Fachowy Instalator 4/2016

www.fachowyinstalator.pl 

SIERPIEŃ 2016 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 4/2016 

 

 

 

GWARANCJI 

 

 

 

 

 

Odbierz 

50

Grzejniki dekoracyjne Komfortowa wentylacja wnętrz Wodne promienniki sufitowe Filtracja powietrza 

ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ 

Nowa centrala wentylacyjna Zehnder Comfoair Q: 

innowacyjna konstrukcja - rekordowego wysoki odzysk ciepła 

ultra niskie zużycie energii 

innowacyjne sterowanie – także przez urządzenia mobilne 

możliwość przezbrojenia stron lewa prawa na budowie 

pełny pakiet urządzeń peryferyjnych – chłodzenie, tłumiko rozdzielacze, wymienniki gruntowe 

Zapraszamy do kontaktu – www.zehnder.pl, wentylacja@zehnder.pl oraz 713676424 

Szkolenia w ramach Akademii Wentylacji Zehnder – szkolenia@zehnder.pl lub 605513543

R. 

OD REDAKCJI 

Kto by pomyślał jeszcze kilkanaście lat temu, że systemy klimatyzacyjne 

zaczną być standardem w nowopowstających budynkach mieszkalnych. 

Cóż… zmienia się nie tylko klimat. Rozwój tej technologii oraz dodatkowe 

funkcje klimatyzatorów (takie jak np. ogrzewanie) sprawiają, 

że urządzenia te są coraz bardziej pożądanym przez inwestorów wyposażeniem. 

I nie chodzi tu o kolejny modny gadżet ale o zaspokojenie 

potrzeby komfortu. Komfort postrzegany jest tu nie tylko przez możliwość 

życia w optymalnych dla nas warunkach ale również poprzez funkcje 

różnych urządzeń, które „zdejmują nam z głowy” potrzebę myślenia 

o pewnych czynnościach np. włączenie/wyłączenie ogrzewania lub 

chłodzenia, oświetlenia itp. Automatyka i sterowanie przejmują kontrolę 

nad naszymi domami. Trzeba tylko pilnować, żeby nie przejęły kontroli 

nad naszym życiem. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja. 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 4 2016

ST.SPIS TREŚCI 

Fot.: Vaillant 

temat numeru 

INSTALACJE 

HYBRYDOWE 

czytaj od strony 

46 

Informacje pierwszej wody ...................................................................................................................................................... 8 

Nowości ......................................................................................................................................................................................... 12 

Nowości ASK ................................................................................................................................................................................ 17 

Metalowe rury, łączniki i kształtki do wody – rodzaje materiałów i optymalne sposoby ich łączenia ........ 18 

Złączki Gebo Quick i obejmy Gebo Clamps w instalacjach ........................................................................................................ 21 

Zawory kulowe ze znakiem serca ......................................................................................................................................... 22 

Odprowadzenie skroplin z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych ................................................................. 24 

Odwodnienia liniowe: funkcjonalność i elegancja ........................................................................................................ 28 

Ochrona instalacji solarnych przed przegrzaniem ......................................................................................................... 34 

Przegląd automatycznych kotłów retortowych .............................................................................................................. 38 

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................... 42 

I pompa, i kocioł, czyli parę słów o instalacjach hybrydowych ................................................................................. 48 

Jak wykorzystać pompę ciepła do chłodzenia ................................................................................................................ 56 

Klimatyzatory ścienne .............................................................................................................................................................. 60 

Seria M – urządzenia Mitsubishi Electric do mieszkań, domów, niewielkich biur i gabinetów ..................... 64 

Zehnder ComfoAir Q – nowa generacja central wentylacyjnych ............................................................................. 68 

Szukanie maksymalnej efektywności wywiatrzników grawitacyjnych Zefir-150 ............................................... 70 

Wentylatory oddymiające ....................................................................................................................................................... 73 

Jak poprawić ciąg kominowy ................................................................................................................................................. 78 

Największa bezprzewodowa moc od Milwaukee® ......................................................................................................... 80 

Warsztat ......................................................................................................................................................................................... 82 

6 

Fachowy Instalator 4 2016

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Odnawialne źródła energii 

będą konieczne dla dalszego rozwoju miast 

Dalszy rozwój energetyki odnawialnej jest nieunikniony. 

Będziemy musieli spełnić unijne regulacje dotyczące ograniczenia 

szkodliwych emisji, ale również sprostać własnemu 

zapotrzebowaniu na energię, szczególnie w miastach. 

Aby to zrealizować konieczna będzie większa elastyczność 

w zakresie dostarczania i zużycia energii, a na to dziś pozwalają 

nowoczesnego technologie OZE, które mogą pomóc 

zaspokoić potrzeby energetyczne miast – mówi Jacek 

Łukaszewski, Prezes Zarządu Schneider Electric Polska. 

Nie ma wątpliwości, że miasta przechodzą w nowy 

okres rozwoju i to również w Polsce. Do roku 2050 populacja 

miast na całym świecie powiększy się o 2,5 mld 

ludzi 1 , a liczba urządzeń podłączonych do sieci wzrośnie 

o 50 mld w ciągu najbliższych 5 lat 2 . Dziś 85% naszej energii 

wciąż pochodzi z nieodnawialnych paliw, generujących 

emisje CO 2 

i ilość ciepła porównywalną do eksplozji 

400 tysięcy bomb zrzuconych na Hiroszimę. 

Jak wygląda sytuacja w Polsce? 

Tymczasem okazuje się, że w Polsce będziemy mieć duże 

problemy z zapewnieniem odpowiedniej ilości energii 

w najbliższych latach. Od 2023 roku w naszym systemie 

energetycznym będzie brakować ok. 1000 MW, aż do roku 

2035 kiedy będzie to już 13 000 MW energii – wynika 

z raportu Polskich Sieci Elektroenergetycznych o zapotrzebowaniu 

na energię w latach 2016–2035. Co więcej 

z raportu ENTSO-E, organizacji zrzeszającej europejskich 

operatorów sieci przesyłowych energii elektrycznej wnika, 

że w najbliższe lato Polska będzie jedynym krajem w Europie, 

który ponownie może mieć problemy z dostawami 

energii. Sytuacja ta związana jest z wyłączeniem starych 

i niedostatecznie szybkim oddaniem do użytku nowych 

bloków energetycznych w polskich elektrowniach. Co 

więcej nawet, jeśli uda się wyrównać w pewnym momencie 

zapotrzebowanie to konsumpcja energii i tak będzie 

rosła, więc po 2035 roku znów może okazać się, że będziemy 

potrzebować więcej energii. 

1 

Departament Spraw Ekonomicznych i Społecznych ONZ (DESA) 

2 

Cisco 

Jacek Łukaszewski 

Jak minimalizować ryzyko? 

Skutki niedoborów szczególnie dotkliwe mogą być dla miast 

i ich mieszkańców. Wyobraźmy sobie sytuację, gdy w gorącym 

lecie przestaje nam pracować klimatyzacja, a pracujemy 

w biurowcu, w którym za wymianę powietrza odpowiada 

wentylacja. Wówczas robi się duszno i powstaje nawet zagrożenie 

dla przebywających tam osób. W przypadku komunikacji 

miejskiej zasilanej energią elektryczną jest podobnie. 

Zagrożone są, więc podstawowe usługi, które na rzecz 

mieszkańców świadczy miasto. Problem ten w znacznej 

mierze mogą zniwelować nowoczesne technologie energetyczne 

oraz rozwój energetyki odnawialnej w miastach. 

Jakie technologie rozwijać w miastach? 

Najszybszą technologią, którą jesteśmy w stanie rozwinąć 

jest fotowoltaika. Miasta kierują się w stronę bycia smart, 

czyli miast wykorzystujących nowoczesne technologie 

do zarządzania procesami. Schneider Electric, jako fi rma 

technologiczna ma już rozwiązania, które umożliwiają 

swobodną integrację z OZE. Dla przykładu panele słoneczne 

można instalować na budynkach, a zwłaszcza dużych 

obiektach biurowych, gdzie w połączeniu z magazynami 

energii i sterowaniem za pomocą systemu BMS, 

będą stanowić bardzo dobre zabezpieczenie funkcjonowania 

obiektów, jak również zmniejszać zużycie energii 

z tradycyjnej sieci. Szacuje się, że w Polsce ze źródeł słonecznych 

potrzebujemy wyprodukować 2000 MW energii. 

Uważam, że jest to możliwe, jeśli deweloperzy rzeczywiście 

zainwestują w takie technologie, planując swoje 

inwestycje. Z informacji płynących od naszych klientów 

wynika, że najemcy rzeczywiście cenią sobie posiadanie 

biura w ekologicznych i zielonych budynkach. 

Technologie energetyczne, które pozwolą zabezpieczyć 

miasta oraz usprawnić ich funkcjonowanie są już dostępne 

i nie należy ich daleko szukać. Warto więcej uwagi poświęcić 

na edukację w tym zakresie zarówno inwestorów 

jak i samorządy, co ostatecznie przełoży się na bezpieczeństwo 

i lepszy komfort życia dla mieszkańców. 

Źródło : Schneider Electric 

8 


Autoryzowany 

dystrybutor 

klimatyzatorów LG 

ATRAKCYJNE 

WARUNKI HANDLOWE 

SYSTE SRZEDAY 

ONLINE 

DORADZTWO 

TECHNICZNE 

EKSPRESOWA 

REALIZACJA ZAWIE 

SERWIS GWARANCYJNY 

POGWARANCYJNY 

PENA DOSTPNO 

TOWARU 

www.lg.thermosilesia.pl

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Program Partnerski dla instalatorów Junkers 

Marka Junkers uruchomiła Program Partnerski dla wszystkich instalatorów 

montujących urządzenia Junkers. Wystarczy założyć 

konto na platformie www.junkers-program.pl 

i rejestrować na nim zainstalowane urządzenia 

marki. Zebrane w ten sposób punkty 

można wymieniać na atrakcyjne nagrody. 

Program nie ma daty zakończenia, 

a punkty otrzymane za każde zgłoszone 

urządzenie są ważne przez 

dwa lata. 

Marka Junkers wspiera instalatorów 

swoich urządzeń w działaniach 

sprzedażowych i marketingowych. 

Teraz eksperci instalujący produkty 

marki mają też możliwość dołączenia 

do Programu Partnerskiego i zdobywania 

atrakcyjnych nagród. Do udziału w tej 

inicjatywie Junkers zaprasza wszystkie osoby 

i firmy instalujące urządzenia marki. Na każdym etapie 

uczestnikom towarzyszy instalator Emil, wirtualna postać 

pełniąca rolę przewodnika po Programie. 

Proste zasady, atrakcyjne nagrody 

Aby przystąpić do Programu, wystarczy założyć konto na platformie 

www.junkers-program.pl i rejestrować przez nie instalowane 

produkty marki. Rejestracja urządzeń wymaga jedynie 

podania ich numeru identyfikacyjnego. Wkrótce dostępna będzie 

także mobilna aplikacja do skanowania numerów, która 

jeszcze bardziej ułatwi proces zgłaszania urządzeń do Programu. 

Za każde zarejestrowane urządzenie uczestnik otrzymuje 

określoną w regulaminie liczbę punktów. Zgromadzone punkty 

można w dowolnym momencie wymienić na atrakcyjne 

nagrody z katalogu dostępnego na stronie programu. 

Do wyboru jest wiele atrakcyjnych nagród 

z kilku kategorii: Czas wolny, Dom, Praca 

i Extra. W ramach tego ostatniego obszaru 

Junkers oferuje nagrody, które dostarczą 

niezapomnianych wrażeń, jak np. jazda 

Lamborghini Gallardo czy loty w tunelu 

aerodynamicznym. Katalog nagród 

będzie uzupełniany i aktualizowany 

w trakcie trwania programu. Punkty za 

każde zarejestrowane urządzenie można 

wykorzystać aż przez dwa lata. 

Wyższy status uczestnika = więcej 

punktów 

Każdemu uczestnikowi nadawany jest status, 

uzależniony od spełnienia przez niego określonych 

warunków. Status można zmienić – indywidualne konta 

uczestników będą co miesiąc weryfikowane. Po weryfikacji 

każda osoba biorąca udział w programie może otrzymać nowy 

status. Wyższy status pozwala na uzyskanie większej liczby 

punktów za każde zarejestrowane urządzenie. 

Szczegóły dotyczące zasad programu, w tym zasad nadawania 

i zmiany statusów, naliczania punktów, a także wykaz urządzeń 

biorących udział w programie oraz katalog nagród dostępne 

są po zarejestrowaniu na stronie www.junkers-program.pl. 

Źródło: Bosch 

Wakacyjna promocja Fluke 

W przygotowanej przez Fluke promocji, 

która potrwa do połowy września, 

klienci kupujący kamery termowizyjne 

będą mogli skorzystać z wakacyjnych 

cen, nawet o 30 proc. 

niższych od standardowych. 

Akcja promocyjna pod hasłem 

„Wielka letnia wyprzedaż” potrwa 

do 15 września, obejmując cztery 

modele kamer termowizyjnych. 

Zniżki różnią się w zależności od modelu, 

sięgając nawet 30 proc., np. kamera 

TiS40 dostępna jest w promocji w cenie 

2099 euro, w porównaniu z ceną standardową 

2999 euro. Modele dostępne 

w wakacyjnej promocji to: Fluke Ti300, Fluke TiS75, 

Fluke TiS40 i Fluke TiS20. 

Wszystkie kamery termowizyjne Fluke dostępne w wakacyjnej 

promocji są kompatybilne z Fluke Connect. System Fluke 

Connect to największe na świecie rozwiązanie z użyciem połączonych 

przyrządów, umożliwiające bezprzewodowy przesył 

danych z przyrządów pomiarowych na smartfony i tablety 

w celu natychmiastowej interpretacji wyników. Fluke Connect 

obejmuje już ponad 30 przyrządów współpracujących z urządzeniami 

mobilnymi: multimetry, mierniki elektryczne, mierniki 

przemysłowe, wibrometry i kamery termowizyjne. Wykorzystanie 

Fluke Connect ułatwia technikom serwisu, elektrykom i inżynierom 

utrzymania ruchu pracę w zespole zapewniając natychmiastowy 

dostęp do danych, wyników pomiarów i raportów, 

a także umożliwiając natychmiastową komunikację. Wszystko to 

zapewnia oszczędności finansowe i czasowe, oraz przyczynia się 

do bezpieczniejszej pracy i efektywniejszego wykorzystywania 

posiadanych narzędzi pomiarowych. 

Źródło: Fluke 

10 


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

Nagroda dla szkoły za najlepszego młodego instalatora 

Tuż przed rozpoczęciem wakacji, 

do Zespołu Szkół Ochrony 

Środowiska w Lesznie, dotarł 

STOJAK INSTALATORA w pełni 

wyposażony w produkty 

fi rm Afriso, Brötje, Grundfos, 

Tece oraz Vogel&Noot. Stojak 

jest nagrodą dla placówki, 

której uczeń, wygrał Mistrzostwa 

Polski Instalatorów dla 

Szkół zorganizowane podczas 

kwietniowych targów INSTA- 

LACJE. 

Pierwsze miejsce wywalczył 

wtedy uczeń leszczyńskiego 

ZSOŚ – ARTUR WOLAŃSKI, 

który wszystkie czynności 

konkursowe wykonał w 5 min 

oraz 10,10 sek. Wczoraj nagrodę 

dla szkoły ofi cjalnie odebrała 

dyrektor Maria Koroniak. 

Stojak instalatora dla ZSOS w Lesznie 

Finał Mistrzostw Polski Instalatorów 

dla Szkół odbył się 

28 kwietnia 2016 roku w Poznaniu 

podczas targów INSTALACJE 

(25–28.04.2016). Dzień wcześniej 

o tytuł Mistrza walczyli zawodowi 

instalatorzy. 

Partnerami – sponsorami Mistrzostw 

Polski Instalatorów oraz 

Mistrzostw Polski Instalatorów 

dla Szkół 2016 byli: AFRISO, 

BROTJE, GRUNDFOS, LECHMA, 

TECE oraz VOGEL&NOOT. Organizatorem: 

Międzynarodowe 

Targi Poznańskie i fi rma ARDO. 

Źródło: 

Międzynarodowe 

Targi Poznańskie 

REKLAMA 

Komfort, jakość, 

bezpieczeństwo – 

gwarantują kotły 

na paliwa stałe 

marki Buderus 

Buderus 

Kotły grzewcze 

na paliwa stałe 

Buderus oferuje wymierne korzyści dla 

użytkownika. 

Komfort = możliwość wyboru najlepszego 

rozwiązania z szerokiej gamy urządzeń. 

