, 

e bënë Junikun vendin më unik 

në vend. 

Junikasit parimisht njihen për 

bujari e mikpritje, më shumë se 

100 vite jetesë pa ngatërresa mes 

junikasve dhe të tjerëve. Këtu 

jetojnë 12 fise, martesat mes 

tyre janë të lejuara për këtë edhe 

nuk ka pasur ngatërresa mes 

familjarëve në Junik, përndryshe 

junikasit njihen me “Parinë e Junikut” 

që kanë kontribuar shumë në 

pajtimin e shumë familjeve nga 

komunat e afërta dhe më gjerë, 

interpretimi i kanunit, pastaj nga 

historianë dhe junikasi i njohur 

për urtësinë e tij, Avdyl Hoxha. 

Në qytezën e Junikut, kullat që 

aktualisht janë shndërruar në 

“Bed&Breafast”, po ashtu edhe 

Kulla e cila është Qendër Rajonale 

Turistike në funksion të 

informimit të turistëve për bukuritë 

dhe ofertat turistike të zonës së 

Dukagjinit. Kulla apo ndryshe 

Konaku i Ramë Zyberit, ofron 

fjetje dhe mëngjes, në hapësirat 

e kullës tradicionale me ushqim 

dhe fjetje tradicionale shqiptare. 

Po ashtu Kulla e Hoxhajve, në 

qendër të qytetit, ofron fjetje dhe 

mëngjes, në qendër të Junikut 

ku edhe mund të vizitohet Kulla 

e Brahim Hoxhës, aty ku edhe u 

mbajt Kuvendi i Junikut, aty ku 

paria e Junikut, e cila për vite e 

vite me radhë ndihmojë junikasit 

dhe rrethinën të mos hasmoheshin 

mes vete, afër kësaj kulle 

ndodhet kulla e Muhamet Hoxhës 

që tashmë është në funksion 

të dijetarëve të rinj, aty është 

biblioteka e qytetit, e nderuar me 

emrin e poetit të njohur junikas 

“Dinë Mehmeti”. 

Bukuritë e Junikut nuk janë vetëm 

në këto kulla të lartpërmendura 

dhe kullat e tjera përreth, por, në 

rrafsh dhe lehtë të arritshme janë 

edhe bukuritë e Lumit të Erenikut 

dhe parkut Moronica, me të cilat 

magjepset secili njeri me të kaluar 

rrugën andej, edhe sikur të jetë 

turist transit, këto bukuri, uji i Erenikut 

dhe ajri i Moronicës të ftojnë 

në gjirin e tyre. 

Në Moronicë mund të soditet 

bukuria e Junikut dhe fshatrave të 

Gjakovës nga restoranti tradicional 

“Freskia e Moronicës”, aty afër 

shtegu i ecjes nga Ereniku, kalon 

në amfiteatrin e hapur, ngjitesh 

dhe shijon frymëmarrjen më të 

freskët të mundshme, atë të 

pishave, bungut e ahut, biodiversiteti 

në këtë zonë është i mrekullueshëm. 



Eh, nga Moronica duhet të biesh 

në rrafsh të qytetit, të kalosh 

rrugës së lumit Erenik, kullat, 

shkollat dhe të nisesh për 

bukuritë e Majës më të Lartë në 

Kosovë, Gjeravicës. Rrugës duke 

parakaluar fshatin Jasiq mund të 

freskoheni në restorantin “Jasiqi”, 

nën gurgullimën e Erenikut 

dhe hijen e natyrës së pemëve, 

pishave dhe bimëve të tjera. Nuk 

mbaron me kaq, para se të rritet 

adrenalina për rrugën e bjeshkëve 

mund të ndaloni të shijoni 

edhe ushqimin tradicional, fli, 

leqenik, kaqamak e shumë ushqime 

të tjera tradicionale, si dhe 

qetësinë e freskinë e Erenikut dhe 

bjeshkëve të Junikut, e këtë mund 

ta bëni në restorantin “Trofta e 

Junikut”. 

Shijimi i bukurisë që vetë Zoti e 

ka krijuar për ta gëzuar ne. 

Aq bukur është kur kalon rrugës 

nga Kërrshi i Jedovës sa pyet 

veten si përshkruhet e bukura, 

arti, shpirti, nuk gjen dot fjalë. 

Duhet që çdo gjë ta shohë syri yt, 

nuk ka aparat më të sofistikuar se 

syri i njeriut. 

Njëri nga alpinistët e pasionuar 

është edhe Sali Shoshi që bjeshkët 

e Junikut i cilëson: “Bjeshkët 

e Junikut janë një simbiozë e 

relievit alpin – si pjesë e Alpeve 

Shqiptare dhe e shtresimeve kulturore 

gati mitike të thëna përmes 

emërtimeve të majave, krojeve, 

shpellave e liqeneve. Udhëtimi 

nëpër bjeshkët e Junikut është 

më shumë se aventurë”. Sali 

Shoshi ndryshe është përfaqësues 

i operatorit turistik “Catun” 

që organizon shumë ekspedita 

me shoqatën bjeshkatare alpiniste 

të Junikut “Rrasa e Zogut” 

dhe jo vetëm në Junik, por edhe 

Foto: catun 

më gjerë me të rinjtë Super- 

Campers. 

Rrasa e Zogut, është një tjetër 

zonë e bukur e bjeshkës së Junikut, 

që sodit Gjeravicën, Rrafshin 

e Dukagjinit dhe Majën e Shkëlzenit. 

Nga qafa e ulët shihet sylbica 

kufiri me Shqipërinë, ndërsa 

nga qafa e Gusanit shihet liqeni 

zemër, liqeni i vogël dhe i madh i 

Gjeravicës, kurse nga maja më e 

lartë në Kosovë, Gjeravica shihen 

mrekullitë shqiptare si: Alpet, 

Jezerca, Maja e Rupes, Maja e 

Strellcit, Marjashi, si dhe Rrafshi 

i Dukagjinit e deri në Rrafshin e 

Kosovës, e në lindje edhe maja e 

Lubotenit e Pashtriku. 

Këto bukuri, perla të Ballkanit 

Perëndimor nuk mund të përshkruhen 

dot as me fjalë e as me 

fotografi, duhet të përjetohet nata 

në Bjeshkët e Junikut që të shijohet 

mrekullia, freskia, dashuria 

dhe ushqimi tradicional. 

Nga bjeshkët e tjera mund të 

përmendim Qershizën, Lugun e 

gjatë, kërrshin e Jedovës, zonën 

e Karaullit të Ushtrisë, livadhet 

e pasura me bimë shëruese 

dhe shkëmbinjtë me burimet e 

panumërta të ujit. Në bjeshkët 

e Junikut, përveç florës dhe 

faunës, të cilat janë të ruajtura 

dhe mbrohen nga vendasit, po 

ashtu rëndësi të veçantë kanë 

edhe trashëgimia natyrore “Gurrat 

e Hasan Agës” që sipas turistëve 

është konsideruar uji i cilësisë 

së lartë dhe me ftohtësi të lartë. 

Nuk lë pa përmendur shpellat 

që i takojnë zonës së Rrasës së 

Zogut që sipas legjendave janë të 

pafundme, shpella e arushës që 

ndodhet te Kërrshi i Jedovës dhe 

shpellat te Kanioni i Bjeshkëve 

të Junikut, që të lë pa frymë me 

bukuritë e tij. 

Stanet apo tebanat, janë të stilit 

të vjetër, atje çobanët prodhojnë 

djathin tradicional, pjekin bukën 

në çerep, gatuajnë bukën e misrit 

si dikur, teksa shijon qumështin, 

kumshtën dhe ushqimin tjetër 

tradicional, bjeshka të magjeps 

me ajrin e pastër, të ndihmon 

të relaksohesh aktivisht, lodhje 

fizike, por dashuri pa kufi për 

syrin dhe mushkëritë të ofron 

Gjeravica. 

Sa i përket veshjes tradicionale, 

Juniku me zonën e Rekës së 

Keqe, por edhe Deçanin e Istogun 

vazhdojnë ta mbajnë traditën 

e veshjes së katundit, e cila është 

punë dore në çdo detaj, por që 

dallon nga vendi në vend sipas 

modelit të punuar. Në Junik, deri 

në periudhën e luftës së fundit 

janë punuar Valavicat nga të 

cilat edhe është shtypur zhguni i 

veshjes tradicionale të burrave. 

Së fundi, në këto bjeshkë me 

bukuri të egër është mbajtur 

edhe gara e parë ndërkombëtare 

“Mountain Bike”, me pjesëmarrës 

nga Kosova, Shqipëria dhe rajoni. 

Por, gjatë dimrit një tjetër tërheqje 

e mrekullueshme në shtigjet e 

egra, sporti i skive nga të rinjtë në 

këtë zonë përveç rrezikshmërisë, 

të jep adrenalinë të fuqishme, me 

të zbritur poshtë kërkon adrenalinë 

të përsëritet, kështu është 

bukuria e egër e Gjeravicës, të 

duket se ke pushtuar atë, në fakt 

Gjeravica të pushton Ty! 

E ardhmja e Junikut 

Juniku, me pasuri të panumërta 

natyrore, burime të ujit, me 

florë dhe faunë mjaft të pasur, 

me bukuritë mahnitëse të bjeshkëve, 

mund të ofrojë ekoturizëm, 

turizëm malor, kamping, turizëm 

dimëror përgjatë shtigjeve të 

egra jo vetëm skijimin, por edhe 

çiklizmin. Po ashtu, lartësia 

mbidetare e këtyre bjeshkëve ju 

mundëson që të zhvillojnë edhe 

turizëm shëndetësor, gjë e cila 

duhet të jetë në favor jo vetëm të 

pacientëve, por edhe të banorëve 

përreth, të cilët me prodhimet 

e tyre bimore, organike dhe 

natyrale do të përfitojnë, duke 

mos u bërë barrë as për qeverinë 

qendrore dhe as atë lokale. E vetmja 

gjë që duhet të bëhet në këtë 

zonë është të krijohet infrastrukturë 

rrugore, lehtësim i qarkullimit 

të banorëve për të qëndruar në 

verë dhe në dimër, sepse bora 

në këto bjeshkë përveçse qëndron 

deri në muajin qershor, 

njëkohësisht arrin lartësinë deri 

në 4 metra trashësi. Zhvillimi i 

qëndrueshëm ekonomik në vend 

arrihet duke krijuar mundësi më të 

mira për të bërë biznes fermerët, 

agrobizneset të përkrahen fillimisht 

dhe kështu banorët nga atje 

nuk do t’i takojnë klasës së varfër, 

por asaj punëtore dhe me të ardhura 

të qëndrueshme financiare. 

Sepse turizmi në këto anë është 

e vetmja mundësi punësimi dhe 

ngritje e ekonomisë familjare. 

Duhet theksuar patjetër se Juniku 

si zonë turistike premton shumë 

jo vetëm me trashëgiminë kulturore 

në rrafsh, por edhe me atë 

arkeologjike në rrethinë, burimet 

e shumta të ujit, trashëgiminë 

natyrore siç janë Gurrat e Hasan 

Agës që disa nga turistët i dëgjon 

teksa e cilësojnë si ujin më të 

ftohtë dhe më cilësor në rajon. 

Jo vetëm kaq, Gjeravica me 

egërsinë e saj të rrëmben në 

gjirin e saj duke të ndalur frymën 

me bukuritë që ofron deri te 

pushimi i saj, nga kjo majë 2656 

metra lartësi ku sheh bukuritë e 

Kosovës, bukuritë e gjithë bjeshkëve 

të bekuara të Kosovës dhe 

bjeshkët e Shqipërisë i sheh. 

Kësaj vere për të gjashtën herë 

maja e Gjeravicës është vizituar 

nga më shumë se 300 alpinistë, 

bjeshkatarë dhe bjeshkatari më 

i ri ishte 3-vjeçar. Ky eksplorim u 

realizua nga shoqata bjeshkatare 

alpiniste “Rrasa e Zogut” që 

padyshim është një nga shoqatat 

bjeshkatare që ka promovuar 

më së shumti bukuritë e kësaj 



zone. Në këtë takim tradicional 

vjetor ndërkombëtar, Kryetari i 

Federatës pati thënë se në SHBA 

“Rrasa e Zogut” është promotor 

i turizmit jo vetëm në Junik, por 

edhe më gjerë, duke qenë shembull 

për shoqatat e tjera. 

Në lartësinë mbi 2000 metra mbi 

nivelin e detit ndodhen liqenet e 

Gjeravicës, është liqeni i vogël 

dhe ai i madh. Gjatë dimrit bora 

qëndron në këto bjeshkë deri 

në qershor, në këtë muaj në 

liqene dielli rrezaton pjesën 

gjysmë të shkrirë në njërën anë 

mbi ujë dhe në anën tjetër sheh 

borën teksa rri afër liqenit me 

thellësinë dhe peshën e saj prej 

bardhësie. 

Aq bukur ndërthuren dimri, 

pranvera e vera në këto bjeshkë 

saqë të bënë të meditosh për 

jetën në këtë zonë, në tebanat 

prej guri dhe druri, aromën e 

bukës në çerep, mishit të deles 

në hell, mazën e djathin në tinar, 

gjera merr miellin në hambar, 

kur kalon natën në Junik, prek 

syri yjet, e dashurinë e qiellit 

që mezi largohet nga bjeshkët, 

e diellit ia sheh dritën e rrezen, 

tek ndriçon qershizën e rekën, 

dëgjon gurgullimën e lumin ku 

buron, nuk ka fjalë as përshkrim 

hyjnor që Zoti ia ka dhanë bjeshkës 

tonë. 

Kjo zonë ka nevojë të ketë popullatë 

të përhershme më të madhe 

për të garantuar zhvillim të 

qëndrueshëm ekonomik, përmes 

ofrimit të shërbimeve turistike. 

Meqë mundësitë natyrore ekzistojnë 

me këtë rast shpresoj të 

inkurajohen shqiptarët në SHBA 

që të investojnë në këto anë, 

konform rregullave mjedisore të 

ndërtojnë një spital rehabilitues 

dhe shërues për persona me 

sëmundje të ndryshme që gjejnë 

shërim nga bimët, ajri dhe lartësia 

mbidetare në këtë zonë. 

Në bjeshkët e Junikut mund të 

akomodoheni tashmë në hotelin 

e parë në këtë zonë, në gropën 

e Erenikut, në lartësi mbidetare 

1840 mld është ndërtuar, hotel 

“Grand Gjeravica”. Jo vetëm 

vera do ketë mundësi t’ju falë 

shëndetin dhe freskinë e kohës, 

por edhe gjatë dimrit akomodimi 

në këtë hotel do t’ju falë shumë 

kënaqësi dhe rehati. 

Ndër restorantet moderne, të 

cilat mund të vizitoni në Junik 

janë restorant “Besi”, “Tek Ura”, 

Oda e Junikut”, “Te Toni” etj. 

Kafeteria më e njohur e të rinjve 

është në qendër të Junikut “Bar 

Friends” – këtu vërtet e shijon 

kafen e mëngjesit, por edhe atë 

të mbrëmjes pas vizitës së Gjeravicës, 

sodit nga rrafshi majën 

që ke pushtuar orë më parë, 

mrekullohesh. 

Gratë junikase ende punojnë 

në vek, veshjen e katundit dhe 

punën e dorës e çmojnë shumë. 

Organizatat e grave të cilat 

përgatitin ushqim tradicional për 

festa të ndryshme institucionale 


dhe familjare janë OJQ “Qershiza” 

dhe OJQ, të cilat mbijetojnë 

nga këto organizime. 

Festat tradicionale në Junik: 

Ditët e Gjeravicës në qershor 

dhe Ditët e Boronicës në gusht 

organizohen nga SHBA Rrasa 

e Zogut, ndërsa festat e tjera si 

dita e shkollës fillore “Edmond 

Hoxha”, asaj të mesme “Kuvendi 

i Junikut” organizohen nga 

mësuesit, nxënësit dhe përfaqësuesit 

e qeverisë lokale. Ditët e 

diasporës po ashtu realizohen 

çdo vit nga kryetari i komunës 

dhe festa të tjera siç është edhe 

dita e gështenjës, me ç’rast 

duhet përmendur që për nga 

cilësia gështenjat e Junikut janë 

të ëmbla shumë dhe dallojnë 

nga zonat e tjera, ashtu siç njihen 

edhe boronicat e Junikut. 

Aktualisht në Junik funksionon 

një fabrikë e lëngjeve “UNIQUE” 

me prodhime vendase. Nisur 

nga fakti që Juniku ofron klimë 

të mirë për të investuar, për të 

bërë biznes duke ndihmuar edhe 

ekonominë lokale, por edhe atë 

nacionale. 

Kontributi i bashkatdhetarëve në 

vazhdimësi ka qenë një makineri 

për t’u zhvilluar ekonomikisht 

zona të ndryshme në vend, 

investimet në turizëm garantojnë 

të ardhme të qëndrueshme, 

me staf profesional dhe lehtë të 

menaxhueshëm. Në këtë aspekt 

kërkohet më shumë kohë, profesionalizëm 

dhe vullnet gjithsesi 

për të pasur produktet turistike 

vendore në tregun ndërkombëtar, 

e kjo arrihet bashkërisht 

me banorët e zonës dhe investitorët 

shqiptarë nga diaspora. 

Ditët e Gjeravicës 

“Pushtimi” i saj tradicionalisht 

ndodh në javën e dytë të qershorit 

dhe këtë vit për herë të 6 

është organizuar nga Shoqata 

Bjeshkatare Alpiniste nga Juniku 

“Rrasa e Zogut” në bashkëpunim 

me Federatën e Bjeshkatarisë së 

Kosovës. 

Ky organizim i cili realizohet çdo 

vit dhe zgjat dy ditë, ka arritur 

të marrë lëvdata nga të gjithë 

bjeshkatarët vendorë dhe ndërkombëtarë. 

Më shumë se 300 

bjeshkatarë kanë pushuar një 

natë në Gropën e Erenikut, në 

stanet e junikasve, të cilët vullnetarisht 

i kanë liruar për këtë ditë, 

duke dëshmuar bujarinë dhe 

mikpritjen junikase ndër vite. Të 

nesërmen është realizuar edhe 

ecja me 5 udhërrëfyes, për në 

majën më të lartë Gjeravicën. Në 

kushte jashtëzakonisht të vështira, 

me shi dhe mjegull të dendur, 

koha nuk ndaloi as 3-vjeçarin 

bjeshkatarin më të ri në këtë vit 

2016, që pushtoi Gjeravicën. 

Dhe zbritja në rrafsh u realizua 

po ashtu nën organizimin 

e anëtarëve të pandalshëm të 

shoqatës. 

Udhërrëfyesi i shoqatës, Bekim 

Gaxherri, më shumë se 10 herë 

në vit pushton Gjeravicën dhe 

thotë se dashuria për ngjitje nuk 

e ndal dot, ajri i pastër, pamje 

360 shkallë e tokave shqiptare të 

bën të ndihesh vërtet Unik. 

Mirë se vini në Kullat e Junikut, 

freskohuni me ujin e Erenikut, 

pushoni në Moronicë, ngjituni në 

Gjeravicë. 

Foto: drenusha gaxherri 





Trajtimi i hershëm i autizmit, 

një hap më afër suksesit 

Jaser Veseli 

prishtinË, kosovË 

P 

rindërit e fëmijëve 

me autizëm kanë një 

barrë të përjetshme 

për kujdesin e tyre, 

një temë që e diskutuam edhe 

në edicionin e parë të revistës. 

Por, edhe pse ata mundohen 

maksimalisht t’i përkushtohen 

fëmijës së tyre, jo rrallë ndodh 

që të bëjnë edhe gabime të 

paqëllimshme, që vonojnë 

trajtimin e suksesshëm të tyre. 

Prindërit shpesh i izolojnë 

fëmijët me autizëm me mendimin 

se i mbrojnë nga rrethi, 

duke ndikuar negativisht në 

zhvillimin e tyre. Ata, po ashtu 

shpesh ngurrojnë ta pranojnë 

problemin, duke u vonuar 

kështu në trajtimin e tyre. 

Shpeshherë prindërit 

shpesh nuk komunikojnë 

mjaftueshëm me psikologët 

dhe ngurrojnë të ndajnë 

përvojat e tyre me prindër 

të tjerë ose të bëhen pjesë e 

forumeve ku diskutohet tema 

e autizmit. Këto dhe përvoja 

të ngjashme, me ne i ndan 

Sunita Kurti, mbikëqyrëse e 

punës terapeutike në qendrën 

“Autizmi” me seli në Prishtinë. 

A ka prindër që tërhiqen nga 

trajtimi pas një periudhe, 

duke menduar se fëmija i 

tyre është trajtuar ose nuk 

ka nevojë për përmirësim? 

Prindërit ndodh të bëjnë kësi 

të them ‘gabime’, pasi fëmijët 

me autizëm kanë nevojë 

për trajtim një kohë të gjatë, 

disa madje edhe për gjithë 

jetën. Kjo sigurisht varet nga 

shkalla e autizmit. Ka prindër 

që shohin një përmirësim 

të vogël dhe vendosin ta 

zvogëlojnë orarin. Sigurisht, 

kjo edhe arsyetohet në disa 

raste për shkak të uljes së 

shpenzimeve, sidomos për 

prindërit të cilët nuk i kanë 

kushtet e mira financiare. 

Por raste kur prindërit 

janë tërhequr për shkak të 

këshillimeve tona nuk kemi. 

A ngurrojnë prindërit t’i 

sjellin fëmijët në trajtim? 

Ne organizojmë edhe aktivitete 

të tjera për fëmijët me autizëm, 

jashtë qendrës së trajtimit 

dhe shpesh ftojmë prindërit 

t’i ndjekin ato. Ka nga ata që 

nuk duan të vijnë, për shkak 

se nuk duan që të tjerët t’i 

shohin se ata kanë fëmijë me 

këtë problem. Disa nuk duan 

të fotografohen, xhirohen ose 

këto të shfaqen nëpër media. 

Si është raporti me prindërit 

e fëmijëve me autizëm? 

Sinqerisht, një punë shumë 

e madhe e jona është edhe 

raporti me prindërit. Pjesa 

më e madhe kur e kuptojnë 

se fëmija i tyre ka autizëm, 

fillimisht kalojnë një gjendje 

“shoku” për ta pranuar një 

fakt të tillë. Me këtë gjendje 

ata vijnë te ne dhe presin që 

të bëjmë mrekulli brenda një 

kohe të shkurtër, një, dy ose 

tre muaj. 

Ka pasur raste kur 

prindërit fillimisht 

kanë qenë të 

pakënaqur me 

trajtimin, pasi 

metoda që përdorim 

ne, ABA, kalon në 

disa faza. Faza e 

parë është ajo kur 

fëmijët vetëm duhet 

të luajnë, me qëllim 

që të përshtaten 

me terapistin, për 

të krijuar bindjen se ai është 

person i mirë për ta. Por ka 

prindër, në veçanti ata me 

vështirësi ekonomike, që e 

shohin këtë si humbje kohe, 

se fëmija i tyre vetëm luan në 

qendër dhe se nuk trajtohet. 

Këto pritje të mëdha të tyre 

vijnë edhe për shkak se 

ata nuk janë mirinformuar 

saktësisht se çfarë gjendjeje 

është autizmi, se është një 

çrregullim që e përcjell 

personin gjithë jetën. 

Simptomat edhe mund 

të zbuten dhe fëmija 

mund të shkojë edhe 

në shkollë, por autizmi, 

që as nuk mund të 

quhet sëmundje, pasi 

nuk është e tillë, nuk 

do të eliminohet kurrë 

plotësisht. 

Sa e vështirë është për 

prindërit vendosja e 

raportit me fëmijët e 

tjerë brenda familjes? 

Sfidë tjetër për prindërit 

që kanë fëmijë me 

autizëm është edhe 

raporti që ata ndërtojnë 

me fëmijët e tjerë të 

tyre që nuk e kanë 

këtë problem. Kjo për 

Prindërit tashmë nuk ngurrojnë të marrin 

masa për diagnostikimin e hershëm të 

fëmijëve dhe trajtimin e tyre. 

Shumë prindër vijnë edhe te ne, edhe pse 

e dinë se nuk bëjmë diagnostikim, por vijnë 

konsultohen. 

shkak se fëmijët e tjerë nuk e 

gëzojnë vëmendjen që merr 

fëmija me autizëm. 

Kjo ndodh për faktin se 

prindërit ndiejnë një faj të 

brendshëm që ai/ajo është me 

autizëm dhe i përkushtohen 

më shumë atij fëmije. Në 

anën tjetër, fëmijët e tjerë 

të tyre mbeten mënjanë, 

gjë e cila vërehet sidomos 

kur fëmijët arrijnë moshën 

e adoleshencës, një 

fazë tjetër delikate për 

prindërit. 

Rastet e trajtimit 

të suksesshëm në 

qendrën e shoqatës 

“Autizmi” nuk 

mungojnë. Mësuam se 

mes tyre është edhe një 

fëmijë që brenda një viti 

nga një person që nuk 

flet fare, ka arritur të 

mësohet të flasë dhe madje 

të imitojë të tjerët. 

Po, kur ka ardhur në fillim , 

fëmija nuk ka folur asnjë fjalë. 

Por tani ai flet, flet aq sa ka 

nevojë, i bën kërkesat e tij 

me fjalë, përgjigjet për atë 

që e pyet dhe edhe imiton 

të tjerët. Ky është një rast i 

veçantë i suksesit në qendrën 

tonë, por ka edhe fëmijë të 



tjerë me shumë sjellje 

problematike, por që kanë 

arritur t’i reduktojnë këto 

sjellje dhe të bëhen më 

të përshtatshëm pas disa 

muajsh terapi”. 

Në ç’nivel është 

aspekti i socializimit 

dhe komunikimi mes 

vetë fëmijëve autikë në 

qendrën tuaj? 

Komponenti i socializmit 

është karakteristikë për 

personat me autizëm. 

Ata edhe mund të jenë të 

ngacmuar nga të tjerët, gjë 

që i bën më të tërhequr 

, por vetë natyra e tyre 

është e tillë që i bën 

ata që të qëndrojnë të 

vetmuar dhe të mos jenë 

ata të parët që e fillojnë 

një lidhje shoqërore. Në 

qendrën tonë kemi edhe 

fëmijë që luajnë me njëritjetrin, 

por zakonisht 

luajnë në mënyrën e tyre 

dhe kjo nuk zgjat shumë. Por 

kemi edhe fëmijë që shkojnë 

në shkollë dhe qëndrojnë 

normalisht në klasë… 

Cila është metoda e trajtimit 

të autizmit në Kosovë dhe 

ku fokusohen ato? 

Metoda e trajtimit ABA, 

që aplikohet në qendrën 

“Autizmi”, ka në fokus të 

gjitha aspektet e trajtimit, si 

atë akademike, fushën e të 

mësuarit, menduarit, aftësi 

të jetës së përditshme (për 

t’u veshur ose ushqyer vetë), 

pastaj aftësimi në shoqëri, 

si për shembull rregullat e 

shoqërisë, të ndenjurit në 

qetësi në klasë, të presësh 

tjetrin derisa flet. Me një 

fjalë ky program është për 

të gjitha aspektet e jetës së 

përditshme. 

Fillimisht bëhet vlerësimi i çdo 

fëmije, që na jep neve një 

pasqyrë se në cilën fushë ka 

nevojë të punohet me fëmijën. 

Testi tregon se në cilën fushë 

vlerësimi ai ka treguar më 

pak rezultat, dhe ne punojmë 

pikërisht në këtë pikë më së 

shumti. 

Sa problematik është 

shkollimi të fëmijëve me 

autizëm? 

Ka raste ku fëmijët me autizëm 

mbeten jashtë shkolle. Sipas 

rregullave, shkollat 

kërkojnë që fëmijët 

me autizëm të jenë të 

shoqëruar nga një person/ 

asistent gjatë kohës që ata 

janë në shkollë, sidomos 

rastet më të rënda që 

mund të prishin rendin 

dhe qetësinë në klasë. 

