EKIM-KASIM-BASKI
30.09.2016 • Views
Share Embed Flag

EKIM-KASIM-BASKI

ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
cuneyter

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Ekim - Kasım 2016<br />

ISSN 2149-7060<br />

ISSN 2149-7060<br />

www.thegreatwildlife.com<br />

13,5 TL Doğa, Doğa Sporları ve Doğa Aktiviteleri<br />

Olimpiyatlar ve<br />

Otomobil Sporu<br />

ECE<br />

GÜRSEL<br />

“Spor ve Doğa<br />

Benim Vazgeçilmezim”<br />

Esrarı Keşfeden Genç<br />

Neyi İcat Eder?<br />

Doğa, Tarih<br />

Nihayet<br />

Hep Merak Ettiğim<br />

SLOVENYA<br />

DIŞARIDAKİ<br />

MOTOSİKLET<br />

Bir AKYA<br />

Hikayesi<br />

Anadolu’ da Bir Pars<br />

TGWL | 1<br />

O<br />

U<br />

T<br />

D<br />

O<br />

O<br />

R

2 | TGWL

www.orgaz.com.tr info@orgaz.com.tr T: +90 212 659 90 54 F: +90 212 659 90 64<br />

TGWL | 3

Ticaretinizi<br />

Büyütün<br />

Kazancınızı<br />

Artırın<br />

4 | TGWL

Stoklarınızı Eritin<br />

Kârınızı Artırın<br />

Atıl Kapasitenizi Değerlendirin<br />

Müşterilerinizi Artırın<br />

Nakitinizi Koruyun<br />

Yeni İş Ortakları Kazanın<br />

Florya Cad. Florya Plaza No: 88/4 Florya - İstanbul<br />

Tel : +90 212 468 60 00 Faks : +90 212 468 60 99<br />

www.turkbarter.com info@turkbarter.com<br />

TGWL | 5

editörden<br />

Yaz sıcaklarının ardından sokakları inceden yapraklar sarmaya başlarken,<br />

kuşların göç zamanı, gökyüzünde sürü sürü kanatlar, sonbaharın habercisi<br />

oluyor.<br />

Kırmızının tonlarının akşamüstü boğaza yansımasının, kabaran palamutlarla<br />

dalgalandığını izliyoruz. Zaman palamut zamanı, tüm kayıklara rasgele…<br />

The Great WildLife adına<br />

Bu sayımızda katkıda bulunan:<br />

Orion Film Stüdyoları- Hakkı Yazıcı’ya<br />

Sedef Günşıray’a<br />

Ant Outdoor’a<br />

Etiler Juju Kuaför’e<br />

Makyöz-Neriman Kardeş’e<br />

Fotoğraf-Yavuz Ustabaş’a<br />

Teşekkür ederiz…<br />

Mutlu olmak için doğadan ayrılmayın…<br />

Aybeniz Orhan<br />

6 | TGWL

The Great Wild Life Eylül-Ekim.pdf 1 09.08.2016 09:57:23<br />

C<br />

M<br />

Y<br />

CM<br />

MY<br />

CY<br />

CMY<br />

K<br />

TGWL | 7

İÇİNDEKİLER<br />

İmtiyaz Sahibi<br />

Aromaterapi Aybeniz Orhan<br />

Sorumlu<br />

Yazı İşleri Müdürü<br />

Aybeniz Orhan<br />

Editör<br />

Cihan Uçar<br />

Kreatif Direktör<br />

M. Cüneyt Er<br />

Huzurlarınızda<br />

En Güzel Basketbolcu<br />

ECE GÜRSEL<br />

Ben elimi attığım her işte başarılı<br />

olmak istiyorum. Benim yaptığım<br />

projeler, hep birbiri ile bağlantılı...<br />

Hepsi birbirini tamamlıyor ve hepsini<br />

yapmak çok keyifli.<br />

Katkıda Bulunanlar<br />

Alper Uçar<br />

Bora Pir<br />

Derya Karaköse<br />

Dr. Salih Şentürk<br />

Erkan Kayaöz<br />

Faruk Kahraman - Ferhan Coşkun<br />

Giresun Turizm Altyapı<br />

Hayri Sezer<br />

Hizmet Birliği<br />

İskender Aruoba<br />

Kemal Kırar<br />

Mehmet Emin Bora<br />

Melissa Değer (Melek)<br />

Meral Birinci<br />

Mustafa Aydemir<br />

Nagihan Tokmak<br />

Oktuğ Erol<br />

S. Aygün Başarır<br />

Şeref Erbil<br />

Tolga Bora<br />

Ümit Çukurel<br />

Valentin Chirvase<br />

8 | TGWL<br />

ISSN: 2149-7060<br />

Sayı 5 / Eylül - Ekim<br />

Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın<br />

Yönetim Yeri<br />

Kumköy Turban Cad. Gulet Sok.<br />

No.7 Sarıyer - İSTANBUL<br />

Tel.: (0212) 352 89 44<br />

Faks: (0212) 351 80 94<br />

www.thegreatwildlife.com<br />

info@thegreatwildlife.com<br />

Basım Yeri<br />

İhlas Gazetecilik A.Ş.<br />

29 Ekim Caddesi No: 11/A 41<br />

Yenibosna - İSTANBUL<br />

Tel: 0212 454 30 00<br />

Dağıtım<br />

www.kdd.com.tr<br />

Anadolu’da Bir Pars<br />

Biz neredeyse 20 yıldır bu soruyu,<br />

kendimize ve etraftaki birçok kişiye<br />

bıkmadan usanmadan sormayı<br />

sürdürdük. Dahası araştırdık.<br />

Buruk Veda<br />

Yaklaşık olarak 5 aydır yurdumuzda<br />

bulunan bıldırcınlar binlerce yıldır<br />

olduğu gibi ülkemizi terk etmek<br />

üzere hazırlık yapmaktadırlar.<br />

Konu Eğitim İse En<br />

Baştan Ne Yaptığımızı<br />

Bilmek Gerek<br />

Bana göre avcılık insanların özünde<br />

olup günümüzde ise genlerinde<br />

bastırılmış olarak tuttukları ilk<br />

fırsatta tetiklenip engel<br />

olamayacakları doğal bir şey.<br />

14<br />

20<br />

26<br />

30<br />

Doğa, Tarih Nihayet Hep<br />

Merak Ettiğim Slovenya<br />

Başlamak bitirmenin yarısıdır<br />

diye hep söylerim. Seyahatten<br />

döndüğüm günden beri, “artık<br />

bugün”, “yok yarın” diyerek,<br />

yazıyı son teslim etme gününe<br />

az bir süre kala, kalemi biraz<br />

evvel, alabildim elime.<br />

36

Olimpiyatlar ve<br />

Otomobil Sporu<br />

Yarışlarda kullanılan arabaların ataları aslında ilk<br />

defa Anadolu’nun güneyinde Mezopotamya’da<br />

M.Ö. 3000 yılında kullanılmaya başlandı.<br />

Bir Akya Hikayesi<br />

Genellikle balıklar üzerine bilgi aktaran yazılarıma<br />

bu sayımızda ara verip sizlerle çok yeni çok<br />

sıcak bir anımı paylaşmak istedim.<br />

44 64<br />

Dışarıdaki Motosiklet<br />

Böyle zaman zaman, kendi başıma kaldığımda,<br />

aklıma gelenleri yazma gibi yeni bir faaliyet<br />

başladı. Sanki, bir boşluk var da orayı ben<br />

dolduracakmışım gibi.<br />

48<br />

Bir Akya Hikayesi<br />

İglo nedir, kimlerdendir,<br />

nasıl yapılır bir bakalım...<br />

68<br />

Geçilecek Değil<br />

Kalınacak Şehirdir Ordu<br />

Karadeniz’de en çok mavi bayrağa sahip il olduk.<br />

54<br />

Tuzla Milas Boğaziçi Köyü<br />

Tuzla Milas delta içinde bulunan, Boğaziçi<br />

Köyü halkı Arnavut olup, çoluk çocuk ailecek<br />

balıkçı kendi özünde.<br />

72<br />

TGWL | 9

Köğeğim ve Ben<br />

Oxford Üniversitesi arkeoloji bölümü biyoloğu Dr. Greger<br />

LARSON, “En azından 15.000 yıldan bu yana köpeklerin<br />

kendi aralarında rastgele, kurtlarla çiftleşmeleri ve 19. yy’da<br />

Avrupa’ da başlayan yeni köpek ırkı üretme çılgınlığı,ki bu<br />

sayede bugün bildiğimiz çoğu ırk üretildi, sayesinde köpeklerin<br />

gen havuzu çorbaya dönmüş durumda.”<br />

84<br />

Sen<br />

“Bir Dünya Keşfet”<br />

Diye<br />

‘’Ne kadar da geç kalmışım’’ diye<br />

düşünmüştüm, ilk batık dalışımı<br />

yaptığımda. Neredeyse yedi yıl<br />

evvel ilk yıldızımı aldığım dalışlar<br />

sırasında. Neyse ki yaşadığım<br />

sevinç, pişmanlığımı örtecek kadar<br />

büyüktü. Bana bu muhteşem dünyayı<br />

tanıtan eğitmenler yanımdaydı.<br />

Şaşkınlığıma regülatör altından<br />

güldüler mi bilmem ama gözlerde<br />

bir gülümseyişi hep hissettim. Belli<br />

ki bu gönüllü çaba paylaşıldıkça<br />

artan bir ‘’mutluluk’’ yaratıyordu...<br />

90<br />

Süslü Kadınlar<br />

Türkiye’yi Dolaşıyor<br />

10 | TGWL<br />

“Kendi yaşanmışlığımdan yola çıkarak bu<br />

tur fikrini ortaya attım. Ben yaklaşık 38 yaşımda<br />

bisiklete binmeyi öğrendim. İlk başladığım<br />

zamanlarda bana yardımcı olan<br />

yakın arkadaşlarım olmasaydı cesaret<br />

edip de bisikletimle yollara çıkamazdım.<br />

Ben de İzmir kadınlarına cesaret vermek<br />

istedim. Çevremde 38 yaşımdan sonra<br />

nasıl cesaret edip de turlara gittiğimi,bu<br />

yaştan sonra nasıl uzun turlara gittiğimi<br />

soran çok kadın oldu. Çoğu insandan<br />

duyduğum ise,bisikletlerinin balkonda,-<br />

bodrumda çürümüş olduğuydu...<br />

94

TGWL | 11

Atlarla Geçmişe<br />

ve Doğaya Koşun<br />

Şehirleşen modern yaşamın sürükleyen<br />

akıntısı içinde, her birimiz kendi hayatında<br />

farklı tempolara ayak uydurarak yaşamımızı<br />

sürdürmeye devam ediyoruz.<br />

Yatçılık Kültürünün<br />

Yazılı Olmayan Kuralları<br />

Teknede yaşamanın değerini bilen başarılı<br />

yazar Emir Kunt, ikinci kitabı Armatore ile<br />

bir kez daha deniz ve tekne tutkunlarıyla<br />

buluşuyor.<br />

102 124<br />

Kas Esnetme Hareketleri<br />

ve Streching<br />

Artık sağlıklı olma çabası ve fiziksel uygunluğun<br />

sağlanması, bütün insanların temel<br />

amaçlarından biri olmuştur.<br />

110<br />

Esrarı Keşfeden Genç<br />

Neyi İcat Eder?<br />

İnsan, dünyada var olanları keşfeder, bir de<br />

var olanları birbiriyle birleştirerek bir şeyleri<br />

icat eder. İnsanlık Amerika’yı keşfetti ve<br />

Amerikalılar uzaya giden bir araç icat ettiler.<br />

126<br />

Türkiye’de Muay Thai<br />

& KickBoxing<br />

118<br />

Kervan 1915 Filmi<br />

Ne Anlatmak İster?<br />

132<br />

12 | TGWL

TGWL | 13

Huzurlarınızda En Güzel Basketbolcu<br />

Ben elimi attığım her işte başarılı olmak istiyorum. Benim yaptığım<br />

projeler, hep birbiri ile bağlantılı... Hepsi birbirini tamamlıyor ve hepsini<br />

yapmak çok keyifli. Umarım uzun yıllar da devam ederim. Asla yapmam<br />

dediğim tek şey, işimi bırakmak olur... Evet çalışmadan asla yapamam.<br />

14 | TGWL

TGWL | 15

Ece Hanım sizi herkes Türkiye güzeli 2.’si, şarkıcı ve<br />

manken olarak tanıyor. Biz The Great Wildlife Dergisi<br />

olarak sizi eski iyi bir basketbol sporcusu olarak<br />

tanıyoruz, sizinle sporcu kimliğinizle ilgili bir söyleşi<br />

yapmak istiyoruz…<br />

Basketbola merakınız ne zaman başladı?<br />

- Ben 5 yaşında spor yapmaya atletizm ile başladım. O yıllarda<br />

babam Antalya Spor’ un futbol teknik direktörü idi. Sporcu<br />

kimliğimi biraz da babama borçluyum. Onun yetiştirmesi ile<br />

11 yaşında atletizmden basketbola geçiş yaptım. Antalya Koleji<br />

ve Akdeniz Kolejinde uzun yıllar forma giyme şansı buldum.<br />

Kaç sene basketbol oynadınız?<br />

- Toplam 8 yıl oynadım. Gerek A takımda gerekse okul takımında.<br />

Neden basketbol?<br />

- Kendimi o spor dalında iyi hissediyordum ve çok seviyordum.<br />

Hala da maçları izlemeye giderim.<br />

Profesyonel olarak herhangi<br />

bir takımda oynadınız mı?<br />

- Tabi ki... Yukarıda da bahsettiğim gibi Antalya ve Akdeniz<br />

Kolejinde oynadım. Ve kulübümüz ile birçok başarılara imza<br />

attık. Türkiye şampiyonluğu ve birçok madalya gibi...<br />

Bir sakatlık sonrası basketbolu<br />

bırakmışsınız, nasıl bir sakatlık geçirdiniz?<br />

- Evet, iyi bir takıma transfer olacak iken sol dizimin çapraz<br />

bağlarını kopardım. Sonrasında gerileme dönemi oldu ve<br />

modelliğe başladım.<br />

Şuan yaptığınız herhangi bir spor var mıdır?<br />

- Fitness yapıyorum elimden geldiğince. Yoga ve pilates ile de<br />

destekliyorum.<br />

16 | TGWL

TGWL | 17

Spor hayatınıza nasıl bir yön veriyor?<br />

- Kesinlikle daha disiplinli olmamı sağlıyor. Fit bir vücut ve iyi bir cilt…<br />

Eğer basketbolda sakatlık geçirmeseydiniz basketbola devam eder miydiniz?<br />

- Uzun yıllar ederdim. Hatta büyük ihtimalle yurt dışında oynuyor olurdum. Ben bir basketbol aşığıyım.<br />

Sporla ilgili bu günün gençliğine nasıl bir tavsiyede bulunursunuz?<br />

- Ara vermeden, bırakmadan, disiplinli bir şekilde yapmalılar. En azından açık alanda yürüyüş dahi<br />

olsa yapsınlar. Sağlık açısından çok ama çok önemlidir. Muhakkak hareket halinde olmalılar.<br />

Mankenliğe nasıl karar verdiniz?<br />

- Yaşıma göre uzun boyum vardı. Spor hayatım da bitince bir ajansa gittim ve kapısını çaldım. Sonra<br />

o kapıdan giriş o giriş, bugünlere geldik.<br />

Kariyerinizde gelecekle ilgili bir planınız var mıdır?<br />

- Tabi ki var... Şu anda oyunculuğa çok kanalize olmuş durumdayım. Tv dizilerinde rol almak için<br />

çeşitli görüşmelere gidiyorum. Tv’ de bir projeye imza atmak istiyorum. Yeni sezonda “HANGİSİ<br />

KARISI” isimli tiyatro oyunumuz da devam edecek. Yoğun bir sezon beni bekliyor.<br />

Renkli bir kişiliğe sahipsiniz, hem iyi bir sporcu, hem iyi bir manken, şarkıcı ve<br />

tiyatrocusunuz. Hepsini bir arada yapmak keyifli olsa gerek, zorlandığınız ve asla yapamam<br />

dediğiniz her hangi bir alan var mıdır?<br />

- Ben elimi attığım her işte başarılı olmak istiyorum. Benim yaptığım projeler, hep birbiri ile<br />

bağlantılı... Hepsi birbirini tamamlıyor ve hepsini yapmak çok keyifli. Umarım uzun yıllar da devam<br />

ederim. Asla yapmam dediğim tek şey, işimi bırakmak olur... Evet çalışmadan asla yapamam.<br />

18 | TGWL

TGWL | 19

Biz neredeyse 20 yıldır bu soruyu,<br />

kendimize ve etraftaki<br />

birçok kişiye bıkmadan usanmadan<br />

sormayı sürdürdük.<br />

Dahası araştırdık. Yetinmedik,<br />

bizimle aynı görüşteki<br />

sevgili Hagop Savul ve Erkan<br />

Kayaöz gibi arkadaşlarımızla<br />

her olasılığı değerlendirmek<br />

üzere kendimizi yollara,<br />

dağlara vurduk. Bir gün<br />

dahi tulliana’nın yaşamını<br />

sürdürmekte olduğuna dair<br />

inancımızı yitirmedik, yitirmeyeceğiz<br />

de...<br />

Hagop Savul<br />

EFSANENİN<br />

Peşinde<br />

ANADOLU’DA<br />

20 | TGWL

BİR PARS<br />

TGWL | 21

Anadolu Pars’ı, oldukça kalabalık bir aileden geliyor.<br />

Kedigiller ailesindeki akrabaları, güney kutbu ile 70.<br />

enlemin kuzeyi haricinde dünyanın her yerine dağılmış<br />

vaziyetteler. Bazı akrabaları coğrafi olarak ondan çok<br />

uzaklarda yaşasalar da, bazıları ile Anadolu’da birlikte yaşıyor…<br />

Ya da yaşamıştı…<br />

Anadolu Pars’ı bu topraklarda, bir zamanlar akrabaları Aslan,<br />

Kaplan ya da Çita ile sıkça karşılaşıyordu.<br />

Oysa 19. yüzyıldan bu yana Çita ve Asya Aslan’ına, 1970’lerden<br />

beri de Hazar Kaplan’ına rastlamış olması mümkün değil. Belki<br />

son Kaplan ile son Anadolu Pars’ı, 1970’li yılların sonunda dağlık<br />

bir bölgede karşılaşmış, ‘Akıllı Adam’ tarafından nasıl tüketildikleri<br />

konusunda biraz dertleşmişlerdir. Kim bilir?<br />

Biz neredeyse 20 yıldır bu soruyu, kendimize ve etraftaki birçok<br />

kişiye bıkmadan usanmadan sormayı sürdürdük. Dahası araştırdık.<br />

Yetinmedik, bizimle aynı görüşteki sevgili Hagop Savul ve<br />

Erkan Kayaöz gibi arkadaşlarımızla her olasılığı değerlendirmek<br />

üzere kendimizi yollara, dağlara vurduk. Bir gün dahi Tulliana’nın<br />

yaşamını sürdürmekte olduğuna dair inancımızı yitirmedik, yitirmeyeceğiz<br />

de.<br />

2001 yılana kadar sürdürdüğümüz ‘soruşturma, kovuşturmaya<br />

yeni bir haber ekleme umudumuzu hep muhafaza ettik ve kitabın<br />

yayın tarihi bu nedenle 7 yıl ertelendi. Ancak birçok ‘yaşam belirtisine’<br />

rağmen somut bir veriye ulaşmak mümkün olmadı.<br />

Umuyoruz ki, uzak olmayan bir tarihte bir ek yaparak bu kitapta<br />

Pantera Pardus Tulliana’nın yaşadığı haberini sizlerle paylaşabiliriz.<br />

O güne dek heyecanlı arayışımız devam edecek.<br />

22 | TGWL

Kedigiller (felidae) familyası Türkiye’de;<br />

yaban kedisi (felis silvestris), step kedisi (felis<br />

ocreata), saz kedisi (felis chaus), vaşak<br />

(lynx lynx), pardel vaşağı (lynx pardina),<br />

karakulak (lynx caracal), kaplan (panthera<br />

tigris) aslan (panthera leo) ve pars (panthera<br />

pardus tulliana) ile temsil edilir.<br />

Tarihi kaynaklar ve arkeolojik araştırmalardan<br />

anlaşıldığı üzere, söz konusu<br />

kediler, Çatalhöyük sakinlerinden Hititler’e,<br />

Asurlular’dan Osmanlılar’a kadar<br />

binlerce yıl boyunca günlük yaşamın,<br />

inançların ve kültürün bir parçası olarak<br />

Anadolu insanı ile birlikte var olmuşlardır.<br />

Doğu Anadolu’da yakalanmış bir karakulak,<br />

dilimizden diğer dillere geçmiş adıyla<br />

caracal.<br />

Hagop Savul<br />

Efsanenin Peşinde<br />

Erkan Kayaöz ve Hagop Savul Anadolu<br />

Biyoloji Tarihi adında bir eser ortaya koymak<br />

üzere 1999 yılında çalışmalara başladılar.<br />

Hagop Savul, Anadolu Pars’ının<br />

izini yalnızca sahada sürmekle yetinmedi,<br />

karış karış gezdiği her köyden, her avcı<br />

kulübünden, kimi zaman ev ziyaretleriyle<br />

Anadolu Pars’ına dair tüm belge ve kayıtları<br />

araştırdı, derledi. Yaşayan pars avcılarıyla,<br />

vefat etmiş olanların yakınlarıyla,<br />

Tulliana ile karşılaşmış kişilerle, postunu<br />

koleksiyonlarında muhafaza edenlerle tek<br />

tek konuştu, fotoğraflarını çekti ve hepsini<br />

kayıt altına aldı. Devam eden sayfalarda<br />

sohbet niteliğindeki teyp kayıtlarından<br />

bazılarına yer verdik.<br />

TGWL | 23

‘Anadolu Pars’ının nesli tükenmiştir,<br />

siz ütopya peşinde koşuyorsunuz’<br />

diyenlere karşı azmin<br />

zaferini kutluyoruz…<br />

Ali Üstay’ın koleksiyonunda<br />

iki adet Anadolu Pars’ı<br />

bulunmakta. Post ofisinde,<br />

tahnit edilmiş olan ise Ali Üstay’ın<br />

Kurduğu Yaban Hayatı Müzesi’nde<br />

muhafaza ediliyor. Üstay her<br />

ikisini de 1975 yılında Beyoğlu’nda<br />

bir kürkçüden satın alarak, onların<br />

muhetemelen bir kadın paltosu<br />

olma yolundaki kaderlerini değiştirmiş.<br />

Parsların şevrotin av tüfeğiyle<br />

vurulduğu tahmin edilmekte.<br />

Ali Üstay 22 Ağustos 1997, İstanbul<br />

Hagop Savul meşhur Mantolu<br />

Hasan’ı, Dr. Ahmet Kenzi Songür’den<br />

de dinledi. Songür<br />

1948-52 senelerinde belediye<br />

doktoru olarak Selçuk’ta hizmet vermekteyken,<br />

Mantolu Hasan ile tanışmış.<br />

“Kendim de av meraklısıydım. Orada<br />

leopar avcısı meşhur bir avcıyla tanıştım.<br />

Mantolu Hasan’dı ismi. Bu adamın bütün<br />

yaşamı leopar avlamak, İzmir’e götürüp<br />

satmak ve bunun geliriyle geçinmekti.<br />

Selçuk’un inciri meşhurdur, o zamanlar<br />

12 dönümlük bir incir bahçesini sattığı<br />

leoparların parasıyla aldığı söylenirdi.<br />

12 dönümlük bir incir bahçesi o zamanlar<br />

erişilmez bir pahalılıkta idi. Benim<br />

kendisinden duyduğum 12 tane leopar<br />

vurduğudur.<br />

Bir keresinde leopar tarafından yaralanmıştı,<br />

belediye doktoru olarak bana müracaat<br />

etti. Hayvan ayakkabısıyla beraber<br />

küçük parmağını koparmış, kafa derisini<br />

pençesiyle alnına indirmiş, bu durumda<br />

geldi. Ayak parmağını da ayakkabısıyla<br />

beraber ısırıp, derisiyle koparıp, parmağı<br />

götürmüştü. Kafa derisini arkada parçalamış,<br />

alnına indirmiş. Yapabildiğim kadar<br />

geriye çektim, bir güzel dezenfekte ettim,<br />

sarıp sarmaladım, İzmir Devlet Hastanesi’ne<br />

sevk ettim.<br />

Ondan dinlediğim çok enteresan hikâyeler<br />

vardır. Avcılık tarzı şöyleydi: Fak<br />

24 | TGWL<br />

kuruyordu, kapan yani. Gerilmiş yaylı,<br />

demirden yapılmış büyük bir fak. İçine et,<br />

kokmuş balık, öteberi koyuyordu. Fakı<br />

dört, beş yerinden, 2-3 metrelik zincirlerle<br />

zincirliyordu, zincirlerin ucunda da<br />

demirden çengeller bulunuyordu. Kaplan<br />

geliyor, oraya bırakılan şeyi yiyeyim derken<br />

ya pençesini kaptırıyor ya kafasını. Kafasını<br />

kaptırırsa zaten boğularak ölüyor. Bileğinden<br />

yakalanırsa, fakla beraber ilerlemeye<br />

başlıyor, zincirlerin ucundaki çengeller bir<br />

yere takılınca hayvan boyuna çekmeye çalışıyor.<br />

Mantolu iki gün, üç gün, dört gün<br />

uzaktan takip ediyor bu hadiseyi, yanına<br />

sokulmuyor.<br />

Havyan o hale geliyor ki, aç, susuz, baygın<br />

vaziyette yatarken yaklaşıyor yanına.<br />

Derisini zedelememek için bir gözüne,<br />

diğer gözünden çıkacak şekilde ateş ediyor<br />

tek kurşunla. Derisi zedelenirse iyi para<br />

etmiyormuş. Bu şekilde öldürüyor, derisini<br />

yüzüyor, tabaklatıyor ve İzmir’e getirip satıyor.<br />

O zamanki parayla 500 lira çok para<br />

idi. 500 liraya sattım diye gelir anlatırdı.<br />

Bir keresinde, kaptırdığı bileğini kendi<br />

koparmış ve üçayaklı kalmış hayvan. Bir<br />

müddet sonra o üçayaklı hayvanı da gene<br />

vurdu, getirdi Mantolu. Selçuk’ta meydana<br />

astı.”<br />

Dr. Ahmet Kenzi Songür<br />

7 Ocak 1998, İzmir<br />

Sonunda...<br />

Hagop Savul, 1-15 Ekim 2001<br />

tarihlerinde Doğu Karadeniz’e çıktı.<br />

Çamlıhemşin, Kaçkar Dağları, Hazindağı,<br />

Pokut, Sal, Elevit Yaylalarında<br />

araştırmalarına devam etti. Sonunda 5<br />

Ekim 2001 günü bir anda karşı kayalığın<br />

üzerinde oturmakta olan Anadolu<br />

Pars’ının farkına vardı.<br />

Büyük bir heyecana kapılan Hagop Savul<br />

hızla kamerasına uzandı. Çok çevik<br />

olduğunu bildiği Pars’ı gözden kaybolmadan<br />

belgelemek istiyordu. Bu çok<br />

kısa ve karmaşık süreçte otomatik kamera<br />

arka plana odaklanmış, Anadolu<br />

Pars’ı sonunda bir fotoğraf karesinde<br />

tespit edilmiş olsa da, görüntü arzu<br />

edilen nitelikte olamamıştı.<br />

Arazide Hagop Savul ile birlikte olan<br />

Erkan Kayaöz duygularını şöyle ifade<br />

ediyor:<br />

“Anadolu Pars’ının fotoğrafı artık<br />

arkadaşım Hagop’un arşivinde. Evet,<br />

artık Anadolu Pars’ının yaşadığını kayıtlı<br />

olarak biliyoruz. ‘Anadolu Pars’ının<br />

nesli tükenmiştir, siz ütopya peşinde<br />

koşuyorsunuz’ diyenlere karşı azmin<br />

zaferini kutluyoruz. Özverili çalışmaları<br />

ile yaban hayatını taçlandıran Hagop<br />

Savul’a binlerce teşekkürler.”<br />

Hagop Savul ve Erkan Kayaöz artık<br />

Anadolu Pars’ının Kaçkarlar’da yaşadığını<br />

biliyor, Amanoslar’dan da aynı<br />

haberin eninde sonunda geleceğine<br />

inanıyor. Zaten bu haberin ardından<br />

Anadolu’nun çeşitli bölgelerinden Pars<br />

ihbarları gelmeye devam ediyor.<br />

Biz de araştırma, derleme ve belgeleme<br />

çalışmalarıyla bu kitabın hazırlanmasına<br />

çok önemli katkılar sağlayan Hagop<br />

Savul ve Erkan Kayaöz’e gönülden<br />

teşekkür ediyoruz.