Jakość = specjalistyczne testy 

laboratoryjne. 

Bezpieczeństwo = liczne systemy 

zabezpieczające. 

To tylko część zalet. Chcesz poznać więcej? 

Zainwestuj w nasze rozwiązania. 

Robert Bosch Sp. z o.o., 

ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, 

Infolinia Buderus 801 777 801, 

www.buderus.pl 

Firma Robert Bosch Sp. z o.o. (gwarant) udziela 

nawet do 5 lat gwarancji na sprawne działanie 

urządzeń grzewczych, zgodnie z warunkami 

zawartymi w kartach gwarancyjnych poszczególnych 

urządzeń. 

Fachowy Instalator 4 2016 

11

N. 

NOWOŚCI 

Supraeco A SAS-2 – nowa 

powietrzna pompa ciepła typu split 

Splitowa pompa ciepła powietrze- 

-woda Supraeco A SAS-2 pozwala 

na oszczędne wykorzystywanie 

powietrza z otoczenia 

do ogrzewania, podgrzewu 

ciepłej wody 

oraz do aktywnego 

chłodzenia pomieszczeń. 

Pompa ciepła SAS-2 jest optymalnie dostosowana zarówno 

do nowych, jak i modernizowanych budynków – jako 

samodzielne urządzenie lub w połączeniu z innymi źródłami 

ciepła. Zastosowana w niej ulepszona technologia 

inwerterowa zapewnia efektywną pracę, a cztery różne 

jednostki wewnętrzne oferują szereg możliwości i pełną 

elastyczność w doborze i eksploatacji. 

Zintegrowana pompa obiegowa i nowy regulator pompy 

ciepła HPC 400, który pozwala na doskonałe współdziałanie 

z instalacją fotowoltaiczną również wpływają na energooszczędność. 

Opcjonalnie dostępny jest także moduł 

internetowy, umożliwiający zdalne mobilne sterowanie 

systemem za pośrednictwem aplikacji JunkersHome. 

Pompa została przygotowana do pracy w klimacie skandynawskim, 

dlatego jej wysoka efektywność zachowywana jest 

w całym zakresie temperatur pracy, tj. aż do -20°C. Oprócz 

funkcji ogrzewania urządzenie można wykorzystać latem do 

chłodzenia, dzięki rewersyjnej pracy układu chłodniczego. 

www.junkers.pl 

Nowa pompa ciepła marki Buderus 

Nowa pompa ciepła Logatherm WPLS.2 marki Buderus 

do ogrzewania lub chłodzenia domu wykorzystuje 

energię z powietrza. Dzięki temu nawet 80% energii 

potrzebnej do działania 

pompy otrzymujemy 

– całkowicie 

za darmo – od 

natury! Logatherm 

WPLS.2 to wydajne 

i ekologiczne rozwiązanie 

przeznaczone 

dla domów 

jednorodzinnych 

i małych budynków 

wielorodzinnych. 

Logatherm WPLS.2 

marki Buderus to 

pompa ciepła typu 

split, która składa 

się z dwóch modułów: 

zewnętrznego i wewnętrznego, połączonych 

przedowodami rurowymi z czynnikiem chłodniczym. 

Tryb pracy modułu zewnętrznego można modulować, 

dzięki czemu moc pompy dostosowuje się 

na bieżąco do zapotrzebowania instalacji grzewczej. 

Moc grzewcza systemu może wynosić 6, 8, 11 i 13 kW. 

www.buderus.pl 

Nowość De Dietrich – pompy GSHP 

Firma De Dietrich wprowadziła do swojej oferty nowe urządzenia 

– geotermalne, odwracalne pompy ciepła. Szereg 

GSHP zawiera kilka wersji: 

pompę bez podgrzewacza, 

ze zintegrowanym podgrzewaczem 

c.w.u. lub z podgrzewaczem 

z możliwością 

wsparcia solarnego. 

Pompy GSHP są urządzeniami 

odwracalnymi 

– umożliwiają nie tylko 

zasilanie centralnego 

ogrzewania i podgrzanie 

ciepłej wody użytkowej, ale 

także chłodzenie pomieszczeń, 

np. poprzez instalację 

podłogową. Pompy GSHP 

w trybie grzania pracują przy granicznych temperaturach 

roboczych w zakresie: od +7°C do 80°C (woda); od -15°C 

do 35°C (kolektor – źródło). 

Graniczne temperatury 

robocze w trybie chłodzenia 

to odpowiednio: 

od +7°C do 25°C (woda); 

od -15°C do 35°C (kolektor 

– źródło). Pompy 

charakteryzują się podwyższoną 

wydajnością. 

Współczynnik COP w trybie 

woda/woda wynosi 

do 5,6, a w trybie woda 

z glikolem/woda – do 4,5. 

www.dedietrich.pl 

12 


NOWOŚCI N. 

Kondensacyjne kotły gazowe MGK-2 – kaskady ciepła 

Gazowe kotły kondensacyjne MGK-2 

fi rmy Wolf to wysokiej klasy urządzenia 

dostosowane do eksploatacji w oparciu 

o gaz ziemny E i LL. Jedną z największych 

zalet produktów z tej serii jest możliwość 

pracy kilku kotłów w systemie kaskadowym, 

dzięki czemu możliwe jest uzyskanie 

łącznej mocy grzewczej aż do 3,0 MW 

przy możliwym najmniejszym obciążeniu 

pojedynczego kotła na poziomie 

17% jego mocy całkowitej. Co więcej, moc dopasowywana 

jest automatycznie do aktualnych potrzeb obiektu, więc nie 

ma ryzyka, że energia cieplna będzie marnowana. 

Dzięki możliwości pracy kotłów 

MGK-2 fi rmy Wolf w systemie pracy kaskadowej, 

doskonale sprawdzą się one wszędzie 

tam, gdzie istnieje potrzeba płynnej 

zmiany zapotrzebowania na ciepło od bardzo 

małych nastaw do pełnej mocy. Producent 

przewidział możliwość połączenia ze 

sobą aż 5 urządzeń, zatem cały układ z powodzeniem 

spełni wymagania budynków 

mieszkalnych, biurowych czy przemysłowo-handlowych. 

www.wolf-polska.pl 

Postaw na dobry EFEKT …BIO EFEKT z SAS 

Lato 2016 fi rma SAS rozpoczęła od premiery nowych kotłów w klasie 5 – SAS EFEKT 

na ekogroszek i SAS BIO EFEKT na pelet. Poza świeżością designu samej bryły i nowej 

kolorystyki, kotły zyskały wiele cech zdecydowanie wyróżniających je na rynku. 

Konstrukcja z elementami ceramicznymi i turbulatorami zapewniająca wysoką 

sprawność i ograniczająca emisję spalin rzadko pozwala osiągnąć gabaryty łatwe 

do montażu w standardowych i małych kotłowniach. W kotłach SAS jest to możliwe. 

Ponadto tak opracowano typoszereg aby zapewnić dobór urządzeń dla zapotrzebowania 

na moc 14, 17, 23, 29, 36, 42 i 46 kW. Dostępność w wersji z czopuchem z tyłu 

lub do góry ułatwia montaż, a poziomy układ kaset wymiennika zapewnia wygodne 

czyszczenie. Nowa konstrukcja zasobnika paliwa pozwoliła dodatkowo zwiększyć 

jego pojemność. W kotle BIO EFEKT wysokie parametry spalania zapewnia sprawdzony 

palnik peletowy SAS MULTI FLAME. 

www.sas.busko.pl 

Wydajne źródło ciepła i lepsza wizja ognia 

Nowa linia żeliwnych wkładów DECO 

marki Kratki wyróżnia się innowacyjnym 

sposobem łączenia szyb. Przednia szyba 

zespolona jest z boczną pod kątem prostym 

bez użycia szprosa. Zapewnia to 

szeroką wizję ognia, elegancki wygląd 

całego urządzenia oraz większe możliwości 

aranżacyjne we wnętrzach o nieregularnych 

kształtach. 

Flagowym modelem unowocześnionej 

linii DECO jest wkład AMELIA. Jego korpus 

wykonany jest z żeliwa szarego klasy 

200. To materiał, który charakteryzuje się 

wysoką wytrzymałością i odpornością na działanie korozji. 

Dzięki odpowiedniej grubości ścianek – co najmniej 8 mm, 

wkład doskonale akumuluje ciepło. Dodatkowo gęsto rozmieszczone 

radiatory zwiększają powierzchnię 

całego wkładu, co wpływa na jego 

sprawne i równomierne rozprowadzanie. 

Nowoczesny design urządzenia zapewnia 

dekoracyjna szyba typu Glass, która zapewnia 

wyrazistą ekspozycję palącego się ognia. 

AMELIA, tak jak pozostałe wkłady z nowej linii, 

wyposażona została w defl ektor, który wydłuża 

drogę spalin oraz szyber, dzięki któremu 

regulacja ciągu komina jest niezwykle prosta. 

Sprawność urządzenia przekłada się także 

na niską emisję CO 2 

oraz pyłków, co sprawia, 

że proces spalania jest bardziej ekologiczny. 

Tego typu kominek dobrze sprawdza się w systemie Dystrybucji 

Gorącego Powietrza. 

www.kratki.com 

Fachowy Instalator 4 2016 13

N. 

NOWOŚCI 

Innowacyjny grzejnik z wymiennikiem z tworzywa sztucznego 

Zehnder wprowadził do sprzedaży innowacyjny 

grzejnik z wymiennikiem 

z tworzywa sztucznego. Produkt posiada 

stalowy, płaski front, harmonijnie 

połączony z górnym wylotem powietrza 

i zintegrowanymi bokami. Wymiennik 

jest wykonany z pakietu polibutylenowych, 

wysokociśnieniowych 

rur o średnicy 10 mm. Moc odpowiada 

zbliżonym rozmiarowo grzejnikom płytowym 

stalowym, ale jego waga jest 

nawet 60% mniejsza. Niespotykaną 

innowacją jest możliwość przyłączania 

do dowolnej konfi guracji instalacji, 

gdyż wymiennik posiada wysokociśnieniowe 

węże elastyczne – instalator 

na budowie dopina je pod wcześniej 

przygotowane przyłącza lub w miejsce 

tych po zdemontowanym, starym 

grzejniku. Występują wersje stałe ze 

złączami dolnymi 50 mm na środku lub 

z prawej, wersje odchylane ze zintegrowanym 

zaworem lub bez. Gdy grzejnik 

posiada zawór zintegrowany, w razie 

potrzeby można głowicę przenieść 

z prawej na lewą, gdyż komunikuje się 

z zaworem za pomocą kapilary. Producent 

plasuje ten produkt w dolnym 

segmencie cenowym rynku. 

www.zehnder.pl 

3THERMO – polskie rozwiązanie 

na światowym poziomie 

Grzejniki podtynkowe 3THERMO to innowacyjne rozwiązanie 

polskich inżynierów. To pierwszy tak dopracowany produkt, 

oparty na technologii „heat pipe”. Wieloletnie prace nad najlepszymi 

rozwiązaniami i optymalnym dopasowaniem elementów 

sprawiły, że 3THERMO to efektywne ogrzewanie znajdujące 

zastosowanie w każdym wnętrzu. 

3THERMO dzięki zatopieniu w warstwie tynku zamieniają ścianę 

w aktywną przegrodę termiczną. 

W przeciwieństwie do popularnych na rynku rozwiązań płaszczyznowych, 

takich jak ogrzewanie podłogowe, grzejniki 

podtynkowe nie wprowadzają wody pod warstwę tynku czy 

posadzkę. Układ hydrauliczny został odseparowany od układu 

grzewczego dzięki czemu ściany są w pełni funkcjonalne, bez 

obaw o zalanie mieszkania podczas np. wiercenia otworów. 

Oferowane przez 3THERMO grzejniki podtynkowe są najlepszym 

przykładem doświadczenia oraz innowacyjnych pomysłów 

polskich inżynierów wyznaczających trendy i kierunki 

rozwoju systemów ogrzewania. Dzięki nim kosztowna i trudna 

do zrealizowania idea ogrzewania ściennego, stała się prosta 

i dostępna dla każdego użytkownika. 

www.3THERMO.com 

Grzejniki kanałowe 

– dyskrecja i skuteczność 

Chociaż designerski 

grzejnik ścienny doskonale 

sprawdza 

się w roli oryginalnej 

ozdoby, to jednak 

projekt wnętrza 

dyktuje czasami 

inne rozwiązania. 

Marka Purmo oferuje 

grzejniki kanałowe 

w trzech wersjach: 

bez wentylatora 

(Aquilo FMK), z wentylatorem 

(Aquilo 

F1T) i wzmocniony 

z wentylatorem 

(Aquilo F1P). 

Element grzejny 

w postaci pomalowanego 

na czarno, 

miedziano-aluminiowego wymiennika ciepła zamontowany 

jest w obustronnie ocynkowanej wannie stalowej. 

Wentylatory w modelach Aquilo F1T i Aquilo F1P, które 

zasilane są napięciem 12V, spełniają najwyższe standardy 

bezpieczeństwa. Grzejniki kanałowe Purmo dostępne są 

w wielu standardowych wielkościach, przy czym możliwe 

jest wykonanie grzejnika o nietypowych wymiarach na zamówienie. 

W asortymencie marki znajdują się również dwa 

modele – Aquilo F2C oraz Aquilo F4C – które łączą w sobie 

funkcje ogrzewania i chłodzenia. 

www.purmo.pl 

14 


NOWOŚCI N. 

Zaprasowywanie w instalacjach z miedzi: 

bezpieczna i ekonomiczna technologia 

W ostatnich latach zaprasowywanie na zimno stało się już 

podstawową techniką łączenia rur w instalacjach z miedzi, 

ale w Polsce wiele osób z branży wciąż jest przywiązanych 

do lutowania. Dlatego fi rma Viega rozpoczyna kampanię 

promocyjną systemu Profi press, mającą na celu upowszechnienie 

wśród polskich instalatorów, inwestorów i handlowców 

wiedzy na temat tej bezpiecznej, wygodnej, a zarazem 

ekonomicznej technologii. 

Profipress to uniwersalny system kształtek zaprasowywanych 

z miedzi przeznaczonych do łączenia klasycznych 

rur miedzianych zgodnych z normą PN-EN 1057. 

Oferta obejmuje ponad 800 artykułów o rozmiarach od 

12 do 108 mm, do najróżniejszych zastosowań. Wysokiej 

jakości element uszczelniający z EPDM użyty w złączkach 

wytrzymuje długotrwałą eksploatację. System Profipress 

może być stosowany niemal do każdego rodzaju instalacji: 

od wody użytkowej i ogrzewania, przez kolektory słoneczne, 

instalacje przeciwpożarowe, sprężonego powietrza, 

gazów obojętnych, parowe niskoprężne, przewody 

wody chłodzącej, aż po instalacje przemysłowe, okrętowe 

i samochodowe. 

www.viega.pl 

Redukcja szumu wody i wyjątkowa ochrona przed pożarem 

ArmaComfort AB i ArmaComfort AB Alu fi rmyArmacell to 

wyjątkowe rozwiązania w zakresie ochrony przed hałasem 

dochodzącym z rur deszczowych oraz kanalizacyjnych. Innowacyjne 

produkty efektywnie zapobiegają kondensacji 

pary wodnej, a ponadto nie stanowią zagrożenia w przypadku 

pożaru i pozwalają na wszechstronne zastosowanie. 

Linia produktów ArmaComfort od fi rmy Armacell to wysoce 

efektywne i łatwe w montażu materiały redukujące hałas. 

Najnowsze elementy oferty – ArmaComfort AB oraz Arma- 

Comfort AB Aluprzeznaczone są do izolacji rur kanalizacyjnych 

oraz odprowadzających wodę opadową. W porównaniu 

do tradycyjnych rozwiązań wielowarstwowe materiały 

do izolacji akustycznej gwarantują wyższy stopień redukcji 

dźwięków przy mniejszej grubości ścianek. Produkty Arma- 

Comfort są również elastyczne i mogą być z łatwością zastosowane 

nawet w trudnodostępnych miejscach. 

www.armacell.com 


15

N. 

NOWOŚCI 

Ekologiczne baterie do łazienek i kuchni 

W przypadku armatury sanitarnej 

przeznaczonej do użytku 

domowego najistotniejsza jest 

jej funkcjonalność i atrakcyjny 

wygląd. Wyższy stopień funkcjonalności 

uzyskuje się obecnie 

poprzez zastosowanie takich 

rozwiązań technologicznych, 

które zwiększają komfort dla 

użytkownika i bezpieczeństwo 

dla środowiska. A jeśli dodatkowo 

pozwalają one na uzyskanie 

oszczędności, śmiało możemy 

mówić o sukcesie. 