Ka prindër që nuk kanë 

mundësi të paguajnë 

asistentin, duke qenë 

se shteti nuk e mbulon 

këtë dhe si pasojë 

fëmijët mbesin jashtë 

shkolle. Ka raste kur vetë 

prindërit vendosin të jenë 

shoqërues të fëmijëve 

gjatë qëndrimit të tyre në 

shkollë. 

A është i hershëm 

diagnostikimi i fëmijëve 

me autizëm në Kosovë? 

Prindërit tashmë nuk 

ngurrojnë të marrin 

masa për diagnostikimin 

e hershëm të fëmijëve 

dhe trajtimin e tyre. Shumë 

prindër vijnë edhe te ne, 

edhe pse e dinë se nuk 

bëjmë diagnostikim, por 

vijnë konsultohen. Madje, 

shumica e prindërve vijnë kur 

fëmijët e tyre janë në moshën 

trevjeçare, një situatë ndryshe 

nga e kaluara kur fëmijët kanë 

qenë pesë-gjashtë vjeç kur 

prindërit për herë të parë kanë 

marrë hapa konkretë për ta 

trajtuar fëmijën. Kjo tregon se 

ka më shumë informacion dhe 

ka një ngritje të vetëdijes së 

prindërve, të cilët shumë më 

herët arrijnë t’i vërejnë shenjat 

e autizmit te fëmijët e tyre. 

Mënyra e duhur për të zgjidhur, 

një konflikt në çift 

Dr.Carolyn Waterbury- 

Tieman 

Terapiste per familjen 

D 

je në mëngjes, 

gjatë stërvitjes 

sime, pashë në 

televizor “Shfaqjen 

e Andy Griffith”, episodin 

ku Opie përfundon në debatin 

“Sulmi 50-metërsh”. 

Barney sajon një regjim stervitjeje 

dhe e bind Opin që të fitosh 

është një gjë fare e thjeshtë. 

Por, kur Opi humbet, ai dëshpërohet 

dhe bëhet i vrazhdë. 

I nevrikosur, Andi shpreh zhgënjimin 

e tij që Opi u bë një humbës 

i lënduar. Në atë moment 

Opie kupton se ai po rrezikon 

të humbë diçka shumë më të 

vlefshme se një medalje, ai po 

humbet respektin e babait të tij. 

Në ankth për të rifituar miratimin 

e babait, Opie ndjek Andin deri 

te zyra e oficerit të policisë, për 

të deklaruar që nuk dëshironte 

ta zhgënjente. Andi i thotë Opit 

se ai nuk shpreson të jetë i lumtur 

për humbjen. 

Ai i shpjegon atij, që është e 

lehtë të jesh një fitues, por është 

shumë më e vështirë, dhe po aq 

edhe e rëndësishme, të jesh një 

humbës i mirë. 

Duke reflektuar në llogaritjet e 

fitimit të maturisë personale, 

mua më duket që një leksion i 

njëjtë qëndron edhe me martesën. 

Është e lehtë të qëndroni 

të martuar kur gjithçka 

shkon mirë. Është shumë më 

e vështirë kur problemet dalin 

gjatë rrugës. 

Por është shumë e rëndësishme 

të jeni të përkushtuar në një 

marrëdhënie,sidomos kur ajo 

është më shumë e trazuar sesa 

e qetë. 

Konflikti është gjëja e fundit që 

shumica e çifteve dëshirojnë 

të sjellin në mëndje, por të jeni 

të përgatitur për një drejtim të 

dobishëm të konfliktit, mund 

të krijojë diferencën ne mes të 

festimit të një dite ose të një 

viti romantik, dhe kalimit të tërë 

jetës në një lidhje thellësisht të 

kënaqshme e të ndërsjellë. 

Mbani mend që konflikti është i 

natyrshëm në çdo marrëdhënie 

intime. Debati mund të kthehet 

në një aktivitet që promovon 

rritjen kur orientohet si duhet. 

Më poshtë janë disa udhëzime 

për ta ruajtur debatin të pastër 

dhe frutdhënës. 

• Mbani qëllimin në mendje! 

Qëllimi i një zënke me fuqi 

vepruese është zgjidhja e një 

çështjeje, në një mënyrë që 

lejon të dyja palët të shfaqen 

tërësisht me një lidhje të paprekur 

dhe të padëmtuar. 

• Qartësimi i çështjes. 

Përcaktojeni çështjen sa më 

saktë që të jetë e mundur! 

Sigurohuni që të dyja palët janë 



të qarta për çfarë u kërkohet! 

Është shumë më e lehtë të gjëndet 

një zgjidhje për një problem 

të përcaktuar mirë. 

• Zihuni pasi të mendoheni! 

Shmangni drejtimin e çështjeve 

të rëndësishme në kulmin e 

gjaknxehtësisë së momentit. 

Kalojeni kohën duke i dhënë 

çështjes arsyetime të mirëmenduara, 

sepse në qetësi mund 

të përcaktoni pozicionin tuaj! 

Merrni kohë të mjaftueshme ta 

kontrolloni në mënyrë të përshtatshme 

problemin! 

• Bini dakord që të ziheni në 

mënyrë të përgjegjshme dhe 

të respektueshme! 

Identifikoni me sinqeritet 

ndjesitë tuaja personale në 

mënyrë që të mund t’i shprehni 

me vërtetësi! 

Mendohuni para se të flisni! 

Kini parasysh se pasi t’i nxirrni 

fjalët nga goja, ato nuk mund të 

rikthehen më pas! 

Flisni në atë mënyrë që ju keni 

dëshirë t’ju flasin juve! 

E shprehni atë që është e 

nevojshme, në një mënyrë të 

tillë që pranohet të dëgjohet nga 

partneri juaj! 

Refuzoni të gërmoni debatin me 

taktika shkatërruese si ultimatume, 

akuza, sulme personale, 

thirrje me emra, kthim në të 

kaluarën ose trajtime të heshtura! 

Mos shfrytëzoni asnjëherë pasiguritë 

ose të metat e partnerit 

sado që të keni të drejtë! 

• Përdorni aftësi komunikuese 

të përshtatshme! 

Kontrolloni perceptimin tuaj, 

mbresat dhe dyshimet duke 

përsëritur që e kuptuat mesazhin 

që morët! 

Identifikoni zonat e marrëveshjeve, 

përdorini ato për të ruajtur 

ndryshimet në të ardhmen! 

Mbani parasysh thelbin e 

çështjes, duke pasur gjithmonë 

si qëllim të vërtetën! 

• Qëndroni në të tashmen! 

Shmangni kthimin e konfliktit në 

një konkurrim! 

Në martesë nëse humb njëri, 

humbasin të dy. 

• Jini të ndershëm! 

Shprehni menjëherë mendimet, 

opinionet dhe pakënaqësitë 

tuaja! Flisni rreth vetes 

suaj, jo rreth partnerit tuaj! 

Të jeni të ndershëm nuk ju jep 

të drejtën e të qënit mizor! 

Të thoni çfarë keni në mendje 

nuk do të thotë se keni të drejtë, 

jini korrektë, apo keni një 

kënd tek e vërteta! Ajo vetëm 

do të thotë që ju po e ndani të 

ardhmen tuaj haptazi. 

Asnjëri nga dy njerëz nuk 

i sheh gjërat në të njëjtën 

mënyrë, sado ta duan njëritjetrin. 

Punoni drejt krijimit të së ardhmes! 

• Përdorni humorin kur 

të jetë e mundshme dhe e 

përshtatshme! 

Humori mund ta ulë tensionin 

për aq kohë sa nuk është përdorur 

për të shmangur situatën 

ose për ta nënvleftësuar partnerin 

tuaj. E qeshura mund të 

jetë shëruese për sa kohë që 

nuk synon që të lëndojë. Rregulli 

i gishtit të madh është “OK”, 

nëse të dy njerëzit po qeshin. 

• Merrni pushim! 

Nëse debati bëhet jofrytdhënës 

ose kalon në acarim, bini dakord 

të kapërceni konfliktin! 

Vendosni një kohë të caktuar 

për të nxjerrë përfundimin!Sa 

më herët, aq më mirë! 

Përdorni pushimin për të rifituar 

vëmendjen dhe të ardhmen! 

Bëni një shëtitje. Më mirë akoma, 

bëni një shëtitje së bashku! 

Ecja nxit mëndjen dhe frymëzon 

krijimtarinë. Mund të jetë më e 

lehtë për të arritur në një zgjidhje 

krah për krah sesa ballë për 

ballë. 

• Kërkoni mbylljen! 

Kur të dy partnerët bien dakord 

që konfliktit t’i jepet një zgjidhje, 

përgëzojeni njëri-tjetrin dhe 

vazhdoni normalisht! 

Mos harroni se ju nuk mund të 

bini dakord për gjithçka! 

Mësoni kur të bini dakord e kur 

jo! 

• Kërkoni ndihmë! 

Zënkat e vazhdueshme ose jo 

që ndodhin për arsye nga më të 

ndryshmet mund të jenë shënja 

të një problemi më serioz. 

Kërkoni këshillim profesional 

para se një acarim i thjeshtë të 

kthehet në një krizë të vërtetë! 

Këto udhëzime mund të duken 

jonormale dhe të padobishme 

në fillim, por duke i praktikuar, ju 

bëheni të aftë në debat! Konflikti 

është i pashmangshëm në martesë. 

Romanca është një nga 

viktimat e para të konflikteve të 

pazgjidhura. 

Kontrolloni çfarë keni dëshirë të 

rrezikoni, për hatër të debatit! 

Dr. Liridon Selmani 

PrishtinË, kosovË 

S 

ëmundjet e prostatës, 

duke përjashtuar 

proceset 

inflamatore janë 

sëmundje që në të shumtën e 

rasteve shfaqen në moshë të 

thyer. Zakonisht përcillen me 

pengesa në urinim, urinim të 

shpeshtuar dhe të vështirësuar, 

dobësim të kalibrit të 

currilit deri në urinimin pikëpikë 

ose pamundësinë e plotë 

të zbrazjes së fshikës urinare. 

Nga ana tjetër, zgjimi natën 

për të urinuar, ndjenja urgjente 

për urinim janë faktorë shtesë 

që drejtpërdrejt ndikojnë në 

cilësinë jetësore të pacientit. 

Bazuar në studimet shkencore 

një në katër meshkuj do të 

përjetojë simptoma të tilla deri 

në moshën 55-vjeçare, kurse 

pas moshës 75-vjeçare një 

në dy meshkuj rrezikohet nga 

paraqitja e shenjave të përmendura. 

Prostata është një organ 

gjëndëror mashkullor i vendosur 

në komblik. Roli i saj ende 

nuk është i sqaruar plotësisht, 

megjithatë dihet që ajo pasuron 

lëngun spermatik me 

përmbajtjen e saj dhe e mbron 

atë nga bakteret e ndryshme, 

po ashtu është vërtetuar 

shkencërisht që merr pjesë në 

rregullimin e ngjizjes së lëngut 

spermatik. Prej lindjes e deri 

në moshën 14-vjeçare pesha 

Prostata, simptomat 

dhe përkujdesja ndaj tij 

e saj është vetëm disa gramë, 

pastaj nën ndikimin hormonal 

prej moshës 14 deri në atë 

18-vjeçare ajo rritet duke arritur 

peshën prej 16-22 gramë. 

E tillë mbetet në 25 vitet e 

ardhshme të jetës, megjithatë 

te disa meshkuj pëson rritje 

beninje, e cila nuk është e 

rrezikshme për jetën ose mund 

të japë shenja malinje me 

ç’rast shfaqet e ashtuquajtura 

karcinomë e prostatës. 

Hiperplazioni beninj i prostatës 

paraqet zmadhimin në masë 

të prostatës që për pasojë jep 

simptomat e lartpërmendura 

dhe nëse nuk trajtohet mund 

të ndikojë në krijimin e infeksioneve 

të shpeshta, gjakderdhjes 

me urinë, deri te gjendja 

e hidronefrozës së veshkave 

(ngecje e urinës në traktin e 

sipërm urinar dhe për pasojë 

dëmtimin e veshkave), krijimin 

e gurëve brenda fshikës 

urinare, dëmtimin e murit të 

fshikës. Mjekimi i saj konsiston 

në dhënien e barërave, ose 

materieve bimore e deri te 

ndërhyrjet kirurgjike (varësisht 

nga pesha e saj). Intervenimet 

kirurgjike më të shpeshta janë 

ato endoskopike, që realizohen 

përmes kanalit të urinimit 

e që në termat mjekësorë 

njihen si TUR – P (ang. Trans 

Urethral Resection of the 

Prostate). TUR-i i prostatës 

paraqet gërryerjen me rrymë, 

apo me vaporizimin me laser 

të indit prostatik dhe lirimin e 

pengesës së shfaqur subvezikale. 

Nga ana tjetër, metodën 

tradicionale me kirurgji të 

hapur transvezikale (largimin e 

prostatës përmes fshikës urinare) 

urologët po e aplikojnë 



Te ushqyerit dhe dietat 

që ndihmojnë në trajtimin e prostatës 

çdo ditë e më pak vetëm në 

raste kur intervenimi endoskopik 

është i pamundur. 

Karcinoma e prostatës 

është kanceri më i shpeshtë 

te meshkujt pas moshës 

70-vjeçare, si dhe vrasësi i 

dytë për sa u përket sëmundjeve 

malinje pas karcinomës 

së mushkërive. Numri i të 

prekurve nga kjo sëmundje 

është më i madh në vendet 

e zhvilluara, kurse numri 

i atyre që vdesin nga sëmundja 

është më i lartë në 

shtetet e pazhvilluara ose 

në ato në zhvillim. Arsyeja 

e këtij fenomeni paradoksal 

qëndron në faktin që shtetet 

e zhvilluara kanë sisteme 

të zhvilluara shëndetësore 

dhe mundësojnë zbulimin 

e sëmundjes në stade të 

hershme, kurse në ato të 

pazhvilluara sëmundja zbulohet 

në stade të avancuara 

atëherë kur intervenimet 

mjekësore për të shpëtuar 

jetën e pacientit janë 

të pamundura. Shumica e 

rasteve me 

karcinomë në 

stadet e hershme 

janë pa shenja të veçanta, 

andaj pacientët nuk e shohin 

të arsyeshme të vizitojnë 

urologun. Nga ana tjetër, 

kur shenjat si gjakderdhja 

në urinë, pengesat në urinim, 

dhimbjet në eshtra dhe 

shumë të tjera fillojnë të 

shfaqen, sëmundja tashmë 

ka avancuar dhe prognoza e 

shërimit është mjaft e pafavorshme. 

Për ta parandaluar një situatë 

të tillë meshkujt mbi moshën 

50-vjeçare duhet të konsultojnë 

urologun për vizitë rutinore. 

Standardi i artë për ekzaminim 

të pacientëve të tillë 

janë vlerat e PSA (Antigjeni 

Prostatë Specifik), ekzaminimi 

digitorektal dhe ultrazëri 

i prostatës përmes sondës 

transrektale. Për vetë faktin 

që karcinoma e prostatës 

nuk njihet për vetitë e saj 

të agresivitetit dhe në organizëm 

qëndron si një “vrasës 

i fshehtë“ - një vizitë 

rutinore urologjike 

mund ta shpëtojë jetën 

e pacientit. Karcinoma 

e prostatës edhe në rast të 

shfaqjes qëndron për disa 

vite brenda kapsulës së 

prostatës dhe nuk shpërndahet 

në indet e tjera ose 

në eshtra, andaj zbulimi me 

kohë i saj mundëson edhe 

shpëtimin e jetës së pacientit. 

Edhe pse nuk dihet shkaktari 

i saktë, ekziston një 

grup i faktorëve të rrezikut 

që ndërlidhet me karcinomën 

e prostatës. Ndër ta faktori 

i racës - ajo paraqitet më 

shpesh te raca e zezë e më 

pak tek ajo e verdhë, faktori 

i moshës – paraqitet te 

moshat më të thyera, faktori i 

profesionit, aktivitetit seksual, 

alkoolit duhanpirjes, infeksioneve 

etj. Mendohet që 

mënyra e të ushqyerit ndikon 

dukshëm në shpeshtësinë e 

shfaqjes së karcinomës së 

prostatës. 

miratuar nga Dr. Liridon Selmani 

K 

ur një burrë 

është duke u 

mjekuar për 

kancerin e prostatës, 

trupi i tij punon dyfish 

prandaj krahas mjekimeve 

nga mjeku, ecjes në distanca 

sa më të gjata dhe marrjes 

së rrezeve të diellit, është e 

domosdoshme edhe ndjekja 

e një diete rigoroze që ndikon 

pozitivisht jo vetëm në 

parandalimin e prostatës, por 

edhe në lehtësimin e simptomave 

të tij. 

Dy janë dietat të cilat mendohet 

se ndikojnë pozitivisht 

në jetëgjatësinë e njeriut dhe 

në parandalimin e prostatës: 

Dieta tradicionale japoneze 

dhe dieta mesdhetare. 

Dieta japoneze kryesohet 

nga çaji jeshil, soja, perimet, 

peshku, si dhe ushqimet me 

kalori dhe nivel yndyre të 

ulët. 

Kurse dieta mesdhetare 

kryesohet nga frutat dhe perimet, 

hudhrat, domatet, vera 

e kuqe, vaji i ullirit dhe peshku. 

Të dyja dietat e përdorin 

fare pak ose aspak mishin e 

kuq. 

Përgjithësisht duhen marrë 

parasysh këto parime nëse 

vendoset të ndiqet një dietë 

për prostatën: 

1- Të pakësohet përdorimi i 

yndyrave shtazore në ushqimin 

e përditshëm . 

Studimet tregojnë se përdorimi 

me shumicë i mishit të 

kuq e stimulon rritjen e qelizave 

të kancerit të prostatës. 

2- Të shmanget përdorimi 

i yndyrave të dëmshme, të 

cilat po ashtu si mishi i kuq 

stimulojnë rritjen e qelizave 

të kancerit. Ato ndodhen në 

margarinë, tek ushqimet e 

skuqura, ëmbëlsirat etj. 

3- Të rritet konsumimi i peshkut 

të freskët, i cili është i 

pasur me omega-3 dhe acide 

yndyrore. 

Këtu futet kryesisht peshku 

nga ujërat e ftohta si salmoni, 

troftat, sardelet, peshku 

skumbri. 

Peshku duhet të konsumohet 

rreth 3 herë në javë dhe 

duhet të gatuhet i pjekur ose 

i zier, por absolutisht jo i 

skuqur ose i djegur. 

4- Të rritet ndjeshëm konsumimi 

i frutave dhe i perimeve, 

sidomos i perimeve 

të freskëta jeshile, por edhe 

frutat e pasura me vitaminë 

C si portokajtë, luleshtrydhet, 

manaferrat, pjepri, specat, 

spinaqi dhe limonët. 

5- Të pihet çaj jeshil disa 

herë gjatë javës. 

6- Të eliminohen nga dieta 

ushqimet e kripura dhe të 

regjura. 

7- Të konsumohen vazhdimisht 

rrushi dhe prodhimet 

e tij, përfshirë edhe verën e 

kuqe. 

8- Perimet nga familja e 

lakrave si brokoli, lakra dhe 

lulelakra janë mbrojtëse të 

forta jo vetëm karshi kancerit 

të prostatës, por edhe karshi 



Supë me panxhar të kuq dhe 

karota 

Supë e thartë me domate 

dhe me borzilok 

Supa 

e pulës 

Përbërësit: 



tumoreve të tjera. 

9- Domatet, sidomos domatet 

e gatuara kanë përqindje 

të lartë likopeni, një antioksidues 

i fuqishëm. Këtu 

përfshihen edhe salcat e 

ndryshme të domateve. 

10- Të shmanget vaji i lirit, 

sepse mendohet që ndihmon 

në rritjen e qelizave të kancerit. 

11- Por mund të konsumohet 

vaji i ullirit, i cili është shumë 

i shëndetshëm dhe i pasur 

në vitaminë E. 

12- Një nga vitaminat me të 

rëndësishme për të parandaluar 

dhe luftuar kancerin 

e prostatës është seleniumi. 

Studimet tregojnë se duhet 

marrë rreth 200 mg në ditë. 

Burimet natyrore të seleniumit 

janë: arrat braziliane, 

peshku i freskët, drithërat 

e plota, ku përfshihen edhe 

gatimet e ndryshme me 

drithëra, ku një nga ato është 

edhe orizi kaf. 

Një dietë e shëndetshme 

duhet 

të përbëhet 

nga tetë deri 

në dhjetë racione frutash 

dhe perimesh ku një racion 

standard i frutave dhe i perimeve 

është 75 gramë. 

Trajtimi i kancerit të prostatës 

shpesh krijon efekte 

anësore si të përziera, plagë 

në gojë dhe ndryshime të 

shijeve që vështirësojnë të 

ngrënit dhe të pirit. 

Ndiqni këto rregulla për t’i 

lehtësuar simptomat dhe që 

të ushqeheni në mënyrën e 

duhur: 

• Nëse uji nuk shijon njësoj, 

merrni më shumë lëngje 

nëpërmjet alternativave të 

ndryshme si supat, çaji, 

qumështi ose qumështi nga 

bajamet, arra e kokosit ose 

fare thjesht mund t’i jepni 

shije ujit duke shtuar ndonjë 

frutë të prerë në të. 

• Nëse ushqimi nuk ka 

shije provoni të shtoni 

gjëra pikante dhe erëza të 

ndryshme, si hudhra, speca 

djegës, kopër ose rozmarinë. 

• Hani disa vakte të vogla 

gjatë ditës në vend të një 

vakti të pasur dhe të rëndë. 

• Rriteni marrjen e proteinës 

nëpërmjet konsumimit të peshkut, 

të bardhës së vezës, 

djathit dhe fasuleve. 

• Përtypni mente, çamçakëz 

ose provoni të hani agrume 

të freskëta nëse keni shije 

metali në gojë. Larja e dhëmbëve 

para se të hani, përdorimi 

i lugëve dhe pirunëve 

plastikë, gatimi në enë qelqi 

ndihmon gjithashtu. 

• Nëse keni plagë në gojë 

provoni të pini sa më shumë 

lëngje duke i bluar frutat, perimet 

dhe supat e ndryshme. 

Disa efekte anësore mund 

të trajtohen me ilaçe nga 

mjekët prandaj është e nevojshme 

që t’i tregoni mjekut 

tuaj për çdo efekt anësor që 

përjetoni! 

• 3 panxharë mesatarë 

• 1 luge vaj ulliri 

• 1 qepë mesatare 

• 400 g karota të copëtuara 

• 1 lugë xhenxhefil 

• 1 thelb hudhre 

• 1 1/2 litër lëng pule 

• Nxehet vaji në një tenxhere 

të thellë në temperaturë të 

mesme dhe në të skuqet qepa 

derisa të marrë ngjyrë të artë. 

Shtohen hudhra dhe xhenxhefili 

dhe gatuhen për 2 minuta 

duke i përzier vazhdimisht. 

• Shtohen panxhari, karotat 

dhe lëngu i pulës. Ulet temperatura 

e sobës dhe lihen të 

ziejnë derisa karotat dhe panxhari 

të zbuten, rreth 25 minuta. 

• Supa bluhet që të bëhet pure 

e tëra së bashku ose edhe në 

racione të vogla për një person. 

• Shërbehet e ftohtë ose e 

nxehtë e zbukuruar me gjethe 

majdanozi. 

• 3 thelpinj të mëdhenj hudhre 

• 100 g qepë të njoma të grira 

• 1 lugë vaj ulliri 

• 1 kavanoz me domate në 

salcën e vet 

• 400 ml lëng pule 

• 1/2 luge uthull molle 

• 1/4 luge kripë 

• 2 lugë borzilok i grirë 

• Pak spec i kuq 

• Qërohet dhe shtypet hudhra 

dhe lihet mënjanë. Lënia mënjanë 

e hudhrës së qëruar për 

5-10 minuta rrit efektet e saj 

shëruese. 

• Në një blender përzihen 

qepët e njoma, domatet, lëngu 

i pulës, uthulla e mollës dhe 

kthehen në pure. 

• Nxehet vaji i ullirit në një 

tenxhere të thellë mbi temperaturë 

të mesme. Shtohet hudhra 

dhe lihet të skuqet për 30 

sekonda duke e përzier vazhdimisht. 

• Shtohet përzierja e domateve 

dhe lihet sa të bjerë në 

valë. Fiket soba dhe i shtohet 

borziloku. 

• Shërbehet e nxehtë. 

• 1 litër lëng pule 

• 1 qepë e grirë 

• 3/4 e një patateje të ëmbël 

• 3/4 rrepe e verdhë, e grirë 

• 2 degë selino të grira 

• 2 karota të grira 

• 100 g majdanoz i grirë 

• 200g pule bio e gatuar dhe e 

copëtuar 

• Bie në valë lëngu i pulës në 

një tenxhere të thellë dhe shtohen 

perimet. Ulet temperatura 

në minimum, mbulohet dhe 

lihet të ziejë ngadalë derisa të 

zbuten perimet. 

• Shtohet pula e gatuar dhe 

lihet te ziejë ngadalë për 3-4 

minuta. 

• Shërbehet e ngrohtë 

- Mund të shtohet oriz ose 

makarona supe. 



Humbja e babait, motivi për të krijuar 

organizatën ndërkombëtare 

të mjekëve shqiptarë 

Dr. Mario Ademaj 

Amerikë 

“Jeta është një dhuratë nga Zoti 

dhe ajo çfarë ti bën me jetën 

për njerëzit në nevojë është 

dhurata ndaj Zotit”. Këto janë 

fjalët që më ka mësuar babai 

qëkur isha fëmijë. Familja ime 

ka qenë gjithmonë e bashkuar 

dhe asnjëherë s’kemi qenë të 

pasur, sepse pasuria jonë 

gjithmonë ka qenë dashuria 

dhe mbështetja. Unë tani jam 

mjek në një spital shumë të 

njohur në Amerikë dhe ndihem 

shumë krenar për këtë. 

Por jeta time ka qenë tepër e 

vështirë. Në fakt, pasioni im 

për kujdesin e shëndetit të të 

tjerëve është zbuluar përmes 

një fatkeqësie. Në fakt, pacienti 

tim i parë që më ka mësuar 

shumë për jetën dhe humanizmin 

ka qenë babai im, Luan 

Ademaj. 

Babai im ka qenë një luftëtar. 

E quaj luftëtar jo se ka luftuar 

në ushtri, po ka luftuar me 

kancerin në shtatë vitet e fundit 

të jetës. Në fakt, kur u diagnostikua 

me kancer të pankreasit, 

mjekët i dhanë vetëm 6 muaj 

shpresë për të jetuar. Të gjendur 

në një shtet të huaj, në Amerikë, 

prindërit s’dinin as anglishten 

dhe as mënyrën se si funksiononte 

sistemi shëndetësor. Ky 

lajm tepër i hidhur na çorientoi 

si familje. Të gjithë: unë, motra 

ime, mamaja dhe babai, ndienim 

sikur na u ngul një thikë 

në zemër. S’na besohej. Unë 

me motrën ishim të vegjël, por 

të paktën kishim mësuar anglishten 

dhe filluam ta përdorim 

gjuhën për të ndihmuar babanë 

se si të kujdesej për sëmundjen 

që e kishte kapluar. Luftuam 

së bashku si familje. I mbaj 

mend shumë mirë ato ditë. Isha 

i vogël dhe i trembur. Por, 

megjithatë, kontaktova disa 

doktorë, lexova disa libra 

mjekësorë, investigova çdo 

opsion për kimioterapi për 

babanë. Por puna më e 

rëndësishme që bëmë për 

babanë ishte mbështetja 

morale që i dhamë. 

