Fotogea09_2012

FotoGeA.com 

o fotografowaniu i podróżach 

RUMUNIA 

piękna nieznajoma 

9wrzesień 

październik 2012 

KUBA 

Beuna Vista, Che i mojito 

PAMIR 

NA DACHU ŚWIATA 

ROZTOCZE 

JAK TU PIĘKNIE 

1 www.fotogea.com MAJ 2010 

BEZPŁATNY MAGAZYN DO POBRANIA Z WWW.FOTOGEA.COM

d redakcji 

Dzień dobry, 

U źródeł każdego dobrego zdjęcia znajduje 

się wyobraźnia jego autora. To ją trzeba 

przede wszystkim ćwiczyć i rozwijać. Aparaty 

fotograficzne są jedynie narzędziami 

do realizowania naszych pomysłów. Oczywiście 

trzeba umieć wykorzystać tkwiący w nich potencjał 

(z reguły o wiele przerastający nasze potrzeby). Uważam 

jednak, że znacznie łatwiej nauczyć się obsługi 

aparatu niż posiąść umiejętności widzenia i wyboru kadrów 

i dlatego tak wiele czasu spędzamy na dyskusjach 

o sprzęcie. Dlatego tak łatwo wierzymy w zapewnienia 

sprzedawców, że zakup nowego aparatu przeniesie nas 

na inny poziom fotograficznego wtajemniczenia. Jednak 

aparat nigdy nie zobaczy za nas ciekawego światła, niepowtarzalnej 

sceny ulicznej czy wspaniałego pejzażu! 

Marek Waśkiel 

MAREK WAŚKIEL FOTOGRAFIA >> dołącz na ccc 

Zdjęcie na okładce:.fot.Damian Szczepański 

FotoGeA.com 


Spis treści 

GeAPodróż: 

PAMIR - Na dachu świata / str. 13 

GeAPolska: 

MOJE MIEJSCE NA ZIEMI / str. 37 

GeAPodróż: 

KUBA / str. 50 

GeAPodróż: 

RUMUNIA / str. 78 

GeAPolska: 

ROZTOCZE / str. 104 

Kliknij i dołącz do naszych Przyjaciół na Facebooku: 

» GeAZOOM str. 3 » GeAMIX str. 7 

» Konkursy str. 49 » Bez Filtra str. 73 » GeAFORUM str. 76 

» Recenzja str. 102 » Zapowiedzi str.120 

9 

2 www.FotoGeA.com c wrzesień / październik 2012 

Spis treści

eAZOOM 

SMOLNIKI / POLSKA 

Wschód nad jeziorem. 

Zdjęcie: Marek Waśkiel 

http://www.waskiel.pl 

3 www.fotogea.com MAJ 2010 GeaZoom 

MAREK WAŚKIEL FOTOGRAFIA >> dołącz na 

ccc

eazoom eAZOOM 

MARAMURESZ / RUMUNIA 

Niebo z tzw. „szlakiem gwiazd”. 

fot. Marek Waśkiel 



GeaZoom 


ccc

eazoom eAZOOM 

KAPADOCJA / TURCJA 

Klamka w starych drzwiach. 

Zdjęcie: Marek Waśkiel 



GeaZoom 


ccc

KURS FOTOGRAFII 

DLA początkujących i amatorów 

:: Dobry Skuteczny Program: 

Wykłady + 3 Plenery + Ćwiczenia Praktyczne 

:: Małe grupy - do 15 osób 

:: 2 godziny zajęć RAZ W TYGODNIU - 10 SPOTKAŃ 

:: dla aktywnych możliwość dalszej edukacji poprzez 

Fotograficzny Klub Absolwentów 

(spotkania, plenery krajowe i zagraniczne oraz warsztaty i wystawy) 

REFERENCJE 

WIELU ZADOWOLONYCH 

ABSOLWENTÓW! 

poprzednich edycji 

:: start: STYCZEŃ 2013 r. w WARSZAWIE 

http://www.waskiel.pl/kurs.php 

Prowadzi: Marek Waśkiel 

:: warto kliknąć w ten link :) 

Informacje szczegółowe i formularz zgłoszenia: www.waskiel.pl/kurs.php 


6 www.fotogea.com MAJ 2010

eAmix 

DOLINA OSŁAWY - szlak ikon 

W malowniczej dolinie 

niewielkiej górskiej rzeki 

Osławy, mającej swój początek 

w Bieszczadach, 

a koło Sanoka wpadającej 

do Sanu znajduje się wiele 

malowniczych cerkiewek. 

Drewniane cerkwie, doskonale 

wkomponowane w górski 

pejzaż, są dziś jedną z głównych 

atrakcji turystycznych tej 

cześć Beskidów. W celu przybliżenia 

turystom zanikającej 

obecnie kultury dawnych plemion 

rusko-wołoskich: Bojków 

i Łemków, utworzono Szlak 

Ikon;- trasę biegnącą po najciekawszych 

obiektach kościoła 

greko katolickiego i prawosławnego. 

Wszystkie niemal omawiane 

cerkwie znajdują się 

niedaleko drogi z Sanoka 

przez Zagórz i Komańczę do 

granicy ze Słowacją. Wycieczkę 

najlepiej rozpocząć 

w Sanoku od zwiedzania 

Muzeum Budownictwa Ludowego, 

które prezentuje 

kulturę materialną Łemków, 

Bojków, Dolinian i Pogórzan 

oraz Muzeum Historycznego 

z największą ekspozycją 

ikon karpackich. Po zwiedzeniu 

skansenu w Sanoku 

9 

wyruszamy do oddalonego o 

5 km Zagórza. W jego dzielnicy 

– Dolinie – znajduje się 

drewniana cerkiew greko katolicka 

pw. N.M.P. z 1836 r. z 

ołtarzem i ikonami z XIX w. W 

samym Zagórzu, przy drodze 

na Komańczę, niedaleko skrzyżowania 

zobaczymy kamienną 

cerkiew pw. Św. Michała z 1836 

r. z ikonostasem z lat trzydziestych 

XIX w. [obecnie prawosławna]. 

Za położonym nieco 

dalej kościołem z XVIII w. 

znajdują się malownicze ruiny 

Klasztoru Karmelitów Bosych 

z XVIII w. Zmierzając dalej na 

południe, osiągamy wieś Morochów 

z cerkwią z 1837 r. z 

ciekawym ikonostasem i wystrojem 

neogotyckim wnętrza. 

W kolejnej wsi, Mokre, natykamy 

się na nową cerkiew z 1922 

r. z pięknym ikonostasem z 

1900 r. Wychodząc z Mokrego, 

7 www.FotoGeA.com c wrzesień/ październik 2012 

Zdjęcia: mAREK WAŚKIEL; Opracowanie MW

eAmix 

idziemy nadal drogą wzdłuż 

malowniczej doliny Osławy. Za 

stadniną koni w następnej wsi 

mia z 1896 r. Po powrocie do 

drogi głównej, jedziemy dalej 

na południe i dojeżdżamy do 

9 

Wysoczany, na skrzyżowaniu 

Turzańska, gdzie w odległości 

z drogą z Bukowska skręcamy 

1,5 km od drogi stoi cerkiew 

w lewo. Przechodzimy opodal 

grekokatolicka [teraz prawo- 

nieistniejącej wsi Płonna – to 

sławna] w typie wschodnio- 

jeden ze skutków akcji Wisła 

łemkowskim z 1803 r. Wnętrze 

z 1947 r. Wyjeżdżając ze 

zawiera ikonostas z 1895 r. i 

Szczawny, po prawej stro- 

ołtarze boczne z początku XIX 

nie drogi widzimy drewnia- 

w. Udając się z Rzepedzi dalej 

ną cerkiew grekokatolicką 

na południe, musimy liczyć się 

pw. Zaśnięcia M.B. z 1888 

z tym, że na pewnych odcin- 

r. w typie wschodniołem- 

kach trasa jest dostępna tylko 

kowskim. Na ścianach po- 

dla turystów pieszych lub wo- 

lichromia figuralna z 1925 

zów terenowych. Za Rzepedzią 

r. a wewnątrz ikonostas z 

kolejna nieistniejąca wieś – Ja- 

W pobliżu Komańczy, na 

typie wschodniołemkowskim. 

końca XIX w. Ze Szczawne- 

wornik. 

stokach Chryszczatej znaj- 

Po powrocie do Komańczy kie- 

go udajemy się do Rzepe- 

Następną miejscowością 

dują się słynne Jeziorka 

rujemy się w stronę Łupkowa i 

dzi. Aby dotrzeć do jednej z 

na szlaku jest Komańcza z 

Duszatyńskie. Jadąc w kie- 

docieramy do Radoszyc. Tutej- 

piękniejszych na tym terenie 

Klasztorem Sióstr Nazare- 

runku Dukli, znajdujemy się w 

sza cerkiew grekokatolicka pw. 

cerkwi, trzeba na początku wsi 

tanek, gdzie w latach 1955- 

dolinie potoku Barbarka, gdzie 

Św. Dymitra z 1868 r. zawiera 

skręcić w prawo. Jest to drew- 

1956 więziony był prymas 

zwiedzamy dwie cerkwie. Jed- 

ikonostas z XIX w. i rokokowy 

niana cerkiew w typie wschod- 

Polski – kardynał Stefan 

na z nich jest zupełnie nowa 

ołtarzyk. Na uwagę zasługują 

niołemkowskim z 1824 r. św. 

Wyszyński. Ponadto znaj- 

[ z lat 1985-1988], natomiast 

malowidła na chórze, przedsta- 

Mikołaja Biskupa. W środku 

duje się tu nieczynny już 

na wzgórzu stoi przepiękna 

wiające życie codzienne miesz- 

ikonostas z pierwszej połowy 

kamieniołom oraz kościółek 

odbudowana cerkiew drewnia- 

kańców wsi. 

XIX w. a na ścianach polichro- 

drewniany z lat 1949-1950. 

na pw. Opieki M.B. z 1802 r. w 

http://www.urlop.com.pl/ 


GEAMIX

eAmix 

Jak powinna wyglądać książka 

podróżnicza XXI wieku? W dobie 

aparatów cyfrowych z możliwością 

nagrywania filmów, 

cyfrowych map, GPS-ów, które 

zapisują miejsce wykonania 

zdjęcia i przebytą trasę, szkoda 

pozbawiać czytelnika tego 

wszystkiego, czego doświadcza 

autor – podróżnik – w czasie 

wyprawy. 

Nie wszystko da się przełożyć 

na słowo pisane czy statyczny 

obraz fotograficzny. Czytelnik 

multibooka „Kiwi. Zupełnie 

Nowa Zelandia” będzie więc 

miał okazję przeżyć jedyną 

w swoim rodzaju przygodę – 

odbyć multimedialną podróż 

dookoła Nowej Zelandii. – W 

swojej książce opowiadam o 

ludziach z Antypodów, drugiej 

strony świata, którzy sami na 

siebie mówią Kiwi, na cześć 

dziwnego ptaka nielota, żyją- 

9 

cego tylko na tych odległych 

wyspach – mówi Jarek Sępek. 

– Połączenie zdjęć, tekstów, 

Kiwi. Zupełnie Nowa Zelandia 

pierwszy polski multibook podróżniczy 

Ukazała się pierwsza polska 

książka podróżnicza w 

postaci multibooka – multimedialnej 

aplikacji na tablety. 

Autorem wydawnictwa 

jest Jarek Sępek – podróżnik, 

dziennikarz i miłośnik 

nowych technologii. Od 1 

sierpnia książka dostępna 

jest w Apple App Store. 

map, animacji, panoram i klipów 

wideo w jedną całość to 

mój unikalny sposób opowiadania 

o świecie – dodaje. – Dzięki 

temu czytelnik będzie miał 

okazję jeszcze lepiej poznać 

Nowozelandczyków i ich pasje. 

Tę szalenie interesującą, multimedialną 

przygodę czytelnik 

może przeżyć nie ruszając 

się z domu. Książki nie trzeba 

zamawiać w księgarni, a tym 

bardziej wybierać się po nią do 

sklepu. 

„Kiwi. Zupełnie Nowa Zelandia” 

dostępna jest w Apple 

App Store, pod adresem 

http://www.mediorama.pl/ 

instaluj/kiwi/. Można ją ściągnąć 

na tablet iPad. 

http://vimeo.com/43913036 l 


Zdjęcia: mat. prasowe

eAmix 

Czy faktycznie robią tak genialne 

zdjęcia a ich umiejętność 

przekazywania wiedzy nie równają 

się nikomu innemu? Stoi 

tu kilka książek fotograficznych 

gwiazd – może łącznie jest to 

5 sztuk, ale w większości ich 

autorzy to przyzwoici rzemieślnicy 

z mocno standardowymi 

zdjęciami. Czasami 

o zgrozo autorami są straszni 

tandeciarze! 

Odrobinę znam rynek wydawniczy 

w Polsce i wiem, 

że wydanie książki poradnikowej 

zagranicznego autora 

jest po prostu znacznie 

tańsze. Wydawnictwo opłaca 

licencję (dosyć tanią) i 

w zasadzie musi zająć się 

jeszcze tylko tłumaczeniem. 

Wszystko inne otrzymuje 

gotowe. Łącznie z przygotowanymi 

do druku zdjęciami. 

9 

W przypadku samodzielnie wydanej 

książki polskiego autora 

ten proces jest dłuższy i droższy. 

Dlaczego amerykański keczup jest najlepszy? 

Stoję przed swoją półką 

z podręcznikami fotografii. 

Tymi wydawanymi w Polsce. 

Patrzę i zadaję sobie 

pytanie:, dlaczego fotografii 

moich rodaków uczą prawie 

wyłącznie zagraniczni autorzy? 

Głównie Amerykanie, 

Brytyjczycy czasami Kanadyjczycy. 

Jednak są i przecież polscy autorzy 

książek o fotografii i fotografowaniu. 

Dlaczego w większości 

ich książek nie da się 

czytać a z pewnością nie da się 

oglądać zawartych w nich zdjęć 

i ilustracji? Ilustracja w poradniku 

jest ważna na równi ze 

słowem. W poradniku fotograficznym 

często nawet ważniejsza, 

bo może szybko wyjaśnić 

złożony problem. Być może 

to polityka wydawnicza każe 

szybko zatkać jakąś dziurę i 

publikuje się książkę wyłącznie 

w tym celu by konkurencja ich 

nie ubiegła i nie miała łatwiej. 

Ma być szybko i tanio i dlatego 

znajdą się tacy zawodowi 

autorzy, którzy dziś napiszą l 


Zdjęcie: MAREK WAŚKIEL; tekst: Marek Waśkiel

eAmix 

przewodnik po Wyspach Kanaryjskich 

a jutro podręcznik fotografii 

architektury. Być może 

to wina redakcji wydawnictw, 

które nie mają żadnego pojęcia 

o zakresie tematycznym, 

w którym pracują. Jestem pewien, 

że żadne z polskich wydawnictw 

nie ma dobrego fotoedytora, 

który podejmuje 

decyzję o doborze i wyglądzie 

zdjęć. Jest to bolączka całego 

rynku wydawniczego – także 

magazynów podróżniczych. 

Zawód fotoedytora w Polsce 

przestał istnieć. Dlatego 

polskie pisma, magazyny 

oraz książki (w tym albumy 

fotograficzne) są tak fatalne 

pod względem zdjęciowym. 