Takim sukcesem jest bez wątpienia 

innowacyjny system VerdeLine 

w bateriach kuchennych 

i łazienkowych fi rmy FERRO. 

Został on zastosowany między 

innymi w serii Justic VerdeLine. 

Baterie Justic VerdeLine zostały 

zaprojektowane zgodnie 

z duchem czasu. Zawierają 

one rozwiązania przyjazne 

środowisku i mają atrakcyjny, 

nowoczesny design. W linii tej 

znajdują się baterie: natryskowa, 

umywalkowa z korkiem 

push-up, wannowa, bidetowa 

z automatycznym korkiem 

spustowym i zlewozmywakowa. 

Dodatkowym ich atutem 

jest system easy clean umożliwiający 

łatwe czyszczenie 

perlatora z kamienia wapiennego 

– wystarczy przetrzeć 

go palcem, bez konieczności 

demontowania. 

www.ferro.pl 

Stelaże SCHELL do zadań specjalnych 

W tym roku na rynku pojawiły się moduły montażowe SCHELL MONTUS C 90 

ze spłuczką podtynkową o minimalnej głębokości zaledwie 80 mm, które 

gwarantują jeszcze większą swobodę planowania, nawet w przypadku małych 

pomieszczeń. 

Moduł montażowy SCHELL MONTUS C 90 to rozwiązanie przeznaczone 

do zabudowy w ściance szkieletowej lub przedściance. Głębokość zabudowy 

spłuczki wynosi zaledwie 80 mm, a całego modułu wraz z kolanem 

odpływowym – 90 mm. Dzięki wysokości 1110 mm rozwiązanie można obudować 

niską ścianką gipsowo-kartonową z półką stanowiącą dodatkowe 

miejsce na przybory. 

Uniwersalne rozwiązanie montażowe może być łączone z miskami ustępowymi 

o rozstawie 180 lub 230 mm. Dodatkową zaletą pod kątem dopasowania 

do indywidualnej sytuacji montażowej są ruchome stopki, których 

wysokość może być regulowana w zakresie nawet do 150 mm. 

W standardzie moduł jest wyposażony we wszystkie potrzebne akcesoria 

systemowe, jak np. regulacyjny zawór kątowy SCHELL COMFORT, zawór napełniający 

w klasie szumów I czy rura płuczkowa o średnicy 45 mm. 

Rozwiązanie posiada funkcję dwustopniowego spłukiwania – 3 i 6 litrów. 

Unikatową zaletą produktu jest mechanizm opóźnionego napełniania, który 

pozwala na dodatkową oszczędność nawet do pół litra wody. 

www.schell.eu/polska-pl 

16 


produkty P. 

Bezkanałowe rekuperatory dachowe TX 

z oferty fi rmy Alternatywne Systemy Komfortu Sp. z o.o. 

Model TX 3100 to urządzenie wentylacyjne z odzyskiem 

ciepła w formie wentylatora dachowego. Urządzenia 

te są odpowiednie do wykorzystania zarówno 

w nowym budownictwie, jak i w projektach renowacji 

budynków i pomieszczeń, takich jak: hale sportowe, 

sale gimnastyczne, fitness, sklepy, markety, restauracje 

oraz sale sprzedaży. Mogą być całkowicie zautomatyzowane 

np.: poprzez zastosowanie czujnika 

CO 2 

. Wymiana powietrza w obiekcie dostosowywana 

jest do potrzeb wentylacyjnych dzięki czemu w pomieszczeniu 

panuje zawsze komfortowa atmosfera. 

Opcjonalnie istnieje możliwość zastosowania czujnika 

wilgoci i czujnika ruchu. W standardzie dostępny jest 

automatyczny bypass, wykorzystywany w okresach 

przejściowych. Model TX 3100 (3000 m 3 /h) wyposażony 

jest w dwa wentylatory oraz energooszczędny obrotowy 

wymiennik ciepła o sprawności odzysku ciepła 70%. Posiada 

silniki prądu stałego, charakteryzujące się cichą pracą oraz filtry 

powietrza w standardzie. Klapy zwrotne zapobiegają niekontrolowanemu 

napływowi powietrza w momencie gdy system 

wentylacyjny jest wyłączony. Montowany jest na dachu 

bez konieczności stosowania dodatkowych 

kanałów wentylacyjnych, anemostatów nawiewnych, 

przepustnic regulacyjnych oraz 

dodatkowej automatyki. Dzięki niedużej masie 

wynoszącej 200 kg, nie są potrzebne modyfikacje 

w konstrukcji dachu, ani specjalne podstawy 

(wymagane przy montażu zewnętrznych 

central wentylacyjnych). Wymagany jest 

jedynie jeden otwór w dachu. Typowy montaż 

urządzenia zajmuje najwyżej jeden dzień roboczy 

i może być wykonany przez 2-osobową brygadę. 

Dla porównania montaż dachowej centrali wentylacyjnej 

o wydatku 3000 m 3 /h może trwać kilka 

dni. Montaż to zaledwie ułamek czasu potrzebnego 

do zamontowania systemu wentylacyjnego 

przy użyciu centrali wentylacyjnej o podobnym wydatku. 

TX 3100, w rezultacie jest rozwiązaniem tańszym i jednocześnie 

pozwala inwestorom na skrócenie czasu inwestycji do minimum. 

SPRAWDŹ CENĘ: e-mail: handlowy@ask-polska.com.pl 

www.ask-polska.pl 

Bezkanałowe rekuperatory podsufi towe TX 

z oferty fi rmy Alternatywne Systemy Komfortu Sp. z o.o. 

Urządzenia te stanowią prosty i efektywny system wentylacyjny 

dla budynków usługowych oraz użyteczności publicznej. 

Produkty z tej serii zapewniają czyste, świeże powietrze co przyczynia 

się do stworzenia komfortowych warunków panujących 

wewnątrz obiektu w niemal każdej możliwej sytuacji. W budynkach 

o przeznaczeniu rekreacyjnym wykorzystywane są najczęściej 

w klubach fitness, siłowniach oraz gabinetach fizjoterapii. Ze 

względu na niski poziom emitowanego hałasu (maksymalnie 

35 dB) urządzenia nie powodują dyskomfortu, a inteligentne 

sterowanie pozwala na oszczędności eksploatacyjne. Typoszereg 

serii to pięć wielkości urządzeń, od najmniejszego TX 250 

(250 m 3 /h) do największego TX 1000 (1000 m 3 /h). Dzięki zastosowaniu 

silników prądu stałego firmy EBM Papst urządzenia 

pobierają mniej energii niż tradycyjne urządzenia wentylacyjne 

wyposażone w silniki prądu zmiennego. W porównaniu do wentylatorów 

prądu zmiennego, wentylatory EC zapewniają niższy 

poziom hałasu oraz wyższy odzysk ciepła, co w połączeniu z przeciwprądowym 

wymiennikiem ciepła o sprawności 85% pozwala 

osiągać znaczne oszczędności eksploatacyjne. Dalsze oszczędności 

można osiągnąć wybierając odpowiedni system sterowania 

urządzeniem. Tak jak w modelach dachowych, do wyboru mamy 

czujniki CO 2 

, wilgotności oraz ruchu, co sprawia, że urządzenia pracują 

tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Standardowo seria Komfort 

wyposażona 

jest 

w automatyczny 

bypass 

o dużej 

wydajności. 

Podczas ciepłych 

dni system 

wentylacyjny doprowadza 

w nocy chłodne, świeże powietrze, które zapobiega szybkiemu 

nagrzewaniu się pomieszczeń w ciągu dnia. Istnieje również 

możliwość wyposażenia urządzeń w nagrzewnice elektryczne, 

poprawiające komfort użytkowników w zimie. Wszystkie 

modele z serii nie wymagają montażu systemów kanałów 

nawiewno-wywiewnych, które są mało estetyczne, kosztowne 

i zajmują dużo miejsca. Zainstalowanie systemu wentylacyjnego 

nie jest czasochłonne z uwagi na niewielką potrzebę 

modyfikacji konstrukcji oraz szybki i łatwy montaż. Seria Komfort 

jest standardowo wyposażona we wspornik do montażu ściennego 

lub sufitowego. Typowy montaż urządzenia Turbovex 

Komfort nie przekracza 1 dnia roboczego. 

SPRAWDŹ CENĘ: e-mail: handlowy@ask-polska.com.pl 

www.ask-polska.pl 


I. 

instalacje 

Metalowe rury, łączniki 

i kształtki do wody 

– rodzaje materiałów i optymalne sposoby ich łączenia 

Systemy instalacyjne powinny być dostosowane zarówno do wody ciepłej, 

jak i do zimnej. Dobrze, jeśli obejmują centralne ogrzewanie. Podpowiadamy, 

na co zwrócić uwagę przy optymalnym łączeniu materiałów. 

Fot. Viega 

18 


instalacje I. 

Stal – tak czy nie? 

Zacznijmy od stali – nie cieszy się powodzeniem, 

ponieważ jest ciężka, a łączniki 

z niej zrobione są pracochłonne w montażu. 

Poza wszystkim stal jest chropowata 

i podatna na działanie korozji. 

Takie rury, łączniki i kształtki wymagają 

starannej konserwacji, trzeba je więc zabezpieczyć 

przed korozją od wewnątrz, 

a woda w instalacji obowiązkowo musi 

być wysokiej jakości, co nie jest możliwe 

w każdych warunkach. Jednak istnieją 

sytuacje, w których instalacja z takich 

rur staje się po prostu konieczna. Takie 

rury bezwzględnie należy montować 

tam, gdzie występują bardzo wysokie 

temperatury, ponieważ stal nie odkształca 

się i jest odporna na gorąco. 

Poza wszystkim takie rury są bardzo 

sztywne i dlatego nie wymagają mocowania 

do ścian w prowadzeniu np. 

pionów. Jeśli połączy się je prawidłowo 

odpowiednimi łącznikami czy kształtkami 

– będą długo szczelne, a jeśli woda 

w nich przepływająca będzie wysokiej 

jakości – uniknie się działania korozji. 

Na rynku można znaleźć mufki, kolanka, 

Fot. Gebo 

Fot. 1. Gebo Clamps DSK Fot. 2. Gebo Clamps ANB 

narożniki, złączki, dwuzłączki różnych 

średnic, które łatwo dopasować do rur 

stalowych. Można też nabyć rury ze stali 

odporne na korozję. 

Popularna miedź 

Miedź staje się coraz częściej stosowanym 

materiałem przy konstruowaniu 

instalacji. Rury te można podzielić, w zależności 

od budowy, na twarde (wykorzystywane 

w c.o. z grzejnikami) oraz 

miękkie (stosowane najczęściej przy 

Fot. Gebo 

montażu ogrzewania podłogowego). 

Miedź ma wiele zalet – przede wszystkim 

jest lekka i bardzo plastyczna, co 

sprzyja układaniu instalacji, ale, z drugiej 

strony, wymaga lepszego umocowania 

niż to przebiega w przypadku montażu 

rur stalowych. Takie rury wytrzymują co 

prawda wysokie temperatury, ale pod 

ich wpływem mogą sie nieco odkształcić. 

Radą na to jest kompensacja wydłużeń. 

Zaletą tych rur jest również to, 

że ich wewnętrzna powierzchnia jest 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Jak szybko i tanio naprawić uszkodzony odcinek rury 

Artur Chomczyk, kierownik zarządzający Gebo w regionie wschodnim 

Każda instalacja zrobiona nawet z najlepszych materiałów 

na skutek mrozów, uszkodzeń lub przez korozję po jakimś 

czasie ulega uszkodzeniu lub wymaga modyfi kacji (np. 

o dodatkowe odgałęzienie). Najlepszym i najszybszym 

w tej chwili rozwiązaniem pozwalającym na załatanie 

powstałej nieszczelności lub wykonanie dodatkowego 

podejścia jest zastosowanie obejm remontowo-naprawczych 

marki Gebo Clamps. Obejmy DSK wykonane z żeliwa 

ciągliwego, przeznaczone są do napraw rur stalowych 

i PE. Służą do uszczelniania dziur, pęknięć, miejsc korozji, 

nieszczelności powstałych wskutek mrozu. Z kolei obejmy 

ANB mają odejście boczne z gwintem wewnętrznym 

i można za ich pomocą zbudować odprowadzenie w instalacjach 

wodnych i rurach grzewczych. W obu produktach 

uszczelnienie stanowi guma EPDM, dopuszczona 

do stosowania w wodzie pitnej przeznaczonej dla ludzi. 

Montaż takich obejm nie wymaga spawania ani gwintowania. 

Wystarczy na uszkodzony odcinek rury nałożyć 

zgodnie z instrukcją uszczelkę, dalej przyłożyć dolną i górną 

część obejmy, a następnie przykręcić śruby za pomocą 

klucza imbusowego. Odpowiednio dobrane obejmy 

do rodzaju materiału, z którego wykonany jest rurociąg 

i odpowiednie dobranie do średnicy przewodu gwarantują: 

naprawę uszkodzonego rurociągu bez konieczności 

jego wycięcia oraz szybki i łatwy montaż dodatkowych 

odgałęzień. Parametry: Ciśnienie: woda PN 16, odolejone 

sprężone powietrze 10 bar. Temperatura: woda grzewcza 

do 90°C, woda pitna do 25°C. 


19

I. 

instalacje 

bardzo gładka, dzięki czemu nie zbiera 

sie na niej osad. Takie rury są wysokoodporne 

na działanie zarówno ciepłej, jak 

i zimnej wody oraz wysokie nasłonecznienie. 

Jednak w tego typu rurach należy 

się wystrzegać bardzo gwałtownego 

przepływu wody i wysokiego ciśnienia. 

Podstawową techniką łączenia rur miedzianych 

w instalacjach c.o. jest lutowanie 

miękkie. Jeżeli chce się izolować 

rury miedziane, należy zdecydować się 

na gotowe otuliny wykonane z pianki 

poliuretanowej o różnych przekrojach 

wewnętrznych. Można też nabyć rury 

miedziane w osłonach z tworzywa, które 

może uchronić je przed niewskazanymi 

uszkodzeniami mechanicznymi. 

Takie rury preferowane są tam, gdzie 

chodzi o przepływ wody pitnej – rury 

miedziane mają bowiem zdecydowanie 

najlepsze właściwości bakteriostatyczne. 

Zapewne dlatego są nazywane 

potocznie „najzdrowszym materiałem”. 

Fot. 3. Zawsze warto sprawdzić szczelność 

zastosowanych rur. 

Sposoby łącznie rur metalowych 

Sposób łączenia rur metalowych ma 

bardzo duże znaczenie dla stabilności 

konstrukcji całego systemu. Jeśli zrobi 

się to dobrze – można mieć większą 

gwarancje bezpieczeństwa. Do najczęściej 

wykorzystywanych metod należą 

zwłaszcza system zaciskowy typu radialnego 

oraz system aksjalny. Podpowiadamy, 

na który z nich się zdecydować, 

przedstawiając zalety i wady obu 

rozwiązań. 

System radialny 

Czyli inaczej zaciskowy. Taki system 

opiera się na prostych złączkach, w których 

podstawowym elementem łączącym 

jest jedna lub dwie uszczelki. Aby 

ich nie uszkodzić, należy zadbać, aby 

Fot. 4. Decydując się na określony typ rur w naszych instalacjach, warto zwrócić szczególną 

uwage na sposób ich łączenia. 

Fot. Viega 

Fot. Viega 

końcówka rury była fazowana od wewnętrznej 

strony. Dlatego, niestety, 

w miejscach, gdzie te rury są łączone, 

następuje znaczne ich zawężenie. Połączenie 

następuje poprzez wsunięcie 

w rurę końcówki złączki z jedną lub 

dwoma uszczelkami i zaciśnięciu tulei. 

Bardzo ważne jest dokładne skontrolowanie, 

czy w otworze kontrolnym 

tulei mieści się instalowana rura. Jeżeli 

tego się nie sprawdzi, może grozić użytkownikowi 

niedokładne uszczelnienie, 

a co za tym idzie, zalanie pomieszczenia, 

w którym instaluje się cały system. 

Należy pamiętać, że ponieważ taka kontrola 

rury nie zawsze jest możliwa, należy 

przy instalacji systemów radialnych 

zachować wzmożoną ostrożność. 

System aksjalny 

Ten system charakteryzuje się ogromna 

zaletą – jego kontrola jest niezwykle 

łatwa i to głównie przemawia za jego 

zastosowaniem. Jest to szczególnie 

istne tam, gdzie nie ma łatwego dojścia 

oraz na późniejszych etapach prac 

w miejscach zakrytych. Bywa, że, w niektórych 

przypadkach, można odzyskać 

złączkę na wypadek nieudanego montażu. 