Babai im, pavarësisht përpjekjeve 

të shumta ndërroi 

jetë para 3 vjetësh. Por, 

luftoi edhe 7 vjet pasi i thanë 

doktorët që i kishin mbetur 

vetëm 6 muaj jetë. Kjo është 

një ngjarje e pabesueshme 

në degën e Mjekësisë në 

aspektin e statistikave për 

llojin e kancerit që kishte. Besoj 

se përveç trajtimit mjekësor që 

i dhanë doktorët e shkëlqyer 

që takuam, ishte morali i 

lartë dhe optimizmi që kishte 

babai, sepse ne të gjithë ishim 

mbështetja e tij. Lufta s’ishte 

vetëm midis babait tim dhe 

kancerit, lufta ishte mes familjes 

sonë të bashkuar dhe kancerit. 

Dhe si përfundim babai doli 

fitimtar nga kjo luftë, pasi jeta e 

tij u zgjat me 7 vjet. Midis këtyre 

7 viteve, babai ishte me ne kur 

motra ime me bashkëshortin e 

saj lindën fëmijën e parë dhe 

gjithashtu ai e pa ëndrrën time 

të realizuar kur u zgjodha ndër 

150 studentë nga 5000 konkurrentë 

për të filluar shkollën e 

Mjekësisë në institucionin më të 

lartë në Amerikë, në universitetin 

“Wisconsin School of Medicine 

and Public Health”. 

Nga këndvështrimi im, babai 

ishte pacienti im i parë. Eksperienca 

e tij, e familjes 

sime, kundër kancerit, më 

tregoi që kujdesi për njerëzit 

ishte pasioni im në jetë. Më 

saktësisht, desha t’u shërbej 

njerëzve që kanë nevojë për 

ndihmë dhe që gjenden në të 

njëjtën situatë si ajo që u gjet 

familja ime, jo vetëm me karrierën 

time, por ta kthej këtë 

në qëllimin e jetës sime. Prej 

kësaj u frymëzua dhe lindi 

“Albanian International Medical 

Team”, një organizatë ndërkombëtare 

që sjell shërbime 

mjekësore falas për shqiptarët 

rreth botës. Me ndihmë të disa 

njerëzve dhe vullnetarëve të 

shkëlqyer, kemi organizuar 

disa klinika falas rreth botës 

për shqiptarët që kanë nevojë 

për ndihmë, në Amerikë dhe 

brenda Shqipërisë. Çdo vit, ne 

zgjedhim një vend me popullsi 

në nevojë që s’kanë shërbime 

mjekësore dhe u sjellim 

kontrolle falas, medikamente 

falas, teste falas, elektrokardiogramë 

etj. Tani kemi 3 vjet 

përvojë dhe organizata është 

rritur dhe janë shtuar mbi 25 

doktorë dhe mbi 50 vullnetarë. 

Kemi dhënë shërbime për mbi 

3000 njerëz deri tani, komplet 

falas dhe të organizuar nga 

kontribute nga njerëz humanë 

rreth botës. 

Nga një fatkeqësi dhe dhimbje 

e madhe, u rrit një organizatë 

humane për njerëzit në nevojë. 

Ia premtova babait që do 

ta dedikoj jetën time për të 

ndihmuar njerëzit në vështirësi. 

Jeta ka dy stinë, stina e 

gëzimit dhe stina e dhimbjeve. 

Në gëzimet e jetës është 

kollaj për të gjetur njerëz që të 

festojnë me ty, por në periudha 

të errëta në jetë ose të 

dhimbshme është e vështirë të 

gjesh njerëz që të mbështesin. 

Prandaj, unë kam vendosur të 

bëhem mjek, dua të jem aty 

për njerëzit e sëmurë në këto 

periudha të rënda të jetës, 

sepse e kemi provuar vetë 

peshën e kësaj fatkeqësie në 

jetë. Ju pres dhe ju, shqiptarë 

rreth botës, për t’u bashkuar 

me mua dhe me “Albanian 

International Medical Team”, 

në shërbimet tona humane 

për shëndetin e njerëzve rreth 

botës. 

Faleminderit! 



Fazat e ndryshme të rritjes 

te fëmijët deri në 5 vjeç 

Si mjeke dhe si një nënë e re e gjeta këtë temë interesante dhe me shumë dëshirë vendosa 

ta ndaj me prindërit e tjerë. 

Dr. Drenusha Hasani 


Ç 

do fëmijë kalon nëpër 

faza të ndryshme 

rritjeje dhe në këtë 

artikull do të sjellim 

disa të veçanta nga muaji i parë 

i lindjes deri në 5 vjeç. 

Deri në moshën 3-muajshe, jeta 

e bebes është e përqendruar tek 

ushqerja, gjumi dhe të ndoturit 

e pelenave. Por mes muajve 

tre dhe gjashtë, foshnjat fillojnë 

të qeshin duke iu përgjigjur 

të qeshurave të të rriturve ose 

kur diçka ju tërheq vëmendjen 

papritur. 

Truri i të miturve fillon të përpunojë 

informacione më shpejt 

gjatë kësaj faze edhe pse kërkohet 

stimulim nga prindërit apo të 

afërm të tjerë. 

P.sh kur nëna duke luajtur e 

gudulis në bark dhe i thotë: 

”Do të të ha!” dhe me kalimin 

e kohës e qeshura bëhet edhe 

më e madhe dhe foshnjat fillojnë 

të imitojnë tingujt e kafshëve të 

ndryshme. 

Prandaj, gjatë kësaj moshe 

është e domosdoshme që të 

luhet me beben, sepse në këtë 

mënyrë ata ndërtojnë aftësinë e 

të shoqëruarit me të tjerët. 

Gjatë pesëmujorit të parë, bebet 

i përgjigjen edhe më mirë zërit 

të nënës edhe pse ata e kanë 

njohur zërin e saj që në uterus. 

Por megjithatë, vetëm rreth 

muajit të katërt do të fillojnë të 

kthejnë kokën nga zëri i nënës 

ose i babait dhe të përgjigjen me 

lëvizje të trupit kur i dëgjojnë të 

flasin a të qeshin. 

Imitimi i vërtetë ku fëmijët 

përsërisin çdo lojë të prindërve, 

Vito Photography 

sidomos ato të lëvizjes së muskujve 

të fytyrës mund të arrihet 

vetëm gjatë moshës tetëmuajshe. 

Gjatë kësaj kohe, fëmijët fillojnë 

të imitojnë shenjat e frikës, 

surprizës ose dhe të mërzisë së 

prindërve. 

Prandaj nëse doni bebe të 

lumtura, luani dhe qeshni me to, 

tregoni durim! 

Studimet e shumta tregojnë që 

bebet me prindër të stresuar nuk 

bashkëveprojnë shumë me të 

tjerët. 

Për sa i përket të folurit, tingujt 

janë blloqet ndërtuese të gjuhës. 

Kjo tregon që bebja po krijon 

më shumë kontroll mbi krijimin e 

zërave dhe të komunikimit. 

Ndërsa muajt kalojnë, tingujt 

bëhen më të fortë dhe kalojnë 

nga rrokje të veçanta në ndërtimin 

e fjalëve që duken si reale 

në ndalesa të shkurtra dhe 

mendim. 

Gjatë kësaj kohe prindi mund të 

flasë me beben edhe pse nuk 

merren dot vesh me njëri- tjetrin. 

Kur fëmijët fillojnë të flasin, 

zakonisht rreth ditëlindjes së 

parë, ata mund të përdorin një 

fjalë të vetme. p.sh: mami, babi, 

nëna etj., dhe duke u rritur ata 

zgjerojnë edhe mendimet dhe i 

përshkruajnë më qartë. Si p.sh. 

traktori i kuq, macja e vogël me 

vija. 

Gjatë kësaj periudhe ata fillojnë 

të dallojnë një objekt nga një 

tjetër duke nxjerrë në pah të 

përbashkëtat dhe të veçantat e 

tyre. 

Një tjetër e veçantë mes 

moshës 18-24 muajshe është 

që gjatë kësaj periudhe fëmijët 

fillojnë të heqin pelenat dhe 

vrapojnë “të lirë’ nëpër shtëpi. 

Kjo është periudha e duhur për 

të bërë trajnimin e fëmijëve që të 

heqin pelenat. 

Gjatë moshës 2 deri në 3 vjeç 

është imazhi më i bukur i fëmijërisë. 

Kjo sepse gjatë kësaj 

kohe fëmijët fillojnë të kenë 

ndjenja karshi të tjerëve prandaj 

prindërit duhet të respektojnë 

emocionet e fëmijëve të kësaj 

periudhe. 

P.sh. po të shohin një fëmijë 

duke qarë, ata mund të thonë:” 

Ai djali është i mërzitur. A të 

shkojmë e ta bëjmë të lumtur 

përsëri?” 

Gjatë kësaj moshe fëmijët 

lëvizin shumë shpejt, madje 

duke ua kaluar edhe prindërve 

të tyre. Kjo sepse balanca 

është përmirësuar në mënyrë 

të dukshme dhe koordinimi i 

pjesës së sipërme dhe pjesës 

së poshtme të trupit është bërë 

më efikase. 

Prindërit mund të ndihmojnë 

duke kërcyer në një këmbë ose 

duke ecur në një vijë të drejtë në 

park. 

Kur fëmijët bëhen tre-katër vjeç 

ata kanë dëshirë të tregojnë 

ngjarje të kaluara që kanë lënë 

mbresa tek ata, qofshin ato të 

mira ose jo. 

Por në këtë moshë fillojnë 

edhe gënjeshtrat e bardha, të 

cilat lënë një shije jo të mirë te 

prindërit, por në fakt tregojnë që 

fëmija ka arritur një fazë të re arsyetimi 

dhe nuk ka asgjë për t’u 

shqetësuar, edhe pse prindërit 

dhe edukatorët duhet t’u shpjegojnë 

fëmijëve që gënjeshtrat 

janë të papranueshme dhe nëse 

përsëriten do të çojnë në marrjen 

e lojës së tyre të preferuar. 

Një vend të veçantë në fëmijët 

e vegjël zë edhe kënga. Fëmijët 

do të fillojnë të duartrokasin 

këngën e tyre të preferuar dhe 

në përgjithësi e ndjekin mirë 

ritmin. 

Kjo tregon që fëmija mund të 

përqendrohet, të qëndrojë në një 

veprim dhe të mësojë një model 

të ri. Prindërit duhet t’i ofrojnë 

fëmijës të gjitha llojet e muzikës, 

sepse në të ardhmen do ta 

ndihmojë në matematikë dhe në 

të folur. 

Mund t’u jepen edhe instrumente 

të ndryshme për t’u rënë, 

si daulle, “maracas” etj. 

Por më e bukura e moshës tre 

deri ne pesë vjeç është pavarësia 

që kërkojnë të fitojnë duke 

i zgjedhur vetë rrobat, të cilat 

mund të mos shkojnë fare me 

njëra-tjetrën, por prindërit duhet 

t’i lënë fëmijët të eksperimentojnë 

e të tregohen të durueshëm 

kur ata thonë: ”E bëj vetë!” 

corbatophotography.com 



Remzi Hoxha 

tel: 0290329444 

FB: Elephant Pharm 

Elephant Pharm në Ferizaj, Kosovë u uron të 

gjithë bashkatdhetarëve shqiptarë nëpër botë: 

Gëzuar Festën e Flamurit, 

Festat e Fundvitit 

& 

Vitin e Ri 2017! 



Vera Laçi: Dashuri pa kufi 

për Dean 

Këngëtarja e madhe e këngës popullore flet për birësimin e vajzës 

Intervistoi: Luljeta Lamce 

TIRANË, SHQIPËRI 

T 

huhet që birësimi 

i një fëmije nuk 

e ndryshon dot 

botën, por bota e fëmijës së 

birësuar dhe e prindit do të 

ndryshojë përjetë dhe këtë na 

e vërtetoi më së miri këngëtarja 

e mirënjohur e këngës 

popullore, kryesisht asaj 

dibrane, Vera Laçi, një zonjë 

fisnike me trup të vogël, por 

me zemër të madhe në një 

intervistë për revistën “Votra”, 

ku ajo rrëfen historinë e trishtë 

të jetës së saj, momentet e 

para të humbjes së djalit, si 

e gjeti forcën për të vazhduar 

dhe mesazhin që ajo përcjell 

për të gjitha familjet që duan 

të birësojnë një fëmijë. Teksa 

ulesh dhe bisedon me të, në 

sytë e saj lexohet njëherësh 

dhimbja e madhe që ka përjetuar, 

mirësia dhe dashuria e 

madhe që ajo di të falë si një 

nënë e re që ka bërë të vetin 

një fëmijë të Zotit. Vera Laçi 

sapo ka nxjerrë këngën e saj 

“Fatit mos iu anko”, të cilën e 

dëgjojmë të këndohet bukur 

nga vajza e saj e birësuar 

tashmë trevjeçare, Dea. Si 

një grua të cilën jeta e ka 

sprovuar me dallgët e saj të 

papritura, duke i marrë nënën 

në moshën trevjeçare e di më 

mirë se kushdo tjetër çfarë do 

të thotë mungesa e dashurisë 

së nënës, dashuri që ajo ia fal 

sot në çdo sekondë të jetës 

së saj, vajzës së birësuar, 

Deas. 

Mund të na e tregoni 

historinë tuaj? 

Humbja e djalit tim të vetëm 

në një aksident do të ndryshonte 

përgjithmonë rrjedhën 

e jetës sime. Dhimbja ishte 

Fotot: Blerta Methasani 

shumë e madhe për 

familjen tonë. Momentet 

e para ishin tejet të 

vështira, pasi duhet t’i 

bëja nderimet djalit tim, 

Denit, i cili ka qenë bujar 

dhe i dashur kështu që 

unë doja të respektoja 

çdo njeri që vinte për 

ngushëllim. Derisa bëra 

40 ditët e djalit isha 

plotësisht e humbur 

dhe nuk arrija të mendoja 

asgjë. Për shkak 

të gjendjes së rënduar 

psikologjike në të cilën 

ndodhesha bëra një 

vizitë me një psikolog 

psikiatër dhe ai më tha: 

“Do t’ia dalësh, do ta 

përballosh dhimbjen dhe 

do luftosh për të jetuar”. 

Më tha gjithashtu: “Adoleshencën 

e ke kaluar në heshtje 

me veten tënde dhe kjo gjë 

është një ogur i mirë që ti do 

t’ia dalësh”. Te fjalët e tij në 

fakt gjeta vetveten dhe ato më 

dhanë kurajë për të vazhduar 

përpara. Ditët kalonin, as me 

tim shoq pothuajse nuk takohesha 

fare, pasi ai rrinte te 

burrat dhe unë sipër te gratë. 

Pastaj filloi rrallimi i njerëzve 

dhe filluam të ngeleshim ne të 

dy, heshtja dhe dhimbja. 

Si e morët vendimin për të 

birësuar një fëmijë? 

Nuk ishte vetëm dhimbja 

që më kishte pushtuar, por 

edhe keqardhja për bashkëshortin, 

sepse unë ndihesha 

sikur nxora dy vetë nga 

shtëpia, pasi me ne jetonte 

dhe e fejuara e djalit. Fillova 

të pyesja bashkëshortin si të 

vazhdonim të jetonim? Kishim 

kaluar një fatkeqësi shumë të 

madhe bashkë dhe ndiheshim 

të rrënuar plotësisht. Doja të 

gjeja patjetër një mënyrë që 

t’i jepja kurajë bashkëshortit 

tim për të vazhduar përpara. 

Atëherë unë vendosa që për 

ta mbajtur gjallë martesën dhe 

për të pasur një motiv të fortë 

për të vazhduar para ishte të 

merrnim një fëmijë të braktisur. 

Këmbëngula fort për ta bindur 

bashkëshortin që të birësonim 

një vajzë. 

Pse vendosët të birësonit 

një vajzë? 

Vendosa të birësoj një vajzë, 

pasi unë djalin e pata dhe do 

ta kem përjetë, ndërsa vajzë 

nuk kisha dhe dëshira e Denit 

ka qenë gjithmonë që të kishte 

një motër dhe ne ia plotësuam 

dëshirën që Deni të ketë një 

motër të vogël dhe të bukur si 

Dea. 

Si e pritën të afërmit 

tuaj idenë e birësimit 

dhe kush ishte 

mbështetja kryesore 

për këtë vendim? 

Këtë vendim ia thashë 

motrës sime, e cila më 

mbështeti plotësisht 

në vendimin tim dhe 

më premtoi se do më 

ndihmonte në këtë 

rrugë që kisha nisur 

me të gjitha mundësitë 

e saj. Gjithashtu, pata 

mbështetjen e vëllait 

tim. Ua thashë dhe 

miqve të mi, të afërmve, 

sigurisht kishte dhe nga 

ata që fillimisht ishin pak 

skeptikë për shkak të 

mentalitetit. 

Si ishin ditët e para e të 

ndjerit nënë e një vajze të 

vogël? 

Pasi u mor vendimi që unë 

do ta merrja vajzën, në datën 

23 korrik që përkonte me 

ditëlindjen e Denit, qëlloi që 

ishte periudhë pushimesh dhe 

duhej të prisja shtatorin për 

ta marrë në shtëpi. Përgjatë 

këtyre tre muajve derisa unë 

e mora në shtëpi kam ndenjur 

çdo sekondë me Dean. Ditën 

që e solla në shtëpi ishte një 

gëzim shumë i madh. Shtëpia 

ishte e mbushur plot me të 

afërm dhe miq. Gratë ishin 

të veshura me të zeza dhe 

ndërmjet gjithë atyre grave 

me të zeza, sytë e Deas u 

ndeshën me sytë e mi. Ajo 

drejtoi gishtin gjithë gëzim 

dhe hare drejt meje dhe 

ai moment lumturie ishte i 

papërshkrueshëm me fjalë. 



Papritmas, në zemrën time u 

rrit vajza ime dhe atë moment 

kuptova që nuk e kisha shpëtuar 

unë Dean nga jetimorja, 

por ajo mua. E kisha veshur 

bukur dhe ajo fluturonte në 

shtëpi nga gëzimi dhe lumturia. 

Pastaj, sigurisht të jesh nënë 

e një foshnje të vogël vetëm 8 

muajsh duhet përkushtim dhe 

përkujdes shumë i madh, më 

pas filluan shqetësimet e saj 

si gripi dhe virozat dhe unë e 

kaloja ditë-natë duke u përkujdesur 

për Dean. 

Çfarë vështirësish keni 

hasur gjatë procesit të 

birësimit? 

Me thënë të drejtën kërkohej 

një mal me letra. Filluam t’i 

mblidhnim letrat një nga një. 

U kërkova punonjësve të më 

ndihmonin që të birësoja një 

fëmijë. Pritëm rreth një muaj 

që të merrnim një përgjigje, 

por asgjë. Shkoj atje për të 

marrë një shpjegim dhe u 

kërkoj sërish që ata të më 

ndihmonin, pasi unë isha e 

vendosur në këtë vendim 

që kisha marrë dhe nuk do 

të tërhiqesha derisa ta arrija 

birësimin e vajzës. Dea është 

birësuar në ditëlindjen e djalit 

tim dhe atë ditë unë kam marrë 

Dean. Për mua dhe bashkëshortin 

ishte si një dhuratë 

në ditëlindjen e djalit tonë. 

Çfarë mendoni se duhet 

të ndryshojë për mirë në 

procesin e birësimit? 

Aty kërkohen dosje që për 

mendimin tim nuk duhet të 

ketë aq rreptësi. Garancia 

financiare duhet të jetë tepër 

e lartë aty diku te 15-18 mijë 

euro që për mua është e 

gabuar. Jo për mua, sepse ne 

kemi vite të tëra që punojmë 

dhe kishim diçka mënjanë. Kjo 

garanci e lartë financiare i pengon 

të rinjtë për të birësuar, 

sepse nëse ata punojnë arrijnë 

t’ia plotësojnë nevojat dhe 

dëshirat fëmijës nuk e shoh të 

nevojshme atë garanci të lartë. 

Sa më shumë lehtësi gjatë 

procesit aq më shumë fëmijë 

të birësuar do të ketë. 

Na tregoni momente të 

bukura me Dean? 

Me Dean ka pafund momente 

të bukura, përndryshe nuk do 

të isha sërish këtu. Dea na fal 

dashuri, mirësi, jetë. Na kap 

të dyve për dore na i bashkon 

duart dhe na mëson që 

të ecim së bashku të tre. Nuk 

mund ta imagjinoj se si do të 

ishte jeta jonë pa Dean. Dita 

jonë nis me zgjimin plot dashuri 

dhe përqafime pa fund dhe 

unë e ndiej që brenda vetes 

time kam shumë dashuri për 

të dhënë dhe këtë dashuri të 

pakufishme dhe të papërshkrueshme 

me fjalë unë ia fal 

çdo moment Deas. 

A i këndoni ninulla Deas? 

I këndoja kur ishte e vogël, por 

tani është Dea që këndon, këndon 

këngët e mamit. Dea këndon 

këngën më të re që sapo 

ka dalë të mamit Fatit mos iu 

anko. Ia mora dhimbjen zemrës/ 

i vura melodi. Ia besova shpirtin 

këngës/se ajo hallin ma di. 

Shembulli juaj është frymëzues 

për jetën, ç’mund të 

na thoni për këtë? 

Unë sinqerisht jam shumë e 

dërrmuar nga humbja e tim biri 

dhe dilema ime më e madhe 

ka qenë: Të jetoj apo të vdes? 

Të vdisje ishte më e lehta, por 

të jetoje ishte vështirë, por që 

të jetoja duhet të ndërmerrja 

hapat e tjerë. Birësimi i Deas 

ishte motivi më i madh për të 

jetuar jo vetëm për mua, por 

edhe për bashkëshortin tim, 

Bilbilin, Dea është frymëzimi 

ynë, forca për të hedhur hapa 

para. 

Mesazhi që ju keni për familjet 

që duan të birësojnë një 

fëmijë? 

Sidomos familjet që kanë 

mundësi financiare le t’u falin 

dashuri fëmijëve të braktisur, 

qofshin brenda Shqipërisë apo 

jashtë saj. Ata kanë nevojë 

për shumë dashuri dhe të 

falësh dashuri kushton shumë 

pak. Le t’u dhurojnë këtyre 

fëmijëve ngrohtësinë familjare 

që u mungon. Të birësosh 

një fëmijë është gjëja më e 

bukur që mund të bëjë dikush. 

Nuk ka gjë më të mirë dhe 

zemërgjerësi më të madhe 

sesa të birësosh një fëmijë të 

braktisur. Prandaj kush e ka 

në mendje dhe në zemër që 

të birësojë, mos ta lejojë frikën 

ose paragjykimin e të tjerëve 

t’i ndalojë! Nuk ka rëndësi 

si bëheni prindër, mjafton të 

bëheni heronj në jetën e këtyre 

fëmijëve, sepse çdo fëmijë e 

meriton të ketë një shtëpi dhe 

dikë që ta dojë! Unë u bëj thirrje 

të gjitha çifteve të shkojnë 

vetëm për një ditë në shtëpinë 

e fëmijës dhe të shikojnë se 

si ata fëmijë mezi presin që të 

dalin nga aty dhe gjëja e vetme 

që ata kanë nevojë është 

dashuria. Ata fëmijë kanë nevojë 

për shumë dashuri! 



PPROTECT DISMANTLING, INC 

718- 232 - 2210 

Grupi “Zëri i bilbilit” 

Foto: Sinan Ahmeti 



A do e ruajnë gjuhën amë 

fëmijët shqiptarë në Greqi? 

Kryetarja e Lidhjes së Mësuesve, Anila Velaj, rrëfen mbi punën e saj në shtetin helen 

Ilda Hoxha 

TIRAnË, SHQIPËRI 

P 

rofesioni i mësuesit 

është ndër 

më fisnikët, pasi 

ata që ndërtojnë 

të ardhmen tonë. Mësuesit janë 

bashkudhëtarë të përbashkët 

të fëmijëve. Përvoja tregon se 

mësuesi nuk harrohet, përkundrazi 

mbetet si një personalitet, 

i cili kujtohet gjithmonë me 

respekt. 

Kryetarja e Lidhjes së Mësuesve 

në Greqi, Anila Velaj 

Kila, në një intervistë për revistën 

“Votra” tregon mbi shkollat 

shqipe në shtetin helen. 

Mësuesit e diasporës dhe shoqatat 

e ndryshme, për dekada 

me radhë kanë luajtur rol vendimtar 

për ruajtjen e gjuhës dhe 

kulturës te gjeneratat e reja. 

Zonja Kila rrëfen emocionet 

që ndien kur del para fëmijëve 

shqiptarë dhe dashurinë e 

madhe që ka për këtë profesion. 

Ajo tregon për “Votrën” 

se në Greqi nuk ka shkolla të 

mirëfillta, por kurse të mësimit 

të gjuhës shqipe. Fëmijët 

shqiptarë shkojnë dy herë në 

javë, përkatësisht të shtunë 

dhe të diel për të mësuar. Mësuesja 

thekson me dhimbje se 

numri i fëmijëve shqiptarë që 

ndjekin këto kurse është shumë 

i vogël, krahasuar me numrin e 

përgjithshëm të fëmijëve shqiptarë 

që janë në Greqi. Mirëpo, 

përkushtimi i mësuesve është 

maksimal, të cilët veç gjuhës 

u mësojnë edhe historinë e 

gjeografinë e Shqipërisë dhe 

të Kosovës. Zonja Kila thekson 

se duhet më shumë mbështetje 

nga Shqipëria për të mbajtur 

gjallë gjuhën, kulturën dhe 

traditat tona. 

Lidhja e mësuesve shqiptarë 

ka rreth 70 anëtarë të saj dhe 

qëllimi i vetëm i krijimit të kësaj 

lidhjeje është përhapja e gjuhës 

së shkruar dhe të folur në të 

gjithë territorin e Greqisë. 

Zonja Anila Velaj Kila, ju 

drejtoni Lidhjen e Mësuesve 

Shqiptarë në Greqi, si funksionon 

ajo? Cili është qëllimi 

i kësaj lidhjeje dhe sa mësues 

kontribuojnë që fëmijët 

të mësojnë gjuhën shqipe? 

Në Greqi është formuar Lidhja 

e Mësuesve Shqiptarë në 

Greqi, kjo lidhje përbëhet 

nga mësues të diplomuar në 

Shqipëri. Janë diplomuar dhe 

kanë emigruar në Greqi. Lidhja 

e Mësuesve Shqiptarë ka rreth 

70 anëtarë të saj. I vetmi qëllim 

i krijimit të kësaj lidhjeje është 

përhapja e gjuhës së shkruar 

dhe të folur në të gjithë territorin 

e Greqisë. Kemi 15 vjet si 

aktivitet që nga hapja e kursit 

të parë, por nuk janë shkolla të 

mirëfillta, pasi zhvillohen dy orë 

në javë. Kemi filluar që nga 7 

marsi i 2001-it. 

Kemi 16 kurse të mësimit të 

gjuhës shqipe në Selanik, 

Patër, Korinth, Volos, Athinë, 

rreth e qark Athinës, në bashkitë 

e vogla. Në këto 16 kurse 

kemi 800 nxënës dhe është një 

numër shumë i vogël po ta krahasojmë 

me numrin e përgjithshëm 

të fëmijëve shqiptarë në 

Greqi. Nga të dhënat e fundit 

rezulton se janë mbi 120 mijë 

fëmijë shqiptarë që janë në 

sistemin 9-vjeçar ose 7-17 vjeç. 

Mesimi bëhet të shtunave 

ose të dielave, varet si është 

ambienti që na ofrohet. Shumë 

pak bëhen brenda mjediseve 

të shkollave publike, sepse nuk 

jepet nga shteti grek, por nga 

bashkitë greke e drejta për të 

zhvilluar mësim. Më shumë 

zhvillohet brenda mjediseve 

të shoqatave dhe kemi shumë 

të tilla, si për shembull, ajo e 

Patrës, e Korinthit, që brenda 

statusit të tyre kanë edhe 

përhapjen e kulturës së gjuhës, 

duke bërë të mundur edhe 

hapjen e kurseve. Më pas 

kurset mbështeten nga Lidhja e 

Mësuesve si në bazë materiale 

ashtu edhe në programe. 