Doborem "obrazków" 

zajmują się redaktorzy nie mający 

kompletnie pojęcia o fotografii. 

Powstają zatem książki 

brzydkie, złe ale jednocześnie 

obłędnie drogie. 

Raczej z przyzwyczajenia niż z 

potrzeby przeglądam także fotograficzną 

prasę ukazującą się 

na naszym rynku. Zawsze z 

rozbawieniem oglądam jeden 

z miesięczników, który 

w fotostory opowiada jak to 

zawodowiec (np. zwycięzca 

osiedlowego konkursu w 

Bristolu) doradza fotoamatorowi 

jak za pomocą kilku 

gadżetów uczynić swoje 

zdjęcia nieomal profesjonalnymi. 

Jakoś nikt się przy 

tym nie zająknie, że dobre 

zdjęcie to najczęściej nie jest 

zasługa gadżetów. Ale co miesiąć 

trwa intesywne pranie mózgów. 

9 

Na zachodzie w kluczowych 

wydawnictwach fotoedytorzy 

nadal intesywnie pracują i dlatego 

co pewien czas mogą dotrzeć 

do nas prawdziwe perełki 

– książki o niebanalnych zdjęciach. 

Niektóre zachodnie wydawnictwa 

inwestują w podróże 

swoich autorów aby zdjęcia w 

ich książkach były możliwie jak 

najlepsze: wyczekane i ciekawe. 

Te wydwnictwa po prostu 

szanują czytelnika. 

W polskich wydawnictwach 

lepiej niestety już nie będzie. 

Możemy mieć tylko nadzieję 

aby szybko nie było 

jeszcze gorzej. Zatem z pewnością 

przeczytamy mniej lub 

bardziej udane tłumaczenie, 

kogoś z zagranicy, ale niestety 

szybko nie zobaczymy udanej 

książki o fotografii polskiego 

autora wydanej w polskim wydawnictwie. 

Szkoda! 

http://www.blog.waskiel.pl/ 

11 www.FotoGeA.com c wrzesień/ październik 2012


EA 

EApodróż 

PAMIR - na Dachu Świata 

Tekst i zdjęcia: 

Łukasz Supergan 

www.shangri.pl 

Na wysokim płaskowyżu 

roślinnośĆ ograniczona 

jest często do niewielkich zagłębień, 

wypełnionych w dodatku 

słoną wodą. Pamir to 

jedno z najmniej przyjaznych 

miejsc do życia jakie znam. 

13 www.FotoGeA.com WRZESIEŃ / PAŹDZIERNIK 2012 

PAMIR PAMIR - Łukasz - Łukasz Supergan 

FOTOGEA.com >> dołącz na ccc

EApodróż 

Tradycyjne kapelusze, 

zwane tu „kalpaki”, 

zdobią głowy kirgiskich 

mężczyzn. Góry 

Tadżykistanu zamieszkują 

rdzenni mieszkańcy, 

Pamirczycy oraz Kirgizi, 

którzy przywędrowali w 

tę okolicę w ciągu ostatnich 

kilkuset lat. 

14KWIECIEN 2012 

PAMIR TYBET - Łukasz Łukasz Supergan

EApodróż 

Droga długa jest... 

samotny rowerzysta na podjeździe 

Pamir Highway, drugiej 

co do wysokości drogi 

międzynarodowej na Ziemi. 

15 www.FotoGeA.com c liatopad 2010 

norwegia PAMIR – zdjęcia - Łukasz marek Supergan waśkiel

EApodróż 

KirgiscY chłopcy 

z Karakol. 

PAMIR - Łukasz Supergan

EApodróż 

Poranek na jeziorem 

Jaszilkul urzekł mnie 

kolorami nagich gór, 

nieba i wody. Takich 

miejsc, ukrytych w głębi 

gór, z dala od dróg, czekają 

w Pamirze setki. 


PAMIR PAMIR - Łukasz - Łukasz Supergan

EApodróż 

Na tradycyjnym, 

tadżyckim bazarze 

chleb wypiekany jest w 

glinianym piecu zwanym 

„tandyrem”, od wieków 

według tej samej tradycji. 



EApodróż 

Droga wspina się 

ostrymi zawijasami 

w kierunku przełęczy, 

a mi coraz trudniej 

złapać oddech. 

Idę w stronę granicy 

pieszo. Plecak ciąży 

mi coraz bardziej, 

oprócz sprzętu mam 

ze sobą czterodniowy 

zapas jedzenia. 

ważności mojej wizy, muszę 

wydostać się z kraju! 

Dopiero około południa 

zjawia się samochód, 

którego kierowca, za sporą 

sumę, podrzuca mnie 

do budki żołnierzy. Formalnie 

opuszczam tam 

Kirgistan, jednak od posterunku 

Tadżyków dzieli 

mnie jeszcze 25 kilome- 

Pojawienie się pieszego 

jest lekką sensacją, ode 

mnie łapówki nikt nie 

żąda. 

Znalazłem się w Pamirze, 

w miejscu przed 

stu laty nazywanym 

„Dachem Świata”, jałowym 

i w większości 

pustym płaskowyżu 

między kolejne szczyty, 

daleko po horyzont. 

Pośrodku takiej górskiej 

pustyni udaje mi się złapać 

dżipa z grupą Brytyjczyków. 

Zgadzają się 

mnie wziąć. Tego popołudnia 

ląduję nad jeziorem 

Karakol. Wzdłuż brzegu 

ciągnie się osada ponad 

stu domów z gliny i ka- 

udaje mi się złapać samochód. 

Drogę, której 

przejście pieszo wymagałoby 

czterech dni, przejeżdżamy 

w kilka godzin. 

Samochód podskakuje 

na nierównej nawierzchni 

i pokonuje zakręty prowadzące 

na przełęcz Ak- 

-Bajtal. Jesteśmy na 

wysokości 4655 m, w 

trów. Nie ma rady. Muszę 

leżącym na wysokości 

mieni. Niektóre z nich 

najwyższym punkcie 

Przyjeżdżając tu miałem 

iść pieszo, tego dnia na 

4 kilometrów, otoczo- 

mają bielone ściany, inne 

Szosy Pamirskiej. Ta 

nadzieję, że górska droga 

drodze nie pojawi się już 

nym górami, których 

kolorem zlewają się z 

wysokość sprawia, że 

prowadząca do Tadżyki- 

nic. Maszeruję aż do za- 

najwyższe wierzchoł- 

otaczającymi je skałami. 

droga jest drugą naj- 

stanu, słynna Pamir Hi- 

padnięcia ciemności, spę- 

ki wyrastają na 7 i pół 

Powstałe miliony lat temu 

wyższą międzynarodo- 

ghway, będzie ruchliwą 

dzam noc przy drodze i 

kilometra wzwyż. 

po uderzeniu meteorytu 

wą szosa świata. 

szosą, pełną ciężarówek i 

dopiero nazajutrz, wśród 

Zagłębiając się w niego 

jezioro jest jednak słone 

mikrobusów. Tymczasem 

padającego śniegu, do- 

staję co chwilę zauroczo- 

i mimo bliskości tej masy 

W Murgab trafiam na 

spędziłem na poboczu już 

cieram na przełęcz Kyzyl 

ny. Wokół piękny krajo- 

wody, mieszkańcy zma- 

koński festiwal. Miejsco- 

3 godziny i minął mnie 

Art, 4280 m. Mijają mnie 

braz, taki, jak najbardziej 

gają się z jej brakiem. 

wi zachęcają: taka oka- 

jeden samochód, całko- 

pierwsze samochody wio- 

lubię w górach: szczyty 

Chodzi się tu po nią do 

zja zdarza się tylko raz 

wicie pełny. Wokół żywej 

zące turystów, kierowca 

nagie, ale pełne barw. 

jedynej we wsi studni. 

w roku. Decyduję się 

duszy, a do posterunku 

każdego z nich zostawia 

Roślinności prawie nie 

poczekać na dzień rozpo- 

granicznego po stronie 

u pograniczników łapów- 

ma i cała geologia leży 

Od najbliższego dużego 

częcia święta i nie żałuję. 

kirgiskiej jeszcze kawał 

kę. Trzy kartony papiero- 

tu na wierzchu. Każda 

osiedla, Murgab, dzie- 

Na niewielkiej równinie 

drogi. Zaczynam się nie- 

sów to opłata za bezpro- 

ściana skalna to mozaika 

li mnie prawie sto kilo- 

za miastem czeka rozbi- 

pokoić. Dziś ostatni dzień 

blemowy wjazd do kraju. 

kolorów. Droga prowadzi 

metrów drogi. Ponownie 

tych kilkanaście kirgiskich 



EApodróż 

jurt. Wokół nich kręcą 

się setki mieszkańców z 

Murgab i innych osiedli, 

niekiedy odległych o wiele 

godzin. W najlepsze 

trwa jarmark, na prowizorycznych 

straganach 

rozłożone arbuzy, 

jabłka, przywiezione 

z Chin słodycze. W surowym 

klimacie Pamiru 

wiele z tych rzeczy jest 

na co dzień niedostępnych. 

W jurtach zjeść 

można proste potrawy 

pamirskiej kuchni, głównie 

plov z ryżu i warzyw. 

Po południu setki osób 

śledzą grę, w czasie której 

kilku jeźdźców próbuje 

zatrzymać w pędzie 

galopującą na koniu kobietę. 

Ma to przypominać 

tradycyjne porwanie 

narzeczonej. Kirgizki, 

ubrane w odświętne 

stroje, mają za zadanie 

uciec „zalotnikowi”, a po 

dotarciu do końca toru 

zawrócić i przegonić go 

batem. Konie galopują 

niemal ocierając się o 

siebie, jednej z par nie 

udaje się zapanować nad 

wierzchowcami. Ile sił w 

nogach uciekam, a dwa 

konie mijają mnie niemal 

na wyciągnięcie ręki. Tym 

razem narzeczona została 

zdobyta! 

Główną drogę opuszczam 

w wiosce Aliczur. 

Pasterskiej ścieżki 

jaka miała prowadzić 

w góry prawie nie widać 

pod nogami. Podejście 

okazuje się 

trudniejsze i dłuższe 

niż sądziłem i przed 

wieczorem nie udaje 

mi się dotrzeć do przełęczy, 

za którą chciałem 

szukać noclegu. Na 

moje spotkanie wyjeżdża 

jednak pasterz. On ani 

Po południu setki osób śledzą grę, w czasie 

której kilku jeźdźców próbuje zatrzymać 

galopującą na koniu kobietę. 

słowa po rosyjsku, ja po 

kirgisku, ale mowa gestów 

nie zawodzi. Zaprasza 

mnie na noc do swojej 

jurty. 

Okrągły namiot uszyty 

jest z grubej tkaniny i 

rozpięty na rusztowaniu 

z drewnianych listewek. 

Dach dobrze chroni przed 

deszczem, a dywany leżące 

na ziemi dodają 

wnętrzu przytulności. 

W niewielkim piecu pali 

się wysuszony nawóz jaków, 

jedyny dostępny tu 

opał. Na grubej serwecie, 

staje przede mną chleb, 

masło, śmietana i herbata, 

podawana w małych 

czarkach. Mąka i mleko 

jaków to jedyne dostępne 

tu pokarmy. Jem i piję, 

młoda Kirgizka nalewa 

jeszcze. Filiżanka gościa 

nie może być pusta nawet 

na chwilę. 

Rano w dolinę przyjeżdża 

grupa pamirskich 

Tadżyków. Wpadli w 

interesach, by zabrać 

do Aliczur część z jaków, 

które pasą się 

wokół. Każdy rusza do 

pracy. Żegnam się i 

ruszam wyżej. Kolejna 

noc zastaje mnie wysoko 

w górach, ale nie muszę 

bać się mroźnego biwaku. 

Tym razem zaprasza 

mnie do siebie załoga 

małej kopalni srebra. Do 

późna siedzimy w baraku, 

pijąc herbatę i rozmawiając. 

Gościnność mieszkańców 

Pamiru jest 

nie do opisania. 

Na zachód od Aliczur 

zaczyna się prawdziwe 

pustkowie, przez prawie 

30 kilometrów wędruję 

pustą drogą. Mijam słone 

jeziorka, jedyne miejsca, 

w których znaleźć można 

roślinność. Poza tym okolica 

przypomina pustynię. 



EApodróż 

Chcę odnaleźć kamien- 

działa tak, jak sobie to 

do Pamiru dziesiątkami 

ustają eksplozje. Wyjście 

likatnie usuwa turystów 

ne kręgi i ruiny sprzed 

wyobrażałem? 

helikopterów. 

na ulice oznacza nie- 

z gór. Nic tu po mnie. 

dwóch tysiącleci, leżące 

Do Szosy Pamirskiej 

Granica z Afganista- 

bezpieczeństwo – przy- 

Wraz z dwójką pozna- 

w dolinie jeziora Jaszilkul. 

wracam nazajutrz wie- 

nem zamknięta. Wie- 

padkowa kula może do- 

nych wcześniej Polaków 

Znajduję je nazajutrz, 

czorem. Znowu kilka 

czorem zasypiam na 

sięgnąć mnie w każdej 

wynajmujemy miejsca w 

ale by przyjrzeć im się z 

godzin oczekiwania, aż 

tarasie hotelu, posta- 

chwili, w dodatku nad 

samochodzie jadącym do 

bliska, muszę przeprawić 

o zachodzie słońca, w 

nawiając nazajutrz 

miastem czają się rządo- 

stolicy. 

się przez rzekę. Woda w 

chwili gdy zaczynam się 

wyjść w góry, ale nie 

wi snajperzy. Było jasne, 

jej końcowym odcinku 

jest głęboka, na szczęście 

prąd niezbyt silny. Po 

drugiej stronie, stoi nad 

jeziorem wiekowe mauzoleum. 

Kamienne ściany 

wytrzymały próbę czasu, 

widać nawet resztki kopuły. 

Kilka kilometrów dalej, 

powyżej jeziora, czyjeś 

ręce ułożyły z kamieni 

dwa wielkie kręgi. Zrzucam 

plecak i kładę się w 

środku jednego z nich. 

Zamykam oczy, żadna 

moc jednak nie napływa. 

Może zabrakło jakiegoś 

rytuału albo miejsce nie 

poddawać, zatrzymuje 

się obok mnie ciężarówka 

jadąca z Chin. Kierowca 

zaprasza do środka. Noc 

spędzamy obok czajkany, 

herbaciarni-zajazdu, on 

w szoferce, ja zawinięty 

w śpiwór obok wozu. 

Rano na drugą stronę 

gór, gdzie wita nas dolina 

pełna drzew i zielonych 

sadów. Jaka odmiana po 

pobycie wśród górskich 

pustkowi! 

Idylla jest jednak pozorna. 

Gdy docieram do 

miasta dowiaduję się, że 

poprzedniego dnia zginął 

tu szef lokalnego KGB i 

tadżyckie wojsko ściąga 

udaje się to. O czwartej 

rano budzi mnie 

kanonada strzałów i 

wybuchy granatów. W 

Pamirze rozpoczęła się 

wojna. 

To, co z początku wyglądało 

na niegroźne 

zamieszki, zamienia się 

w otwarte walki, które 

ogarniają cały Chorog i 

okoliczne góry. Pociski 

przelatują nad dachem 

mojego hotelu, przez lornetkę 

widzę śmigłowiec 

desantujący żołnierzy na 

okolicznych szczytach, 

gdzie ścierają się z rebeliantami. 