Właściwe uszczelnienie powstaje 

na skutek wprasowania ścianki rury pomiędzy 

tuleję i złączkę bez uszkodzenia 

samej rury. Zadziała tu oczywiście efekt 

nazywany potocznie „efektem zapamiętania 

kształtu”. Dzięki temu efektowi 

stosowana rura samoczynnie zaciska 

się na króćcach złączki po rozszerzeniu, 

a jej ścianki przy użyciu tulei są dodatkowo 

wciskane w karby złączki. I, co 

najważniejsze, w tym wypadku materiałem, 

który uszczelnia, staje się niemal 

cała powierzchnia rury, która została 

zużyta. W przypadku systemu radialnego 

za uszczelnienie służy instalatorowi 

natomiast jedynie cienka aluminiowa 

tulejka, która zaciskana jest w dwóch 

miejscach uszczelnienia. 

Wybierając rodzaj metalowych rur, które 

chce się zastosować w wybranej instalacji, 

należy wziąć pod uwagę wszystkie 

parametry, zalety i wady materiałów 

oraz plusy i minusy wynikające z poszczególnych 

systemów łączenia. 

Małgorzata Szcześniak 

20 


instalacje I. 

Złączki Gebo Quick i obejmy 

Gebo Clamps w instalacjach 

Wielu instalatorów w swojej pracy napotyka na konieczność naprawy lub 

modyfikacji istniejących już (często przestarzałych) instalacji. Obecnie istnieje 

na rynku wiele rozwiązań, jednak zdecydowanie najlepszym oraz najszybszym 

jest zastosowanie żeliwnych złączek zaciskowych Gebo Quick oraz obejm 

naprawczych Gebo Clamps. Oferują one możliwość zarówno naprawy 

uszkodzonego odcinka, jak i wykonania dodatkowego odejścia. 

PROMOCJA 

Żeliwne złączki zaciskowe Gebo Quick oraz obejmy naprawcze Gebo Clamps to 

najszybsze rozwiązanie w przypadku konieczności naprawy lub modyfikacji istniejących 

już instalacji 

Gebo Quick 

Gebo oferuje szeroki wybór typów 

złączek takich jak: złączki 

z gwintem zewnętrznym (QA), 

wewnętrznym (QI), trójniki (QT) 

oraz z nakrętką zaciskową z obu 

stron (QO). Dzięki takiemu zestawowi, 

jesteśmy w stanie trwale 

połączyć starą, stalową instalację 

z nową, wykonaną z rur stalowych 

lub PE. 

Złączki Gebo Quick świetnie 

sprawdzają się podczas napraw, 

modernizacji oraz rozbudowy 

rurociągów. Są one 

wyposażone w opatentowany 

w 1936 r. mechanizm stalowych 

pierścieni zaciskowych, połączonych 

z pierścieniem uszczelniającym 

wykonanym z gumy NBR. Rozwiązanie 

to umożliwia podłączenie 

dowolnej rury (stal, czarna stal, PE) 

w prosty, szybki oraz bezproblemowy 

sposób. 

Wszystkie typy złączek Gebo Quick 

dostępne są w średnicach od ½ do 2”. 

Ciśnienie robocze: sprężone powietrze 

10 bar, woda 10 bar; maks. temp. 

do 80°C (dla rur stalowych), woda 

pitna: do 25°C. 

Gebo Clamps 

Gebo Clamps to żeliwne obejmy naprawcze 

i montażowo naprawcze. 

W ofercie Gebo możemy wyróżnić obejmy 

w 3 wersjach: DS/DSK – przeznaczone 

do napraw rurociągów stalowych 

oraz PE, jak również ANB – posiadające 

odejście boczne z gwintem wewnętrznym, 

które umożliwia zainstalowanie 

odprowadzenia w instalacjach wodnych, 

w tym również na rurach grzewczych. 

We wszystkich modelach szczelność 

zapewnia guma EPDM, a produkt 

dopuszczony jest do stosowania 

na wodzie pitnej. Parametry: temp: 

woda grzewcza do 90°C, woda pitna 

do 25°C, ciśnienie: woda: PN 16 bar, odolejone 

sprężone powietrze: 10 bar. 

Zarówno złączki Gebo Quick jak i obejmy 

Gebo Clamps oprócz niezbędnych 

na rynku polskim dopuszczeń (atest 

PZH, Aprobata Techniczna czy Krajowa 

Deklaracja Zgodności) posiadają dodatkowo 

certyfi katy DVGW dopuszczające 

te produkty do stosowania w systemach 

wody pitnej. 

• 


21

I. 

instalacje 

Zawory kulowe ze znakiem serca 

W 1896 roku w Wiedniu Franz Gebauer i Viktor Lehrner 

założyli zakład produkujący wszelkiego typu armatury. 

Dzisiaj, po 120 latach HERZ należy do grona najbardziej 

rozpoznawalnych marek w swojej branży. Oferuje 

nowoczesną armaturę i systemy instalacyjne oraz wysoko zaawansowane 

urządzenia z zakresu odnawialnych źródeł energii. Warto zaznaczyć, że wszystkie 

produkty marki Herz wytwarzane są wyłącznie w 22 europejskich zakładach 

produkcyjnych. W przeciwieństwie do większości firm konkurencyjnych, to 

właśnie z Europy produkty z symbolem serca trafiają do ponad 80 państw 

świata. Produkty marki HERZ objęte są systemem zapewnienia jakości 

ISO 9001, a na każdy swój wyrób firma udziela 5 letniej gwarancji. W przypadku 

instalacji wykonywanej przez instalatora posiadającego autoryzację firmy, 

okres gwarancji może być wydłużony nawet do lat 10. 

PROMOCJA 

Od 26 lat, od momentu rozpoczęcia 

swojej działalność 

w Polsce, HERZ wprowadza 

na nasz rynek szeroki asorty- 

ment nowoczesnej armatury regulującej, 

zapewniającej racjonalne, a więc 

oszczędne gospodarowanie energią 

cieplną. Armatura HERZ-a w pełni 

sprawdza się w polskich warunkach 

eksploatacyjnych – najlepszym tego 

dowodem jest ponad 6 milionów 

sprzedanych termostatów. 

Fot. 1. 

Zawór kulowy HERZ – przekrój. 

22 


instalacje I. 

Fot. 2. 

Zawory kulowe HERZ do każdego rodzaju nieagresywnego medium ( woda, powietrze, olej opałowy...). 

Fot. 5. 

Zawór kulowy HERZ do wody pitnej. 

W ostatnich kilku latach, w grupie 

armatury regulacyjnej i odcinającej 

marki HERZ coraz większy udział 

stanowią zawory kulowe – przeznaczone 

do pracy w instalacjach grzewczych, 

klimatyzacyjnych, sanitarnych 

(woda pitna, ciepła woda użytkowa) 

i cyrkulacji. 

Największa oferta zaworów kulowych 

HERZ-a przeznaczona jest do instalacji 

grzewczych i chłodzących. Zawory 

te dostarczane są w średnicach od 

8 do 80 DN, a ich maksymalny zakres pracy 

obejmuje ciśnienia od 16 do 63 barów 

oraz temperatury od -30 do 150 o C. 

Zawory kulowe przeznaczone do instalacji 

wody pitnej – do instalacji wody 

zimnej, ciepłej wody użytkowej i cyrkulacji 

– produkowane są w zakresie 

średnic od 15 do 50 DN. Korpusy tych 

zaworów wykonywane są z kutego mosiądzu, 

odpornego na wypłukiwanie 

cynku, zaś uszczelnienie przeznaczone 

do instalacji wody pitnej nie zawiera 

substancji szkodliwych dla zdrowia. 

Grupa zaworów do wody pitnej, ze 

Atuty zaworów kulowych marki HERZ to przede wszystkim: 

• solidne korpusy z wysokiej jakości kutego mosiądzu, który jest plastyczny 

i bardziej odporny na zgniatanie, skręcanie, zginanie itp. 

• korpusy zaworów wykonywane w stu procentach z mosiądzu, bez dodatku 

metali ciężkich (w szczególności ołowiu), 

• specjalna konstrukcja uszczelnienia trzpienia napędzającego kulę, która pozwala 

na doszczelnienie w trakcie pracy, 

• najwyższej jakości chromowana kula bez przewężenia, 

• wysokie parametry pracy, 

• szerokie zastosowanie – praca z wszystkimi nieagresywnymi mediami (woda, 

powietrze, olej opałowy, olej smarny). 

względu na zastosowanie specjalnego 

uszczelnienia do celów sanitarnych, 

posiada niższe parametry pracy, które 

wynoszą od 0 do 85 o C. 

Jednym z ciekawszych rozwiązań w ofercie 

zaworów kulowych ze znakiem serca 

są zawory kulowe z termometrami. Zawory 

te, oprócz wbudowanego termometru, 

posiadają specjalne oznaczenia (czerwony, 

niebieski), co wpływa na czytelność 

instalacji. 

Szeroka oferta zaworów kulowych fi rmy 

Herz w zakresie konstrukcji, parametrów 

pracy, średnic, standardów i wariantów 

wykonania oraz ich najwyższa 

jakość pozwalają zaspokajać potrzeby 

najbardziej wymagających klientów. 

• 


23

I. 

instalacje 

Odprowadzenie skroplin 

z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych 

Wszyscy wiemy jak wiele problemów mogą sprawiać skropliny 

powstałe w wyniku pracy klimatyzatora lub kotła kondensacyjnego, 

zwłaszcza jeżeli miejsce montażu urządzenia jest oddalone od pionów 

kanalizacyjnych. W przypadku braku możliwości odprowadzenia skroplin 

do istniejącej kanalizacji pozostaje nam odprowadzenie ich poza 

budynek na zewnątrz. Co jednak w sytuacjach gdy i takiej możliwości 

nie mamy, ze względu na usytuowanie urządzenia lub pomieszczenia w 

którym się on znajduje? Rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie 

specjalnych pompek dedykowanych do tej kategorii urządzeń. 

PROMOCJA 

Francuska fi rma SFA z centralą 

w Paryżu jest światowym liderem 

w produkcji pomporozdrabniaczy 

i pomp. W swojej ofercie posiada 

również pompki do skroplin 

z klimatyzatorów typu SPLIT jak 

i wysokowydajne pompki do odprowadzania 

skroplin z urządzeń 

chłodniczych oraz kondensatu 

powstałego w wyniku pracy kotłów 

kondensacyjnych. Od ponad 

55 lat dostarcza gotowe rozwiązania dla 

inwestorów. 

SFA proponuje trzy rodzaje produktów 

do współpracy z klimatyzatorami typu 

SPLT. Różnią się one przede wszystkim 

sposobem instalacji. Pozwala to na dobranie 

optymalnego rozwiązania w zależności 

od rodzaju klimatyzatora oraz 

miejsca jego instalacji. 

Sanicondens CLIM MINI to mała 

pompka o mocy 22 W. Zasilana 220- 

240 V/50 Hz. Jest wykonana w klasie 

ochrony IP20. Chroni przed zawilgoceniem 

pomieszczenia i stosowana 

jest tam, gdzie nie ma możliwości 

odprowadzenia skroplin grawitacyjnie 

lub muszą być one przetłoczone 

w pionie lub poziomie. Pompka przetłacza 

skropliny na maksymalną wysokość 

6 m (przy odległości tłoczenia 

w poziomie = 0 m) lub 60 m w poziomie 

(wysokość podnoszenia = 0 m) 

Fot. 1. Sanicondens Best Fot. 2. Sanicondens Pro Fot. 3. Sanicondens Plus 

24 


instalacje I. 

Rys. 1. 

Schemat budowy urządzenia Sanicondens Clim Mini 

Fot. 4. 

Sanicondens Mini 

cienką rurką elastyczną o średnicy 8 

mm. Oczywiście oba te parametry są 

ze sobą ściśle związane, to znaczy im 

wyższa wysokość tłoczenia skroplin 

tym odległość tłoczenia w poziomie 

się zmniejsza. W zestawie znajduje 

się moduł pompowy oraz moduł 

sterujący. Pompka załącza się automatycznie 

poprzez pływak w momencie 

pojawienia się skroplin z tacy 

ociekowej klimatyzatora. Urządzenie 

montowane jest wewnątrz obudowy 

klimatyzatora. Jego maksymalna wydajność 

to 15 l/h. 

Sanicondens CLIM Pack to urządzenie 

Sanicondens Clim MINI zaopatrzone 

dodatkowo w listwę 

montażową do instalacji pompki 

poza klimatyzatorem. Pozwala 

ono na odprowadzanie skroplin 

w przypadku klimatyzatorów, które 

ze względu na swoją konstrukcję 

REKLAMA 


25

I. 

instalacje 

Fot. 5. 

Sanineutral 

uniemożliwiają montaż pompki bezpośrednio 

w obudowie. 

Sanicondens CLIM DECO to pompka 

ze zintegrowanymi modułami sterującym 

oraz modułem pompowym. Moc 

silnika 16 W. Zasilana 220-240 V/50Hz. 

Występuje w klasie ochrony IP24. Całość 

znajduje się w jednym elemencie 

montowanym bezpośrednio pod 

klimatyzatorem. Niewielkie wymiary 

oraz nowoczesne wzornictwo tworzą 

wrażenie pełnej integralności z klimatyzatorem. 

Jego wydajność to 12 l/h 

a maks. wys. tłoczenia to 6 m lub 60 m 

w poziomie. Podobnie jak we wcześniejszych 

modelach parametry te są ze 

sobą ściśle związane. 

Kilka istotnych uwag montażowych 

Podczas instalacji pompek do klimatyzatorów 

typu Sanicondens CLIM mini i CLIM 

PACK składających się z dwóch modułów 

należy pamiętać aby moduł załączający 

był zamontowany w poziomie. 

Należy unikać sytuacji w których 

długość przewodu tłocznego prowadzonego 

w poziomie, jest krótsza 

niż długość przewodu tłocznego 

w dół. Taka sytuacja może 

doprowadzić do zapowietrzenia się 

przewodu tłocznego. 

Brak odpowietrzenia instalacji może 

doprowadzić do pracy pompki 

na sucho i powodować jej przegrzanie, 

a w konsekwencji jej uszkodzenie. 

Informacje dotyczące doboru 

pompki do klimatyzatora 

Przyjmuje się, że ilość skroplin z klimatyzatora 

wynosi około od 0,5 do 0,8 l/h 

na kW chłodzenia (wartość ta może 

się znacznie zwiększyć w pomieszczeniach 

o bardzo wysokiej wilgotności). 

Dla przykładu klimatyzator 5 kW, ilość 

skroplin z tego klimatyzatora będzie 

wynosiła od 2,5 do 5 l/h. Aby wykonać 

funkcjonalną instalację dostosowaną 

do klimatyzatora należy brać pod uwagę 

straty ciśnienia: odległość modułu 

sterowania od pompki, wysokość tłoczenia 

i odległość pozioma tłoczenia. 

SFA w swojej ofercie posiada również 

urządzenia Sanicondens przeznaczone 

Rys. 2. Magnes pływaka musi być 

bezwzględnie skierowany ku górze. 

Rys. 3. W celu zapewnienia prawidłowej 

pracy pompki instalacja musi zostać odpowietrzona. 

Należy usunąć powietrze z przewodu 

tłocznego podczas pierwszego uruchomienia. 

Rys. 4. Schemat instalacji pompki Sanicondens 

CLIM MINI 

26 


instalacje I. 

Rys. 5. Tabela wydajności pompki Sanicondens 

CLIM MINI i PACK 

do odprowadzania kondensatu z kotłów 

kondensacyjnych oraz odprowadzania 

skroplin z dużych agregatów 

chłodniczych i lad chłodniczych, itd. 

Pompy Sanicondens MINI, PLUS, 

PRO i BEST pozwalają na bardzo 

proste i szybkie podłączenie do kotłów 

kondensacyjnych. Dzięki nim nie 

ma problemu z kondensatem powstającym 

w wyniku pracy kotła. 

Zdarza się, że piony kanalizacyjne 

oddalone są od kotła i odprowadzenie 

skroplin w sposób grawitacyjny 

nie jest możliwy. Częstym przypadkiem 

jest instalacja kotła w piwnicy. 

Gdy instalacja wod-kan znajduje 

się powyżej kotła, urządzenia z serii 

Sanicondens są niezbędne do prawidłowego 

funkcjonowania kotłowni. 

Rozwój techniki kondensacyjnej 

spowodował, że wielu inwestorów 

modernizuje swoje dotychczasowe 

kotłownie, instalując kotły kondensacyjne. 