Çfarë programesh përdoren? 

Kemi abetaren ndërkombëtare 

e cila sigurohet nga Ministria 

e Arsimit te Shqipërisë dhe 

që përdoret në të gjithë diasporën, 

si dhe gjuha 1 & 2 që 

është e përshtatur. Ne mund 

t’i përgatisim fëmijët edhe 

për të mbrojtur gjuhën shqipe 

nëse ata kanë dëshirë. Gjuha 

shqipe mbrohet në Selanik 

dhe në Tiranë. Deri tani nuk 

kemi arritur, pasi personi që 

e mbron duhet të jetë mbi 

moshën 18 vjeç. Nxënësit 

tanë, i mësojmë mirë të flasin 

dhe të shkruajnë. 

I bëni kërkesë Ministrisë së 

Arsimit për tekstet? 

Kërkesa sivjet është bërë që 

në qershor, përpara mbylljes 

së kurseve. Ne e bëjmë këtë 

nëpërmjet ambasadës tonë 

në Athinë, nga ambasada më 

pas i dërgohet Ministrisë së 

Jashtme dhe kjo e fundit e 

dërgon në Ministrinë e Arsimit 

dhe më pas zinxhir, ku Arsimi e 

dërgon në atë të Jashtme dhe 

ajo në ambasadë. Kërkesat 

bëhen në kohën e duhur por 

tekstet ngelen 3 muaj në Ministrinë 

e Jashtme dhe nuk vijnë 

në Athinë dhe nuk e dimë se 

perse ndodh ky fenomen. 

A lexojnë nxënësit, kanë interes 

për gjuhën shqipe? 

Ata që vijnë kanë interes. Ne 

kemi nxënës që nuk dinë fare 

shqip dhe arrijmë që brenda 

vitit fëmijët të mund të komunikojnë. 

Në Greqi prinderit 

druhen pak që ta flasin gjuhën 

shqipe në të gjitha mjediset. 

Por e shoh që ata kanë interes, 

pasi prindërit motivohen dhe 

lexojnë. Fëmijët kanë ndihmë 

edhe nga prindërit në shtëpi. 



A e ndiejnë indiferentizmin 

dhe racizmin e bashkëmoshatarëve 

grekë? 

Tani kjo ka ardhur duke u 

zvogëluar, sepse shqiptarët aty 

janë integruar dhe janë nga të 

vetmit komunitete që janë integruar 

më shpejt se komunitetet 

e tjera dhe pak a shumë është 

zbutur racizmi që ka qenë, pasi 

fëmijët kanë lindur në Greqi 

dhe nuk dallohen. 

Janë prindërit ata që interesohen 

për t’i sjellë në 

kurse? 

Varet direkt nga prindërit. Nëse 

nuk interesohen ata, fëmijët 

vetë nuk do ta marrin kurrë një 

hap të tillë, sepse nuk e kanë 

ndërgjegjen se sa e rëndësishme 

është gjuha shqipe. Ata 

shkojnë në shkollë normalisht 

dhe janë në rregull me sistemin 

në Greqi. Nëse prindërit nuk 

do t’u tregojnë se sa e rëndësishme 

është gjuha amtare, 

fëmijët nuk e kuptojnë. Kështu 

që është prindi ai që i nxit. 

Mirëpo, jemi edhe ne që bëjmë 

një punë për ndërgjegjësimin 

e prindërve. Më vijnë shumë 

mesazhe nga prindër nga zona 

të ndryshme në Greqi dhe më 

pyesin a ka kurse për fëmijët 

afër 

zonave ku jetojmë. Mirëpo, ka 

edhe prindër që sado t’u thuash, 

sado t’i bindësh se është 

shumë e rëndësishme, nuk i 

sjellin. 

Sa e njohin fëmijët Kosovën? 

Në shtetin ku jetojmë nuk njihet 

Kosova keshtu qe ata nuk kanë 

asnjë informacion për Kosovën 

ose çdo informacion që kanë 

është i gabuar. Çdo gjë që 

dinë është negative prandaj 

punojmë që ne fëmijët tanë t’i 

mësojmë për Kosovën. Kemi 

shkuar në ekskursion që na 

është mundësuar nga Ministria 

e Diasporës së Kosovës, e cila 

na ka futur në diasporën e saj 

edhe pse nuk kemi fare fëmijë 

nga Kosova. Bëhen ekskursione 

çdo vit dhe fëmijët kur 

kanë shkuar në Kosovë kanë 

thënë: “Mësuese këta flasin 

shqip?”. Është e çuditshme, 

por aty ata e kuptojnë akoma 

më mirë që jemi një, një gjuhë, 

një gjak, një gjeografi. 

Sa informacion kanë për historinë 

e Shqipërisë? 

Fëmijët kur vijnë nga shtëpia, 

kanë informacionin që u kanë 

dhënë prindërit më shumë 

nacionalist dhe dinë simbolet. 

Janë shumë krenarë se 

ua ushqejnë prindërit, por 

nuk dinë asgjë të saktë mbi 

historinë e Shqipërisë. Ne në 

shkollë i japim peshën e duhur 

edhe historisë. Në çdo orë mësimi 

që kemi një temë apo një 

fjalë që ne na jep mundësinë 

që t’u flasim fëmijëve për 

historinë, ne e bëjmë. Në ato 

dy orë unë mund të marr një 

qytet, për shembull Gjirokastrën 

dhe t’u flas për kalanë. 

Ne u flasim për të gjitha festat 

kombëtare, u mësojmë poezi 

shqiptare, u mësojmë edhe 

traditat. Mundohemi që për 

festa të marrim me qira veshje 

kombëtare. Tani i kam bërë 

një kërkesë Ministrisë së 

Diasporës së Kosovës dhe 

ma miratuan kërkesën, për 

një fond për të blerë veshje 

kombëtare dhe jam shumë e 

lumtur për këtë. Këto janë vlerat 

tona kombëtare që duhet 

t’ua transmetojmë fëmijëve. 

Brenda orës së mësimit u 

flasim edhe për gjeografinë 

e Shqipërisë. Ne kemi një 

konkurs që bëhet një herë në 

vit, me të gjitha shkollat dhe 

aty përveç gjuhës dhe leximit 

që janë të parat, kemi histori 

dhe gjeografi Shqipërie dhe 

Kosove, pa i ndarë absolutisht 

asnjëherë. 

A bëhet një ndarje e nxënësve 

sipas nivelit apo 

moshës? 

Nuk mund t’i ndajmë nxenesit 

sipas moshave apo nivelit të 

tyre gjuhësor sepse nuk i kemi 

kushtet. Në fillim i marrim, i testojmë 

sa dinë, por klasat janë 

të ndryshme, pasi edhe niveli 

gjuhësor nuk është i njëjtë. 

Nxënësit në punojne me njëritjetrin 

japin edhe marrin, mësojnë 

njëri-tjetrin. Ne duhet t’ua 

bëjmë të lehtë, pasi një pjesë 

e kanë vështirë t’i shqiptojnë, 

të tjerëve u vjen zor t’i thonë 

nga frika se mos bëjnë gabime. 

Ka fëmijë që dinë të këndojnë, 

ndërsa ka të tjerë që duhet t’u 

mësosh gjërat bazë. 

Po personat mbi 18 vjeç si 

riintegrohen, si veprohet me 

ta? 

Për këtë nuk kemi. Ne jemi 

vetëm për moshat nën 18 vjeç. 

Nuk ka kërkesa për ata mbi 18 

vjeç, pasi nëse do të kishte ne 

do t›u ofronim mësimin falas. 

Cilat janë synimet për të 

ardhmen? 

Ne synojmë që ta fusim gjuhën 

shqipe brenda shkollave 

publike greke. Që të futet ose 

gjuhë me zgjedhje siç është në 

vendet nordike, pra kjo është 

ajo që duam. Prej tre vitesh 

ka një marrëveshje mes tri 

qeverive, Ministrisë së Arsimit 

të Shqipërisë, Ministrisë së Arsimit 

të Kosovës dhe Ministrisë 

së Diasporës së Kosovës. 

Një marrëveshje që ka këtë 

qëllim, financimin e një kurrikule 

të përbashkët për të gjithë 

diasporën, një rritje të nivelit 

të mësimdhënies në të gjithë 

diasporën dhe pagesën e 

mësuesve. 

Kush është financuesi për 

aktivitetet që bëni? 

Përveç librave që na vijnë 

nga Ministria e Arsimit të 

Shqipërisë, çdo aktivitet tjetër 

që organizohet, që nga shëtitjet 

e fëmijëve me temë “Të njohim 

atdheun”, shkollat verore, 

ekskursionet, kampet verore, 

konkurset e dijeve mbështeten 

nga Kosova. 

Për herë të parë këtë vit, në 

konferencën që mbajtëm në 

Shkodër, i kishim prezentë 

të tre ministrat, atë të Arsimit 

të Shqipërisë, zonjën Lindita 

Nikolla, atë të Kosovës, zotin 

Arsim Bajrami dhe ministrin 

e Diasporës në Qeverinë e 

Republikës së Kosovës, zotin 

Valon Murati. 

Sapo i bëra kërkesën ministrit 

Valon Murati që më duhen 

kostume kombëtare në Greqi. 

Më thanë që janë bërë kërkesa 

nga shumë shkolla të tjera 

nga shkollat e diasporës, por 

“unë nuk mund t’ia jap Zvicrës 

përpara Greqisë. U kam thënë 

jo atyre, ndërsa juve po u them 

po. Më bëni kërkesën dhe do 

t’ua japim”. Madje u shpreh se 

“për çdo gjë që ju doni, ne do 

jemi pranë jush”. 

Pse e morët përsipër këtë 

punë kaq të bukur? 

E para, jam shqiptare dhe kjo 

nuk ka për të ndryshuar në 

asnjë vend të botës, kudo që 

të shkoj. E dyta, jam mësuese 

e gjuhës dhe e letërsisë. Nëse 

unë nuk e marr përsipër këtë, 

kush do ta marrë? E treta, 

është se ne nuk e kemi atë 

komoditetin si komb që të humbasim 

gjuhën, identitetin. Jemi 

shtet i vogel. Unë jam futur në 

klasë pas 15 vitesh shkëputje 

nga mësimdhënia. Udhëtoja tri 

orë për të dhënë dy orë mësim,por 

nuk e ndieja rrugën. E 

prisja të dielën sikur do te shkoja 

në një festë. Kështu janë të 

gjithë kolegët. 

Për mendimin tim shkolla është 

ajo që duhet t’i mbledhë shqiptarët 

që ndodhen jashtë. Ne 

përpiqemi ta bëjmë këtë duke 

ftuar edhe prindërit në aktivitetet 

që bëjmë. P.sh u kërkojmë 

të sjellin gatimet tradicionale 

dhe të festojmë bashkë. Ftojmë 

edhe miq dashamirës grekë. 

Kjo do të ishte gjëja më e bukur 

nëse do të arrihej. 



A po bëhet gjuha shqipe, gjuhë e dytë 

nga shqiptarët e diasporës? 

Intervistoi Jaser Veseli 

N 

ë vendin ku 

lindën dhe 

u rritën yjet 

e muzikës 

klasike, ku malet e larta 

me dëborë na kujtojnë 

Shqipërinë etnike dhe ku 

qytetet moderne na tregojnë 

se Austria është mes 

PrishtiNË, kosovË 

vendeve me standardin më 

të lartë të jetesës në botë, 

jetojnë mbi dymbëdhjetë mijë 

fëmijë shqiptarë ku prej tyre 

vetëm një e pesta e kanë 

vendosur të ulen në bankat 

e shkollave shqipe për të 

mësuar gjuhën e të parëve 

të tyre, sado që këto shkolla 

financohen dhe mbështeten 

nga vetë institucionet 

shtetërore austriake. 

Në anën tjetër, përparimi 

i teknologjisë, duke përfshirë 

këtu internetin, e ka 

bërë më të lehtë komunikimin 

mes shqiptarëve dhe 

si rrjedhojë edhe ruajtjen e 

gjuhës shqipe. Por interneti 

ndikon njëkohësisht edhe 

në shtrembërimin e gjuhës 

dhe përdorimin e tepruar të 

barbarizmave dhe fjalëve 

banale, që shpesh janë edhe 

fjalët që kapen më lehtë nga 

fëmijët shqiptarë të diasporës. 

Këto dhe tema të tjera kemi 

diskutuar në këtë intervistë 

me z.Hazir Mehmeti, mësues 

i gjuhës shqipe në Vjenë 

dhe autor i shumë librave 

dhe teksteve. Ai është edhe 

autori i Abetares Ahqipe në 

Austri, i vetmi libër shqiptar 

që përdoret zyrtarisht në 

shkollat e këtij vendi. 

Hazir Mehmeti është mësimdhënës 

në një prej shkollave 

më të mira në botë (e 

shpallur e dyta në Austri dhe 

e treta në Europë), si pjesë 

e një projekti europian, ku 

gjuhën tonë e mësojnë jo 

vetëm shqiptarët, por edhe 

të interesuar me kombësi të 

tjera. 

Na tregoni në fillim, si 

është i organizuar mësimi i 

gjuhës shqipe në Austri? 

Mësimi i gjuhës shqipe në 

Austri zhvillohet në kuadër të 

sistemit mësimor shtetëror, i 

programuar, i financuar dhe i 

siguruar nga qeveria. Austria, 

bashkë me Finlandën dhe 

Suedinë, janë vende shembull 

për sa i takon mësimit 

të gjuhëve të huaja. Kjo do 

të thotë se ne nuk mund të 

flasim për një shkollë shqipe 

në aspektin klasik, por për 

mësimin e gjuhës shqipe, 

gjuhës amtare, në një vend 

si Austria. 

Cilët janë hapat që duhen 

ndjekur që një fëmijë të 

shkojë në shkollën shqipe 

dhe të mësojë gjuhën amtare? 

Në Austri, prindi është faktori 

kryesor, i cili në momentin 

e regjistrimit plotëson një 

formular, ku mund të shprehë 

dëshirën që fëmija i tij 

të mësojë gjuhën amtare. 

Pastaj, në varësi të numrit 

të fëmijëve brenda një 

shkolle krijohen edhe grupet 

e fëmijëve. Këto grupe 

duhet të kenë të paktën 

dymbëdhjetë nxënës. Më 

pas caktohet edhe numri i 

orëve dhe detajet e tjera. 

Në rastet kur ka më pak 

fëmijë brenda një shkolle, 

të themi dy-tre, atëherë ata 

grumbullohen në një shkollë 

tjetër me më shumë fëmijë 

dhe e organizojnë mësimin 

aty. Të gjitha tekstet janë 

të siguruara nga shteti, 

ekziston edhe mundësia e 

porositjes së teksteve shtesë, 

edhe jashtë katalogut 

të teksteve bazë në gjuhën 

amtare. 

Në ç’nivel është interesimi 

i shqiptarëve të diasporës, 

në Austri, për të mësuar 

gjuhën shqipe? 

Me gjithë këto favore në 

Austri, vijueshmëria e fëmijëve 

shqiptarë për të mësuar 

gjuhën amtare nuk është 

aq e kënaqshme dhe është 

vetëm rreth 20 për qind. 

Numri i përgjithshëm i fëmijëve 

që janë deklaruar se 

kanë gjuhën shqipe si gjuhë 

amtare është rreth 12 500, 

por megjithatë nëpër shkolla 

mësojnë vetëm rreth 2500 

nxënës. Prindërit shpesh 

mundohen të argumentojnë 

gabimisht, se gjuha amtare 

pengon mësimin e gjuhës 

vendase dhe pengon 

integrimin. Por, në fakt, 

është e kundërta, pasi të 

gjitha hulumtimet shkencore 

tregojnë se mësimi i gjuhës 

amtare ndihmon mësimin e 

gjuhës së vendit ku fëmija do 

të integrohet. 

Çfarë mund të bëhet që 

prindërit shqiptarë në 

diasporë të vetëdijesohen 



për këtë mundësi dhe të 

ndihmojnë që fëmijët e tyre 

të ndjekin gjuhën shqipe? 

Mendoj se një rol të madh 

në këtë drejtim luajnë mediat 

dhe me plot bindje them se 

ato kanë rënë nga provimi 

në këtë pikë. Duhet që në 

fund të qershorit, kur mbyllet 

viti shkollor, dhe ndoshta në 

fillim të shtatorit kur fillon viti, 

media të bëjë fushata ndërgjegjësimi, 

sepse mësimi i 

gjuhës amtare e ndihmon 

integrimin e fëmijëve. 

Shpesh jemi dëshmitarë 

kur fëmijët e diasporës 

flasin mes vetes gjuhën 

e huaj edhe kur vijnë në 

vendlindje. Sa mendoni 

se ruhet gjuha shqipe nga 

shqiptarët e diasporës? 

Rreth kësaj mund të flas 

vetëm në bazë të përvojës 

personale. Në rrethin që 

unë njoh shoh se shumë 

syresh në komunikimin e 

përditshëm flasin gjuhën 

e vendit ku jetojnë dhe jo 

gjuhën amtare. Këtë e kam 

vërejtur edhe nga testet që 

kam bërë nëpër shkolla, ku 

nxënësit që mësojnë gjuhën 

shqipe tek unë, deklarojnë 

se flasin gjuhën gjermane 

në komunikim me të afërmit 

e tyre në rrethin kur jetojnë. 

Por kur vijnë për vizitë në 

vendlindje, ata thonë se flasin 

shqip, dhe mendoj se kjo 

i ndihmon ta ruajnë gjuhën 

amtare dhe lidhjen me vendlindjen. 

Në këtë aspekt edhe 

Ministria e Diasporës mendoj 

se ka bërë një punë të mirë 

në vazhdimësi kur organizon 

ekskursione dhe vizita të 

nxënësve në shumë vende 

nëpër Kosovë. Kështu do 

të duhej të ndodhte edhe 

në Shqipëri dhe Maqedoni, 

pasi kjo forcon lidhjen me 

vendlindjen dhe ruan edhe 

gjuhën. 

Përveç mësimit të gjuhës 

amtare nëpër shkolla, a organizohen 

edhe aktivitete 

të tjera që ndihmojnë ruajtjen 

dhe forcimin e gjuhës 

amtare në diasporë? 

Ka shumë aktivitete, 

veçanërisht kulturore. Ne, 

si mësues të gjuhës shqipe, 

së bashku me disa shoqata 

të tjera në të gjithë Austrinë 

marrim pjesë në festimin e 

festave tona kombëtare. Nxënësit 

përgatiten për to për 

disa muaj, dhe gjatë këtyre 

aktiviteteve ne flasim shqip. 

Ne festojmë 7 Marsin, 28 

Nëntorin, 17 Shkurtin, festën 

e abetares, marrim pjesë 

në programe ndërkulturore, 

luajmë drama në gjuhën 

shqipe, por edhe në gjuhën 

gjermane. 

Për çfarë janë të interesuar 

më shumë prindërit, për të 

ndjekur mësimin e gjuhës 

shqipe, apo për të ndjekur 

aktivitetet kulturore që organizohen 

nga komuniteti 

shqiptar në diasporë? 

Sipas asaj që unë shoh, 

prindërit janë shumë të 

ngarkuar me punë dhe nuk 

kanë shumë kohë të mendojnë 

se në cilat aktivitete 

është më mirë t’i angazho- 

jnë fëmijët. Por një gjë e 

di, prindërit të cilët janë të 

interesuar që fëmijët e tyre 

të ndjekin mësimin e gjuhës 

shqipe, bëjnë të mundur 

përfshirjen e fëmijëve edhe 

në aktivitete të tjera kulturore 

ose sportive. Në 

Vjenë, ne kemi raste ku 

nxënësit tanë tani luajnë 

në ekipe shumë të mëdha, 

shfaqin talente të ndryshme 

dhe bëhen shembull për 

fëmijët e tjerë. Me shumë 

prej tyre, të cilët kanë qenë 

nxënësit e mi dhe tani janë 

të suksesshëm në fusha 

të ndryshme, sigurisht që 

mburrem edhe unë, veçanërisht 

për faktin se ata e flasin 

shumë mirë gjuhën shqipe 

dhe janë kombëtarisht, por 

edhe profesionalisht shumë 

të formësuar. 

Sa ndikojnë mediat shqipe 

në ruajtjen e gjuhës te 

popullata shqiptare në 

diasporë? 

Mediat kanë ndikim të madh. 

Sidomos përcjellja e emisioneve 

televizive në gjuhën 

shqipe i ndihmon shumë 

fëmijët. Unë e vërej se nxënësit 

që shikojnë filma 

vizatimorë në gjuhën shqipe 

me kënaqësi i tregojnë ato 

në orët e mësimit. Por fatkeqësisht, 

një pjesë e madhe 

e familjeve nuk i edukojnë 

fëmijët me emisione dhe programe 

edukative në gjuhën 

shqipe, por i lënë të shohin 

CD dhe videoxhirime që kanë 

përmbajtje banale dhe mendoj 

se kjo gjë duhet të ndryshojë. 

Interneti sot përdoret gjerësisht 

edhe nga fëmijët. 

Çfarë ndikimi mendoni se 

ka ai në mësimin dhe ruajtjen 

e gjuhës shqipe? 

Unë shpesh bisedoj me nxënësit 

për këtë dhe shumica 

e tyre e përdorin gjerësisht 

internetin për të komunikuar 

me familjarët dhe miqtë e 

tyre në vendlindje. Ky është 

një indikator që nxënësit 

mund të mësojnë gjuhën 

shqipe edhe përmes internetit, 

pavarësisht gabimeve 

që mund të bëjnë. Më mirë 

ta mësojnë edhe me gabime, 

sesa të mos e mësojnë fare. 

Unë jam i mendimit se internetit 

duhet t’i kushtojmë më 

shumë rëndësi edhe institucionalisht. 

Në Austri është 

një ueb-faqe, të cilën ne e 

shfrytëzojmë edhe në orët 

mësimore, ku edhe fëmijët 

shqiptarë mund të hyjnë dhe 

të mësojnë në gjuhën shqipe. 

Cili mendoni se do të 

jetë trendi i ruajtjes dhe 

përdorimit të gjuhës shqipe 

në diasporë? 

Është vështirë të 

parashikohet kjo, por unë 

jam i bindur se edhe për 

disa breza gjuha shqipe do 

të flitet, do të shkruhet dhe 

do të mësohet nga shqiptarët 

e mërgatës. Lidhjet me vendlindjen 

tani janë edhe më të 

fuqishme, përmes formave 

elektronike, përmes internetit, 

përmes vizitave. Është një 

përparësi e madhe që kemi 

edhe detin, ku shqiptarët 

anembanë takohen dhe flitet 

shqip. Madje, shumë shqiptarë 

me krenari ftojnë edhe 

miqtë e tyre të huaj të vizitojnë 

vendin tonë dhe u mësojnë 

atyre edhe fjalë shqipe 

kur vijnë në Shqipëri. 



“Rozafati”, Ansambli Folklorik, 

i New York-ut 


NeW York, amerikË 

R 

ozafati” është një 

grup valltarësh, 

zemra e të cilit 

është në shtetin e 

Nju Jorkut. 

“Rozafati” është një degë e qendrës 

kulturore “Nënë Tereza” nën 

strehëzën e kishës katolike në 

Harstdale “Zoja e Shkodrës”. 

Ky grup përfaqëson kërcimet e 

të parëve, të cilët janë me origjinë 

shqiptare. 

“Rozafati” është krijuar 30 vjet 

më parë dhe përfshin të gjithë 

komunitetin shqiptar. 

Grupi ka lulëzuar nën drejtimin e 

Fr. Peter Popaj, koreografes Angjelina 

Nika dhe drejtuesit Fran 

& Gina Cotaj. 

Sot, “Rozafati” ka më shumë se 

100 kërcimtarë nga pesë deri në 

25 vjeç. Grupi ka punuar shumë 

përgjatë viteve që të ruajë dhe 

t’u mësojë të tjerëve kulturën e 

të gjitha krahinave të Shqipërisë 

Etnike. 



Muzeu Historik Kombëtar, 

të njohësh identitetin përmes objekteve 

Në një intervistë për revistën “Votra”, drejtori i këtij institucioni të veçantë për nga rëndësia 

historike, z.Melsi Labi, zbulon pak nga unikaliteti i disa prej 5000 objekteve 

që prezantohen në muze për vizitorët vendas dhe turistët e huaj 

Shpresa Mezini 

tiranË, shqipËri 

M 

uzeu Historik 

Kombëtar, 

institucion i 

një rëndësie 

të veçantë, që mbart dhe përcjell 

përmes objekteve unike 

pjesë nga historia e Shqipërisë 

kohë pas kohe mbetet vend 

me vlera kombëtare të mëdha, 

por edhe destinacion kyç 

turistik për vizitorët vendas 

dhe turistët e huaj. Në një 

intervistë ekskluzive për revistën 

“Votra”, drejtori i Muzeut 

Kombëtar, Melsi Labi, flet për 

rëndësinë e këtij institucioni 

kulturor, për veçantitë e rreth 

5000 objekteve që pozicionohen 

në pavijone të ndara, që 

mbartin histori të periudhave 

të ndryshme nëpër të cilat ka 

jetuar Shqipëria dhe shqiptarët 

në vite; për problematikat 

që kanë mbërthyer muzeun 

sot; por edhe për shtetasit që 

interesohen më shumë për të 

njohur historinë e Shqipërisë, 

një vend i largët për ta. Mes 

të tjerash, drejtori i Muzeut 

Kombëtar na njeh edhe 

me detaje nga koleksionet e 

familjeve të mëdha historike 

në vendin tonë. “Kemi koleksion 

të adjutantit të Princ Vidit, 

të Mbretit Zog. Kemi marrë së 

fundmi koleksionet e familjes 

së ministrit tonë të Jashtëm në 

periudhën e pushtimit fashist, 

konkretisht, Rauf Ficos ose të 

periudhës pas kalimit të Luftës 

së Dytë Botërore në atë të 

Mbretit Zog deri në vitet ’45. 

Do të marrim edhe disa objekte 

personale të Enver Hoxhës, 

të cilat janë në fonde dhe nuk 

janë shfaqur për publikun”, 

shprehet për revistën “Votra”, 

zoti Labi. 

Çfarë ofron Muzeu Kombëtar 

si vlerë kombëtare, por edhe 

si vend turistik për vizitorët 

shqiptarë dhe turistët e huaj? 

Muzeu Historik Kombëtar i 

përmbledh në njëfarë mënyre 

të gjitha llojet e tipologjive. 

Në të gjen objekte unikale, të 

jashtëzakonshme. Për këtë 

arsye këmbëngulim që të 

jetë qendra e muzeologjisë 

shqiptare. Për turistët, por 

edhe për vizitorët vendas 

ofrojmë aktivitete nga më të 

ndryshmet dhe një pjesë e 

mirë e tyre janë edukative. 

Janë vërtetë për t’u vlerësuar 

dhe për t’u mbajtur mend. Ato 

që janë si vlerë kombëtare 

janë aktivitete që ne zhvillojmë 

me rastin e kremtimit të 

shumë datave të caktuara, 

personazheve ose pikave 

kryesore në historinë e popullit 

tonë, duke nxjerrë gjithmonë 

në pah vlerat që kanë sjellë 

këta personazhe, shembullin 

e mirë. Pra, vlerën që kanë 

përcjellë këto pika kyçe në 

historinë e kombit tonë dhe 

ne të tilla kemi shumë, sepse 

fatmirësisht ne 

nuk vuajmë as 

për heronj dhe 

as për pika të kujtesës 

në kuadër 

të rritjes së 

identitetit kombëtar, 

por edhe 

të vetidentifikimit 

si shtet europian. 