W mieście nie 

że walka nie toczy się już 

z garstką zabójców, ale 

dużymi oddziałami miejscowych. 

Skąd Pamirczycy 

wzięli broń? Nietrudno 

zgadnąć: po wojnie domowej 

z lat 90. zostały 

tu pewnie duże zapasy. 

Kupno karabinu w Afganistanie 

też pewnie nie jest 

problemem. 

Na szczęście nazajutrz 

ogłoszono zawieszenie 

broni. Większość z nas 

skwapliwie z niego korzysta, 

ewakuując się z 

miasta. Strzały padają od 

tej pory już sporadycznie, 

mimo to wojsko de- 

Pamir – podróż przez 

niego była pasmem 

niespodzianek. 

Nie zawsze przyjemnych. 

Ostatnie dni na 

Dachu Świata wyglądały 

wręcz dramatycznie. 

Jeśli jednak spytacie 

czy wróciłbym w góry 

Tadżykistanu, bez 

wahania odpowiem 

„tak!”. Najpiękniejsze 

góry jakie poznałem 

i gościnność ich 

mieszkańców mają 

w sobie magię, która 

każe wrócić tam, 

gdy tylko nadarzy się 

okazja. 



EApodróż 

Wieś karakol, we 

wschodnim Pamirze. 

Domy buduje sie tu z gliny 

i kamienia, o płaskich 

dachach, gdyż w promieniu 

stu kilometrów nie 

rośnie tu ani jedno drzewo 

z którego można by 

zbudować szkielet domu 

jaki znamy z naszych 

stron. 



EApodróż 

Jezioro Karakol 

uformowało uderzenie 

meteorytu sprzed 

miliów lat. Gigantyczny 

zbiornik słonej wody położony 

jest na wysokości 

czterech tysięcy metrów. 

Otaczają je wiecznie 

ośnieżone szczyty, pustka 

jasnobrązowych skał 

i pył, unoszony tu przez 

najlżejszy podmuch wiatru. 

23 www.FotoGeA.com KWIECIEN 2012 


EApodróż 

Podróżowanie nie 

musi bezpieczne. W 

Chorogu, stolicy tadżyckiego 

Pamiru, spędziliśmy 

kilka dni słuchając 

kanonad kałasznikowów 

i ekplozji granatów. Nad 

ranem, po starciach sił 

rządowych i lokalnych 

bojowników, zobaczyłem 

mężczyzn rozkradających 

wyposażenie wojskowego 

transportera. 



EApodróż 

Miejscowy piekarz 

pracował od świtu, 

by upiec kilkaset pachnących 

lepioszek, płaskich 

chlebów. Ponieważ 

przestrzegał trwającego 

Ramadanu, mimo gorąca 

przez cały dzień nie wziął 

do ust ani pożywienia, ani 

łyka wody. 



EApodróż 

KoniEc dnia – ostatnie 

promienie słońca oświetlają 

pustkowie w dolinie Ghunt. 



EApodróż 

Pamiątka PO dawnych 

osadnikACH mauzoleum 

Bekbulat wznosi się 

nad jeziorem Jaszilkul. 

Nikt nie wie na pewno 

kiedy budowla powstała, 

ani jaką funkcję miała 

pełnić. Nie znaleziono w 

nich grobowców, nazwa 

„mauzoleum” jest więc 

zwyczajowa. 



EApodróż 

Rosjanie, Andriej i 

Kuźma, ojciec i syn, 

przyjechali do Tadżykistanu 

z rodzinnej Moskwy. 

Awaria samochodu 

zatrzymała ich na szosie. 

Gdy ich spotkałem czekali 

już trzeci dzień na 

części zamienne, które 

miały dojechać z ich kraju... 

za kolejne trzy dni. 

Maleńki wóz stał się ich 

przymusowym domem, 

Andriej skracał sobie 

czas malowaniem okolicznym 

pejzaży. 



EApodróż 

Nieliczne kopce kamieni 

wskazują pasterskie 

ścieżki, o których 

dawno zapomnieli nawet 

miejscowi. 



EApodróż 

Kirgiska rodzina przyjęła mnie na noc do swojego 

schronienia. 

Mały Kirgiz w tradycyjnym kapeluszu. 

Pamirska gospodyni. Kolekcja złotych zębów 

to nie obciach, gdyż świadczy tu o zamożności 

właścicielki! 



EApodróż 

Jurta to wyznacznik 

kirgiskiej kultury i 

tradycji. Namiot wykonany 

z wełny i materiału, 

rozpięty na drewnianym 

stelażu, stawia się w dolinach 

w czasie letniego 

wypasu owiec i jaków. 

Tam też skupia się życie 

całej rodziny. 

KWIECIEN 2012 


EApodróż 

Koński festiwal w 

Murgab. Kobieta i mężczyzna 

odgrywają „porwanie 

narzeczonej”. 

Nawet na początku XXI 

wieku zdarza się, że szukający 

żony mężczyzna 

siłą uprowadza ją do 

swojego domu. 



EApodróż 

Pamir nazywano 

przed stu laty „Dachem 

Świata”. Komunikację 

na tym olbrzymim 

obszarze zapewnia 

jedna, nie zawsze perfekcyjna 

droga. Przez 

dwa tygodnie podróżowałem 

przez te góry 

pieszo lub autostopem, 

łapiąc także samochody 

terenowe wiozące turystów. 



EApodróż 

Na wysokim, suchym 

płaskowyżu, woda 

często bywa trudno dostępna. 

Mieszkańcy Karakol 

czerpią ją z jedynej 

pompy znajdującej się w 

centrum wsi. 

34 www.FotoGeA.com WRZESIEŃ KWIECIEN 2012 / PAŹDZIERNIK 2012 

PAMIR PAMIR TYBET - Łukasz - Łukasz Supergan

EApodróż 

Lokalne święta 

często są jedynym 

czasem, w którym 

spotykają się mieszkańcy 

leżących daleko od 

siebie miejscowości. na 

zdjęciu: jarmark w okolicy 

Murgab. 




EA 

EAkonkurs 

MOJE MIEJSCE NA ZIEMI 

konkurs fotograficzny FotoGeA.com - WYNIKI i GALERIA 

37 www.FotoGeA.com wrzesień/ październik 2012 

MOJE MIEJSCE NA ZIEMI - KONKURS FOTOGEA.com 

FOTOGEA.com >> dołącz na 

ccc

EAkonkurs 

Na konkurs FotoGeA. 

com MOJE MIEJSCE 

NA ZIEMI wpłynęło 

ponad 200 zdjęć. 

Przedstawiały one 

wiele różnych miejsc 

na świecie. Uczestnicy 

konkursu dzielili 

się obrazami miejsc, 

do których są przywiązani, 

które uważają 

za Swoje, to 

najpiękniejsze, najbliższe 

sercu i dlatego 

warte przedstawienia 

innym. 

firmy Verbatim), Grzegorz 

Lityński (fotoreporter – 

Szkoła Fotografowania dla 

Podróżników), Wojciech 

Walczuk (fotografik), Marek 

Waśkiel (FotoGeA. 

com) postanowiło przyznać 

następujące nagrody 

i wyróżnienia: 

Miejsce Pierwsze: 

Piotr Lisowski za zdjęcie 

przedstawiające Bieszczady 

Nagrody to: Karta SDHC 

Class 10 32 GB firmy Ver- 

batim + książka fotograficzna 

wydawnictwa Galaktyka 

+ kubek FotoGeA. 

com 

Miejsce Trzecie: 

Tomasz Lenarczyk za 

zdjęcie przedstawiające 

okolice Sulejowa. 


Class 10 32 GB firmy Verbatim 

+ kubek FotoGeA. 

com. 

Jury wybrało także ponadto 

autorów 7 zdjęć, 

Imielińska , Brygida 

Bardoda, Artur Szymczyk, 

Elżbieta Wątor, 

Mariusz Pietranek. 

W głosowaniu Czytelników 

na stronie 

FotoGeA.com oraz na 

naszym profilu na Facebooku: 

zwyciężyło zdjęcie 

Agaty Imielińskiej i 

ono uzyskuje tytuł „ 

Wybór Czytelników FotoGeA.com” 

konkursu 

na naszym profilu na 

Facebooku: : 

Michał Pytloch – karta 

SDHC Class 10 32 GB 

firmy Verbatim + kubek 

FtoGeA.com 

Michał Wajdyk – 

książka fotograficzna wydawnictwa 

Galaktyka+ 

kubek FotoGeA.com 

Jolanta Golinowska 

– książka fotograficzna 

wydawnictwa Galaktyka+ 


Wszystkim uczest- 

batim + 1 Napęd Micro 

które wraz z wyżej 

MOJE MIEJSCE NA ZIE- 

nikom bardzo dzię- 

Jury w 8 osobowym skła- 

USB 16 GB firmy Verbatim 

wymienionymi będą 

MI. 

kujemy za udział w 

dzie: Sławek Gawryluk 

+ książka fotograficzna 

stanowiły, 10 pośród 

konkursie a osobom 

(Podlaska Akademia Foto- 

wydawnictwa Galaktyka + 

których Czytelnicy Fo- 

Autorka otrzymuje na- 

nagrodzonym serdecz- 

grafii), Remigiusz Stefa- 


toGeA.com wybiorą 

grody: Karta SDHC Class 

nie gratulujemy! Na- 

niak (portal dCamera.pl), 

jedno zdjęcie „ Wybór 

10 32 GB firmy Verbatim 

grody zostaną dostar- 

Piotr Trybalski (Fotogra- 

Miejsce Drugie: 

Czytelników FotoGeA. 

+ książka fotograficzna 

czone pocztą. 

fwpodrozy.pl), Wiktor Nie- 

Damian Szczepański za 

com”. 

wydawnictwa Galaktyka+ 

wiarowski (Wydawnictwo 

zdjęcie przedstawiające 


Galaktyka), Jakub Jarosz 

Zamość 

Autorzy owych zdjęć 

Za Jury Konkursu 

(Glaubicz Garwolińska 


to: Marek Jóźków, Ma- 

Oto laureaci pośród 


Consultants reprezentant 

Class 10 32 GB firmy Ver- 

riusz Podgórski, Agata 

osób głosujących na 

FotoGeA.com 


MOJE MIEJSCE NA ZIEMI - KONKURS FOTOGEA.com

EAkonkurs 

Bieszczady. Schronisko Chatka Puchatka, najbardziej 

oblegane miejsce w sezonie letnim. Połączone jedną 

z najkrótszych tras pieszych z Obwodnicą Bieszczadzką. 

Zimą zdaje się być nieciekawe. Jednak wówczas w wyludnionych 

górach dając wytrwałym turystom schronienie 

odkrywa swoje drugie magiczne i oblicze. 



Piotr Lisowski

EAkonkurs 

Niewątpliwie jednym z najbliższych mi miejsc na ziemi 

jest Zamość a w szczególności Rynek Wielki. Uwielbiam 

energię tego miejsca. Ze swoimi symetrycznymi kształtami, 

kolorową, ciepłą i piękną renesansową architekturą jest balsamem 

dla duszy i oczu, zwłaszcza kiedy zapadnie zmrok i światła 

podkreślą urok tego miejsca. 


Damian Szczepański TYBET Łukasz Supergan

EAkonkurs 

Miejsce gdzie Rzeka Luciąża wpływa do Rzeki Pilicy 

i razem wpadają do Zalewu Sulejowskiego. Miejsce w 

którym o każdej porze roku, bez względu na pogodę- można 

zrobić jakieś ciekawe zdjęcie. Jest położone około 7 km 

od mojego domu - odwiedzam je bardzo często. Na zdjęciu 

wędkarze tuż po wschodzie słońca. 


norwegia Tomasz Lenarczyk – zdjęcia marek waśkiel

EAkonkurs 

Darłówko to bardzo urokliwe miejsce o każdej porze 

roku. Dla mnie szczególnie atrakcyjne są momenty, gdy 

nad Bałtykiem szaleje sztorm. To są niezapomniane chwile, 

kiedy na twarzy czuje się unoszący się w powietrzu drobny pył 

wodny, a wiatr ledwo pozwala stać ,by można było robić zdjęcia. 

Sztormy są o każdej porze roku i każdy jest inny. 

Marek Jóźków

EAkonkurs 

Kraków, Kładka Ojca Bernatka. Idąc rankiem, w pozornie 

nudny zwyczajny dzień. Myśląc jak zwykle o tysiącu różnych 

rzeczy, o tym co trzeba jeszcze zrobić, nagle chwila zadumy 

i zwykły most staje się niczym malowany, jakby z innej 

bajki. Kolejne 10 sek. i wszystko wróciło do normy. 


MOJE MIEJSCE NA ZIEMI - KONKURS Mariusz FOTOGEA.com Podgórski

EAkonkurs 

Bieszczady - zejście z Małej Rawki na Przełęcz Wyżniańską. 

Zapach wiatru wśród wyschniętych, pożółkłych traw połonin 

niknący w koronach buków przywołuje nostalgię ale i daje chwilową 

obietnicę czegoś nieuchwytnego - wolności. Za każdym razem 

góry ofiarowują mi swój spokój i piękno. Lżej wtedy wracać do codzienności. 

To jest właśnie Moje miejsce na Ziemi. 



Agata Imielińska

EAkonkurs 

Bałtyk 8 w skali Beauforta, Bałtyk to moje miejsce na ziemi. 

Dlaczego? Nauczyłam się pływać jak miałąm 2 lata, oczywiście w 

Bałtyku. Potem wakacje nad Bałtykiem, żeglarstwo, nurkowanie itd 

Dlaczego 8? Bo przy 9 byłoby już bardzo poważnie. 



Brygida Bardoda

EAkonkurs 

Leh, Ladakh, Indie., Wspaniali ludzie, dziesiątki wypitych herbat, 

tysiące kroków na górskich ścieżkach. Buddyjskie klasztory i flagi 

modlitewne na przełęczach. Ociężałe świstaki i płochliwe kiangi. 

Uśmiechy. Morele. Ladakh. I tylko czasem tlenu brak... albo prądu. 



Artur Szymczyk

EAkonkurs 

Lublin. Dlaczego to miejsce? Tylko tam mogę uciec. W 

wąskich uliczkach mogę odnaleźć siebie. Chociaż troszkę. 



Elżbieta Wątor

EAkonkurs 

Zawrat w Tatrach. Tatry to miejsce gdzie można poczuć prawdziwą 

wolność i spokój. Uwielbiam podziwiać ich przepiękne widoki, 

czerpać radość ze zdobywania kolejnego szczytu, czuć adrenalinę, 

która dodaje sił i emocji by iść dalej. 