O ile zamiana samego kotła 

nie jest niczym skomplikowanym, to 

problemy napotykamy w momencie 

pracy urządzenia, które generuje 

kondensat. Urządzenia Sanicondens 

rozwiązują te problemy pozwalając 

na przetłoczenie kondensatu cienkimi 

rurkami zarówno w pionie jak 

Rys. 6. Przykład montażu modułu pompowego 

Sanicondens CLIM MINI. 

Fot. 6. 

Sanicondens Clim Pack 

i poziomie do oddalonych pionów 

kanalizacyjnych i zapewniają prawidłowe 

funkcjonowanie urządzeń bez 

kosztownych i pracochłonnych prac 

adaptacyjnych. Ma to ogromne znaczenie 

dla inwestora, gdyż w sposób 

prosty, tani i mało inwazyjny pozwala 

na modernizację istniejącej kotłowni. 

Sanicondens Mini jest najmniejszym 

urządzeniem. Przepompowuje 

skropliny do wys. 2 m i na odległość 

do 20 m, posiada moc 35 W. Sanicondens 

Plus większe i mocniejsze 

urządzenie o mocy 60 W pozwala 

na przetłaczanie kondensatu: 4,5 m 

w górę i do 50 m w poziomie. Można 

podłączyć do niego alarm (dźwiekowy 

lub wizualny). Sanicondens PRO 

– nowość w ofercie – jest to urządzenie 

o nowej konstrukcji i zwiększonym 

zbiornikiem na kondensat do 2 l, 

parametry tłoczenia jak w przypadku 

PLUS, wydajność to 345 l/h. Sanicondens 

Best jest to pompa zaopatrzona 

w neutralizator skropli, moc 60 W. 

Przetłacza skropliny do 4,5 m w pionie 

i do 50 m w poziomie. Dzięki 4 

wejściom, przystosowuje się do każdego 

typu instalacji. Dodatkowy kabel 

umożliwia dołączenie urządzenia 

sygnalizującego awarię (np. żarówka, 

syrena, dzwonek 220 V).Pompa Sanicondens 

Best składa się z pompy Sanicondens 

Plus i pojemnika neutralizującego 

wypełnionego granulkami. 

Kwaśny kondensat przechodzi przez 

czynnik zobojętniający (węglan wapnia 

i magnezu), gdzie dalej tłoczony 

jest z neutralnym PH. SANINEUTRAL 

Fot. 7. 

Sanicondens Clim Deco 

przeznaczony jest do neutralizacji 

kondensatu z kotłów kondensacyjnych. 

Produkt ten służy do eliminacji 

kwaśnego kondensatu, przed jego 

odprowadzeniem do kanalizacji, 

szamba lub oczyszczalni ścieków. 

Działa na zasadzie grawitacyjnego 

przepuszczenia kondensatu przez 

złoże neutralizujące bez użycia 

pompy. Może być stosowane razem 

z pompami Sanicondens MINI, PLUS 

I PRO. 

Ile kondensatu produkuje kocioł 

Dokonując wyboru pompki ważne 

jest aby wziąć pod uwagę ilość 

kondensatu, który będzie wytwarzany 

przez kocioł. Teoretycznie ze 

spalania 1 m³ gazu ziemnego może 

powstać 1,2 dm³ wody (kondensatu). 

W praktyce powstaje 0,8-1,0 dm³ 

wody. W domu jednorodzinnym wyposażonym 

w kocioł kondensacyjny 

o mocy 20-25 kW w wyniku skraplania 

powstaje przeciętnie 20-25 dm³ 

kondensatu w ciągu doby. 

Wszystkie urządzenia SFA produkowane 

są w fabrykach na terenie Francji, co 

gwarantuje najwyższą jakość potwierdzoną 

przez ISO 9001 AFAQ i objęte są 

dwuletnią gwarancją. 

SFA Poland posiada sieć 55 punktów 

serwisowych rozmieszczonych 

na terenie całego kraju. Więcej informacji 

na stronie internetowej www.sfapoland.pl 

• 


27

I. 

instalacje 

Fot. Tece 

Odwodnienia liniowe: 

funkcjonalność i elegancja 

Fot. 1. 

Odwodnienie liniowe na styku strefy mokrej i suchej pozwoli na zorganizowanie natrysku bez potrzeby budowania ścianek.

instalacje I. 

Odwodnienia liniowe to aktualnie „must have” 

nowoczesnych łazienek. Dyskretność 

i funkcjonalność sprawiają, że inwestorzy coraz 

chętniej sięgają po tego typu rozwiązania. 

Inwestorzy z radością rezygnują 

z brodzika ingerującego w przemyślaną 

kompozycję łazienki, stawiają 

na pomieszczenia na planie otwartym. 

Nie ma już przeciwskazań, by natrysk 

zlokalizować wprost na posadzce 

– niepotrzebne są do tego szklane 

ścianki czy kotary. Nowoczesne trendy 

w projektowaniu sprawiają, że zainteresowanie 

odpływami liniowymi jest coraz 

większe. 

Wymagania 

Wymagania wobec odpływów 

w budynkach są określone przez normę 

PN EN 1253. Zawarto w niej regulacje 

dotyczące syfonów kanalizacyjnych, obciążalności, 

wydajności odpływu, odporności 

na temperaturę oraz szczelności. 

Syfon kanalizacyjny ma za zadanie 

chronić przed przedostawaniem się 

zapachów z kanalizacji. Ochrona jest 

zapewniona, jeśli zachowany zostaje 

minimalny poziom „zamknięcia wodnego”, 

czyli wysokości słupa wody zapobiegającego 

przenikaniu gazów. Jeżeli 

zaś chodzi o obciążalność, w łazienkach 

w budynkach mieszkalnych zazwyczaj 

wystarczy klasa K=300 kg. O wymaganych 

wydajnościach odpływu przeczytamy 

natomiast w treści normy PN EN 

1253-1. Mimo iż zgodnie z przepisami 

odpływ z przyłączem 50 mm wymaga 

wydajności na poziomie 0,8 l/s, to 

w praktyce, z uwagi na uwarunkowania 

budowalne, jest to trudne do uzyskania. 

Kierujemy się zatem także wydajnością 

armatury (tym samym do słuchawki 

o natężeniu przepływu 0,4 l/s dobieramy 

odpływ o wydajności 0,5 l/s). 

Od elementów odpływów wymagamy 

również odporności na dość wysokie 

temperatury oraz dobrej stabilności 

termicznej – muszą wytrzymywać 

chwilowy kontakt ze ściekami domowymi 

o temperaturze od 20 do 95°C, 

a dodatkowo wyróżniać się odpornością 

na chemikalia oraz tłuszcze. Najczęściej 

stosowanym materiałem jest tu zatem 

tworzywo sztuczne, polipropylen. 

Ostatnim kryterium wymienianym 

przez przepisy jest szczelność. Systemy 

odpływowe w aktualnie projektowanych 

łazienkach wykonywane są 

na równi z posadzką, a ich konstrukcja 

– lokalizowana pod linią podłogi. 

W związku z tym wskazane jest wybieranie 

rozwiązań o jak najlepszych 

parametrach technicznych. Wskazane 

jest m.in. zastąpienie materiałów bitumicznych 

czy taśm z tworzywa sztucznego 

izolacją cienkowarstwową opartą 

na cienkiej, płynnej folii. 

Ponadto należy zwrócić uwagę na właściwości 

akustyczne systemu. Aby hałasy 

z instalacji kanalizacyjnej i odpływu 

nie przenikały do pomieszczenia, można 

zamontować np. specjalne maty 

o grubości kilku mm układane w strefi e 

prysznica pod surową podłogą. Wybieramy 

taki materiał izolacyjny, który spełnia 

wymagania normy DIN 4109, czyli 

zapewnia odpowiednie wytłumienie 

hałasu – tak aby nie jego poziom nie 

przekraczał 30 dB. 

Projektujemy prysznic 

z odwodnieniem liniowym 

Odwodnienie liniowe stanowi niejako 

jedynie zwieńczenie wieloetapowego 

projektu uwzględniającego wiele 

zmiennych. Kluczowe jest odpowiednie 

przygotowanie pomieszczenia oraz 

miejsca, w którym planujemy zamontować 

układ. Chodzi przede wszystkim 

o konieczność zapewnienia spadku 

ukierunkowanego w stronę odpływu. 

Musi być na tyle duży, aby umożliwić 

swobodne przepływanie wody, 

a mimo to nieznaczny, aby korzystanie 

z prysznica pozostało komfortowe. 

Większość projektantów i producentów 

zaleca zachowanie 1-2% spadku. 

Spadek możemy wykonać nie tylko 


29

I. 

instalacje 

Fot. Kessel 

Wbrew pozorom odwodnienia liniowe dają większe możliwości aranżacyjne 

i są łatwiejsze w montażu niż punktowe. W przypadku punktowych 

konieczne jest wykonanie kopertowego spadku w kierunku kratki, przy 

liniowych – wystarczy spadek w jedną stronę. 

dzięki betonowej wylewce, ale również 

odpowiednio przycinając płyty 

ocieplenia (lub montując specjalnie 

wyprofi lowane płyty). Jeżeli odpływ 

zaplanowany jest na styku strefy mokrej 

i suchej, musimy dodatkowo, od 

strony łazienki, wykonać na płytkach 

bezpośrednio przylegających do rynny 

spadek 0,5 cm – tak aby woda nie 

przelewała się do pozostałej części pomieszczenia. 

Ponadto bardzo ważne 

jest precyzyjne wypoziomowanie rynny 

odpływowej – pomogą w tym m.in. 

regulowane stopki montażowe. 

Wysokość podłogi 

i wydajność natrysku 

Ważna jest również wysokość podłogi 

(lub stropu), w której planujemy zamontować 

odwodnienie. Nie można tu jednak 

podać jednej, uniwersalnej recepty – zalecana 

wysokość zależy od modelu syfonu, 

jaki stosujemy. A raczej: syfon wybieramy 

najczęściej, kierując się grubością podłogi. 

Do głosu dochodzi tu też wymagana 

wydajność montowanego natrysku, czyli 

ilość wody, którą będzie dostarczać armatura 

natryskowa – im większa wydajność 

syfonu, tym wyższa jego wysokość montażowa. 

Wymiary wynoszą, w zależności 

od producenta i modelu, od ok. 67 do 148 

mm, wydajność z kolei waha się w granicach 

0,4-1,3 l/s. 

Bardzo niska wysokość montażowa (np. 67 

czy 68,5 mm) pozwoli na zorganizowanie 

prysznica bez brodzika również w modernizowanych 

pomieszczeniach, np. w starszych 

blokach. Co interesujące, mimo obniżenia 

wysokości korpusu wydajność układu 

nie ulega pogorszeniu – w rozwiązaniach 

paru z producentów wynosi 0,5- 0,55 l/s. 

Jednocześnie osiągnięto taką wysokość 

zamknięcia wodnego (25 mm), które skutecznie 

zabezpiecza przed przenikaniem 

nieprzyjemnych zapachów z instalacji. 

Do miejsc problematycznych, np. 

w przypadku łączenia kanalizacji pod 

stropem, polecane są specjalne modele 

syfonów, jak chociażby pionowy. 

Fot. 2. Najnowsze propozycje projektantów? Nie tylko odwodnienia w ścianie, ale także wyposażone 

w oświetlenie LED. 

Montujemy odpływ liniowy 

W pierwszej kolejności należy zmierzyć 

potrzebną długość oraz ustawienie przymiaru 

do cięcia na korpusie odpływu. Po 

przycięciu za pomocą piły ręcznej ponownie 

dokonujemy pomiaru. Usuwamy 

zadziory z krawędzi, zakładamy zaślepki 

i skręcamy, następnie ustalamy wysokość 

montażową i skracamy na odpowiednią 

długość element dystansowy. Po założeniu 

armatury odpływowej ustawiamy odpływ 

liniowy na odpowiednią wysokość 

za pomocą regulowanych nóżek. Na to 

naklejmy folię ochronną. 

30 


instalacje I. 

Fot. Viega 

Fot. 3. 

Kluczowe jest odpowiednie wyprofilowanie posadzki w strefie z odwodnieniem liniowym. 

Ostatnim z etapów montażu jest precyzyjne 

wykonanie uszczelnienia. Warstwa 

izolacyjna zlokalizowana będzie 

pod wykończeniem posadzki, płytkami 

ceramicznymi, kamiennymi itp. Warto 

zwrócić uwagę m.in. na uszczelnienie 

zespolone składające się z folii 

w płynie, taśm uszczelniających oraz 

np. warstwy jastrychu. Takie systemowe 

rozwiązanie pozwala osiągnąć optymalne 

zabezpieczenie konstrukcji 

budynku oraz poszczególnych warstw 

przez zamoknięciem. Innym rozwiązaniem 

jest kołnierz odpływu fabrycznie 

wyposażony we wtryskiwaną folię 

uszczelniającą. Oczywiście, procedura 

może różnić się w zależności od modelu 

czy producenta rozwiązania. 

Inwestorzy prywatni coraz chętniej decydują 

się na założenie ogrzewania podłogowego, 

również w łazience, w której ciepła posadzka 

może zdecydowanie podwyższyć 

komfort. W przypadku odwodnienia liniowego 

wykonywanego w pomieszczeniu 

z podłogówką należy pamiętać o stosowaniu 

specjalnych, dwustopniowych spiętrzających 

wkładek syfonowych z wewnętrzną 

membraną, które minimalizują parowanie 

stojącej wody w kolanie odpływowym. 

Elastyczne rozwiązania 

Na rynku wyróżnia się kilka „elastycznych” 

systemów, dzięki którym mamy 

dużą swobodę w planowaniu odpływu 

w przestrzeni łazienki. Wśród dostępnych 

rozwiązań na szczególną uwagę 

zasługują odpływy liniowe „na wymiar”, 

czyli umożliwiające płynną regulację długości. 

Maksymalną długość rusztu odwodnienia 

(np. 120 cm) można dowolnie 

skracać (aż do 30 cm). Jednocześnie 

mamy możliwość wydłużenia odpływu 

– łącznie o 40 cm – poprzez zamontowanie 

elementów przedłużających po obu 

stronach odwodnienia. Z kolei stosując 

łącznik i łącząc ze sobą dwa ruszty, osią- 

W przypadku odwodnienia liniowego wykonywanego w pomieszczeniu 

z ogrzewaniem podłogowym należy pamiętać o stosowaniu specjalnych, 

dwustopniowych spiętrzających wkładek syfonowych z wewnętrzną 

membraną, które minimalizują parowanie stojącej wody w kolanie odpływowym. 


31

I. 

instalacje 

Fot. Kessel 

Fot. Viega 

Fot. 5. Syfon wybieramy kierując się 

grubością podłogi oraz wymaganą wydajnością 

montowanego natrysku. 

Fot. 4. Po założeniu armatury odpływowej ustawiamy odpływ liniowy na odpowiednią 

wysokość za pomocą regulowanych nóżek. 

gamy odpływ o długości 240-280 cm 

(przy czym wydajność odwodnienia 

również się podwaja) lub odwodnienia 

o niestandardowej linii, np. w kształcie 

litery „U” lub „L”. Niestandardowe, „kombinowane” 

modele znajdą zastosowanie 

przede wszystkim w przestronnych 

łazienkach, szczególnie zaprojektowanych 

na planie otwartym, z dużą i wygodną 

strefą prysznicową. 

Dodatkowe możliwości kształtowania 

przestrzeni dają również odpływy ścienne 

przeznaczone do montażu w ścianie 

murowanej, płycie gipsowej oraz za 

pomocą gotowych modułów montażowych. 

Dzięki przeniesieniu linii odwodnienia 

z posadzki na ścianę unikamy np. 

problemów z montażem ogrzewania 

podłogowego. 

Także estetyka 

Do głosu dochodzą również kwestie 

estetyczne – ważne przede wszystkim 

dla inwestora, przyszłego użytkownika 

łazienki z odpływem liniowym. Wy- 

Innowacyjne i funkcjonalne 

rozwiązanie nagrodzone w konkursie 

German Design Award 2016 

Odpływy ścienne to jeden z najpopularniejszych 

ostatnio trendów w nowoczesnych łazienkach. 

Po zamontowaniu modelu Advantix Vario wraz 

z syfonem widoczna jest tylko szczelina odpływowa 

o wysokości zaledwie 20 mm. Standardowa 

długość odpływu wynosi 1200 mm. Tak jak w przypadku 

tradycyjnej wersji podłogowej, w razie potrzeby 

można go dowolnie skrócić z dokładnością, 

co do milimetra, nawet do wymiaru 300 mm. 

W komplecie dostarczane jest narzędzie do przycinania 

oraz zestaw instalatorski, zawierający wszystkie 

niezbędne materiały montażowe i uszczelniające. 