Özgür Yaşa, Mutlu ol<br />

Farklı Tutkular, Aynı<br />

Eşsiz bir outdoor deneyimi için tıklayın<br />

www.kamperest.com<br />

TGWL | 25

Buruk<br />

Veda<br />

Mehmet Emin Bora<br />

26 | TGWL

TGWL | 27

Yaklaşık olarak 5 aydır yurdumuzda bulunan bıldırcınlar<br />

binlerce yıldır olduğu gibi ülkemizi terk<br />

etmek üzere hazırlık yapmaktadırlar. Yavrular yumurtadan<br />

çıkmış, yırtıcılardan korunmayı öğrenmiş,<br />

küçücük kanatları ile yaptıkları kısa mesafeli uçuşlar –işimize<br />

gelmese de- aslında o büyük yolculuğun ön hazırlığıdır. Tahıl<br />

ve yağlı tohumlarla beslenmişler, vücutlarında biriktirdikleri<br />

yağları, yapacakları uzun uçuşlar sırasında gereken kaloriyi<br />

sağlamakta kullanacaklar.<br />

Ekvator kuşağını bulmak için geceleri ay ve yıldızları, gündüzleri<br />

ise yerin manyetik alanını, bir pusula gibi ustalıkla<br />

kullanmaktadırlar. Bu yeti, genetik bir miras olarak nesilden<br />

nesile aktarılmak sureti ile sonsuza kadar soylarının devamını<br />

sağlayacak.<br />

Eylül ayının başlarında kuzeyin uçsuz bucaksız steplerinden<br />

Afrika’ya gidecek olan pek çok kuş türü gibi bıldırcınlar da,<br />

28 | TGWL

kutsal göçün başlangıç işaretini bir dizi doğal değişimden<br />

alır. Sobahar yağmurları, bir ikaz işareti niteliğindedir. Hızlı<br />

esen Kuzey rüzgarları ise mutlaka kullanılması gereken bir<br />

ulaşım aracı gibidir. Hava şartlarında oluşan ani değişiklikleri<br />

ustaca kullanabilirler. Bunu, inanılmaz bir düzen içinde<br />

her yıl aynı zamanda yerine getirirler.<br />

Küçücük beyinlerinde çalan alarm zilleri onlara “hadi güneye,<br />

güneye” diye zorlamaktadır.<br />

Ayrıca şimdi gitmelidirler ki<br />

seneye gelebilsinler!..<br />

Bir sabah Kuzeydeki bir platodan kalkarlar ve tek bir uçuşla<br />

ülkemizin Karadeniz sahillerine kadar varırlar. Bu uzun<br />

maratonun ardından yorgun ve bitkindirler. Kara parçasına<br />

erişmenin müjdecisi, insanoğlunun icadı ışıktır. Dolayısıyla,<br />

gördükleri ilk ışığa yönelirler. Birkaç gün dinlenmeleri<br />

gerekir. Afrika’ya varmak için önlerinde aşılması gereken<br />

kocaman bir deniz ve daha çok uzun bir yol vardır.<br />

Yolculuğun sonuna doğru dayanma güçleri bitmek üzeredir.<br />

Her an yükseklik kaybederken, neredeyse denizi yalarcasına<br />

ışığa doğru uçarlar.<br />

Bilemezler korkunç o korkunç tuzağı.<br />

Bütan gazının çıkardığı ışığın önüne gerilmiş bir ağ, varacakları<br />

son nokta olur.<br />

Ağın arkasındaki adam ise histeri krizi içinde av yaptığını<br />

zannetmektedir.<br />

Ne insanlığa ne de avcılığa yakışır.<br />

Bıldırcın Teybi<br />

Kurtulanlara içgüdüleri önder olur. Birkaç gün içinde, kendilerini<br />

toplar toplamaz, yeniden yola koyulurlar. Balkanlar<br />

üzerinden Akdeniz’i geçerlerse, daha az zorlanacaklarını<br />

bilirler. Saroz Körfezi ve<br />

Bunun adı tuzaktır!<br />

Yunanistan üzerinden değişmez hedef yine Afrika’dır. Büyük<br />

göçte kılavuzlar arkada kalan yeni yavrulara yol gösterir.<br />

Sürekli:<br />

“Güneye... Güneye“ diye bağırırlar.<br />

Sadece siz duymazsınız onları.<br />

Devamlı uçmaktan yorulan yavrular, zayıflayan anaçlar,<br />

bir nebze olsun soluklanmak isterler. Ama dinlenmek için<br />

güvenli yer neresidir acaba? Aniden yerden dost sesler<br />

yükselir gökyüzüne. Emin bir konaklama alanı bulunmuştur!..<br />

Sevinç içinde hep beraber yere inerler.<br />

Gün ağarırken dost bildiği seslerin yerini, tüfek sesleri alır.<br />

Yine medeniyetin tuzağına düşmüşlerdir. O riya dolu sesler<br />

medeniyetin amaç dışı kullanılan bir aygıtından çıkmıştır.<br />

Bu bir teyptir.<br />

Hayvanlar aleminde yalan yoktur. Nereden bilsinler!<br />

Şimdi umut; bir yudum su,<br />

belki de bir başak tanesidir<br />

Bu badireyi de atlatanlar buruk bir veda ile ülkemizi terk<br />

ederler. Belki de sitemlerini, seneye yurdumuza daha az<br />

gelmekle ortaya koyacaklardır.<br />

Bahse konu yasak avlanma metodlarını kullanan insanlar<br />

(!) da kendilerini avcı zannederler. Çirkin mazeretleri her<br />

zaman hazırdır:<br />

“ Başka türlü olmuyor ki!..“<br />

Oysa kullandıkları yöntemin hiçbir ahlaki değeri yoktur. Bu<br />

gerçeği seslendirdiğiniz zaman, az gelişmiş ülkeleri örnek<br />

göstermeye kalkarlar. “Kötü örneğin emsal teşkil etmediğini”<br />

hiç düşünmezler.<br />

• Bu yasa dışı ses cihazlarını kim getirir?<br />

• !..<br />

- Kim satar?<br />

- !..<br />

- Kim alır?<br />

- !..<br />

- Yasa dışı bu yöntemleri tamamen<br />

ortadan kaldırmak çok mu zordur?<br />

Aslında bu kişiler yaptıkları işin yasalar karşısında suç olduğunu<br />

bilirler ve bile bile yaparlar. Bütün bunları gördükten<br />

sonra insanların birbirini aşağılamak için kullandığı “kuşbeyinli”<br />

değiminin neye istinaden söylendiğini anlamakta her<br />

zaman güçlük çekmişimdir.<br />

Vurdukları kuşun tamamı kadar yürekleri olmayan bu kişiler<br />

avcı değil, avcıların yüzkaralarıdır.<br />

02.09.1995<br />

Bu yazımın Milliyet Gazetesi’nde yayınlandığı tarihten bugüne<br />

kadar, yaklaşık olarak 21 yıl geçmiş.<br />

13 ağustos 2016 günü bıldırcın avı açıldı. Aynı gün ben de<br />

71 yılı geride bıraktım. Hayat zaman zaman tesadüflerden<br />

ibarettir. Şans ise sadece hazır olana güler. (13 Ağustos<br />

2016 / Çamlıdere)<br />

TGWL | 29

Konu Eğitim İse<br />

En Baştan<br />

Ne Yaptığımızı<br />

Bilmek Gerek…<br />

Yazan: Alper Uçar - Cihan Uçar<br />

30 | TGWL

TGWL | 31

Hadi kaldığımız yerden<br />

bu sayımızda devam<br />

edelim. Öncelikle<br />

açılmış olan yeni av<br />

sezonunda avcılığa ve doğaya<br />

gönül vermiş tüm dostlarımıza<br />

selam eder, kazasız belasız bir sezon<br />

geçirmelerini dilerim. Önceki<br />

yazımızda kendimden ve ailemden<br />

kısaca bahsedip, özellikle ‘Deutsch<br />

Kurzhaar’ av köpekleri ve<br />

eğitimleri ile ilgili sizlere mevcut<br />

deneyimlerimi aktarmaya çalışacağımı<br />

söylemiştim.<br />

Fakat ağabeyim Cihan UÇAR ile<br />

yazılarım üzerine bir istişareden<br />

sonra birkaç değişiklik yapmaya<br />

karar verdik. Yazımızı ağabey-kardeş<br />

olarak birlikte yazmayı kararlaştırarak<br />

onun önerisi üzerine,<br />

öncelikle bir ırkın üzerine yoğunlaşmadan,<br />

genel olarak deutsch<br />

kurzhaar ile tanışana kadar besleğimiz<br />

ırklar ve işin özü olan avcılık,<br />

avlanma yöntemleri gibi konuları<br />

da ele alarak siz değerli dostlarımıza<br />

en başından avcılığı ve<br />

neden deutsch kurzhaar oluşunu<br />

aktaracağız. Sözü şimdi ağabeyim<br />

Cihan UÇAR’a bırakıyorum.<br />

Merhaba saygıdeğer dostlarımız.<br />

Bir önceki sayıdaki yazımızda kardeşim<br />

ile tanışmıştınız. Kardeşimin<br />

bana bu konuyu açtığında aklıma<br />

bazı değişikler yapmak geldi. Bu<br />

eğitim ve deutsch kurzhaar ırkını<br />

anlatmadan önce kendimde genç<br />

bir avcı olarak ava yeni başlayacak<br />

hevesli kardeşlerimize ve<br />

büyüklerimize elimizden geldiğince<br />

bilgilerimizi ve yaşadığımız tecrübelerimizi<br />

aktarmak istedim. Onun<br />

için en baştan avcılık nedir? , nasıl<br />

yapılır? , ne ile ne avlanır? , hangi<br />

ırk yaptığımız ya da yapacağımız<br />

ava daha uygundur gibi konuları<br />

siz değerli dostlarımıza aktardıktan<br />

sonra kendimizin daha önce<br />

sahip olduğu ırklar ve eğitimleri ile<br />

ilgili konuları sizlere kardeşim ile<br />

birlikte aktaracağız.<br />

Avcılık Nedir?<br />

Avcılık, bir canlının değişik amaçlarla<br />

diğer canlıyı, ölü veya diri<br />

olarak ele geçirmek için yürüttüğü<br />

bir eylemdir.<br />

Ancak burada avcının ava karşı<br />

mutlak üstünlüğünün olması etik değildir.<br />

Adına avcılık dediğimiz olayın<br />

gerçekten oluşması için avlananın<br />

kaçıp kurtulma şansının olması, kural<br />

olarak kaçabilecek güçte olması<br />

gereklidir. Avın kaçabilme şansına<br />

koşut avcının eve eli boş dönme<br />

olasılığı vardır. Avcılığın en güzel<br />

yanı her zaman zor ve heyecanlı<br />

olanıdır bana göre.<br />

Peki Neden Avcılık?<br />

Bana göre avcılık insanların özünde<br />

olup günümüzde ise genlerinde<br />

bastırılmış olarak tuttukları ilk fırsatta<br />

tetiklenip engel olamayacakları<br />

doğal bir şey. İnsanları ava iten şey<br />

yaratışından kaynaklanmaktadır. Biyolojik<br />

olarak baktığımızda insanlar<br />

etobur özelliği taşımaktadır. Yani<br />

gözler mesafe tayini yapabilmek için<br />

kafanın önünde (saldırı yapabilmek<br />

için), diğer etoburlar gibi de kesici<br />

ve parçalayıcı dişlere sahip oluşu<br />

bana göre bunun kanıtlarından<br />

bazılarıdır.<br />

Günümüzde ise insanları avcılığa<br />

iten neden; İnsan kendine verilen<br />

yaşamı içgüdüleriyle yaşayan hayvanların<br />

aksine, bulunduğu çeşitli<br />

uğraşlar, seçim ve davranış biçimleriyle<br />

doldurmaya çalışmaktadır. Hayat<br />

mücadelesi de denilen bu olgu<br />

birçok sorumluluğu beraberinde getirmektedir.<br />

Yapmayı zorunlu olduğu<br />

işlerin baskısı altında bunalan insan,<br />

yaşamına bir anlam katabilmenin<br />

ve mutlu olmanın özlemini çeker.<br />

İnsan arayıştan yola çıkarak doğaya<br />

dönüş yollarından biri olan avcılığı,<br />

kendisini mutlu eden anlamlı bir<br />

etkinlik olarak bulur ve uygular.<br />

Neden böyle bir genel kapsamı<br />

konu aldım diye soracak olursanız?<br />

Yeni ava başlayacak genç<br />

arkadaşlarım ve değerli büyüklerimin<br />

yaşadığım sıkıntılar ile uğraşıp<br />

vakit kaybetmeden kendi tarzlarını<br />

bulmalarını ve konunun genel<br />

olarak eğitim oluşundan işe en<br />

başından başlayarak ne yaptığımızı<br />

bilmemizi istedim. Artık avcılık<br />

nedir diye başlamanın zamanı<br />

geldi.<br />

32 | TGWL<br />

İlk insanla başlayan avcılık tutkusunda,<br />

çevresel koşullara göre kullanılan aletler<br />

ve iklime göre yöntemler değişmiş<br />

fakat özü değişmemiştir. Avlanmanın<br />

bir ayrıcalık olduğu gerçeği,<br />

tarih boyunca süre gelmiştir.

TGWL | 33

Gelişim Sürecine Göre<br />

Avcılığın Basamakları<br />

Avcılığa ilk başlayanlar ile yeterli doyuma ulaşmış ve tecrübe<br />

sahibi olmuş avcılar arasında büyük farklar görülmektedir.<br />

Daha yeni avcılığa başlamış kişilerde, gerek içgüdüsel olarak,<br />

gerekse frenlenemeyen bir tutku olarak, yaban hayatını<br />

gelişi güzel ele geçirme isteği ağır basmaktadır. Alınan avcılık<br />

eğitimi ve kişisel gelişim süreci sonucunda, daha ileriki yıllarda<br />

bu istek daha kontrollü bir hal almaktadır. Ve basamakları şu<br />

şekildedir:<br />

• Öğrenme basamağı<br />

• Sınırlara ulaşma basamağı<br />

• Trofe basamağı<br />

• Methot basamağı<br />

• Sportmenlik basamağı<br />

Kısaca bu basamakları açıklayacak olursak: öğrenme basamağında<br />

avcı tüfek edinme, nişan ve atış stilleri deneme,<br />

hangi ava uygunluk göstereceğini seçme aşamasında olduğu<br />

basmaktır. Sınırlara ulaşma basamağında ise amaç sınırları<br />

zorlayarak çok avı ele geçirme çabasında olarak hırslı olunan<br />

bir basamaktır. Avcı sabahtan akşama kadar av peşinde<br />

koşturur. Trofe basamağı ise av minimize edilmiş, önceden<br />

belirlenmiş ve avcılığı genelde kamp kurarak 4-5 günde yapılan<br />

avlanılan hayvanın belirgin özellikleri olan bir basmaktır.<br />

Ben şahsen bu basamağa nail olamadan pas geçtim. Çünkü<br />

ülkemizde trofe avcılığı yapmak avcının ekonomisinin belli bir<br />

seviyenin üstünde olmasını gerektirmektedir ne yazık ki. Methot<br />

basamağında avcı doyuma ulaşmış bir şekilde ava daha çok<br />

kaçma şansı verdiği bir basamaktır. Tüfeğinin kalibresini düşü-<br />

34 | TGWL

ür, köpeksiz ava gitmeye çalışır, her avı<br />

beğenip vurmaz bu basamakta. Kısaca<br />

biraz yaşlanınca olacak işler bana göre…<br />

Sportmenlik basamağında ise uzun yıllar<br />

avcılık yapmış artık son noktada olup<br />

tamamen doyuma ulaşmış bir avcı vardır<br />

karşımızda. Bu aşamada genelde avcı<br />

kendi anılarını tecrübelerini aktarmak ister<br />

ve bunun üzerine kitap yazma ve dergilerde<br />

verdiği yazılar ile gelecek olan nesillere<br />

bilgiler aktarmak ister. Umarım gün<br />

gelirde kardeşim ile de ben bu basamağa<br />

ulaşırız…<br />

Kardeşim Alper ile birlikte bir sonraki yazımızda<br />

ülkemizde yaygın olarak yapılan<br />

avcılık ve avlanma şekilleri ile yapmaya<br />

karar verdiğimiz avcılık çeşidine göre<br />

bizim beslediğimiz ve genel olarak yaygın<br />

olan av köpeği ırkı seçimi hakkında sizleri<br />

mevcut bilgi ve tecrübelerimiz doğrultusunda<br />

bilgilendirmeye çalışacağız.<br />

Sağlıcakla kalın…<br />

TGWL | 35

36 | TGWL<br />

Ümit Çukurel

Ümit Çukurel<br />

Başlamak bitirmenin yarısıdır diye hep söylerim.<br />

Seyahatten döndüğüm günden beri, “artık bugün”,<br />

“yok yarın” diyerek, yazıyı son teslim etme<br />

gününe az bir süre kala, kalemi biraz evvel, alabildim<br />

elime. Anladım ki yazmak, sıcak yaz günlerinde zor<br />

yapılan şeylerden biriymiş, çünkü etrafta insanın konsantrasyonunu<br />

bozacak şey çok. Her neyse, işin yarısını bitirdiğime<br />

göre, kalan yarısı için asıl konumuza geri dönebiliriz.<br />

TGWL | 37

Anlaşılan Slovenya isminin bana birşey ifade<br />

etmesi, eski Rus Cumhuriyetlerinden<br />

biri veya Çeko-Slovakya’nın bir parçası<br />

olmadığını anlamak için motosiklete<br />

binmeye başlamam gerekiyormuş. İlk uzun -kendime<br />

göre tabii- seyahatim için 2009 yılının sıcak bir yaz<br />

günü Trieste’den motosikleti almaya giderken uçağımız<br />

Ljubljana’ya inince, o güne kadar sandıklarımın<br />

tümünün yanlış olduğunun farkına varmam uzun<br />

sürmemişti. Meğerse Slovenya, 1991 yılında bağımsızlığını<br />

ilan etmiş ve gördüğüm kadarıyla, dağılmış<br />

Yugoslavya’nın Avrupa’lı olmaya en yakın ülkesiymiş;<br />

ne yapalım, ne demişler öğrenmenin yaşı yoktur.<br />

O günden sonra neredeyse yaptığım bütün seyahatler<br />

Ljubljana havaalanı ve Trieste limanından<br />

başlamış olmasına rağmen, her zaman aklımda olan o, “Slovenya’yı<br />

baştan sona bir gezmek gerek” fikrini gerçekleştirmek 2016 yazına<br />

nasip oldu.<br />

Görünüşe göre, yaklaşan bayram tatilini önceki hafta ile birleştirip<br />

uzatma fikri sadece benim aklıma gelmemiş; daha önce Pendik<br />

limanında gönderilme sırasına girmiş bu kadar çok motosiklet görmemiştim.<br />

Aşırı sıcak bir günde, yeni ve yavaş prosedürlerle savaş<br />

verip, birkaç saat içerisinde motorları feribota yükleyerek gidiş gününü<br />

beklemek üzere evlerimize döndük.<br />

Öğle saatlerinde Trieste’ye vardığımızda, bu kadar yıldan sonra bir ilk,<br />

feribot gelmiş, bizim motorları çıkartmamızı bekliyordu. Bu iyi birşeydi,<br />

en azından o sıcakta Trieste’de gezip vakit öldürmeye gerek kalmamıştı.<br />

Hava çok sıcaktı, motorları indirip ayrı yönlere doğru yola çıkacaktık.<br />

Herkes güzel güzel seyahatlerini planlamıştı; bir ben, tembel Ümit,<br />

hala, “şimdi nereye gitsem acaba?” diye düşünüyordum. Bled’e mi<br />

38 | TGWL

gitsem, Ljubljana’ya mı gitsem;<br />

koca ülke önümdeydi ama ben<br />

zahmet edip önceden bir plan<br />

program yapmamıştım.<br />

Neyse, haritaya ve havanın sıcaklığına<br />

bakınca, hafta sonunu<br />

deniz kenarı, sayfiye tadında bir<br />

yerlerde geçireyim diye düşünmeye<br />

başladım. Gidilmesi<br />

gerektiğini listelediğim yerlerden<br />

biri çok yakında, Lipica Harası’ydı;<br />

sonradan orada öğrendiğim<br />

üzere, dünyaca meşhur Lipizzaner<br />

atları buradan çıkarmış.<br />

Aslında bir at yarışı meraklısı<br />

falan değilim de, rehber gidilip<br />

görülmesi gereken yerlerden biri<br />

olarak işaretlemiş; hayvanları<br />

severim, vaktim de var diye düşünüp,<br />

daha fazla vakit kaybetmeden<br />

Slovenya’ya doğru Trieste<br />

Limanı’nı terk ettim.<br />

Saatlerce yol yaptıktan sonra<br />

-pardon, 15 dakika kadar yol<br />

yaptıktan sonra, ne zaman ve<br />

nasıl olduğunu anlamadan<br />

kendimi Slovenya’da, 5 dakika<br />

sonra da Lipica’da buldum. Başlangıç<br />

pek iç açıcı değildi, daha<br />

motor ısınmadan, ilk turistik ziyaretimi yapmak<br />

üzere Lipica Harası’na giriş yaptım.<br />

Büyük bir alana dağılmış tarihi hara, eski<br />

binalar, gösteri alanları ve ahırlara sahipti.<br />

Gösteri saatini kaçırmıştım, atların çoğu<br />

da ahırlarda ve parmaklıklar arkasındaydı,<br />

ama bir saat kadar gezip etrafa baktıktan<br />

sonra yoluma geri döndüm. Gösteriyi<br />

yakalasaydım iyi olur muydu, olabilir.<br />

Fakat bir daha gider miyim? Hiç sanmam;<br />

mesela, Tayland’da fillerle bile daha fazla<br />

sosyallesebiliyorsunuz.<br />

Hafta sonu için Piran’da karar kıldım;<br />

çok yorgundum, kilometrelerce -35-40 kadar-<br />

yol yapmıştım birkaç gün dinlenmem<br />

gerekiyordu. İşin doğrusu Slovenya küçük<br />

bir ülke ve mesafeler çok kısa; otobandan<br />

giderseniz daha da kısa, ama yine de,<br />

uzun da sürse güzellikler her zaman ara<br />

yollarda.<br />

Piran ve İzola Slovenya’nın denize açılan<br />

kapısı; ikisi de yapıları ve dar sokakları ile<br />

Venedik benzeri bir mimariye sahip tarihi<br />

yerler. Tarihi derken, bizim tarihi yerlere<br />

pek benzemiyor, ikisi de inşa edildikleri<br />

güne yakın bir şekilde tertemiz korunuyor.<br />

Biraz Slovenya’dan bahsetmek gerekirse;<br />

öncelikle, gidebilmek için Schengen vizesi<br />

almamız gerekiyor. Para birimleri Euro,<br />

başkentleri ve en büyük şehirleri Ljubljana,<br />

nüfusları ise 2 milyon civarı; kısacası<br />

huzurlu bir yer.<br />

Akşamüstü Piran’a vardığımda güneş<br />

gücünü birazcık kaybetmeye başlamıştı.<br />

Açıkçası çok sıcak bir gün olmuştu ve uzun<br />

bir yol yapmasam da sıcak tüm enerjimi<br />

alıp götürmüştü. Neyseki, motosikletle<br />

gezdiğim için, arabaların giremeyeceği<br />

dar sokaklardan birinde bulduğum şirin<br />

bir otele yerleştim ve motoru sokağa park<br />

ettim. Bu arada, dar sokaklar derken,<br />

bazıları çok dardı, öyle ki, oteli buluncaya<br />

kadar bir defa geri geri bayağı bir yol<br />

gitmem gerekti.<br />

Peki, “Piran’a gidersek ne yapabiliriz?”<br />

sorusuna vereceğim yanıt, güneş varken<br />

bulduğunuz herhangi bir boşluktan denize<br />

girin, zaten sahil boyunca insanlar denize<br />

girsin diye merdivenler ve geçişler koymuşlar.<br />

Sonra dar sokaklarında kaybolun,<br />

tepedeki kiliseye gidip, hala nefes varsa<br />

eğer, kulesine çıkarak manzaranın tadını<br />

çıkarın. Akşam da sahildeki restoranlardan<br />

birinde güzel bir yemek yiyip, sonrasında<br />

yine aralardaki barlarda takılın.<br />

Piran’da yaptığım program, pazartesi<br />

sabahı Maribor’a geçmek olsa da, İstanbul’dan<br />

arkadaşlarım Murat ve Güray<br />

TGWL | 39

“gel, pazartesi Bled’de buluşalım” dediğinde uzun uğraşlar sonucu<br />

-5 10 dakika kadar- yaptığım rotamı değiştirip, pazartesi<br />

günü Piran’dan çıkıp istikametimi Bled’e çevirdim.<br />

Bled yolunda görmek istediğim, görülmesi gerekenlerden 2<br />

yer vardı; Postojna Mağarası ve Predjama Kalesi. Akşama<br />

kadar Bled’de olabilirim diye düşünüyordum, dediğim gibi ne<br />

de olsa Slovenya’da mesafeler çok kısa.<br />

Postojna’ya vardığımda hava güzeldi, fakat mağaralara doğru<br />

yürümeye başladığımda uzaktan sesleri gelen gök gürültüleri,<br />

bizzat sağanak yağmur şeklinde teşrif ettiler. Uzun bir yürüyüş,<br />

iniş ve tırmanıştan sonra kapağı müzeye attığımda iyice ıslanmıştım.<br />

Hep soruyorum, yok mudur bu işin ortası; hayat, ya<br />

sıcaktan yanmak, ya da sağanak yağmurdan sırılsıklam olmak<br />

mıdır hep?<br />

Yola çıkmak için hem sıvı takviyesi, hem de elbiselerden sıvı<br />

tahliyesi için bayağı bir beklemek zorunda kaldım; motosiklet<br />

yaşamında ıslak kıyafet üzerine yağmurluk giymek kadar<br />

keyifsiz bir başka şey, olsa olsa üzerinize yağmurluk giymenize<br />

rağmen ıslanmanız olabilir.<br />

Predjama Kalesi’ne vardığımda yağmur iyice yavaşlamıştı;<br />

ama sonrasında yine giymeye üşeneceğim için yağmurluğu<br />

çıkartmayınca, içerideki bütün katları dilim bir karış dışarıda<br />

inip çıkmak zorunda kaldım.<br />

Predjama, bizim Sumela Manastırı gibi dağların içine inşa<br />

edilmiş. Hikaye şöyle ki, isyankar Predjama şövalyesi Erazen’in<br />

gizli -nasıl gizli kalmışsa- kalesiymiş. İçeride odalar, cephanelikler<br />

vs birçok eski eşyalar görebilirsiniz; tarih meraklılarına<br />

tavsiye ederim.<br />

Predjama’dan çıktıktan sonra km olarak az, ama güzergah<br />

olarak virajlı ve karanlık orman yollarından Bled’e doğru yola<br />

çıktım. Daha önce birkaç defa Bled Camping’de bir akşam<br />

kamp yapıp, oradan gideceğim yerlere doğru yola çıkmıştım,<br />

Slovenya hakkındaki bilgim o kadardı.<br />

Akşama doğru Bled’e vardım; “ne var ne yok, bir iki de fo-<br />

40 | TGWL

toğraf çekeyim” derken, bir de baktım,<br />

tanıdık TR plakalı 2 motor göl kenarına<br />

park etmiş. Ayarlama yapsaydık<br />

bu kadar iyi zamanlama olmazdı; çok<br />

geç olmadan bir yer bulup yerleştik ve<br />

akşam yemeği için dışarı çıktık.<br />

Bled Gölü, turist çeken kalabalık bir yer<br />

ve göl manzarası günün her saati güzel<br />

fotoğraflar verebiliyor. Gün içinde gölün<br />

pırıl pırıl sularında yüzebilir, tekne<br />

ile gölün ortasındaki kiliseye gidebilir<br />

ve göl çevresindeki yürüyüş parkurlarında<br />

yürüyebilirsiniz; bütün bunların<br />

yanında Bled Kalesi’ni gezmeyi de<br />

unutmayın tabii.<br />

Bled’in kalabalığı bizi biraz yorunca<br />

ve kaleyi de gezdikten sonra sıcak<br />

basınca, yaklaşık yarım saat mesafede<br />

Bohinj Gölü’ne doğru yola çıktık; önceden<br />

aldığım bilgilere göre Bled’den<br />

daha sakin ve doğası daha az ellenmiş<br />

bir yerdi, vardığımız zaman da kendi<br />

gözlerimizle görüp buna şahit olduk.<br />

Bohinj, doğudan batıya uzanan şekli<br />

ile uçsuz bucaksız gibi görünüyordu.<br />

Bled’e göre, daha çok doğa sporu<br />

ağırlıklı aktivitelerle uğraşanlar tarafından<br />

tercih ediliyor; gelen arabalardan<br />

da bunu görebilirsiniz, hepsinin<br />

arkasında bisikletler, kanolar vs..<br />

Konaklama alternatifleri ise Bled’e göre<br />

biraz daha az gibi, ama “birşeyler ayarlamadan gidersek açıkta kalır mıyız?” diye<br />

sorarsanız, tahmin etmem.<br />

Slovenya’da deniz kenarı pek fazla şehir olamayabilir, ama ülkenin her yerindeki<br />

yemyeşil ormanlar içerisindeki bu tertemiz göller, zaten nüfusu çok da fazla olmayan<br />

bu ülkeyi turistik açıdan tercih haline getiriyor. Biz de bunu bizzat tecrübe ettik; daha<br />

önce tertemiz tatlı sularda, yanımızda, -belki de doğalarında mantıksız bir şekilde<br />

avlanmadıkları için- bizden korkmayan ördekler ve kuğularla yüzmemiştim.<br />

Bohinj’den sonra ülkenin diğer ucuna olan programıma devam etmenin vakti gelmişti.<br />

İlk olarak Skofja Loka’ya gidip, biraz gezdikten sonra Ptuj’a geçecektim. Skofja<br />

Loka’ya vardığım zaman, motoru park edip yürümeye başladım. Hava çok sıcaktı<br />

TGWL | 41

ve gördüğüm yerler de hoşuma gitmişti; etraftan birilerine sordum, “Skofja<br />

Loka mı iyidir, Ptuj mu?”. Bir insan bu kadar seyahatten hiç mi ders almaz,<br />

değil mi? Gelen cevap sürpriz olmadı, “tabii ki Skofja Loka”. Öyle dediği<br />

zaman zaten sıcaktan baymış olan ben, hemen ilk gördüğüm otele yerleştim;<br />

ne kadar da kolay ikna oluyorsam.<br />

Skofja Loka ve Ptuj, Slovenya’nin eski çağlardan kalmış ve çok bozulmadan<br />

korunmuş şehirlerinden ikisi. Günün kalanını Skofja Loka’nın tarihi meydanında<br />

ve sokaklarında gezinerek geçirdim. Ertesi gün de uyanıp Ptuj’a<br />

gittim, kapısından girer girmez de, önceki akşam Skofja Loka değil de<br />

Ptuj’da kalmış olmam gerektiğini anladım. Skofja Loka kötü müydü, değildi;<br />

ama Ptuj daha büyüktü ve daha çok vakit ayırmak gerekiyordu. Fakat hafta<br />

sonuna Maribor’da yer ayırttığım için yoluma devam etmem gerekti.<br />

Bu arada Skofja Loka’da başıma ne gelse beğenirsiniz; vardığımda otelin<br />

avlusuna motoru güvenli bir şekilde<br />

park ettim. Sabah kalktığımda,<br />

bir baktım ki sokakta inşaat var<br />

ve çıkış kapalı. Otel sahibine “ne<br />

etçez?” dedim; “merak etme,<br />

hallederiz” falan filan dedi, bana<br />

merdivenleri gösterip, “buradan<br />

çıkartırız” dedi. Muhtemelen beni<br />

Marc Coma falan sandı. Biraz<br />

sonra elinde uzun kalaslarla<br />

geldi, merdivene dayayıp, “hadi<br />

güle güle” dedi. Motor zaten<br />

tepeleme dolu, çok ağır; ben mi?<br />

Daha önce böyle cambazlıklar<br />

yapmamışım, kalaslar da oynayıp<br />

duruyorlar. Düşürsem, motorun bir<br />

yerlerini kırmayı bırak, muhtemelen<br />

kendimi de bir güzel kırarım.<br />

Neyse iş başa düştü, baktım yapacak<br />

birşey yok, eleman da bayağı<br />

ciddi; neyse o arkadan biraz ittirdi,<br />

ben biraz acemi şansımla yine<br />

yalan söylemeyeyim, beklediğimden<br />

de kolay bir şekilde motoru<br />

caddeye çıkarttık.<br />

Slovenya seyahati boyunca öğle<br />

yemeklerinde nedense durduğum<br />

yerlerde genellikle tost buluyordum;<br />

sonrasında da dondurma<br />

yiyordum. Slovenya’da dondurma<br />

çok iyi ve bence bulması en kolay<br />

şeydi, adımbaşı dondurmacı vardı<br />

ve külahlardaki toplar da kocamandı.<br />

Tavsiye ederim, size de<br />

giderseniz bol bol dondurma yiyin;<br />

özel birşey değil, ama iyi gidiyor.<br />

42 | TGWL

Maribor’a geçmeden önce, adını yıllar önce başka bir kaynakta<br />

duyduğum Jeruzalem’e uğradım. Jeruzalem, üzüm bağları<br />

ve tabii şaraplarıyla meşhur bir bölge. En güzeli ise, kayboluncaya<br />

kadar uçsuz bucaksız bağların arasında gezmek idi.<br />

Genel olarak herşey güzeldi, fakat hava çok sıcaktı; nedenini<br />

bilmiyorum, sıcak hava ilk defa bu seyahatte çok yordu. Akşam<br />

olurken Maribor’a girdim ve otelime yerleşti.<br />

O hafta sonu şansıma Maribor’da Lent Festivali vardı. Lent,<br />

Maribor’un nehir kıyısı semtiydi ve bu her sene yapılan bir<br />

festivalmiş. Festivalleri severim, çünkü ortalık hareketli ve<br />

yapacak şey çok olur. Nitekim akşam boyunca açık havada<br />

konserler ve gösterilerle güzel bir hafta sonu geçti. Festival,<br />

cumartesi gecesi, gece yarısında nehir üzerinde güzel bir havai<br />

fişek gösterisi ile sona erdi.<br />

Pazar günü Ljubljana’ya geçecektim, sabah sağanak yağmurla<br />

uyandım; o kadar sıcağın arkasından çok da anormal birşey<br />

olmasa gerek diye düşündüm. Neyse ki çok fazla yolum yoktu;<br />

Ljubljana’ya kadar durmadan sağanak bir yağmur altında yol<br />

yaparak öğlen gibi şehire giriş yaptım. İyi bir kıyafetle yağmurda<br />

mı gitmek, yoksa hafif bir kıyafetle deli sıcakta mı gitmek<br />

diye sorsanız, büyük olasılıkla o gün yediğim yağmuru tercih<br />

ederdim.<br />

Ljubljana, adına layık büyük ve güzel bir şehir; uzun zamandır<br />

nasıl bir yer diye çok da merak ediyordum. Ne demişler,<br />

geç olsun, güç olmasın. Ljubljana’nın merkezinde görülmesi<br />

gereken tarihi yerlerden bazıları üçüz köprüler, Ejderha köprüsü,<br />

Ljubljana Kalesi ve yine ara sokaklar. Şehrin ortasından<br />

geçen derenin etrafında vakit geçirebilirsiniz; güzel cafeler ve<br />

restoranlar mevcut.<br />

Slovenya seyahatini Vrsic Pass üzerinden İtalya’ya geçerek<br />

bitirecektim. En azından bu, en başından beri planımdı. Eski<br />

seyahatlerden birinde Bled’den İtalya’ya geçmek için yine<br />

aynı yolu kullanacaktık; fakat Jesenice’de yol kapalı olduğu<br />

için başka bir yerden geçmek zorunda kalmıştık, sonunda da<br />

kendimizi Avusturya’da bulmuştuk.<br />

Vrsic Pass yolunu 1915 yılında Avusturya Macaristan imparatoru’nun<br />

emriyle savaş esirlerine yaptırmışlar; bunlardan çoğu<br />

Rus’muş, bu sebeple de 2006 yılından beri yol Rus Yolu olarak<br />

anılıyormuş. Yol üzerinde ahşap bir kilise var, adı da bu sebeple<br />

Rus Kilisesi. Her ne kadar bu seneki seyahatimi pass geçişleri<br />

üzerine tasarlamadıysam da, ilk geçiş oldu Vrsic; İtalya’ya<br />

ininceye kadar da dağ yolları ve dereler; kısacası Slovenya son<br />

kilometresine kadar güzel tabiatıyla peşimi bırakmadı.<br />

Güzel bir ülkeye, güzel bir veda oldu Vrsic Pass; akşamüstü<br />

İtalya’ya, çok vakit geçirmeden Avusturya’ya geçtim. Daha<br />

seyahatin başında sayılırdım ve gidecek yer çoktu, çoktu ama<br />

yapılmış program yoktu; neyse devamında nasıl bir gezi oldu,<br />

o da artık gelecek sayıya.<br />

TGWL | 43

Olimpiyatlar ve<br />

Otomobil Sporu<br />

İskender Aruoba<br />

Saygıdeğer okurlar;<br />

Bu Great Wild Life Dergisinde ikinci yazım. Önce ilkyazım da<br />

yaptığımız bir hatayı düzelteyim. Başlık; “Güle Güle Otomobil,<br />

Aşkım…” olacaktı. Oysa “Güle Güle, Otomobil Aşkım” diye<br />

bir manşet atmışız ki sanki bendeki otomobil sevgisine artık güle güle<br />

diyoruz… Öyle değil tabi bu sevgi bir ömür sürecek sevgilerden;<br />

Ben, benim alıştığım “otomobile” güle güle diyordum. Çünkü artık<br />

otomobil, hatta “karayolu seyahati” elektrikli ve sürücüsüz “araçlar”<br />

ile yeniden icat ediliyor…<br />

Yaz olimpiyatlarının yapıldığı mevsimdeyiz. Bunlar dört yılda bir<br />

gerçekleştirilen her ülkeden çok sayıda sporcunun katıldığı büyük organizasyonlar.<br />