MOJE MIEJSCE NA ZIEMI - KONKURS Mariusz FOTOGEA.com Pietranek

Strona przygotowana przez zespół www.dCamera.pl 

Zawsze aktualne konkursy fotograficzne SPRAWDŹ 

GRAND PRIX FOTO- 

FESTIWAL 2013 

Fundacja Edukacji Wizualnej 

TATRZAŃSKA 

JESIEŃ 2012 

Agencja Rozwoju, Promocji 

TAKI PEJZAŻ 

Dom Kultury w Czarnej Bia- 

XXII SALON FOTO- 

GRAFII ARTYSTYCZ- 

NEJ ŻARY 2012 

zaprasza wszystkich zain- 

i Kultury z Zakopanego za- 

łostockiej zaprasza do udziału 

Żarski Dom Kultury zaprasza 

teresowanych do udziału w 

prasza wszystkich miłośników 

w Ogólnopolskim Konkursie 

do udziału w XXII edycji Kra- 

konkursie Grand Prix Foto- 

Tatr i fotografii do udziału w 

Fotograficznym im. Henryka 

jowego Salonu Fotografii Arty- 

Festiwal 2013. Konkurs o ty- 

konkursie „Tatrzańska jesień”. 

Rogozińskiego „Taki pejzaż”. 

stycznej – Żary 2012. Celem 

tuł Grand Prix nie zakłada żad- 

Celem konkursu jest prezen- 

Celem konkursu jest prezen- 

konkursu jest zaprezentowanie 

nych ograniczeń dotyczących 

tacja piękna gór i tatrzańskich 

tacja i promocja fotografii jako 

aktualnego stanu polskiej fo- 

tematu, techniki wykonania 

wiosek oraz ich osobliwych wa- 

uniwersalnego środka komuni- 

tografii artystycznej oraz kon- 

zdjęć lub ich ilości. Na zwycięz- 

lorów krajobrazowych nie tylko 

kacji kulturowej i miedzy ludz- 

frontacja osiągnięć twórców 

cę czeka nagroda główna wyso- 

w okresie zimowym i letnim. 

kiej oraz upamiętnienie twór- 

reprezentujących wszystkie 

kości 10 tys. zł. Termin nadsy- 

Na laureatów czekają nagrody 

czości wybitnego fotografika 

kierunki, tendencje oraz tech- 

łania projektów mija 10 grudnia 

pieniężne i rzeczowe. Termin 

Henryka Rogozińskiego. Termin 

niki fotograficzne. Zgłoszenia 

2012 roku. 

nadsyłania prac fotograficz- 

nadsyłania prac upływa 31.12. 

konkursowe można przesyłać 

nych mija 16.11.2012 r. 

2012 r. 

do 5 listopada 2012 roku 

Więcej na dCamera.pl: 

Więcej na dCamera.pl 



http://dcamera.pl/ 





Zdjęcia: materiały prasowe;

EA 

EApodróż 

KUBA - w krainie Beuna Visty, Che i mojito 

Tekst i zdjęcia: 

Paulina Łyczkowska 

Kuba to nie tylko wyspa jak ogień gorąca. Kuba to ból a zarazem 

radość, to stłamszenie a zarazem wolność, to ubóstwo ale i prawdziwe 

bogactwo. Kuba to magia bo czas ma tu dwie różne prędkości 

jednocześnie. Zrozumie to tylko ten kto swoją duszę pozostawi dla 

niej otwartą... 

50 www.FotoGeA.com wrzesień / październik 2012 

KUBA KUBA Paulina Paulina Łyczkowska 


EApodróż 

Gra w domino jest ulubionym 

zajęciem mieszkańców 

wysp karaibskich i 

trwałą częścią kultury. Obok 

rumu, starych samochodów 

i cygar ta tradycyjna gra jest 

jedną z wizytówek Kuby. 

51 www.FotoGeA.com 

KWIECIEN 2012 

KUBA Paulina TYBET Łukasz Łyczkowska Supergan

EApodróż 

Zachód słońca to najbardziej 

malownicza część 

dnia nad Oceanem Atlantyckim. 

52 www.FotoGeA.com c 

liatopad 2010 

norwegia KUBA – Paulina zdjęcia Łyczkowska 

marek waśkiel

EApodróż 

Casa de las Tradiciones 

w Santiago de Cuba to 

miejsce, które odwiedza wielu 

turystów. W towarzystwie 

rodowitych mieszkańców 

Kuby nabiera wyjątkowego 

charakteru. 

KUBA Paulina Łyczkowska

EApodróż 

Upalna i potwornie 

parna noc. Rytmy salsy 

wylewają się przez 

okna i niezamknięte 

drzwi Casy. Kipią przez 

nieobecny dach budynku. 

Wszędzie w zasięgu 

oczu leje się złotym 

i srebrnym kolorem 

rum, zabarwiany czarną 

miksturą zachodu. 

Powietrze gęstnieje od 

unoszącego się dymu 

tytoniu. Przyklejone, spocone 

i zwinne ciała tańczą 

ze sobą onieśmielająco 

blisko. Ciemność napełniana 

jest sensualnym wezwaniem 

do całkowitego, 

dobrowolnego i bezwstydnego 

oddania się rytmom 

muzyki... I wtedy właśnie 

poczułyśmy - jesteśmy na 

Kubie! 

Wycieczkę rozpoczęłyśmy 

od Varadero (największy 

kurort wypoczynkowy na 

wyspie), bo było zbyt późno 

aby tego dnia przedostać 

się do Hawany. Szybko 

znalazłyśmy nocleg w 

prywatnej kwaterze, dzięki 

czemu jeszcze tego dnia 

cieszyłyśmy się widokiem 

pierwszego, przepięknego 

zachodu słońca na Kubie. 

Zapoznałyśmy dwójkę innych 

przyjezdnych, a rano 

miałyśmy chwilę czasu aby 

zobaczyć ponoć jedną z 

najpiękniejszych plaż na 

wyspie. Molochy hotelowe 

nie zrobiły jednak 

na nas większego wrażenia 

– na pewno nie 

było to, tym czego tu 

szukałyśmy. Żegnając 

miasto, wykonałyśmy 

pamiątkowe zdjęcie 

z Wielkim Che zerkającym 

na nas srogo z 

murowanej ściany i wyjechałyśmy 

w pełni oddając 

się w ręce czekającej 

na nas przygody. 

W Hawanie jest głośno, gorąco, wszędzie z 

potężnych rur wydechowych unosi się czarny 

jak smoła dym, aż strach oddychać. 

Moment, w którym pożegnałyśmy 

Varadero – świat 

turystów, jest najlepszym 

momentem aby opowiedzieć 

o dualizmie rzeczywistości 

na Kubie. Od 

1959 r. czyli od zakończenia 

Rewolucji Kubańskiej, 

która miała na celu odebranie 

władzy proamerykańskiemu 

prezydentowi 

Batiście, funkcjonują dwie 

płaszczyzny – kubańska i 

turystyczna. Płaszczyzny 

te ściśle zależą od siebie i 

często zazębiają ale rzadko 

przenikają. Patrząc na 

paradoksy i absurdy tego 

zjawiska wcale nie są potrzebne 

narkotyki czy inne 

używki. Jeśli chcesz zostać 

aktorem w teatrze nonsensu, 

w którym mieszkaniec 

kraju ma zdecydowanie 

mniejsze prawa 

od przyjezdnych, gdzie 

we własnym kraju masz 

zakaz wstępu do miejsc 

okupowanych przez turystów 

lub nie stać cię na 

wodę, która sprzedawana 

jest tylko w sklepach dla 

turystów – to jest idealne 

miejsce! (dla jasności nie 

mówię tu o sytuacji, kiedy 

przyjeżdżasz na Kubę jako 

turysta, który nie wyściubia 

nosa poza mury swojego 

hotelu All-inclusive, bo 

wtedy istnieje tylko jeden 

świat – nie-kubański i nie 

ma to nic wspólnego z 

prawdziwą Kubą). 

Typowy kubański sklep. 

W myśl przyświecającej 

zasady, w imię której nie 

wolno się bogacić, bo różnice 

majątkowe powodują 

dysharmonię społeczną, 

a ta bez wątpienia prowadzi 

do powstania ohydnej 

klasy wyzyskiwaczy, żerujących 

na pracy biednych 

- przez dziesięciolecia 

wszystkie prywatne inicjatywy 

były całkowicie wykluczone. 

Od czasu gdy w 

latach osiemdziesiątych na 

Kubie szalał głód, a system 



EApodróż 

reglamentacji i subsydio- 

sprzedawać na ulicach lub 

konują tych transakcji zbyt 

zamienić 10 CUC na peso 

2 zł (zwykle nie do zjedze- 

wania produktów pierwszej 

w swoich domach produk- 

często. 

kubańskie. Potem zasta- 

nia). Przeciętny Kubańczyk 

potrzeby nie spełniał swo- 

ty wytworzone przez sie- 

Na Kubie funkcjonują tak- 

nawiałyśmy się gdzie bę- 

zarabia około 270 peso 

jej roli, rząd postanowił 

bie. Jeszcze 10 lat temu 

że dwie waluty – peso 

dziemy trzymać całą masę 

miesięcznie (około 30-40 

odrobinę poluzować ciasne 

rozkład pracowników pań- 

kubańskie (CUP) dla Ku- 

banknotów praktycznie 

zł!) i oprócz przydziałów 

zasady. Kubańczycy uzy- 

stwowych oraz prywatnych 

bańczyków i peso tury- 

bez wartości. Na szczęście 

jakie mu się należą nie 

skali możliwość prowadze- 

wynosił się 9 do 1. Dziś 

styczne (inaczej: twarda 

myliłyśmy się bo waluta 

stać go na żadne raryta- 

nia swoich maleńkich firm 

prawie 22% społeczeń- 

waluta, peso narodowe, 

ta może mieć taką samą 

sy… 

(w bardzo restrykcyjnych 

stwa pracuje w strefie 

peso convetible, CUC) dla 

moc nabywczą jak walu- 

ramach). Mają więc możli- 

prywatnej. Od 2008 r. 

przyjezdnych. Jedno peso 

ta narodowa, tylko trzeba 

Czas, który się zatrzy- 

wość wynajmowania pokoi 

w ramach liberalizują- 

turystyczne to mniej wię- 

odrobinę pokombinować 

mał. 

gościnnych „casa particu- 

cych reform gospodar- 

cej jeden dolar. Pomimo 

(problem z ich objętością 

Po 3 godzinach podróży z 

lares”, ale nie mogą ich re- 

czych wprowadzanych 

zerwania stosunków go- 

jednak pozostał do końca 

Varadero dotarłyśmy do 

klamować, zatrudniać pra- 

przez Raula Castro zła- 

spodarczych ze Stanami i 

wyjazdu). Wiele razy uda- 

stolicy Kuby - Hawany. Nie 

cowników, w ciągu doby 

godzone zostały także 

nałożeniu embargo na ten 

ło nam się zjeść, płacąc 

mogłyśmy oprzeć się wra- 

mają obowiązek zgłaszania 

przepisy dotyczące nie- 

kraj, Kuba uzależnia kurs 

kubańską walutą – obra- 

żeniu, że czas stanął tu w 

cudzoziemca do urzędu 

ruchomości (uprosz- 

waluty od rynku USA… Na 

łyśmy taktykę – nigdy nie 

miejscu. Dzięki wysłużonej 

w przeciwnym wypadku 

czenie sprzedaży, dzie- 

wyspie funkcjonuje cał- 

pytaj tylko płać i w 90% 

architekturze znalazłyśmy 

nałożone są na nich wyso- 

dziczenia, jednak nadal 

kowity zakaz obsługi kart 

udawało nam się na stra- 

się w barokowo-kolonial- 

kie kary (nawet odebranie 

jedna osoba nie może 

kredytowych mających 

ganach czy kubańskich 

nych czasach, gdzie kon- 

mieszkania!), bez względu 

posiadać więcej niż jed- 

jakiekolwiek korzenie w 

knajpach spożywać posiłki 

kwistadorzy tylko czekają 

na obłożenie są zobowią- 

nego mieszkania) oraz 

USA. Dodatkowo tylko za 

za przysłowiowe grosze. 

na wjazd do portu. Dzięki 

zani do płacenia za nie 

obrotu samochodami. Na- 

wymianę dolarów rząd do- 

Dla porównania obiad w 

samochodom poczułyśmy 

wysokich podatków. Mogą 

leży zauważyć, że samo- 

licza 10% podatek. My na 

Paladarze kosztował oko- 

się jak w muzeum motory- 

także prowadzić w swoich 

chody czy to stare 50-60 

szczęście przywiozłyśmy 

ło 30 zł (smaczny i zwykle 

zacji, w którego ekspona- 

mieszkaniach restauracje 

letnie czy nowe na Kubie 

Euro. Na lotnisku wymie- 

nie do przejedzenie), a 

ty cudem tchnięte zostało 

„Paladares” (zakaz zatrud- 

są koszmarnie drogie, dla- 

niłyśmy je na twardą wa- 

spaghetti z parówką w ku- 

drugie życie i majesta- 

niania pracowników) oraz 

tego Kubańczycy nie wy- 

lutę ale udało nam się też 

bańskiej knajpie mniej niż 

tycznie prezentują się na 



EApodróż 

ulicach. Dzięki sklepom 

koneserki mojito - w po- 

Łączy elementy wierzeń 

wy turysta ponoć nie ma 

dato na targowiskach i w 

i pustym półkom tak jak 

szukiwaniach smaku tego 

Afrykańskich z Katolickimi. 

większych szans aby zoba- 

przydrożnych budkach za- 

w Polsce w czasach PRL- 

prawdziwego (ku naszemu 

Początkowo była na Kubie 

czyć autentyczny obrzęd 

tracając się w smaku soku 

-u. Obrazy mieniły się jak 

zdziwieniu kubańskie mo- 

zakazana, teraz wyznaw- 

tej wiary. Czułyśmy się jak 

z mango serwowanego w 

w kalejdoskopie, co rusz 

jito ani razu nie było poda- 

cą Santerii jest podobno 

ogromne szczęściary! 

zwyczajnych szklankach, 

odsłaniając nam niezwykłą 

wane na kruszonym lodzie 

Fidel Castro. Kiedy zoba- 

łapałyśmy przejazdy z jed- 

atmosferę Hawany, jej bo- 

ale gdybyśmy tak często 

czyłyśmy ciemnoskórych, 

Zwiedziłyśmy też El Ca- 

nego końca miasta na dru- 

gactwo i …. upadłe piękno. 

nie sprawdzały pewnie nie 

rosłych mężczyzn obsta- 

pitolo – siedzibę rządu 

gi płacąc jednego misiowe- 

mogłabym podzielić się tą 

wiających drzwi domu, z 

wzorowanej na Kapitolu 

go przytulańca, jadłyśmy 

W Hawanie jest głośno, 

refleksją…) 

którego wydobywała się 

Waszyngtońskim, Catedral 

kanapki z mielonką! sprze- 

gorąco, wszędzie z potęż- 

muzyka chciałyśmy się 

e San Cristobal – wspa- 

dawane na ulicy, popijając 

nych rur wydechowych 

Wydaje się, że żadna 

wycofać. Ciekawość jednak 

niałą barokową katedrę, 

oranżadą, której smaku 

unosi się czarny jak smoła 

inna nacja na świecie nie 

wzięła górę i jeden krok 

zastanawiałyśmy się nad 

już dawno nie pamiętały- 

dym, aż strach oddychać. 

kojarzy się z gorącymi i 

wystarczył aby znaleźć się 

Muzeum Rewolucji, Mu- 

śmy. Milion razy grzecz- 

Całe dnie spędzałyśmy 

energetycznymi rytmami 

w samym centrum kultu 

zeum Propagandy, Mu- 

nie odpowiedziałyśmy, że 

na wałęsaniu się po ko- 

jak Kubańczycy, dlatego 

świętych, pośród tańczą- 

zeum Fidela (to żart ale 

przyjechałyśmy z Polski, 

lonialnych brukowanych 

muzykę słychać dosłow- 

cych w transie wyznaw- 

później podczas podróży 

pół miliona razy odmówi- 

uliczkach La Habana Vieja 

nie wszędzie. Pewnego 

ców, wybijających mocny 

faktycznie miałyśmy taki 

łyśmy „przypadkowo” zna- 

(najstarsza część Hawany, 

razu jednak naszą uwagę 

dźwięk bębnów czcicieli, 

problem). Oglądałyśmy 

lezionym się w pobliżu nas 

która dopiero niedawno 

szczególne przyciągnęły 

obok ołtarza z ofiarą z je- 

zachody słońca nad Hawa- 

mieszkańcom wizyty w ja- 

odzyskała dawną świet- 

głośne afrykańskie ryt- 

dzenia i pieniędzy oraz 

ną z tarasów widokowych 

kimś niesamowicie intere- 

ność), zaglądaniu do przy- 

my wybijane na bębnach. 

absolutnym zakazem wy- 

różnych hoteli, spacero- 

sującym miejscu, dwieście 

padkowych miejsc, w któ- 

Przypadkowo trafiłyśmy na 

konywania zdjęć. Podobno 

wałyśmy najdłuższą nad- 

tysięcy razy nie rozumiejąc 

rych akurat usłyszałyśmy 

ceremonię Santerii, gdzie 

goszcząc na Kubie łatwo 

morską promenadą świa- 

ani słowa skwitowałyśmy 

muzykę (La Boudegita Del 

przez chwilę uczestniczy- 

jest spotkać powierzchow- 

ta - Malcom, mijałyśmy 

niewątpliwie interesujące 

Medio – jedna z ulubio- 

łyśmy w obrzędach. San- 

ne przejawy tej religii (Pla- 

niezliczone grupy graczy 

wywody Kubańczyków sło- 

nych knajp Hemingwey- 

teria to najczęściej wy- 

za de Armas w La Habana 

domino, wtapiałyśmy się w 

wami „Si, Si, Claro!”. 