Opracowany wspólnie ze studiem Artefakt Industriekultur 

z Darmstadt odpływ ścienny Advantix Vario firmy 

Viega jest niezwykle wąski i jednocześnie bardzo 

wydajny. Te właśnie cechy w połączeniu z unikalnym 

wzornictwem przekonały jury do wyróżnienia go 

w kategorii „Doskonały Design – Łazienka i Wellness”. 

„Innowacyjny i niezwykle funkcjonalny produkt, który 

dzięki swojej oszczędnej formie doskonale pasuje 

do purystycznej architektury” – tak brzmiało uzasadnienie 

dla przyznania produktowi firmy Viega znaku 

„German Design Award 2016 Winner.” 

Fot. Viega 

32 


instalacje I. 

Fot. Viega Fot. Tece 

Fot. 6. 

Fot. 7. 

Kluczowym etapem montażu jest wykonanie uszczelnienia i izolacji. 

Dyskretny odpływ pozwala na precyzyjne zaplanowanie architektury łazienki. 

bierając odwodnienie liniowe, należy 

dopasować je również do planowanej 

posadzki. Najmniej ograniczeń wprowadza 

płytka ceramiczna – zestawienie 

z nią odwodnienia o metalicznym 

połysku to klasyczne połączenie. Nieco 

mniejsze pole do popisu mamy w przypadku 

podłogi kamiennej. Aby nie przecinać 

posadzki z naturalnego kamienia 

linią odpływu, zaleca się skorzystanie 

z niewidocznego dla oka, kamiennego 

rusztu – czyli odwodnienia wykończonego 

naturalnym kamieniem lub 

imitacją kamienia. Alternatywnym rozwiązaniem 

w sytuacji, gdy nie chcemy 

odwracać uwagi od aranżacji pomieszczenia, 

jest zastosowanie dyskretnego 

odwodnienia z położonym centralnie 

wąskim rusztem ze stali nierdzewnej. 

W praktyce widzimy jedynie wąską, elegancką 

linię, a woda jest odprowadzana 

przez szczelinę o szerokości zaledwie 20 

mm. 

Warto zwrócić uwagę także na odwodnienia 

z fabrycznie zamontowanymi 

modułami LED, dzięki którym można 

osiągnąć interesujące efekty świetlne 

w pomieszczeniu. 

Niezwykle istotne jest precyzyjne dostosowanie 

rynny nie tylko do rodzaju 

posadzki czy aranżacji, ale również 

architektury łazienki. Zastosowanie 

oprócz standardowych rynien prostych 

znajdują przede wszystkim rynny kątowe, 

np. w układzie „L” o równej lub 

różnej długości ramion. Odwodnienie 

można za ich pomocą zaplanować nie 

tylko przy ścianie, ale również chociażby 

jako przejście ze strefy mokrej do suchej, 

czyli na połączeniu strefy prysznicowej 

(także przemyślanej jako otwarta) 

i reszty pomieszczenia. 

Wybór odpowiedniego odwodnienia 

liniowego nie jest prosty, jednak producenci 

oferują coraz więcej rozwiązań 

„szytych na miarę” i dostosowanych 

do potrzeb klienta. Jednym ograniczeniem 

okazują się zatem nawet nie 

możliwości zabudowy, a… grubość 

portfela. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów: 

Viega, TECE, Geberit, Kessel 


33

I. 

instalacje 

Ochrona instalacji solarnych 

przed przegrzaniem 

Dla prawidłowej pracy instalacji solarnych ważne są odpowiednie zabezpieczenia 

przed przegrzaniem. W praktyce zabezpieczenia tego typu 

bazują na kilku rozwiązaniach. 

Fot. iStock 

W skrajnych przypadkach temperatura 

paneli solarnych osiąga 200°C. 

W efekcie przyspiesza się degradacja 

powłoki oraz pogorsza estetyka urządzenia 

i właściwości optyczne powłoki. 

Oprócz tego wzrost temperatury może 

być przyczyną szybszego zużycia materiałów 

izolacji i uszczelek. Zbyt wysoka 

temperatura kolektora powoduje 

wzrost naprężeń elementów mocujących 

a odgazowanie lotnych związków 

przyczynia się do kondensacji na powierzchniach 

elementów optyki paneli 

– powierzchnia absorbera, wnętrza 

przeszkleń. 

Naczynia wzbiorcze 

Naczynie wzbiorcze chroni instalację 

przed wzrostem ciśnienia w efekcie 

wzrostu temperatury w kolektorze. 

Naczynie tego typu bazuje na części 

gazowej i wodnej. Oprócz tego ważna 

jest szczelna membrana wykonana 

z elastycznego tworzywa. Pęcherz 

z kauczuku etylenowo-propylenowego 

nie dopuszcza do kontaktu wody z wewnętrzną 

powierzchnią zbiornika co zapewnia 

czystość płynu w obwodzie. Naczynie 

wzbiorcze ma również ochronny 

zawór wstępnego ładowania, komorę 

powietrzną pod wstępnym ciśnieniem 

oraz podłączenie cieczy. 

Wraz ze wzrostem temperatury cieczy 

zwiększa się jej objętość, po czym 

czynnik roboczy napełnia membranę 

(pęcherz). Objętość cieczy rośnie 

do momentu osiągnięcia maksymalnej 

temperatury roboczej a pęcherz wypełni 

całe wnętrze zbiornika. Przy spadku 

temperatury zmniejsza się objętość cieczy 

a pod wpływem ciśnienia powietrza 

ciecz wypływa ze zbiornika do instalacji 

34 


instalacje I. 

Fot. Ferro 

Fot. 1. 

Naczynie wzbiorcze solarne. 

do momentu aż pęcherz osiągnie swoją 

początkową objętość. 

Pamiętać należy aby na etapie montażu 

naczynia ustawić właściwe ciśnienie 

wstępne, które jest wprowadzane fabrycznie 

w zależności od typu naczynia. 

Ustawiając ciśnienie wstępne odpowiednio 

wypuszcza się gaz za pomocą 

zaworu gazowego. Jeżeli ciśnienie jest 

zbyt niskie to zbiornik należy wypełnić 

azotem aż uzyska się właściwe ciśnienie. 

Podczas okresowej kontroli naczynia 

porównuje się faktyczne ciśnienie 

w przestrzeni gazowej z ciśnieniem 

przewidzianym dla instalacji. 

Membranowe zawory 

bezpieczeństwa 

Membranowe zawory bezpieczeństwa 

chronią instalacje solarne przed nadmiernym 

wzrostem ciśnienia. Zawory 

pracują z mediami roboczymi takimi jak 

woda, mieszanina wody i substancji zapobiegających 

zamarzaniu, mieszanina 

wody i płynu Tyfocor oraz ciecze należące 

do grupy 1 i 2. Ważne jest aby ciecz 

nie niszczyła materiałów, których użyto 

w konstrukcji zaworu. Typowy zawór 

bezpieczeństwa ma ciśnienie otwarcia 

6 bar przy zakresie temperatury medium 

od -20 do 160°C. Korpus wykonuje 

się z mosiądzu, membranę z silikonu 

a pokrętło z materiału PA6. 

Zanim zawór bezpieczeństwa zostanie 

zamontowany zaleca się aby przepłukać 

instalację. Zanieczyszczenia takie 

jak konopie czy opiłki metalu mogą 

powodować nieprawidłowe działanie 

zaworu. Pomiędzy instalacją a zaworem 

bezpieczeństwa nie montuje się armatury 

ani innego elementu instalacyjnego, 

który mógłby ograniczyć przepływ 

cieczy do zaworu. Strzałka umieszczona 

na korpusie zaworu bezpieczeństwa 

wskazuje kierunek przepływu cieczy 

– z instalacji, poprzez zawór bezpieczeństwa, 

do rury wyrzutowej. Ważne 

jest aby zawór przykręcić do rury przyłączeniowej 

z odpowiednią siłą. Należy 

pamiętać, że użycie zbyt dużej siły może 

być przyczyną postawania odkształceń, 

a co za tym idzie, nieprawidłowej pracy 

zaworu bezpieczeństwa i wystąpienia 

przecieków. Podczas montażu zawór 

nie powinien być poddawany działaniu 

zbyt wysokiej temperatury np. przy 

lutowaniu czy spawaniu poszczególnych 

elementów instalacyjnych. Miejsce 

montażu nie może być narażone 

na bezpośrednie działanie temperatury 

otoczenia. Zawór montuje się bezpośrednio 

na wymienniku ciepła w górnej 

części przestrzeni cieczy obiegu solarnego 

lub na przewodzie odpowiedzialnym 

za zasilanie instalacji pomiędzy 

króćcem kolektora solarnego i armatury 

odcinającej możliwie najbliżej wymiennika 

ciepła. Jest również możliwa instalacja 

zaworu na przewodzie powrotnym 

pomiędzy armaturą odcinającą 

Fot. Afriso 

Fot. 2. Zawór bezpieczeństwa do 

instalacji solarnej. 

Fot. Hewalex 

Fot. 3. Nowoczesne sterowniki instalacji 

solarnych wyposaża się w funkcje 

realizujące chłodzenie. 

a kolektorem solarnym. Rura, która łączy 

instalację z zaworem bezpieczeństwa 

powinna mieć średnicę równą średnicy 

wlotu zaworu. 

Producenci zalecają sprawdzenie poprawności 

pracy zaworu nie rzadziej niż 

co pół roku. Oprócz tego kontrolę należy 

przeprowadzić po dłuższym przestoju 

instalacji oraz po montażu zaworu. 

Sprawdzenie wykonuje się poprzez obrót 

pokrętła umieszczonego na górze 

zaworu bezpieczeństwa w kierunku 

przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. 

Powinno to spowodować wypłynięcie 

cieczy z zaworu bezpieczeństwa 

poprzez rurę wyrzutową. Zwalniając 

pokrętło powinno ono wrócić do pozycji 

pierwotnej tym samym zatrzymać 

wypływ cieczy. Nie wypłynięcie cieczy 

po obróceniu pokrętła może oznaczać 

uszkodzenie zaworu. W takich sytuacjach 

zastępuje się go nowym takim 

samym elementem. 

Odpowiedni sterownik 

z funkcjami chłodzenia 

Podczas pracy sterownika w trybie 

ochrony kolektorów w instalacji solarnej 

woda jest nagrzewana w zbiorniku 

do określonej temperatury, która najczęściej 

wynosi 45-50°C, po czym obieg 

płynu zostaje zatrzymany. Jeżeli temperatura 

kolektorów przekroczy 110°C 

pomimo tego, że woda zbiorniku ma 

już zadaną temperaturę, obieg jest ponownie 

uruchamiany. Pompy pracują 

tak długo aż temperatura kolektorów 

spadnie poniżej 100°C lub do podgrza- 


35

I. 

instalacje 

Fot. Hewalex 

Fot. 4. 

Sterownik instalacji solarnej. 

nia wody w zbiorniku do temperatury 

równej maksymalnej dopuszczalnej 

temperaturze, po przekroczeniu której 

funkcja jest wyłączana. 

Niektóre sterowniki mają tryb chłodzenia 

nocnego, dzięki czemu jest możliwe 

załączenie pompy obiegowej w nocy, 

po to aby obniżyć temperaturę wody 

w zbiorniku. W efekcie podczas dnia 

znowu jest przejmowana nadwyżka 

ciepła z kolektorów do zbiornika. Tryb 

pracy wyłącza się wraz uzyskaniem 

temperatury wyłączenia chłodzenia lub 

przekroczenia przedziału czasowego, 

w którym funkcja jest aktywna. 

Sterownik może pracować w oparciu 

o funkcję urlopową. Wyłączane są więc 

dodatkowe urządzenia grzewcze podłączone 

do sterownika. Oprócz tego 

w funkcji urlopowej działa chłodzenie 

nocne. 

Osłony na kolektory słoneczne 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

specjalne osłony, które zasłaniają kolektory 

w czasie stagnacji zapewniając 

ochronę przed przegrzaniem. Zabezpieczana 

jest powierzchnia absorbera 

bowiem w zależności od koloru roleta 

przepuszcza od 3% do 20% promieniowania. 

Dodatkowo takie rozwiązania 

zapewnia ochronę przed uszkodzeniami 

mechanicznymi (np. grad). Specjalny 

mechanizm odpowiada za naciąganie 

tkaniny a więc rolety mogą pracować 

w dowolnej płaszczyźnie. 

Najprostsze sterowanie osłonami bazuje 

na przełączniku obrotowym powodując 

zaciągnięcie lub opuszczenie 

rolet. Przydatne rozwiązanie stanowi 

z kolei automatyczne sterowanie przewodowe 

wykorzystujące pomiar temperatury 

cieczy w zasobniku. Oprócz 

tego jest możliwe wykorzystanie sygnału 

wysyłanego przez czujnik wiatru. 

Sterowanie może wykorzystywać 

również wyjścia sterujące z regulatora 

solarnego. Niejednokrotnie montuje 

się automatyczne sterowanie bezprzewodowe. 

Co jeszcze? 

Ochronę przed przegrzaniem uwzględnia 

się już w konstrukcji kolektorów 

wraz z cieczą roboczą. Niektóre czynniki 

robocze osiągają maksymalną temperaturę 

160°C, natomiast po przekroczeniu 

tej wartości ciepło przestaje być przekazywane 

do płynu w instalacji solarnej. 

Tym sposobem brak odbioru ciepła 

i odparowanie płynu solarnego następuje 

dużo wolniej niż w tradycyjnych 

rozwiązaniach. Ponadto ilość odparowanego 

płynu solarnego jest mniejsza 

nie tylko w efekcie niższej temperatury 

ale i mniejszej pojemności cieczowej 

kolektorów. 

Fot. Hemms 

Fot. Hemms 

Fot. 5. 

Roleta chroniąca kilka kolektorów. 

Fot. 6. 

Roleta chroniąca jeden kolektor. 

36 


instalacje I. 

Fot. Geco 

REKLAMA 

Fot. 7. Sterownik ma za zadanie nadzorowanie pracy poszczególnych 

urządzeń instalacji solarnej łącznie z realizowaniem 

funkcji bezpieczeństwa. 

Niektóre absorbery kolektorów słonecznych pokrywa się 

dodatkową warstwą substancji zmieniającej swoje właściwości 

pod wpływem ciepła. Takie pokrycia absorbera bazują 

na kilku warstwach, z których jedną jest dwutlenek 

wanadu. W temperaturze nie przekraczającej 75°C osłona 

nie stanowi bariery dla promieni słonecznych a praca kolektorów 

realizowana odbywa się standardowo. Efekt jest 

taki, że ponad 95% promieniowania słonecznego przetwarza 

się na ciepło. Jeżeli temperatura przekroczy 75°C to 

powłoka zmieni swoją strukturę krystaliczną i będzie odbijała 

większość promieniowania słonecznego zapobiegając 

przegrzewaniu kolektora. Wraz ze wzrostem temperatury 

maleje moc kolektora a temperatura stagnacji jest zdecydowanie 

niższa (poniżej 150°C) i odparowanie czynnika solarnego 

nie występuje. 

Podsumowanie 

Skutki przegrzania kolektorów słonecznych, a co za tym 

idzie, wzrostu ciśnienia w efekcie zwiększenia objętości 

cieczy roboczej mogą być daleko idące. Wzrost ciśnienia 

może być przejmowany przez naczynia wzbiorcze lub zawory 

bezpieczeństwa. Ważne jest aby kontrolować poziom 

czynnika roboczego, bowiem wzrost jego objętości inicjujący 

zadziałanie zaworu powoduje, że część cieczy jest odprowadzana 

na zewnątrz instalacji. Nowoczesne sterowniki 

mają funkcję chłodzenia instalacji solarnej. Oprócz tego 

zastosowanie znajdują również specjalne rolety chroniące 

panele przed nadmiernym nagrzewaniem. Chronią one 

kolektory nie tylko przed przegrzaniem ale również i uszkodzeniami 

mechanicznymi. 

Praktycy podkreślają, że za najbardziej efektywny, a zarazem 

najbezpieczniejszy i najszybszy sposób chłodzenia kolektorów 

uznaje się zrzut ciepła do innego odbiornika ciepła 

– np. instalacja c.o. w całości lub w części (grzejnik, piec). 

Wykorzystywana jest przy tym istniejąca lub dodatkowa 

pompa c.o. lub c.w.u. z zaworami i dodatkową rurą. 

Damian Żabicki 


37

R. 