Bu yıl Brezilya’nın Başkenti Rio’da yapılıyor. İstanbul’a<br />

alalım diye epey uğraşmış, ancak becerememişlerdi…<br />

YARIŞLARDA KULLANILAN<br />

ARABALARIN ATALARI ASLINDA<br />

İLK DEFA ANADOLU’NUN<br />

GÜNEYİNDE MEZOPOTAMYA’DA<br />

M.Ö. 3000 YILINDA<br />

KULLANILMAYA BAŞLANDI.<br />

O DÖNEMLERDEN 10 ASIR ÖNCE<br />

M.Ö. 4000 YILLARINDA ORTA<br />

ASYA STEPLERİNDE YAŞAYAN<br />

ATALARIMIZ ATI<br />

EHLİLEŞTİRMİŞ VE ÇOK<br />

ÇEŞİTLİ SAHALARDA<br />

KULLANMAYA<br />

BAŞLAMIŞTI BİLE.<br />

atletler katılırdı. Yani bugünkü “uluslararası” vasfı o gün de vardı.<br />

Hoş o gün “ULUS” kavramı da orta da yoktu…<br />

Otomobilciler olarak bizleri ilgilendiren kısmı hiç şüphesiz “atlı araba<br />

yarışları” olmuştur. Çünkü hem otomobil hem de sporunun tarihi<br />

atlı araba ile başlar. Modern olimpiyatlara “otomobil sporu” daha<br />

alınmıyor. Bunun (bence) sebepleri üzerinde ayrıca duracağız. Atlı<br />

araba yarışları olimpiyat oyunlarından önce ve ayrı başlamış ancak<br />

atletlerin koşmasından çok daha heyecan verici oldukları için oyunlara<br />

dâhil edilmiştir.<br />

İlk olimpiyatlar ve spor dalları<br />

Olimpiyatlar Yunanistan’da Tanrılar için yapılmaya başlandı. İlk kayıtlara<br />

M.Ö. 776 yılında rastlanır. İlk olimpiyatlar sadece koşu alanında<br />

düzenlenirdi. Daha sonra cirit, güreş gibi askere, savaşa yönelik,<br />

vücut kuvvetinin akıllıca kullanılmasına yönelik sporlar da eklendi.<br />

Tanrılara yönelik yapıldığı için baba Tanrı Zeus’un oturduğuna inanılan<br />

Olympos Dağ’ının eteklerinde Olimpia kentinde inşa edilmiş<br />

“spor tesislerinde” yapılırdı. Sadece erkek atletler çırılçıplak katılır,<br />

evli kadınlar seyre alınmaz bekâr kızlara özel bir “tribün” ayrılırdı…<br />

Yunanistan’da yapılan Olimpiyatlara Avrupa’nın çeşitli yerlerinden<br />

Roma atlı araba yarışları<br />

2 atlılar grup N; 4 atlılar grup A olsa gerek… Ya da Formula 2 ve<br />

Formula 1 gibi… Ayrıca arabaları hazırlayan “mekanikler” çeşitli<br />

“modifikasyonlar” ile arabaları güçlendiriyorlardı…<br />

Atlar ise çok özel teknikler ile yetiştiriliyordu. (Antik bir ticari anlaşma<br />

metninden anlaşıldığına göre, işçi yevmiyesi 25 dinar olup, bir köle<br />

44 | TGWL

25.000 dinara satılırken, eğitimli bir yarış<br />

atı 90.000 dinar ediyordu..!) Bu günün<br />

rakamları ile mesela bir Mercedes Formula<br />

1 motorunun yıllık kullanım maliyetinin 100<br />

milyon TL yapması gibi.<br />

Bu yarışlarda kullanılan arabaların ataları<br />

aslında ilk defa Anadolu’nun güneyinde<br />

Mezopotamya’da M.Ö. 3000 yılında<br />

kullanılmaya başlandı. O dönemlerden 10<br />

asır önce M.Ö. 4000 yıllarında Orta Asya<br />

steplerinde yaşayan atalarımız atı ehlileştirmiş<br />

ve çok çeşitli sahalarda kullanmaya<br />

başlamıştı bile. Bunların arasında tabii olarak<br />

sürat yarışları ve cirit gibi “Atlı Sporlar”<br />

da vardı. Bir diğer atalarımız Hititler M.Ö.<br />

2000’li yıllarda at arabalarını geliştirmesi ile<br />

savaşlarda daha sık kullanılmaya başladılar.<br />

Hatta tarihin ilk yazılı anlaşması olan<br />

Kadeş’te, Hitit ordusunda 3500 at arabalı<br />

asker bulunduğu yazar. Bu dönemlerde<br />

at yarışlarının yanı sıra araba yarışları da<br />

başladı.<br />

Aynı eğilim otomobilde de olmuştu. İlk<br />

“otomobile benzer otomobiller” 1800’lerin<br />

sonunda görülmeğe başlanmış ve 1886’da<br />

Gottlieb Daimler modern otomobilin başlangıcı<br />

sayılabilecek 4 tekerlekli 4 zamanlı<br />

benzin motorlu otomobili yaptıktan hemen<br />

8 yıl sonra 1894’de, Fransız Petit Journal<br />

Gazetesi dünyanın ilk otomobil yarışını<br />

organize etmişti. Ancak Bu yarışta buharlı,<br />

elektrikli otomobiller de vardı. Birinci gelen<br />

buharlıyı, ateşçi (chauffeur/Şoför) taşıdığı<br />

için ihraç ettiler!<br />

18. Yüzyıl at arabası yarışları<br />

Antik Dünya’nın büyük şehirlerinde ve<br />

olimpiyatlarda yapılan at arabası yarışlarında<br />

maharetli sürücülerin yeteneklerini<br />

sergilemesi, kontrole ve süratli viraj almaya<br />

dayalı yarışlara dönüşmüş, asker kökenli<br />

yarışçılar da giderek yerlerini bu işin eğitimini<br />

alıp bunu meslek haline getiren “Pilotlara”<br />

bırakmıştı. Ancak, mükâfatları “pilotlar”<br />

değil; araba ve atların sahipleri alırdı…<br />

Yani o günden bu yana bir “Manufacturers<br />

Championship, MARKALAR ŞAMPİYONA-<br />

SI” mevcut…<br />

Araba yarışları ilk defa M.Ö. 680’de (yazılı<br />

olimpiyat başlangıcından yaklaşık bir asır<br />

sonra) olimpiyat oyunlarında bir kategori<br />

olarak kabul edilmiştir. Hıristiyanlığın yayılması<br />

ile “insani olmayan” ölümüne yapılan<br />

gladyatör oyunlarını yasaklanınca halkın en<br />

büyük eğlence kaynağı at yarışları oldu.<br />

Çünkü buralarda (tesadüfî de olsa) asıl<br />

seyri beklenen “ölüm” olabiliyordu. İnsan<br />

doğasında maalesef bu duygu bulunuyor.<br />

Boğa güreşinde de genel olarak matadora<br />

“ole-yaşa!” deniliyor ancak seyirci boğayı<br />

tutuyor…<br />

İstanbul yarış pisti (Hipodrom)<br />

kalıntıları. 16. Yüzyıl<br />

Antik dünyanın çeşitli büyük şehirlerinde bulunan<br />

hipodromlarında at yarışlarına büyük<br />

ilgi gösterilirdi. Ancak bunların arasında en<br />

büyüğü ve görkemlisi Konstantinopolis yani<br />

İstanbul’daki “At Meydanı” idi. Yarışların<br />

yapıldığı Hipodrom, At Meydanı (Hippos-At,<br />

Dromos-Yol, Koşu Yolu,) şehir halkı için<br />

en büyük eğlence kaynağıydı. Gladyatör<br />

dövüşleri kadar şiddet içermese de rakibi<br />

sıkıştırmak, duvara çarpmasını sağlamak,<br />

yolunu kapatmak gibi saldırgan bir tutum<br />

kurallara aykırı olmadığı gibi takdir edilirdi.<br />

Ancak küfür etmek yasaktı.<br />

M.S. sonra 393 yılında ise Hıristiyan<br />

Roma İmparatoru Theodosius oyunların<br />

putperestlikten kalma bir adet olduğu<br />

gerekçesiyle yasakladı. Yasak 22 asır<br />

sonra kalktı. Baron Pierre de Coubertin 23<br />

Haziran 1894 günü Paris, Sorbonne’da bir<br />

kongre organize etti ve burada Uluslararası<br />

Olimpiyat Komitesi (COI-IOC) kuruldu ve<br />

Pierre de Coubertin genel sekreter oldu. De<br />

Coubertin, 1937 yılında Cenevre’de ölene<br />

dek IOC’nin onursal başkanı olarak kaldı.<br />

Olimpik Sporculara vasiyet olarak; “kazanmak<br />

değil, katılmak önemlidir” fikrini bıraktı.<br />

Bugün Yaz Olimpiyatlarında 41 ayrı spor<br />

dalı var. Bunlar arasında “otomobil sporu”<br />

yok. Oysa 110 sayfalık “Olimpik Kurallar”<br />

arasında motor sporu yasaktır diye bir<br />

madde artık yok. Üstelik bu spor, birçok<br />

olimpik spordan daha çok “Olimpik Spor<br />

kriteri” taşıyor. Eskiden kurallar arasında<br />

olan “Performansın mekanik itişe dayandığı<br />

sporlar kabul edilemez” kuralı 2007’de<br />

kaldırıldı. Birçok motor sporu karşıtının iddia<br />

ettiği gibi “İnsan gücü dışında güç kullanan<br />

sporlar olimpik olmaz!” savı da doğru değil.<br />

İnsan gücü dışında güç taşıyan çok spor var.<br />

Üstelik tarihte birkaç defa otomobil sporu<br />

olimpik spor olarak vardı. 1900 Paris Olimpiyatlarında<br />

800 kilometrelik iki kategorili<br />

bir yarış yapıldı ve (biri Louis Renault olmak<br />

üzere) 4 pilot altın madalya aldı. Daha<br />

sonra Londra’da programa alındı.<br />

Sadece insan gücü söz konusu olsa idi;<br />

tenis raketi, kano gibi aletler ve özellikle<br />

yelken yarışı (tam 9 farklı sınıf var!) ve<br />

atçılık (Equestrian) (Üstelik 3 ayrı dalda, At<br />

Giyimi, Engelli Yarış ve At Terbiyesi) olimpik<br />

olamazdı…<br />

İlk otomobil yarışı birincisi<br />

Albert Lemaitre<br />

Peugeot 3 HP 1894 - Paris-Rouen<br />

“Atlı Spor konusu açılmışken, çocukluğumda<br />

iftihar ile seyrettiğim Türk Atlı Sporcularından<br />

bahsetmem gerekir. Bunlar çeşitli altın<br />

madalyalar, birincilikler kazanmış insanlardı.<br />

Tarihin en önemli 5 atçısından biri olan<br />

Albay Nail Gönenli babamın dostu idi. Ankara’da<br />

geçirdiğim ortaokul ve lise yıllarında<br />

Bahçeli Evlerdeki Süvari Alayında rahmetli<br />

Nail Ağabeyin atı “Tombul’a” binerdim.”<br />

Hem Kurallar kitabında hem de CIO<br />

(Uluslararası Olimpik Komite) tarafından<br />

bu manada (artık) yazılmış, söylenmiş bir şey<br />

olmadığına ve kalmadığına göre; Neden<br />

Otomobil sporları olimpiyatlarda yok?<br />

Otomobil Sporu FIA (Uluslararası Otomobil<br />

Federasyonu) tarafından yönetilir ve 140<br />

ülkede 235 federasyon ve Otomobil kulübü<br />

tarafından temsil edilir.<br />

(FIA, IOC gibi Fransa’da 1904’de Automobile<br />

Clubs Reconnus (AIACR) “Fransız<br />

Otomobil Kulüpleri Birliği” olarak kurulmuş;<br />

1937’de Uluslararasına dönüşte; Türkiye,<br />

Büyük Atatürk’ün kurduğu “Türk Seyyahin<br />

Cemiyeti, şimdi TTOK (Türk Turing Otomobil<br />

Kurumu)” ile kurucu üye olmuştu. Daha<br />

sonra da TTOK ve dönemin başkan ve spor<br />

komitesi yöneticilerinin beceriksizliği yüzünden<br />

“Belki devlet bir işe yarar” düşüncesi<br />

ile Türkiye Otomobil Sporları Federasyon<br />

(TOSFED) kuruldu.<br />

Otomobil sporunu (dolayısı ile FIA’yı) diğer<br />

sporlardan ayıran en önemli faktör; Spor<br />

yapılan “ARAÇ’IN” dünyanın en büyük<br />

endüstrisinin ürünü olmasıdır. Böyle olunca<br />

sporun yapılması esnasında ortaya çıkan<br />

TGWL | 45

özellikler tanıtım, reklam, diğer sporlardan<br />

çok daha yüksek oluyor…<br />

Dünyanın en ünlü ilk pilotu<br />

Juan Manuel Fangio<br />

Otomobil yarışı ve medya<br />

FIA’nın ve özellikle dünyanın en popüler<br />

sporu olan FORMULA 1 sporun kontrolü<br />

ise FIA’nın değil Bernie Ecclestone isimli bir<br />

şahısın kontrolü altında. Otomobil Sporu,<br />

dünyanın en pahalı sporcularını barındırıyor.<br />

Ayrıca olimpiyatlardan (yaklaşık<br />

3,5 milyar seyirci) sonra en çok seyirciye<br />

(4 yılda 2 milyar civarında) sahip spor<br />

dallarından biri. (Futbol yılda 3,2 Milyar)<br />

Öte yandan 3,5 milyar olimpiyat seyircisi<br />

4 yılda bir 41 farklı spor dalını izlemek için<br />

bir araya gelirken, her yıl 450 milyon F1<br />

seyircisi toplanıyor.<br />

FIA kuralına göre sadece onun onayladığı<br />

spor müsabakalarına girebilirsiniz. Aksi<br />

olursa lisansınız iptal edilir. Yani sadece F1<br />

değil, Pist, Ralli, Tırmanma, Slalom vs. gibi<br />

dallarda da FIA’ya bağlısınız.<br />

FIA ayrıca tüm müsabaka ve şampiyonaların<br />

TV haklarını elinde tutuyor. Bu TV<br />

hakları ise (F1’in hakları öteki tüm sporların<br />

toplam TV haklarından daha değerli)<br />

Ecclestone’a ait International Sportsworld<br />

Communications şirketi tarafından satın<br />

alınmış durumda. Öte yandan (para onda<br />

olduğu için) F1 Administration, yani F1<br />

yönetimi de Ecclestone tarafından kontrol<br />

ediliyor. Kurala göre FIA’nın olimpiyata<br />

alınması için doğrudan IOC’ye başvurması<br />

gerekiyor.<br />

Ahşap yarış pisti (Kansas, ABD<br />

Ancak anlaşılan gayet “benmerkezci”<br />

bir kişilik olan Ecclestone “pastayı” bir<br />

şekilde paylaşmak istemiyor. Çok mantıklı<br />

başka bir sebep de yok galiba…<br />

Bugünün FIA başkanı, eski dostum Jean<br />

Todd (anlaşılan) uzun vadeli bir “geçiş”<br />

programı yürütmekte. Bu konuyu 2012’de<br />

İstanbul’da yapılan FIA genel kurulunda<br />

görüşmüştük. Yardımcısı olan İsveçli Lars<br />

Österlind bu konuda çalışmalara başlamıştı.<br />

Muhtemelen, özel bir pist istemeyen<br />

(kapatılmış şehir sokaklarında yapılan)<br />

Formula E olimpiyatlara katılabilir. ‘F.E.’<br />

46 | TGWL<br />

Formula 1 benzeri otomobillerin sadece<br />

elektrikli motor ile gidenleri. 2012’de kuralları<br />

daha yeni konuyordu. FIA Formula E<br />

müsabakaları 2014’de başladı. Ayni şase<br />

ve motoru kullanan yani sporcuya daha<br />

çok iş düşen bu “çevreci ve gürültüsüz”<br />

otomobil sporu dalını belki de 2020 Tokyo<br />

Olimpiyatlarında ilk defa görebiliriz. Ya da<br />

tek bir markadan alınan bir ralli otomobili<br />

ile stadyumda Rallikros? Veya tek üreticili<br />

ya da IOC’nin koyduğu kurallara uygun<br />

olarak üretilen bir go-kart?<br />

Eski dost Jean Todd ile birlikte<br />

(FIA Başkanı)<br />

Bütün bu gelişmeler olurken<br />

bizde neler oluyor..!<br />

Olimpiyata 103 sporcumuz gitti. 25 tanesi<br />

devşirme. Kaç yönetici beraber gitmiş<br />

bulamadım..!<br />

Nüfus bakımından bizden 10’ar milyon<br />

küçük İngiltere’nin 56, Fransa’nın<br />

34, İtalya’nın 25, üçte birimizden küçük<br />

Avustralya’nın 27 madalyası var. Dünyanın<br />

19’uncu kalabalık ülkeyiz. Sıralamada ise<br />

8 madalya ile 41’inci..<br />

Eskiden Atlı sporda manejleri kasıp kavururduk;<br />

Süvari alayını kapattık<br />

Bizim Binici Rio’da 61.inci oldu. Galiba 70<br />

atlet katıldı.<br />

Yetkililer Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezleri<br />

(TOHM) adlı bir yerler kurup, kabiliyetli<br />

sporcuları buralarda Olimpiyat madalyası<br />

için yetiştireceklermiş. Ancak Millet nasıl<br />

“kabiliyetli sporcu” haline nasıl gelecek<br />

orası pek belli değil.”<br />

İstanbul, tarihin en büyük antik araba yarışı<br />

hipodromuna sahipti. Dünyadan 100 yıl<br />

sonra bir F1 pisti yapabildik, şimdi otopark<br />

olarak kullanılıyor. Bizim otomobil sporcusu<br />

için “TOHM” yok, kendi imkânları ile yetişiyor<br />

ama Avrupa ve Balkan şampiyonuyuz.<br />

Formula E (elektrikli Formula1 yarışları)<br />

Dünyanın 16.ıncı Otomobil üreticisiyiz; ancak<br />

kendi markamız yok. 10 yıldır otomobil<br />

“ELEKTRİKLİ” olarak yeniden yaratılıyor;<br />

bizde tık yok.. Cumhurbaşkanımız “bir<br />

Babayiğit” çıksın yapsın istiyor. Birileri ise<br />

fabrikası kapanmış eski markadan yerli<br />

Otomobil yapmağa çalışıyor…<br />

Beysbol, Softbol (bir nevi beysbol), Karate,<br />

Kaykay, Sörf, ve Spor Tırmanma dallarının<br />

alınacağı 2020 Tokyo Olimpiyatlarına<br />

otomobil sporumuzu da inşallah alırlar, çok<br />

yakışır. Biz de seyrede dururuz gayri…<br />

Modern RallyCross

Yeni Sezonda Tüm Avcılarımıza<br />

RASTGELE!<br />

TÜRKİYE DİSTRİBÜTÖRÜ<br />

444 84 06<br />

www.kamperest.com<br />

TGWL | 47

Dışarıdaki<br />

Motosiklet<br />

Hakkı Orun<br />

48 | TGWL

TGWL | 49

Yine öyle bir günde, Sokaklar ile ilgili birşeyler karalamıştım.<br />

“Hayat Sokaktadır” diye.<br />

Hayat sokaktadır.<br />

Onun dışındaki yerler, hayatın belli kesimleri için yapılması gerekenleri<br />

yerine getirmemiz ve hatta korunmamız icin ayrılmış<br />

yerlerdir.<br />

Sokak nedir bilirsiniz hepiniz değil mi! Lakin, kıymetini bildiğimiz<br />

pek söylenemez.<br />

Hayat sokakta geçer.<br />

iş sokakta bulunur,<br />

hayvan sokakta,<br />

arkadaş sokakta,<br />

komşu sokakta,<br />

bakkal sokaktadır,<br />

dostluk sokakta...<br />

Velhasılı hayat sokaktadır.<br />

Şimdilerde bu sokakların kaybolduğunu gözlüyoruz.<br />

Şimdi yeni yeni bloklarda oturmaya sitelerde yaşamaya başlayınca,<br />

bizler çekildik sokaklardan çünkü sokaklar kalmadı<br />

artık, eh bakkal baba da kapadı dükkanı, Ayten teyzeler de<br />

taşınmışlar huzur sitesine. Artık kimse kimseyi tanıyıp da kavga<br />

filan çıktığında ayırmıyor, su da içemiyoruz komşu kapılarda...<br />

Eskiden biz top oynardık sokaklarda ve susadığımızda giderdik,<br />

Ayten teyzenin kapısında su içerdik. Bakkal baba ne istersek<br />

verirdi bize, kimse bize yan bakamazdı o sokakta, kavga<br />

çıktı mı komşular ayırırdı...<br />

Böyle zaman zaman, kendi başıma kaldığımda, aklıma<br />

gelenleri yazma gibi yeni bir faaliyet başladı.<br />

Sanki, bir boşluk var da orayı ben dolduracakmışım<br />

gibi.<br />

Boşluk var evet.<br />

İşte sokak olmayınca ne iş kaldı arayacak, ne dost kaldi birlikte<br />

oynayacak, ne bakkal baba, top da kimse oynamıyor zaten.<br />

Sitelerde betonlara gömdük dostlukları, halbuki neydi bir<br />

zamanlar…<br />

İnsan hayatının en temel ihtiyaçlarından biri de, değişiklik<br />

değil mi zaten. Ama hangi yöne?<br />

50 | TGWL

Değişiklik demişken, bir kalıcı değişiklikler var, bir de sürekli<br />

değişiklikler var hayatımızda. Kalıcı olanlar, çevremizdeki<br />

değişiklikler, insanların değişmesi, ülkenin değişmesi, birkaç<br />

günlüğüne bir yerlere gidip kalmak gibi iken, sürekli degişiklikler,<br />

yolda olmak gibidir.<br />

Yolda olmak, zaman içinde, o kadar çok değişiklik içinde<br />

tutuyor ki, tadına doyulmuyor.<br />

Bir de bu değişikliği yaşarken kullandığımız araçlar var.<br />

Bence en insanî olanı, tabiatın şartlarına biraz daha fazla maruz<br />

kaldığımız, daha içinde olduğumuz motosiklet gibi sanki.<br />

Araba kullanmak, sinemada oturup bir film seyretmek gibi<br />

iken, motor kullanmak, o filmin içinde oynamak gibi derler.<br />

Yağmur yüzünüze vurabilir kaskınızın vizörünü biraz aralayınca.<br />

Ben yolda olmayı çok seviyorum.<br />

Hani küçükken sokaklarda oynuyormuşum gibi.<br />

Seyahate çıkarken eğer yolu düşünüyorsanız, çok eğleneceksiniz<br />

demektir. Yoksa, gideceğiniz yerde varacağınız kişiler, ya<br />

da o yeri, veya oteli düşünüyorsanız oraya gittiğinizde hiçbir<br />

sürprizi kalmıyor işin.<br />

Bilinmezlik değil mi zaten bizi çeken.<br />

Motosiklet kullananlar ile ilgili çok sevdiğim bir deyiş vardır.<br />

Psikolog muayenehanesinin önünde park etmiş bir motosiklet<br />

göremezsiniz.<br />

Motor kullanmanın acayip rahatlatıcı yönleri var. Hele bir de<br />

mücadeleci bir ruhunuz ve içinizde yaşamakta olan bir çocuk<br />

varsa, kurtuluşunuz mümkün değildir.<br />

O gün yine, bir mesaj geldi Ali’den.<br />

Ali Hollanda’da yaşıyor, ama her yıl, onunla birlikte, 4 ya da 5<br />

kişi Alp Dağları’na gezmeye gideriz, motorlarımızla.<br />

- Büyük Beyaz, ne yapıyorsun? Nordkapp’a geliyor musun?<br />

- Ne Nordkapp’ı? Sizin gittiğiniz tarihte gelemem ama dur bir<br />

bakayım.<br />

Bu arada, aylık programımı yapıp, işlerimi yoluna koyarak,<br />

gitmek için heyecandan yanıyorum.<br />

Önce Finlandiya’dan Schengen vizemizi alıyoruz ve Aliler<br />

dönüş yolunda iken, biz bir arkadaşımla birlikte Moskova’dan<br />

yola çıkıyoruz, Temmuz 12, 2014.<br />

TGWL | 51

Moskova’dan, St. Petersburg’a doğru çıkıyoruz yola sabah<br />

erkenden. O gün akşam üzeri Helsinki’ye hareket edecek<br />

gemide yerimiz ve kamaralarımız hazır. Motorlarımız servise<br />

girdi çıktı. Herşey yolunda gibi. Yolda önce, öbür arkadaşımın<br />

motorunun yağ kapağını yerine tam oturtamamışlar serviste ve<br />

yerinden çıkmış, yer gök yağ içinde duruyoruz.<br />

Benim motorda, zaman zaman elektrik kesintileri yaşıyorum.<br />

Motoru çalıştırmak için marşa basıyorum ama, bazen hiç<br />

ceryan gelmiyor, sonra bir ara geliyor.<br />

O gece feribotta, güzel bir uyku çekiyor ve sabah kahvaltıya<br />

çıkıyoruz bir üst güverteye. Mükellef bir kahvaltı ve sonrasında<br />

garaja iniyoruz. Can basıyor marşa motoru calışıyor ve o<br />

çıkıyor. Ben marşa basamıyorum çünkü yine ceryan yok!!! Başlıyorum<br />

motoru iterek çıkartmaya gemiden ve gemici soruyor;<br />

- Hayırdır?<br />

- Millet uyuyor kardeşim onun için çalıştırmıyorum deyince<br />

adam gülüyor.<br />

- Çalışmıyor ondan diyorum. Hay Allah anlamında ortodoks<br />

dininde birşeyler söylüyor.<br />

başlıyorum motoru kurcalamaya ama çalışmıyor. Dur lan<br />

diyorum bir açayım şu seleyi de aküye bir bakayım. Öyle de<br />

yapıyorum. Bir de ne göreyim????<br />

Akü başına gelen bütün kablolar akübaşına takılı ama vidası<br />

orada kenarda duruyor. Herifçioğlu vidayı yerine takmayınca<br />

o bağlı kablolar bir değiyor, bir değmiyor böylece benim<br />

ABS lambası bir yanıyor bir sönüyor, motor da bir çalışıyor bir<br />

çalışmıyor.<br />

Alıyorum elime tornavidayı, açıyorum ağzımı, yumuyorum<br />

gözümü. O arada vidayı sıktıktan sonra bir basıyorum marşa<br />

motor şimşek gibi!<br />

Basıyorum gaza ve doooğru servise. Can da orada ama servis<br />

henüz kapalı, günlerden Cumartesi ve servis sabah 10:00 da<br />

açılıyor, bekliyoruz ne yapalım. Burada bütün eksikliklerimizi<br />

giderip, lastiklerimizi de taktırıp şen ve mesut devam ediyoruz<br />

yolumuza.<br />

Nordkapp, Norveç’in kuzeyinde, kuzey kutbuna doğru uzanan<br />

kara parcasının en uç noktasıdır.<br />

Haziran ayında burada güneşin hareketlerinden oluşan ışık<br />

oyunları seyretmeye değer. Hatta sırf bu olaylar sayesinde,<br />

yılda 200.000 turisti ağırlamaktadır Nordkapp.<br />

Kuzey arctic kutup halkası üzerinde yer aldığı için adı İngilizce’de<br />

North Cape, Norveççe’de de Nordkapp olmuştur.<br />

O gün Finlandiya’da bayağı bir yol yaptık. Önce Vaasa’ya<br />

yönlendik hani oradan feribotla karşıya geçeriz filan diye ama,<br />

biz gittiğimizde, bizimle İngilizce konuşmaya çalışan birkaç kişi<br />

vardı bir minibüs ile ama feribot yarın sabaha varmış.<br />

Bu arada baktım adamlar aralarında Fince konuşmuyorlar bir<br />

dinleyince baktık ki adamlar Rus iyi mi! Haydaa bir muhabbet,<br />

bizim plakalar da Moskova olunca, neyse, ne yapalim derken<br />

Can devam dedi, verdik gazi kuzeye... Oulu!<br />

Bir kamp yeri buluyoruz bir gölün kıyısında. Yastık sırt çantası,<br />

yorgan motor ceketi oluyor.<br />

- Yaa işte öyle diyorum, Tanrı yardımcın olsun demek istiyor.<br />

Neyse gemiden çıkıyorum, ilk durak Pasaport kontrol sırası.<br />

Tabii benim motor sürekli çalışıyor. Rusya’dan ucuz benzini de<br />

almadık, burada 5 misli paraya benzin yakıyoruz, çok yaşa<br />

Avilon. ( BMW Moscow)<br />

Pasaport kontrolündeki bayan polis;<br />

“motorunuzu durdurun” diyor<br />

olmaz sonra çalışmıyor diyorum utanarak. Şimdi servise gidiyorum<br />

Ooo! diyor ne geldin çalışmayan motorla der gibi<br />

Neyse ben geçiyorum kontrolden sıra Can’da ve ben kontrol<br />

alanından çıkıyor yolun kenarına yanaşıyorum hala gümrük<br />

sahası olduğundan trafik yok ama, normal alışkanlıkla yan<br />

ayağı açınca motor stop ediyoooor! Açıyorum kontağı ekran<br />

yok, ceryan yok.<br />

- Ne oldu Hakkı hocam?<br />

- Yan ayağı açtım stop etti, çalışmıyor.<br />

- Ne yapacağız?<br />

- Bak navigasyonda şurada bir servis buldum sen oraya git<br />

arka tekeri ve balatalarındaki yağları temizlet, bana da buraya<br />

bir servis aracı gönder<br />

- “Evet hocam en iyisi bu” deyip gidiyor.<br />

İkimizin navigasyonu da aynı adrese kurulu. Bu arada ben<br />

52 | TGWL<br />

Oulu’dan çıkıp biraz fiyordlara doğru gitmenin kimseye bir<br />

zararı olmaz herhalde.<br />

Biz de öyle yapıyor ve otel rezervasyonumuzu yapıp, Hammerfest’e<br />

doğru yola çıkıyoruz.<br />

Otelimiz çok sempatik bir otel. Küçük ve dağ evi havasında.<br />

Resepsiyonda kimse yok, garson bizim girişimizi yapıyor.<br />

Bu arada;<br />

- Çiğ somon var mı diye soruyorum<br />

- Şanslısınız bu akşam somon var açık büfede diyor ama<br />

haşlanmış<br />

- Hayır hayır bana çiğ lazım diyorum ve sormaya gidiyor, o<br />

arada biz de giriş kartlarını dolduruyoruz.<br />

- Şefle konuştum varmış ama marine etmek lazım dedi.<br />

- Yok yok siz büyük bir parça somonu çiğ olarak bir tabağa<br />

koyun bana da yarım limon ve tuz verin ben marine ederim.<br />

deyince;<br />

- Olur muu! diyor hayretle<br />

ve oluyor elbette, ilk defa yapmıyorum ya! Önce biraz tuz,<br />

sonra limon suyu bolca ve ….<br />

Şimdi bu seyahatte Nordkapp’a varmış olmak, sadece torunlarıma,<br />

“Ben motorumla Kuzey Kutbu’na gitmiştim”