’a), czy zamieniając się w 

znawana religia na Kubie. 

Vieja), ale przypadko- 

społeczność dzielnicy Ve- 



EApodróż 

A upragniona Fabryka Cygar 

ku naszemu rozczarowaniu 

była zamknięta… 

Coraz silniej odczuwałyśmy 

potrzebę zmiany. 

Zwłaszcza, że namolne 

zaczepki doprowadzały 

nas powoli do szewskiej 

pasji. Wybrałyśmy więc 

najlepszego, różowego 

krążownika szos, wytargowałyśmy 

cenę i udałyśmy 

się w drogę do przeszłości. 

Na tylnej kanapie cadillaca, 

obie czułyśmy się 

jak gwiazdy Hollywood na 

planie zdjęciowym filmu 

z lat 60. Kubańczycy, jak 

się przekonałyśmy korzystają 

z każdej możliwości 

darmowej przejażdżki - bo 

z przodu oprócz kierowcy 

przypadkowo znalazł 

się właściciel auta, a obok 

niego kolega w gratisie. 

W końcu dojechałyśmy na 

stację Viazul (jedyna linia 

autobusowa stworzona tylko 

dla nie-Kubańczyków). 

W związku z doświadczeniem, 

które nabrałyśmy 

już w Varadero, wiedziałyśmy, 

że trafiłyśmy w 

odpowiednie miejsce (w 

Varadero przypadkowo 

trafiliśmy na dworzec dla 

Kubańczyków - reakcja 

była natychmiastowa – 

niemal wszyscy ustawili 

nas do pionu wzywając do 

jak najpilniejszego powrotu 

do swojego świata). I 

tu zaczynamy już bardzo 

twardo stąpać po Ziemi. 

Może cierpliwość jest 

podarunkiem bogów, a 

może zrodzonym owocem 

ducha, bez wątpienia 

natomiast jest 

przywilejem większości 

ubogich państw świata. 

Jeśli przyjeżdżasz 

na Kubę, często jesteś 

uczestnikiem paradoksu 

nieustannego czekania na 

Na tylnej kanapie cadillaca, obie czułyśmy 

się jak gwiazdy Hollywood na planie 

zdjęciowym filmu z lat 60. 

coś, co ma się wydarzyć, 

ale najprawdopodobniej 

z bliżej niewyjaśnionej 

przyczyny się nie wydarzy. 

Dlatego bez względu na 

to co napisałam wcześniej 

o traktowaniu turystów, 

szybko powinieneś opanować 

tę sztukę. 

Żaden petent nie zostanie 

obsłużony szybciej tylko 

dlatego, że ma takie widzimisię. 

Trzeba czekać i 

kropka. Jak odstoisz swoje 

i trafisz do okienka z pewnością 

zastaniesz w nim 

znudzoną sprzedawczynię, 

która odmówiła sprzedaży 

biletów kilku osobom – bo 

niby nie ma - ale wszyscy 

wiedzą, że są tylko kilka 

zostawiają żeby kierowcy 

(zawsze kilku) i kontrolerzy 

(jeszcze więcej) mogli 

sobie dodatkowo zarobić. 

Każdy klient traktowany 

jest jak przykry zgrzyt i zło 

konieczne. No ale jak już 

uda Ci się wywalczyć swój 

prywatny bilet, to zapewne 

będziesz świadkiem rytuału 

wydruku, pieczątkowania 

i podpisu dziesiątek 

skrawek papieru wypluwanych 

przez nadgryzioną 

zębem czasu maszynę. 

Następnie królewskim 

gestem i z odpowiednim 

namaszczeniem zostanie 

przekazany Ci jeden bezcenny, 

tylko 

Twój, najważniejszy na 

świecie - bilet. 

W związku z brakiem biletów 

do ponoć najpiękniejszego 

na Kubie stworzonego 

przez naturę 

miejsca - Doliny Vinialez 

(autobus is full – jak często 

to słyszałyśmy!) postanowiłyśmy 

razem z parą 

lekko zdezorientowanych 

Holendrów, wyruszyć tam 

taksówką (koszt identyczny 

jak bilet Viazula). Na 

szczęście z samego rana 



EApodróż 

kiedy tylko się spotkaliśmy 

okrywała stopy soczyście 

dzonego kurczaka, po- 

mieszkają Wodni Ludzie 

gospodarstwo, na terenie 

na naszej drodze pojawił 

zielonych lasów, szpako- 

danego z ryżem z fasolą 

(Los Aquaticos). Legenda 

którego znajdowało się 

się kierowca, który widząc 

watych okrągłych gór, a 

i maniokiem, cuba libre, 

głosi, że to ostatnie dzie- 

specjalne schronienie dla 

zagubionych turystów z 

w oddali nawet błękitu 

obraz cudownego widoku 

wicze plemię na wyspie, 

domowników na wypa- 

plecakami sam wpadł na 

nieba. Po polach trzciny 

zachodu słońca w niedo- 

które jest odcięte od świa- 

dek huraganu, suszarnia 

pomysł (tłumacząc na migi 

cukrowej, ryżu i manio- 

stępnej dla turystów ja- 

ta a zdrowie zapewnia im 

liści tytoniu oraz małe 

bo nikt z nas nie mówił po 

ku (z bliska identyczne 

skini i dźwięki salsy są dla 

woda z leczniczego źró- 

uprawy. Zaproponował 

hiszpańsku), że nas tam 

jak marihuana) kroczyły 

mnie tak samo żywe jak 

dełka. Już w Polsce do- 

też pieszą wycieczkę do 

zawiezie. Trzy następne 

spięte jarzmem, ciągnąc 

tego dnia. 

wiedziałyśmy się jednak, 

prywatnej jaskini, w któ- 

godziny spędziliśmy w 

za sobą drewnianą bronę 

że historyjkę tę można 

rej można się ochłodzić 

sześćdziesięcioletnim pon- 

woły. Wąskimi czerwony- 

W Vinialez wybrałyśmy 

między bajki włożyć. Nie- 

w naturalnym basenie 

tiacu W trakcie podróży 

mi ścieżkami galopowały 

się z przypadkowo za- 

mniej, zostałyśmy poczę- 

wodnym. Po całym dniu 

co rusz migały za oknami 

ujeżdżane przez młodych 

poznanym młodym Ku- 

stowane sokiem z mango, 

czułyśmy się w obowiąz- 

wyglądające jak ostatni 

Kubańczyków przeraźliwie 

bańczykiem na konną 

winem z bananów i okrą- 

ku zapłaty za poświęco- 

pojazd świata, pękające 

chude wierzchowce. 

przejażdżkę po górach. 

głym, soczystym owocem. 

ny czas i wręczyłyśmy 

w szwach, przerobione na 

Przypadkowe spotkanie 

Luise wcielił się rolę 

Miałyśmy też możliwość 

chłopakowi 10 CUC (to 

autokary dla Kubańczyków 

z kilkoma mieszkańcami 

naszego instruktora 

odpoczynku na skraju 

dużo z punktu widzenia 

ciężarówki, setki sterczą- 

Vinialez sprawiły, że mia- 

jazdy konnej i zarazem 

wzgórza wpatrując się w 

zarobków Kubańczyków 

cych przy drodze autosto- 

łyśmy okazje doświadczyć 

przewodnika. Konie na 

przepiękną panoramę do- 

bo stanowi praktycz- 

powiczów, którzy próbo- 

autentycznej Kuby – zapo- 

szczęście były na tyle po- 

liny. Luis zaprosił nas tak- 

nie 100% miesięcznego 

wali dostać się do domu 

znać gościnnych i otwar- 

wolne, że zagrożenie wy- 

że do swojego domu na 

wynagrodzenia, ale w 

czy pracy oraz bujna, tro- 

tych członków rodziny, 

rządzeniem sobie krzywdy 

obiad przyrządzony przez 

agencji przewodnik tylko 

pikalna roślinność. 

uczyć się tańczyć salsę w 

stawało się minimalne. 

jego mamę. Zostałyśmy 

pieszej wyprawy do ja- 

prostych wnętrzach dom- 

Obawa oczywiście była, 

ugoszczone smażonymi 

skini to około 10 CUC za 

Miasto przypadku 

ku, kosztować tradycyj- 

ale wizja nowego doświad- 

bananami (palce lizać!), 

osobę +wstęp ). Kolejny 

W Vinialez prosto po zna- 

nych potraw. Ten wieczór 

czenia wzięła górę. Dzięki 

omletem z jajek, ryżem 

raz na Kubie zostałyśmy 

lezieniu casy, wybrałyśmy 

upłynął zdecydowanie zbyt 

temu wspięłyśmy się na 

z fasolą i maniokiem, po- 

miło zaskoczone reakcją 

się na rowery. Ruda ziemia 

szybko ale smak przyrzą- 

szczyt mogotu, na którym 

kazał nam swoje obrazy i 

chłopaka, który nie go- 



EApodróż 

dził, się na przyjęcie tak 

wygłaszał wielogodzinne 

lasów namorzynowych 

okolicznych uliczek ciągną 

żywo zespołów muzycz- 

dużej kwoty. Luis pozwolił 

elaboraty między innymi o 

tworzące wręcz surre- 

się proste chałupy o pa- 

nych, których dźwięki 

nam zatem wierzyć, ze 

używaniu sprowadzonych 

alistyczny obraz. Wielka 

stelowych ścianach, kry- 

porywają publiczność do 

pomimo wszechobecnej 

z Chin garnkach do goto- 

szkoda, że cuda tego świa- 

tych czerwoną dachówką i 

tańca, a potem wrócić do 

biedy, braku najpotrzeb- 

wania ryżu czy oszczędza- 

ta okraszone są dosyć wy- 

pięknie zdobnych oknach. 

kwatery pokonując całą 

niejszych produktów oraz 

niu energii. Może z czasem 

soką opłatą, a przeciętny 

Pejzażowi uroku dodają 

masę niewygodnie wy- 

traktowania turystów jak 

patrząc na ostatnie zmiany 

Kubańczyk może poznać 

wysiadujący na gankach 

rastających z ziemi ko- 

dojnej krowy - w społe- 

np. umożliwienie posiada- 

ją tylko z opowiadań tury- 

w bujanych fotelach lub 

cich łbów, mrucząc pod 

czeństwie, można spotkać 

nia telefonów komórko- 

stów… 

na niskich parapetach 

nosem, największe szla- 

ludzi uczciwych. 

wych, marzenie Luisa - od- 

okien mieszkańcy, dzie- 

giery kapeli Buena Vista 

zwierciedlające życzenie 

W plątaninie skąpanych 

ci kopiące piłkę na ulicy, 

Social Club. 

Rolnicy z Doliny Vinia- 

innych młodych Kubańczy- 

słońcem uliczek 

skupieni gracze domina, 

Po krótkim wylegiwaniu 

lez. 

ków w końcu się ziści. 

Kolejnym punktem naszej 

powolnie stąpające po 

się na plaży Ancon, wy- 

Wiecie jaka jakie jest naj- 

W Vinialez nasze drogi 

wycieczki było położone 

brukowanych uliczkach 

ruszyłyśmy do najdalej 

większe marzenie Luisa? 

skrzyżowały się także z 

w centralnej części Kuby 

dorożki, czy porozrzucane 

wysuniętego punktu w 

Mieć dostęp do Inter- 

Hiszpanem podróżującym 

i wpisane na Listę Świa- 

gdzieniegdzie zabytki mo- 

naszej podróży. Santiago 

netu. Na Kubie Internet 

ze swoim ojcem. Wspól- 

towego dziedzictwa UNE- 

toryzacji. Chyba, nie mu- 

de Cuba – dawnej stolicy 

w kafejkach jest wol- 

nie postanowiliśmy udać 

SCO miasteczko Trinidad. 

szę dodawać, że oblane 

Kuby nad Morzem Kara- 

ny i drogi, a w domach 

się taksówką na pobliską 

Świadomość unikatowej 

pomarańczowymi promie- 

ibskim, gdzie w najbliż- 

nielegalny. Cała wie- 

wyspę położoną na Ocenie 

wartości architektonicz- 

niami zachodzącego słoń- 

szych dniach odbywać się 

dza świata przekazy- 

Atlantyckim. Po godzinnej 

nej mieli już przedrewo- 

ca wygląda nieopisanie 

miał najsłynniejszy kar- 

wana jest im w szkole 

przeprawie naszym oczom 

lucyjni dyktatorzy, którzy 

pięknie? 

nawał Kuby. 