NA RYNKU 

Przegląd automatycznych kotłów retortowych 

Producent BUDERUS BUDERUS KLIMOSZ 

Model Logano G221A Logano S181 LE (Low Emission) 

Rodzaj kotła 

[żeliwny/stalowy] 

Dedykowane paliwo 

podstawowe 

Opcjonalne paliwo 

zastępcze 

Żeliwny Stalowy Stalowy (stal kotłowa P265GH) 

Kamienny Pelet Ekogroszek 

Węgiel brunatny i pelet Węgiel brunatny i kamienny Pelet, węgiel brunatny 

Moc znamionowa [kW] 25, 30 15, 20, 25 21 (ekogroszek), 20 (pelet) 

Zakres mocy [kW] 6-25; 9-30 4,5…15; 6,0…20; 7,5…25 6-21 ekogroszek, 6-20 pelet 

Sprawność maksymalna 

[%] 

Maksymalna temperatura 

pracy [ o C] 

Średnica przyłączy dopływu/ 

/odpływu wody (gwint 

zewnętrzny) [cale] 

Średnica króćca 

napełniania wody [cale] 

Objętość zasobnika paliwa 

[dm³] 

78 88 90,3 – ekogroszek, 89,4 – pelet 

85 80 90 

G2” G1½” 1 ½” 

G½” G½” ¾ “ 

285, 385 240 230 

Pojemność wodna [dm³] 27, 35 55, 73, 73 105 

Średnica przyłącza 

kominowego [mm] 

150 150 160 

Zastosowana automatyka Regulator TECH ST-480 z PID Regulator TECH ST-702 z PID Klimosz Komfort RT-16 

Wyposażenie dodatkowe 

• wężownica schładzająca i zawór termostatyczny 

do pracy w układach zamkniętych 

• moduły rozszerzające funkcjonalność sterownika 

• regulatory pokojowe 

• wężownica schładzająca i zawór termostatyczny 

do pracy w układach zamkniętych 

• nakładka powiększająca zbiornik paliwa do 380 l 

• moduły rozszerzające funkcjonalność sterownika 

• regulatory pokojowe 

Opcjonalny moduł WIFI pozwalający sterować 

pracą kotła przez internet 

Inne przydatne 

rozwiązania 

• dostępne wersje ze zbiornikiem paliwa 

po lewej i po prawej stronie 

• wyjątkowo trwały żeliwny wymiennik, 

podajnik i ślimak 

• wbudowany ruszt dodatkowy 

• czujnik temperatury podajnika 

• możliwość zmiany strony podajnika 

i zbiornika paliwa 

• czujnik obrotów podajnika 

• czujnik otwarcia zasobnika 

• powiększany zbiornik paliwa 

• rozbudowany stalowy wymiennik 

• odwracalny wylot czopucha (pion/poziom) 

patent fi rmy KLIMOSZ – opatentowane 

w Urzędzie Patentowym RP 

• zasobnik z klapą z siłownikiem dla 

komfortowego uzupełniania paliwa 

• uszczelka na górnej klapie zasobnika 

(aby nie uszkodzić przy załadunku) 

• przystosowanie do układu zamkniętego, 

blacha ze stali kotłowej o podwyższonej 

wytrzymałości do 8 mm grubości 

• wysokosprawny rurkowy wymiennik 

płomieniówkowy 

Gwarancja 

Wymiennik 60 miesięcy 

Pozostałe elementy 24 miesiące 

Wymiennik 60 miesięcy 

Pozostałe elementy 24 miesiące 

5 lat szczelność wymiennika, 

2 lata podzespoły elektryczne 

Certyfikaty i nagrody Klasa 3 wg PN-EN 303:5-2012 

Klasy wg PN-EN 303:5-2012 

Klasa 5 przy opalaniu peletem (15, 25 kW) 

Klasa 4 przy opalaniu węglem brunatnym 

Klasa 3 przy opalaniu węglem kamiennym 

5-klasa wg normy EN 303/5 : 2012 

38 


NA RYNKU R. 


KLIMOSZ RAKOCZY STAL Sp. z o.o. RAKOCZY STAL Sp. z o.o. 

COMBI EKO CORTINA MULTIMAX 22 

Żeliwny Stalowy Stalowy 

Ekogroszek Ekogroszek Ekogroszek, drewno, miał węglowy, pellet 

Pelet – – 

15 (ekogroszek) 15 (pelet) 22 22 

5-15 ekogroszek, 5-15 pelet 7-22 7-22 

83,1 – ekogroszek, 84,2 – pelet 92,3 88 

90 90 90 

2” 6/4” 6/4'' 

1/2 “ 1/2” 1/2'' 

200 330 253 

35 104 75 

156 160 160 

Klimosz Komfort RT-16 

Sterownik TECH - ST480 zPID - (steruje 4 pompami, 

współpracuje z zaworem mieszającym, regulatorem 

pokojowym z komunikacją RS oraz modułami ETHERNET 

i GSM), oprogramowanie zPID, podajnik ślimakowy, 

zespół podający fi rmy NORD 

Sterownik TECH - ST480 zPID - (steruje 4 pompami, współpracuje 

z zaworem mieszającym, regulatorem pokojowym 

z komunikacją RS oraz modułami ETHERNET i GSM), 

oprogramowanie zPID, podajnik ślimakowy, wentylator 

z automatyczną klapką, zespół podający fi rmy NORD 

Opcjonalny moduł WIFI pozwalający 

sterować pracą kotła przez internet 

Zintegrowany mechanizm czyszczenia wymiennika 

Strażak z zaworem termostatycznym, zawór bezpieczeństwa, 

zawór spustowy, osłona na retortę, zestaw 

czyścików, przedłużka czopucha, termometr 

• zasobnik z klapą z siłownikiem dla komfortowego 

uzupełniania paliwa 

• uszczelka na górnej klapie zasobnika 

(aby nie uszkodzić przy załadunku) 

• przystosowanie do układu zamkniętego, 

żeliwo do 7 mm grubości 

Unikalna, opatentowana, niewymagająca czyszczenia 

cylindryczna komora spalania, wyłożona wysokiej jakości 

ceramiką żaroodporną, która pomaga dopalić wszystkie 

związki, chroniąc jednocześnie płaszcz wymiennika 

co znacząco zwiększa jego żywotność, wymiennik 

płomieniówkowy ze zintegrowanym mechanizmem 

czyszczącym, obszerny zasobnik paliwa pozwalający 

na nawet 9 dni pracy kotła na jednym zasypie. 

Możliwość płynnej modulacji mocy kotła 

w zakresie od 7 do 22 kW. 

Zasobnik prawy/lewy, drzwi prawe/lewe, retorta obrotowa, 

dwa króćce wyjściowe na c.o. i c.w.u., zawirowywacze, 

wyjmowane ruszta żeliwne, dysze powietrzne 

10 lat szczelność wymiennika, 

2 lata podzespoły elektryczne 

4-klasa wg normy EN 303/5 : 2012 

5 lat 5 lat 

Certyfi kat 5 klasy ICHPW w Zabrzu 

Certyfi kat Polskie Ciepło 

Certyfi kat Produkt Sprawdzony Zetom 

Nagroda „Najbardziej innowacyjny produkt targów” 

Warmia-Mazury EXPO 2016 

Nagroda: „Najlepszy produkt wystawy” XVI Eko Wystawa 

„Ciepło Przyjazne Środowisku” 

Przystosowanie do układu zamkniętego z zaworem 

schładzającym DBV-1. 

Znak Bezpieczeństwa Ekologicznego wystawiony 

przez GIG w Katowicach. 


39

R. 

NA RYNKU 


Producent 

Zakład metalowo-Kotlarski „SAS” 

Mieczysław Sas 

TEKLA 

TEKLA 

Model SAS EFEKT DRACO DUO DRACO FLAMO 

Rodzaj kotła 

[żeliwny/stalowy] 

Stalowy 

Kocioł stalowy 

Kocioł stalowy z palnikiem 

w całości wykonanym z żeliwa 

Dedykowane paliwo 

podstawowe 

Eko-groszek Eko-groszek Eko-groszek, Eco-Miał 

Opcjonalne paliwo 

zastępcze 

– Węgiel, drewno Węgiel, drewno 

Moc znamionowa [kW] 14 15; 25; 35; 50; 75 15 ; 22 

Zakres mocy [kW] 14 - 46 4,56÷15,2; 7,1÷23,8; 10,5÷35; 15÷50,1; 22,5÷75 4,5÷15 ; 6÷22 

Sprawność maksymalna 

[%] 

88,9 ÷ 89,3 87,1 85 

Maksymalna temperatura 

pracy [ o C] 

85 95 95 

Średnica przyłączy dopływu/ 

/odpływu wody (gwint 

zewnętrzny) [cale] 

G 1 ¼ 15-35 kW-1½”; 50-75 kW-2” G 2” 

Średnica króćca 

napełniania wody [cale] 

3/4 ½” ½” 

Objętość zasobnika paliwa 

[dm³] 

240 15-35 kW-230; 50 kW – 320; 75 kW-920 210 

Pojemność wodna [dm³] 73 85; 100 85; 100 

Średnica przyłącza 

kominowego [mm] 

170x170ø200 15-50 kW-160; 75 kW-200 160 

Zastosowana automatyka 

Śrubowy podajnik paliwa napędzany motoreduktorem, 

samoczyszczące się palenisko 

w postaci retorty obrotowej, wentylator 

nadmuchowy, sterownik 

Wyposażenie dodatkowe – 

Regulator pogodowy Recalart Premium Lux 

(lub za dopłatą Multifun z kolorowym 

wyświetlaczem i internetową platformą 

zarządzania) 

Termometr spalin, zawór czterodrogowy 

z siłownikiem, zawór termostatyczny BVTS 

Regulator pogodowy Recalart Premium Lux 

(lub za dopłatą Multifun z kolorowym 

wyświetlaczem i internetową platformą 

zarządzania) 

Termometr spalin, zawór czterodrogowy 

z siłownikiem, zawór termostatyczny BVTS 

Inne przydatne 

rozwiązania 

Zasobnik paliwa z systemem wyrównywania 

ciśnienia i czujnikiem otwarcia klapy 

Dodatkowa komora spalania 

ze stałym rusztem wodnym 

Dodatkowa komora spalania z wyjmowanym, 

suchym rusztem 

Gwarancja 

5 lat na kocioł eksploatowany zgodnie z DTR, 

2 lata na podzespoły elektroniczne 

i dostarczane przez innych producentów 

5 lat gwarancji na szczelność wymiennika 5 lat gwarancji na szczelność wymiennika 

Certyfikaty i nagrody 

Świadectwo nr 67/68/69/15-LG potwierdzające 

spełnienie wymagań normy PN-EN 303-5:2012 

dot. 5 klasy, znak CE 

Certyfi kat ekologiczny klasa 4 

wg normy PN-EN 303-5:2012 

40 


O. 

ogrzewanie 

Wodne nagrzewnice 

powietrza 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Temperatura powietrza wewnątrz pomieszczeń jest jednym z najważniejszych 

czynników, decydujących o jakości funkcjonowania tych pomieszczeń. 

Stanowi ona kluczowy element komfortu cieplnego, ma 

również zasadniczy wpływ na jakość prowadzonych procesów przemysłowych 

oraz bezpieczeństwo składowania produktów. Do ogrzewania 

obieków przemysłowych, sportowych i innych pomieszczeń kubaturowych 

świetnie nadają się wodne nagrzewnice wentylatorowe, charakteryzujące 

się dużą dynamiką działania i umozliwiające optymalizację 

kosztów energii. Dziś odpowiemy na najczęściej zadawane pytania, dotyczące 

tych urządzeń. 

1. Na jakiej podstawie dobiera 

się moc grzewczą wodnych 

nagrzewnic powietrza? 

Zbigniew Wnukowicz, Product 

Board Advisor VTS Group: „Do wyznaczenia 

łącznej mocy grzewczej 

nagrzewnic konieczne jest 

określenie bilansu cieplnego, czyli 

strat ciepła w interesującym nas 

pomieszczeniu. Bilans powinien 

uwzględniać straty przenikania 

przez przegrody budowlane oraz 

straty wentylacyjne, wynikające 

z zastosowania wentylacji grawitacyjnej 

lub infi ltracji. Do tak 

wyznaczonych strat należy doliczyć 

zapas mocy grzewczej (klikadziesiąt 

procent), umożliwiający 

szybkie podniesienie temperatury 

w wychłodzonym pomieszczeniu 

(po okresie, gdy nie było ono 

użytkowane). Jest to szczególnie 

Fot. VTS 

Fot. 1. Nowy typoszereg nagrzewnic VOLCANO dostępny jest z trójbiegowymi silnikami 

AC oraz energooszczędnymi silnikami EC w 4-ech zakresach mocy VR Mini (3-20 kW), 

VR1 (5-30 kW), VR2 (8-50 kW), VR3 (13-75 kW) oraz w funkcji destratyfikatora VR-D 

42 


ogrzewanie O. 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

niskotemperaturowych, jak pompy 

ciepła czy kotły kondensacyjne, ze 

względu na niskie parametry czynnika 

grzewczego zaleca się stosowanie 

urządzeń z wymiennikami ciepła 

o odpowiedniej geometrii. Przykładem 

może być wymiennik trzyrzędowy 

– takie urządzenie zapewnia 

odpowiednio wysoki przyrost temperatury 

nawiewanego powietrza 

nawet przy niższych parametrach 

czynnika grzewczego.” 

Zbigniew Wnukowicz 

Product Board Advisor 

VTS GROUP 

ważne w obiektach, gdzie w celu zredukowania 

zużycia energii poza okresem 

użytkowania (np.: w nocy lub w weekendy) 

temperatura jest obniżana.” 

Przy doborze aparatów należy również 

zwrócić uwagę na temperaturę nawiewanego 

powietrza. Źle dobrana będzie 

niekorzystnie wpływać na komfort użytkowników. 

Marek Skarżyński 

Product Manager 

FLOWAIR 

2. Czy wodne nagrzewnice powietrza 

mogą pracować z każdym rodzajem 

źródła ciepła (również z niskotemperaturowym 

jak np. pompa 

ciepła)? 

Marek Skarżyński, Product Manager 

z Flowair wyjaśnia „Zdecydowanie 

tak, nagrzewnice wodne mogą 

współpracować z dowolnymi źródłami 

ciepła, jedynym ograniczeniem 

jest maksymalna temperatura czynnika 

grzewczego, która w zależności 

od modelu urządzenia może sięgać 

nawet 130 o C. W przypadku źródeł 

3. Jakie są skutki braku lub złego doboru 

pompy obiegowej w instalacji 

z wodną nagrzewnicą powietrza? 

Brak pompy obiegowej lub dobór zbyt 

słabego urządzenia utrudni lub wręcz 

uniemożliwi właściwe zasilenie nagrzewnic 

czynnikiem grzewczym, a co 

za tym idzie – uzyskanie wymaganej 

mocy grzewczej. Dziać się tak może 

w tych częściach obiegu, które mają 

największe opory przepływu. 

Pamiętajmy, pompa obiegowa o zbyt 

dużej, w stosunku do potrzeb, mocy to 

również zły wybór. W przypadku gdy 

rzeczywisty punkt pracy leży znacznie 

poniżej charakterystyki pompy, czyli 

pompa jest przewymiarowana, narażamy 

się na zwiększone zużycie energii, 

ryzyko głośnej pracy instalacji oraz 

Fot. Flowair 

Fot. 2. Nagrzewnice wodne LEO mogą współpracować z dowolnymi źródłami ciepła, jedynym ograniczeniem jest maks. temperatura czynnika grzewczego, 

która w zależności od modelu urządzenia może sięgać nawet 130 o C. 


43

O. 

ogrzewanie 

Fot. Flowair 

Fot. VTS 

Fot. 3. Regulator obrotów TS z wbudowanym termostatem 

stanowi najprostszy układ regulacji wentylatorów z silnikiem 

3-biegowym. 

Fot. 4. Nagrzewnice powietrza VOLCANO to urządzenia nowej 

generacji, łączące innowacyjne rozwiązania techniczne z nowoczesnym 

wzornictwem przemysłowym. 

możliwość wystąpienia kawitacji. Do 

tego dodajmy również niepotrzebnie 

wysokie koszty zakupu urządzenia. 

4. Czy wodna nagrzewnice powietrza 

może pracować na jednym obiegu 

z innymi urządzeniami grzewczymi, 

np. grzejnikami? 

Tak, jeśli temperatura i wydajność czynnika 

grzewczego są wystarczające dla 

zaspokojenia potrzeb dobranej nagrzewnicy. 

5. Czy jest określona maksymalna 

ilość nagrzewnic pracujących na 

jednym obiegu? 

Marek Skarżyński z Flowair tłumaczy: 

„Ilość nagrzewnic pracujących na jednym 

obiegu nie jest ograniczona przez 

właściwości urządzeń. Do ilości urządzeń 

oraz ich parametrów pracy (tj. spadek 

ciśnienia, przepływ w wymienniku, temperatura 

zasilania i powrotu czynnika) 

należy po prostu zaprojektować odpowiednią 

instalację. Wymiary przewodów 

oraz elementy regulacyjne instalacji powinny 

być dobrane w sposób zapewniający 

właściwy rozdział czynnika grzewczego 

do poszczególnych nagrzewnic. 