Në total muzeu 

numëron 360- 

380 aktivitete në 

vit. Interesi për të 

vizituar këtë institucion 

kulturor 

si vend turistik 

është i lartë, 

prandaj edhe aktivitetet në një 

pjesë të madhe të rasteve janë 

informuese mbi historinë, por 

edhe se çfarë është Shqipëria 

sot. Përfshirë këtu të gjitha 

bukuritë natyrore, të trashëgimisë 

kulturore, me muzetë, 

kalatë, vendet arkeologjike. 

Pra, turistët qofshin këta vendas, 

emigrantë shqiptarë ose 

të huaj mësojnë në muze për 

të gjithë historikun e objekteve 

që ndodhen në ambientet e 

tij, por edhe për të tjera që jo 

domosdoshmërisht gjenden 

në këtë institucion. Interes i 

lartë vërehet edhe te shtetasit 

e huaj, sepse Shqipëria ka një 

histori që pak e njohin, për këtë 

arsye vizita në Muzeun Historik 

Kombëtar u shërben atyre për 

të mësuar mbi historinë ose 

informacionet e nevojshme, 

që gjenden po ashtu edhe në 

sajtet e këtij institucioni. Në to 

gjenden edhe informacione 

për të gjitha marrëdhëniet e 

ndërlikuara në historinë tonë 

deri më sot. Nisur nga kjo them 

me bindje se po, ka interes për 

të njohur Shqipërinë. Shumica 

e turistëve e sidomos të 

mbërritur nga jashtë shtangen, 

emocionohen, mësojnë gjëra 

të reja, por kërkojnë shërbime 

të reja teknologjike, që ne 

fatkeqësisht jo vetëm që nuk 

i kemi në muze, por edhe si 

shoqëri shqiptare jemi pak të 

ngadaltë në këtë drejtim. Kulturën 

e shërbimeve ne e shohim 

ende si të njerkës. Vetëm 

së fundmi është futur si logjikë, 

por prapë jo kudo, gjë që duhet 

të ishte e para. 

Nëse me gjuhën tuaj do 

të bënit një përmbledhje 

të rreth 5000 objekteve që 

mbart ky muze, si do t’i 

vlerësonit? 

Një pjesë e tyre janë unikale, 

super fantastike, me vlera 

kombëtare dhe ndërkombëtare. 

Nuk ruhen në mënyrë 

të përshtatshme, por janë perla 

të historisë së Shqipërisë, por 

edhe të Ballkanit. E kam fjalën 

këtu për objektet arkeologjike, 

ato të Mesjetës, ku çdo pavijon 

ka veçantinë e tij deri te 

pavijoni i terrorit 

komunist, që 

për mua është 

përkufizim i 

gabuar, por 

ka qenë një 

institucion dhe 

disa organizma 

të tjera që e 

kanë marrë 

këtë vendim 

ligjor në kohë, 

pavarësisht se 

unë mendoj që 

ka disa gabime 

në këtë drejtim. 

Edhe në këtë 

pavijon ndodhen 

objekte unikale që janë të 

papërsëritshme. 

Sa është numri i vizitorëve 

në një ditë në Muzeun Kombëtar 

dhe në cilat periudha 

interesi është më i lartë? 

Këto janë alternativa që varen, 

sepse lidhen me shumë 

faktorë, që nga koha deri te 

fluksi i turistëve nga agjencitë 

turistike, me të cilat ne kemi 

një marrëdhënie të ngushtë 

për të marrë një informacion, 



Botërore në atë të Mbretit Zog 

deri në vitet ’45. Po përpiqemi 

dhe bashkë me Akademinë e 

Shkencave dhe trashëgimtarët 

e Tefta Tashko Koços të marrim 

disa materiale personale 

të saj, siç kemi marrë pianon e 

saj. Do të marrim disa objekte 

personale të Enver Hoxhës, 

të cilat janë në fonde dhe nuk 

janë shfaqur për publikun. 

Janë shumë. Janë ora, pistoleta, 

disa sende që i janë 

dhuruar nga autoritetet e huaja 

në atë kohë, bllok shënimesh, 

stilolapsi, skrivania. 

e thashë, pasurohet më tepër 

pavijoni i ikonografisë dhe i 

Mesjetës me rreth 100 objekte 

ikonografike, që u legalizuan si 

të shtetit nga pasuria e Gjergji 

Thimios. Tashmë ne i kemi të 

pastruara në muze, një pjesë 

të tyre do e mbajmë, ndërsa 

rreth 62 prej tyre ndodhen në 

një ekspozitë të përkohshme 

për t’u njohur nga publiku më 

pas do të futen në fonde dhe 

do të përfshihen në sallat e 

Muzeut Kombëtar. Madje, 

sipas një politike të ministrisë, 

një pjesë e tyre do të shpërndahet 

edhe në muzetë e tjera 

të vendit, kryesisht në atë të 

Beartit dhe të Korçës. 

Shumë personazhe të 

historisë sonë përfaqësohen 

përmes objektesh në këtë 

muze. Ju si studiues i historisë 

dhe drejtues i këtij institucioni, 

kë do të veçonit? 

Ka shumë, sepse po flasim 

për një muze me një hapësirë 

shumë të gjerë kohore, bëhet 

fjalë për një periudhë nga 

para lindjes së Krishtit deri në 

ditët e sotme. Janë shumë, po 

sigurisht është Teuta, Apolloni, 

koka e Deas, që janë perpor 

periudha kur vizitohet më 

shumë është gjatë muajve 

shtator-nëntor dhe mars-qershor. 

Nuk duhet të përjashtojmë 

ditët e festave ose të 

evenimenteve të veçanta, 

që sigurisht afrojnë edhe më 

shumë njerëz në muze. 

Nëse flasim për turistët 

e huaj, cilat nacionalitete 

janë më të interesuara për 

të njohur vlerat historike të 

Shqipërisë përmes objekteve? 

Europa Veriore dhe Shtetet 

e Bashkuara të Amerikës. Se 

përse janë këto më të interesuara 

do të më duhet ta studioj 

akoma për të dalë në një përfundim 

të caktuar, por mendimi 

im është që kanë qenë shumë 

larg historisë së Shqipërisë për 

këto 45 ose 50 vite të shkuara 

dhe kanë ditur pak. Ndërsa 

sot ne jemi një vend që aspirojmë 

të futemi në Bashkimin 

Europian dhe ata aspirojnë 

të na pranojnë siç jemi edhe 

anëtarë të NATO-s, kështu që 

kurioziteti për të mësuar për 

Shqipërinë është edhe më i 

madh. 

Sa ciceronë punojnë në 

muze? Cili është më i vjetri? 

Aktualisht, në muze punojnë 

8 ciceronë dhe po trajnohen 

8 të tjerë. Ne kemi një 

kornizë guide, ku pjesa më 

e përmbledhur nuk mundet 

dot të lëvizë. Pra, ato aksioma 

historike që janë të sakta 

nuk mundet dot t’i ndryshojmë. 

Por, e veçanta qëndron 

te pjesa narrative ose pjesa 

e të folurit dhe komunikimit 

të guidës, duke ua treguar 

njerëzve këtë pjesë historie në 

formë shkencore, historike ose 

edhe më thjesht, me një gjuhë 

që shuan kuriozitetin. Këto 

sjellje ose këto lloj mënyrash 

të të servirurit varen gjithmonë 

nga publiku që të dëgjon. Përdoret 

tjetër gjuhë kur publiku 

që të dëgjon përbëhet nga 

profesorë ose specialistë të 

fushës dhe ndryshe kur vijnë 

veteranë, fëmijë të shkollave 

ose turistë të huaj. Ciceronët 

flasin shqip, anglisht, italisht, 

frëngjisht, kinezçe, greqisht. 

Po përpiqemi të fusim edhe 

gjuhë të tjera. Kemi 3 vjet që 

kërkojmë që të aplikohet audio 

guida, por akoma s’po ndodh. 

Etleva Demollari dhe Tatjana 

Alimema janë ciceronet më të 

vjetra, që vijnë nga dy logjika 

të ndryshme, ajo e vjetër e të 

servirurit të historisë dhe ajo e 

re, por të dyja janë specialiste 

të gjuhës franceze, përveçse 

janë cicerone. 

Cilat janë koleksionet nga 

familjet e mëdha historike në 

këtë muze? 

“Kemi koleksion të adjutantit 

të Princ Vidit, të Mbretit Zog. 

Kemi marrë së fundmi koleksionet 

e familjes së ministrit 

tonë të Jashtëm në periudhën 

e pushtimit fashist, konkretisht, 

Rauf Ficos ose të periudhës 

pas kalimit të Luftës së Dytë 

Bëhet fjalë për ditarin personal 

të tij? 

Jo, sepse nuk është një bllok 

shënimesh i rregullt. Nuk 

është ky ditari personal i Enver 

hoxhës, e kam kërkuar, por 

nuk e di se ku është. Do t’u 

bëj edhe një kërkesë të gjitha 

institucioneve që t’i dorëzojnë 

materialet muzeore që mund 

të kenë prej tij. E di, është me 

shumë interes ditari personal i 

Enver Hoxhës, që është hequr 

nga e shoqja në momentet 

e fundit të shtetit të realizmit 

socialist, por edhe shumë të 

tjera. 

Dy nga pavijonet interesante 

edhe për historinë tonë janë 

ato të lashtësisë dhe Mesjetës. 

A janë pasuruar këto 

pavijone, në sajë të gërmimeve 

të reja arkeologjike në 

dy vitet e fundit? 

Fatmirësisht po! Për fat kemi 

diçka pozitive për të folur në 

këtë drejtim, pasi jo vetëm 

janë pasuruar, por pavijonit 

të lashtësisë jemi munduar 

t’i bëjmë një ndryshim konceptual 

duke u treguar të 

guximshëm, por gjithmonë në 

përputhje me të gjitha kornizat 

ligjore dhe shkencore. E them 

vërtet me krenari që dy vitet e 

fundit, pas një lufte, pavijoni 

i lashtësisë është pasuruar 

me disa materiale arkeologjike, 

po ashtu edhe pavijoni i 

Mesjetës me lipsanet, fustanet, 

kutitë e argjendta të Shën 

Gjon Vladimirit ose me ikonat. 

Pavijoni është shtuar me 36 

objekte arkeologjike që për 

herë të parë u prezantuan në 

ekspozitën e 100-vjetorit të 

bashkëpunimit italo-shqiptar 

për gërmimet arkeologjike 

në Republikën e Shqipërisë, 

kryesisht në Durrës, Sarandë, 

Finiq dhe Antigone në Gjirokastër. 

Ndërkohë, presim 

edhe disa objekte të tjera nga 

Antigoneja dhe Gjirokastra, ku 

kemi nënshkruar marrëveshje 

me DRKK-në, Ministrinë e Kulturës, 

këshillin e fshtatit dhe 

kishën në një fshat të Gjirokastrës 

në Zagori për marrjen e 

një objekti arkeologjik që është 

pronë e kishës dhe e fshatit, jo 

e shtetit shqiptar. Po ashtu, siç 



sonazhe nga periudha arkaike 

e historisë për të vazhduar 

me ato të ditëve të sotme. Një 

tjetër objekt i veçantë është 

edhe koka e Asklepit apo 

materiale të tjera të shumë 

gjykatësve, konsujve ose 

pro konsujve në Perandorinë 

Romake që kanë qenë me 

origjinë ilire ose kanë qenë me 

detyrë në territoret shqiptare. 

Ka një pjesë të mirë të perandorëve 

të Perandorisë Ilire, që 

janë me origjinë ilire, ka Papë 

që pas lejimit të Krishterimit në 

vitet ’80 që nga Kostandini i 

madh që janë me origjinë ilire, 

deri te Papa Albani, Rubino 

apo Klementi gjithashtu. 

Pra, për të veçuar është e 

vështirë, sepse janë shumë, 

për të mbërritur deri në periudhën 

e Mesjetës, Rilindjes 

me rilindësit e mëdhenj, ose 

në periudhën e vetëshpalljes 

ose vetëformimit të shtetit në 

vitin 1912 nga Ismail Qemali 

dhe shumë e shumë figura 

të tjera, si Isa Boletini, Hasan 

Prishtina, pjesë e historisë së 

vonë, pa dashur të aneksojmë 

edhe figurën e Skënderbeut 

dhe deri te Lufta Nacionalçlirimtare 

dhe personazheve të 

veçanta që kanë jashtë mase 

materiale të rëndësishme që 

janë të pranishme në sallat e 

muzeut. Nuk mund të them 

që ka një personazh, pra nuk 

i ndaj dot. Por, ajo që mua më 

pëlqen më tepër është një mozaik, 

një shtatore dhe epitafi 

i Gllavenicës, i cili ruan vlera 

si të përfaqësimit, por edhe të 

vlerës monetare. Mbetet një 

nga objektet më të veçanta 

të muzeut dhe jo vetëm për 

Muzeun Kombëtar, por edhe 

për arenën botërore. 

Shqipëria është një ndër 

vendet që ka kaluar një nga 

periudhat më të gjata të 

totalitarizmit në Ballkan e 

megjithatë, pavijoni i komunizmit 

në Muzeun Historik 

Kombëtar nuk e përfaqëson 

këtë periudhë. Si e shpjegoni 

këtë mungesë? 

Në fakt, janë disa faktorë 

proceduralë dhe shkencorë. 

Së pari, të prodhosh një 

pavijon në një muze, aq më 

tepër në një muze kombëtar 

do të thotë të mbledhësh 

një këshill specialistësh të 

shumë fushave. Së dyti, si 

pjesë e procedurave, duhet të 

ngresh në këmbë dhe t’i vësh 

në punë të gjithë anëtarët e 

këshillit shkencor që ka Muzeu 

Kombëtar. E drejtë, që në një 

mënyrë të paimagjinueshme, 

Ministria e Financave ia ka 

hequr Muzeut Kombëtar, 

megjithëse i takon me ligj ose 

me VKM. Ndërsa nga ana 

konceptuale apo psikologjike 

pavijoni që ju e quani i komunizmit, 

për mendimin tim, 

duhet cilësuar si pavijoni i 

periudhës së realizimit socialist, 

sepse nëse do t’i vëmë 

definicionin komunist sistemit, 

atëherë do të kërkojmë të 

gjitha pikat që e bëjnë dogmën 

komuniste pjesë të qëndrueshme, 

fakt që në kohën 

e Enverit ose në periudhën 

e realizimit socialist nuk ka 

qenë e pranishme. Komunizmi 

në vetvete thotë: “Puno sa të 

kesh mundësi dhe merr aq sa 

ke nevojë”. Ky është stadi më 

i lartë i ndërgjegjës njerëzore 

që do shumë kohë të arrihet, 

megjithatë kjo periudhë e 

historisë tonë mungon për 

arsyet që ju përmenda më 

lart, por edhe sepse do një 

studim që të zbardhë historinë 

që ne kemi kaluar dhe nuk do 

partizanllëqe ose përkrahje 

të kota të figurave ose të 

proceseve historike të disa 

momenteve kryesore në historinë 

e Enver Hoxhës, gjë që 

e bëjnë rëndom shumë gazetarë 

ose edhe ata që e quajnë 

veten historianë ose mjeshtër 

të çfarëdolloj fushe. 

Duhet një studim jashtë mase 

serioz dhe rigoroz, sepse nuk 

bëhet fjalë vetëm për periudhën 

e realizmit socialist apo të 

totalitarizmit në Shqipëri, por 

edhe për marrëdhëniet që ne 

si shtet kemi pasur me shtetet 

aleate në atë kohë. 

Pse nuk është realizuar një 

studim i tillë? 

Si studim nuk është bërë. Si 

miniprojekt e ka Muzeu Historik 

Kombëtar pothuajse gati, 

por ka nevojë për financim dhe 

mbështetje ligjore që të arrihet. 

Sepse edhe nëse do të kemi 

mundësi të prodhojmë diçka 

nuk mund ta prodhojmë në 

mënyrë të paligjshme që nesër 

të kontestohet nga të gjithë. 

Kur thoni që objektet nuk 

ruhen në mënyrë të përshtatshme, 

për çfarë e keni 

fjalën konkretisht? 

Po flas për të gjitha kushtet 

që i duhen një muzeu me 

standarde ndërkombëtare. 

Ne po përpiqemi që të rregullojmë 

disa nga këto, por nuk 

arrihet vetëm dhe sigurisht 

që nuk arrihet me pengesa 

ligjore artifica dhe amendime 

të nxjerra nga të gjitha ministritë, 

si nga ajo e Financave 

dhe e Kulturës ose institucione 

të tjera dhe të mos i jepet 

e drejta Muzeut Kombëtar 

për të përfituar një të drejtë 

që i takon. Për ta bërë më të 

thjeshtë për lexuesin, i referohem 

këtu kompetencës për të 

vendosur për mirëmbajtjen e 

brendshme, hapësirave ligjore 

për të mbajtur një përqindje të 

të ardhurave deri në masën 

90%, propozim i imi ky që sigurisht 

mbështetet edhe në një 

projekt, por mund të jetë edhe 

ndonjë përqindje tjetër që 

është e kënaqshme që mund 

t’i mbetet realisht muzeut. 

Nëse kjo do të ndodhë asnjë 

drejtori ose institucion tjetër 

nuk do të ketë të drejtë të ndërhyjë 

për të ndërprerë fondet 

me kompetencat që i jep ligji 

për menaxhimin e buxhetit, 

sepse kemi një ndërthurje të 

ligjeve mbi ligje. Sepse për fat 

të keq kemi ligje mbi ligje, ligje 

me 2/3 që komandojnë ligje 

me shumicë të thjeshtë dhe 

këtu janë disa ligje me 2/3 që 

e paralizojnë muzeun sado që 

ka vendime të Këshillit të Ministrave 

ose një bllok të ligjeve 

që e mbështesin janë disa ligje 

më të forta ose herë pas here 

udhëzime që e paralizojnë. 

Çfarë përpjekjesh keni bërë ju 

që kjo të ndryshojë? 

Kemi 3 vjet që kërkojmë 

që kjo gjë të ndryshojë, me 

propozime, me projekte konkrete 

që parashikojnë restaurime 

të brendshme dhe të 

jashtme të muzeut, por për fat 

të keq, pavarësisht përpjekjeve 

tona të vazhdueshme muzeu 

është mbështetur vetëm për 

blerjen e një gjeneratori. Dhe 

kjo sepse i ikën dritat Kryeministrit 

ditën që organizohej 

aktiviteti për komisariatin 

dixhital. Edhe këtu kemi të bëjmë 

me shkelje ligjore, sepse 

duke qenë se kemi të bëjmë 

me një institucion të rëndësisë 

së veçantë ligji parashikon që 

muzeu duhet të jetë i furnizuar 

me energji elektrike nga shteti 

shqiptar me dy linja furnizimi. 

Por, sesi do ta rregullojë këtë 

qeveria është punë e tyre, nuk 

është kompetencë e jona. Ne 

dimë që muzeut i duhet, i takon 

me ligj, ligji duhet respektuar. 

Ky është konceptimi im. 

A është i censuruar pavijoni 

i Luftës Nacionalçlirimtare? 

Kur bëmë rifreskimin e pavijonit 

të arkeologjisë menduam 

që te pjesa tjetër që ishte më 

e degraduar dhe që kërkonte 

ndërhyrje për t’u rregulluar, 

duheshin ndërruar diçiturat, 

kishte gabime pa fund. I përkisnin 

akoma logjikës së vjetër: 

Enveri si themelues i Partisë 

Komuniste, gënjeshtra historike 

që neve na erdhi turp që 

ndodheshin aty. Nuk kishte më 

kuptim që në 2016-n t’u themi 

njerëzve që ai ishte themelues 



i Partisë Komuniste, 

gënjeshtra politike, 

dogmatike që neve 

si studiues të kësaj 

fushe na vjen turp t’i 

shesim për të tillë. 

Janë bërë për kohën, 

për periudhën e realizimit 

socialist, sepse 

ashtu i shërbente, por 

nuk janë të vërteta. 

Janë bërë shumë 

rregullime të tilla, po. 

Nuk besoj që bëhet 

fjalë për censurë, 

por për moslejim për 

shkak të kushteve. 

Duke u ndalur te censurimi, 

sa janë rikuperuar 

këto vite linjat muzeore të 

trashëguara nga sistemi i 

kaluar? 

Në mënyrë minimale, sigurisht 

që ka ndryshime në mënyrën 

sesi janë konceptuar pavijonet. 

Por, jo të gjitha janë rregulluar. 

Për shembull në rastin e 

vendosjes, jo në mënyrë 

të përshtatshme të këndit 

të Nënë Terezës dhe 

atij të terrorit komunist 

u japim njerëzve një 

përshtypje të gabuar që 

realizmi socialist ka pasur 

prerje, vrasje etj., ndërkohë 

që nuk ka pasur 

vetëm këto, ka pasur 

edhe arritje në shumë 

drejtime të tjera, si në arsim, 

shëndetësi, edukim. 

Cila është pasuria më e 

madhe e Muzeut Kombëtar? 

Si pasuri përfaqësuese 

është historia e ndërlikuar 

që paraqet vetë muzeu 

në të gjitha sallat e saj. Si 

pasuri monetare ritheksoj 

është epitafi i Gllavenicës 

që një ekspeditë franceze 

muzeore në vitet ‘87 e ka 

vlerësuar me vlerën 2.4 

milionë dollarë. Pra, ne kemi 

vepra të tilla në këtë lloj 

muzeu, por që i mbajmë në 

kushte të tilla. Ndërkohë 

që mjafton të 

shesim një vepër të 

vetme për të prodhuar 

një shumë të 

caktuar parash për 

të siguruar kushte 

të përshtatshme për 

ruajtjen, mirëmbajtjen 

dhe prezantimin 

e tyre. Ky është një 

nga ato argumentet 

se përse duhet rregulluar 

pjesa ligjore 

e marrëdhënies së 

muzeut me të gjitha 

institucionet e tjera. 

Pra, mund të themi 

se kemi më shumë se 20 

milionë euro mall dhe nuk 

kemi 500 mijë euro që të 

përmirësojmë kushtet ose 

të mirëmbajmë objektet. Kjo 

është diçka e pakuptimtë! 

Një pyetje më shumë personale 

sesa profesionale. Cili 

është këndi më i dashur për 

ju? 

Këndi im i dashur, ku unë 

shkoj me qejf dhe dua 

që t’i jap dhe një zhvillim 

më të madh është këndi 

i Nënë Terezës, e kësaj 

heroine që pak objekte 

origjinale kemi prej 

saj, por që përfaqëson 

shumë. Çdo ditë, kur 

unë gjendem te ky kënd 

të them të drejtën më 

fal shumë emocione, 

më bën shumë të 

mendohem dhe po, më 

jep jashtë mase forcë 

për të vazhduar dhe për 

të përballuar të gjitha 

vështirësitë që dalin 

përpara. 



Turizëm dhe shpresë, vëllezërit 

që gjallëruan, 

jetën e fshatit Fishtë 

Alketa Çeku 

TiranË, shqipËri 

N 

jë fjalë e urtë 

thotë: “Distanca 

midis 

ëndrrës dhe 

realitetit quhet veprim”. 

Vërtetësinë e kësaj thënie e 

kanë përjetuar vëllezërit Prenga 

nga fshati Fishtë i Lezhës. 

Pas viteve ‘90, dy vëllezërit 

Anton dhe Altin Prenga emigruan 

në Itali në kërkim të 

një jete më të mirë. Përvojën 

e agroturizmit të marrë nga 

shteti fqinj vëllezërit vendosën 

ta sjellin në vendlindje, me një 

vizion të qartë në mendje, që 

përfitues të biznesit të ishin 

të gjithë banorët e zonës. 

Udhëtimin e transformimit të 

fshatit Fishtë dhe hapjen e lokalit 

me produkte tradicionale 

shqiptare, i cili tani është ndër 

vendet më të frekuentuara në 

Shqipëri na rrëfen Antoni. 

Si ju lindi ideja për të hapur 

restorantin? 

Ne punuam 9 vjet si kuzhinierë 

në veri të Italisë dhe aty pamë 

se sa shumë rëndësi i kushtohej 

agroturizmit dhe promovimit 

të produkteve vendase. 

Menduam që të njëjtën gjë të 

bëjmë edhe ne, fshati ynë nuk 

ka nevojë për restorante luksi, 

por për promovimin e produk- 

teve bio të zonës. 6 vjet më 

parë u kthyem në Fishtë dhe 

filluam të ndërtojmë lokalin. 

Kur kalonin bashkë fshatarët 

na pyesnim se çfarë po ndërtonim, 

ne u përgjigjeshim po 

bëjmë stalla lopësh, sepse 

të gjithë na tallnin kur shpreheshim 

se po ndërtonim lokal. 

Ishte e pabesueshme që të 

mendohej se dikush mund të 

frekuentonte një lokal në mes 

të një fshati që është 25 km 

larg Lezhës. Sfida jonë ishte 

grumbullimi i prodhimeve bujqësore 

bio. 

Pse vendosët ta quani lokalin 

“Mrizi i Zanave” 

Ideja ishte që t’i dedikonim 

diçka edhe shkrimtarit të 

madh, Gjergj Fishta, i cili ka 

jetuar në këtë fshat. E quajtëm 

“Mrizi i Zanave” ashtu 

sikurse titullohet edhe njëra 

nga veprat e Fishtës. Lokali 

ynë nuk ofron vetëm ushqimin 

tradicional shqiptar, por këtu 

klientët mund të lexojnë edhe 

disa pjesë të poezive të poetit 

të madh. Pas tavolinave prej 

druri në pjesën e jashtme të 

lokalit fillon edhe ‘Shtegu i 

meditimit’. Kjo është një hapësirë 

e blertë disa hektarë, me 

një rrugë të shtruar, ku përgjatë 

gjithë ecjes njerëzit mund 

të lexojnë poezitë e Gjergj 

Fishtës. 

Cilat janë recetat më të veçanta 

që ofrohen këtu? 

Ne shërbejmë gatime tradicionale 

me 

produktet 

e 

zonës, recetat janë nga më të 

ndryshmet, por unë po përmend 

disa si: grosha në vorbë, 

lakrorin me kungull, pogaçen, 

bukën e misrit, këmbë kungulli 

me hirrën e djathit, mishin 

e kecit, verën “Kallmet” të 

zonës, disa lloje djathi, gatimet 

me saç etj. 

Dua të theksoj se për çdo gjë 

që gatuhet në lokalin tonë 

prodhimet merren nga bahçet 

e fshatarëve të zonës, duke 

filluar nga perimet, mishi, 

qumështi, veza, vera etj. Unë 

kam folur personalisht me 

secilën nga familjet për të 

më sjellë furnizim, dhe jam i 

lumtur që biznesi im sjell të 

ardhura për të gjithë banorët 

e Fishtës. Kjo ka qenë dëshira 

jonë më e madhe, që biznesi 

ynë të rriste edhe mirëqenien 

e bashkëfshatarëve tanë. Pra 

zinxhiri është ky, sa më shumë 

punojmë ne, aq më shumë 

të ardhura ka fshati, duam 

që leku të qarkullojë brenda 

fshatit. 

Sa të punësuar ka biznesi 

juaj? 

Si staf jemi 30 persona, 

por janë edhe 

200 familje me 

të cilat kemi 

lidhur marrëveshje 

mirëkuptimi 

për 

t’i marrë 

prodhimet. 

Njoh 

mentalitetin 

këtu dhe 

njerëzit nuk 

bëjnë kontrata, 

por mbahen 



Çfarë u ofroni klientëve përveç 

ushqimit? 

me fjalë bese. P.sh, me ato 

familje që unë u blej qumështin 

çdo ditë i kam thënë se unë 

do t’ua blej edhe më shtrenjtë, 

mjafton që qumështi të mos 

ketë asnjë pikë ujë. Banorët 

këtu janë njerëz të fjalës, ndryshe 

nga kryeqytetet që bëhen 

marrëveshje noteriale. 