(podobno jest bardzo 

ukazała się woda mienią- 

uznali Trinidad za Pomnik 

Jak w każdej turystycznej 

wysoki poziom naucza- 

ca wszystkimi odcieniami 

Narodowy i wprowadzili 

miejscowości, w Trinida- 

Podróż za jeden 

nia) i przez państwowe 

turkusu, biały i sypki jak 

zakaz budowania nowych 

dzie w centralnej części 

uśmiech + kilka peso 

odbiorniki radiowe i tele- 

mąka piasek oraz wrzyna- 

obiektów bez specjalnego 

miasta znajduje się Casa 

Cayo Coco - najbardziej 

wizyjne, w których jesz- 

jące się w niebo jak szty- 

zezwolenia władz. Dzię- 

de la Musica. Można po- 

znany kurort turystyczny 

cze kilka lat temu Fidel 

lety szczątki nabrzeżnych 

ki temu wzdłuż każdej z 

słuchać tam grających na 

na Kubie nie był celem 



EApodróż 

naszej podróży. Zmieni- 

załatwienia i obgadania z 

hotele). Dzięki uprzejmo- 

przybysze tego dnia na 

walki o paszport (mężczy- 

łyśmy zdanie sugerując 

kierowcami innych auto- 

ści jednej z Kubanek udało 

upragnioną plażę. Sen 

znom na każdym kroku 

się opinią zapoznanych 

busów, które mijaliśmy po 

nam się znaleźć właściwy i 

przeplataliśmy spacerami i 

proponowane są w pre- 

podróżników. I tak z beto- 

drodze. Cały autokar po- 

wpakować do środka. Lu- 

nurkowaniem w oceniane. 

zencie cygara… i kobiety – 

nowego Santiago de Cuba 

słusznie bez słowa sprze- 

dzie nie byli źli, że komuś 

W drodze powrotnej rów- 

najczęściej siostry zdespe- 

wyruszyłyśmy do malow- 

ciwu (chyba już się tego 

zajmujemy miejsce, że 

nież wybraliśmy jako śro- 

rowanych Kubańczyków), 

niczej centralnej części 

nauczyliśmy) czekał więc 

nasze plecaki przeszkadza- 

dek transportu qua-qua. 

dywagowaliśmy na temat 

wyspy (Ciego de Avila) 

jak tylko wyczerpią mu się 

ją w przejściu. Nie zauwa- 

Tym razem kierowca miał 

przyszłości Kuby. 

aby potem jak się okazało 

tematy do rozmów. Na 

żaliśmy też ani jednego 

zdecydowanie większe 

- Wrócicie tu kiedyś? – za- 

wspólnie z dwójką innych 

miejscu byliśmy o 3 rano 

złego spojrzenia gdy pod- 

obiekcje aby nas zabrać, 

pytał jeden z naszych to- 

Szwajcarów trafić „pro- 

a już trzy godziny później 

czas przejazdu przez punkt 

bo podobno przewożenie 

warzyszy - odpowiedź była 

sto” na Cayo Guillermo. O 

dowiedzieliśmy się, że za- 

kontrolny przed wjazdem 

turystów jest zabronione. 

niepewna – Tak, myślę, 

tym, że na Kubie pomimo 

miast korzystać z bardzo 

na wyspę (sprawdza się 

Tego dnia wybraliśmy się 

że tak, ale jest tak dużo 

doskonale rozwiniętej tu- 

drogich usług taksówkar- 

tu dokładnie czy autobusy 

na kolację, a potem wto- 

na świecie do zobaczenia, 

rystki nie wszystko jest 

skich, z placu obok odjeż- 

przypadkiem nie przewożą 

piliśmy w tłum Kubańczy- 

więc myślę, że nie prędko 

dla przyjezdnych proste 

dżają autobusy pracowni- 

niegodnych Kubańczyków) 

ków, zasiadając na placu z 

– odparłam. 

świadczy fakt, że turysta 

cze (qua-qua), z których 

i musieli stać 20 minut 

popiersiem Jose Marti’ego 

Teraz wiem, że się myli- 

z plecakiem, który zawziął 

natychmiast postanowili- 

dłużej bo należało dopeł- 

– wprost wszechobecnego 

łam. Powracam tam od 

się, że dotrze samodziel- 

śmy skorzystać. Autobusy 

nić wszelkich formalności 

bohatera narodu. Wymie- 

momentu przyjazdu do 

nie do Cayo (nie czarterem 

te dowożą mieszkańców 

związanych z wjazdem 

nialiśmy się poglądamy na 

Polski niemal codziennie 

z lotniska), wcale nie ma 

okolicznych miejscowości 

„obcych”. Na miejscu 

temat Kuby, nie mogliśmy 

w swoich myślach i wspo- 

ułatwionego zadania. Do 

do wszystkich kurortów 

dowiedzieliśmy się, że 

pojąć braku chęci podję- 

mnieniach. Wystarczy, że 

Ciego dotarliśmy o północy 

turystycznych położonych 

na plaże Pilar – czyli tą 

cia działań zmierzających 

zamknę oczy, wybiję rytm, 

po wielogodzinnej podróży 

na Cayo – jest ich mnó- 

najpiękniejszą z naj- 

do zmian zwłaszcza przez 

przypomnę sobie zapach 

– mieliśmy być dużo wcze- 

stwo, jeżdżą do przeróż- 

piękniejszych należy 

młodych Kubańczyków, 

cygar lub choćby skrawek 

śniej ale kierownik auto- 

nych hoteli (na Cayo Coco 

jeszcze wziąć taksów- 

dyskutowaliśmy o etycz- 

jednej z całego mnóstwa 

busu patrz. kierowca jak 

i Cayo Guillermo nie ma 

kę. Zmęczeni, niewyspani 

nym aspekcie kubańskiej 

niezwykłych rozmów i je- 

zwykle miał dużo spraw do 

mieszkańców – są tylko 

dojechaliśmy jako pierwsi 

prostytucji, sponsoringu i 

stem tam z powrotem. 



EApodróż 

Senne, brukowane 

uliczki i skąpane w słońcu 

kamienice to tęskne wspomnienie 

dla niemal każdego 

podróżnika, który choć na 

chwilę zawitał w Trinidadzie. 



marek waśkiel

EApodróż 

Kubańczycy niemal 

nigdy nie rezygnują 

z możliwości przejażdżki 

samochodem. Na zdjęciu 

- kierowca, właściciel 

auta oraz kolega właściciela.Usługi 

taksówkarskie 

są jednymi z lepiej 

opłacalnych zajęć na 

Kubie. 



EApodróż 

Mieszkańcy Doliny Vinialez do prac rolniczych 

wykorzystują spięte jarzmem woły. 

Mężczyzna z kogutem na głowie to częsty widok 

na Kubie. 

La Boudegita Del Medio - jedna z ulubionych 

knajp amerykańskiego pisarza Ernest’a Hemingway’a, 

który przez 20 lat mieszkał na Kubie. 



EApodróż 

Murale reprezentują 

jeden z największych 

przejawów kultu Che. 

Zapomniany na chwilę 

bohater środowisk lewicowych 

i pop-kultury 

odrodził się w latach 

90. Niemal w każdym 

miejscu na Kubie można 

usłyszeć wpadającą w 

ucho piosenkę - Hasta 

siempre, Comandante 

(Na zawsze, Komendancie). 

Gdyby Ernesto żył 

miałby dziś 84 lata. 

64 www.FotoGeA.com KWIECIEN 2012 KUBA Paulina TYBET Łukasz Łyczkowska Supergan

EApodróż 

Muzyka, którą słychać 

dosłownie 

wszędzie przyciąga jak 

magnez do rozweselonych 

wnętrz kamienic. 

W każdym barze można 

spróbować najsłynniejszych 

kubańskich koktajli 

takich jak: Mojito i 

Cuba Libre. Na północy 

wyspy podawane są na 

bazie Havana Club - marki 

znanej niemal na całym 

świecie. 


KUBA KUBA Paulina Paulina Łyczkowska

EApodróż 

Konie to główny 

środek transportu 

Kubańczyków poza 

miastem. 



marek waśkiel

EApodróż 

Okres prosperity Trinidadu zaznaczył się w architekturze 

miasta między innymi charakterystycznymi 

oknami kamienic. 

Zachód słońca w jaskini z widokiem na Dolinę 

Vinialez. 

Wnętrza kubańskich domków na wsi są proste i 

nie zbyt wyszukane. 



EApodróż 

Ulice Hawany z widokiem 

na budynek El 

Capitolo - siedzibę parlamentu 

zbudowanej na 

wzór Kapitolu Waszyngtońskiego. 

Zarówno 

architektura, auta jak 

rozwój Kuby zatrzymały 

się jeszcze przed kubańską 

rewolucją. Za sprawą 

prowadzonej polityki 

Kuba do dziś 

stanowi żywy pomnik 

tych czasów. 



EApodróż 

Maszyna do wydruku 

biletów na stacjach 

autobusowych na 

Kubie. 

69KWIECIEN 2012 KUBA Paulina TYBET Łukasz Łyczkowska Supergan

EApodróż 

Na całym świecie 

zapomniane auta są 

tu wciąż dumne i niezastąpione. 

Wśród niezliczonej 

ilości zabytków 

motoryzacji znajduje się 

także polski akcent: fiat 

126p. 



EApodróż 

71 www.FotoGeA.com wrzesień KWIECIEN 2012 / październik 2012 

KUBA KUBA Paulina TYBET Paulina Łukasz Łyczkowska 

Supergan


eAfelieton / bez filtra 

Kochajmy zabytki 

Lata lecą, jak oszalałe. Już nie tylko aparaty fotograficzne 

„na kliszę” stały się „tradycyjnymi” i doszło 

do tego, że zdjęcia i to czasem całkiem udane, 

można robić telefonami. Ale to wszystko mało! Łapię 

się na tym, że wiele rzeczy, filmy, muzyka, różne 

nowości - nie wiadomo kiedy zestarzały... się 

na tyle, że nazywać je zaczęto klasykami, 

Zespół klasztorny bernardynek w Świętej Katarzynie u podnóża 

Łysicy powstał w XV wieku. Wokół cisza, wspaniałe 

lasy Gór Świętokrzyskich i niesamowity klimat charakterystyczny 

dla zabytkowych miejsc. 

a nawet – i to całkiem poważnie 

- zabytkami. Jak? 

Kiedy? Czy nie za szybko? 

Może trochę, ale przecież 

nie stało się to cichcem, w 

konspiracji, znienacka, na 

przykład w nocy ze środy 

na piątek w kwietniu, 

czy maju trzy lata temu. 

Ten proces trwa i - kto jak 

kto - ale my, fotografiści, 

powinniśmy nie tylko go 

dostrzegać, ale coś z tym 

fantem robić. 

Świat się otworzył 

(niektórzy mówią, że 

skurczył...) i możemy 

bez problemu podróżować, 

gdzie dusza 

zapragnie. Świetnie! 

Fascynują nas dalekie 

kraje i egzotyka. Także 

dobrze. Zachwycamy się 

daleką architekturą i dziełami 

sztuki, które często 

gęsto są ozdobą folderów 

WOJCIECH 

WALCZUK 

Dziennikarz, fotograf, 

obserwator. Z aparatem 

od 1966 roku. 

biur podróży. I nie ma w 

tym niczego dziwnego, 

ani niestosownego, że jeśli 

tylko znajdą się one w 

zasięgu naszych obiektywów 

- z radością robimy 

im zdjęcia. I ku pamięci, 

i żeby zmierzyć się ze 

słynnym nierzadko obiektem. 

Ambitnie staramy się 

uchwycić go tak, jak dotąd 

nikt tego nie zrobił ani 

9 

kiedyś, dawno temu za 

pomocą pędzla, ani błony 

fotograficznej, ani filmu, 

ani światłoczułej matrycy. 

W ten sposób stajemy się 

jednymi z setek tysięcy, 

a może nawet milionów turystów, 

którzy sfotografowali 

zamki nad Loarą, piramidy, 

Tower Bridge, czy 

Forum Romanum. I nie zastanawiamy 

się nad tym, 

że im podobne obiekty 

będą trwały przez następne 

wieki, bo będą hołubione 

przez międzynarodową 

społeczność niczym 

dziesięcioro przykazań. A 

tym czasem na naszych 

oczach bezpowrotnie 

odchodzą w niepamięć 

małe cuda i cudeńka z 

rodzimego podwórka. 

I nikt nie uroni nad nimi ani 

łzy, nie poświęci im kilku 

zdań, ani pikseli na karcie 


Fot.: Archiwum autora 

Felieton

eAfelieton / bez filtra 

pamięci. Ba! Często nikt 

tego nawet nie zauważy, a 

może nawet pochwali. 

Przydrożne krzyże i 

kapliczki były niegdyś 

ozdobą i nieodłącznym 

elementem naszego 

krajobrazu, tak oczywistym, 

że nikt im się specjalnie 

nie przyglądał. 

No, może do chwili, gdy 

pojawiały się na klimatycznych 

fotografiach. 

A to przecież także „małe” 

zabytki, podobnie jak stare 

wiejskie cmentarze lub 

ukryte wśród wysokich 

drzew naprawdę stare, romańskie 

jeszcze kościółki, 

które cudem uszły cało z 

Jak chyba nigdzie indziej w Polsce, w Świętokrzyskiem zachowało 

się wiele starych, przydrożnych krzyży. Choć mają 

czasem ponad 200 lat wyglądają wspaniale, dzięki opiece 

mieszkańców regionu. 

wojennych nawałnic od 

dawien dawna przetaczających 

się przez nasz kraj 

i którym nijak nie pomógł 

państwowy mecenat okresu 

oświeconego socjalizmu. 

Tym bardziej mile 

zaskoczony byłem, wędrując 

ostatnio po ziemi 

świętokrzyskiej. Tam - 

z zupełnie niepojętych 

powodów - mnóstwo 

jest jeszcze wspaniałych 

krzyży, kapliczek 

i figur świętych, które liczą 

sobie dobrze ponad 

150 lat! Jakimś cudem 

nikt nie burzy tu starych 

postumentów, nie zastępuje 

kamiennych figur 

plastikowymi manekinami 

i nie umieszcza ich w pleksiglasowych 

pudełkach 

zamykanych na kłódkę. 

I chwała Bogu! I mieszkańcom 

regionu - też. 

Na co dzień wszyscy deklarujemy 

miłość do zabyt- 

ków i głośno zachwycamy 

się akcjami renowacji, restauracji 

i odnowy różnych 

obiektów. Zwłaszcza, gdy 

chodzi o te z „listy bestsellerów” 

UNESCO, znane 

z Discovery Channel i 

pięknie wydanych przewodników 

po dalekich 

krajach. Z rodzimego Wąchocka, 

gdzie w ciszy i 

spokoju trwa od wieków 

przepiękny (i dostępny!) 

klasztor cystersów potrafimy 

się tylko śmiać. A ja 

bym chciał, żebyśmy 

naprawdę kochali nasze 

zabytki i poświęcali 

im fotograficzną uwagę 

zanim ich miejsce zajmą 

reklamowe banery, discopolowe 

ozdoby i handlowe 

pawilony z plastiku i falistej 

blachy. Bo niedługo 

nie będziemy mieli co fotografować. 

l 

9 

Ruiny pałacu Krzyżtopór w maleńkim Ujeździe. Ta wspaniała budowla, 

której budowę zaczęli w XVII w. Ossolińscy, jest dziś w stanie opłakanym, 

ale warto tu zajrzeć: tematów fotograficznych mnóstwo! 