deyip bu gezi raporunu okumak için önemli.<br />

Ama Nordkapp’a gidene kadarki yol kısmı muhteşem.<br />

Oteller kapalı, Dünyanın ilk meridyeninin hazırlanışı,<br />

güneşin batmamasi, Nordkapp rüzgari, her istediğinizi<br />

hürriyet sınırlari içinde yapabiliyor olmanız, herkesin sizden<br />

korkuyormuş gibi araç kullanıyor olması, motosikletin<br />

neden icat edildiği gibi şeylerin farkına varıyorsunuz.<br />

Geyik muhabbeti mesela; Finlandiya’da yollarda sürekli<br />

geyik görebiliyor olmanız ve trafik için bayağı bir tehlike<br />

oluşturuyor olmalarını kastediyorum.<br />

İsveç’te otoparklarda elektrikli araçlar için prizler mevcut<br />

mesela.<br />

İsveç’in bir köyünde bir Meksika yemeği yiyebiliyor<br />

olmak.<br />

TGWL | 53

54 | TGWL

Geçilecek Değil<br />

Kalınacak Şehirdir<br />

ORDU<br />

TGWL | 55

Ordu Yaylaları<br />

Karadeniz’de En Çok Mavi Bayrağa Sahip İl Olduk<br />

Ordu’nun Dereleri Turizme Akıyor<br />

5 Müze, 5.000 Nitelikli Yatak ve 5 Milyon Ziyaretçi<br />

- Sayın TOPARLAK öncelikle sizi<br />

yakından tanımak adına bize kendinizden<br />

bahseder misiniz?<br />

1965 Ordu’nun Eskipazar Köyünde<br />

dünyaya geldim. İlk eğitimimi Güzelordu<br />

İlköğretim Okulu’nda, ortaöğretim<br />

ve lise eğitimimi Ordu İmam Hatip<br />

Lise’sinde tamamladım. Yükseköğrenimimi<br />

ise Anadolu Üniversitesi Sosyal<br />

Bilimler Fakültesinde tamamladım.<br />

Memuriyete 1985 yılında adım atmakla<br />

birlikte, 1987 yılında Ordu İl Kültür<br />

ve Turizm Müdürlüğü’nde göreve<br />

başladım ve aynı kurumda 27 yıllık<br />

görev sürem içerisinde Saymanlıktan,<br />

Şefliğe, Turizm Şube Müdürlüğü’nden,<br />

İl Müdür Yardımcılığı’na kadar tüm<br />

kademelerde görev aldım. 19 Ağustos<br />

2014 tarihinde ise bakanlık oluru ile<br />

Ordu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne<br />

atandım. Aile yaşantıma gelirsek evli ve<br />

2 kız çocuğu babasıyım.<br />

- İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün<br />

misyonu nedir? Görev alanları ve<br />

sorumlulukları nelerdir?<br />

Milli, manevi, tarihi, kültürel ve turistik<br />

değerleri araştırmak, geliştirmek,<br />

korumak, yaşatmak, değerlendirmek,<br />

yaymak, tanıtmak, benimsetmek ve<br />

bu suretle milli bütünlüğün güçlenmesine<br />

ve ekonomik gelişmeye katkıda<br />

bulunmak, kültür ve turizm konuları ile<br />

ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını yönlendirmek,<br />

bu kuruluşlarla işbirliğinde<br />

bulunmak, yerel yönetimler, sivil toplum<br />

kuruluşları ve özel sektör ile iletişimi<br />

geliştirmek ve işbirliği yapmak, yerel<br />

yönetimler, kamu kurum ve kuruluşları<br />

tarafından kurulan veya kamu personelini<br />

desteklemek için kurulan dernekler<br />

ve aynı amaçlarla Türk Medeni Kanununa<br />

göre kurulan vakıflar dışındaki<br />

asıl amacı kültür, sanat, turizm ve<br />

tanıtım faaliyeti olan dernek ve vakıflar<br />

ile özel tiyatrolar tarafından gerçekleştirilecek<br />

projelere nakdi yardımda<br />

bulunmak, tarihi ve kültürel varlıkları<br />

korumak, turizmi, milli ekonominin<br />

verimli bir sektörü haline getirmek için<br />

yurdun turizme elverişli bütün imkanları<br />

değerlendirmek, geliştirmek ve pazar-<br />

56 | TGWL

lamak, kültür ve turizm alanlarında<br />

her türlü yatırım, iletişim ve gelişim<br />

potansiyelini yönlendirmek, kültür ve<br />

turizm yatırımları ile ilgili taşınmazları<br />

temin etmek, gerektiğinde kamulaştırmak,<br />

bunların etüt, proje ve inşaatını<br />

yapmak, yaptırmak, Türkiye’nin turistik<br />

varlıklarını her alanda tanıtıcı faaliyetler<br />

ile her türlü imkan ve araçlardan<br />

faydalanarak kültür ve turizmle ilgili<br />

tanıtma hizmetlerini yürütmek gibi<br />

sorumluluklarımız var.<br />

- Ordu’da Turizm’in gelişmesi ve<br />

istenilen seviyeye ulaşması için alt<br />

yapının yeterli olduğunu düşünüyor<br />

musunuz?<br />

Son yıllarda turizm açısından yapılan<br />

fiziki mekanlar ve altyapı çalışmalarımızın<br />

turizmin gelişmesi adına<br />

ciddi ilerleme sağlamıştır. Bunların en<br />

önemlisi kuşkusuz ki Ordu-Giresun<br />

Havaalanı oluşturmaktadır. Ordu- Giresun<br />

Havaalanı Ülkemizin ve Avrupa’nın<br />

denize dolgu yöntemiyle inşa<br />

edilmiş ilk havaalanıdır. 22.05.2015<br />

tarihinde hizmete açılan havaalanı<br />

sayesinde turizm adına en büyük<br />

ulaşım sorunu çözülmüştür. Buna<br />

paralel olarak havaalanı yanında hayata<br />

geçirilen “Çikolata Park’’ projesi<br />

Karadeniz’de en çok<br />

mavi bayrağa sahip il olduk<br />

Önem arz eden çalışmalardan<br />

bir diğeri de “Yeşil Yol” projesi.<br />

Turizm alanlarını birbirine bağlayarak<br />

, bölgenin turizm potansiyelini<br />

arttırmak amacıyla başlayan<br />

proje. Samsun, Ordu, Giresun,<br />

Gümüşhane, Bayburt, Trabzon,<br />

Rize ve Artvin olmak üzere 8<br />

ilin önemli yaylalarını ve turizm<br />

merkezlerini birbirine bağlayan,<br />

bölgeye gelen yerli ve yabancı<br />

turistlerin belirlenen güzergâh boyunca<br />

güvenli, konforlu bir şekilde<br />

seyahat etmesine imkan sağlayarak<br />

Doğu Karadeniz’e yeni<br />

canlılık ve şekil kazandıracak.<br />

ile ilimizde fındık satışını artırmak,<br />

bölgemizde fındıklı ürün çeşitliliğini<br />

desteklemek (BUTİK ÇİKOLATA vb.),<br />

yöresel ürünlerin satışının sağlanması,<br />

yöresel yemeklerin tanıtımı ve sunumu<br />

hedeflenmiştir.<br />

Karadeniz’in ilk botanik bahçesi yine<br />

ilimizde faaliyet gösterecektir. Türkiye’nin<br />

dünya mirası özel eserlerinin<br />

birebir küçültülmüş hallerinin sergileneceği,<br />

186 dönümlük fidan üretim<br />

sahasında 116 dönüm arazi üzerine<br />

kurulacak olan botanik bahçesinin<br />

toplam yatırım maliyeti ise 12 milyon<br />

500 bin TL’yi buluyor. Proje çalışmaları<br />

tamamlanmış olan tesiste aynı zamanda<br />

toplantı, nikah gibi pasif etkinliklere<br />

de fırsat verilecek. Yine deniz<br />

turizmi alanında Ordu Merkez Akyazı<br />

Halk Plajı, Cumhuriyet Mahallesi Plajı,<br />

Ünye Uzunkum Plajı ve Fatsa Çamlık<br />

Plajı Mavi Bayrak ile ödüllendirilerek,<br />

Karadeniz’de en çok mavi bayrağa<br />

sahip il olduk. Kış turizmi kapsamında<br />

650 dönüm arazi üzerine inşa edilen<br />

Karadeniz’in en büyük kayak merkezinin<br />

içerisinde dağ evi mimarisinde 8<br />

adet yapı ve 2 adet telesiyej mekanik<br />

hattı bulunuyor. Ülkemizin denize ve<br />

havaalanına en yakın merkezi olan<br />

Kayak Merkezinde 5 bin metre uzunluğunda<br />

35 metre genişliğinde parkur<br />

bulunuyor. Tesis içindeki binalarda<br />

sağlık merkezi, bilet satış ve kayak<br />

malzemeleri satış noktaları, alt ve<br />

üst istasyonlarda yeme içme tesisleri<br />

bulunuyor.<br />

Bunların yanı sıra 2000’li yılların başından<br />

itibaren ekolojik turizm<br />

Başkotanı Köprüsü<br />

TGWL | 57

alanında önemli çalışmalar yapan<br />

Fatsa Kabakdağ Köyü 93 harbiden<br />

sonra Gürcistan’dan bölgeye gelenlerin<br />

kurduğu bir köydür. Köyde, taş ve<br />

ahşap malzemelerden inşa edilmiş,<br />

100’ün üzerine tescilli mimarlık örneği<br />

bulunmaktadır. Kabakdağ bir Gürcü<br />

Köyü olduğundan ve Gürcü halkın<br />

gelenek ve göreneklerini yaşatma<br />

çabası sayesinde gerek gündelik<br />

yaşamlarında, gerek özel günlerinde<br />

ve mutfaklarında Gürcü esintisine<br />

rastlamak mümkündür. Yemeklerde<br />

ağırlıklı olarak ceviz ve baharatlar<br />

(kinzi, fesleğen, çörek otu) bulunur, ilk<br />

kez 2004 yılında yapılan Kabakdağ<br />

Şenliği, Gürcü kültürünün yansımasıdır.<br />

Köyde aynı zamanda 60 misafirin<br />

ağırlanabileceği ev otelleri bulunmaktadır,<br />

misafirlere köy halkı tarafından<br />

32 Gayde gibi oyunlar sergileniyor.<br />

Eko turizmde ivme yakalayan diğer<br />

bir köyde Kayabaşı, Ordu merkeze<br />

10 km ve 10 dakika mesafede yeşilin<br />

bin bir tonunu barındıran Kayabaşı<br />

Köyünde Hazal, Fadıkana, Köyüm ve<br />

Ormancının yeri gibi ikram noktaları<br />

bulunuyor. Köyde kullanılmayan 30<br />

civarı ev yaklaşık olarak 100 oda<br />

200 yatak kapasitesi ile konaklama<br />

merkezi olarak kullanılmaktadır. Eko<br />

Turizm kapsamında köye gelenler, süt<br />

sağma, yumurta toplama, yün yataklarda<br />

yatma, doğa yürüyüşü imkanının<br />

yanında odun ateşi ile Karadeniz’e<br />

özgü kuzine sobalar, üzerinde pişen<br />

yemeklerden yeme imkanı buluyor.<br />

Ayrıca çocuklara köy yaşamını<br />

öğrenme imkanı sağlanıyor. Önem<br />

arz eden çalışmalardan bir diğeri de<br />

“Yeşil Yol” projesi. Turizm alanlarını,<br />

birbirine bağlayarak , bölgenin turizm<br />

potansiyelini arttırmak amacıyla başlayan<br />

proje. Samsun, Ordu, Giresun,<br />

Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Rize<br />

ve Artvin olmak üzere 8 ilin önemli<br />

yaylalarını ve turizm merkezlerini birbirine<br />

bağlayan, bölgeye gelen yerli ve<br />

yabancı turistlerin belirlenen güzergâh<br />

boyunca güvenli, konforlu bir şekilde<br />

seyahat etmesine imkan sağlayarak<br />

Doğu Karadeniz’e yeni canlılık ve şekil<br />

kazandıracak.<br />

- Ordu’da son yıllarda turizm alanında<br />

olumlu gelişmeler gözlemliyoruz.<br />

Rakamlarla Ordu turizminin<br />

durumu nedir?<br />

2011 yılında 205.265 yerli 9.041<br />

yabancı olmak üzere toplam 214.306<br />

ziyaretçi<br />

2012 yılında 260.098 yerli 15.944<br />

yabancı olmak üzere toplam 276.042<br />

ziyaretçi<br />

2013 yılında 280.201 yerli 14.039<br />

yabancı olmak üzere toplam 294.240<br />

ziyaretçi<br />

2014 yılında 329.282 yerli 14.273<br />

yabancı olmak üzere toplam 343.555<br />

ziyaretçi<br />

2015 yılında 453.170 yerli 29.693<br />

yabancı olmak üzere toplam 482.863<br />

ziyaretçi<br />

Son 5 yılda genel toplamda<br />

1.415.267 turist ilimizde ağırlanmıştır.<br />

Bu verilerin artışlarında turizm çalışmalarının,<br />

tanıtım çalışmalarının,<br />

ilimize son yıllarda kazandırılan Marka<br />

Otellerin katkısı son derece büyük.<br />

Bunun yanı sıra 13.’sü gerçekleşecek<br />

olan uluslararası geleneksel Vosvos<br />

şenliği ilimizin dünya ya açılan önemli<br />

pencerelerinden biri. Şehir merkezi<br />

sahil yolu üzerinde bir adet, Fatsa ve<br />

Ünye, Ulubey İlçelerimizde de birer<br />

adet olmak üzere toplam üç adet<br />

Turizm Tanıtım Büromuz bulunuyor.<br />

Turizm haftası kutlamalarını salonlardan<br />

çıkararak ilçelerimizde düzenlemeye<br />

başladık. Bu doğrultuda 2014<br />

yılında “Turizm Haftası” açılışını Fatsa<br />

58 | TGWL

TGWL | 59

İlçesi Kabakdağ Köyünde gerçekleştirdik.<br />

2015 yılında ise Ünye İlçemizde<br />

Turizm Haftası etkinliklerini gerçekleştirdik.<br />

2016 yılında da Turizm Haftası<br />

açılış programını Ulubey İlçemiz Güzelyurt<br />

Mahallesinde gerçekleştirdik.<br />

Bununla birlikte Güzelyurt Mahallesini<br />

eko turizme açma çalışmalarımız tüm<br />

hızıyla devam ediyor.<br />

- Arap dünyasına yönelik bir takım<br />

çalışmalar yapıldı. Dönüşlerle<br />

ilgili durum nedir? Bu dönüşlerden<br />

memnun musunuz?<br />

07-11 Mayıs 2015 tarihleri arasında<br />

Sayın Valimizin girişimleriyle<br />

“Ordu’nun Dereleri Turizme Akıyor”<br />

Projesi kapsamında 17 ülkeden 32<br />

Arap gazeteciyi İlimizde ağırladık. 05-<br />

11 Kasım 2015 tarihleri arasında yine<br />

Sayın Valimizin yaptığı davet üzerine<br />

İlimize gelen, 26 farklı ülkeden toplam<br />

86 gazeteciye 6 gün boyunca İlimizin<br />

tarihi ve turistik değerlerini tanıtarak<br />

körfez ülkelerinin gazete ve televizyonlarında<br />

Ordu ile ilgili 3 bine yakın<br />

haber yayınlanması sağlandı.<br />

Bu çalışmalarımızın geri dönüşümünü<br />

2015 yılında konaklama istatistiği verilerinde<br />

% 41 artış olarak gördük. 19<br />

Temmuz 2016 tarihinde İlimize gelen<br />

ilk Riyad Kafilesini ağırladık. Bundan<br />

böyle Ordu-Giresun Havaalanı her<br />

hafta Riyad’dan direkt uçuşlarla turist<br />

kafileleri şehrimize gelecek. Yine 5<br />

Ağustos 2016 tarihinde Kıbrıs Turizm<br />

ve Çevre Bakanı ile Kıbrıs Ticaret<br />

Odası temsilcileri Ordu’ya gelecek.<br />

- Kültürel anlamda ne gibi<br />

çalışmalar içerisindesiniz?<br />

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Müze<br />

Müdürlüğünce 2010 yılından itibaren<br />

başlatılan kazı çalışmalarında<br />

2300 yıl öncesine ait, tapınak ve kale<br />

duvarlarına rastlanmıştır. Kurul Kalesi<br />

Karadeniz Bölgesinde ilk arkeolojik<br />

kazı alanıdır. 2011 de başlayan kazı<br />

çalışmaları 2012, 2013, 2014, 2015<br />

yılında da devam etmiştir. 2016 yılı<br />

60 | TGWL

kazı çalışmalarına başlanmıştır.<br />

Fatsa Cıngırt Kalesi kazı çalışmaları<br />

dönemler halinde 2011, 2012,<br />

2013, 2014 yıllarında yapılmıştır.<br />

Dönemler halinde kazılara devam<br />

edilecektir.<br />

Restorasyon çalışmalarımıza gelince;<br />

14 Mayıs 2015 tarihinde başlanan<br />

Kahraman Sağra Konağı Restorasyon<br />

Uygulama işi tamamlanmış olup<br />

Hareketli Etnoğrafya Müzesi olması<br />

planlanmaktadır. Eski Vali Konağı<br />

Çocuk Kütüphanesi yapılmak üzere<br />

onarım ve restorasyon ihalesi işlemleri<br />

başladı. Altınordu İlçesi Kabana Çeşmesi<br />

Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon<br />

Proje Yapım işi için Samsun Kurul’dan<br />

onaylandıktan sonra restore edilecektir.<br />

Gölköy İlçesi Dereçayır Camii<br />

Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon ve<br />

Elektrik Proje Yapım işi tamamlanmak<br />

üzere olup restorasyon uygulama<br />

işine başlandı. Gölköy İlçesi Yemişgen<br />

Kilisesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon<br />

Proje Yapım işi tamamlanmış olup<br />

kurul tarafından onaylandı. Kumru<br />

Samur Camii Restorasyon Uygulama<br />

işi tamamlanmak üzeredir.<br />

Turizm çalışmalarımızın yanı sıra kültürel<br />

çalışmalarımıza da ağırlık verdik.<br />

Bunlardan en önemlilerinden biri Gazi<br />

halk kütüphanesinin 900 m2 olan<br />

kullanım alanını 1800 m2’ye çıkararak<br />

aynı anda 206 kişiye hizmet veren<br />

büyük bir okuma salonu, araştırmaların<br />

yapılacağı tarih bölümü, her türlü<br />

söyleşinin yapılacağı şark köşesi, revir<br />

ve bayan mescit oluşturulmasıdır. Yine<br />

başta Altınordu İlçemiz olmak üzere<br />

hiç kütüphane olmayan 3 İlçemizde<br />

halk kütüphanelerini hizmete açtık. Bu<br />

çalışmaların yanı sıra Ulubey, İkizce,<br />

Çatalpınar, Aybastı, Çamaş, Korgan,<br />

Perşembe, Fatsa ve Çaybaşı İlçelerimizin<br />

kütüphane hizmet binalarını<br />

modernize ederek daha kullanışlı hale<br />

getirdik.<br />

- Kurum olarak ileriye yönelik<br />

hedefleriniz nelerdir? Sizleri yakın<br />

zamanda hangi çalışmaların içinde<br />

göreceğiz?<br />

Önümüzdeki 5 Yıllık Hedefler<br />

• 5 Müze, 5.000 nitelikli yatak ve 5<br />

milyon ziyaretçi,<br />

• En az 2 Arkeolojik alanın ziyaretçilerin<br />

hizmetine açılacak mekanlar haline<br />

Aybastı Yaylası<br />

TGWL | 61

Ordu’nun Dereleri<br />

Ordu’nun Dereleri<br />

Ünye Kalesi<br />

Antik Kale<br />

Ordu Genel Görünüm<br />

Kaleköy Kalesi<br />

Kaya Mezarları<br />

62 | TGWL

getirilmesi,<br />

• En az 2 yaylada, Türkiye ve Dünyada<br />

bilinen ve tercih edilen konaklama<br />

mekanların oluşturulması,<br />

• Yaylalara helikopter ve teleferik ile<br />

ulaşımın sağlanması, yayla merkezlerinde<br />

sokak sağlıklaştırma çalışmaları<br />

yapılması,<br />

• Çambaşı Kış Sporları Merkezinin,<br />

Türkiye’deki kayak merkezleri içinde<br />

tercih edilen bir kayak merkezi haline<br />

gelmesi,<br />

• Deniz turizminin yaygınlaşması,<br />

• Kültür ve Turizm Bakanlığı projesi<br />

olan ve Kalkınma Bakanlığı’nca desteklenen,<br />

yaylaları birbirine bağlayan<br />

“Yeliş Yol Projesi”nin tamamlanması,<br />

• Sokak Sağlıklaştırma Projesi çalışmalarına<br />

devam edilerek daha fazla yapının<br />

restorasyonun gerçekleştirilmesi,<br />

• Mavi bayraklı plajların oluşturulması,<br />

• En az 3 köyü, Türkiye’nin en çok<br />

bilinen Eko Köyü haline getirmek,<br />

- Son olarak The Great Wild Life<br />

okuyucularına ve Ordululara vermek<br />

istediğiniz bir mesaj var mı?<br />

Öncelikle bu röportajın oluşumunda<br />

katkıda bulunan Kuzey in Yıldızı Dergisi<br />

çalışanları ve imtiyaz sahiplerine teşekkür<br />

ediyorum. Farklı turizm alternatifleri<br />

ile son yıllarda tanıtımına büyük önem<br />

verdiğimiz İlimizde, doğa güzellikleri,<br />

ahşap mimari örnekleri, özgün yemek<br />

çeşitleri, bitki örtüsü, mavi ve yeşilin<br />

kucaklaştığı koy ve kumsalları, birbirinden<br />

güzel yaylalarıyla misafirlerimizi<br />

ağırlamayı bekliyoruz.<br />

TGWL | 63

64 | TGWL<br />

Yazan: S. Aygün Başarır

Bir<br />

AKYA<br />

Hikayesi<br />

Saros Körfezi<br />

TGWL | 65

Genellikle balıklar üzerine bilgi aktaran yazılarıma bu<br />

sayımızda ara verip sizlerle çok yeni çok sıcak bir<br />

anımı paylaşmak istedim. 15 Temmuz 2016 darbe<br />

girişiminden bir gün önce “Saros Körfez’inde” noktalanan<br />

Akya avım aslında 20 Haziran da “Datça- Selimiye’de”<br />

başlamıştı...!<br />

Fransa’dan gelen arkadaşım ve iki çocuğuyla Bodrum’da buluşup<br />

iki aile olarak tekne seyahati planlamış idik. İki haftalık programımız<br />

Gökova’dan başlayıp Datça’nın neredeyse her tarafını<br />

gezmemize yetecek kadarda uzundu.<br />

Teknemizdeki en küçük yolcu olan erkek çocuğu Ruben aynı<br />

zamanda teknenin en hızlı olta balıkçısı. Mola verdiğimiz her koy<br />

veya körfezde muhakkak balık yakalama çabası içerisine girer<br />

bende ona uygun takımlar hazırlayıp başarılı olması için desteklemekteydim.<br />

Fakat temmuz ayı balık yakalamak için çok iyi bir<br />

ay olmamakla birlikte bu kadarda sıfır olması akıl alacak gibi değildi.<br />

Her sabah ve akşam palet gözlük dalıp çevredeki balıkları<br />

tespit etmeye çalışıyorum fakat kimsecikler yoktu.<br />

Ruben sadece minnacık Lapin ve Hanoz balıkları yakalayabiliyordu.<br />

Yakalayabildiği rekor balık 20 gram idi. Neyse günler<br />

geçti turun sonunun yaklaştığı bir sabah saat 06.00’da Selimiye<br />

Kasaba’sının önüne 20 metre derinliğe çapa attık ve orada kahvaltı<br />

hazırlıkları yaparken denizin derinliklerinde büyük balıklara<br />

ait yansımalar gördüm. Hemen dipli bir zoka takımı hazırlayıp,<br />

kamış vasıtasıyla aşağıya indirdim. Anında bir balık yapışınca<br />

kamışı Ruben’e verdim. Balık Ruben’in çekebileceği kadar bir şey<br />

idi. Aman tanrım manzara müthiş bir hal almıştı. Çığlıklar atıyor,<br />

yerlere düşüyor, kalkıyor ama balığı su üstüne çıkartamıyordu.<br />

Oğlan kan ter içinde 20 dakika sonunda balığı teknenin içerisine<br />

aldı. Balık 1,5 kg’lık bir Akya palazı idi. Denizden 1 kova su alıp<br />

balığı içine bıraktık.<br />

Olağan üstü güzellikte bir balıktı. Gümüşten daha parlak olan<br />

66 | TGWL

vücudunu çatal bir kuyrukla sonlandırıyordu. Çok belirgin ve çok şık yanal çizgiye sahip<br />

idi. Ruben çok gururlanmış bir halde tebriklerimizi kabul ediyor ve en sonunda iyi bir<br />

ziyafet çekebileceğimizin de müjdesini veriyordu. Balığımızın kovadaki suyunu üçüncü kez<br />

değiştirdikten sonra Ruben’e bu balığın gelişmiş halinin, 20-30 kg’lık resimlerini gösterdim.<br />

Ne demek istediğimi derhal anladı. Çok üzüldü ama kovayı denize boşalttı ve balığı<br />

tekrar denizlerine iade etti.<br />

Seyahat bitti Saros’a geri döndüm. İlk iki gün eksikliklerini giderdiğim yeni teknemle ilk<br />

defa balık avlamaya çıkacağız. Açıkçası bende heyecanlıyım çünkü alüminyum olan<br />

teknenin deniz performansını çok merak ediyorum. İki gece konaklamalı üç tam gün hem<br />

seyahat yapacağız hem de balığa bakacağız.<br />

14 Temmuz sabahı erkenden Güneyli Liman’ından hareket ettik. Akşam Kömür Liman’ında<br />

demirde kalacağız. Yol boyunca uzun boylu zarganalar yakaladık. İçlerinden en<br />

büyük iki tanesini Akya yakalamak için hazırlanmış takımlara monte edip, üzerinde çıkrık<br />

makara bulunan kamışlarla denize uzattık.<br />

Artık takımlar neredeyse 3 saattir denizdeyken çok sağlam bir vuruş aldık. Oltanın diğer<br />

ucundaki güçlü yüzücünün ismi Akya olmalıydı. En güçlü mücadelesini verdiği ilk 15<br />

dakika boyunca 3 kere su üstüne çıkıp tekrar daldı. En sonunda balığımızı ikna edip<br />

güvertemize aldık.<br />

Çok güzel bir balıktı. Gümüşten daha parlak olan vücudunu çatal bir kuyrukla sonlandırıyordu.<br />

Çok belirgin ve çok şık yanal çizgiye sahipti. Tek farkı 1,40 metre uzunluğunda<br />

ve 18,5 kg ağırlığındaydı. Eğer Ruben yanımda olsa muhtemelen sevinçten ağlardı. O<br />

gün denize yapılan yatırımın mislisiyle geriye döndüğünü görmek gerçekten çok güzeldi.<br />

Hoşça kalın…<br />

TGWL | 67

zamansız elbette... ancak şu kavurucu yaz gününde serinletici bir hayal...<br />

Şafak Gökhan<br />

68 | TGWL

TGWL | 69

İ<br />

glo nedir, kimlerdendir ,nasıl<br />

yapılır bir bakalım<br />

İglo ,eskimoların hayatlarını<br />

idame ettirmek ve avlanma<br />

amaçlı geçici olarak yaşadığı<br />

sıkıştırılmış kardan yapılan çadır, ev<br />

anlamına gelir.<br />

Eskimolar kış aylarında sıkıştırılmış<br />

kar kürtününden iglo yaparak hayatlarını<br />

sürseler de yaz aylarını, hayvan<br />

derisi çadırlarda veya taş, çamur<br />

ve ağaçtan yapılan barınaklarda<br />

geçirirler. Wikipedi öyle diyo. Özgür<br />

ansiklopedi ya hani...<br />

Ve şimdi ansiklopediyi bir rafa kavurucu<br />

yaz aylarını da kıyıya bırakıp<br />

konumuzun çocukluğuna inelim.<br />

Yaşantımızın daha tıfıl dönemlerinde<br />

herkes gibi illaki şu yaşımıza oranla<br />

daha fazla barınak yapmışızdır.<br />

Küçüklüğümüzü hatırlayınca köy,<br />

bağ, bahçe çocukluğu olanlar daha<br />

iyi bilirler ki evin karşısındaki tepeye<br />

ağaç çatarak eski çuvallardan<br />

yapılmış çadır bez ev içinde köpeğinle<br />

havanın kararmasını beklemek<br />

bütün köyün üzerine batan güneşi<br />

izlemek muazzam bi duygu verirdi.<br />

Ancak bu durum kar yağınca değişir.<br />

Kar yağınca barınak yapmak güç<br />

bela hayallerde kalırdı.<br />

O barınak yapılan çuvalı kışın yine<br />

kullanırdım elbette ,içine saman doldurup<br />

tepeden aşağıya kaya kaya<br />

atkımı rüzgara kata kata donmuş<br />

dereyi uçarak geçmişliğim olmuştur<br />

ancak kışın hiç o çuvalla tam anlamıyla<br />

barınak yapamamıştım. Her<br />

denememde yıkılır ıslanıp donardı<br />

tepede olduğum için de daha fazla<br />

rüzgar alır aksine buz gibi kas katı<br />

üzerime yapışırdı.<br />

Şimdi gelelim nasıl yapılır kısmına?<br />

Gerekli araçlar : Testere (bizim yanımızda kürek vardı kürek kullandık)<br />

İglo yapabilmek için elbette kar yapısı, hacmi, kürtünlüğü önemli. Rüzgar<br />

almış kesilebilir sert mukavemette olması sulanıp, buzlaşıp ağırlaşmamış<br />

olması gerekli. Olmalı ki duvarlar iyi örülsün, ağırlığı taşımayıp çökme<br />

yaşanmasın. Ne çok şey gerekli değil mi? Sakin olun hepsi doğada ve<br />

becerilerinizde mevcut.<br />

Yaşım bu yaş oldu hala içimde bi<br />

ukteydi karda bir barınak yapmak.<br />

İgloyu ilk olarak gazete kuponları<br />

biriktirilerek alınan ansiklopedilerimizde<br />

görmüştüm<br />

Halen bi köylü olan ben, dağcılık<br />

ve doğa sporları tutkunu olarak<br />

Bolu ilinin yüksek dağlarında öğrendiklerimi<br />

deneyimlerimi bir araya<br />

getirerek Bolu Dağcılık ve Arama<br />

Kurtarma Kulübü bünyesinde küçüklüğümdeki<br />

ukteyi gerçekleştirdim.<br />

Karda kışta çadır kurmak dışında bir<br />

barınak yaptım.<br />

70 | TGWL

Eskimolar kar testeresi kullanarak<br />

başlangıçta igloyu yapacakları<br />

yerdeki kar zemininden tuğla şeklinde<br />

bloklar keserek iglonun içini<br />

oymuşlar. Kestikleri tuğlaları kesilmemiş<br />

kar kürtünü zeminine açısı<br />

içe büküm eğimli gelecek şekilde<br />

dizmiş böylelikle kot farkını iki tuğla<br />

boyuna çıkarmışlar bizde onların<br />

izinden giderek duvarımızı örmeye<br />

başladık yapılmaz değil yapılır.<br />

Bir yandan örülen tuğlalarda diğer<br />

yandan sıva ve harç olarak yine kar<br />

kullanılıp boşluklar kapatılır.<br />

İlk sıra üzerine kemer şeklinde gelecek<br />

şekilde yine içe eğimli sıralanarak<br />

devam edilir. Yüksekliği ise çok<br />

rüzgar almayacak şekilde kişilerin<br />

kendi boylarına göre ayarlanarak<br />

kubbe şekli verilerek kapatılır.<br />

Kapı girişine L şeklinde kısa bi<br />

koridor yada set yapılması içeriye<br />

soğuk hava ve kar girişini engeller<br />

fazla eşya ve çantaların içeride yer<br />

kaplamaması sağlanır. İglonuza<br />

küçük bi hava penceresi açmakta<br />

fayda var.<br />

Elinize sağlık.. İglonuzun içerisinde<br />

sıcak bı dağ çayı içip güzel bir uyku<br />

çekebilirsiniz.. Oh miss.<br />

Şu yaz günlerinde olmasa da her<br />

zaman aklımızda şu soru vardır<br />

(haklı olarak) iglonun içi sıcak olur<br />

mu?<br />

Buzdan kardan bi ev ne kadar sıcak<br />

olabilir ki ? (-zaten sıcak olsaydı<br />

erir yıkılırdı. kesin buz gibidir ? –<br />

hayır dışarıda hava sıcaklığı rüzgarla<br />

daha da soğuk buz gibi hissedilirken<br />

iglonun içi yaklaşık +2,+4<br />

derece olur.<br />

Ortam ısısı mumlarla ve kişi sayısına<br />

göre +10, +12 derecelere<br />

kadar çıkarılabilir ve iglo içerisinde<br />

yükselen sıcak hava iglo tuğlalarının<br />

yüzeyini ısıtıp soğutur ,dondurarak<br />

yalıtım sağlar üzerine yağan kar<br />

iglonun daha da sağlamlaşmasına<br />

katkıda bulunur.<br />

Ancak iglo içerisindeki karlı zemine<br />

direk temas ederek oturmak, yatmak<br />

ısı kaybına yol acar ve hipotermi<br />

oluşturabilir.<br />

He yok ya ben evde durmak ,oturmak<br />

istiyorum kar kış sevmiyorum<br />

diyenlere ..bir fikir; sizler de evde<br />

oturup küp şekerlerden iglo yapabilirsiniz<br />

doğayla hoşçakalın.<br />

TGWL | 71

Şeref Erbil<br />

Tuzla Milas<br />

Boğaziçi Köyü<br />

72 | TGWL

Tuzla Milas delta içinde bulunan, Boğaziçi<br />

Köyü halkı Arnavut olup, çoluk çocuk<br />

ailecek balıkçı kendi özünde. Tekneleri ile<br />

her sabah erkenden balık ağlarını toplamaya<br />

giderken kadınların, balıkçı tekneleriyle balık<br />

ağı topladığını ve köye döndüğünde balık ağlarını<br />

temizlerken tüm aile fertlerini bir arada görmek bu<br />

köye aittir.<br />

Atalarından aldıkları geleneksel balıkçılığı devam<br />

ettirmektedirler. Kendi kooperatifleri bulunmaktadır.<br />

Yöre halkı Bodrum’dan Milas’tan gelip, avlanan balıkları,<br />

karidesleri, dilbalıklarını, çupraları, levrekleri<br />

canlı canlı görüp alabilirler.<br />

Ayriyeten cennetten bir köşe, sıra-sıra balıkçı tekneleri,<br />

uçan ördekler, mekeler… Burada doğal hayatın<br />

bir parçası haline geldiğinizi görürsünüz. Deltanın bir<br />

parçası olan Boğaziçi Köyü ayrıca balık restoranları<br />

ile hizmet vererek de turizme katkıda bulunmaktadır.<br />

TGWL | 73

Tuzla Bargilya Göçmen Kuşları Koruma<br />

ve Rehabilitasyon Derneği’nin Amacı<br />

Derneğimiz 12.02.2015 tarih 1962 sayılı yazı ile Muğla İli,<br />

Milas-Bodrum İlçeleri arasındaki yörenin tek deltası olan Tuzla<br />

Deltası(Boğaziçi Deltası) için kurulmuştur.<br />

1995 yılında Şeref Hoca’nın önerisi, Muğla Valisi Lütfü Yeğenoğlu<br />

ve Vali Yardımcısı Ali Haydar Küçüğün katkısı ile Doğal<br />

Alan korumasına alınmıştır. 2004 Ulusal Sulak Alan Komisyonu<br />

tarafından koruma kapsamına alınarak yönetim planı<br />

yapılmıştır. Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanına komşu, sulak<br />

alan havzası, Tuzla Sulak Alanı ve Güllük Dalyanı alanından<br />

oluşmaktadır. Tuzla ve Güllük her yıl 3000’in üzerinde flamingoya<br />

ev sahipliği yapmasının dışında; Güllük Körfez’i Boğaziçi’nden<br />

geçip gelen deniz balıklarına da kuluçka bölgesi<br />

olması nedeniyle gözde bir bölgedir.<br />

Deltanın tarihi ve kültürel kalıntılarının öne çıkması turizmdeki<br />

yerini alması acısından; deltanın kenarında bulunan Bargilya<br />

Krallığı kalıntılarının Turizm Bakanlığını ilgisi ve koruması alanına<br />

girmesi de, bölgenin tahrip edilmesini önlemek acısından<br />

önemlidir. Boğaziçi’nin balıkçı köyü olduğunu; küçük teknelerin,<br />

balıkçıların balık ağlarını ayıklarken ortamın doğallığını<br />

yitirmeden korunmasına önem vermesini, Tuzla Boğaziçi<br />

Köyü’nün sabahları, koyun resmini denizin üzerinde yansımasını<br />

görme ayrıcalığına sahip olup; mekelerin, karabatakların,<br />

ördeklerin dalıp çıktığını, martıların denizin üzerinde uçuşunu<br />

Bargylia Tuz Gölü Filamingolar<br />

Bu doğa harikası deltanın korunması bizden sonraki nesillere<br />

de aktarılması gerekirken, avlanma ve deltada bilinçsizce yapılaşma<br />

olması tarihe ve doğal yaşama yapılmış zulümdür. Bu<br />

bölgenin doğal hali ile ve arka kısımlarının tarım alanı olarak<br />

kalması doğru olandır.<br />

Deltanın içinde inşa edilen kaçak yapıların atık sularının bu<br />

bölgeyi kirletmekte olduğunu, deltanın hemen kenarında balık<br />

ağları, tel örgüler, elektrik direkleri deltanın içerisinde betonla<br />

yürütülmüş su boruları deltanın yok olmasına, burada ki<br />

canlıların ölümüne sebep olmaktadır. Bütün bölge halkının ve<br />

özellikle gençlerimizin bu bölgeye sahip çıkmaları ve bölgeyi<br />

korumaya duyarlı olmasının bölge içi ileriki dönemde kazanç<br />

olacağını düşünmekteyiz. Bu bölgenin korunması ve tekrar<br />

hayat bulması acısından acil olarak yapılması gereken; uçan<br />

kuşlar hastanesi, rehabilitasyon hastanesi, yüzen kuluçka alanları,<br />

yıllık olarak deltanın kirlilik oranlarını ölçen kurum-kuruluşların<br />

destek vermesi ve turistik olarak da çevresinde patika<br />

yürüme-dinlenme alanları, gözetleme kuleleri kurulması önem<br />

arz edilmektedir.<br />

Kurucu Üyeler:<br />

• Şerafettin ELBİL<br />

• Yılmaz DURMUŞ<br />

• Burçak ÖLÇÜCÜ<br />

• Bilal BİLGE<br />

• Onur DURMUŞ<br />

• Oktay ÖZCAN<br />

izlemek bu köyün yaşam tarzıdır. Bu yaşamı ve bu doğal güzelliği<br />

bozmamalı ve görmezden gelmemeliyiz.<br />

Metruk Tuzlası Sulak Alan Koruma Bölgesi<br />

Tuzla Sulak Alanı 2001 yılında IBA (İmportant Bird Area) tarafından<br />

dünyaca önemli kuş alanı olarak belirlenmiştir. 2004<br />

Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından koruma kapsamına<br />

alınarak yönetim planı yapılmıştır. Ramsar sözleşmesine aday<br />

Sulak Alan 380 Hektar alanı kapsar ve her yıl 3000 civarında<br />

flamingoya ev sahipliği yapmaktadır. Burada üreyen kuş türü<br />

74 | TGWL

118’dir. Her yıl bölgeye ziyaretçi kuşlarla birlikte 250’ye yakın<br />

kuş türü bulunmaktadır.<br />

Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanına komşu, sulak alan<br />