Por nga ana tjetër, ne kemi 

detyrim moral ndaj kujtdo që 

i kemi thënë se do t’i marrim 

prodhimet, p.sh. nëse familja 

që më furnizon me vezë më 

sjell kur kam gjendje, unë nuk 

i kthej mbrapsht, por ia blej, 

kemi një banak që i vendosin 

produktet që kemi me shumicë 

dhe i shesim. Ndodh 

që klientët, pasi konsumojnë 

një drekë, kur largohen blejnë 

edhe produkte të zonës. 

Kështu veprojmë në çdo rast, 

dhe të dyja palët ngelemi të 

kënaqura. 

Ajo që mësova për lokalin tuaj 

është se duhet të rezervosh 

një tavolinë disa ditë para se 

të vish, pse? 

“Mrizi i Zanave” frekuentohet 

nga 55 mijë persona vendas 

dhe të huaj gjatë gjithë vitit 

dhe duke parë fluksin e madh 

të klientëve, kemi vendosur që 

të punojmë në këtë mënyrë, 

që të gatuajmë ushqime të freskëta 

dhe receta të ndryshme 

sipas stinës, sepse kur punon 

me rezervime konsumohet çdo 

gjë që përgatitet. 

Ne kemi fermën tonë dhe 

kushdo që ka dëshirë mund të 

vijë ta vizitojë. Ne i shoqërojmë 

vizitorët te mulliri ku bluajmë 

grurin, është mulli tradicional 

me pllakë guri, ashtu si kanë 

përdorur para shumë vitesh 

gjyshërit tanë. Për këdo që ka 

interes i tregojmë vendin ku 

mbajmë lopët, kuajt, shpendët 

dhe më pas i shpjegojmë 

zinxhirin e ushqimit nga ferma 

në tryezë. 

Kemi menduar edhe për 

fëmijët duke improvizuar një 

tren, i cili i bën shëtitje përgjatë 

fermës dhe kjo është falas. 

Ndërsa për këdo që përveç 

ushqimit do edhe qetësi këtë 

ia ofron “Shtegu i meditimit”. 

Tani besoj se e keni realizuar 

ëndrrën, tashmë ajo është 

kthyer në realitet? 

Ne kemi realizuar një pjesë të 

ëndrrës, dikur ky vend shërbeu 

si kamp internimi, ku diktatura 

syrgjynoste armiqtë, sot falë 

punës tonë dhe banorëve që 

na mbështetën, ai është kthyer 

në një pikë turistik. 

Dëshira është të mbajmë 

rrënjët thellë në vendlindje, 

me kusht që fëmijët tanë të 

mos rriten në një fshat ku ka të 

varfër, por mirëqenia të jetë e 

përbashkët. 

Njeriu nuk duhet të jetë ishull 

dhe të mendojë vetëm për 

vete, ne po ndihmojmë edhe 

bashkëfshatarët që kanë 

mundësi të hapin biznese 

agroturizmi, kjo do gjenerojë 

më shumë të ardhura këtu dhe 

në fshatrat përreth. 

Prandaj dua të them se ëndrra 

jonë vazhdon... 



Revistën “Votra” 

këtë numër e zbukuroi familja e mrekullueshme Ndoci 

e cila u fotografua nga fotografi Vitmir Smakaj (Vito Photography) 





Artistët Frederik dhe Alisa Ndoci 

rrëfejnë mbi suksesin dhe familjen 

Frederik Ndoci 

new-york, amerikË 

Q 

ë në moshën 5 

vjeçare kuptova 

ç’është muzika 

dhe magjia e saj, 

nëpërmjet debutimit në korin e 

katedrales së qytetit, dhe më 

pas u nderova me çmimin e 

dytë në Festivalin Kombëtar të 

fëmijëve. 

Babait im, Kol Ndoci, iu pre 

ëndrra për të vazhduar studimet 

për kanto në vitet 1955, 

pasi prindërit humbën jetën në 

mënyrë tragjike nga një ortek 

tek po ktheheshin nga një festë 

në një fshat të Malësisë. Ai 

u shndërrua në baba e nënë 

për 6 vëllezërit dhe motrat e tij 

më të vegjël. Ai ishte vetëm 17 

vjeç, por edhe sot ai ka një impostim 

natyral edhe pse është 

90 vjeç. 

Shkodra quhet fushë beteje e 

çdo shkodrani, sepse kultura e 

trashëguar është e përmasave 

të paimagjinueshme. Mjafton 

një muaj në Shkodër që të 

marrësh një ndjenjë euforie 

për çfarë përjeton, e jo më 

të lindesh e të rritesh në atë 

ambient. 

Konkurrenca e artit në Shkodër 

është në cilësinë e fenomeneve 

artistike, gjë që e bën të 

dukshme që në hapat e parë 

që artisti shkodran ndien sapo 

del në shfaqje me fëmijë të 

trevave të tjera. 

Çdo vit kishim aktivitete artistike 

ku fatmirësisht nuk më 

detyruan asnjëherë të këndoja 

ose t’u thurja lavde diktatorëve 

ose regjimit dhe çmimet nuk 

m’u ndanë në vitet 1966- 1971, 

ku u aktivizova me të rriturit në 

klubin e rinisë, me këngë spanjolle 

si “Palma kubana”,”Caminito”, 

“Capretua” në frëngjisht, 

”How do you do?” në anglisht 

etj., gjersa në 1972 kur unë 

fitova kinoprovën në një film artistik 

“Nga mesi i errësirës”, por 

për shkak të biografisë sime 

politike nuk më lejuan të isha 

unë protagonisti. 

Më pas u ktheva nga Tirana 

dhe fillova shkollën e muzikës 

“Prenkë Jakova” për instrument 

fryme oboe dhe u bëra anëtar i 

orkestrës filarmonike të qytetit 

dhe orkestrës së estradës së 

qytetit të Shkodrës. 

Në vitin 1977 u riktheva në 

skenë me dy këngë: “Vallë 

ç’ka?” dhe “Nusja na ka ardhë”, 

pasi kënga e shkruar prej 

Zef Çobës dhe meje m’u hoq 

ditën e festivalit dhe iu dha një 

kushërirës së Enver Halilit “Moj 

e mirë me sytë e zi”, edhe pse 

ishte shkruar posaçërisht për 

vokalin tim. 

Më pas vazhdova studimet për 

aktor në Akademinë e Arteve 

dhe u bëra pjesëtar i grupit “Na 

bashkoi kënga popullore” si 

instrumentist perkusion guitar 

mandoline dhe vokal ku për 

katër vite interpretuam si grup 

150 këngë popullore qytetare 

dhe të kultivuara nga të gjitha 

trevat e Shqipërisë dhe 15 

këngë si solist. 

U nderova me një çmim 

dekade të klasit II me këngën 

“Kjo Kosova e ka adet, nga 

një pashë me e mbytë përvjet” 

dhe këtu filloi dënimi im politik, 

pasi u mblodh Kuvendi Popullor 

për të marrë vendimin e 

largimit nga Teatri i Operës dhe 

i Baletit dhe u bllokuan të 150 

këngët ku ishte imazhi im. 

U dënova 6 muaj me agjitacion 

e propagandë dhe kam bërë 

punë të sforcuar 

derisa u riktheva nga Burreli 

dhe më riemëruan në teatrin 

“Migjeni” si aktor pranë estradës 

së qytetit ku unë isha i 

pari aktor me Akademi. 

Në vitet më pas kam marrë 

pjesë në këta filma: 1982- ”Në 

çdo stinë” ,1983 “Fundi i një 

hakmarrjeje”, në 1984 “Dasma 

e shtyrë”,1985 “Flutura në 

kabinën time”, si dhe në 1986 

“Kur hapen dyert e jetës” titrat 

finale të të cilit u mbyllën me 

një këngë të interpretuar, gjë 

që solli edhe rehabilitimin tim 

dhe unë u riktheva në skenë 

në Festivalin e Pranverës. 

Çdo këngë e imja i këndon 

dashurisë dhe fenomeneve 

popullore si “Pranvera me 

një lule nuk vjen” ose në çdo 

zemër njëherë troket”, “Liberta”, 

“Jeto rininë”, “Tokë e 

diellit”, “Hap dritaret Europë”, 

“Këngë pa fund është rinia” 

“Sytë e tu”, “Ditë tjetër”, “Vala 

dhe shkëmbi” “ Lules” “Përdhunuesi” 

etj., në kohët anarkike 

i paafti bëhet edhe i rrezikshëm 

dhe kështu përfundova në Itali 

ku pas 8 muajsh pune në ndërtim 

m’u dha rasti në një festë 

province të këndoja 5-6 orë 

live dhe më pas u hap karriera 

edhe në Itali ku u bëra pjesëtar 

50% i grupit “Le pagine d’album” 

të grupit “Le rose rosse”, 

regjistrova një cd dhe fillova 

të jepja koncerte në Europën 

Perëndimore, si dhe një kontratë 

me Spanjën për 20 muaj. 

Në 1993, një tjetër cd long 

black disk dhe broshurë vjetore 

me partiturat dhe 24 videoklipe 

vijuan, ku për herë të 

parë dy këngë ishin të miat si 

kantautor: ”Mama Maria” dhe 

“Dove sei”, në 1994 cd “Kanta 

Frederik”, në Usa California 

(San Diego) 1996 nje cd me 

këngë Gospel, ku 6 këngë 

ishin interpretimi im dhe dy 

ishin kompozimi im “God’s new 

birth” dhe “From my heart”, ‘95- 

‘98 mora menaxher dhe merrja 

pjesë në koncerte ndër kisha 

kristiano-amerikane, në Las 

Vegas , në teatro dhe sheshe 

nëpër Kaliforni gjersa në vitin 

1998 lëviza në NY dhe u aktivizova 

me komunitetin shqiptar. 

Në 2004 nënshkrova një 

kontratë me “Blue november” 

George Gesner me origjinë 

albano-rumune nga familja 

Qiriako për realizimin e cd, e 

cila do sillte edhe suksesin 

tim si artist internacional cd 

(duble) titullohet “Canterina” 

përmban 17 këngë ku 6 janë 

kompozimet e mia. Është interpretuar 

në stile të ndryshme 

dhe në 6 gjuhë: italisht spanjisht, 

anglisht, greqisht, shqip 

dhe frëngjisht. nga kjo cd do 

vinin 15 herë emri në listën për 

“Grammy awards” 2006-2007 

49th grammy do vinte çmimi i 

parë në epik Unisong Contest, 

“The crying field”, kompozim 

i imi dhe teksti im do vinte 



në IMA (Independent Music 

Award) në section latin kënga 

“Corason de cristal” do radhitej 

në 5 finale në vendin e tretë 

pas Aguilerës dhe Enrrique 

Iglesias, NASA merr një këngë 

nga albumi”Piano on a Moon” 

dhe vendos ta dërgojë në yllin 

mars në sound track perpeteum. 

Në 2007 përfaqësova 

Shqipërinë në Eurosong “Hear 

my plea”, regjistrova rreth150 

këngë të reja dhe riregjistrime, 

botova dy libra me poezi “I 

lindur dhe plak i divorcuar”, 

“Mozaik nga jeta dhe arti”dhe 

fitova tri çmime të para në 

festivale: “Ah, jetë oh jetë”, 

kënga e shkruar për Maria 

Priftin, “Pasuri e pasurive”, 

“S’kam ma përse” fiton çmimin 

II në Festivalin Mbarëkombëtar 

në Shkodër dhe në Festivalin 

Ballkanik në Beograd, fitoi 

çmimin e parë, si dhe çmimin 

e parë në Festivalin Botëror të 

Fëmijëve. 

Jam nderuar me certifikata nga 

Presidenti, mbretëria shqiptare, 

qyteti i Shkodrës , organizata të 

ndryshme në USA, nga University 

of California, nga Kosova, 

Tuzi, nga Struga etj., dhe 

më e rëndësishmja nga Papa 

Françesku ku debutimet e mia 

në 6 këngë atë ditë të shenjtë 

të paharruar përjetë unë debutova 

edhe dy këngë kompozime 

të miat, ku këngën Martirët e 

fesë” kushtuar martirëve të 

persekutuar nga komunizmi 

monist totalitar shqiptar, e kisha 

kompozuar pothuajse dy muaj 

para se ati i shenjtë, Papa 

Françesku, të jepte lajmin që do 

vizitonte Shqipërinë...tani çdo 

ditë pothuajse shkruaj dhe krijoj 

një material të ri dhe çdo 10 ditë 

përfundon i plotë një material i 

ri...kuptohet që në Shqipëri ka 

vështirësi shumë, por fëmijët 

e mi Marilu dhe Nikolo, ma 

kushtëzojnë mundësinë e qëndrimit 

këtu. 

Serenatat shkodrane janë 

shumë të hershme sa dhe disa 

prej tyre gabimisht njihen si 

korçare p.sh. “Lulet e majit” ka 

autor Pjerin Ashiku, “Ti më ke 

braktis” Leonard Deda “Do të vij 

një natë me kitarë” dhe “Rrokurrokullisni 

kadet” është autor 

Pjetër Gjini ish- drejtor i “Orës 

Gazmore” pranë Radio Tiranës 

që nga viti 1927 gjer me 1946 

në vitet 1900 në Shkodër nëpër 

shtëpitë shkodrane ishin të 

instaluara mbi 200 pianoforte. 

Shkodra ka këngë të shkruara 

në partitura (mbi 75) që në 

vitet 1500 pra këngë rituale 

dhe shtregulla...mos të harrojmë 

se në Shkodër kanë 

qenë 85 përfaqësi diplomatike 

dhe konsullata, unë njoh mbi 

100 serenata shkodrane, por 

që janë muzikë me autor jo 

shumica e tyre si dhe serenatat 

korçare, por që edhe unë për 

vete kam dhënë kontribut...si 

serenata korçare ashtu edhe 

ajo shkodrane janë huazim, 

pasi muzika e lehtë në Shqipëri 

ishte ndikim franko-italian. 

Si këngët patriotike të grupit 

“Lira” ashtu edhe këngët qytetare 

popullore shkodrane (jo 

ahengu oriental) janë autentike 

dhe shumica e tyre kanë autor. 

Meqenëse edhe muzika kishte 

tranzicionin e vet në vitet ‘90 

doemos ndikoi regresivisht në 

Shqipëri, gjithçka kombëtare 

u zëvendësua me egjiptiane, 

rome, orientale dhe çuditërisht 

kaloi në një të ashtuquajtur 

“turbo folk”, e cila është e një 

familjeje me tallaganë, muzikë 

maqedonase e sjellë nga 

romët e Maqedonisë, 

Muzika turke greke rumune-sllave 

dhe afgano-pakistaneze 

dominojnë në muzikën tonë... 

dhe që muzika e mirëfilltë 

reziston dhe merr frymë 

shumë pak, pasi injoranca e 

bukurisë injorante meskine 

zotëron për momentin...tani 

edhe disa artistë që kishin 

emër kanë rënë në batakun 

e moçalit të këtij ndikimi dhe 

justifikohen me termin “I do 

populli” 

Muzika e bukur, sipas meje, 

është e pavdekshme dhe se 

njerëzit profesionistë duhet të 

këmbëngulin në vazhdimësinë 

e saj dhe se stoicizmi i së 

bukurës triumfon gjithmonë. 

Alisa Ndoci 

new york, amerikË 

“Kam lindur në Tiranë, më 24 

mars 1973. 

Origjina ime është nga dy skaje 

të Shqiptarisë. Babai im ka 

qenë nga Gjakova e Kosovës, 

e nëna ime është nga Korça. 

Jam bijë e dy prindërve të 

mrekullueshëm, që më kanë rritur 

me nje dashuri e përkujdesje 

deri në adhurim. Ata jetonin 

për të më bërë të lumtur e për 

të realizuar çdo ëndërr e pasion 

timin. Ishin ata që jo vetëm 

mbështetën dashurinë time 

për artin, por dhe e nxitën atë 

më shumë. Nuk ishte e lehtë 

asaj kohe të luftoje për ëndrra 

e pasione të tilla. Në atë kohë 

nëse nuk kishe mbështetje dhe 

një biografi të mirë, mund të 

quheshin ëndrra në sirtar. Falë 

sakrificave e këmbënguljes së 

prindërve të mi, ëndrrat filluan 

të merrnin jetë. Mbarova 

shkollën e mesme për Kanto 

me rezultate shumë të larta dhe 

menjëherë fillova studimet në 

Universitetin e Arteve të bukura 

në Tiranë. Pas studimeve bëra 

edhe masterin me rezultatet 

më të larta. Isha më e lumtur 

se kurrë atë ditë kur në dorë 

mbaja diplomat e mia. Jo vetëm 

që ëndrrat ishin bërë realitet, 

por mbi të gjitha që sakrificat e 

prindërve të mi ishin shndërruar 

në krenari e lumturi pa fund 

për mua, bijën e tyre. Shumë 

shpejt fillova të jem pjesë e 

konkurseve ndërkombëtare e 

shpërblyer në çdonjërin prej 

tyre. Shumë koncerte do të vijonin 

karrierën time. Në shumë 

shtete të Europës e më gjerë, 

si Itali, Greqi, Zvicër, Gjermani, 

Austri, Belgjikë, Izrael e deri në 

Amerikë. Tani jam mësuese e 

Kantos në Liceun Artistik të Tiranës 

dhe pedagoge e jashtme 

në Universitetin e Arteve në 

Tiranë. Fati ka qenë krah meje 

në çdo hap të jetës profesionale. 

Por nuk e dija se edhe 

më shumë do isha e ndjekur 

nga fati i mirë në jetën time 

private. Në gusht të vitit 2007, 

do të njihja atë, që gjithmonë e 

kam adhuruar si artist, e që më 

magjepste me zërin margaritar, 

Frederik Ndocin. Teksa ditët kalonim, 

çdo ditë e më tepër duke 

njohur Rikun kuptova se shpirti 

i tij ishte po aq i bukur sa dhe 

zëri i tij. U ndjeva e magjepsur 

dhe e dashuruar me Princin 

tim. Ai, pikërisht ai që më 

drithëronte me zërin e tij, fati e 

kishte rezervuar të ishte bashkudhëtari 

e miku im i jetës. Zoti 

më ka bekuar, këtë e them me 

mburrje e me gjithë sinqeritetin 

e shpirtit. Jetojmë prej 9 vitesh 

së bashku, kemi ndërtuar 

çerdhen tonë me kaq dashuri 

e përkushtim për njëri-tjetrin. E 

shpërblimi e frytet e dashurisë 

sonë erdhën në jetën tonë si dy 

zogj, që çdo mëngjes na zgjojnë 

me cicërimat e tyre. Vajza 

jonë, Marilu 6 vjeçe, e djali ynë, 

Nikolo, 4 vjeç janë pasuria e 

bekimi më i madh në jetën tonë. 

Jam bijë e dy prindërve më të 

mirë që mund të ekzistojnë, 

babai im i shtrenjtë Besnik që 

nuk jeton më, e që më mungon 

kaq shumë, e nënës sime 

Violetë, që ende me përkëdhel 

si nje vajzushkë të vogël. Jam 

artiste, bashkëshorte e nje burri 

fisnik e shumë të përkushtuar, 

e nënë e dy zemrave të vogla 

që më japin lumturi pa fund në 

çdo çast të jetës sime. E nuk 

më mbetet gjë tjetër veçse të 

falënderoj Zotin çdo ditë, për 

gjithçka më ka dhuruar në jetën 

time. 

Faleminderit!” 



Afi Collect 

M 

ë quajnë Aferdita Kodra. Unë jam nga Gjakova, një qytet 

me kulturë, që shquhet për punimet e ndryshme artizanale. 

Ndihem me fat që trashëgoj punimin artizanal të veshjeve 

kombëtare, të cilat për 40 vjet me radhë i punojmë pa ndërprerë. 

Veshjet që unë punoj janë unike, sepse janë të punuara të gjitha me 

dorë dhe në mënyrë origjinale, duke u ndenjur besnike modeleve antike. 

Ejani dhe do të mbeteni të kënaqur nga puna jonë dhe veshjet tona. 

Ju mirëpresim! 

Facebook: Aferdita Kodra 

Page: Afi Collect 

Instagram: Aficollect 



Joga e mëngjesit - Largimi i stresit 

dhe përgatitja për një ditë pozitive 


ROME, ITALI 

J 

eta e shpejtë 

dhe e stresuar 

merr nga ne 

duke e “turbulluar” 

botën përreth dhe duke 

na detyruar të humbasim 

momente lumturie, të cilat 

nuk do të na shpëtonin nëse 

ne do të ngadalësonim hapin 

dhe të ndaleshim për ta përjetuar 

të plotë dhe joga është 

ajo që bashkon mendjen, 

trupin dhe shpirtin; egon dhe 

shpirtin; të përditshmen me 

hyjnoren. 

Yoga sjell dhuratën e paqes, 

harmonisë, të qeshurës dhe 

dashurisë. 

Pozat e mëposhtme e përgatisin 

trupin dhe mendjen 

për një ditë të gjatë dhe të 

lodhshme, prandaj është 

mirë që të përsëriten të paktën 

tri-katër herë në javë. 

Nuk ekziston një orar i caktuar 

për secilin pozicion. E 

gjithë sekuenca mund të 

marrë rreth 15-25 minuta, 

prandaj mund të përdorni aq 

kohë sa ju duhet juve! 

Mos harroni që lëvizjet në 

joga duhet të jenë në harmoni 

me trupin dhe jo kundër 

tij. Nëse kohën e keni të 

kufizuar, mund të përdorni 

një alarm që t’ju kujtojë të 

mbaroni, por gjithmonë të 

paktën dy minuta më parë në 

mënyrë që t’i lini kohë pozicionit 

të fundit: Savasana(poza 

e kufomës) që të mund të 

kaloni në ditën tuaj nëpërmjet 

një tranzicioni sa më të 

këndshëm. 

Mos e anashkaloni asnjëherë 

këtë pozë, sepse është e 

domosdoshme që efektet e 

sekuencës së mëngjesit të 

depërtojë thellë në inde. 

1 

Poza 1 - Siddhasana (poza e 

të aftit) 

• Në mënyrë që shtylla kurrizore 

dhe legeni të qëndrojnë 

drejt, duhet përdorur një 

bllok ose një jastëk. Duhen 

të lëvizen vithet anash dhe 

të uleni direkt në kockat e 

uljes(bishti) 

Me çdo frymëmarrje (inhale) 

brinjët e gjoksit ngrihen lart 

dhe me çdo nxjerrje fryme, 

shpatullat lëshohen poshtë. 

• Këmbët dhe gjunjët lëshohen 

me çdo frymëmarrje; 

ndiejmë pjesën e poshtme të 

trupit teksa lëshon rrënjë në 

tokë dhe shtyllën kurrizore 

teksa rritet në qiell. 

• Vendosja e duarve me 

pëllëmbë poshtë mbi kofshë 

është një veprim që shpesh 

ndihmon trurin në gjendje të 

stresuar. 

• Kurse “Mudra”, vendosja e 

pëllëmbës sipër dhe prekja 

e gishtit tregues dhe gishtit 

të madh tregon mençuri dhe 

pranim. 

• Në këtë pozë mund të 

bëhen çdolloj lëvizjesh me 

pjesën e sipërme të trupit. 

Mund të rrotullohen qafa, 

shpatullat, beli etj. 

Poza 2- Parivrtta Siddhasana 

(varianti përdredhës) 

• Ashtu siç jeni të ulur mbi 

bllok ose mbi jastëk, ngrije- 

2 

ni kokën lart, merrni frymë 

thellë duke ngritur kafazin 

lart dhe kthehuni në të djathtë 

kur ta nxirrni frymën. 

Kthehuni nga barku dhe 

pastaj nga gjoksi,pra jo 

vetëm qafën. 

• Përsërisni në anën tjetër. 

• Rrotullimi i qafës në anë 

të kundërt gjatë kthimeve 

inkurajon derdhjen e gjëndrave 

në pjesën e sipërme 

të gjoksit, duke ndihmuar 

në funksionin e detox-it dhe 

imunitetit. 

• Kthejeni kokën drejt pjesës 

ballore të shpatullës ndërsa 

nxirrni frymën dhe merrni 

frymë ndërsa e ktheni kokën 

përpara. 

3 

Poza 3- Marjaryasana (poza 

e maces) 

• Ndërsa qëndroni me duart 

dhe me gjunjët në tokë, 

nxirreni frymën duke e ngritur 

kurrizin dhe duke e lëshuar 

kokën. Kurse duke marrë 

frymë lëshojeni shtyllën kurrizore 

mes shpatullave dhe 

legenit dhe zgjateni përgjatë 

qafës duke ngritur mjekrën. 

• Lëreni lëvizjen ta shoqërojë 

çdo frymëmarrje deri në fund. 

• Vazhdoni derisa shpatullat 

dhe shpina të jenë krejt 

të lira në këtë “meditim me 

lëvizje”. 

• Ndieni tokën ndërsa ju 

mban dhe ju ngre! 

4 

Poza 4- Adha Mukha Svanasana 

(Poza e qenit me fytyrë 

poshtë) 

• Nga pozicioni me duart dhe 

gjunjët në tokë, ndryshoni 

pozicion në pëllëmbët e duarve 

të hapura, me gishtat e 

mesit paralel me njëri-tjetrin, 

nxirreni frymën ndërsa i 

ngrini vithet lart, thembrat lart 

dhe gjunjët të thyer. 

• Duke i shtrirë gjunjët, i 

lëshoni thembrat në tokë dhe 

jepini trupit pas nga pëllëmbët 

e duarve. Shtyni pjesën 

e pasme të kofshëve duke i 

shtrirë këmbët sa gjatësia e 

tyre. 

• Qëndroni për sa kohë që 

ju lejon frymëmarrja, pastaj 

lëvizni këmbët drejt duarve 

dhe kaloni në pozicionin 

numër 5. 

• Nëse keni probleme me 

kyçet e duarve, këtë pozicion 

mund ta bëni edhe me 

bërryla, por duhet të keni 

parasysh që ky pozicion do 

të jetë shumë i fuqishem në 

shpatulla. 

5 

Poza 5- Uttanasana (poza e 

shtrirjes intensive) 

• Me këmbët e hapura sa gjerësia 

e shpatullave, mbërtheni 

bërrylat ndërsa vareni poshtë 

nga mesi. Mund edhe t’i mblidhni 

gjunjët nëse ndieni tërheqje 

në pjesën e pasme të shpinës. 

• Provoni të uleni sa më poshtë 

drejt thembrave. Kujdes mos e 

thyeni shpinën! 

• Po ta bëni këtë pozë ndërsa 

qëndroni në këmbë dhe i lini 

krahët lirshëm poshtë, dhe 

lëvizni kokën sikur thoni “PO” 

ose “JO” mund të lironi tensionin 

nga qafa dhe nga shpatullat. 

Poza 6- Tadasana (Poza e malit) 

6 



• Qëndroni në këmbë me 

këmbët e bashkuara, ose 

paksa të hapura duke u ndjerë 

e lartë dhe e qetë si një 

mal nga dyshemeja deri te 

kurora e kokës. 

• Lëreni frymën të krijojë 

besim në mundësinë e trupit 

që të organizojë veten në 

pozicionin e tij më të mirë. 

Grumbullojeni energjinë në 

mes dhe drejtojeni lart. 

• Lëshojeni nevojën të “bësh” 

ose “të rregullosh” dhe vetëm 

qëndroni e merrni frymë! 

• Mendoni: “I ndiej tokën dhe 

mbështetjen e saj me sipërfaqe 

të mjaftueshme për të 

lëvizur nga rrënjët e forta. 

7 

Poza 7- Vrksana (poza e pemës) 

• Nga Tadasana(poza 6) gjeni 

një pikë të qëndrueshme 

dhe ngadalë lëshojeni gjithë 

peshën në këmbën e djathtë. 

• Ngrijeni këmbën e majtë 

dhe vendoseni në pjesën e 

brendshme të kofshës. 

• Vendosini duart në pozicion 

lutjeje në nivelin e zemrës 

ose ngrijini drejt qiellit nëse e 

ndieni se mund të qëndroni! 