74 www.FotoGeA.com c WRZESIEŃ / PAŹDZIERNIK 2012 

Fot.: Archiwum autora 

Felieton

KURS FOTOGRAFII 

DLA średniozaawansowanych 

:: Dobry Skuteczny Program: 

Wykłady + 2 Plenery + Ćwiczenia Praktyczne 

:: Małe grupy - do 10 osób 

:: 2 godziny zajęć RAZ W TYGODNIU - 10 SPOTKAŃ 

:: dla aktywnych możliwość dalszej edukacji poprzez 

Fotograficzny Klub Absolwentów 

(spotkania, plenery krajowe i zagraniczne oraz warsztaty i wystawy) 

REFERENCJE 

WIELU ZADOWOLONYCH 

ABSOLWENTÓW! 

poprzednich edycji 

:: start: styczeń 2013 r. w WARSZAWIE 

http://www.waskiel.pl/kurs-fotografii-dla-sredniozaawansowanych.html 

Prowadzi: Marek Waśkiel 


Informacje szczegółowe i formularz zgłoszenia: www.waskiel.pl 



otoforum 

Fot. Bożena 

Terczyńska 

Łuki są zawsze miłe 

dla oka widza. Tutaj 

nie udało się umieścić 

wszystkiego w kadrze 

i wygląda on nieco na 

poszatkowany. Figura z 

prawej wyrasta z nikąd. 

Pojawiły się tu także 

prześwietlenia w chmurach 

- warto ich unikać. 

Fot. 

Patrycja 

Pitra 

Ładny kadr z 

ciekawymi liniami 

wiodącymi i 

światłem. Zdecydowanie 

brakuje 

koloru ponieważ 

stanowi on o unikatowości 

tego 

miejsca. 

Fot. 

Barbara CZernek 

Ciekawie pokazany 

fragment pomnika 

na tle drmatycznego 

nieba. Mam wrażenie, 

że głowa wystaje z nikąd, 

może warto było 

pokazać także fragmnety 

ramion? 

Osoby, które chcą, aby ich zdjęcia zostały opublikowane i ocenione przez współpracujących 

z naszą redakcją fotografów prosimy o nadsyłanie swoich zdjęć e-mailem 

na adres: fotoforum@fotogea.com wraz z podaniem swoich danych kontaktowych 

(imię, nazwisko, adres) oraz wyrażeniem zgody na publikację. Bez 

tych danych nadesłane zdjęcia nie są wybierane do publikacji. Wyboru zdjęć 

do działu „PLUSY dodatnie i PLUSY ujemne” dokonuje redakcja. ZAPRASZAMY! 

PLUSY dodatnie i PLUSY ujemne 

oceniamy zdjęcia naszych Czytelników 

76 www.FotoGeA.com c wrzesień / październik 2012 FotoForum


EA 

EApodróż 

RUMUNIA 

fotoekspedycja FotoGeA.com 

Zdjęcia: 

Uczestnicy fotoekspedycji 

MIŁY UŚMIECH – i nawet 

nie wiesz kiedy już jesteś w 

środku izby, degustując miejscową 

palinkę albo przebierasz 

się w ludowy strój gospodarza 

albo gospodyni. 

FOT. DAMIAN szczepański 


fotoekspedycja FOT. DAMIAN SZCZEPAŃSKI ruminia 2012 


EApodróż 

MARAMURESZ ze 

wszystkich stron otoczony 

jest wysokimi górami. 

79 KWIECIEN 2012 

FOT. GRAŻYNA CZUDUK

EApodróż 

Săpânţa konserwacja 

DREWNIANYCH NAGROB- 

KÓW - aby nadal zachwycały 

swymi kolorami muszą być 

poddawane częstej renowacji. 

liatopad 2010 

FOT. JOANNA MARCINKOWSKA 

norwegia

EApodróż 

wschód słońca nad 

Karpatami w dolinach 

ułożyły się warstwy 

mgieł po nocnym deszczu. 

FOT. MAGDALENA OKSAŃSKA

EApodróż 

po pracy już późnym 

wieczorem zapełniają 

się ławeczki przed domami. 

Czas na pgawędki. 


fotoekspedycja FOT. PIOTR ruminia FILIPIK2012

EApodróż 

Jest nas dziesiątka – 

entuzjastów fotografii 

i podróżowania. Mamy 

zamiar powłóczyć się 

po zakamarkach Maramuresz 

i Bukowiny, 

fotografują i poznając 

unikalne miejsca, które 

za kilka lat z pewnością 

znikną lub całkowicie 

się zmienią. 

Maramuresz, otoczony 

jest ze wszystkich 

stron górami. Dlatego 

nieco odizolowany od 

innych krain Rumunii 

zachował swój unikalny 

wiejski klimat. 

Wysokie bramy przed 

drewnianymi domami, 

owocowe sady, stare cerkwie 

i kościoły. Wszystko 

dzieje się tu jakby wolniej, 

zawsze jest czas na 

pogawędkę ze znajomymi 

a jeszcze lepiej z nieznajomymi 

przybywającymi 

z odległych stron. Jak 

tu rozmawiać nie częstując 

palinką (mocną 

śliwowicą), a już co najmniej 

owocami, serem 

lub mlekiem? Gościnność 

i otwartość mieszkańców 

tutejszych wsi jest zadziwiająca. 

Przed wyjazdem trudno 

walczyć ze stereotypami 

– czasem nawet już nie 

wyjaśniam, że będziemy 

w pięknej krainie wspaniałych 

ludzi i do tego w 

otoczeniu pięknej przyrody. 

Trzeba przeżyć samemu 

owe miłe przygody, 

by zrozumieć jak dalece 

potoczne polskie opinie o 

Rumunii i Rumunach są 

dla nich krzywdzące. 

Stara zielona Toyota jest 

naszym utrapieniem. Nie 

jest przygotowana do 

takiego wyjazdu. Ciągłe 

Trzeba przeżyć samemu owe miłe przygody, 

by zrozumieć jak dalece potoczne 

polskie opinie o Rumunii i Rumunach 

są dla nich krzywdzące. 

postoje nie wpływają dobrze 

na humory ekipy. 

Całe szczęście, że radzi 

sobie w czasie jazdy terenowej. 

Jednak na szosie 

jest to z reguły porażka. 

Każdy większy podjazd 

powoduje grzanie się silnika. 

Zespół naprawczy 

z firmy, z której wypożyczyliśmy 

to auto – przyjechał 

za późno … bez 

kompletu kluczy i innych 

akcesoriów do naprawy 

auta. Eh, szkoda gadać o 

niej bo przecież w sumie 

nawet niczego nie naprawili. 

Jakoś staraliśmy się 

przez te wszystkie dni 

radzić sami z kłopotami. 

Dolina Izy niemal 

„upakowana” jest 

drewnianymi kościółkami 

wpisanymi na listę 

UNESCO. Jednak w 

wielu nie można robić 

zdjęć we wnętrzach. 

Zatem wybieram ten, 

gdzie można nie tylko 

zobaczyć piękny ikonostas 

ale także przymierzyć 

się do kilku 

kadrów. Potem jak zwykle 

odbywamy spacer po 

wsi. Udało mi się dotrzeć 

do wiejskiej gorzelni. Wysokie 

kadzie, specyficzny 

zapach zacieru i miły 

właściciel Michał, który z 

dumą oprowadził mnie po 

swojej szopie – fabryczce 

śliwowicy. Wszystko jak 

najbardziej ekologiczne! 

Interes jest oczywiście 

rodzinny. Co chwila na 

placyk przed gorzelnią 

podjeżdża auto z nabywcami 

lokalnych trunków. 

Nieco niżej w innej części 

wsi można sobie zamówić 

i kupić dowolną szklaną 

butelkę z drewnianą konstrukcją 

służącą nadaniu 

koloru alkoholowi nalanemu 

do środka. Bardzo 

zabawne urządzenie. 

Każdy z nasz uczestników 

Fotoekspedycji do Rumunii 

miał codziennie wiele 


fotoekspedycja ruminia 2012

EApodróż 

takich spotkań. Czasami 

pewną barierą był język 

ale dla chcącego nic trudnego, 

gadaliśmy aż ręce 

nas bolały. Bez względu 

czy to w głębokich 

dolinach czy na otwartych 

połoninach lub w 

pasterskich szałasach 

spotykaliśmy się z 

życzliwością, ciekawością 

i szacunkiem. 

Staraliśmy się odpłacić 

tym samym ale wiele 

pośród naszych zdjęć 

powędrowało już pocztą 

do Rumunii. 

W rumuńskich górach 

nieustannie trwa ruch. Te 

góry żyją! Już o świcie 

krowy wędrują na ukochane 

pastwiska. Ciekawskie 

konie podchodzą 

do naszego biwaku aby 

zobaczyć kto zawitał na 

ich łąkę. Zawsze spanikowane 

owce snują się 

po olbrzymich połoninach 

pilnowane przez pasterzy 

i psy. Wieczorem 

wszystko nagle cichnie i 

się uspokaja a nad głową 

szybko pojawiają się 

miliony gwiazd. Doskonale 

widać Mleczną Drogę! 

Zatem czas na nocne 

zdjęcia galaktyk i szlaków 

gwiazd. Ileż przy 

tym zabawy! 

Na festynie w Botizie jesteśmy 

od samego rana. 

Nie możemy przegapić 

tak wspaniałej okazji do 

fotografowania portretów. 

Wielu mieszkańców 

wsi ubranych jest w odświętne 

ludowe stroje. 

Podobno taki strój to 

spory wydatek, na który 

nie wszystkich stać. 

Na scenie występują 

gwiazdy muzyki ludowej. 

Przyjechały tu z różnych 

zakątków Maramuresz. 

Wieczorem wszystko nagle cichnie 

i się uspokaja a nad głową szybko 

pojawiają się miliony gwiazd. 

Doskonale widać Mleczną Drogę!. 

Widzowie rozmawiają, 

komentują i degustują 

miejscowe trunki i piwo. 

Jest miło! Coraz częściej 

jesteśmy przez nich proszeni 

o zrobienie zdjęcia. 

Zatem aparaty idą 

w ruch, szkoda nie wykorzystać 

takiej okazji. 

Nawet osoby, które do 

tej pory nie były na tyle 

śmiałe aby poprosić modela 

o pozowanie pozbywają 

się swoich obaw i 

fotografują niczym rasowi 

portreciści. 

Przed każdym z gospodarstw 

w Maramuresz 

musi stać wielka drewniana 

brama. Czasami 

jest mocno rzeźbiona, 

kiedy indziej to prosta 

konstrukcja. Odwiedzamy 

braci, którzy zajmują 

się konstruowaniem takich 

bram. Na podwórku 

porozkładane są elementy 

przygotowane do 

złożenia przed jednym 

z domów. Przyglądamy 

się sposobom ich wytwarzania. 

Bracia namawiają 

nas abyśmy stali się ich 

przedstawicielami handlowymi, 

przecież taka 

brama doskonale sprawdzi 

się także w Polsce! 

Raczej nie widzimy potrzeby 

ich stawiania na 

Podlasiu czy Mazowszu. 

Zdecydowanie najpiękniej 

prezentują się tu w Rumunii. 

Drugiego dnia oglądania 

kolorowe monastery Bukowiny, 

które z czasem 

stają się nieco monotonne. 

Szukamy zatem także 

innych tematów do sfotografowana. 

Podróżujemy 

kolejką wąskotorową 

w głąb mrocznych dolin, 

odwiedzamy huculską pisankarkę 

– zajmującą się 

tworzeniem wielkanocnych 

pisanek. Jakże są 

misterne i kolorowe! Coraz 

więcej wrażeń coraz 



EApodróż 

W BOTIZIE TRWA FE- 

STYN - można posłuchać 

dobrej muzyki i napić się 

dobrego piwa. 


fot. DAMIAN SZCZEPAŃSKI 

norwegia

EApodróż 

W BACÓWCE, odbył się 

pokaz produkcji owczego 

sera. A potem degustacja. 

Jest pyszny! 


fot. damian szczepański

EApodróż 

KOLOROWE MONASTY- 

RY BUKOWINY –można 

fotografować wyłącznie 

z zewnątrz. 


fot. grażyna szymkowiak

EApodróż 

ŚREDNIOWIECZNE cerkwie doliny Izy, kryją w 

swoich mrocznych wnętrzach wiele skarbów. 

FOT. PIOTR STODULSKI (3) 

Zapraszamy! Wszystko gotowe do degustacji. 

WSPANIAŁE POLICHROMIE i mnóstwo innych 

elementów wyposażenia wnętrza cerkwi. 



EApodróż 

NAD NASZYMI Głowami 

słońce ale tam nieco 

dalej na Ukrainie zaczyna 

się kolejna burza. 


fotoekspedycja fot. grażyna ruminia czuduk 2012

EApodróż 

JEDNA Z IKON średniowiecznego 

ikonostasu. 


fotoekspedycja . piotr minkiewicz ruminia 2012

EApodróż 

Săpânţa – drewniane nagrobki 

na „wesołym cmentarzu”. 


fot. JOANNA MARCINKOWSKA 

norwegia

EApodróż 

WARTO BYĆ DUMNYM 

z każdego zwierzaka. 


fot. Magdalena Oksańska

EApodróż 

NIBY PRZYJAŹŃ : ale 

warto chronić swoje tyły. 


fot. PIOTR FILIPIK

EApodróż 

NA POŁONINACH wokoło 

wspaniałe widoki. Aż się 

nie chce jechać dalej! 


fotoekspedycja FOT. PIOTR STODULSKI ruminia 2012

EApodróż 

Wiele CIEKAWYCH historii 

z pewnością zna 

ów gospodarz. Czasami 

brakuje jednak znajomości 

języków... 


FOT. PIOTR STODULSKI

EApodróż 

Przed monastyrem w Gura Humorului. Ciekawskie oczy patrzą zza drzwi cerkwi. Na ławce przed domem. 

fot. GRAŻYNA CZUDUK 

fot. PIOTR FILIPIK 

fot. PIOTR FILIPIK 



EApodróż 

TU GOSPODARZY SIĘ 

NA ŁĄKACH położonych 

nawet bardzo wysoko w 

górach. 


fot. DAMIAN szczepański

EApodróż 

MUSZĘ SIEDZIEĆ W 

DOMU, a tu wokoło dzieje 

się tyle fajnych rzeczy. 


fot. grażyna czuduk

EApodróż 

JUŻ JEDZIE - PORANNA 

DOSTAWA ŚWIEŻEGO 

SERA Za chwilę śniadanie 

w plenerze! 


fot. GRAŻYNA SZYMKOWIAK

EApodróż 

TRZY GRACJE z BOTIZY 

fot. Magdalena Oksańska fot. Magdalena Oksańska fot. JOLA eliasz 



EApodróż 

CZAS NA ODPOCZYNEK 

- po ciężkim dniu i chyba 

niełatwym roku. 

101 www.FotoGeA.com wrzesień KWIECIEN 2012 / październik 2012 

fot. fotoekspedycja JOANNA TYBET MARCINKOWSKA 

Łukasz ruminia Supergan 2012

eArecenzja 

laczego zdjęcia mówią? 

W tej książce Vincent 

Laforet opowiada o 

swoich kadrach. O tym 

co było przyczyną ich 

powstania. Pisze jak 

kreowany był obraz i 

jakie narzędzia zostały 

użyte aby uzyskać zamierzony 

efekt. 

Vincent Laforet jest reporterem, 

laureatem 

Nagrody Pulitzera, fotografem 

znanym z nietypowego 

podejścia i 

interesującej narracji budowanej 

obrazem. Jego 

prace były publikowane 

w niemal wszystkich liczących 

się czasopismach 

i gazetach, takich jak 

„New York Times Magazine”, 

„National Geographic”, 

„Sports Illustrated”, 

„Time”, „Life”. 