havzası, Tuzla Sulak Alanı ve Güllük Dalyanı Alanından<br />

oluşmaktadır. 380 Hektar Tuzla Sulak Alanı ve 800 Hektar<br />

Güllük Dalyanı olmak üzere yaklaşık 1180 Hektarlık bir alanı<br />

kapsamaktadır. Tuzla ve Güllük 2001 yılında IBA (İmportant<br />

Bird Area) önemli kuş alanı olarak tanımlanmıştır. Tuzla Gölü<br />

ve Güllük Dalyanı hafif tuzlu ve acımsı suyu kuşların yaşamsal<br />

besin kaynağı olan balık, deniz yosunları ve küçük canlıları<br />

barındırır. Tuzla ve Güllük her yıl 2 bin flamingoya ev sahipliği<br />

yapmaktadır. Sürü halinde havalandıklarında pembe ve siyah<br />

kanatlarıyla gerçekten görülmeye değer bir manzara oluştururlar.<br />

Göçmen kuşlar, kuzeyde havanın soğuması ile birlikte; Ekim<br />

sonu, Kasım başı gibi ilk parti gelmeye başar. Aralık-Ocak-Şubat<br />

ayların da sayı maksimum seviyeye çıkar. Şubat sonu Mart<br />

başı gibi de tekrar kuzeye göç başlar. Tuzla ve Güllük Dalyanı,<br />

kuşların önemli konaklama ve beslenme alanlarındandır.<br />

Tuzla ve Güllük Sulak Alanı<br />

Alanı: 520 Hektar<br />

Sulak Alan Tipi : Doğal<br />

Bölgedeki kuşlar şu şekildedir; nadir kuşlardan Dalmaçyalı<br />

(45 adet) ve Beyaz Pelikan, Balık Kartalı, Gri Balıkçıl (230<br />

civarında), Kaz türleri Tuzlada görülebilir. Çamurlu sığ bölgelerde<br />

3000 dolayında ördek türleri, Karabay Martısı (300<br />

adet), İspinoz (50 adet), Büyük Akbalıkçıl (250 adet), Kılkuyruk<br />

(155 adet), Kaşık Gaga (500 adet), Fiyu (90 adet), Yağmurcunlular’a<br />

ve nadir türlerden Terek Düdükçünü’ne de burada<br />

rastlanılmaktadır.<br />

Gölü çevreleyen çeşitlilik, kuşlar için olduğu kadar diğer<br />

yabanıl hayvanlara da yaşam alanı sınmaktadır. Genellikle su<br />

kaplumbağası, çeşitli yılan türleri, yabanıl domuzu, porsuk,<br />

tilki, oklukirpi gibi türler birer birer yok olmakla birlikte hâlâ<br />

IBA rastlanabiliyor. Metruk Tuzlası ve Güllük Dalyanı Sulak<br />

Alanı besleyen yeraltı suları ile birbirini destekleyen bir çanak<br />

oluşmakta olup sulak alan tek bir ekosistem olarak düşünülmelidir.<br />

TGWL | 75

Barglia (Bargylia) Antik Kenti<br />

Bargylia, Milas /Güllük Körfezi’nin güneyinde<br />

evvelce Lasos Körfezi’ne açılan fakat bugün<br />

dolmuş olan dar ve derin bir koyun (Varvil)<br />

oluşturduğu küçük bir yarımadadaki tepecik<br />

üzerindedir.<br />

Bargilya sözcüğü, Prof. Bilge Umar’a göre<br />

M.Ö. 2000 de Luwi veya M.Ö. 1000’de Karia<br />

dilinden gelmiş “yüksekteki yer” anlamındadır,<br />

Byzantion’lu Stephanos, Bargylia’nın eski isminin<br />

“Andanos” olduğunu yazmaktadır. Ancak bu<br />

isim Hellen dilinde bir anlamı bulunmamaktadır.<br />

Antik çağlarda kent isimleri veya o kentin kahramanları<br />

mitolojik öykülere bağlantılıdır. Buna<br />

göre Bellerophon’un, kanatlı atının attığı bir çifte<br />

ile yakın arkadaşı Barglos ölmüştür. Buna çok<br />

üzülen Bellerophon’da arkadaşının anısına bu<br />

kenti kurmuştur. Bu nedenle de Bargylia sikkeleri<br />

üzerinde Pegasus tasvirlerine yer verilmiştir.<br />

Kentin ismini ilk kez M.Ö. V. yüzyılında Attika<br />

–Delos Deniz Birliğine ödenen vergi listelerinde<br />

rastlanmıştır. Büyük İskender’in Karia’yı ele<br />

geçirmesinden sonra kenti üs olarak kullanmıştır.<br />

M.Ö. III. yüzyılından sonra kent büyük<br />

gelişim göstermiştir. Bu dönemde kentin Artemis<br />

Kindyas tapınağına sahip olduğunu Strabon’dan<br />

öğreniyoruz. Hellenistik çağda da isimden söz<br />

ettirmiştir, Pergamon krallığının donanması da<br />

limanından yararlanmıştır. Bargylia Apameia barışından<br />

sonra Rodos’un egemenliğine girmişse<br />

de kısa bir süre sonra Roma’dan yana olmuştur.<br />

Bu dönemde kent sikke bastırmış tır. Hıristiyanlık<br />

devrindeyse bir piskoposluk merkezi konumundadır.<br />

76 | TGWL

TGWL | 77

Bargylia’da bilimsel bir kazı yapılmamıştır. Bu nedenle de<br />

kentle ilgili bildiklerimiz kısıtlıdır. Günümüzde İlk Çağ Surlarından<br />

bazı parçalar, mabet temelleri, kabartmalı bir sunak,<br />

tiyatro kalıntıları, küçük bir odeon, stoa kalıntısı, Roma çağı su<br />

kemerleri, Bizans dönemi suru ve nekropole ait bazı parçalar<br />

gelebilmiştir.<br />

Burada Artemis Kindyas’ın çok saygı gördüğü adına yapıldığı<br />

yazılan mabetten anlıyoruz. Alçak bir tepeciğim kuzeyindeki<br />

kalıntılarda Roma izleri açıkça görülmektedir. Kabartmalı<br />

sunak üzerine uzun elbiseli, elinde okuyla Artemis Kindyas,<br />

Lir çalan Apollon uzun pelerinle bir erkek tasvir edilmiştir. Bu<br />

olasılıkla bu erkek kente adını veren Bargylyos’dur.<br />

Tiyatronun güney duvar parçaları günümüze ulaşabilmiştir,<br />

Cavea’nın parçaları ise yerlerinden sökülerek başka yerlerde<br />

kullanılmıştır. Sir Charles Newton burasını gezerken Odeon’un<br />

oturma sıralarını görmüşse de günümüzde bunlardan da<br />

hiçbir iz kalmamıştır.<br />

Bargylia Kenti’nin lokalizasyonu, antik yazarlar tarafından<br />

gerçekleştirilmiştir. Strabon’un, verildiği bilgilere göre kent;<br />

Varvil Koyu, Gök Asar mevkiinde bulunmaktadır. Günümüzde,<br />

Gök Asar, Varvil Koyu’nda bulunan Bargylia Kenti, M.Ö. III.<br />

yüzyılda, sınırlarına dayanan deniz nedeni ile ticari anlamda<br />

ivme kazanmıştır.<br />

Kentin kuruluşu, efsanelere dayandırılmaktadır. Efsaneye<br />

göre; Kahraman Bellerophontes, Poseidon’un dölündendir.<br />

Kahramanın, tanrısal nitelikleri de, Poseidon’dan gelmektedir.<br />

Yiğidin kanatlı uçan atı, Pegasos Bargylia Kentinin kaderini<br />

belirlemiştir. Kahraman Bellerophontes’in, en yakın arkadaşı<br />

Bargylos’tur. Bir gün, Bargylos, kanatlı atın çifteleri ile ölünce,<br />

Bellerophontes, Karia’da kurduğu bu kente, arkadaşının anısına,<br />

Bargylia adını verir. Bu efsane kentin sikkelerinde karşımıza<br />

çıkmaktadır. Hekatomnidler Döneminde sürdürülen, Hellenleşme<br />

politikasının doğurduğu sonuçlar neticesinde, kent bir<br />

Yunan Kolonizasyonu’na dönüştürülmüştür.<br />

Artemis Kindyas kültü, Kindya kentinin Bargylia sınırlarına dahil<br />

edilmesi ile varlığını sürdürmüştür. Artemis’e ait tapınağının<br />

alanı, günümüzde, Kemikler Köyü sınırları içinde, bir tepede<br />

tespit edilmiştir. Bu alanda pek çok yapı parçası ve tanrıçaya<br />

adanan yazıt bulunmuştur.<br />

Yazıtlardan birinde, Artemis’in, bir kent tanrıçası olarak, halkını<br />

nasıl koruduğu anlatılmaktadır. Roma Döneminde, Pergamon<br />

Krallığı’nı, III. Attalos, Roma hâkimiyetine bırakır. Bu olay üzerine<br />

ayaklanan, Aristonikos Myndos’u ele geçirir. Bargylialılar<br />

ise, bu süreçte güçlerini, Romalılar tarafında kullanır. Aristonikos’un,<br />

Myndos’dan sonra ele geçireceği kent, Bargylia’dır.<br />

Bu sırada, korkuya kapılan halka, Artemis Kindyas’ın epifanisi<br />

ortaya çıkar. Bu olay yazıtta; ‘halkı belli bir düşmana karşı<br />

(Aristonikos), savaşta, kentimizi ve topraklarımızı, özerkliğimiz,<br />

yurdumuzun özgürlüğünü, bizi tehdit eden, birçok tehlikeden,<br />

Artemis Kindyas’ın epifanisi kurtardı’ yazmaktadır.<br />

Tanrıçanın tapınak alanı, Newton tarafından tespit edilmiştir.<br />

Tapınak Kemikler Köyü sınırları içinde, bir tepenin doruğunda<br />

bulunur. Tapınağın uzunluğu 30,5 metreyi bulmaktadır.<br />

Tapınakta bulunan kült heykelinin, açık bir alanda bulunmasına<br />

rağmen, üstüne yağmur ve kar damlalarının düşmediğine<br />

inanılırdı. Roma Dönemi’ne tarihlenen Korinth düzeninde ki<br />

tapınağın kim için yapıldığı bilinmemektedir.<br />

Tapınak alanı ile odeion arasında, dört tarafı, bezemeli bir<br />

78 | TGWL

sunak bulunmuştur. Günümüzde, ikiye ayrılmış olan sunak,<br />

Milas Müzesi, döküm kayıtlarında 1396 numaralı eser olarak,<br />

bahçede sergilemektedir. Sunağın ilk yüzünde; uzun bir peplos<br />

içinde Artemis Kindyas betimlenir. Tanrıça, sol elinde bir yay<br />

tutmakta, sağ eliyle de sadağından ok çıkarırken görülmektedir.<br />

İkinci kabartmada; elinde çelenk bulunan Apollon yer alır.<br />

Apollon ve Artemis’in kült ortaklığına göstermesi açısından<br />

önemli bir örnektir. Sunağın üçüncü yüzünde ise; yiğit Bargylos<br />

olduğu düşünülen bir pelerin içinde ayakta tasvir edilen, erkek<br />

figürü yer alır. Sunağın son yüzünde ise; bereket boynuzu<br />

taşıyan, bir dişi figür bulunmaktadır.<br />

Tapınak alanında bulunan yazıtlardan bir tanesi de, İmparatorluk<br />

döneminin başına tarihlenir. Doğu eyaletlerinde, eski<br />

Anadolu Tanrıları için uygulanan bir onurlandırma ile Artemis<br />

Kindyas ve Agustus tapınakları birleştirilmiştir. İmparatorluk<br />

kültü, insanların dil, din, ırk ayrılıklarına bakmaksızın imparatorluğa<br />

bağlılığı teşvik eden ve halkı bir arada tutmaya yönelik<br />

oluşturulmuş bir kurumdur. Roma döneminde, geniş coğrafyalara<br />

yayılmış halkaların bir arada kalarak, birlik ve beraberliği<br />

sağlayan bir devlet kurumudur. Artemis Kindyas gibi, tamamen<br />

yerel özelliklerle çevrelenmiş bir kültün imparatordan bağlarının<br />

kopmaması için birleştirilmiştir. Kentin kalıntıları arasında,<br />

Hellenistik ve Roma Dönemlerine ait yapılar, kuzeydeki tepede,<br />

Bizans Dönemi kalıntıları ise, güneydeki tepede yer alır.<br />

Kent suları:<br />

Antik kentin akropol ve nekropol alanları arasında, kentin<br />

surları yer alır. Günümüzde, halk arasında, Bozkale olarak<br />

adlandırılan surlar, yontulmuş, büyük kaya bloklarından elde<br />

edilmiştir. Duvar örgü tekniği olarak da, M.Ö IV. yüzyıla tarihlenmektedir.<br />

Akropol alanındaki üç basamaklı sunak:<br />

Kentin akropol alanı içinde yer alan üç basamaklı kuruluş,<br />

ana kayanın üzerine oyularak elde edilmiştir. Anadolu’da tanrı<br />

ve tanrıçalar için inşa edilen, dağ doruklarında ki tahtlar gibi<br />

planlanmıştır. Bu kuruluşunun, hemen önünde de üç adet<br />

dikdörtgen planlı oda bulunur. Duvarları, düzgün kesme taslarla<br />

örülü odaların, ne gibi bir fonksiyonu olduğu konusunda<br />

herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.<br />

Su kemerleri:<br />

Kente su taşıyan kemerlerden, günümüze çok az kalıntı ulaşa<br />

bilmektir. Kemer kalıntıları, iki tepe arasında bulunmaktadır.<br />

Stoa:<br />

Odeonun güneydoğusunda iki zirve arasında kalan boğazda<br />

bir stoaya ait kalıntılar bulunur. Güneydoğu–kuzeybatı doğrultusunda<br />

ki yapı yaklaşık 15 metre uzunluğundadır. Stylobat<br />

üzerinde görülen anathyrosis izleri yıkılmış olan sütunların<br />

yerlerini göstermektedir.<br />

Nekropol alanı:<br />

Nekropol alanı doğudaki Bizans yapısından itibaren köye doğru<br />

devam eder. Bargylia kenti nekropol alanında, yüzeyde pek<br />

çok mezar buluntusu bulunmaktadır. Köyün girişinde yol ile<br />

deniz arasında ki az meyilli alanda dikkati çeken lahit mezarlar<br />

genellikle sade yapılmışlardır. Bu lahitlerden en iyi korunanı<br />

üzerinde yazıt yer alır. Lahit şimdi Milas müzesi bahçesine<br />

taşınmıştır. Üzerindeki kapak ise kendisine ait değildir.<br />

Bilindiği üzere medeniyetin en büyük uygarlıklarına ev sahipliği<br />

yapmış Muğla İli, Milas İlçesi, Tuzla Gölü ve etrafında<br />

bulunan, Meşelik ve Boğaziçi Mahallelerinde gerek Roma ve<br />

Bizans dönemlerine ait gerekse Osmanlı Döneminden miras<br />

olarak kalan birçok tarihi eser mevcuttur. Söz konusu tarihi<br />

eserlerin bir kısmının bulunduğu alan Bargylia antik kenti<br />

olarak yer almakta ve etrafında daha birçok tarihi eser bulunmaktadır.<br />

Ancak ne yazık ki bugüne kadar yer altında kalan<br />

tarihi eserler gün yüzüne çıkartılmadığı gibi, söz konusu tarihi<br />

eserlerin korunması için hiçbir şey yapılmamış ve var olan<br />

tarihi eserler tahrip edilmiştir. Şöyle ki; milli park içerisin<br />

TGWL | 79

80 | TGWL

Bargilya Tuzla Boğaziçi<br />

TGWL | 81

deki kalan alanlara defineciler tarafından herhangi bir değer<br />

verilmediği ve korunmadığı gibi, zararda verilmektedir. Öyle ki<br />

tarihi eserler özel taşınmazların sınırlarında duvar yapımında<br />

kullanılmakta, parçalanmakta, pislik içinde bırakılmakta ve<br />

adeta yok olması sağlanmaktadır.<br />

Oysa ki tarihi sit milli tarihimiz açısından önemli olayların<br />

cereyan ettiği ve doğal yapısıyla birlikte korunması gereken<br />

alanlardır. Neredeyse bir tarihi kent olabilecek geniş bir alanda<br />

bulunan tüm tarihi eserler kederine terk edilmiş bir vazıyettedir.<br />

Büyük bir kısmı özel mülke konu olan alanlar, sahipleri<br />

tarafından satışa çıkartılmakta ve Tuzla Bargylia diye (İnternet<br />

ortamında) gidip girin antik yeri satılık olduğunu göreceksiniz.<br />

Sadece geçmişimizi değil ülkemizin geleceği de yok edilmekte<br />

milli mirasımız kaybolmaktadır.<br />

Sit alanı olan veya olmayan, tarihi ve kültürel değerlerini koruyan<br />

alanların daha imara açılmadan, inşaat yapılması gerek<br />

kanunlara ve gerekse ilgili yönetmeliklere aykırıdır. Devam etmekte<br />

olan tüm bu yıkım ve talana karşı mücadele edebilmek<br />

için tarafımızca Tuzla Bargylia Göçmen Kuşları Koruma Ve<br />

Rehabilitasyon Derneği oluşturulmuş ve bu zararların önlenebilmesi<br />

için her türlü mücadeleler verilmektedir. Ancak yeterli<br />

olmadığı ve olmayacağı da açıktır.<br />

Bu sebeplerle;<br />

1- Gerek kuşları ve doğasıyla ve gerekse tarihi eserleriyle<br />

istisnai bir alan olan Muğla İli, Milas İlçesi Tuzla- Boğaziçi-Meşelik<br />

Mahalli alanların ve dışındaki daha geniş alanlarda<br />

araştırma ve çalışma yapılarak korumaya alınması,<br />

2- Tarihi eserleri, bitki örtüsü, topografik yapıyı tahribata<br />

yönelik hiçbir inşai ve fiziki uygulamada bulunulmaması,<br />

3- Alanlara verilen zararlar için her türlü denetimin yapılmasını<br />

beklemekteyiz.<br />

82 | TGWL

Bilindiği üzere Tuzla Deltası, bölgesel ölçekte kuş çeşitliliğinin<br />

en zengin olarak temsil edildiği alanlardan birisidir.<br />

Türkiye’de bölge flamingo ve cılıbık kuşları ile ördek<br />

türlerine ev sahipliği yaptığı, nadir kuşlardan Dalmaçyalı,<br />

Beyaz Pelikan, Balık Kartalı, Gri Balıkçıl, Kaz Türleri<br />

gibi 250’ye yakın kuş türünün ve onbinlerce kuşun da<br />

temsil edildiği ve kesiştiği bir bölgede bulunması nedeni<br />

ile küresel ölçekte de oldukça önemli konumda olan bir<br />

alandır. Ancak söz konusu alan ve çevresinde öncelikle<br />

su boruları, elektrik direkleri ile müdahaleler yapılmış,<br />

teller ve duvar çevrilmiş, balıkçı ağları örülmüş ve alan<br />

kuşlar için doğal yaşam alanından çıkartılmaya başlamıştır.<br />

Bölgede avlanma yapılmakta, ağaçlar kesilmekte, her<br />

gün onlarca canlıya zarar verilmektedir. Alan içerisindeki,<br />

kritik türler, tehlike altında olan, endemik, dar yayılımlı<br />

ve yaşamlarının belirli dönemlerinde alana bağımlı olan<br />

türler ve bu kritik türlerin habitatlarında olan ilişkileri,<br />

yayılım sınırları, habitat kalitesi ve işlevi azalmıştır. Türlerin<br />

üreme alanı zarar görmüş ve her geçen gün tahribat<br />

artmakta ve tehlike çoğalmaktadır.<br />

Yavaş yavaş alanda gecekondu şeklinde binalar belirmeye<br />

başlamış ve moloz dâhil her türlü pisliğin atıldığı bir<br />

alana dönmeye başlamıştır. Su arkları genişletilmiş, göl<br />

etrafında çölleşmeye başlamıştır.<br />

Doğal sit alanı olarak belirlenen alan yetersiz iken hem<br />

sit alanlarına müdahale edilmekte hem de tüm çevreye<br />

zarar verilmektedir.<br />

Yine Muğla İli, Milas İlçesi, Meşelik Mahallesi, Halepçamı-Sırtlandağ<br />

bölgesi olarak geçen alanda da çevreye<br />

zarar verilmekte ve doğa katledilmektedir. Bilindiği üzere<br />

söz konusu ağaç türü Türkiye’de sadece Artvin, Fetiye<br />

ve Milas olmak üzere üç yerde mevcut olup, nadide bir<br />

türdür.<br />

Doğal yapısı az değişmiş, modern yaşam ve önemli<br />

ölçüde insan faaliyetleri tarafından etkilenmiş, doğal süreçlerin<br />

hakim olduğu, koruma amaçlarına uygun olarak<br />

yörede yaşayanların alanın mevcut kaynaklarını kullanmasını<br />

sağlayarak doğal hayata dayalı geleneksel yaşam<br />

şekillerinin korunması gerektiği bu alanlarda etrafında<br />

inşaat yapılmaya başlamış ve tarımsal niteliği korunacak<br />

olan alanlar satışa sunulmaya başlamış ve doğanın<br />

dengesi ve sit alanları hızla bozulmaktadır.<br />

Gerek kuşlar gerekse yaşayan tüm canlıların korunması<br />

için tarafımızca bir Tuzla Bargilya Göçmen Kuşları<br />

Koruma ve Rehabilitasyon Derneği oluşturulmuş ve bu<br />

zararların önlenmesi için her türlü mücadele verilmektedir.<br />

Ancak yeterli olmadığı ve olmayacağı da açıktır.<br />

Bu sebeplerle:<br />

1- Tuzla Bölgesindeki kuş türlerini ve yaşamlarını<br />

devam ettirebilmek için yeni ve daha geniş bir saha çalışması,<br />

yapılması, gözetleme alanları oluşturulması,<br />

2- Gerek Tuzla Bölgesi ve gerekse Halepçamı-Sırtlandağı<br />

Bölgesinde, yapılarından kaynaklanan, oldukça<br />

zengin bir canlı türlerin yaşam alanları çeşitliliğine de<br />

sahip olan bu alanın ve çevresinin bir bütün olarak irdelenmesi,<br />

alan sınırlarını, kritik türlerin yayılım sınırları da<br />

dikkate alınarak ve çevresel faktör göz önünde bulundurulmalıdır.<br />

TGWL | 83

KÖPEĞİM VE BEN<br />

Oxford Üniversitesi arkeoloji bölümü biyoloğu Dr. Greger LARSON, “En azından<br />

15.000 yıldan bu yana köpeklerin kendi aralarında rastgele, kurtlarla çiftleşmeleri<br />

ve 19. yy’da Avrupa’ da başlayan yeni köpek ırkı üretme çılgınlığı,ki bu sayede<br />

bugün bildiğimiz çoğu ırk üretildi, sayesinde köpeklerin gen havuzu çorbaya<br />

dönmüş durumda.”<br />

Nusret Tanık<br />

84 | TGWL

TGWL | 85

“Dog Language”<br />

An Encyclopedia Of CanineBehaviour<br />

Robert ABRANTES<br />

Yapılan bazı araştırmalar köpeklerle insanların arasındaki<br />

dostluğun 15.000 yıl önce başladığını belirtiyor.<br />

Buna karşın bazı biyologlar, buluntulardan çıkarılan<br />

DNA örneklerine, kafatası incelemelerine dayanarak<br />

bu dostluğu 30.000 yıl öncesine kadar götürüyor.<br />

Oxford Üniversitesi arkeoloji bölümü biyoloğu Dr. Greger<br />

LARSON, “En azından 15.000 yıldan bu yana köpeklerin kendi<br />

aralarında rastgele, kurtlarla çiftleşmeleri ve 19. yy’da Avrupa’<br />

da başlayan yeni köpek ırkı üretme çılgınlığı,ki bu sayede<br />

bugün bildiğimiz çoğu ırk üretildi, sayesinde köpeklerin gen<br />

havuzu çorbaya dönmüş durumda.”<br />

(The Big Search to Find Out Where Dogs Come From The<br />

New York TimesBy JAMES GORMANJAN. 18, 2016)<br />

Yani henüz köpeklerin kurtlardan geldiğine dair kesin bir bilgiye<br />

sahip değiliz. Dr. Larson’ un yaptığı çalışmanın neticesi merakla<br />

bekleniyor.<br />

Aslında çok basitçe açıklanabilecek bir konu. Köpeklerin evcilleşmesi<br />

insanlarla arasındaki çıkar ilişkisine dayanır. Köpekler<br />

tabiatları gereği faydacı yaratıklardır. Av esnasında insana<br />

yardım etmeleri, geceleri vahşi hayvanları insanların yaşam<br />

alanlarında uzak tutmaları atalarımızı memnun etmiş olacak ki,<br />

onlar da bu davranışların karşılığında yemek vererek aradaki<br />

bağı pekiştirmişler. Bu dostluk uzun yıllardır sürmektedir. İnsanların<br />

gelişen ihtiyaçları köpeklerden beklentilerini de yükseltmiş,<br />

kullanım alanlarını genişletmiştir.<br />

Köpeklerin vücut dili, onları anlamamız için ipucu verir. Bir<br />

köpek korkuyor mu, agresif mi, agresif ise kaynağı dominantlık<br />

mı, bir nesneyi korumak mı yoksa korku mu? İşte bunların<br />

hepsini köpeğimizi gözlemleyerek anlayabiliriz.<br />

Dominant agresif bir köpeğin kulakları ve kuyruğu dik, üst<br />

dudaklarını kaldırdığında ağzı “C” şeklinde açık durur. Doz arttıkça<br />

göz bebekleri küçülür. Direkt göz teması kurar. Dominant<br />

agresif köpek geri adım atmaz.<br />

Korku kaynaklı agresiflikte köpeğin kulakları başın arkasına<br />

doğru yatık, kuyruk bacaklarının arasında ve üst dudakları<br />

kalmış halde ağzı “V” şeklindedir. Köpek korktuğu uyarıcıdan<br />

uzaklaşınca eski haline geri döner.<br />

Koku, en önemli duyu..!<br />

Köpeklerin koku alma yetenekleri insanlara göre çok gelişmiştir.<br />

Bir insanda 5 milyon koku reseptörü varken Bloodhound cinsi<br />

köpeklerde bu sayı 300 milyona yaklaşmaktadır. Koku duyusu<br />

böyle gelişmiş olunca köpeklerin koku üzerine çalışma alanları<br />

genişlemiştir.<br />

Her renk boya kokusunun farklı olması köpeğin, bir yere gizlenmiş<br />

olan banknotu bulmasına yardımcı olur. Pil kokusu cep telefonu<br />

bulmaya yarar. Günümüzde bazı tıp kurumlarında yapılan<br />

çalışmalar köpeklerin kanseri koku yoluyla bulup bulamayacağı<br />

86 | TGWL

üzerine çalışmaktadır.<br />

Peki bir köpek kayıp birini onu hiç tanımadan nasıl bulabilir?<br />

İnsanlar yürürken üzerlerinden kıl, saç, deri gibi bazı parçacıklar<br />

dökerler. Ayrıca tenimizden, terimizden oluşan koku molekülleri<br />

ağır oldukları için yere çökerler. Kayıp insanın kaybolduğu<br />

noktaya getirilen köpek yere çökmüş en taze kokuları takip<br />

etmeye başlar. Onun kafasında kayıp insanı bulmak yerine<br />

alacağı ödül vardır.<br />

Koku takip köpekleri, diğer iş köpekleri gibi, top gibi bir<br />

oyuncağa tutkuyla bağlanırlar. Aslında kaybolmuş oyuncaklarını<br />

ararlar. Toplarını ararken bizim aramasını istediğimiz<br />

nesneyi bulur. İş köpekleri oyuncaklarına o kadar bağlıdırlar ki<br />

çevreden gelen uyarıcılara aldırış etmezler. Eğitimleri esnasında,<br />

işlerini yaparken dikkatini dağıtacak bir sürü senaryodan<br />

geçerler. Arama yaptıkları yerde mangal yakılması, yüksekli<br />

müzik, lunapark, elektrik süpürgesinin çalışması gibi örnekleri<br />

sıralayabiliriz.<br />

EVE GELİŞ<br />

Köpek sahiplenmeden önce mutlaka konusunda yeterli bilgi ve<br />

deneyime sahip birine danışmanın gerekli olduğuna inanıyorum.<br />

Bir kişi veya aile benden bu konuda tavsiye istediğinde,<br />

köpekli hayatın nasıl olacağını akıllarında somutlaştırmak için<br />

bu birlikteliğin bir projeksiyonunu yaparım.<br />

Köpek bir oyuncak değil biyolojik ve psikolojik bir canlıdır.<br />

Demek ki biyolojik ihtiyaçlarının yanında psikolojik ihtiyaçları<br />

da vardır. Yaşam döngüsünü ortalama 15 yıl olarak alırsak,<br />

normal şartlar altında, köpeğimizin bizden önce bizi terk<br />

edeceğini baştan kabul etmemiz gerekir. Bu süre zarfında sakat<br />

kalabilir, bakıma muhtaç olabilir. Bu süreçte onun yanında<br />

“The Dog’s Mind”<br />

Understanding Your Dog’s Behavior<br />

BruceFOGLE, D.V.M.,M.R.C.V.S.<br />

“Dog Language”<br />

An Encyclopedia Of CanineBehaviour<br />

Robert ABRANTES<br />

olmayı baştan kabul etmeliyiz.<br />

Köpek yavrusu gözleri ve kulakları kapalı doğar. Sırasıyla gözler<br />

sonra da kulaklar açılır. Bacaklarını gövdesine çekebildiğini<br />

fark eden yavru artık ayaklanmıştır ve içine doğduğu dünyayı<br />

keşfetmeye başlar. Seslere karşı ilgi artar. Nesneleri kokusuyla,<br />

ağız yoluyla tanımaya başlar. Diş değiştirme vakti geldiğinde,<br />

kaşınan diş etleri yavrunun nesneleri ağzıyla gevelemesini, kemirmesini<br />

teşvik eder. Koltuk köşeleri, masa ayakları, ayakkabılar<br />

ve daha sayamadığım birçok nesne hedef haline gelir.<br />

Yavru tuvalet alışkanlığını henüz oturtmamışsa evi, büyük bir<br />

tuvalet alanı olarak kabul edecektir. Bize göre kabul edilemeyecek<br />

bu olay onun köpek dünyasında ise çok normaldir. Konforumuzu<br />

etkileyen bu olaylar yavruya karşı toleransımız aşağıya<br />

çekebilir. İşte zorlu süreç. Tolerans düşünce ses sertleşmeye<br />

başlar ve devamını herkes kendisi söylesin. Oysa ki yavru daha<br />

4-5 aydır dünyada nefes almaktadır. Ne Türkçe bilir ne de insanların<br />

dünyasını tanır. Gerçekte, bazen kabul etmekte zorluk<br />

yaşarız ama, o bir hayvandır ve köpektir. İhtiyaçları, düşünceleri<br />

bizlerinkinden çok farklıdır.<br />

Gelişimin 2. Evresi olan 3-7. Haftalar artık limitleri, sınırları<br />

öğrenme, sınırlı ortamında farklı nesnelerle sosyalleşme<br />

vaktidir. Tek başına keşfedemeyeceği kadar büyük bir dünya<br />

sunmak yavrunun kafasında karışıklığa yol açar. Köpekler yol<br />

gösterilmesini severler ve isterler.Böylece kendilerini daha rahat<br />

hissederler.<br />

Bir piramit düşünelim. Piramidin en tepesinde lider köpek yer<br />

alır. Liderin altındaki grup hem lider olmak ister hem de lider<br />

olmak istemez. Piramidin altında vasıfsızlar grubu yer alır.<br />

Liderlik stresli bir iştir. Sürüye yemek, su, barınılacak güvenli yer<br />

bulmak liderin işidir. Bir yere göç edilecekse yeni yeri bulmak,<br />

kendi grubunu korumak hep liderin işidir. Burada bize düşen<br />

yavruya bir liderinin olduğu ve ona güvenmesi gerektiğini<br />

aktarabilmektir.<br />

TGWL | 87

Yavrular annelerinden ayrılana kadar<br />

geçen süreçte kendi aralarında hiyerarşilerini<br />

oturtmaya çalışırlar. Kendi aralarında<br />

oynadıkları oyunlar hırlamalı, ısırıklı,<br />

kavgalı da olabilir. Isırığının ne kadar acı<br />

verdiğini diğer yavrunun verdiği reaksiyonlardan<br />

öğrenir.<br />

Yavruların bir kısmı hareketli iken bir<br />

kısmı daha sakin ve teslimiyetçidir. Seçim<br />

zamanı bu özelliklere çok dikkat etmeli,<br />

hayat tarzımıza en uygun yavruyu<br />

seçmeliyiz. Hareketli yavrular çevrelerine<br />

daha ilgilidir. Doğru olan, onun bizi değil<br />

bizim onu seçmemizdir. Amaç birlikte bir<br />

hayat geçirmekse yapacağımız seçim onu<br />

mümkün olduğu kadar, ama konforumuzu<br />

etkilemeden, hayatımızın içine<br />

katmaktır.<br />

TUVALET<br />

ALIŞKANLIĞI / EĞİTİMİ<br />

Yavruya tuvalet alışkanlığını nasıl kazandırıyorum?<br />

Köpekler 4 aylıktan itibaren ay<br />

kadar saat çişlerini tutar. 4 aylık 4 saat,<br />

5 aylık 5 saat, 6 aylık 6 saat. Önce bir<br />

taşıma kutusu (box, crate) edinmemiz<br />

gerekir. Ne kadar büyük olması gerektiği<br />

köpeğin boyutuyla ilgilidir. Taşıma kutusunu<br />

seçerken yavrunun sırtının kutunun<br />

tavanına değmeyecek şekilde ve rahatlıkla<br />

dönebilecek büyüklükte olmasına<br />

dikkat etmeliyiz.<br />

Köpekler yattıkları yere, çok mecbur<br />

kalmadıkça, tuvaletlerini yapmaz.<br />

Yavru taşıma kutusunda rahatça vakit<br />

geçirebilecek seviyeye gelmelidir. Bunun<br />

için ilk adım yavrunun oyun oynamış,<br />

yorulmuş, kutuya girer girmez uyuyacak<br />

durumda olmasıdır. Yani kutunun ceza<br />

yeri değil kendini güvende hissedip, yatıp<br />

uyuyacağı bir yer olduğunu anlamalıdır.<br />

Yavrular gelişme dönemlerinde günlerinin<br />

çoğunluğunu uyuyarak geçirirler.<br />

Çalışmaya başlayabiliriz. Ne demiştik<br />

4 ay 4 saat. O zaman her 4 saatte bir<br />

yavruyu tuvaletini yapmasını istediğimiz<br />

yere çıkarmalıyız. Tuvalet, oyun, mama.<br />

Yorulunca tekrar kutuya. Kutu hiçbir zaman<br />

ceza alanı değildir. Aksine bir daha<br />

çıkabilmesi için girmesi gereken bir yerdir.<br />

Bu rutini takip edersek kısa sürede tuvalet<br />

alışkanlığı oturur. Dikkat etmemiz gereken<br />

yavrunun kutunun içine yorgun girecek<br />

olmasıdır.<br />

Yavrular uyandıktan , yemek yedikten ,<br />

oyun oynadıktan ve yıkandıktan sonra<br />

tuvaletleri yapar.<br />

BESLENME<br />

Gelişim çağındaki köpekler, protein ve<br />

yağ oranı ihtiyaçlarına göre dengelenmiş<br />

mamalarla beslenmelidir. Ben, beslemede<br />

kuru mamayı tercih ediyorum. Kuru<br />

mamayı alırken ilk 3 içerik benim için<br />

çok önemlidir. Protein kaynağı olarak ne<br />

kullanılmış. Protein kaynağının soyadan<br />

olmamasına dikkat ederim.İmkan<br />

ölçüsünde satın alınacak kaliteli bir kuru<br />

mama, içinde, köpeğin ihtiyacı olan<br />

vitamin, mineralleri de barındırdığı için<br />

başka takviyeye gerek kalmaz. Miktarı<br />

az gibi görünse de kuru mama midede<br />

şişeceği için tokluk hissi verir. Mamada<br />

yapacağımız yatırım ileri vadede olası<br />

bazı hastalıkları da engelleyecektir.<br />

Pişmiş kemik kırıldığında kıymıklanma<br />

yapar. Sindirim ağızdan başlayıp kalın<br />

barsakta son bulur. Kırılmış bir kemik<br />

parçasının kıymığının bütün bu yolu geçerken<br />

bir yere takılması sürpriz olmasa<br />

gerek.<br />

Köpeğimizin aşılarını aksatmayalım.<br />

Veterinerimizin bakım ve beslenme için<br />

yaptığı uyarılara dikkat edelim.<br />

Umarım az da olsa merak ettiğiniz konuları<br />

aydınlatabilmişimdir. Köpeğimizle<br />

mutlu bir yaşam, konforumuzu etkilemeden<br />

onu mümkün olduğu kadar hayatımızın<br />

içe katmaktan geçer.<br />

Hoşçakalın...<br />

88 | TGWL

TGWL | 89

90 | TGWL<br />

Ferhan Coşkun

Sen<br />

“Bir Dünya Keşfet”<br />

Diye<br />

''Ne kadar da geç kalmışım'' diye düşünmüştüm,<br />

ilk batık dalışımı yaptığımda.<br />

Neredeyse yedi yıl evvel ilk yıldızımı<br />

aldığım dalışlar sırasında. Neyse ki yaşadığım<br />

sevinç, pişmanlığımı örtecek kadar<br />

büyüktü. Bana bu muhteşem dünyayı<br />

tanıtan eğitmenler yanımdaydı. Şaşkınlığıma<br />

regülatör altından güldüler mi bilmem<br />

ama gözlerde bir gülümseyişi hep hissettim.<br />

Belli ki bu gönüllü çaba paylaşıldıkça<br />

artan bir ''mutluluk'' yaratıyordu...<br />

Dalış eğitmenliği tarif edilmez bir aşk<br />

olmalı. Ciddi ve meşakkatli bir eğitim<br />

sonunda edinilen bu bröve, verdikleri gönüllü<br />

eğitimlerde öğrencilere hep gülen<br />

bir yüz, bitmez bir sabır olarak dönüyor.<br />

Biz de biraz olsun bu aşkın nasıl geliştiğini<br />

anlamak için hocalarımız Hagop<br />

Bahadırlıoğlu ve Giray Pultar ile küçük bir<br />

söyleşi yaptık.<br />

TGWL | 91

Sevgili Hagop Bahadıroğlu, scubaya<br />

başlamadan önce de denize ilginiz var mıydı?<br />

Çocukluğumuzda ağabeyim hep arabalarla oynardı. Oysa<br />

benim hiçbir zaman oyuncak arabalara düşkünlüğüm olmadı.<br />

Ben hep teknelerle oynamayı severdim. Denize olan aşkım çocukluktan<br />

diyebiliriz. Onlu yaşlarımda kendinden şnorkeli olan bir<br />

maskem vardı. Büyük bir heyecanla, sürekli su altını seyrederdim.<br />

Bu çok hoşuma giderdi. Babama hep bir tekne alalım derdim.<br />

Büyüdüğümde de çocukluk düşlerimden hiç vazgeçmedim. Bunu,<br />

hayatımın dört ayrı zaman diliminde dört ayrı teknem olmasından<br />

anlayabiliriz. Tabii bu süre boyunca hiç arabam olmadı...<br />

deneme dalışı yapmak istemişti. Scuba ekipmanı üzerindeydi ve<br />

gerekli bilgileri öncesinde kendisine vermiştik. Su yüzeyinde adaptasyon<br />

yaptık. Tam ''ok'' verip onu daldırmayı düşünürken kendisi<br />

birden kafasını suyun üzerine çıkartıp ''ööööfff konsantrasyonumu<br />

bozuyorsun'' diye hayıflanmıştı. Ben mi eğitmenim o mu, bir an<br />

şaşkınlıktan kala kalmıştım...<br />

Eğitmenlik brövesi aldığınız<br />

ilk gün neler hissettiniz?<br />

Aktif balık adamlar çok köklü bir dernek. Denizi ve dalışı sevdirmek<br />

için gönüllü eğitmenlerimiz bize yol göstermişti. Fakat daha<br />

çok insan dalış yapmak istiyor ve eğitmenlerin üzerindeki yük gittikçe<br />

artıyordu. İlk zamanlar eğitmen olmak aklımdan geçmemişti<br />

tabii. Ben daha çok dalışın keyfini çıkarmak istiyordum. Fakat<br />

Hagop Bahadıroğlu<br />

Aktif Balık Adamlar ailesi büyüdükçe sorumluluğu paylaşmam<br />

gerektiğini hissettim. Yani aslında eğitmen brövesini zorunluluktan<br />

aldığım söylenebilir. Aktif Balık Adamlar spor kulübünün bilgi<br />

yüklü bir dernek olmasını ve bunu paylaşmasını çok istiyordum.<br />

Halen, yola çıktığımız bu amaç için gayret sarf ettiğimizi söyleyebilirim.<br />

Verdiğiniz ilk eğitimi hatırlıyor musunuz?<br />

En ilginç deneyiminiz hangisiydi?<br />

Brövemi alalı on dört yıl oluyor. Verdiğim ilk eğitimi unutmuşum<br />

ne yazık ki. Fakat bir çok dost ve anı biriktirdim. Anılarımdan<br />

biri çok ilginç. Bir bayan arkadaşımız Yassıada gezimizde ilk kez<br />

Bir gün bir arkadaşımla sohbet ediyorduk. Kendisi aynı zamanda<br />

öğrencimdi de. Bana Antalya Kaş'ta yaptığı bir dalışı anlatmıştı.<br />

Orada tek başına bir tekneye gitmiş. Dalmak istediğini söylemiş.<br />

Teknedeki arkadaşlar da ona bir ''buddy'' vermişler. Her ikisi de<br />

CMAS iki yıldızlı dalgıç. Efendim çok güzel bir dalış yapmışlar beraber.<br />

Sanki birlikte elli dalış yapmışlar gibi uyumlular. Dalış tarzı<br />

olsun canlılara yaklaşım açısından olsun süper bir dalış olmuş.<br />

Tekneye çıkılmış tabii sohbet başlamış. Dalışta gördüklerini birbirlerine<br />

anlattıktan sonra “Sen hangi kulüptensin, hocan kim?”<br />

92 | TGWL

hareketler olacaktır. Bundan dolayı kulübümüzde, yaptığımız<br />

tüm dalışların sonunda, pratik su altı eğitim çalışmalarından bir<br />

tanesini eğitim tekrarı olarak gerçekleştiririz.<br />

Dalışlarda sıklıkla yaptığımız eğitimlerin yanında, kulüpte gerçekleştirdiğimiz<br />