• Shtyjeni fort këmbën në 

kofshë që të grumbulloni 

energji dhe të qëndroni drejt! 

Merrni frymë thellë që të 

ruani balancën. 

• Uleni këmbën poshtë dhe 

ndryshoni pozicionin në këmbën 

tjetër! 

• Nëse keni vështirësi të 

mbani balancën, mos e ngrini 

këmbën te kofsha, por prekeni 

tokën me majën e gishtave 

të këmbës. Në këtë mënyrë 

sistemi nervor do të fillojë 

të rindërtojë komunikimin 

mes të të parit, të dëgjuarit 

dhe të perceptimit të vendit 

se ku qëndron në hapësirë, 

komunikim i cili ndalohet nga 

stresi, por që është i domosdoshëm 

për balancë. 

Poza 8- Uttanasana (Poza 5) 

9 

Poza 9- Adho Mukha Svanasana 

(Poza 4) 

8 

10 

Poza 10- Vajrasana (Poza e 

diamantit) 

• Të ulur mbi thembrat e 

këmbëve (me një bllok në 

mes nëse ju nevojitet) lëshojini 

gjunjët dhe ndieni shtyllën 

kurrizore të ngrihet lart nga 

pjesa e pasme e kokës. 

• Bashkoni duart në nivelin 

e zemrës në mënyrë që të 

përqendroni frymëmarrjen. 

• Si në pozën 1 - Ky pozicion 

është i përshtatshëm për 

çdolloj lëvizjeje të pjesës së 

sipërme të trupit. 

• Ky pozicion ndihmon në 

përqendrimin në momentin e 

tanishëm. 

Poza 11- Balasana (Poza e 

fëmijës) 

• Nga Vajrasana, bashkoni 

gishtat e mëdhenj të këmbëve, 

kapini gjunjët dhe 

lëshoni duart para duke i 

dhënë kohë shpinës të çlirohet 

dhe ngadalë e vendosni 

ballin në tokë ose në një bllok! 

11 

• Merrni frymë thellë drejt 

legenit dhe kofshëve dhe 

lëshojeni poshtë! 

• Tërhiqini duart ngadalë drejt 

gjunjëve, pastaj barkut dhe 

më në fund kokës. 

• Mund edhe të rrotulloheni 

nga njëra anë në tjetrën. Kjo 

lëvizje liron anët e trupit. 

12 

Poza 12- Supta Matsyendrasana 

(Poza e peshqve) 

• Shtrihuni me këmbët e mbledhura 

në të njëjtin drejtim me anët 

e ‘rrogozit’ të jogës 

• Hapini krahët në një pozicion 

të gjerë, zakonisht më shumë se 

90 degrees, bërrylat e përkulur 

dhe kyçet e lëshuara. 

• Merrni frymë pastaj nxirreni 

frymën duke i lejuar gjunjët të 

lëshohen në të djathtë duke u 

rrotulluar në anën e këmbëve. 

• Lëreni gravitetin të tërheqë 

këmbët poshtë dhe lëshojeni 

çdo shtrëngim të gjunjëve. 

• Merrni frymë ndërsa rrotulloheni 

në qendër dhe përsëriteni në 

të majtë ndërsa nxirrni frymën. 

Poza 13- Setu Bandha Sarvangasana 

(poza e urës) 

• Hiqni çdo mbështetje të 

kokës dhe tërhiqeni mjekrën 

13 

lehtë. 

• Vendosni këmbët pranë 

vitheve sa gjerësia e legenit 

ose edhe më gjerë nëse ju 

dhemb shpina. 

• Me duart e hapura lart 

pranë vitheve merrni frymë 

thellë dhe ngrijeni legenin 

nga dyshemeja. 

• Mbahuni fort te këmbët(sidomos 

baza e gishtave 

të mëdhenj), tërhiqini kofshët, 

shtrijeni barkun dhe 

ngrijeni gjoksin! 

• Rrini në këtë pozicion për 

sa kohë të mund të mbani 

gjoksin të ngrehur dhe të 

mund të merrni frymë me një 

fytyrë të butë e të qetë. 

Poza 14- Supta Matsyendrasana 

Lëshojeni pjesën e poshtme 

të shpinës si më parë në 

pozën 12 dhe pastaj ndihuni 

të lirë të lëvizni sa majtas-djathtas 

Poza 15- Apanasana (poza e 

erës) 

14 

15 

• Të shtrirë përtokë me 

shpatullat e këmbëve në 

tokë, gjunjët e mbledhura, 

kokën të mbështetur nëse 

shpatullat janë të tensionuara, 

ngrini gjunjët te gjoksi 

dhe vërini duart drejt kofshëve 

ose këmbëve. 

• Lejojini gjunjët të hapen 

dhe të ndieni peshën e këmbëve 

të hapin legenin pak 

nga pak. 

• Ulini këmbët në tokë para 

se të kaloni ne pozën e fundit, 

Savasana. 

Poza 16- Savasana (poza e 

kufomës) 

• Shtrihuni komplet në tokë 

me krahët e hapur në mënyrë 

të rehatshme, larg trupit dhe 

ngrijeni pakëz secilën shpatull 

që të hapet gjoksi. 

• Qëndroni minimumi dy 

deri në tri minuta, edhe pse 

dhjetë minuta do të ishte më 

e mira! 

• Përkulini gjunjët dhe kthehuni 

anash! 

Merrni frymë disa herë thelle 

para se të ngriheni dhe te 

krijoni nje tranzicion të qetë 

në ditën tuaj! 

Graphics: Kaltrina Bajraktari 

16 



Nina Nona 

Fashions 

krijon jewelry me gurë të çmuar, 

gjysmë të çmuar, filigree dhe me kristale 

duke përcjellë një lutje dhe shumë 

dashuri me çdo rruazë që 

kalon nëpër pe. 


ROME, ITALI 

N 

uk është sekret 

që të luash në 

ajër të pastër 

është një mënyrë 

e shkëlqyer për të qëndruar 

fizikisht dhe mendërisht i shëndetshëm. 

Prindërit duhet që tu japin 

fëmijëve mundësinë të rrisin 

trupin dhe të zgjerojnë mëndjen 

në natyrë sepse kjo i ndihmon 

ata të largojnë stresin dhe 

të pasurojnë imagjinatën. 

A i kanë provuar fëmijët tuaj 

këto ushtrime të thjeshta, të 

cilat janë frymëzuar nga yoga 

dhe natyra?! 

Yoga për fëmijët, 

në natyrë 

Shtrihuni në shpinë me duart 

në tokë të vendosura rreth 

kokës! 

Merrni frymë ngadalë dhe 

thellë! Nxirreni frymën jashtë, 

duke zgjatur duart lart! 

Përkuluni përpara dhe prekni 

majat e gishtave të këmbëve! 

Pushoni një moment! 

Ngadalë dhe me kujdes 

ngrihuni duke tërhequr duart 

përsëri dhe pastaj shtrihuni 

duke u rikthyer në pozicionin 

fillestar! Përseriteni këtë disa 

herë! 

Qëndroni në këmbë dhe merrni 

frymë thellë! 

Shtrini krahët drejt, sipër 

kokës! 

Përkuluni prapa lehtësisht 

duke zgjeruar gjoksin dhe 

imagjinoni një ujëvarë duke 

rrjedhur nëpër gishtat tuaj dhe 

mbi tokë! 

Kthehuni në fillim të ushtrimit 

dhe përsëriteni atë. 

Qëndroni në këmbë me këmbët 

e bashkuara dhe duart e 

shtrira anash! 

Zhvendoseni peshën e trupit 

duke e kaluar mbi këmbën e 

majtë! 

Përqendrohuni tek një objekt i 

qëndrueshëm përpara jush! 

Përkulni gjurin e djathtë duke 

e kthyer këmbën dhe duke e 

vendosur tek gjuri i këmbës së 

majtë. Vendosni duart në bel, 

pastaj ngrijini ato drejt qiellit. 

Mbajini ashtu pastaj ndërroni 

anët. 

Të krijuara me dashuri 

nga 

Ana M. Walsh 

Tel: 201-363-0589 

Cell: 201-407-4233 

ninanonafashions@yahoo.com 


DIMËR 2016-2017

Dita e Falënderimeve në një familje, 

shqiptaro-amerikane në Amerikë 

Prof. Fatmire Gjonbalaj Marke 

new-york, AMERIKË 

Ç 

do vit, të enjten e 

katërt të muajit nëntor, 

njerëzit përgjatë 

Amerikës udhëtojnë 

për t’u mbledhur së bashku që të 

jenë falënderues për gjithçka të 

bukur që ata ndihen të bekuar: 

familjen, shoqërinë, ushqimin 

dhe gjithçka tjetër. 

Kjo traditë e mrekullueshme 

amerikane e ka zanafillën e saj 

në fillimet e krijimit të Amerikës 

kur pelegrinët u ulën me indianët 

e Amerikës për të festuar së 

bashku Ditën e Falënderimeve. 

Më pas, për dy shekuj me radhë 

u festua nëpër koloni dhe shtete 

të veçanta deri në vitin 1863, ku 

në mes të luftës civile u shpall 

festë kombëtare dhe u vendos 

që të bjerë të enjten e fundit të 

nëntorit. 

Për emigrantët shqiptarë, përzierja 

me kulturën shqiptare i 

jep një pamje krejtësisht tjetër 

festës. 

Për mua nuk ka festë më amerikane 

ose më shqiptare se Festa 

e Falënderimeve. 

Kultura shqiptare është e njohur 

për patriotizmin e zjarrtë dhe 

mikpritjen e pashoqe. 

Prindërit e mi, si shumë emigrantë 

të tjerë shqiptarë, erdhën 

në Shtetet e Bashkuara të 

Amerikës që të ndërtojnë një të 

ardhme më të mirë për familjet 

e tyre. 

Amerika ua dha mundësinë 

që të arrijnë këtë dhe shumë 

më tepër. Megjithatë, diku 

mes viteve për t’u bërë mjekë, 

avokatë, dizajner, mësues etj., 

ne nganjëherë e humbasim 

ndjenjën e fortë të komunitetit 

dhe përqendrohemi në diferencat 

tona, të cilat nuk duhet të 

krijojnë përçarje, sepse sado që 

dialektet tona mund të ndryshojnë, 

besimet tona të jenë ndryshe, 

ne të gjithë ndajmë mes 

nesh mirënjohjen ndaj prindërve 

tanë, të cilët kanë sakrifikuar 

gjithçka që të arrijnë këtu ku 

jemi duke na krijuar mundësinë 

që të ëndërrojmë, të jetojmë të 

lirë dhe të praktikojmë besimin 

që dëshirojmë. 

Pjesa më kryesore e festës 

është ushqimi i bollshëm dhe i 

shumëllojshëm. 

Dita e Falënderimeve mund të 

ketë receta të ndryshme, por 

në shtëpinë time tri gjellë janë 

gjithmonë gati për t’u servirur: 

Ëmbëlsira me kungull, patatet 

e pjekura sipas recetës sime 

sekrete dhe gjeli i detit, ose më 

mirë të themi katër gjela deti. 

Shtëpia jonë mbushet me aromat, 

zërat dhe pamjet, të cilat jo 

vetëm e gjallërojnë festën, por 

e bëjnë një Ditë Falënderimesh 

shqiptare. 

Nuk ka rëndësi se çfarë do të 

gatuajmë, në tavolinë do të 

zënë vend mezet dhe byreku 

me kungull. 

Tavolinat tona mbushen me 

ushqim dhe ne mblidhemi rreth 

tyre duke qeshur, luajtur dhe 

duke e vlerësuar kohën që po 

kalojmë së bashku. 

Në shumë familje shqiptarësh 

do të gjeni të njëjtën histori: 

Babai i cili punon në restorant 

ose në ndërtim shtatë ditët e 

javës dhe rrallë i sheh fëmijët e 

tij, në këtë ditë ulet në krye të 

tavolinës dhe i shikon duke bërë 

zhurmë e duke qeshur, nëna, 

e cila pastron zyra nga pasditja 

vonë deri të nesërmen në të 

gdhirë, në këtë ditë mund të ulet 

në tavolinë me familjen në vend 

që të hajë darkën në një dhomë 

pushimi në mesin e natës nga 

ku telefonon vjedhurazi në shtëpi 

për të mësuar nëse fëmijët e 

kanë ngrënë darkën që ajo ka 

përgatitur më herët ose nëse 

kanë fjetur. 

Fëmijë, nipër, mbesa, halla, 

teze, xhaxhallarë, daja, 

kushërinj, të gjithë mblidhen së 

bashku. 

Shoqëria, edhe pse me besim 

dhe nënshtetësi të ndryshme, e 

thërrasin njëri-tjetrin në shtëpitë 

e tyre që të thyejnë bukë së 

bashku. 

Para disa vitesh në shtëpinë 

tonë në patëm mbi 20 mysafirë 

dhe kunata ime dhe unë 

vendosëm të bënim së bashku 

gjithçka dhe u siguruam që 

vjehrra të mos kishte nevojë të 

bënte asgjë. 

Kam përgatitur dhe gatuar për 

tri ditë radhazi dhe kur gjithçka 

ishte gati, më pushtoi gëzimi 

teksa i shikoja të gjithë të shijonin 

festën. 

Familja e burrit tim është nga 

Dibra, kurse prejardhja e 

familjes sime është nga Vuthaj,Mali 

i Zi dhe Kosova. Kam 

mësuar një dialekt krejt të ri dhe 

zakone të reja nga familja ku 

jam martuar, por një gjë është e 

sigurt kudo që shkoj: Dëshira e 

zjarrtë për të qenë sa më mikpritës 

që të jetë e mundur. 

Vjehrri im njëherë ia dha tavolinën 

e bukës një familjeje të 

re emigrantësh nga Kosova. 

Bujaria e shpirtit ekziston në të 

gjithë komunitetin shqiptar në 

diasporë. 

Janë komunitete që e dinë se 

çfarë do të thotë të luftosh, të 

mbijetosh dhe të arrish sukses. 

Shpesh u tregoj njerëzve që 

unë jam sa amerikane aq edhe 

shqiptare, prandaj dhe festat në 

shtëpinë time janë zakonisht një 

përzierje shqiptare, amerikane 

dhe nganjëherë edhe zakonesh 

dhe traditash fetare. 

Zbukuroj pafund për Bajram, 

por për festën e Falënderimeve 

është në një nivel krejt tjetër. 

Ne nxjerrim mbulesat e mira, 

pjatat speciale dhe mes të 

qeshurave dhe kënaqësisë së 

burrit tim, na duhet të ecim mes 

për mes dengjeve të sanës, 

kungujve dhe kallinjve të misrit. 

Vitin e parë që e zbukurova rrugicën 

e shtëpisë sime, vjehrri im 

i cili ka pasur një shtëpi të madhe 

në fshat para se të vinte këtu 

më tha duke buzëqeshur:”Tani, 

me të vërtetë kam parë gjithçka 

në Amerikë.” 

Entuziazmi ynë për traditat 

është diçka që prindërit tanë na 

e kanë futur në gjak, dhe Dita 

e Falënderimeve është mundësia 

ideale për ta nxjerrë atë në 

pah, sepse ajo është dita për t’u 

mbledhur me familje e shoqëri 

për të festuar, për të qeshur, 

për të luajtur, madje edhe për 

t’u grindur dhe për të shijuar 

bukurinë e vjeshtës së bashku. 

Kjo festë ka qenë gjithmonë festa 

ime e preferuar për ushqimin, 

zbukurimet, aromën që mbështjell 

ajrin e ftohtë të vjeshtës së 

vonë, por mbi të gjitha marrja 

e disa ditëve pushim nga 

ditët tona të stërmbushura me 

aktivitete të ndryshme ndërsa 

ngrihemi nëpër karriera, rrisim 

familjet tona, në mënyrë që të 

dhurojmë falënderimet tona për 

mundësinë dhe për bekimet që 

kemi në jetën tonë. 

Dita e Falënderimeve është me 

të vërtetë një festë gjithëpërfshirëse 

që i bashkon së bashku 

të gjithë njerëzit pa dallim 

origjine dhe feje. Është një 

përforcim i asaj që ne jemi më 

të fortë së bashku, dhe që ne të 

gjithë së bashku jemi një familje 

e madhe shqiptare! 



Ëmbëlsirë 

me kungull 

Përbërësit 

Gjeli 

i detit i pjekur 

• Një gotë qumësht i sheqerosur 

• 450 g kungull i shtypur 

• 128 g sheqer 

• 1/4 lugë gjelle kripë 

• 1 vezë plus dy të kuq veze të rrahura 

lehtë 

• 100 g qumësht me ajkë 

• 113 g gjalpë i shkrirë 

• 1 lugë çaji vanilje 

• 1/2 lugë çaji kanellë 

• 1/4 lugë çaji xhinxher 

• Peta të gatshme ( receta do të tregohet 

më poshtë) 

• Krem për zbukurim 

• Ngroheni furrën në 325 degrees F (165 gradë Celsius). 

• Ndajini më vete qafën dhe pjesën e brendshme të gjelit të 

detit që të mund t’i përdorni për supë ose për garniturë. 

• Thajeni gjelin me letër kuzhine dhe lyejeni brenda dhe 

jashtë me kripë dhe piper. 

• Mbusheni gjelin e detit me fruta dhe perime me aromë si 

qepë të grira, karota, mollë dhe erëza të ndryshme sipas 

dëshirës dhe pasi e vendosni me gjoksin sipër në tavë, e 

lyeni me gjalpë të shkrirë. 

• Mbulojeni me letrën e aluminit dhe lëreni në furrë për 2 orë. 

• Pas dy orësh, largojeni letrën e aluminit, lyejeni përsëri me 

gjalpë dhe me lëngun që ka lëshuar në tavë dhe rriteni temperaturën 

në 425 degrees F( 220 gradë Celsius) 

• Piqeni për një orë ose derisa të marrë ngjyrë. Nëse dëshironi 

mund të masni temperaturën në kofshë, e cila duhet të 

jetë 165 degrees (75 gradë) 

• Lëreni të pushojë për 15-30 minuta para se ta servirni! 

Salca me lëngun 

e gjelit të detit 

Lëngun që ka lëshuar gjeli i detit 

i pjekur në tavë, e hedhim në një 

tigan dhe e vendosim në zjarr të 

avashtë. 

Në një enë të vogël, trazojmë 

një lugë niseshte të përzier me 

miell në pak ujë të ftohtë dhe ia 

shtojmë lëngut të gjelit ca nga 

ca derisa të trashet. 

I japim më shumë shije me 

kripë, piper, trumëz, pak sherbelë 

dhe e shërbejmë bashkë 

me gjelin e detit të pjekur, pasi 

ta kemi kaluar në një sitë, në 

mënyrë që lëngu të dalë masë e 

njëjtë. 

Ngroheni furrën në 350 degrées F (176 

gradë Celsius) 

Shtrojeni njërën petë të brumit të përgatitur 

( të gatshëm) në një tepsi të rrumbullakët 

dhe e shtypni lehtas me dorë në të 

gjitha anët. Mund të zbukuroni anët sipas 

dëshirës duke e shtypur me forma ose 

duke e kthyer brumin. 

Futeni petën e përgatitur në pjesën e 

ngrirë të frigoriferit për një orë që të 

forcohet. Mbusheni krejt enën me pesha 

ose me fasule të thata dhe e mbuloni me 

letër alumini para se ta fusni në furrë për 

10 minuta derisa korja të jetë tharë dhe të 

ketë marrë pak ngjyrë. 

Për mbushjen, në një enë të thellë, rrihni 

të gjithë përbërësit lehtë me dorë duke 

ruajtur erëzat për në fund. 

Hidheni mbushjen që përgatitët mbi 

koren që tani është gati dhe piqeni për 50 

min. Lëreni të ftohet në temperaturën e 

dhomës para se ta prisni! 

Mund ta zbukuroni me krem para se ta 

servirni! 

Receta e kores së ëmbëlsirës me kungull 

Receta e kores së ëmbëlsirës me kungull, por që 

mund të përdoret për çdo mbushje tjetër që nga mollët 

dhe kumbullat. 

• 160 g miell 

• 1/4 lugë çaji kripë 113 g gjalpë, i ftohtë dhe i prerë në 

copa 

• 57 g ujë shumë i ftohtë 

Në një enë të thellë përzieni miellin dhe kripën. Hidhni 

copat e gjalpit të ftohtë si thërrime dhe duke i shtuar 

ujin e ftohtë lugë pas luge, përziejeni dhe formoni një 

top me të. 

Mbështilleni me qese plastike dhe lëreni në akull për 4 

orë ose gjatë gjithë natës. 

Kur doni ta përdorni e hapni me okllai dhe e vendosni 

në fund të enës ku do të piqni ëmbëlsirën. 



Patate të pjekura, 

me ajkë qumështi dhe havjar 

Përbërësit 

• 200 g ajkë qumështi 

• 1 lugë gjelle vegeta 

• 2 kg patate 

• 200 g havjar 

• 50 g vaj ulliri 

• kripë dhe piper për shije 

Ngroheni furrën në 375 degrées (190 gradë Celsius). 

Qërojini patatet dhe ndajini në feta rrethore ose përgjysmë, 

por më të trasha seç i përdorim për skuqje. I 

lyeni me vajin e ullirit, havjar, kripë, piper dhe vegeta 

dhe i shtroni në tepsi. 

I mbuloni me letër alumini dhe i lini të piqen për 50 

min derisa të zbuten mjaftueshëm. 

Pastaj largoni mbulesën, i mbuloni patatet me ajkë 

dhe i fusni përsëri në furrë sa të marrin pak ngjyrë në 

krye. 

P.S. Mund të shtoni edhe speca të kuq, karota ose 

bizele për ngjyrë dhe për shije. 



Të vishemi bukur 

edhe kur bën ftohtë 



N 

atyra në stinën e 

vjeshtës ndryshon 

pamje dhe bëhet 

më madhështore, 

duke veshur petkun e saj 

të artë, gjithashtu më pas në 

stinën e dimrit përsëri ndryshon 

pamjen, duke u bërë më përrallore 

nga bukuria e bardhësisë 

që e mbulon, andaj njëlloj në 

këto dy stinë edhe gardëroba 

jonë ndryshon ku edhe pse 

me temperatura më të ulëta, 

ne përsëri mund të arrijmë që 

shumë lehtë me kombinimet e 

duhura të ndihemi ngrohtë dhe 

njëkohësisht të dukemi bukur 

me veshjet të cilat i kemi imagjinuar 

dhe më pas i kemi realizuar. 

- Në vjeshtë përpos gardërobës 

që përmban më tepër elemente 

vjeshtore si ( xhuboks, xhaketë, 

bluzë, golf, pelush, çizme etj) ne 

mund të bëjmë edhe kombinime 

nga gardëroba e stinëve të tjera 

qoftë më të ngrohta (këmisha, 

fustane, dhe taka të larta) ose 

edhe më të ftohta, (kapele, xhup 

dimri, pallto, doreza etj), nëse 

përdorim elemente të secilës 

stinë nga pak mirëpo gjithmonë 

duke mbizotëruar elemente të 

stinës së vjeshtës, ne përsëri 

mund të dukemi bukur sipas 

shijes dhe stilit tonë, duke 

shfrytëzuar edhe rrobat e tjera 

që kemi. 

- Si stiliste e fashion studio 

“Yllka & Kaltra”, për këtë artikull 

kam dizajnuar disa veshje për 

stile dhe shije të ndryshme me 

të cilat mund të orientoheni për 

kombinime të paraqitjeve tuaja 

në raste më të zakonshme ose 

raste më të veçanta. 

Veshjet i ka realizuar nëna 

ime, Yllka Bajraktari, e cila 

njëkohësisht është edhe 

pronare e shtëpisë së modës 

“Yllka & Kaltra” dhe e falënderoj 

pafundësisht që dizajnet e 

mia gjithmonë i sjell në jetë 

në mënyrën më të bukur të 

mundshme me qepjen e saj 

profesionale dhe përvojën më 

shumë se 30-vjeçare që ka në 

këtë fushë. 

- Që e vogël u rrita me pasionin 

e madh ndaj modës duke parë 

nënën time tek dizajnonte dhe 

qepte veshje nga më të veçantat 

dhe me padurim po prisja ditën 

kur do punoja përkrah saj, pasi 

gjithmonë ka qenë modeli që 

kam ndjekur. Sekreti i punës 

sonë prej tre vitesh në shtëpinë 

e modës “Yllka & Kaltra”, kemi 

ndërthurjen e mirëkuptimit, 

besimit, sinqeritetit dhe 

profesionalizmit. 

- Sa u përket veshjeve të 

frymëzuara për këtë artikull 

kemi përdorur kombinime të 

tonaliteteve të ngjashme, pastaj 

kombinime me xhaketa të 

holla, me material pambuku 

ose mëndafshi, duke dizajnuar 

triko të gjata që do t’ju mbajnë 

ngrohtë dhe do dukeni më të 

veçanta, po ashtu ju preferojmë 

që në ditët me shi të përdorni 

pardesy shiu me material të 

tejdukshëm najloni që do t’ju 

mbrojë nga lagështia dhe 

njëkohësisht poshtë saj mund të 

keni veshjen tuaj të dëshiruar, 

e cila do dallohet tërësisht. 

Gjithashtu, golfi është i 

përshtatshëm për t’u kombinuar 

me çdo veshje. Mund të vishni 

pallto me xhinse dhe taka të 

larta që të dukeni më elegante 

dhe njëkohësisht të këndshme. 

Më pas fundi vishnje me kopsa 

i realizuar me material stofi që 

jua propozojmë ta kombinoni 

me xhaketë lëkure që mund ta 

dizajnoni si të dëshironi duke 

vendosur detaje sikurse ne që 

kemi përdorur yje të vegjël nga 

metali duke e bërë xhaketën 

më unike, gjithashtu këto detaje 

mund t’i vendosni në çfarëdo 

veshje sipas dëshirës. 

- Në mbrëmje të veçanta mund 

të paraqiteni me fustane ose 

pantallona dhe pelush që të 

arrini të dukeni elegante, të 

thjeshta dhe më madhështore. 

Fotot që do t’ ju shërbejnë për 

kombinimin e veshjeve janë 

realizuar me përkushtim, kujdes 

dhe profesionalizëm të lartë nga 

“r r e z e A R T s t u d i o” 

- Po ashtu falënderojmë 

drejtorin gjeneral, z. Selim 

Pacolli, që na mundësoi 

realizimin e fotove në hapësirat 

e bukura të “Swiss Diamonds”. 

- Fotot e tjera janë realizuar 

në ambiente të hapura në 

Prishtinë. 

www.facebook.com/Yllka.Kaltra 

+377 44 427 505 



Për 

ju nuset 

të gjitha 

e ardhshme 

Sava Hysaj 

Nuk ka rëndësi nëse 

përdorni makeup çdo 

ditë ose jo, ditën që do 

të bëheni nuse duhet 

të përdorni makeup të tillë që do të 

nxjerrë në pah bukurinë tuaj natyrale 

pa e tepruar me të. 

Kur unë rregulloj një nuse, për mua 

është shumë e rëndësishme që kur 

ajo ta shohë veten në pasqyrë të mos 

shikojë ngjyrat dhe makeup-in në 

fytyrë, por të shikojë se si shkëlqen 

nga bukuria e saj. 

Në vijim do të rreshtoj disa këshilla 

për ju që do të nusëroni së shpejti: 

• Filloni me nxirjen. Pak rëndësi ka 

nëse shkoni me pushime ose përdorni 

nxirjen në shtëpi osenë sallon, 

mjafton që të keni një lëkurë si të 

puthur nga dielli. Ne të gjithë e dimë 

që dukemi më bukur kur kemi pak 

ngjyrë. 

• Trupi dhe lëkura juaj e riparojnë vetë 

veten kur ju flini, prandaj sigurohuni 

që të bëni gjumë të paktën tetë orë 

në natë gjatë kohës para dasmës. 