102 www.FotoGeA.com cWRZESIEŃ / październik 

Jego najnowsza książka 

nie jest podręcznik mówiący 

a teraz nastaw taki 

to czas i taką to przesłonę 

i z pewnością będzie fajnie. 

Każdy z kadrów ma 

swoją historię i jakby mimochodem 

zastanawiamy 

się czy za naszymi kadrami 

stoją podobne opowieści. 

Jest to książka, która 

powinna pobudzić do myślenia 

czasami sugerując 

konkretne rozwiązania. 

Nie jest to jednak 10 

punktowy spis konkretnych 

działań do wykonania, 

aby Twoje zdjęcia 

wyglądały jak dzieła profesjonalistów. 

W książce 

wiele praktycznych 

uwag pojawia się jakby 

mimochodem, przy okazji 

refleksji nad kadrem. 

Dlatego warto ją czytać z 

uwagą. Jest w niej wiele 

interesujących zdjęć, czasami 

podpisanych danymi 

technicznymi dotyczącymi 

ekspozycji czasami miejscem 

i datą wykonania. 

Szkoda, że nie udało się 

tu zachować tego samego 

stylu podpisów zawierających 

jednak informację 

Opowieści w 

obiektywie. 

Autor: 

Vincent 

Laforet 

Wydawca: 

HELION 

o ekspozycji wiem jak to 

ważne dane dla początkujących 

fotoamatorów. Widocznie 

autor nie posiadał 

kompletu danych. 

Natomiast dużo miejsca 

autor poświęca wyjaśnieniu 

roli obiektów w czasie 

prowadzenia fotograficznej 

narracji. Uzasadnia 

9 

swoje wybory i objaśnia 

osobiste przyzwyczajenia. 

Sporo miejsca poświęca 

stosowaniu obiektów typu 

tilt-shift, które w jego rękach 

wykroczyły daleko 

poza prozaiczne „prostowanie” 

architektury. Autor 

pisze jasno kiedy warto je 

stosować, a w jakich sytuacjach 

nigdy by ich nie 

użył. Czasami czytając tę 

książkę ma się wrażenie 

pewnego chaosu. Narracja 

nie jest prowadzona 

płynie, czasami szarpie 

się i przystaje. Jednak 

kiedy mocniej zastanowimy 

się to jest ona taka 

jak zdjęcia Vincenta Laforeta. 

Czasami mocne i 

odkrywcze innym razem 

powierzchowne i mało 

ciekawe. Tak Autor opowiada 

o świecie. 

marek waśkiel

najlepszy i największy polski e-magazyn 

FotoGeA.com 


miesięcznik 

www.FotoGeA.com 

ZAPRENUMERUJ 

BEZPŁATNY 


EA 

EApodróż 

ROZTOCZE - jak tu pięknie! 

Tekst: 

TOMASZ MICHALSKI 

Zdjęcia: 

TOMASZ MICHALSKI 

http://www.tomaszmichalski.com/ 

Kapliczka św Jana 

Nepomucena w Nowinach 

Horynieckich, 


ROZTOCZE TOMASZ TOMASZ MICHALSKI 


EApodróż 

wnętrze cerkwi pw. 

św. Paraskewy. Widoczne 

są ikony i instalacja 

przygotowana 

na Europejską 

Noc Muzeów, 


ROZTOCZE TYBET TOMASZ Łukasz MICHALSKI Supergan

EApodróż 

fragment polichromii 

kopuły cerkwi 

pw. Opieki Najświętszej 

Maryi Panny w 

Starych Oleszycach, 

106 www.FotoGeA.com cliatopad 2010 

norwegia ROZTOCZE – zdjęcia TOMASZ marek MICHALSKI waśkiel

EApodróż 

kaskady na rzece 

Tanew w okolicach 

Rebizantów – Szumy 

na Tanwi. 

ROZTOCZE TOMASZ MICHALSKI

EApodróż 

Roztocze ta najbardziej 

malownicza 

kraina Wyżyny Lubelskiej 

zachęca zwłaszcza 

do pieszych wędrówek 

i rowerowych 

wypraw. Ciągnące 

się z północnego zachodu 

na południowy 

wschód jest praktycznie 

jedyną wyraźnie 

zaznaczającą 

się granicą geologiczną 

pomiędzy Europą 

Zachodnią i Wschodnią. 

W Roztoczańskim Parku 

Narodowym, poza 

ścieżkami przyrodniczo-dydaktycznymi, 

szlakami turystyki 

pieszej i rowerowej, 

znajduje się Ośrodek 

Edukacyjno-Muzealny 

zajmujący się koordynacją 

całej działalności 

turystycznej. Park jest 

położony na urozmaiconym 

terenie wyżynnym o 

wysokości ponad 300 m z 

podłożem kredowym, pokrytym 

bogatą roślinno- 

ne. Atrakcją w pobliskim 

Zwierzyńcu jest potomek 

tarpanów - konik polski. 

Idąc grzbietem Roztocza 

możemy podziwiać piękne 

krajobrazy Wyżyny 

Lubelskiej na północy jak 

i Kotliny Sandomierskiej 

na południu. 

Najciekawsze widoki 

można podziwiać 

z okolic wsi Brusno, 

Polanka Horyniecka, 

Wrechrata, Nowiny 

Horytnickie jak rów- 

wodospady szczególnie 

wysokie. Najsłynniejsze 

znajdują się na rzece 

Tanwi w Rebizantach, 

gdzie występuje około 50 

progów skalnych. Kilka 

progów skalnych występuje 

też na rzece Sopot. 

Jednak dotarcie do Kaskad 

jest bardzo utrudnione, 

gdyż rzeka płynie 

w głębokim wąwozie o 

stromych zboczach. Obok 

walorów przyrodniczych i 

krajobrazowych, na Roztoczu 

znajduje się szereg 

XVII-XVIII w. Zarząd Parku 

Krajobrazowego Lasy 

Janowskie organizuje 

wycieczki samochodem 

terenowym po parku. W 

Lasach Janowskich zachowały 

się pozostałości 

kolejki wąskotorowej, 

która jeszcze w latach 

powojennych była wykorzystywana 

do transportu 

drewna. Dziś pozostały 

po niej nasypy, mosty kolejowe 

na rzekach i resztki 

podkładów kolejowych. 

W lasach tych chroniły się 

ścią. Występują tu rośliny 

nież ze wzgórza Mo- 

miejscowości zabytko- 

w czasie ostatniej wojny 

Na obszarze tego regionu 

charakterystyczne dla te- 

nastyrz. Jednym z naj- 

wych, będących pamiąt- 

liczne oddziały partyzanc- 

funkcjonuje Roztoczański 

renów górskich, jak zimo- 

ważniejszych elementów 

kami historii i kultury 

kie a latem 1944 r. sto- 

Park Narodowy i czte- 

ziół północny czy wierzba 

krajobrazu Roztocza są 

mieszkańców. 

czono tu prawdziwą bitwę 

ry parki krajobrazowe: 

borówkolistna, stepowych 

ogromne głazy narzuto- 

z regularnymi oddziałami 

Południoworoztoczań- 

(storczyk kukawka) i 

we. Do największych na- 

Jedną z nich jest Ja- 

Wehrmachtu. Okolice 

ski, Szczebrzeszyński, 

subatlantyckich (rosicz- 

leżą Diabelskie Kamienie 

nów Lubelski, założony 

Janowa Lubelskiego to 

Krasnobrodzki i Puszczy 

ka pośrednia). Grzbiet 

koło Monasterza. Kolej- 

w 1640 r. i należący do 

obszar, gdzie styka się 

Solskiej, którego znaczna 

Roztocza porasta zarów- 

ną atrakcją tego regionu 

ordynacji Zamoyskich. 

osadnictwo, wpływy 

część znajduje się jednak 

no buczyna karpacka, 

są obficie występujące 

Z tego czasu zachował 

etnograficzne i kultu- 

w innej krainie: na Pła- 

bory jodłowe, dąbrowa, 

wodospady powstałe w 

się barokowy kościół i 

rowe polskie z ukraiń- 

skowyżu Tarnogrodzkim. 

bory sosnowe i miesza- 

epoce kredy. Nie są to 

klasztor dominikański z 

skimi. 



EApodróż 

Żywe są tu ciągle tradycje 

rzemiosł ludowych: 

garncarstwa, 

rzeźbiarstwa ludowego, 

wikliniarstwa. 

Jeżeli zaś chodzi o styl 

reprezentatywny dla 

miejscowych budowli sakralnych 

to z pewnością 

jest nim tzw. renesans 

lubelski. Charakteryzuje 

się on wysmukłością i 

lekkością bryły, półkolistym, 

węższym od nawy 

prezbiterium, dostawianymi 

do korpusu głównego 

kaplicami fundatorów 

a przede wszystkim 

wspaniałymi detalami 

architektonicznymi - stiukowymi 

dekoracjami kolebkowych 

sklepień. 

Przykładami renesansu 

lubelskiego na 

Roztoczu są kościoły 

parafialne w Szczebrzeszynie 

i Turobinie. 

W Radrużu możemy podziwiać jeden 

z najcenniejszych zabytków architektury cerkiewnej 

w Polsce - zespół cerkiewno-obronny 

z końca XVI w. 

W Szczebrzeszynie, w 

którym ponoć chrząszcz 

brzmi w trzcinie, znajdują 

się również dawna 

cerkiew unicka z 1560 r. 

oraz bożnica i kirkut. 

W Radrużu możemy 

podziwiać jeden z najcenniejszych 

zabytków 

architektury cerkiewnej 

w Polsce - zespół 

cerkiewno-obronny 

z końca XVI w. p.w. 

św. Paraskewii. Warta 

zobaczenia jest konstrukcja 

świątyni: jej 

nawę przykrywa łamane 

zwieńczenie brogowe a 

prezbiterium i babiniec 

kryją dachy dwuspadowe. 

Świątynię wybudowano 

bez użycia gwoździ. Wyposażenie 

cerkwi nie zachowało 

się. 

Warto zwrócić uwagę na 

kilka zabytków Tomaszowa 

Lubelskiego np. 

kościół modrzewiowy z 

1627 r. fundacji Tomasza 

Zamoyskiego. Jest 

to jeden z największych 

kościołów drewnianych w 

Polsce, który jednocześnie 

posiada wszystkie 

cechy murowanej świątyni 

barokowej. Bogate wyposażenie 

- ołtarz główny, 

boczne oraz obrazy 

- pochodzą z wczesnego 

i późnego baroku. Niedaleko 

Tomaszowa Lubelskiego 

leży Bełżec znany 

wszystkim jako miejsce 

kaźni setek tysięcy Żydów 

podczas ostatniej 

wojny Nad samą granicą 

z Ukrainą leży Hrebenne, 

gdzie znajduje się 

cerkiew p.w. św. Mikołaja 

z 1685 r. Z dawnego 

wyposażenia zachowała 

się część ikonostasu z 

XVII-XVIII w., wizerunek 

Chrystusa-Pantokratora 

(Władcy Świata) i 12 

apostołów. Obok cerkwi 

stoi drewniana dzwonnica 

z końca XVIII w. We 

wschodniej części Roztocza 

zachowała się pamiątka 

z czasów II wojny 

światowej, sieć schronów 

bojowych (około 100) 

stanowiących do 1941 r. 

fragment Linii Mołotowa. 

Miała ona chronić Rosję 

bolszewicką przed niespodziewaną 

napaścią 

bliskiego sojusznika, z 

którym nieco wcześniej 

udało się jej wspólnie 

przeprowadzić kilka korzystnych 

transakcji politycznych 

i handlowych 

- Niemiec hitlerowskich. 

Skupiska bunkrów 

znajdują się w Dziewięcierzy 

(5) i Lubyczy 

Królewskiej (15). Poza 

bunkrami, Linia Mołotowa 

posiadała sieć 

rowów przeciwczołgowych, 

która w momencie 

próby kompletnie 

zawiodła. 



EApodróż 

widok na kopułę 

cerkwi grekokatolickiej 

pw. św. Jerzego 

z 1910. Obecnie 

kościół rzymskokatolicki 

pw. św. Józefa 

Robotnika. 



EApodróż 

przydrożna kapliczka 

w stylu bałkańskim 

w miejscowości 

Dąbrówka. 



EApodróż 

część ikonostasu 

cerkwi pw. Opieki 

NMP w Woli Wielkiej. 



EApodróż 

samotny krzyŻ przydrożny 

w Werchracie. 


ROZTOCZE TOMASZ TOMASZ MICHALSKI

EApodróż 

kozły na łąkach w 

okolicy Nowego 

Brusna o świcie. 



EApodróż 

brama z dzwonnicą 

w Radrużu. Mur kamienny 

otaczający 

cerkiew pełnił funkcję 

obronną. 



EApodróż 

charakterystyczne 

„pasiaki” Roztocza 

Środkowego. 



EApodróż 

Pola maków w okolicy Łówczy na Roztoczu Południowym. 

Stara dębowa aleja w Górecku Kościelnym z elementami 

drogi krzyżowej. Roztocze Środkowe. 

Werchrata przed żniwami. Roztocze Południowe. 



EApodróż 

kopuła cerkwi pw. 

św Mikołaja w Lubaczowie. 



fot. shutterstock 

Sprawdzić przed wyjazdem! 

gdzie spać? 

gdzie jeść? 

...no i co jeść :) 

jak się poruszać? 

a co z wizami? 

ile zabrać kasy? 

...dolary czy euro? 

co oglądać? 

znaleźć kompana 

na wyjazd! 

Zarejestruj się na GoPlanet.pl i dołącz do świata sprawdzonych podróży. 

Podziel się swoją wiedzą, pisz opinie, pytaj i radź. Organizuj wyjazdy. 


apowiedzi, czyli już w numerze listopad / grudzień 

KAPADOCJA 

chorwAcja 

LOFOTY 

DOMINIKANA 

islandia 

zdjęcia: MAREK Waśkiel, MACIEJ CZARNECKI, KARINA WOŁOWIEC 

10 

FotoGeA.com 


Wydawca SOLO, Dorota Waśkiel 

Redaktor naczelny 


waskiel@fotogea.com; tel.: 601 148 599 

Redakcja i współpracownicy: 

Agnieszka Sowińska, Marcin Dobas, 

Agnieszka Staniszewska, Wojciech Walczuk, 

Grzegorz Lityński, 

Blog redakcyjny: www.fotogea.com 

Adres do korespondencji: fotogea@fotogea.com 

Copyright © Marek Waśkiel 2012 

Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruk 

materiałów i dystrybucja FotoGeA.com w jakiejkolwiek formie 

i jakimkolwiek języku bez wcześniejszej pisemnej zgody 

Wydawcy jest zabroniony. 

120 www.FotoGeA.com c listopad 2012 

Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów, zastrzega sobie prawo ich skracania i redagowania oraz nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń.

FotoGeA.com 


TO JUŻ JEST 

KONIEC 

9wrzesień 

październik 2012 

tego numeru 

JEŻELI UWAżASZ, ŻE WARTO 

POLEĆ NAS sWOIM ZNAJOMYM! 

ZAPRASZAMY NA NASZEGO BLOGA: 

http://www.fotogea.com 

oraz na naszą stronę na Facebooku 

:: Warto Kliknąć w Te dwa Linki :) 


BEZPŁATNY MAGAZYN DO POBRANIA Z WWW.FOTOGEA.COM

Fotogea09_2012

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?