teorik eğitimlere dalıcı arkadaşlarımızın tekrar tekrar<br />

katılımları, kulüpte ve gezilerde gerçekleşen sohbetler sırasında<br />

paylaşılan dalış deneyimleri, kulüp olarak güvenli dalışlar yapmamızı<br />

sağlayan önemli unsurlardır.<br />

Dalış eğitiminde yeni yaklaşımları sürekli takip edip kendini<br />

güncelleyen bir eğitmen Giray Pultar. Son zamanda üzerinde<br />

durduğunuz en dikkat çekici gelişmelerden bahseder misiniz?<br />

Dalış kazalarında toplanan istatistiklere dayalı olarak dalış sistemlerinde<br />

ve eğitimlerde değişiklikler yapılmaya başlandı.<br />

Daha önceleri genel bir dalış eğitimi almış dalgıçıların çok çeşitli<br />

dalışları yapabilecekleri düşünülürken, artık eğitim sistemlerinde<br />

dalış çeşidine göre uzmanlık eğitimleri alınması ön plana çıkmaya<br />

başladı. Artık, gece dalışı, derin dalış, kovuk dalışı gibi uzmanlık<br />

eğitimlerinin yanında suyun altında olmayan ancak dalış ile ilgili<br />

ilk yardım, oksijen kullanımı gibi uzmanlık eğitimlerine önem<br />

veriliyor.<br />

Aktif Balık Adamlar spor kulübünde hem deneyimlerini aktararak<br />

olası senaryoları önümüze koyan değerli hocalarımız, hem de<br />

günceli takip ederek gelişmelerden kopmamızı engelleyen araştırmacı<br />

eğitmenler arasındayız.<br />

diye sorduğunda ''Aktif Balık Adamlar, Hagop Hoca'' cevabıyla<br />

muhabbet derinleşmiş. Meğerse her iki dalgıç da değişik zamanlarda<br />

kulübe üye olmuş öğrencilerim. Kulüpte karşılaşmasalar da<br />

Kaş'ta bir teknede tesadüf etmişlerdi.<br />

Tanınmış bir eğitmen olarak bir çok eğitmenin bröve almasında<br />

katkınız oldu. Aklınıza<br />

yetiştirdiğiniz eğitmenler geldiğinde<br />

hissettiklerinizden bahseder misiniz?<br />

Dalış eğitmenliğim sırasında ve hatta öncesinde bile yegane<br />

amacım hep bilgi paylaşımıydı. Bu sporla ilgilenirken evet, dediğiniz<br />

gibi bir çok arkadaşımızın eğitmen olmasına etkim oldu.<br />

Onlarında içlerinde yaşattıkları araştırmacı ruhun hem kendilerine<br />

hem de bana öğrettiği çok şey var. Bu gün, görüyorum ki çok iyi<br />

eğitmenler yetiştirdik kulübümüzde. Şu anda da yetişmeye devam<br />

ediyor. O eğitmen ve asistan arkadaşları görünce derneğim ve<br />

camiamı çok güçlü hissediyorum. Tabii gururlanıyorum da. Hele<br />

bir eğitmen beni ‘’hocam’’ diye başkalarına tanıttığında, ne yalan<br />

söyleyeyim koltuklarım fena kabarıyor...<br />

Birinden biri olmaz ise her zaman eksik kalacak bir spor dalı<br />

scuba. Bu iki sağlam sütun üzerine inşa ettiğimiz dalış eğitimleri<br />

yeni başlayan kursiyerler için hem güven duygusu hem de yüksek<br />

kalitede eğitim sunuyor.<br />

Yaptığımız sporun hep keyifli yanları sohbetlerimizin konusu olsa<br />

da ara eğitimlerle sürekli olarak yeteneklerimizi ve bilincimizi dinç<br />

tutuyoruz. Klup başkanımız ve değerli eğitmen Ümit Okaymirza’nın<br />

dediği gibi ‘’önce iş güvenliği’’...<br />

Bir sonraki yazımızda su altında fotoğraf konusu üzerinde durma<br />

arzusundayız. 10 - 17 Eylül tarihleri arasında Bodrum’da gerçekleşecek<br />

kalabalık dalış gezimizin sonunda objektiflere takılanlarla<br />

karşınızdayız. Gerek geniş açı gerek makro fotoğraflarla,<br />

endemik canlılığı da sunmaya çalışacağız. Bize ayrılan sayfalarda,<br />

ödüllü fotoğrafçımız Ferhan Coşkun ve Hanife Küçükler’in de<br />

sesleri olacak.<br />

Mutlu ve güvenli dalışlar sevgili deniz dostları...<br />

Kulübümüzün genç eğitmenlerinden Giray<br />

Pultar ile söyleşimize devam edelim. Sevgili<br />

Giray, dalış güvenliği için nasıl bir eğitim<br />

öngörülüyor. Konuya ilgi duyan okurlara<br />

kısaca bilgi verebilir misin?<br />

Suya girmeden önce alınan teorik eğitimin dalış güvenliği açısından<br />

çok büyük önemi var. Teorik eğitim sırasında başımıza gelecek<br />

olaylara karşı nasıl korunabileceğimizi, başımıza geldiğinde<br />

de nasıl davranacağımızı öğreniriz. Vurgun, derinlik sarhoşluğu,<br />

hipoksi gibi sorunların oluşmaması için kurgulanmış dalış kuralların<br />

mantığını öğreniriz teorik dalış eğitiminde.<br />

Pratik dalış eğitimlerinde ise dalışlarımızın güvenli olması için<br />

yapacaklarımızı bizzat uygular, olası problemlere karşı yapmamız<br />

gereken hareketlerin tekrarını gerçekleştiririz. Acil durumda<br />

aklımıza ilk gelecek hareketler, tekrar tekrar pratiğini yaptığımız<br />

TGWL | 93

Süslü Kadınlar<br />

Türkiye’yi Dolaşıyor<br />

94 | TGWL

TGWL | 95

1- Sevgili Sema, istersen ilk önce seni tanıyalım,<br />

Sema, nam-ı değer Sema Gür Uçuşan Teker kimdir?<br />

Merhaba.Ben 1973 yılında Bandırma’da doğdum.20 yıldır<br />

İzmir Amerikan Koleji’nde tarih öğretmeniyim. Uzun yıllar salon<br />

danslarıyla ilgilendim. Şarkıcılık da yaptım. 4 yıldır da aktif<br />

olarak bisiklet kullanıcısı ve aktivistiyim.<br />

2- Bu Uçuşan Teker de neyin nesi kuzum!..<br />

Kendi kendime taktığım bir lakap.Ben bisiklete yaklaşık 38-39<br />

yaşlarımda başladım.Hayatımda 3 tekerlekli bisikletler dışında<br />

hiç bisiklet olmadı.Bisiklete binmeyi öğrenince de hemen<br />

gruplarla sürüşlere başladım. Bisiklet grupları çok kalabalıktı<br />

ve ben dengede durmakta bile zorlanıyordum. Diğer bisikletçilerin<br />

beni farketmesi için kaskıma kocaman bir tüy taktım ve<br />

bana yaklaşmamaları konusunda uyardım.Uzaktan kafasında<br />

tüy olan ve uçuşan bir teker olarak görünüyordum. Sosyal<br />

medyada da bu lakap insanların dikkatini çekti. Nereden<br />

bilebilirlerdi ki “uçuşan teker”in bisiklete binmeyi yeni öğrenen<br />

ve savrulan bir kadından çıktığını<br />

3- Süslü Kadınlar nasıl başladı?<br />

Neden Süslü Kadınlar, neden bisiklet?<br />

Ben bisiklete binmeyi geç öğrendim. İlk başladığım zamanlarda<br />

bana yardımcı olan yakın arkadaşlarım olmasaydı cesaret<br />

edip de bisikletimle yollara çıkamazdım. Ben de İzmir kadınlarına<br />

cesaret vermek istedim. Çevremde 38 yaşımdan sonra<br />

nasıl cesaret edip de turlara gittiğimi, bu yaştan sonra nasıl<br />

uzun turlara gittiğimi soran çok kadın oldu. Çoğu insandan<br />

duyduğum ise, bisikletlerinin balkonda, bodrumda çürümüş<br />

olduğuydu... Beni cesaretlendiren arkadaşlarım vardı, o zaman<br />

evlerinden bisikletlerini çıkarıp kadınları yollara dökecek<br />

bir şey yapmam gerektiğini düşündüm. Bisiklete binmeyi az<br />

bilen kadınlar da varolan turların erkek egemen tavrından<br />

yakınıyordu. Onları cesaretlendirecek bir hareket yapabileceğimi<br />

düşündüm.<br />

Başlangıçta derin bir felsefe ile başlamadım aslında.Ufak bir<br />

dokunuş olur diye düşündüm. Süslü kelimesi aslında bir duruş.<br />

Türkiye’de kadın olmak çok zor. Çünkü açık ya da üstü kapalı,<br />

bir şekilde sizin nasıl davranmanız,ne giymeniz gerektiğine<br />

toplumsal baskı karar veriyor. Süslü olmak aslında “Sana ne<br />

istediğim gibi bisiklete binerim” demek.Yani amacımız dikkat<br />

çekmek.<br />

4- Süslü kadınlar Türkiye’de, hatta dünyada<br />

neyi değiştirmek istiyorlar? Protesto ettikleri nedir?<br />

Erkek egemen dünyaya karşı, “Biz varız,istediğimiz gibi,istediğimiz<br />

zaman yollarda oluruz” mesajı vermek istiyoruz. Farkındalık<br />

yaratmaya çalışıyoruz. Otomobillerden boğulan insanlara<br />

alternatif bir ulaşım aracı gösteriyoruz. Bisiklete binen<br />

kadınları çoğaltmaya çalışıyoruz. Çok olursak bisiklet yolla-<br />

96 | TGWL

ının artacağına inanıyoruz. Türkiye’de kadının dik duruşunu<br />

göstermek istiyoruz.<br />

5- İlk başlarken kaç kişiydiniz, şu an kaç kişisiniz?<br />

Diğer şehirlerden de size katılanlar oldu mu?<br />

İlk turu 22 Eylül 2013 Pazar, ikincisi 21 Eylül 2014’te üçüncüsünü<br />

20 Eylül 2015’te yaptık. Bu yıl da 25 Eylül 2016 Pazar<br />

günü yapacağız. Etkinliklerimizi sosyal medya üzerinden duyuruyoruz.İlk<br />

yıl tura yaklaşık 250 kişi geldi.İkinci yıl 500, geçen<br />

yıl da yaklaşık 1000 kişi geldi.Sayımız giderek arttı.Turu fark<br />

eden 20 şehir,turu yapma kararı aldı. Büyüdüğümüz için kar<br />

amacı güdülmemesi amacıyla turun tüm haklarını satın aldım.<br />

Bir çok şehirde gönüllü bisikletçi kadınlarla işbirliği içindeyiz<br />

şimdi...<br />

6- Sana göre iyi bir “Süslü Kadın” nasıl olmalıdır?<br />

Ha haa evet artık böyle bir kavram oluştu değil mi? Ne tuhaf,<br />

ben süslü biri değilim. Ama olabilirim de bu sadece beni<br />

ilgilendirir. Kafamızdaki kalıplardan sıyrılmamız gerekir. Süslü<br />

olan aptaldır, erkek gibi görünen kadın akıllıdır imajı hissediyorum<br />

bazen. Bunlar hep kafamızda yarattığımız kalıplar. Süslü<br />

kadın, kalıpların dışında kendi istediği gibi yaşayan kadındır.<br />

7- Erkekler Süslü Kadınlar<br />

insiyatifinin bir yerinde varlar mı?<br />

Erkekler; turumuzu destekleyenler ve bizden nefret edenler<br />

olarak ikiye ayrılıyor. İlk yıl erkeklerin gelmesini istemedik ve<br />

kıyamet koptu.Erkekler çok alındılar çünkü tüm turları kendileri<br />

yapıyordu! Ama çok iyi niyetli destek olmak isteyen erkek<br />

arkadaşlarımız bizi yumuşattı. Tura gelebileceklerini ama ön<br />

planda olamayacaklarını, uygun kıyafetle gelmeleri gerektiğini<br />

kendilerine anlattık ve bize uyum sağladılar. Koordinasyonumuzda<br />

erkeklerin yeri yok.Ancak her zaman destekçimiz<br />

oldular.<br />

8- Süslü Kadınlar insiyatifi bugüne<br />

kadar neler yaptı ve neler başardı?<br />

Sanırım İzmir’de daha çok kadının bisiklete binmesine katkı<br />

sağladık. Ayrıca İzmir’in tanıtımına fotoğraflarımızla büyük<br />

destek verdik. Ayrıca bu yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü armağanı<br />

olarak 4 günde yaklaşık 250 kadının bisiklete binmeyi<br />

öğrenmesini sağladık. En önemlisi de gülümseyen bir eylem<br />

örneği verdik...<br />

9- Belli bir yönetim kadrosu var mı, yoksa herkes<br />

kendi başına bir lider mi? Kararları kimler, nasıl alıyor?<br />

Bu etkinliğin fikir annesiyim, kurucusuyum.Ancak yakın arkadaşlarımız<br />

hep destek verdi. Arkadaşım Pınar Pinzuti başarılı<br />

bir bisiklet aktivistidir.Dünya gezginidir ve sosyal medya konusunda<br />

uzmandır.Bisiskletizm adlı bir oluşumu ve sayfası var.<br />

Bisiklet blog yazarı. Onun sihirli elleriyle sosyal medyayı yönetiyoruz<br />

ve çoğalıyoruz. Arkadaşım Tuğba Laçiner de poster,<br />

logo tasarımları konusunda yardım ediyor. 3 kişi gibi görünsek<br />

de tüm kadınlar bize destek olmaya hazır ve coşkulular.Biz bir<br />

kurum değiliz.Biz aktivist kadınlarız ve gönüllü bisiklet misyonerleriyiz...<br />

10- Sevgili Sema, herkes bilir ki İzmir’in kızları<br />

güzellikleriyle ünlüdür, şimdi bir de<br />

protestoculuk mu eklendi? Ne dersin?<br />

İzmir kadınları her zaman farklı duruşlarıyla tanınıyorlar. Cumhuriyet<br />

mitinglerinde her zaman öncü oldular. İzmir Osmanlı<br />

döneminde de farklıymış.Bir liman kenti, levanten kenti olduğu<br />

için çok farklı kültürler bu şehirde bütünleşmiş. “Gavur İzmir”<br />

deyimi de bu çok kültürlülükle ilgilidir. Süslü Kadınlar bu birikimin<br />

bir devamı olabilir ancak...<br />

11- Bundan sonra Süslü Kadınlar’ı neler bekliyor?<br />

Bu hareket bir kadın sohbetinde başladı. Hiç tahmin etmediğim<br />

yerlerdeyiz şimdi.Bana bundan 4 yıl önce şu anki durum<br />

söylenseydi kahkahalarla gülerdim,”hadi canım” derdim. Ama<br />

farklı ve basit bir dokunuş bu hareketi doğurdu sanırım.<br />

Bundan sonra çoğalarak devam edeceğimizi düşünüyorum.<br />

En önemli görevimiz daha çok kadının bisikletle tanışmasını<br />

sağlamak. Bisiklet eğitimi yönünde çalışmalar yapmaya devam<br />

edeceğiz. Ne kadar çok kadını sokağa çıkarabilirsek ve ne kadar<br />

çok otomobili yoldan uzak tutabilirsek o kadar amacımıza<br />

ulaşmış olacağız. Bisiklet özgürlüktür.Türk kadınları bisikletlerine<br />

binip özgürce dolaşmayı hak ediyor...<br />

TGWL | 97

SÜSLÜ KADINLAR BİSİK-<br />

LET TURU, yılda bir yapılmasını<br />

planladığım bir bisiklet<br />

ve kadın etkinliğidir.<br />

Tur bir dikkat çekme eylemidir.<br />

İlk tur 22 Eylül 2013<br />

Pazar, ikincisi 21 Eylül<br />

2014’te yapıldı.Bu yıl 20<br />

Eylül 2015’te yaptık. Bu yıl<br />

da 25 Eylül 2016’da yapacağız.<br />

Eş zamanlı olarak<br />

28 şehir de turumuzu<br />

gerçekleştirecek.<br />

Bu tura İzmir kadınları şık<br />

kıyafetleri ve süsledikleri<br />

bisikletleriyle geliyorlar.<br />

Herhangi bir parti veya<br />

bisiklet grubu simgesi taşınmamasına<br />

özen gösteriyoruz.Tüm<br />

bisikletli<br />

İzmir kadınları katılabilir.<br />

Şartımız şık ve elbiseli olmak,bisikleti<br />

süslemek ve<br />

şaşkın şaşkın bakanlara el<br />

sallayıp gülümsemek.<br />

98 | TGWL<br />

Etkinliğin<br />

Tanımı<br />

Çıkış Noktası<br />

ve Amacımız<br />

Kendi yaşanmışlığımdan yola çıkarak bu tur<br />

fikrini ortaya attım. Ben yaklaşık 38 yaşımda<br />

bisiklete binmeyi öğrendim. İlk başladığım<br />

zamanlarda bana yardımcı olan yakın<br />

arkadaşlarım olmasaydı cesaret edip de bisikletimle<br />

yollara çıkamazdım. Ben de İzmir<br />

kadınlarına cesaret vermek istedim. Çevremde<br />

38 yaşımdan sonra nasıl cesaret edip de<br />

turlara gittiğimi,bu yaştan sonra nasıl uzun<br />

turlara gittiğimi soran çok kadın oldu. Çoğu<br />

insandan duyduğum ise,bisikletlerinin balkonda,bodrumda<br />

çürümüş olduğuydu...<br />

Beni cesaretlendiren arkadaşlarım vardı, o<br />

zaman evlerinden bisikletlerini çıkarıp kadınları<br />

yollara dökecek bir şey yapmam gerektiğini<br />

düşündüm.Bisiklete binmeyi az bilen<br />

kadınlar da varolan turların erkek egemen<br />

tavrından yakınıyordu. Onları cesaretlendirecek<br />

bir hareket yapabileceğimi düşündüm.<br />

Ben “KADIN SOKAĞA ÇIKARSA DÜNYA-<br />

NIN DEĞİŞECEĞİNE” inanıyorum. Kadın<br />

Neden<br />

Eylül Sonları?<br />

sokağa çıkar bisiklete binerse, çocuğu da<br />

biner. Onlar bisiklete binerse evin babası<br />

da biner... Neden bisiklet? Bisiklet özgürlüğün<br />

simgesidir. Türkiye kadınlarının özgürlük<br />

simgesi neden bisiklet olmasın? İstediğim kıyafetle,istediğim<br />

zaman bisikletimle sokağa<br />

çıkabilmeliyim. İnsanlar bu görüntüye alışmalı.Bu<br />

hareketin başlatılabileceği en uygun<br />

şehir de İzmir...<br />

Kısaca amacımız; kadının özgür duruşunu<br />

göstermek, erkek egemen toplumda bisiklet,<br />

özgürlük ve kadın temasına dikkat çekmek,<br />

bisikletin bir ulaşım aracı olduğunu, günlük<br />

kıyafetle de binilebileceğini vurgulamak,<br />

daha çok insanın bisiklete binmesini sağlamak,<br />

bisikletliler çoğaldıkça bisiklet yolları<br />

ile ilgili yaptırımın artmasını sağlamak, bisiklet<br />

kazalarına dikkat çekmek, araç trafiğine<br />

alternatif bir düşünce yaratmak, çevreci ve<br />

sessiz bir ulaşım aracını topluma düşündürtmek.<br />

Bu bir farkındalık etkinliğidir.<br />

Çünkü Avrupa Hareketlilik Haftası kapsamında “Otomobilsiz<br />

Kentler Günü”’ne dikkat çekmek istedik.

Eleştirildiğimiz<br />

Nokta<br />

Erkek bisikletçiler tarafından “ayrımcı” olarak nitelendirildik.<br />

Destekleyenler de oldu ancak rahatsız edici söylemler<br />

de duyduk. Biz “pozitif ayrımcılık” yapıyoruz. Feminist<br />

bir hareket değiliz.Siyasi bir yanımız varsa o da “kadının<br />

özgür duruşu”dur. Bir erkeğin yönlendirmesi ve izni olmadan,<br />

dilediğimiz gibi bisikletimizle ya da bisikletsiz sosyal<br />

yaşama karışmaktır duruşumuz...<br />

Biz kadın bisikletçiler diğer zamanlarda turlara, formamızla,<br />

uygun kıyafetimizle kadın erkek bir arada gidiyoruz zaten.<br />

Amacımız bisiklete hep süslü binilmesi değil ki. Bisiklet<br />

günlük hayatımızın bir parçası olabilir. ”Günlük kıyafetimizle<br />

ya da elbisemizle de binebiliriz” kısmını göstermek<br />

istedik. İzmir’deki tüm bisiklet eylemleri kadın-erkek bir<br />

arada yapılıyor. Çoğuna katılıyoruz. Biz ayrımcı değiliz...<br />

Süslü Kadınlar Bisiklet Turu amacına<br />

ulaştı mı? Turdan sonra neler oldu?<br />

Biz bu etkinliğe kadın ve bisiklet olgusuna dikkat çekmek<br />

için başladık. Ancak büyük cümleler kurmadık. Bazen<br />

ufak ve yaratıcı bir hareket,büyük çığlıklardan daha etkili<br />

oluyormuş onu anladık. İlk tura yaklaşık 250 kadın,ikinci<br />

tura yaklaşık 500 kadın geldi. 2015 yılında yaklaşık 1000<br />

kadın geldi.<br />

25 Eylül 2016’da 28 şehirde<br />

eş zamanlı yapılacak tur. Merkez tabii ki İzmir.<br />

Sadece Facebook üzerinden örgütledik insanları. Daha<br />

sonra diğer sosyal medya hesaplarımızı Bisikletizm sayfasının<br />

kurucusu bisiklet gezgini ve yazarı Pınar Pinzuti açtı<br />

ve yönetti. Başka bir destek almadık.Hiçbir kuruluş ve kişi<br />

desteği kullanmadık.<br />

Turdan sonra hiç tanımadığımız kadınlar bize ulaştılar ve<br />

artık hayatlarına bisikleti dahil ettiklerini, kendi aralarında<br />

toplanıp turlar yaptıklarını paylaştı.Fotoğraf gönderdiler.<br />

Türkiye’nin birçok şehrinden bize bisikletli kadın fotoğrafı<br />

gelmeye başladı. Örneğin Ağrı’dan bize ulaşan bir kadın<br />

cesaret edip orada tek başına yollarda bisikletle gezmeye<br />

başladı.<br />

Bazı anneler çocuklarını da tura getirdi ve artık ailecek<br />

bisiklete bindiklerini söylediler.<br />

8 Mart Kadınlar Günü’nde aracılığımızla yapılan bir etkinlikle<br />

yaklaşık 250 kadın bisiklete binmeyi öğrendi.<br />

Medyanın ilgisi giderek büyüdü. Ulusal kanallarda canlı<br />

yayınlar yapıldı. Uluslararası basının ilgisini çektik. BBC<br />

haberlerine çıktık. Bu ilgi daha çok süslüye ulaşmamızı<br />

sağladı.<br />

İzmir’in dünyaya tanıtımına katkıda bulunduk. Türkiye’nin<br />

batıya bakan yüzü olarak tanıtılmaya başlandık. Daha çok<br />

kadının bisiklete ilgi duymasını sağladığımızı düşünüyoruz.<br />

Web sayfamız: www.suslukadinlarbisikletturu.com<br />

TGWL | 99

#SKBT Süslü Kadınlar Bisiklet Turu bir farkındalık etkinliğidir; bisiklet sürüşü<br />

belediyenin ve bakanlığın dikkatini çekmek için “süslü” olarak yapılmaktadır.<br />

Bisikletle güvenli bir şekilde ulaşımını sağlamak isteyen kadınların bisiklet<br />

yolları ve hizmetleri talebini eğlenceli bir şekilde iletmesidir.<br />

Manifesto<br />

Bisiklete herkesin binebildiğini, hatta çok güzel bindiğini, o da yetmezmiş gibi süslü<br />

püslü bindiğini göstermek için Otomobilsiz Kentler Gününde her yıl SÜSLÜ KADINLAR<br />

yollarda olacak. Kentlerin yollarını egzoz dumanı kokusu değil, parfüm kokusu saracak.<br />

Yaptır saçları, sür parfümünü, giy kokoş elbiseni, tak şalını, sür rujunu-ojeni, giy<br />

topuklunu; sadece kendini mi süsleyeceksin? Hayııır… Bisikletini de süsle, çık yollara…<br />

Tura Katılım Koşulları:<br />

1- Kadın olmak<br />

2- Süslü olmak<br />

3- Süslü bir bisiklete sahip olmak<br />

4- En fazla 10 km hızla ilerlemek<br />

5- Şaşkın şaşkın bakanlara el sallamak<br />

Peki, nedir bu turun hikayesi?<br />

Süslü Kadınlar Bisiklet Turu etkinliği ilk kez 2013 yılında “Dünya Otomobilsiz Kentler<br />

Günü” etkinliği çerçevesinde yapıldı. Bu etkinlik Sema Gür tarafından facebook etkinliği<br />

olarak açıldı ve kulaktan kulağa dolaşarak bir çok kadına ulaştırıldı ; bisiklet turuna<br />

tam 300 kadın katıldı. Kadınlar en güzel kıyafetlerini giyerek, bisikletlerini çiçeklerle ve<br />

kurdelelerle süsleyerek Konak meydanında toplandı ve Alsancak’a pedal çevirdikten<br />

sonra ‘’şehirlerde egzoz kokusu yerine parfüm kokusu olsun’’ konulu basın açıklamasını<br />

yaptılar.<br />

2014’de ikinci defa düzenlenen etkinlik, yazılı medyada ve televizyon kanallarında<br />

yayınlanarak daha fazla kişiye ulaştı ve katılımcı sayısı iki katına çıktı.<br />

2015 yılında 20 Eylül’de 10 kentte eş zamanlı olarak etkinlik yerli ve yabancı basında<br />

günlerce gündemde kaldı.<br />

25 Eylül 2016 Pazar günü eş zamanlı olarak 28 şehirde yapılacak.<br />

100 | TGWL

TGWL | 101

Atlarla Geçmişe ve Doğaya Koşun<br />

Şehirleşen modern yaşamın sürükleyen akıntısı içinde,<br />

her birimiz kendi hayatında farklı tempolara ayak uydurarak<br />

yaşamımızı sürdürmeye devam ediyoruz. Bazen<br />

stres, bazen ise monoton bir düzen yaşamımızda bizlere<br />

eşlik ediyor. Hepimiz zaman zaman bu akıntının içerisinden sıyrılarak<br />

bir süreliğine de olsa özgürlüğe doğru koşmak isteriz. Bu<br />

durumda çözümü ise, kimimiz sahil kentlerine gitmekte kimimiz<br />

de saf doğayla bütünleşmekte bulur. Ancak hızla yapılaşan bir<br />

modern yaşam içerisinde her birimizin belirli bir düzeni olduğundan<br />

dolayı, her ihtiyacımız olduğu an doğanın o özgür ruhuna<br />

dostluk etmenin ne yazık ki pek de kolay olmadığını düşünürüz.<br />

Oysa modern şehir yaşamının hemen bir adım ötesinde bile<br />

Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal Yaşam Derneği doğayla buluşabilmenizi<br />

mümkün kılıyor. Doğanın tüm canlılığı ve saflığı içerisinde<br />

aileler ve çocuklar, genç-yaşlı herkes bu güzel anları birlikte<br />

deneyimleyebiliyorlar.<br />

Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal Yaşam Derneği, toplumun her<br />

kesimine hitap eden kapsamlı olanaklarıyla, özellikle at sevgisini<br />

ve Türk kültüründeki ata olan düşkünlüğü esas alarak İstanbul ve<br />

Kapadokya’da birçok konuda sizlere imkan sunuyor.<br />

İstanbul şehir merkezinin hemen yanı başında, Sarıyer ilçesindeki<br />

Gümüşdere Köyü Ovası’nda, 2003 yılında kurulan Atlıtur Sağlık,<br />

Spor ve Doğal Yaşam Derneği, çevresi Belgrad ormanlarıyla<br />

çevrili bir oksijen cennetinde, at sevgisi, at bakımı ve sağlığı, at<br />

neslinin geliştirilmesi, hipoterapi, binicilik gibi temel konularda<br />

102 | TGWL

eğitim programları düzenliyor.<br />

Bunun yanı sıra, doğada binicilik alanında<br />

uzmanlaşmış bir tesis olarak da<br />

at binmek isteyen yerli yabancı birçok<br />

kişiye hizmet veriyor.<br />

İnsanlara; saf, masumane ve sıcak<br />

yaklaşan canlılardan biri olan atlar,<br />

özellikle çocukların atlarla arasında<br />

kurdukları sıcak bağlarla birlikte, canlı<br />

sevgisi ve bilincinin yanı sıra empati kabiliyeti,<br />

farkındalık bilinci ve içsel iletişim<br />

gücü gibi önemli kazanımlara da sahip<br />

olmanızı sağlıyor.<br />

Sadece bununla da sınırlı kalmayan<br />

ve kas gelişimi, kan dolaşımı, solunum<br />

gelişimi, sindirim sisteminin gelişimi,<br />

duygusal bütünleşme ve kendine güven<br />

gibi birçok türde fayda sağlayan bu<br />

alanda, Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal<br />

Yaşam Derneği de sizlere ev sahipliği<br />

yapmış oluyor.<br />

TGWL | 103

Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal Yaşam<br />

Derneği, 15 dakikalık doğa turları,<br />

acemilere yönelik bahçeler arası<br />

çay kahve ikramı ve 30 dakikalık<br />

doğa turları, çift kişilik organik<br />

çiftlik kahvaltısı ve 15 dakika doğa<br />

turları, bir saatlik veya iki saatlik sürelerden<br />

oluşan daha deneyimlilere<br />

ve profesyönellere yönelik doğa<br />

turları, sahilde fotoğraf çekimleri<br />

gibi çeşitli kampanya paketleriyle<br />

de ihtiyacınıza yönelik olarak birçok<br />

konuda hizmet alabiliyorsunuz.<br />

Kapadokya’da ise “Atlıtur Cappadocia”<br />

olarak hizmet olarak hizmete<br />

başlayan Atlıtur Sağlık, Spor<br />

ve Doğal Yaşam Derneği, Avanos<br />

vadisinde yer alarak, doğanın<br />

ruhunu ve at biniciliğinin verdiği<br />

özgürlüğü keşfetmek isteyenler için<br />

de artık kapılarını açmış bulunuyor.<br />

Burada sunmuş olduğu konaklama<br />

imkanlarıyla Damsa gölü, Avanos<br />

vadisi gibi çeşitli doğal alanları<br />

sizlere at turları eşliğinde gezdiriyor.<br />

Ayrıca bölgedeki dağların eteklerinde<br />

yetişen leziz üzümlerin ve diğer<br />

104 | TGWL

TGWL | 105

doğal bitki örtüsünün yansıttığı manzaraya tanıklık etmenize de imkan<br />

sağlayan “Atlıtur Cappadocia” Kapdokyanın unutulmaz doğası<br />

ve Atların dostluğunu harmanlayarak sizlere unutulmaz bir deneyim<br />

yaşatmayı garanti ediyor.<br />

Çocuklar için workshoplar, ormanda atlı tur, özel fotoğraf çekimleri,<br />

organik kahvaltı ile birleşen doğa turları, profesyonel eğitmenler<br />

eşliğinde ders paketleri gibi daha birçok alanda hizmet veren “Atlıtur<br />

Kappadocia” Kapadokya’nın geleneksel turizm hizmetleri olan balon<br />

gezileri ve kültür turizmi gibi etkinliklerden faydalanmak isteyen misafirerine<br />

de bu zevkten mahrum bırakmayıp isteğe bağlı olarak bu<br />

hizmetleri de güvenilir acenteler aracılığı ile sağlıyor.<br />

106 | TGWL

TGWL | 107

108 | TGWL<br />

“Avm, okul ve halka açık birçok alanda kurduğumuz manej ya da biniş alanları<br />

ile her yıl binlerce kişiyle buluşuyoruz. Biz sizlere geliyoruz!” şeklinde vurgu yapan<br />

Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal Yaşam Derneği, doğayı ve atları tüm şartlarda keşfetmenize<br />

olanak sağlayabilecek çalışmalarıyla da ön plana çıkmaya devam ediyor.<br />

Doğa tutkusu, özgürlük ve heyecan, farklı güzellikler, unutulmaz anlar yaşamak ve<br />

zihninizi boşaltmak istiyorsanız Atlıtur Sağlık, Spor ve Doğal Yaşam Derneği sizleri<br />

hem İstanbul’da hem de Kapadokya’da ağırlamak için sizleri bekliyor…

TGWL | 109

spor<br />

Op. Dr. Salih Şentürk<br />

110 | TGWL

KAS ESNETME<br />

HAREKETLERİ<br />

Streching<br />

Artık sağlıklı olma çabası ve fiziksel uygunluğun<br />

sağlanması, bütün insanların temel<br />

amaçlarından biri olmuştur. Bu amacın gerçekleştirilmesi<br />

ise yeterli ve dengeli beslenme<br />

ile birlikte düzenli egzersiz yapmaktan geçer. Terapi<br />

egzersizleri olarak nitelendirilebilen bu uygulamaların<br />

önemli bir kısmını esnetme ve germe egzersizleri oluşturmaktadır.<br />

Esneklik çalışmalarının en önemli faydalarından<br />

birisi de kasların gevşetilmesinde etkili oluşudur.<br />

TGWL | 111

Stres; insan vücudunun fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik<br />

ihtiyaçlarının karşılanmaması durumunda<br />

oluşan baskı halidir. Günümüzde insan ihtiyaçlarının<br />

türleri ve düzeyleri oldukça farklılaşmıştır. Bu ihtiyaçların<br />

karşılanması ise toplumların en büyük problemlerini<br />

oluşturmaktadır. Birçok bilim adamı, egzersizin ve hareket<br />

etmenin stresten korunmak açısından oldukça önemli olduğu<br />

konusunda birleşmektedir. Artık sağlıklı olma çabası ve fiziksel<br />

uygunluğun sağlanması, bütün insanların temel amaçlarından<br />

biri olmuştur. Bu amacın gerçekleştirilmesi ise yeterli ve dengeli<br />

beslenme ile birlikte düzenli egzersiz yapmaktan geçer. Terapi<br />

egzersizleri olarak nitelendirilebilen bu uygulamaların önemli<br />

bir kısmını esnetme ve germe egzersizleri oluşturmaktadır. Esneklik<br />

çalışmalarının en önemli faydalarından birisi de kasların<br />

gevşetilmesinde etkili oluşudur.<br />

Kasların normal sınırlarının üzerindeki kasılmaları, bir takım<br />

olumsuzlukları beraberinde getirir. Örneğin; kan basıncında<br />

artış, daha fazla enerji harcanması, kan dolaşımının bozulması<br />

ve bunun sonucu olarak oksijen ve gerekli besin maddelerinin<br />

vücuttan uzaklaştırılamaması vb. gibi. Bunun sonucunda ise<br />

vücut yorgun düşecek ve kaslarda çeşitli ağrılar oluşacaktır.<br />

Çeşitli nedenlerle oluşabilen ve normal sınırların ötesinde kasılı<br />

bulunan kasların gevşetilmesinde en etkili yöntem germe (stretching)<br />

egzersizleridir. Esneklik çalışması yaparken kişi kendisini<br />

çok iyi dinlemeli, yorulmamalı ve kontrol altında tutabilmelidir.<br />

İyi bir postür ve vücut simetrisi için planlı ve düzenli bir egzersiz<br />

programı gerekmektedir. Bu program fiziksel uygunluğu<br />

geliştirmeye yönelik olmalıdır. Fiziksel uygunluğu gelişen bireyin,<br />

estetik ve kuvveti iyi düzeyde, kalp dolaşım sistemi dayanıklılığı<br />

ve vücut kompozisyonu gelişmiş demektir.<br />

Postür zayıflıklarını gidermenin iki temel yolu vardır. Bunlardan<br />

ilki, her iki taraftaki kasları eşit seviyede güçlendirmek, ikincisi<br />

ise, kuvvetli kası esneterek vücut simetrisini sağlamaktır. İdeali<br />

ise her ikisini de dengede tutmaktır. İçinde bulunduğumuz<br />

yüzyılda teknolojik gelişmeler sonunda ve yaşam tarzımızdaki<br />

değişikliklerden dolayı insanoğlu daha az çalışır duruma gelmiş<br />

ve bunun sonucunda ise teknolojik hastalıklar adını verebileceğimiz<br />

rahatsızlıklar meydana gelmiştir.<br />

Bu yaşam tarzı bazı kasların güçsüz kalmasına ya da kasılmalarına<br />

neden olmuştur. Bu zayıf ya da kısalmış kaslar ise vücut<br />

simetrisini bozmaktadır. Bu kasların gevşetilmesi, güçlendirilmesi<br />

ve uzatılması ise düzenli bir esneklik çalışmasını gerektirir.<br />

112 | TGWL

Egzersiz Öncesi ve Sonrası Germe Hareketleri<br />

Germe hareketlerinin amacı herhangi bir egzersizden<br />

önce ve sonra hafifçe kasları uzatmak ve dokunun<br />

esnekliğini arttırmaktır. Eğer doğru uygulanırsa<br />

germe, sakatlıkların önlenmesinde yardımcı olur ve<br />

atletik performansı arttırır.<br />

Germe sırasında hatırlamanız gereken noktalar:<br />

Gerdirmeden önce daima ısının. Bu vücuttaki kan<br />

akışını hızlandırır ki bu kasları daha fazla esnetebilmemizi<br />

sağlar.<br />

Egzersiz ardından, krampa ve ani baş dönmesine<br />

yol açabilecek olan, kaslarınıza kan pompalanmasından<br />

kaçınmak adına germeye başlamadan önce<br />

kalp atış hızını yavaşça azaltın. Bunu kısa aralıklı<br />

dinlenme molaları ile yapabilirsiniz.<br />

Terliyseniz duş aldıktan sonra germe yapın ki sıcak<br />

su kaslarınızın gevşemesine yardımcı olsun.<br />

Kasın gevşediğini hissedene dek germeyi sürdürün,<br />

daha sonra bir 15 saniye daha tekrarlayın.<br />

Gerdirme esnasında hafif bir rahatsızlık hissetmelisiniz,<br />

eğer bir şey hissetmiyorsanız, o zaman germeyi<br />

yanlış veya eksik yapıyor olabilirsiniz.<br />

Ciddi bir ağrı hissettiğinizde ise egzersizinize derhal<br />

son verin.<br />

Düzenli olarak nefes alıp vermeyi unutmayın, nefesinizi<br />

asla tutmayın.<br />

Germe egzersizleri, çalışma öncesi ‘’ısınma’’ ve<br />

çalışma sonrası ‘’soğuma’’ hareketleri olarak vücut<br />

esnekliğinin artmasını sağlarlar.<br />

TGWL | 113

Isınma<br />

Isınma, vücudun kendisini zihinsel ve fiziksel olarak<br />

egzersize hazırlamasına yardımcı olur ve sakatlanma<br />

olasılığınızı azaltır.<br />

Amaç vücuda herhangi bir baskı uygulamadan yavaş<br />

yavaş kan dolaşımını arttırmaktır. Isınma sırasında<br />

bazı sakatlık veya hastalıkların farkına varabilir ve ileri<br />

düzeydeki sakatlanmaları önleyebilirsiniz.<br />

Vücut sıcaklığını arttırmak için üzerinize fazladan giysi<br />

giyebilirsiniz ki bu size daha esnek ve gerdirmeye<br />

hazır kaslar olarak geri dönecektir.<br />

Amaç en az 5 dakika ısınmak ve aynı süre de germe<br />

yapmak. Çalışmaya başladığınızda 30 dakika<br />

ısınmanın vücudunuz için en iyisi olduğunun farkına<br />

varacaksınız.<br />

Her pozisyonda en az 20-30 saniye durun. Burnunuzdan<br />

yavaşça nefes alın, ağzınızdan verin. Bu, germe<br />

hareketlerinizi yapmayı kolaylaştıracaktır.<br />

114 | TGWL

TGWL | 115

Soğuma<br />

Herhangi bir fiziksel aktiviteyi bitirdiğiniz zaman,<br />

kalp atışınızı ve nefesinizi yavaş yavaş daha rahat,<br />

rahatça konuşabileceğiniz seviyeye indirmeniz<br />

gerekir. Yürümek veya bisiklet sürmek gibi hafif<br />

aerobik egzersizler bunun için mükemmeldir. Her<br />

hareketi en az 20-30 saniye yapın, rahat nefes<br />

alın. Burnunuzdan derin nefes alın ve ağzınızdan<br />

verin.<br />

Esneme Egzersizleri Neden Mutlaka Yapılmalı?<br />

Düzenli yapılan esneme egzersizleri esnekliği ve<br />

performansı arttırır.<br />

Planlı bir kas esneme egzersizi tek yönlü kas yükünden<br />

kaçınmamızı sağlar.<br />

Doğru şekilde esnetilen kaslar omurga ve eklemler<br />

tarafından taşınan fazla yükün azaltılmasını sağlar.<br />

Esneme Egzersizleri Nasıl Yapılmalı?<br />

Egzersizlere başlamadan önce mutlaka ısının.<br />

(Tercihen hafif tempolu koşu)<br />

Ani ve kuvvetli hareketlerden kaçının.<br />

Gerilen adalede bir gerginlik hissetmelisiniz, acı<br />

değil.<br />

Esneme pozisyonunu en az 20 saniye koruyun,<br />

rahatça nefes alın ve rahatlayın.<br />

Daima her iki tarafınızı da esnetin. (Sağ ve Sol)<br />

116 | TGWL

TGWL | 117

118 | TGWL<br />

Hayrullah Camadan

Türkiye’de<br />

&<br />

KICKBOX<br />

muay thai<br />

TGWL | 119

19/01/1955 yılında İstanbul<br />

Sarıyer’de doğdu. İlk ve orta<br />

öğrenimini İstanbul’da tamamladı.<br />

1970 yılında Uzakdoğu sporlarına<br />

Karate ile başladı.<br />

1977 yılında Hollanda’da Kickboxing<br />

ile tanıştı. Aynı yıl Amsterdam’da açık<br />

siklette şampiyonluklar yaşadı. Daha<br />

sonra Amsterdam’da Chakuriki kulübünde<br />

Prof. Thom Harinck yönetiminde<br />

Muaythai ve Kickboxing eğitimi aldı.<br />

Burada da birdizi müsabakalar yaptı.<br />

Aynı klüpte spora kazandırdığı bazı Türk<br />

sporcularının Dünya ve Avrupa Şampiyonuklarına<br />

yükselmelerinde öncü oldu.<br />

Bu Sporcularımızın1980-1996 yılları<br />

arasında ki şampiyonlukları, Tuncay<br />

Çoban (Hollanda Şampiyonu), Muzaffer<br />

Yamalı (Avrupa Şampiyonu ve Dünya<br />

ikincisi), Tekin Dönmez (Avrupa Şampiyonu),<br />

Hasan Çolak (Hollanda Şampiyonu),<br />

Bayram Çolak (Avrupa ve Dünya<br />

Şampiyonu). 1982 yılında Türkiye’ye<br />

döndü. Ticaretle meşgul olduğu bu<br />

dönemde ülkemizdeki bazı spor kulüplerinde<br />

Muaythai ve Kickboxing sporlarını<br />

tanıtmaya başladı. 1985 yılında Camadan<br />

GYM’i kurarak çalışmalarını kendi<br />

kulübünde devam ettirdi. O yıllarda<br />

ülkemizde bu sporlar tanınmadığı ve bu<br />

branşta sporcu bulunmadığı için, kendi<br />

sporcuları arasında düzenli olarak her<br />

yıl kulübünde bulunan ringde müsabakalar<br />

düzenlemeye başladı. 1986<br />

yılında Cemal Çolak ve Camadan<br />

GYM sporcuları arasında ilk Kickboxing<br />

karşılaşmaları yapılarak, Türkiye’de bu<br />

sporun dostça yapılabildiği gösterilmiş<br />

oldu.<br />

Hayrullah Camadan, 1990 yılında WM-<br />

TA(World Muaythai Association) Türkiye<br />

temsilcisi oldu. 1991 yılında Muaythai<br />

(Tayland Boksu) Derneğini kurdu. Aynı<br />

yıl 1 Haziran’da İstanbul Caferağa Spor<br />

Kompleksinde Türkiye’de ilk uluslararası<br />

profesyonel Muaythai galasını Murat<br />

Dodurga ile beraber gerçekleştirdi. Bu<br />

galada, o yılın dünyaca ünlü Tayland’lı<br />

Sing Phay Boune ve Fransa şampiyonu,<br />

Avrupa ikincisi Fikret Erdoğan’ın<br />

karşılaşmasında yer aldı. Türkiye’deki<br />

bu ilk profesyönel galada, Camadan<br />

sporcularından şuan Metro Marketler<br />

Zincirinde Bölüm Müdürü olan Sungur<br />

Aydın Türkiye’nin ilk A Class sporcusu<br />

olarak yer aldı. Mehmet Civgin, Ömür<br />

Kamış, Tolga Saral, Gökhan Başoğlu<br />

bu gecedeki B Class dövüşen Camadan<br />

GYM sporcularıdır. Bu yılın Eylül ayında<br />

EMTA(European Muaythai Association)<br />

nın davetlisi olarak beraber çalıştığı<br />

uluslararası koordinatör Murat Dodurga<br />

ile Amsterdam’da ki toplantıda yer<br />

aldı. Aynı yıl sporcusu Mehmet Civgin’i<br />

Avrupa şampiyonu Numbo ile Paris’te<br />

dövüştürdü. 1992-1997 yılları arasında<br />

10’dan fazla galaya imzasını attı. 1993<br />

yılında sporcusu Birol Topuz’la Amsterdam’da<br />

EMTA toplantısına katıldı. Aynı<br />

yıl Detlef Turneo’nun başkanı olduğu<br />

IKBF Türkiye temsilcisi oldu. 1994<br />

yılında Tayland’da kurulan IAMTF(International<br />

Amateur Muaythai Federation)<br />

un İngiltere Temsilciliğine bağlanarak,<br />

IAMTF’nun Türkiye temsilcisi oldu.<br />

Birol Topuz, Serkan Yavuz (Apache<br />

Serkan) gibi tanınmış sporcuları yetiştirdi.<br />

1994 yılı başında 1.000 m² alanı<br />

olan ikinci salonunu Küçükyalı’da açtı.<br />

Halen bu salonunda Muaythai çalışmalarını<br />

devam ettirmekte olan Hayrullah<br />

Camadan ayrıca, 2003 yılında kurulan<br />

Türkiye Muay Thai Federasyonu’nun Organizasyon<br />

ve Danışma Kurulu Başkanlığı<br />

görevini devam ettirmektedir.<br />

Prof.Thom Harinck’in diploma verdiği 7<br />

antrenörden biri olan Hayrullah Camadan’ın,<br />

ayrıca FFBT(Federation Française<br />

De Boxe Thailandaise) den diploması<br />

bulunmaktadır.<br />

Kaan Soyak, Nurkan Kemalbay, Alican<br />

Ulusoy, Adnan ve Volkan Vural, Levent<br />

Yüce, Bertan Tanaçar, Hakan Karakaya,<br />

Mutlu Tuncay,Altuğ Aksoy, Mehmet<br />

Bilgiç, Erkan Manav, Oğuzhan Yayla ve<br />

daha bir çok tanınmış simanında arasında<br />

bulunduğu kişilere değişik dönemlerde<br />

özel ders vermiştir.<br />

Hayrullah CAMADAN, Prof.Thom Harinck’ten<br />

öğrendiği bu spor branşlarının<br />

(Muaythai ve Kickboxing) Türkiye’de ki<br />

öncüsü olmuştur.<br />

(Kick Boks) KICKBOXING’İN TARİHİ<br />

Kick Boxing, Uzak Doğu Savaş<br />

Sanatları tarih boyunca<br />

çok fazla çeşitlilik göstermiştir.<br />

Bu sanatlar dünyada<br />

ve ülkemizde Karate adı ile tanınmış ve<br />

yaygınlaşmıştır. İlk olarak bu sanatlar ile<br />

Almanlar, II. Dünya savaşında müttefik<br />

oldukları Japonlardan öğrendikleri Judo<br />

ve Jiu-Jitsu ile tanıştı. Daha sonraları<br />

savaşın galibi olan Amerikalıların da ilk<br />

tanıştıkları sanat Judo ve Jiu-Jitsu olmuştur.<br />

Her ne kadar daha önceleri göçler<br />

ile Amerika’ya gelmiş Japon ve Çinliler<br />

olsa da bu sanatları bilenler o dönemlerde<br />

bilgilerini gizlerlerdi ve doğal olarak<br />

Uzak Doğuluların hepsi de bu sanatları<br />

bilmezlerdi.<br />

Batıda ise savaş sanatları yerel stillere<br />

sahipti. Pankras, Boks, Savate, Güreş<br />

bunlardan bazılarıdır. Ancak bunlardan<br />

sadece Boks ve Güreş (Serbest ve Grekoromen)<br />

genel olarak kabul görmüştü.<br />

II. Dünya Savaşı ve Çin Komünist ihtilali<br />

sonrası göçler ile batıda Uzak Doğu stilleri<br />

yaygınlaşmaya başladı. Kore savaşı<br />

120 | TGWL

sonunda Taekwon-Do’da batıda gelişen<br />

bu stiller arasında yerini aldı.<br />

En yoğun göç alan Amerika’da stiller<br />

zenginlik göstermesine rağmen uzun<br />

zaman boyunca tamamı Karate olarak<br />

adlandırıldı.<br />

Bu aynı zamanda modern Kick Boxing’in<br />

temellerini oluşturdu. Birbirinden farklılıklar<br />

içeren bu branşlar kendi aralarında<br />

kendilerine mahsus kurallar ile yarışma<br />

usullerine sahip olmasına rağmen birbirlerinden<br />

farklı özellikleri sebebi ile ortak<br />

karşılaşmalar sorun olmaktaydı. İlk ortak<br />

karşılaşmalar Amerika’da serbest döğüş<br />

karşılaşmaları ile başladı ama Uzak Doğu<br />

stillerinin felsefelerinden kaynaklanan taassup<br />

sebebi ile bu yarışmalara iştirakleri çok<br />

yaygın değildi. 1970’li yıllara doğru Bruce<br />

Lee ile başlayan yeni bir hareket ile Uzak<br />

Doğu stilleri Batıda yaygın kabul görerek<br />

gelişmeye başladı. O dönemlerde tüm<br />

stillerin aynı yarışmada karşılaştığı müsabakalara<br />

Amerikan Karatesi veya Amerikan<br />

Boksu olarak tanındı. Bu yarışmalar<br />

zamanla vuruşlu yarışmalar içerisinde Full<br />

Contact olarak isimlendirilmeye başlandı.<br />

Deneyimsiz sporcular için ise Light Contact<br />

ve Semi Contact alt branşları oluştu. Ancak<br />

işin adı halen Karate idi. Full, Light, Semi<br />

Contact Karate branşları olarak tanındıktan<br />

sonra Avrupa’da da aynı biçimde<br />

kabul gördü. Avrupa’da Fransa, Hollanda<br />

ve Almanya’da hızla yaygınlaştı.<br />

Amerika’da Benny Urquidez’in başını<br />

çektiği bir hareket “Bacaklarını savunamayan<br />

dövüşçü, dövüşçü değildir.” sözü ile<br />

Full Contact akımı ile ters düştü. Avrupa’da<br />

Taylandlılardan eğitim gören bir ekol ile<br />

beraber Kick Boxing ismini kullanmaya<br />

başladılar ve Karate adından uzaklaşıldı.<br />

Profesyönel organizasyonların doğmaya<br />

başladığı bu dönemde Full Contact Karate,<br />

PKA (Professional Karate Association); Kick<br />

Boxing, WKA (World Kick boxing Association);<br />

Muaythai, WMTA (World Muaythai<br />

Association) ve EMTA (European Muaythai<br />

Association) ile tanındı. Bu organizasyonlardan<br />

Kick Boxing ve Muaythai organizasyonları<br />

beraber hareket ederek ortak isimle<br />

“Kick Boxing” yahut “Thai Boxing” olarak<br />

anılmaya başladı. Halen daha Avrupa’da<br />

ve Dünyada bu sebeple Kick Boxing ve<br />

Thai Boxing (Muaythai) aynı branş olarak<br />

kabul görür. 1980’li yılların başlarında<br />

Hollanda’da Hollanda Kick Boxing federasyonu<br />

adıyla faaliyet gösteren federasyona<br />

Tayland Hükümeti tepki göstererek<br />

kendi sporlarının “Muaythai” olduğunu<br />

resmi bir yazı ile bildirmiş ve 1984 yılında<br />

bu federasyon ikiye ayrılarak Muaythai ve<br />

Kick Boxing federasyonları olarak faaliyetlerine<br />

başlamışlardır. Muaythai federasyonunun<br />

başına Hayrullah Camadan’ın<br />

Antrenörü olan Chakuriki Kulübünün<br />

sahibi Prof.Thom Harinck getirilmiştir. Prof.<br />

Harinck Tayland hükümetinin onayı ile tüm<br />

Dünya Muaythai federasyonunun başına<br />

getirilmiştir. Muaythai, Kick Boxing ve Thai<br />

Boxing isimleri tüm dünyada aynı şekilde<br />

anlaşılır ve yorumlanır olmalarına rağmen<br />

son zamanlarda Japonların girişimleri ve<br />

Taylandlıların itirazları neticesinde farklı<br />

olarak isimlendirilmeye başlamıştır.<br />

Kick Boxing’in popüleritesi Full Contact<br />

Karate yapanların iştahını kabartmış ve<br />

onlarda tekniklerini Kick Boxing olarak<br />

isimlendirmeye başlamışlardır. Japonlar<br />

ise Muaythai Taylandlılara ait diye dirsek<br />

vuruşları ve Klinch tekniklerini yasaklayarak<br />

yaptıkları karşılaşmalara Kick Boxing<br />

demişlerdir. K-1 organizasyonu dünya<br />

çapında yaygınlık kazanmaya başlayınca<br />

Kick Boxing’in dünya çapında popüleritesi<br />

de artmış, dirsek vuruşlarına sıcak bakmayan<br />

batılıları daha hızlı cezbetmiştir. Son<br />

dönemlerde Klinch’e tamamen karşı olan<br />

K-1 organizasyonu bu konuda daha esnek<br />

hareket etmeye başlayarak Muaythai’ye<br />

biraz daha yaklaşmıştır. Bu sporu tekellerinde<br />

tutmaya çabalayan Taylandlılar ve<br />

Japonlar kuralları kendilerine göre esneterek<br />

Kick Boxing ve Muaythai ayrışmasına<br />

sebep olmuşlardır.<br />

TGWL | 121

TÜRKİYE’DE KICKBOXING<br />

1982 yılında çeşitli spor kulüplerinde Hayrullah<br />

Camadan tarafından ilk Muaythai ve Kick Boxing<br />

çalışmalarına başlandı.<br />

1994 yılında Türkiye Boks Federasyonu Başkanlığı<br />

bünyesinde H.Caner DOĞANELİ Başkanlığında Semi<br />

Contact, Light Contact ve Full Contact branşlarında<br />

faaliyetlerine başladı. 1994 yılında ilk Türkiye Kick Boks<br />

Şampiyonası Ankara’da Atatürk Spor Salonunda büyük<br />

bir katılımla gerçekleşti, Türk Milli Takımı ilk kez IAKSA’nın<br />

1996 yılında Avusturya’nın Graz Şehrinde düzenlediği<br />

Avrupa Kick Boks Şampiyonasına iştirak etti.<br />

1998 yılında IAKSA tarafından Avrupa Kick Boks Şampiyonası<br />

İstanbul’da yapıldı. Bu şampiyona esnasında<br />

çıkan bir tartışma neticesinde faaliyetler 2001 yılına<br />

kadar geçici olarak durduruldu ve 2001 yılında tekrar<br />

Türkiye Boks Federasyonu Başkanlığı bünyesinde H.Caner<br />

DOĞANELİ’nin Başkanlığında ulusal ve uluslar arası<br />

faaliyetlere başladı.<br />

1994 ile 2006 yılları arasında IAKSA (Uluslararası Amatör<br />

Kick Boks Spor Birliği)’ya, 2006 yılından itibaren de<br />

WAKO (Dünya Kick Boks Organizasyonları Birliği)’ya üye<br />

olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.<br />

2004 yılında Türkiye Boks Federasyonundan ayrılan Kick<br />

Boks, Mücadele Sporları Federasyonu Başkanlığı adı<br />

altında Mehmet Tunç TURGUT’un Federasyon Başkanlığı<br />

ile faaliyetlerini sürdürdü.<br />

2004 yılında İsviçre’nin Basel Şehrinde yapılan IAK-<br />

SA’nın Genel Kurulunda, Yönetim Kurulu üyeliğine Mehmet<br />

Tunç TURGUT, Hakem Kurulu Üyeliğine ise Salim<br />

KAYICI seçildi.<br />

12 Eylül 2006 tarih ve 281 sayılı Bakanlık oluru ile Mücadele<br />

Sporları Federasyonu lağv edilmiş ve Türkiye Kick<br />

Boks Federasyonu adıyla faaliyetlerine devam etmiştir.<br />

2006 tarihinde idari ve mali yönden özerklik kazanmış<br />

ve aynı yılda IAKSA ile WAKO’nun birleşmesiyle Türkiye,<br />

WAKO (Dünya Kick Boks Organizasyonları Birliği)’ya<br />

üye olmuştur.25 Ekim 2011 tarihinde Dünya Kick Boks<br />

Organizasyonları Birliği (WAKO)’nin yapılan Genel<br />

Kurulundaki seçimlerde Federasyon Başkanı Sayın Salim<br />

KAYICI WAKO Yönetim Kurulu Üyeliğine Seçilmiştir.<br />

İdari ve Mali Yönden Özerklik kazanan Türkiye Kick Boks<br />

Federasyonunun ilk Seçimli Olağan Genel Kurulu 25<br />

Nisan 2007’de ve ikinci Seçimli Olağan Genel Kurulu<br />

ise 27 Eylül 2008 tarihinde yapılmış her iki genel kurulda<br />

da Federasyon Başkanlığına Salim KAYICI seçilmiştir.<br />

Profesyonel Kick Boks Şubesi 26 Haziran 2007 tarih ve<br />

132 sayılı Bakanlık Onayı ile kurulmuş olup, Ulusal ve<br />

Uluslararası Profesyonel faaliyetlere iştirak edebilmesi için<br />

ise WAKO PRO’ya üye olmuştur.<br />

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat<br />

ve Görevleri hakkındaki kanun ile 6215 sayılı kanunla<br />

yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenerek Bağımsız<br />

Spor Federasyonu statüsünü almıştır.<br />

MUAY THAI<br />

MUAYTHAI’IN TARİHİ<br />

Muaythai (Tayland Boksu); savaşların kılıç, ok ve mızraklarla yapıldığı<br />

ortaçağ dönemlerinde başladı. Yumruk yumruğa yapılan bu dövüşte<br />

yumruklar, tekmeler, dizler ve dirsekler silah olarak kullanılır. Askeri<br />

eğitime de dahil edilen bu spor Kral Naresuan zamanında (M.S.<br />

1560) meşhur oldu. Kral, Burma ve Siam arasındaki savaşlarda esir<br />

düşmüştü. Burmalılar kendi dövüşçülerini dünyanın en iyi dövüşçüleri<br />

olarak kabul ediyorlardı ve krala en iyi dövüşçüleri ile dövüşmesi için<br />

bir şans tanıdılar. Eğer kazanırsa özgür olacaktı ve kral kazandı. Kral<br />

Narasuen, SİAM’a döndüğünde büyük bir şölenle karşılandı ve kısa<br />

zaman da siam stili boks ulusal bir spor olarak kabül gördü. O günlerden<br />

itibaren 20. yy baslarına kadar; dövüşçüler atların derilernden<br />

sırımlar yapıp eldiven olarak kullandılar. Ayrıca; dövüşçüler kendi<br />

aralarında anlaşarak cam parçalarını ezip sırımların üzerine yapıştırabiliyorlardı.<br />

Taylantlılar Muaythai’yi kendilerine prestij sağlayan ulusal<br />

bir spor olarak kabul ederler. Taylantlı erkek çocuklar okuluna giderek<br />

veya kendi başlarına Thai sitili boksun nasıl yapılacağını öğrenirler.<br />

Taylant’lı kızlar bile Muaythai’nin temel prensiplerini bilirler ve gerektiğinde<br />

bunları, kendilerini savunabilmek için kullanırlar. Muaythai bir<br />

çok ülkede popüler olmuş ve geniş bir kitleye yayılmıştır.<br />

MUAYTHAI’nin gelişimi<br />

Şu anda thai stili boksun başlangıç tarihini gösteren kesin kaynaklar<br />

maalesef yok. Sadece Thai Boxun Taylandlıların Çinin güneyinden<br />

göç etmeleriyle başladığını varsayabilmekteyiz. Taylandlılar bu göç<br />

esnasında yöre halkının büyük bir direnişi ile karşılaştılar ve saldırganlardan<br />

saklanmak zorunda kaldılar. Hayatta kalabilmek için büyük<br />

mücadeleler verdiler. Eski zaman silahları sadece kılıç mızrak, kargı,<br />

ok veya yaylardan ibaretti. Fakat bu silahlar yakın dövüşte çok hantal<br />

kalıyorlardı. Dolayısıyla dirsekler, yumruklar, dizler ve tekmeler Taylantlılara<br />