Lëkura juaj do të duket shumë më 

e bukur dhe një makeup i përsosur 

fillon me një lëkurë të shëndetshme. 

• Gjejeni kohën për një masazh trupi 

dhe fytyre, sepse do të bëni një ecje 

triumfale ditën e dasmës. 

• Zbardhni dhëmbët nëse doni që të 

keni foto të dasmës me buzëqeshje 

të bukur! Zbardhja e dhëmbëve krijon 

diferencën. 

• Shtoni qerpikë! Sado natyrale të 

vendosni të jeni në dasmën tuaj, një 

palë qerpikë do të bëjnë që sytë tuaj 

të bien edhe më shumë në sy! 

Sava H 

Celebrity makeup artist, specialized in 

bridal and special event makeup 

IG:Sava_PH 





Nëpërmjet formës, 

përmbajtjes e 

lashtësisë së 

veshjes malësore 

në Malësinë e Madhe, mësojmë 

se fuqia krijuese kombëtare, 

ndër shekuj u shpreh 

fuqishëm edhe nëpërmjet 

punës së dorës, siç është 

edhe produkti final i përpunimit 

të leshit, thurja me 

shtiza, në vajanicë e vegë 

të xhubletës së Malësisë, 

si motiv i brendshëm duke 

dëshmuar ruajtjen e pastërtisë 

autentike iliro-shqiptare 

edhe nëpërmjet veshjes: 

‘’...Xhubleta e Malësisë sipas 

studiuesve të mirëfilltë të etnologjisë, 

e paraqet një ndër 

veshjet më të vjetra të Eu- 

në Malësinë e Madhe 

ropës, si mbetje e një qytetërimi 

të lashtë mesdhetar e 

ruajtur me shekuj në mënyrë 

Anton Pllumaj besnike dhe autentike në 

Malësi e Madhe, mali i zi 

traditën e veshjes popullore 

shqiptare.’’(Ekskluzive, nr.24 

prill 2002. Etnologji, Flamur 

Doli: ‘’Veshja kombëtare 

shqiptare në studimet e 

Franc Nopces’’, faqe 106’’). 

- Një veshje me zanafillë 

të lashtë është xhubleta që 

është mbajtur në Malësinë 

e Madhe...Kështu ka ardhur 

dhe dalmatika, një këmishë e 

gjatë që në të njëjtën formë 

e prerje është ruajtur edhe 

ndër shqiptarë. (Mark Tirta, 

Etnologjia e Shqiptarëve,Tiranë, 

GEER, 2003, faqe 102). 

Në lidhje me xhubletën e 

Malësisë, Igbale Kalaja, në 

Seminarin e Dytë Ndërkombëtar 

i mbajtur në Shkodër 

më 22-23 qershor 1995, në 

temën ‘’Galeri kostumesh pasuri 

ndjenjash (Vështrim me 

Xhubleta, 

syrin e piktorit mbi veshjen e 

Zadrimës, Bregut të Bunës, 

Malësisë së Madhe dhe Dukagjinit)”, 

ndër të tjera shkruan: 

“Përgjithësisht, veshja 

është më e gëzueshme si 

ngjyrë, sesa ajo e dy malësive 

(ku mbizotëron e zeza). 

Siç duket, kjo i përshtatet 

karakterit më burrëror të 

malësorëve dhe të natyrës 

relieve dhe të ashpër të maleve 

të larta, duke i bërë ato 

më solemne në këtë veshje.... 

Sapo e shikon xhubletën 

e Malësisë së Madhe, ajo 

të tërheq me madhështinë 

solemne të saj. Me të drejtë, 

studiuesja Andromaqi Gjergji, 

në një shkrim të saj e quan 

xhubletën: ‘’...fund të krekosur 

e të valëzuar’’. Sa hijerëndë, 

burrërore, stoike dhe 

e fortë si malet, të duket gruaja 

nën këtë veshje.’’ (Shkodra 

në shekuj, vëllimi II, Shkodër, 

1999, faqe 405-406). 

Malësori nuk është përpjekur 

ta fshehë bukurinë e femrës, 

përkundrazi ka dashur që 

nëpërmjet saj të shprehë 

vlerat fizike, sigurisht brenda 

normave të kohës. 

Në këto çaste duhet të kujtojmë 

se historia e kësaj veshjeje 

e ka zanafillën në veshjen 

ilire (shkruan në librin 

MALËSIA E MADHE NDËR 

SHEKUJ, të autorit Sokol P. 

Lulgjuraj). 

Aleksandër Stipceviç në librin 

ILIRËT - Historia, Jeta, Kultura, 

Simbolet e Kultit shkruan: 

Gratë ilire vishnin një tip fustani 

që ishte i prerë në brez, 

kështu që pjesa e sipërme 

ishte e pëlqyer për trupin, 

ndërsa pjesa e poshtme ishte 

e rrudhur dhe kishte formën 

e kumbonës. Këtë formë 

rrobash e mbajnë hyjneshat 

lokale (Diana, nimfat) 

në monumentet nga epoka 

romake, si dhe gratë valltare, 

të paraqitura në urnat japode 

nga Ribiqi (V-IV para e. re.). 

Me rrobë të këtilla ishte veshur 

hyjnesha Diana, që është 

paraqitur në monedhat e 

mbretit ilir, Ballaeus (shek. II 

para e. re.). Mendohet se kjo 

formë e rrobave ilire është 

ruajtur deri sot te shqiptarët 

në Shqipërinë e Veriut dhe në 

Kosovë (te pjesëtarët e fisit 

Kelmend). 

Xhubleta 

Kjo veshje paraqet nje 

trashëgimi kulturore të mbijetuar 

në kulturën materiale 

prej Ilirëve te shqiptarët. 

Është një veshje e punuar 

nga shajaku (zhguni) në 

katër liq, e zbukuruar me fije 

spiku të zi e me një formë 

kambane, e valëzuar, sidomos 

pjesa e prapme e saj. 

Me gjatësinë, deri nën gju, 

ashtu e valëzuar dhe me 

pjesët e tjera të veshjes deri 

te koka me rubën(shaminë) 

e mëndafshit (mnashit) me 

krahoca të vendosur lirshëm, 

trupi i malësores, merr 

formën e një maje bjeshke 

të valëzuar dhe ashtu me 

kromatiken e saj natyrale aq 

bukur ngjishet për truallin 

malësor, duke krijuar kështu 

një qëndrim sa madhor, aq 

edhe krenar. 

Veshja e xhubletës ka këtë 

strukturë morfologjike: 

Në kokë ‘’ruba leshi’’. Blihet 

në tregun e Shkodrës dhe 

e quajnë ‘’rubë me thekë’’. 

Sipër saj vihet ‘’ruba rretit’’. 

Kjo punohet me pe rroxet 

(pe për qepje) me gjypnere 

(grepa), zakonisht me motive 

floreale - lule të ndryshme që 

rriten në truallin e Malësisë. 

Flokët në pjesën e përparme 

të kokës shkurtohen, gjer- 



sa prapa lëshohen lirshëm. 

Ruba lidhej në gjysmë të 

kokës. 

Në trup vishet këmisha e 

punuar nga pëlhura, të cilën 

tanimë e blejnë në treg, në 

Shkodër ose Podgoricë. 

Ndërkaq, qepjen e bëjnë vetë 

malësorët. Për një këmishë 

nevojiten 2.m. pëlhurë. 

Këmisha përbëhet nga: trupi, 

makat, qafeta, pasgrushtat, 

shpina, parmzat (pjesa e 

përparme). 

Gryka e këmishës është 

punuar me dorë. Dekorimi 

i saj është bërë me pe e 

gjilpërë, duke e zbukuruar me 

rruaza. Ishte me dy ngjyra: 

e bardhë dhe e kuqe, me 

gjatësi deri në shoke. Fundi i 

saj nuk zbukurohej, pasi nuk 

dukej nga xhubleta. 

Kraholi punohet nga ‘’coha’’ 

ngjyrash të ndryshme si: 

ngjyre fice (e kaltër), e kuqe, 

bojë hoxhë (e gjelbër). Kraholi 

ka mëngë të gjata dhe 

grykë pak sa të hapur. Në 

grykë ka ‘’qafetën e kraholit’’, 

e cila është e punuar me rruaza 

të vogla, rruaza të gjata 

Tirane. Zbukurimet punohen 

me grep. Përbëhet prej 

‘’makave,grykës, qafetave, 

pasgrushtave, parmzës dhe 

shpindes’’. Ka një gjatësi gjer 

në bel. Copa për punimin e 

kraholit blihet në Shkodër ose 

Podgoricë. Edhe kraholinë 

qepin gratë malësore. 

Mallota e galme është nje 

sako me material ‘’veleduni’’ 

(kadifeje). Përbëhet nga 

shpina, dy parmzat, makat, 

pasgrushtat, xhepat, qafeta 

dhe brezi i gjatë që lidhet në 

vend rripi e që ka një gjerësi 

rreth 2 gishtërinj dhe është 

i së njëjtës ngjyrë me malloten. 

Materiali i kësaj pjese, 

gjithashtu blihet në tregun e 

Shkodrës ose të Podgoricës. 

Punohet nga vetë gratë. 

Grykca është e materialit 

‘’veledun’’ (kadife) dhe ka 

edhe ‘’shtrojën’’. Në pjesën e 

përparme, mu në mes grykca 

ka një pjesë të zbukuruar 

që quhet ‘’pafti i grykcës’’, 

i punuar nga ‘’serma’’ (argjendi) 

e blerë në Shkodër. 

Pafti është pjesë dekorative, 

sfondi i të cilit mbushet me 

motive floreale,’’n’lula,n’grepa’’,ndërkaq 

borduret e 

tij përmbyllen me motive 

‘’n’veshe’’ dhe pjesa e fundme 

e paftit me ‘’qej’’. Perimetri 

i kësaj pjese përafërsisht 

ka dimensione 40x40cm, me 

një grykë të hapur ovale që 

zbret gjer te gjysma e grykcës. 

Është pjesë e veshjes 

që punohet nga vetë gratë. 

Postava (përparësja - pështjellaku 

i parë), e gjerë rreth 

20 cm. dhe e gjatë 80 deri 

100 cm. E ndarë në 5 pjesë 

nga materiali i ‘’cohës’’, 

kurse pjesa e ‘’shtrojës’’ e 

Fotot: studio volaj 

punuar nga ‘’tirku’’. ‘Tirku’’ 

punohet nga peri i leshit: 

në tymen, i përzier, i tjerrë 

në bosht e i thurur në‘‘vek’’, 

pastaj i shkalur në ‘’vajanicë’’ 

(shkaltore), në Tamarë në 

Shqipëri. 

Pafti i pështjellakut është nga 

‘’serma’’ (argjendi). Blihet 

në tregje zejtare: Prishtinë, 

Prizren, Pejë, Gjakovë, si 

dhe në Shkodër. Sfondi i 

paftit është i ndarë në tri 

pjesë të barabarta vertikale, 

që përfundojnë si lart, ashtu 

dhe poshtë me një motiv te 

quajtur ‘’qejte’’, që është një 

formë e dhëmbëzuar - vijë 

zigzage, e cila në pjesën e 

ngjitur me sfondin e përmbyll 

formën e trekëndëshave. 

Në pjesën e poshtme, aty 

ku përfundon sfondi dhe pa 

filluar ‘’qejt’’,është i punuar 

një motiv dekorativ në formë 

të një meandri, që zë pozitë 

horizontale dhe quhet ‘’leqe’’. 

Secila pjesë e paftit është 

e zbukuruar me ‘’rruaza 

t’galme t’Shkodrës’’, duke 

krijuar motive lulesh nga 

ambienti i vetë Malësisë, si 

‘’kampule”, p.sh‘. 

‘Fundi’’ i pshtjellakut punohet 

nga coha. Edhe kjo pjesë 

është punuar nga vetë gratë. 

Vishet në pjesën e përparme 

mbi xhubletë. Në brez 

‘’viercat e peshtjellakut’’, 

prej argjendi, janë varur nga 

brezi së bashku me disa 

zbukurime të tjera që i quajnë 

‘’t’lshuemet e vargjeve’’. 

Xhubleta është punuar nga 

leshi i deleve, nga fijet e 

‘’tymnit’’ dhe ‘’init’’, të cilat 

lenuren, 

tirren në bosht, thuren në 

formë pëlhurë në katër liq 

në avlemend, shkalen me 

shkaltore, priten dhe qepen. 

Të gjitha këto punë i bën 

gruaja malësore. Ky material 

quhet ‘’tirk’’. ‘’Xhubleta’’ e 

punuar nga tirku zbukurohet 

me fije spiku të zi. ‘’Spiku’’ 

punohet prej ‘’leshit të zgjatur’’ 

(tymnit). Bashka në 

fillim lahet, pastaj shprishet 

me dorë, ndahet ‘‘tymni, 

lenuret me gerhane e tirret’’ 

i hollë me ‘’bosht’’,’’n’furkë’’. 

Pastaj ‘’dredhet’’ po ashtu 

‘’n’bosht’’ dhe bëhet 16 fish, 

duke u dredhë të gjitha fijet 

së bashku, për t’u bërë gati 

për qepje me gjilpërë. Dredhja 

e spikut është bërë në 

veglën adekuate ku punohet. 

Ky quhet ‘’koshi i spikut’’ 

dhe ka ‘’8 kalema’’ ku është 

i mbështjellë peri. Xhubleta 

përbëhet nga ‘’ivat’’, që nga 

ana e përfundme kanë ‘‘tirk, 

spiku, rruazat, coha e terrtili’’. 

Xhubleta përbëhet nga 

gjithsej 31 pjesë ‘’iva’’ dhe 

‘’spiku’’. Fundi i xhubletës 

punohet nga leshi i ngjyrës 

së bardhë, prej katër liqsh, 

që quhet me emrin ‘’t’pramte 

e xhubletës’’. 

Iva e xhubletës zbukurohet 

me rruaza të zeza të Tiranës, 

më të gjata e të vogla, 

në motive floreale,’’n’lula’’. 

‘’Iva e xhubletës me terrtil e 

rruaza - e përzier’’. Ka pasur 

edhe ‘’laxhuhere’’ -xixa. 

Kliti i xhubletës është punuar 

prej tirkut e spikut. Ndërkaq, 

‘’krahët’’ dhe ‘’krahcat e 

xhubletës’’ janë punuar 

nga leshi - tirku. ‘’Prehni i 

xhubletës’’, po ashtu. Në 

fund ‘’greshmet’’, të punuara 

nga peri i leshit me ngjyrë 

‘’fice’’ (të kaltër). ‘’Shokëzat’’, 

në vend rripi. 

Çorapet punoheshin nga 

coha dhe tirku, por ka edhe 

spik. Meqë kanë nje trashësi 

të dukshme dhe paraqesin 

vështirësi në të mbathur, 

është bërë prerja për së 

gjati, që mbërthimi i tyre deri 

te shputa të bëhet me kamca. 

Çorapet zbukurohen me 

rruaza Tirane dhe terrtil (fije 

teli). 

Këputa është punuar me pe 

leshi me shtiza dhe përbëhet 

prej dy pjesëve, thembrës 

dhe këputës. 

Opakët (opingat) punoheshin 

nga lëkura e ‘gjedhit’ dhe 

thureshin me ‘’përcageza’’ 

(nga lëkura e dhisë, dridheshin 

si peri në bosht). 

Kishte edhe opinga nga 

‘’saftjani’’, por pjesën e fundme 

e kishin lëkurë lope, si 

dhe opinga ‘’gogisht’’. 

Vajzat vishnin xhubletë me 

‘’spik t’zi e rena t’bardha’’. 

Rubat më parë i mbanin 

ngjyrë kafe e më vonë të 

bardhë. Çorapet deri në kyç 

të këmbëve të zeza,e lart të 

bardha. Mbathnin ‘’opinga 

lope’’ të bëra me ‘’përqageza’’ 

(dredha lëkure) me 

‘’vajç’’. 

Vajza e fejuar në Malësi, 

xhubletës ia qep nje ‘’tentene’’ 

të punuar me grep nga 

peri i zi me motive gjeometrike, 

si shenjë që simbolizon 

fejesën e saj. 

Autor: Prof. dr. Ukë Xhemaj 

- Vështrim etnologjik i shqiptarëve 

në Mal të Zi. Monografi 

e Shqiptarëve në Mal të 

Zi, NË NJË CEP TË ILIRISË, 

botuar nga Art Club, Ulqin 

2007. 



Nënë Tolja: Xhubleta, 

sharmi i malësores,që duhet të ruhet 

E 

kush i ka shpëtuar 

tundimit dhe nuk 

e ka kthyer kokën 

për të dytën herë 

pas kur ka parë malësoren e 

pashme sikur zana me pamjen 

e saj solemne? 

Të bukura, të mençura e 

fjalëpakë si toka që i rriti, të 

qeta e të përmbajtura si shqiponja 

që i shoqëroi maleve, 

të dashura e të ëmbla sikur 

uji i krojeve që shpërthen nga 

të çarat e shkëmbinjve janë 

malësoret tona. 

“Moj e mira bregut t’Cemit 

bardh’ si bora e Kelmendit” i 

këndon malësores legjendari 

Sali Mani. 

Por, ajo që të dërgon te fytyra 

e qeshur e malësores stoike 

është pamja madhështore e 

xhubletës, e cila e bën atë 

të qëndrojë drejt si 

shkëmb. 

Është kjo një veshje 

së cilës po i vjen fundi, 

sepse asnjë nuk e merr 

përsipër ta punojë ashtu 

siç e kanë punuar 

brezat e nënave dhe 

gjysheve që në kohën 

e Mbretëreshës Teuta, 

edhe pse është e vetmja 

veshje që i ka rezistuar 

pushtimit turk dhe 

përshtatjes me rrobat e 

tyre. U ruajt kjo veshje 

dhe zbukurimet e saja 

pagane ndër shekuj. 

Është kjo një veshje që 

kapërcen delikatesën e 

femrës shqiptare përtej pamjes 

së mëndafshtë të perëndeshës 

Afërditë dhe nxjerr në pah syrin 

e mprehtë të Norës së Kelmendit, 

Shotë Galicës, Tringë 

Smajljas, prandaj dhe unë doja 

që të flisja me atë grua që duart 

e saja kanë bërë të ndihen si 

Mbretëresha Teutë, dhjetëra 

Foto: Anton Pllumaj 

gra dhe vajza, por kur unë i 

telefonova, ajo me mikpritjen 

malësore më ftoi te shtëpia e 

saj, e cila ndodhet pranë kishës 

ku valëviten flamujt kuqezi: 

“Mjafton të ndjekësh flamujt 

dhe do ta gjesh menjëherë 

shtëpinë time!” - më tha ajo. 

Nëna Tole Lekja Berishaj, një 

grua malësore e lindur me 

22.02.1927 në fshatin Pjetroshan 

- Bajzë në Malësinë 

e Madhe në Shqipëri, jeton 

në Tuz, në Malësinë e 

Madhe në Mal të Zi, dhe 

akoma vazhdon të punojë 

me dashurinë më të madhe 

xhubletat e malësoreve, 

por megjithatë ajo mbështjell 

me keqardhje çdo fjalë 

të sajën, sepse nuk arriti ta 

përcjellë zanatin e saj, që 

asnjë grua ose vajzë nuk 

mësoi dot ta krijonte një 

xhubletë të plotë nga fillimi. 

“Askush nuk do të mësojë. 

U duket e vështirë 

dhe nuk ia fillojnë aspak. 

Tani vajzave të reja nuk u 

intereson tradita. Janë të 

lira të vishen si të duan e 

të dalin kur të duan! 

Kur unë isha vajzë ishte 

ndryshe. Vajzat punonin 

bashkë me nënat dhe i 

ndihmonin në gjithçka që 

nevojitej. Unë bëja vizatimet 

e nëna ime krijonte 

xhubletat. Dhe në përgjithësi 

kështu ka qenë me të 

gjitha. Edhe në Kemend më 

parë kanë bërë xhubleta të 

bukura, por tani i kanë lënë pas 

dore, sepse asnjë nuk do të 

mësojë më dhe kjo më trishton, 

sepse tani jam plakë dhe nuk 

dua që zanati im të shkojë me 

mua!” 

Pyetjes sime se sa kohë i ka 

marrë një vajze të ndërtojë pajën 

e saj, ajo u përgjigj: “Kemi 

punuar për 3-4 vjet me radhë 

për një pajë nusesh. Janë bërë 

rreth pesë xhubleta ku një ose 

dy kanë qenë për pazar e për 

në kishë e të tjerat për t’i veshur 

përditë. Xhubleta ka shumë 

pjesë, por ‘brezat’ e saj i ka 

sjellë burri, kurse ‘postavat’ i ka 

bërë vetë vajza. ‘Kapicat’ i kemi 

qëndisur me rruaza duke krijuar 

lule shumëngjyrëshe edhe pse 

vetëm një vit është dashur të 

mbahet kapica. Më pas është 

hequr fare. Po ashtu edhe 

‘bofcja’ e kuqe është mbajtur 

vetëm për 2-3 vjet. 

Por e di ti cila është e veçanta 

e kësaj veshjeje, përveç faktit 

që është veshja më e vjetër 

shqiptare? Gratë në atë kohë 

kanë punuar shumë dhe kanë 

bërë punë të rënda fizike, që 

nga kopshti e deri te mbartja e 

ujit dhe e druve në shpinë, por 

megjithatë trupi u ka qëndruar i 

drejtë dhe i fortë dhe unë besoj 

që ka qenë xhubleta ajo që e 

ka mbajtur trupin e femrës në 

formë”. 

Meqenëse kjo revistë i kushtohet 

familjes shqiptare, 

mua më interesonte 

të dija edhe diçka më 

tepër, kështu që kur e 

pyeta se si kanë qëndruar 

familjarët darkave 

në shtëpi, ajo u përgjigj: 

“Në shtëpinë time në 

Priftën të Grudës kemi 

qenë 13 gra dhe darkave 

kemi qëndruar të gjithë 

së bashku, kurse fëmijët 

sapo ka ra dielli i kemi 

larë, ushqyer dhe i kemi 

vënë në gjumë. 

Po të kalonte njeri darkave 

vonë pranë ndonjë 

shtëpie, as që do ta kuptonte 

se aty ka fëmijë. 

Por ndodhte që ndonjë 

fëmijë kërkonte të rrinte, 

dhe ata fëmijë i lejonin të 

rrinin më vonë. Kështu, 

ata mësonin të kuvendonin 

ose të luanin ndonjë 

vegël muzikore. 

Shënim nga “VOTRA”: 

• Duhet krijuar nje grup vajzash 

që të mësojnë si bëhet 

xhubleta e dikush duhet të 

paguajë për këtë. Ku janë shoqatat 

kulturore? 

Tradita nuk duhet të humbasë! 

• Në të ardhmen do të sjellim 

një artikull të detajuar mbi 

xhubletën dhe historikun e 

plotë të saj. 



Fjalë të urta të përcjella 

nga brezi në brez 

BESA 

Sjellë nga: Gela Bulku 

BROOKLYN NEW-YORK, AMERIKË 

• Ai që hyn në lumë edhe 

do laget. 

• Besa është më e fortë se 

vdekja. 

• Guri i rrumbullakët nuk 

zë vend. 

ATDHEU 

• Atdheu e nana nuk 

harrohen. 

• Çdo zog kërkon folenë 

e tij. 

• Toskë e gegë, pemë nga 

një degë. 

THJESHTËSIA 

• Fjala e ëmbël thyen të 

fortin. 

• Gjithkush leu, mendtë e 

veta pëlqeu. 

• Lumi i thellë, nuk 

rrëmben. 

DITURIA 

• Kush i vogël e i qërtuar, 

i madh e i lavdëruar. 

• Mos i refuzo të mirën 

atij që i takon, kur e ke në 

dorë ta bësh. 

• Një farë që mbillet, do 

të mbijë. 

Foto: Rrezeart Galica 

PUNA 

• Gjykon puna, s’gjykon 

guna. 

• Kur s’ke mbjellë, s’ke 

çfarë korr. 

• Puna e rinisë, jorgan i 

pleqërisë. 

DREJTËSIA 

• Ban mirë e harro, ban 

keq e kujto. 

• E mira dhe e keqja nuk 

kanë fund. 

• Kur pi ujë, kujto burimin. 

MATURIA 

• Kush ha vetëm, vdes 

dhe vetëm. 

• Pushka e trimit dhe sofra 

e xhymertit, janë gjithmonë 

plot. 

• Ustai nuk ka shtëpi. 



Vallet e 

Tropojës 


NeW York, amerikË 

T 

ropoja shtrihet 

në pjesën 

verilindore të 

Shqipërisë 

dhe kostumet popullore të kësaj 

zone janë një mrekulli më vete. 

Vallet tropojane shquhen për 

dinamizmin, forcën, epizmin 

dhe lirizmin, për elegancën, 

plastikën dhe përmbajtjen 

ideo-emocionale që ia përcjellin 

spektatorit nëpërmjet interpretimit 

virtuoz dhe me vlera autentike. 

Vallja tropojane, perla e 

kombit tonë është e pranishme 

gjatë gjithë kohës me të gjithë 

hijeshinë e saj. Në këtë zonë 

është tipike ekzistenca e valles 

në dy vija të drejta përballë 

njëra-tjetrës, e cila paraqitet me 

variantet me nga me të pasurat 

dhe më të larmishmet. Këtu 

praktikohen gjithashtu disa nga 

tipat e “kcimeve” dhe valleve, të 

cilat dallohen për dy karakteristika: 

së pari, vallja epike te cilat 

ekzekutohen veç nga burrat 

dhe vallja lirike, e cila kërcehet 

me hijeshi veç nga gratë, si dhe 

të përziera, së dyti, kanë disa 

forma përcjelljesh muzikore ku 

përjashtohen curlja dhe lodra 

në vallet dyshe. Te të dy sistemet 

e vallëzimit ka disa tipa; te 

vallet shquhen ekzekutimet në 

grup, në rreth të mbyllur dhe në 

gjysmërreth. 

Në këtë krahinë nuk 

mungojnë dhe vallet që 

shoqërohen me këngë 

dhe me instrumentet 

muzikore. 

Pjesa kryesore e kostumit 

të vajzave është fundi 

i kuq dhe i gjerë, i cili 

hapet gjatë rrotullimeve 

të shpejta të vajzave 

teksa kërcejnë. Motivet e 

zbukurimeve janë marrë 

nga natyra, si p.sh. lulet 

shumëngjyrëshe. Ngjyrat 

e forta dhe të shndritshme 

tregojnë bukurinë dhe energjinë 

e rinisë.Bukuria e 

kostumeve popullore me 

shumëllojshmërinë e ngjyrave 

dhe zbukurimeve 

harmonizohet mrekullisht 

me lëvizjet elegante, 

dinamike dhe plot nur që 

dominojnë vallet. 

Fotografuar nga 

“Melisa Dajti’ photography” 

valltarët: 

Juliet Vuksanaj 

Luke Syku 



Pogradeci, 

një perlë tjetër shqiptare 

Ardian Fezollari 

POGRADEC, SHQIPËRI 



DREMIT LIQERI 

Mi zall të pyllit vjeshtarak, 

Dremit liqeri pa kufi, 

Ay ndaj fundesh u përflak 

Posi me zjarr e me flori. 

Posi me flakë-u ndes e kroj, 

E vetëtiti plot magji, 

E yll-i ditës perëndoj 

Në qetësi dhe dashuri. 

Tashi po shuhet nënë mal 

Qytet i ngrysur në të zi. 

Po ndizen yjtë dal-nga-dal 

Plot bukuri! plot fshehtësi! 

Në këtë ças perëndimor, 

Ndaj po më dehen sytë-e -mi, 

Kuptoj si shpirtin vjershëtor 

M’a frymëzon një mall i ri. 

Lasgush Poradeci 




DIMËR 2016-2017

VOTRA_nr2 (1) me ndryshime

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?