daha pratik geldi. Sonuçta çok başarılı olmuşlardı, böylece<br />

savaşlarda kullanılan yeni bir dövüş sanatı gelişmiş oldu.<br />

İşte bu MUAYTHAI’di yani TAYLAND BOKSU. Taylandlılar nihayet<br />

uygun bir yere yerleşerek kendi şehirlerini kurdular ve büyük bir devlet<br />

olup arazilerini genişletmeye başladılar. Artık en büyük ihtiyaçları<br />

ülkeyi savunabilecek büyük bir orduydu. İşte askerlere silah kullanımı<br />

yanında Muaythai’i çalışma zorunluluğu getirildi. Böylece atak ve<br />

savunma için yeni taktik ve teknikler geliştirdiler ve bunlara da boks<br />

teknikleri adını verdiler. Sonraları siviller bu dövüş sanatına el atarak<br />

onu “bir kendi kendini savunma sanatı” yada asker olmak için ihtiyaç<br />

duyulan beceri olarak gördüler. Tayland krallarından Kuhun Luang<br />

Sorasak ( Kaplan Kral) sık sık çeşiyli ülkelerin tapınaklarına giderek<br />

kim olduğunu belli etmeden gizlice dövüşlere katılıyordu. Kral<br />

yetenekli bir dövüşçü olarak bilinirdi. Çoğunlukla kendini gizleyip halk<br />

arasında dövüşlere katıldığından bir halk kahramanı olarak kabül<br />

gördü.<br />

Rattanoksin döneminde Muaythai bir ulusal dönüş sanatı olmaya<br />

devam etti ve düzenlenen eğlencelerde yarışmaları yapıldı. Maçlarda<br />

zaman tutma işlemi delik bir hindistan cevizi kabuğunun yüzdürülmesiyle<br />

yapılıyordu. Kabuk battığında raundun bittiğini belli etmek için<br />

ise davul çalınıyordu. 1788’de iki fransız kardeş Taylanda geldiler.<br />

Bu iki kardeş Hind-i Çin’in kenarın da ve adalarda pek çok boksörü<br />

mağlup etmişlerdi. Kral 1.RAMA bu meydan okumayı kabul etti.<br />

Bu arada Phraya Klang meydan okumayı kabul edeceğini fakat 50<br />

chang tutarında bahse girmeleri gerektiğini söyledi. (50 chang o<br />

zaman yüklü bir miktardı) .Ama kral koruyucularından Muen Plan’ı<br />

Fransızlarla dövüşmek için seçti. Karşılaşma büyük sarayın açık alanında<br />

düzenlendi. Muen Plan krala ait dövüş giysilerini giydi. Ğöğsü<br />

açıktı ve sihirli bir tılsım takmıştı. Ayrıca darbeleri önlemek içinde<br />

122 | TGWL

vücuduna yağ sürmüştü. Dövüş başladığında Fransız,<br />

Muenin köprücük kemiğine ve boynuna atak yaptı ancak<br />

Muen kendini Muaythai ile savundu. Fransızın kardeşi<br />

abisinin hiçbir ilerleme yapamadığını görünce sinirlendi ve<br />

Muen’e arkadan gizlice vurdu. Bu esnada Muen Fransızın<br />

işini bitirmişti bile. Muhafızlar kurallara uymayan bu hileye<br />

karşı ileri atıldılar, sonra Fransızlar yenildiklerini kabul<br />

ederek geri çekildiler. Ertesi gün Tayland’dan ayrıldılar ve<br />

birdaha Tayland Boksörleri ile dövüşmemeleri gerktiğini<br />

öğrendiler. Kral 5.Rama döneminde Thai-Boks maçları çok<br />

meşhur olmuştu ve galip gelenler Kraldan çeşitli ünvanlar<br />

ve hediyeler alıyorlardı. Yine bu dönemlerde boks kampları<br />

düzenlenmeye başlandı. Kral ailesine mensup kimseler,<br />

diğer ülkelerden yetenekli kimseler bulup kamplar arası<br />

dövüşler düzenliyorlardı. Galip gelenler para ve değerli<br />

armağanlarla ödüllendiriliyordu. Bu dönem TAYLAND<br />

BOKSU’unun altın çağı olarak nitelendirilir. Kral 6.Rma<br />

döneminde de Thai-Boks maçları devam etti. Bu dönemde<br />

maçlar uygun genişlikteki alanlarda ama standart olmayan<br />

ringlerde yapılıyordu. Zamanla halatlarla çevrili, standart<br />

yükseklikteki ringlerde yapılmaya başlandı. İlk ring 1921<br />

yılında SUAN KULARP denilen yerde inşa edildi. Fakat;<br />

gelenekselliğe uyarak dövüşçüler hala ellerini sırımlarla<br />

sarmaya devam ediyorlardı. THAI-BOKS yaygınlaştıkça<br />

Thai-Boksörlerine meydan okuyan yabancı dövüşçülerin<br />

sayısı da artmaya başladı. Önemli ve meşhur bir serbest<br />

stil maçı genç boksör HARNTALAY ile Çin’den gelen CHİN<br />

CHANG arasında yapıldı. Karşılaşmayı büyük bir kalabalık<br />

izliyordu. Sonuçta genç Harntalay rakibini sert bir tekme ile<br />

saf dışı bıraktı.<br />

Bu dönemden sonra ringlerde hakemlerde görev yapmaya<br />

başladı. Rauntlar dakikalarla belirlenmeye başlandı. Bütün<br />

bu yenilikler dış ülkelerden gelen etkiler sonucu benimsendi.<br />

Ancak sırım ile elleri bağlama 1929 yılına kadar sürdü.<br />

Bundan sonra normal boks eldiveninin kullanımına geçildi.<br />

Lumpini parkındaki ringde Filipinli bir boksörün ilk defa<br />

box eldivenleriyle gösteri yapması, sonraları eldivenlerin<br />

kullanılmasını teşvik etti. Kral 7. Rama dönemi önemli bazı<br />

değişikliklerin yapıldığı dönemdir. Bangkok’ta ve diğer şehirlerde<br />

kalıcı Thai-Boks statları inşa edildi. Fakat bu statlar<br />

2. Dünya Savaşı (1942-45) süresince yavaş yavaş ortadan<br />

kayboldu. Savaştan sonra ise bir gecede mantar gibi tekrar<br />

ortaya çıktılar. Turnuvalarda dövüşmek için diğer ülkelerden<br />

gelen pek çok boksör Bangkok’ta toplanıyordu. Nihayet ilk<br />

standart boks stadyumu 1945’te inşa edildi ve adı RAJA-<br />

DAMNERN olarak belirlendi (bu stat halen faaliyette olup<br />

dünyanın en ünlü statyumudur)<br />

Artık muhtelif kurallar koymanın zamanı gelmişti, 3’er<br />

dakikadan 5 raunt üzerinden maçlar düzenlendi. Rauntlar<br />

arasına 2 dakika mola süreleri ilave edildi. Daha sonra ise<br />

sikletler belirlenerek bu kilolarda şampiyonlar belirlenmeye<br />

başlandı. En sonunda Muaythai günümüzdeki şeklini aldı.<br />

Ancak Thai-Boks halen gelişimini sürdürmektedir. Muaythai<br />

artık uluslar arası bir dövüş sanatıdır. Eğer bu spor ile<br />

ilgilenen herkes, bu sanatı yükseltmeye , korumaya ve gelecek<br />

nesillere aktarmaya gayret ederse, Thai-Boks ilelebet<br />

yaşayacak ; Tayland halkı için çok değerli bir sanat olmaya<br />

ve kendilerini tanıtmaya devam edecektir.<br />

TÜRKİYE’DE MUAYTHAI<br />

1982 yılında çeşitli spor kulüplerinde Hayrullah Camadan<br />

tarafından ilk Muaythai ve Kick Boxing çalışmalarına<br />

başlandı. 1999’da Hasan YILDIZ’ ın IAMTF (Uluslararası<br />

Amatör Muaythai Federasyonu)’ile ve Tayland Büyükelçiliği<br />

ile birlikte girişimde bulunarak Dışişleri Bakanlığı aracılığı<br />

ile nota yazdırılarak Muaythai sporunu Ülkemizde<br />

yasallaşması için çalışmalar başlattı. 2002 Yılında IAMTF<br />

Temsilcisi Hasan YILDIZ ile Tayland Büyükelçiliği, Ankara<br />

Hilton Otelde Amatör Muaythai gösteri müsabakalarını<br />

organize edildi. Aynı yıl içerisinde Mersinde bulunan Muaythai<br />

Spor Kulüpleri Federasyonunca , Genel Müdürlüğün<br />

Spor Kuruluşları daire başkanlığından uluslararası şartları<br />

taşıdığından Muaythai çalışma izni alarak ilk Türkiye iller<br />

arası<br />

Muaythai gösteri müsabakaları organize<br />

edildi ve federasyonun kurulması için Hasan YIL-<br />

DIZ, Emekli Jandarma Albay Yaşar ECEL ile dosya<br />

hazırlanarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne<br />

verildi. 2003-2004-2005 Yılarında Karate Federasyonu<br />

altına faaliyet gösteren Muaythai, 2007<br />

Yılının başlarında kurulmuş olan Türkiye Muaythai<br />

Federasyonu ile 2007 yılından itibaren IFMA’ya<br />

tam üyeliğe kabul edilmiştir ve hala IFMA üyesidir.<br />

Türkiye Muaythai Federasyonu 2009 yılından<br />

itibaen özerk bir federasyon olarak faaliyetlerini<br />

sürdürmektedir.<br />

TGWL | 123

124 | TGWL

NE DEDİLER?<br />

“Emir Kunt bir gazeteci değil, ama<br />

yazdığı yazılar, denizcilere kendilerini<br />

görebilecekleri bir ayna tutuyor. Denizci<br />

olmasanız bile bu kitabı okuduğunuzda<br />

çok eğlenecek ve ‘yerli<br />

ve milli’ yatçılığımızın bir fotoğrafını<br />

çekmiş olacaksınız.”<br />

Emir Kunt<br />

Mehmet Y. Yılmaz<br />

tYatçılık Kültürünün<br />

Yazılı Olmayan Kuralları<br />

Teknede yaşamanın değerini bilen başarılı yazar Emir<br />

Kunt, ikinci kitabı Armatore ile bir kez daha deniz ve tekne<br />

tutkunlarıyla buluşuyor. Kitabın ismi, 4 yıl önce bir arkadaşının<br />

teknesini getirmeye gittiklerinde Adriyatik’i geçerken<br />

yazılmış ‘Armatore’ isimli yazıdan geliyor.<br />

Yacht Türkiye dergisindeki “Dalgalı Sohbetler” köşesinde yazdığı<br />

yazılarıyla dikkat çeken Emir Kunt, özgün dili ve ironik üslubuyla<br />

“tekneciliği” ve “yatçılık kültürünü” Armatore’de okurlarına anlatıyor.<br />

Zamansız yazılar yazan Kunt’un tespitleri bugüne kadar yazılı<br />

olmayan Yatçılık adabı ile ilgili konuları bir araya topluyor. Kunt’un<br />

ilk kitabı Beyaz Türk Yatçıları gibi teknede bulunması gereken başucu<br />

kitabı niteliğindeki Armatore eğlenceli üslubuyla bu yaza neşe<br />

katacak gibi.<br />

Armatore, Altın Kitaplar etiketiyle raflardaki yerini alıyor!<br />

‘...İkinci kitabı çıkardığımıza göre, yazılı olmayan kurallarda bir<br />

şekilde kör topal derlenmeye, bir-iki kitabın içinde toplanmaya<br />

başlıyor galiba. Tabii aklımızın yettiğince, görgümüzden bilgimizden<br />

yer edenleri dökebildiğimiz kadar, ama katiyen haddimizi aşacak<br />

kadar değil.’<br />

“Kimilerinin 40’ından sonra görüp<br />

öğrenmeden yazmaya çalıştığı şeyler,<br />

Emir Kunt için çocukluk hatırası.<br />

Güvertede emekleyerek başladığı<br />

denizcilikte, yaşı kadar tecrübeye sahip.Yazılarında<br />

bu tecrübeyi görüyor,<br />

hissediyor, kokusunu alıyorsunuz.”<br />

Fatih Altaylı<br />

“Özgün dili ve birbirinden ilginç<br />

tespitleriyle kendi okurunu yaratan<br />

Emir Kunt’un Bukowskivari yazılarının<br />

okurlarımız gibi ben de müptelasıyım.<br />

İlk kitabı Beyaz Türk Yatçıları gibi elinizde<br />

tuttuğunuz Armatore’nin de çok<br />

ilgi göreceğine adım kadar eminim.<br />

Gülmek garanti, ders çıkarmak ise<br />

size kalmış.”<br />

Eyüp Özel<br />

“This is the book that I’ve seen many<br />

times in the hands of my customers,<br />

reading and laughing some times…”<br />

Mano<br />

TGWL | 125

Esrarı<br />

Keşfeden Genç<br />

NEYİ İCAT EDER?<br />

Zafer Ercan<br />

126 | TGWL

TGWL | 127

İnsan, dünyada var olanları<br />

keşfeder, bir de var olanları birbiriyle<br />

birleştirerek bir şeyleri icat<br />

eder. İnsanlık Amerika’yı keşfetti<br />

ve Amerikalılar uzaya giden bir araç<br />

icat ettiler. Ancak Amerika keşfedilirken<br />

milyonlarca insan keşifçiler tarafından<br />

öldürülünce insanlık katledildi. Ardından<br />

yapılan insanlığa faydalı icatlar bu<br />

kıtanın günahını temizlemeye yeter mi,<br />

işte orası pek mümkün görünmüyor.<br />

İnsanoğlu her konuda, iyilik ve kötülük<br />

olmak üzere hep iki yönde ilerler.<br />

İnsan denen varlık, icadıyla insanları<br />

mutlu edebildiği gibi, aynı icadıyla<br />

kendi hırsı uğruna binlerce insana<br />

zarar verebilmektedir. Petrolün keşfiyle<br />

birlikte yürütülen araçların icadı buna<br />

en çarpıcı örnektir. Petrolün, araçları yürütüp<br />

insanlığa faydalı olması sağlandı<br />

ancak enerji piyasası -“yalnızca benim,<br />

hep benim, hepsi yalnız benim olsun”<br />

diyenlerin- yüzünden petrol bölgelerinde<br />

sayısız insan öldürüldü ve halen de<br />

öldürülmeye devam ediyor.<br />

Petrol dünyaya çağ atlatmışken, petrol<br />

yüzünden katiller ve maktuller, dünyaya<br />

halen Kabil ve Habil zamanını<br />

yaşatmaya devam etmektedir. Keşif ve<br />

icat insana bahşedilen akıl sayesinde<br />

gerçekleştirilir. Keşif ve icat bağımlılık<br />

yapıcı maddeler için de geçerlidir.<br />

Bağımlılık yapıcı maddeleri keşfeden<br />

ve keşfettiği maddeleri birbiriyle cem<br />

ederek yeni yeni icatlar ortaya çıkaran<br />

insanlar bunu da akılları sayesinde<br />

yapmaktadırlar. Ne hazindir ki aklıyla<br />

bulduğu uyuşturucular insanoğlunun<br />

aklını almaktadır.<br />

Doğal olan uyuşturucular denince akla<br />

ilk olarak tüm dünyada “esrar” maddesi<br />

gelmektedir. Üretim ve kullanım<br />

yaygınlığı ile doğal olan uyuşturucu-<br />

128 | TGWL

ların lideri olan esrar maddesinin dahi<br />

günümüzde içerisindeki etken madde<br />

olan THC’nin (Tetra Hidro Cannabinol)<br />

daha etkili olması için uyuşturucunun<br />

elde edildiği bitki olan Hint Kenevirinin<br />

genetiği değiştirilmektedir. Böylece THC<br />

oranı % 20’lere kadar çıkabilen, kullanıcıyı<br />

hızla etkileyen, kısa sürede bağımlı<br />

hale getiren yeni nesil uyuşturucular<br />

ortaya çıkmaktadır. Uzmanlar, GDO’lu<br />

buğday ve mısırın doğallığının bile<br />

ortadan kalktığını söylerken, yeni nesil<br />

bu esrar maddesine artık doğal uyuşturucu<br />

demek de tartışmalı hale gelmiştir.<br />

Gerçi insanoğlunun esrardan günümüzde<br />

ortaya çıkan bu tartışması için<br />

uzak durması gerekmiyor. Esrar maddesi<br />

bağımlılık yapar. Bundan ötesinde yapılan<br />

her felsefe kullanıcıların kullanmak<br />

için vicdanlarına attıkları yalanlardır, o<br />

kadar.<br />

Esrar kullanımı için ortaya atılan yalanların<br />

Türkiye’de bilinen en meşhur olanı;<br />

“Ottur günahı yoktur!” yalanıdır. Esrarın<br />

doğallığına vurgu yapan bu yalanı<br />

söyleyen, söylerken de inanan ve hatta<br />

çevresini teşvik eden her esrar talepçisi<br />

bu söz sonrasında esrarı savunmak için<br />

kesinlikle başka bir bağımlılık yapıcı<br />

maddenin yardımına ihtiyaç duyar.<br />

Esrarı savunmak için yaptığı kıyaslarda,<br />

en başta sigara ve alkolden yardım alır.<br />

Esrarı başka kötülerle karşılaştırarak<br />

savunur. Bu durum, iki katili karşılaştırırken<br />

birinin diğerine göre daha insaflı<br />

adam öldürdüğünü anlatmak gibi bir<br />

şeydir. Dolayısıyla insanları bağımlı<br />

hale getiren bu katillerin birbiri ile kıyası<br />

onların katil olduğu gerçeğini asla<br />

değiştiremez. Ancak deneyen, kullanan<br />

ve en sonunda bağımlı olan her insan<br />

kullandığı maddeyi savunmaya devam<br />

etme aşamasında ise kötüyle bir başka<br />

kötüyü kıyas etmekten başka akılcı bir<br />

yolu da bulması mümkün değildir.<br />

Esrar maddesi Türkiye’de üretilen bir<br />

maddedir. Birçok madde başka coğrafyalardan<br />

ülkemize gelirken, esrar topraklarımızdan<br />

elde edilen ve doğrudan<br />

iç piyasaya yani Türk Gençliğine hitap<br />

eden bir maddedir. Yaygınlık araştırmalarından<br />

da anlaşılacağı üzere, ülkemiz<br />

gençleri arasında kullanılan yasa dışı<br />

bağımlılık yapıcı madde olma liderliğini<br />

kolay kolay başka bir maddeye kaptırmaz.<br />

Bu liderliğinin, yakın gelecekte de<br />

değişmeyeceğini, üretim ve kullanım<br />

sıklığı ispatlamaktadır. Polisin yakalamalarındaki<br />

şüpheli sayısı ve madde miktarı<br />

da bu durumun resmi tescilidir.<br />

Esrar yakılarak tüketilen bir maddedir.<br />

Dolayısıyla en yaygın kullanım şekli<br />

tütünle karıştırılarak kullanılmasıdır.<br />

Esrarın sigara olan ilişkisi, “her esrar<br />

kullanıcısı aynı zamanda sigara içmektedir.”<br />

çıkarımını ortaya çıkarıyor ve bu<br />

çıkarım bir varsayım değil esrar bağımlılarının<br />

aynı zamanda nikotin bağımlısı<br />

olduğu gerçeğidir. Bu gerçek bize bağımlıların<br />

bu yolculuğa ilk olarak sigara<br />

ile adım attığını ispatlıyor. Bu nedenle;<br />

ergenlik dönemine adım atan gençlerin<br />

sigaradan korunması, sigaraya temas<br />

etmemeleri, yakılarak tüketilen tüm<br />

uyuşturucuların hayatlarına girmemesi<br />

için kurulan sağlam bir baraj anlamına<br />

gelir. Bu barajın ilk engel olacağı madde<br />

ise kesinlikle esrardır.<br />

Esrar, Hint Keneviri bitkisinin yapraklarından<br />

elde edilir. Bunun için olgunlaşan<br />

bitkinin yaprakları koparılarak kurutulur.<br />

Bunun için bitkinin tüm yaprakları<br />

kullanılabilirken, THC oranı yüksek olan<br />

bitkinin en ucu yani tohumlu kısımları<br />

tercih edilir. Esrar kurutulduğu andan<br />

itibaren doğrudan kullanılabildiği<br />

gibi yapraklar iyice ezilerek toz haline<br />

getirilir, bu işlemin en sonunda ise toz<br />

olan esrar maddesi farklı yöntemlerle<br />

preslenir. Böylece yoğunlaştırılmış esrar<br />

maddesi yakılıp kullanılırken yavaş yavaş<br />

yandığı için içindeki etken maddenin<br />

kullanıcıya daha yoğun ve kalıcı etki<br />

yapması sağlanır.<br />

Esrarın elde edildiği Hint Keneviri<br />

bitkisi dünyanın her yerinde saksılarda,<br />

seralarda ve büyük arazilerde yetiştirilmektedir.<br />

Çok özen gösterilmeden<br />

hayatta kalabilen bir bitkidir. Bu özelliği<br />

esrar maddesinin yaygın kullanımının en<br />

büyük sebeplerindendir. Diğer bir yaygın<br />

olmasının en büyük sebebi ise maalesef<br />

dünyanın bazı ülkelerinde kullanımı<br />

konusunda bir takım serbestliklerin<br />

TGWL | 129

getirilmiş olmasıdır. Bilhassa bu konuda<br />

bir şeyler duyan kullanıcı gençlerin kullanma<br />

gerekçeleri arasında bu ülkeleri<br />

örnek gösterip kendi kullanımlarının<br />

anormal olmadığını açıklama girişimleri<br />

ile karşılaşmaktayız.<br />

Esrar konusunda kullanımı düzenleyen<br />

ülkeler aslında ne yapmaktadır? Bu<br />

sorunun cevabını iyi vermek gerekir. Bir<br />

kere en baştan şunu belirtmek gerekir<br />

ki, bir ülkenin kanunlarıyla kullanımını<br />

serbest bıraktığı esrar maddesinin,<br />

bağımlılık yapma özelliği de kanunlarla<br />

ortadan kaldırılamıyor. Tıpkı serbest<br />

olup da bağımlı insanlar yaratan alkol<br />

ve sigara gibi. Sigara ve alkolün yasal<br />

olduğu için savunulacak bir tarafı<br />

olmadığını aklı yerinde olan herkes bilir,<br />

esrarın yasallaşması bu anlamda bundan<br />

farklı değildir. Ayrıca bu serbestliğin<br />

bulunduğu ülkelerde bu kanun herkes<br />

tarafından elbette kabul görmüyor. Neticede<br />

böyle kanunlar çıkarmak bir siyasi<br />

karardır. Ve siyasetin de her zaman<br />

insanlık için doğru kararlar almadığını<br />

bu dünyada yaşamış her insan bilir.<br />

Esrarı serbest bırakan insanlar en basit<br />

tabiriyle, ülkesinde olan bağımlılık oranlarını,<br />

yasa dışı yakalanan uyuşturucu<br />

miktarlarını, çıkardığı kanunla birlikte<br />

anında değiştiriyor. Kanunlar bu anlamda<br />

aynı zamanda birer istatistik hilesidir.<br />

Ancak bu hile sayesinde o ülkelerin<br />

çocuklarının yasal olan esrar sayesinde<br />

bağımlılıkla mücadele ettiği ve bu<br />

yöntemin bir başarı olduğunu söylemek<br />

mümkün değildir.<br />

Bu ülkelerin en başında gelen Hollanda,<br />

esrarın serbest bırakıldığı, kullanım<br />

için dükkânların açıldığı en bilinen<br />

örnektir. Ancak Hollanda, aslında bu<br />

kararı neden aldı veya daha doğru bir<br />

ifadeyle neden bunu yapmak zorunda<br />

kaldı? Bunu anlamak gerekir. 1980’li<br />

yıllarda Hollanda’da eroin kullanımı<br />

çok yaygınlaşmış ve bu nedenle eroinman<br />

olan bu genç nüfus hızla aşırı doz<br />

eroin kullanımı sonucunda ölüyordu.<br />

Bu felaketin karşısında acilen bir şeyler<br />

yapılması gerekiyordu. Hollanda’nın o<br />

anda bulduğu çözüm ehven-i şer olan<br />

hard drug, soft drug ayrımına gitmek<br />

oldu. Yani uyuşturucuları, daha az ve<br />

daha çok zararlı diye kategorize etmek<br />

zorunda kaldı.<br />

Az zararlı uyuşturucu başlığının altına;<br />

esrar ve türevleriyle, sihirli mantar denilen<br />

aslı zehirli mantar olan maddeleri<br />

koydu ve bunların coffeeshop adını verdiği<br />

dükkânlarda belli miktarlarda yasal<br />

kullanımına izin verdi. Hollanda’nın<br />

hedefi o anda eroinden ölen gençlerine<br />

“illa kullanacaksanız bunu kullanın” diye<br />

bir tercih sunmaktı, neticede eroin kullanımı<br />

ve ölümleri geriledi. Ancak Avrupa<br />

Birliği’nin, “uyuşturucu turizmi yapmayın”<br />

itirazı ve gençlerin başka bağımlılık<br />

130 | TGWL

aşlıklarında serbestçe dolaşıyor olması<br />

ve çıkarılan kanunun yılar içerisinde<br />

hedefledikleri amacına ulaşması nedeniyle<br />

Hollanda geçtiğimiz günlerde yeni<br />

düzenlemelere gitti. Buna göre;<br />

1- Yeni dükkân açılması<br />

için izin vermiyor,<br />

2- Dükkânların bir başkasına devrine<br />

izin vermiyor ve böylece bu işten vazgeçenlerin<br />

dükkânlarını kapamasıyla sayıyı<br />

azaltıyor.<br />

3- Son olarak ise ülke insanı dışında<br />

girişleri yasaklayarak uyuşturucu turizmi<br />

suçlamasından kurtuldu. Yani Hollanda<br />

bu işten vazgeçiyor. Hollanda’ya bakarak<br />

bu iş bizde de serbest olsun diyenlere<br />

duyurulur.<br />

Esrarın etkileri<br />

Esrarın etkilerini 2005 yılında çıkan “Testi<br />

Kırılmadan” adlı kitabımızdan aktaralım:<br />

Esrar bağımlılık yapar. Etkisindeyken<br />

hayaller gösterir, kullanıcının normal<br />

hayat algısını bozar. Esrarın etkileri,<br />

alınan THC miktarına veya kullanım şekline<br />

göre değişir. Esrarın sigara yoluyla<br />

içiminde THC maddesi hızlı bir biçimde<br />

akciğerlere geçer, kan dolaşımına karışır<br />

ve daha sonra da beyne ulaşır. Etkiler<br />

neredeyse anında belirir ve iki-dört saate<br />

kadar sürebilir. Çok sık görülmese de,<br />

yutarak alındığında THC maddesi daha<br />

yavaş kana karışır bununla beraber etkisi<br />

daha yoğun ve uzun olur.<br />

Esrar kullananlar organizmalarının farklı<br />

tepkiler gösterdiğini belirtirler. Bu tepkiler<br />

barışçıl ve coşkulu olmaktan, saçmalama<br />

ve paranoyaya kadar değişebilir. Fiziksel<br />

tepkiler gözlerin kanlanması, hafif çarpıntı,<br />

ağız kuruması olarak listelenebilir.<br />

Kullanıcılar sıkça büyük açlık hissederler.<br />

Esrar bağımlılarında en sık görülen sorun,<br />

ciddi unutkanlıklardır. Kendi tabirleri<br />

ile unutkanlık hallerine “ekmek kafa”<br />

argosunu kullanırlar.<br />

Esrar kullanımı ve bu kadar yaygın<br />

olması yaşadığımız ciddi sorunlardan bir<br />

tanesidir. Madde kullanıcıları ne kullanırsa<br />

kullansın, genelde ilk denedikleri ya<br />

da kullandıkları maddenin esrar olduğu,<br />

hem bilimsel çalışmalarda, hem de polis<br />

tecrübelerimizde ispatlanmış bir durumdur.<br />

Esrarla ilgili bilinmesi gereken önemli<br />

konulardan biri de, tek bir kez alındığında<br />

dahi, vücut içerisinde 30 güne kadar<br />

izlenmesi mümkün özelliklere sahiptir.<br />

Herhangi bir testte en rahat tespit edilen<br />

maddedir. Uzun süre esrar kullanan<br />

insanlarda ise, THC (etkin madde) birkaç<br />

ay süreyle vücutta kalabilmektedir.<br />

Esrar kullanıcıları maddenin etkisi artırmak<br />

için esrar dumanını hızlı bir şekilde<br />

ciğerlerine çekerler ve 3-4 saniye kadar<br />

içlerinde tuttuktan sonra dumanı serbest<br />

bırakırlar. Bu yöntem bağımlıların sık<br />

yaptıkları bir kullanma şeklidir. Böylece;<br />

dumandan kaynaklanan ısı ve tahriş edici<br />

esrar içerisindeki maddeler nedeni ile<br />

solunum yollarında yaraların oluşmasına<br />

neden olur.<br />

Türkiye’de esrar maddesi yasal değildir<br />

ve kullanımı tutuklanma, yargılanma ve<br />

hapse girme gibi yasal sonuçlara sebep<br />

olabilir. Bununla beraber, uyuşturucu<br />

testleri sonucunda kişi ehliyetini, sigortasını,<br />

kredilerini ve bir takım sosyal hizmetlerde<br />

yer alma hakkını kaybedebilir.<br />

Kısacası; “bir kereden bir şeyler olur!”<br />

TGWL | 131

132 | TGWL<br />

kervan1915 filmi<br />

Ne Anlatmak İster?

Yönetmen İsmail Güneş<br />

24 Nisan 2014 tarihinde Başbakan olan Sayın Recep<br />

Tayyip Erdoğan’ın kamuoyuna duyurduğu mektup<br />

bu filminin çıkış kahramanı olan Erzincan Eğin’li<br />

Katırcı Salim’in hikayesinden bir film yapma arzusunu<br />

oluşturmuştur. “Türkiye Cumhuriyeti hukukun evrensel<br />

değerleriyle uyumlu her düşünceye olgunlukla yaklaşmaya<br />

devam edecektir. Fakat 1915 olaylarının Türkiye karşıtlığı<br />

için bir bahane olarak kullanılması ve siyasi çatışma konusu<br />

haline getirilmesi de kabul edilemez. Birinci Dünya Savaşı<br />

esnasında yaşanan hadiseler, hepimizin ortak acısıdır. Bu<br />

acılı tarihe adil hafıza perspektifinden bakılması, insani ve<br />

ilmi bir sorumluluktur.<br />

Her din ve milletten milyonlarca insanın hayatını kaybettiği<br />

I. Dünya Savaşı esnasında, tehcir gibi gayr-ı insani sonuçlar<br />

doğuran hadiselerin yaşanmış olması, Türkler ile Ermeniler<br />

arasında duygudaşlık kurulmasına ve karşılıklı insani tutum<br />

ve davranışlar sergilenmesine engel olmamalıdır. bugünün<br />

dünyasında tarihten husumet çıkarmak ve yeni kavgalar<br />

üretmek kabul edilebilir olmadığı gibi ortak geleceğimizin<br />

inşası bakımından hiçbir şekilde yararlı da değildir.”<br />

TGWL | 133

Halep’e kadar süren zorlu yolculukları<br />

sırasında yaşanan olaylar çerçevesinde;<br />

dönemin tarihi, sosyal, siyasi, kültürel ve<br />

ahlaki panoraması çizilmeye çalışılmıştır.<br />

Kervan filminde uygulanan olan yöntem,<br />

bir suçlu bulmak değildir. Yaşanıp<br />

bitmiş bir gerçeğin arka planındaki<br />

derin beşeri ilişkilere bir çözümleme<br />

denemesidir. Politikanın muhalif/isyancı<br />

yüzünün getirdiği dalgalanmaların,<br />

kendi bahçesini işlemekle meşgul<br />

olması gereken insanları nasıl etkilediği,<br />

vicdani bir üslupla anlatılmıştır.<br />

Böylece, sürekli istismar edilen ve “geri<br />

dönüş ön koşullu bir tehcir” olduğu<br />

halde;<br />

“soykırım” tanımı ile bir ulusu mahkûm<br />

Kervan1915, Osmanlı Devleti’nin,<br />

1915 yılında, savaş bölgelerinde<br />

erkekleri düşman saflarına katılma<br />

ihtimali olduğu için; lojistik<br />

destek sağlayan, sağlama ihtimali olan<br />

sivil Ermenileri, harp sonuçlanıncaya<br />

kadar tehcir (zorunlu göç ve iskân)<br />

kararının uygulamasından bir kesitin<br />

anlatıldığı yol hikâyesidir.<br />

Giresun meydanında toplanan ve taşıma<br />

işini ihale sonucu alan Katırcı Salim<br />

ve adamları 100 civarında Ermeni kadın<br />

ve çocuğu Halep’e ulaştırma görevi<br />

almışlardır.<br />

Birbirlerine hiç güveni kalmamış Osmanlı<br />

vatandaşları Türkler ve Ermenilerden<br />

bir grup insanın Giresun’dan<br />

134 | TGWL

TGWL | 135

etmek isteyen politize tarih anlayışı karşısında, hakikat billur<br />

netliğinde ortaya konulmaya çalışılmıştır.<br />

Tehcir kararının uygulanması sırasında kadın ve çocuklardan<br />

oluşan bir grup Ermeni’nin savaş sona erinceye kadar zorunlu<br />

olarak ikamet ettirilecekleri Suriye’ye taşınmasını bir iş olarak<br />

üstlenen Katırcı Salim ve adamlarının İslam’ın emrettiği “emanete<br />

ihanet etmeme” ahlakını dirayetle hayata geçirmelerinin<br />

örnek öyküsü...<br />

Bu çerçevede Türkler ve Ermeniler arasında Birinci Dünya<br />

Savaşı sırasında tamamen bozulan itimat duygusunun nelere<br />

mal olduğuna film yoluyla bir ayna tutma çabası...<br />

Diaspora tarihçileri, 1915 tehcirini, önünde ve ardındaki<br />

136 | TGWL<br />

gerekçeleri ve sonuçları bir yana bırakarak bir soykırım iddiasına<br />

indirgemekte, böyle bir karardan hem dönemin Osmanlı<br />

hükümetini, hem Cumhuriyet dönemini, hem de bütün Türk<br />

milletini mahkûm etmek sevdası gütmektedirler.<br />

Anadolu’nun fethinden beri birlikte yaşama kültürünü tesis etmiş<br />

olan Türk milleti, Osmanlı Barışı denilen 600 yıllık dönemde<br />

de İslam’ın “Millet Sistemi”ne uyarak pek çok etnik grup ile<br />

birlikte, barış içinde yaşamayı sürdürmüştür. 21. Yüzyılı idrak<br />

etmiş olan bizler, çağımıza yakışır biçimde kendi gerçeklerimizi<br />

yüksek sanat ve estetik kaygılarından asla vazgeçmeden dünya<br />

kamuoyuna anlatmak zorundayız.<br />

Kervan1915 film projesi bu bağlamda yeni bir algı sağlayabil-

mek ve bunu hem kendi hem dünya kamuoyuna hissettirebilmeyi<br />

hedeflemiştir.<br />

Tüm ülkelerden 65.038.810 askerin katıldığı, arkasında toplam<br />

8.556.315 ölü, 21.219.452 yaralı ve 7.750.945 kayıp<br />

veya esir bıraktığı Birinci Dünya savaşının yaşandığı bir dönemde,<br />

Türkiye’nin Karadeniz kıyısında, Yemyeşil Giresun’dan<br />

çorak topraklara doğru yola çıkan bir kervan...<br />

Kadın ve çocuklardan oluşan onlarca kişi... Daha önce ileri<br />

katırlarla yük taşımak olan 20 kadar katırcı...<br />

Yaklaşık 1000 kilometre boyunca dağları, ırmakları aşarak,<br />

çorak Halep’e varacaklar…<br />

60 gün 60 gece gök ile<br />

yeryüzü arasında...<br />

İntikam için, talan için can alan çeteler...<br />

Bu yolculukta imkânsızı mümkün kılan bir gönül hikâyesi...<br />

Ahmet ile Suzan’ın kalpleri ısıtacak aşkı...<br />

Aldığı her emaneti sahibine şartlar ne olursa olsun teslim eden<br />

Katırcı Salim ve arkadaşları bu seferi başarabilecekler mi?<br />

27 Haziran 1915’te zorunlu olarak yola çıkan Kervanı, 100 yıl<br />

önce yaşanan acıları anlamak ve anlatmak için, 27 Haziran<br />

2015’te ‘gönüllü’ bir ekiple yeniden yola çıktı...<br />

‘İnsan sevgidendir’ demek için...<br />

7 Ekim 2016 tarihinde sinemalarda...<br />

TGWL | 137

Filmin Hikayesi<br />

I. Dünya<br />

Savaşı’nda Osmanlı<br />

topraklarına<br />

giren Ruslara Anadolu’daki Ermenilerin<br />

destek verme ihtimali üzerine Osmanlı<br />

hükümeti, Ermeni isyanlarını bastırmak<br />

için 1915’de Ermeni tehcirini onaylar.<br />

Karadeniz kıyısındaki Giresun’da yaşayan<br />

Ermeni kadınların bir kısmının Halep’e<br />

tehcirini ise inatçı, sözünden dönmeyen,<br />

taşıdığını emanet sayıp canı pahasına<br />

koruyan Katırcı Salim üstlenir. Ermeni<br />

kadın ve çocukları yurtlarından koparan<br />

bu zorunlu göç yaya olarak yapılacaktır.<br />

İlk defa insan taşıyacak olan Salim ve<br />

adamları yolculuk boyunca nasıl davranacaklarını<br />

bilememektedir. Salim’in<br />

açgözlü ve fırsatçı rakibi, altın peşinde<br />

koşan Karahisarlı Murat kafileyi gizlice<br />

takip etmektedir. Üstelik Giresun’dan<br />

aynı gün yola çıkan tehcir kafilelerinin<br />

bazıları soyulmuş, katledilmişlerdir. Katırcı<br />

Salim, geçmişte Sivas’ta yaşadığı acıklı<br />

aşk hikâyesi sebebiyle, belirlenmiş resmî<br />

tehcir güzergâhı yerine farklı yoldan gider.<br />

Bu yüzden yolculuk, sarp dağlar, zorlu<br />

geçitler, derin vadiler boyunca daha da<br />

zorlaştığı gibi diğer yandan çeteler ve<br />

asker kaçakları kafileyi tehdit etmeye<br />

başlar. Güzergah değişikliği ve çatışmalar<br />

kafiledeki Ermeniler arasında güvensizliğe<br />

sebebiyet vermiş, emniyet içinde olduklarını<br />

bilmeyen Ermeni kadınlar katırcıların<br />

kendilerini öldüreceğini düşünmeye<br />

başlamışlardır.<br />

On yıl önce bir deniz kazasında kaybettiği<br />

kocasının bir gün çıkıp geleceğini saplantı<br />

haline getirmiş Hayganuş, Salim’in işini<br />

zorlaştırmaktadır. Üstelik Hayganuş, Salim<br />

istememesine rağmen hamile kız kardeşi<br />

ile bunak kayınvalidesini gizlice kafileye<br />

dâhil etmiştir. Hayganuş’un ailesini bir<br />

arada tutma gayreti ise kızı Suzan ile<br />

Katırcı Salim’in en güvendiği adamı Ahmet’in<br />

ilk görüşte birbirine âşık olmasıyla<br />

sonuçlanacaktır. Salim, Ahmet’in hisleri<br />

ile duygudaşlık kuramayacaktır. Çünkü<br />

ona göre Ahmet emanete ihanet etmiştir.<br />

Onlarca insanın sorumluluğu, sevdiği<br />

adamının “ihaneti” Katırcı Salim’i yıldıracak<br />

mıdır?<br />

Taşıdığı her emaneti sahibine teslim etmekle<br />

nam salmış Salim bu sefer başarabilecek<br />

midir?<br />

Senaryo Yazarlığını ve Yönetmenliğini<br />

İsmail Güneş’in üstlendiği Kervan 1915<br />

filminin önemli rollerinde Murat Han,<br />

Ayşe Akın, İbrahim Kendirci, İpek Tuzcuoğlu,<br />

Fatih Ayhan, Ali Kemal Yılmaz ve<br />

Meriç Başaran oynadı. Özgün müziklerinin<br />

Suren Asatryan tarafından yapılan<br />

Kervan1915’in yapımcılığını Aynur Güneş<br />

yaptı.<br />

1915 Ermeni Tehcirini anlatan Türkiye’de<br />

ilk film olan Kervan1915 Üç ay süren yoğun<br />

bir çekim sonrasında yapım sonrası<br />

işlemleri 9 ay sürdü.<br />

138 | TGWL

TGWL | 139

gurme<br />

Eylül ayı gelir, balıklar ağlara takılır. Hele palamutlar resmen<br />

egemenliklerini ilan edercesine boy gösterirler tezgâhlarda. Sezon<br />

palamut sezonu, kızartması da güzel ızgarası da… Ama biz tavsiye<br />

üzerine karalahana yaprağında palamut yiyoruz Hanımeli’de.<br />

Karadeniz mutfağının olmazsa olmazıdır karalahana. Bazen kaygana ve<br />

hamsi pilavı bazen de kuymak ve tursu kavurması eşlik eder bu eşsiz lezzete.<br />

Karalahana dolmasını ve çorbasını hepimiz biliriz. Kullanım alanı bu kadar<br />

kısıtlı mıdır bu Karadeniz incisinin?; Hep satır kıyma mı eslik eder lahanaya?<br />

;Başka tatlarla birleşemez mi?<br />

Bu sorulara mesleki bir yaklaşım ile yanıt aramış Hanımeli Balık ailesi.<br />

Neden olmasın diyerek yola çıkmışlar ve palamudu karalahana yaprağı ile<br />

buluşturmuşlar. Bizde sizler gibi, “Nasıl yani?” demekten kendimizi alamadık<br />

ilk duyduğumuzda; sarmadan bahsediyorlar sandık. Mekân sahipleri hafif<br />

bir tebessüm ile adeta aklımızdakini okurmuşçasına cevap veriyorlar:” Hayır<br />

efendim sarma değil. “<br />

140 | TGWL

Bakır tavalar ile donanıyor masamız. Balık pulları gibi<br />

göz alıyor bakır rengi. Garsonun kapağı kaldırmasıyla<br />

burnumuza gelen kokular adeta bizleri büyülüyor. Hiç bir<br />

ön yargı ve soru işareti kalmıyor o andan itibaren aklımızda.<br />

Palamut tabaklarımıza servis edilirken bizlerde,<br />

aramızdan ilk kim tadacak acaba diye merak ediyoruz.<br />

Bazı gönüllüler çıkmıyor değil... Küçük pazarlıklar da<br />

yapılıyor… Zorda olsa bir karara varıyor, balığın masadaki<br />

herkese servis edilmesini bekleyip hep beraber<br />

tadıyoruz bizim için oldukça yeni fakat mekân ve müdavimleri<br />

için mazisi öncelere dayanan bu lezzeti.<br />

Gerçekten nefis! Palamut, lahana, soğan ve sarımsak<br />

birbirlerine çok yakışmışlar. İnsanın yedikçe yiyesi balığın<br />

suyuna bandırdıkça bandırası geliyor ekmeği… Bu kadar<br />

lezzetli olabileceğini acık konuşmak gerekirse tahmin<br />

etmiyorduk.<br />

Biz haftaya tekrar gidip Hanımeli’de “karalahana yaprağında<br />

palamut” yiyoruz. Henüz bu farklı lezzeti denememiş<br />

olan okuyucularımıza da sezonu kaçırmamalarını<br />

tavsiye ediyoruz. Balık sezonu Eylül ayını “karalahana<br />

yaprağında palamut” ile taçlandırmanız dileğiyle...<br />

TGWL | 141

142 | TGWL

TGWL | 143

144 | TGWL

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!