Źródło ciepła zasilającego obieg powinno 

dysponować mocą grzewczą wystarczającą 

do pokrycia zapotrzebowania 

rozpatrywanego układu.” 

6. Czy w każdej instalacji z wodnymi 

nagrzewnicami, niezależnie od 

jej wielkości, konieczne jest stosowanie 

zaworów równoważących 

przepływy wody? 

Stosowanie zaworów równoważących 

w instalacjach zawierających więcej 

niż jedną nagrzewnicę jest wskazane, 

w dużych instalacjach wręcz niezbędne. 

Zawory regulują przepływ czynnika 

grzewczego tak, aby urządzenia 

najbliżej kotła nie otrzymywały więcej 

wody niż nagrzewnice zainstalowane 

dalej od źródła ciepła. Dzięki temu 

uzyskujemy wymagany rozkład temperatur 

w ogrzewanym obiekcie. 

7. Czym skutkuje błędne podłączenie 

zasilania i powrotu wody grzewczej 

(przepływ wody przez wężownicę 

taki sam jak kierunek przepływu 

powietrza). 

W przypadku podłączenia w błędnej 

konfi guracji zasilania i powrotu wody 

grzewczej musimy liczyć się z obniżeniem 

wydajności grzewczej urządzenia 

sięgającym nawet kilku procent. 

8. Czym może być spowodowany 

zbyt mały przepływ wody grzewczej 

przez urządzenie? 

Zbigniew Wnukowicz z VTS Group 

wyjaśnia: „Przyczyn może być kilka. 

Najbardziej prawdopodobna to źle dobrana 

pompa obiegowa nagrzewnicy, 

mająca niewystarczającą wydajność 

przy wymaganej wysokości podnoszenia. 

Inne przyczyny to duże opory 

hydrauliczne instalacji ciepła technologicznego, 

wynikające z zastosowania 

zbyt małych przekrójów rurociągów 

lub spowodowane zabrudzeniem fi ltra 

siatkowego. 

9. Czy każda nagrzewnica wodna 

może pracować jako urządzenie 

wentylacyjne? 

Tylko wtedy, gdy wyposażona jest w komorę 

mieszania. Jest to bardzo często 

stosowane rozwiązanie – nagrzewnice 

44 


ogrzewanie O. 

wyposażone w komorę mieszania tworzą 

najprostszy system wentylacji bezkanałowej. 

Stosując takie rozwiązanie należy pamiętać 

aby urządzenie wyposażyć 

w system automatyki zabezpieczającej 

nagrzewnicę przed zamarznięciem 

czynnika. Należy też pamiętać, 

że w tym systemie wentylacji nie jest 

realizowany odzysk ciepła. Wymagane 

jest też zastosowanie wywiewu kompensacyjnego 

(mechanicznego lub 

grawitacyjnego). 

10. Które z elementów nagrzewnic 

mają największy wpływ na ich 

efektywność energetyczną? 

Zbigniew Wnukowicz z VTS Group wymienia 

kilka czynników: „Na efektywność 

wymiany ciepła ma wpływ przede 

wszystkim powierzchnia wymiany 

ciepła (powierzchnia lameli), liczba rzędów 

rur oraz równomierny przepływ 

powietrza przez całą powierzchnię wymiennika. 

Na efektywność elektryczną wpływa 

energooszczędność zastosowanego silnika 

wentylatora oraz opory przepływu 

przez wymiennik – optymalne ukształtowanie 

strugi powietrza za nagrzewnicą 

sprawia, że do wykonania pracy potrzebny 

jest wentylator o mniejszej mocy.” 

11. Na jakie elementy urządzenia należy 

zwrócić szczególną uwagę 

podczas zakupu by wybrać optymalny 

model ? 

Marek Skarżyński z Flowair podpowiada: 

„Podstawowym czynnikiem decydującym 

o wyborze nagrzewnicy jest 

zapotrzebowanie mocy grzewczej. Jeżeli 

ten warunek jest spełniony możemy 

rozważać kolejne aspekty. 

Ważnym czynnikiem podczas wyboru 

urządzeń jest kwestia oszczędności 

eksploatacyjnych, w tym wypadku – zużycie 

energii elektrycznej. Nowoczesne 

nagrzewnice wyposażone są w wentylator 

z silnikiem elektronicznie komutowanym 

(EC), który pozwala na zmniejszenie 

zużycia energii elektrycznej 

o 50%. 

Na wybór nagrzewnicy wpływać może 

również elastyczność pracy i łatwość 

regulacji. Wspomniane już silniki elektronicznie 

komutowane umożliwiają 

płynną regulację obrotów wentylatora, 

co zapewnia większy komfort podczas 

użytkowania ze względu na dokładniejsze 

utrzymanie temperatury. Taki silnik 

generuje również mniej hałasu. Nie zapominajmy 

o możliwości programowania 

pracy urządzenia – nagrzewnica powinna 

współpracować z systemami sterowania 

ogrzewaniem pozwalającymi na automatyczną 

regulację temperatury w zależności 

od dnia tygodnia, pory dnia, temperatury 

w pomieszczeniu czy temperatury 

zewnętrznej. Ważne jest również to, czy 

Fot. Flowair 

Fot. 5. Przy montażu nagrzewnic trzeba przestrzegać podstawowych zasad związanych z dystrybucją powietrza. Nagrzewnice należy 

montować tak aby zapewnić równomierne rozprowadzenie powietrza w całej objętości pomieszczenia. 


45

O. 

ogrzewanie 

Fot. VTS 

Fot. 6. Lekka i czysta linia obudowy w połączeniu z uniwersalną kompozycją kolorystyczną zapewnia harmonijną adaptację do każdego typu 

pomieszczenia. 1,2 i 3-rzędowe nagrzewnice o większej powierzchni wymiany ciepła zapewniają optymalne dopasowanie do potrzeb obiektu. 

urządzenie wyposażone jest w komorę 

mieszania. Jeżeli tak – może służyć jako 

urządzenie wentylacyjne. 

Wyboru nagrzewnicy można dokonać 

również ze względu na przeznaczenie 

obiektu. W budynkach, którym stawiamy 

wyższe wymagania estetyczne 

najlepiej zastosować aparaty o nowoczesnym 

wyglądzie. W obiektach 

gdzie występuje wysoka wilgotność, 

intensywne zapylenie powietrza i środowisko 

korozyjne najlepiej sprawdzają 

się nagrzewnice wyposażone 

w wentylator o wysokim stopniu 

ochrony (np. IP 66) i wymiennik ciepła 

pokryty powłoką antykorozyjną. 

W przypadku pomieszczeń zagrożonych 

wybuchem można zastosować 

aparat z wentylatorem w wykonaniu 

przeciwwybuchowym.” 

12. Jakie są najczęstsze błędy montażowe 

i czym one skutkują? 

Najczęstsze błędy montażowe to niewłaściwe 

podłączenie instalacji ciepła 

technologicznego (zamiana zasilenia 

z powrotem) oraz montaż urządzenia 

na niewłaściwej wysokości. 

Pierwszy przypadek wpłynie na zmniejszenie 

mocy grzewczej nagrzewnicy. 

Zamontowanie urządzenia zbyt nisko 

może powodować zbyt dużą prędkość 

przepływu powietrza w strefi e 

przebywania ludzi (co skutkuje zmniejszeniem 

komfortu pracy) czy w strefi e 

realizacji ważnych procesów przemysłowych 

(co wywołać może zakłócenie 

procesu). Zamontowanie nagrzewnic 

zbyt wysoko utrudni lub uniemożliwi 

uzyskanie wymaganych temperatur 

w interesujących nas obszarach pomieszczenia 

– będziemy grzali powietrze 

pod sufi tem, a nie tam, gdzie jest 

to wymagane. Błędem jest również 

montaż urządzeń w miejscu, w którym 

coś może zakłócać przepływ powietrza 

wydostającego się z nagrzewnicy oraz 

swobodny dopływ powietrza do urządzenia. 

13. Na czym polega serwisowanie instalacji 

z wodnymi nagrzewnicami 

i jak często należy je wykonywać? 

Serwis powinien odbywać się przynajmniej 

dwa razy w roku, a co najmniej 

przed każdym sezonem grzewczym. 

Powinien obejmować w szczególności 

przegląd stanu zabrudzenia lameli 

nagrzewnicy, zabrudzenia fi ltra siatkowego 

czynnika grzewczego, ciśnienia 

czynnika grzewczego, poprawności 

działania i szczelności zaworu regulacyjnego 

oraz poprawności działania 

automatyki sterującej. Należy sprawdzić 

też szczelność podłączenia instalacji 

wodnej. Przegląd serwisowy powinien 

również dotyczyć wentylatora. 

• 

46 


WYPRZEDZA 

KONKURENCJĘ 

cena od 949 PLN 

NOWE 

EC 

SILNIKI EC 

I TRÓJBIEGOWE 

NOWY DESIGN 

I TYPOSZEREG MOCY 

BEZKONKURENCYJNA 

RELACJA JAKOŚCI DO CENY 

w w w . V O L C A N O b y V T S . p l

O. ogrzewanie 

I pompa, i kocioł, 

czyli parę słów o instalacjach hybrydowych 

Pompy ciepła współpracujące z kotłami kondensacyjnymi? To rozwiązanie 

szczególnie polecane w przypadku termomodernizacji, energooszczędne 

i niemal bezawaryjne. W skrócie: przyszłość rynku grzewczego. 

Fot. 1. 

Podstawowe argumenty „za”? Przede wszystkim niezawodność ogrzewania i energooszczędność systemu. 

Fot. Vaillant

ogrzewanie O. 

Nie sposób nie zauważyć, że zmienia 

się podejście do energooszczędności 

oraz urządzeń, które pozwalają 

na obniżenie zużycia energii. Po 

okresie niepodzielnego królowania 

samodzielnych źródeł ciepła opartych 

na OZE obserwujemy dynamiczny 

rozwój innego segmentu rynku: 

systemów hybrydowych, „kombinowanych”, 

łączących w sobie zalety 

paru układów. Hybrydowe systemy 

grzewcze opierają się na współpracy 

kilku urządzeń do ogrzewania 

i przygotowania ciepłej wody użytkowej. 

Mogą być zasilane olejem lub 

gazem, energią słoneczną, gruntu 

lub powietrza, węglem, drewnem 

bądź energią elektryczną. Zaletą 

tego typu rozwiązań jest niezwykła 

elastyczność: w wyborze źródeł ciepła 

oraz parametrów ich współpracy. 

Przykładem takiego układu jest 

instalacja hybrydowa pompy ciepła 

i kotła kondensacyjnego, gazowego 

lub olejowego 

Pompa + kocioł 

Połączenie systemu pompy ciepła 

i kotła kondensacyjnego będzie optymalnym 

rozwiązaniem w przypadku 

obiektów z dostępem do sieci gazowej 

czy wyposażonych w ogrzewanie 

olejowe. Dzięki temu inwestor będzie 

mógł czerpać zyski z pracy obu układów 

– w takiej kombinacji, która zapewni 

mu możliwie niskie zużycie 

energii. 

Do współpracy z kondensacyjnymi 

kotłami gazowymi oraz olejowymi 

wielu producentów proponuje przede 

wszystkim powietrzne pompy ciepła. 

Wiąże się to z niższymi kosztami inwestycyjnymi 

(nie potrzebujemy skomplikowanej 

instalacji jak przy wodnej 

czy gruntowej pompie ciepła), ponadto 

takie rozwiązanie jest szczególnie 

polecane przy modernizacji instalacji 

grzewczej. 

Fot. Daikin 

Fot. 2. Koszty eksploatacji mogą być nieco wyższe niż w przypadku ogrzewania tylko za pomocą pompy ciepła, jednak mówimy 

o znacznie niższych kosztach inwestycyjnych. 


O. 

ogrzewanie 

Fot. 3. Jednym z proponowanych rozwiązań jest powietrzna pompa ciepła z możliwością 

podłączenia kotła gazowego. 

z d a n i e m 


Fot. NIBE 

Jak działa technologia hybrydowa? 

Specyfika pracy większości układów 

uzależniona jest od warunków panujących 

na zewnątrz. Najczęściej przy 

temperaturze 3-10 lub 15° C pracuje 

tylko pompa ciepła. Kiedy temperatura 

spada, pracuje zarówno pompa, 

jak i kocioł kondensacyjny. Z kolei 

kiedy temperatura osiąga poziom 

-3° C, pompa jest wyłączana, a kocioł 

przejmuje obowiązek ogrzania pomieszczeń. 

Przy takiej konfiguracji (tzn. kiedy 

moc grzewcza pompy zamyka się 

w przedziale 55-70%) uzyskuje się 

najlepszy efekt inwestycji w stosunku 

do oszczędności na kosztach 

ogrzewania. Koszty są tu o ok. 10- 

Hybrydowa pompa ciepła: system w zasadzie bez wad 

Autor Erwin Szczurek, koordynator sprzedaży systemów grzewczych, Daikin 

Hybrydowa pompa ciepła łączy w sobie wszystkie zalety pompy ciepła 

typu powietrze-woda i gazowego kotła kondensacyjnego, czyli 

dwóch obecnie najtańszych i najpopularniejszych bezobsługowych 

źródeł ciepła. Dzięki temu w eksploatacji daje znacznie korzystniejsze 

wyniki (o około 30%) niż każde z tych dwóch źródeł indywidualnie, 

a nawet niż połączenie ich w układ biwalentny, z uwagi na pracę 

hybrydową optymalizującą efektywność. 

Standardowy system biwalentny pracuje zazwyczaj alternatywnie 

albo biwalentnie równolegle, ale wtedy w obszarze stosunkowo niskich 

efektywności pompy ciepła, uniemożliwiając wykorzystanie 

zalet współpracy obydwu źródeł. 

Średnioroczne efektywności pompy ciepła w układzie hybrydowym 

wyrażone spółczynnikiem SCOP wynoszą około 5,0 choć możliwe 

są i wyższe wartości. W wyniku optymalizacji efektywności układu 

hybrydowego obszar współpracy dwu źródeł występuje temperaturowo 

pomiędzy samodzielną pracą pompy ciepła, a samodzielną 

pracą kotła. Zazwyczaj jest to przedział 5-6 K w obszarze temperatur 

około 0 o C. W tym właśnie przedziale częstotliwość występowania 

temperatur otoczenia powoduje, że do ogrzewanego budynku dostarczamy 

najwięcej energii w ciągu roku, a zatem mamy największy 

potencjał generowania oszczędności eksploatacyjnych. 

Praca hybrydowa charakteryzuje się znacznie wyższą efektywnością niż 

ma to miejsce w wypadku samodzielnej pracy poszczególnych źródeł ciepła 

zarówno indywidualnie, jak i w dowolnych układach biwalentnych. 

Ogromnym atutem rozwiązania hybrydowego jest też automatyka, 

której zadajemy tylko ceny nośników energii: prądu i gazu, 

a ona sama decyduje, z którego źródła i w jakim stopniu korzystać, 

dając znaczące korzyści w wypadku podwyżki cen jednego z mediów. 

Niestandardowo również realizowany jest podgrzew ciepłej wody 

użytkowej. Dzięki dodatkowemu wymiennikowi przepływowemu 

zapewniającemu bezpośrednią wymianę ciepła do CWU bez problemu 

uzyskiwane oszczędności w stosunku do dwufunkcyjnych 

kotłów osiągają 20%. Przepływowy podgrzew CWU ogranicza nam 

też wymaganą przestrzeń dla urządzeń, gdyż eliminuje konieczność 

montowania zasobnika, a dzięki bezpośredniej wymianie ciepła 

uzyskujemy bardzo wysoki stopień odzysku ciepła z kondensacji. 

Hybrydowa pompa ciepła doskonale dostosowana jest również 

do ogólnopolskiego programu dotacyjnego o nazwie Prosument, 

gdyż w przeciwieństwie do tradycyjnych kotłów korzysta z odnawialnej 

energii i zapewnia jednocześnie, konsumpcję pozyskiwanej 

z fotowoltaiki energii elektrycznej. 

Temperaturowy zakres pracy do 80 o C i wydajności grzewcze do 

27 kW to atrakcyjne parametry w porównaniu z dostępnymi na rynku, 

a wszystko to w stosunkowo nie wielkim urządzeniu i atrakcyjnej cenie. 

Hybrydowa pompa ciepła może zapewniać również chłodzenie 

latem, co przy coraz lepszej izolacyjności budynków nabiera coraz 

większego znaczenia. 

50 


ogrzewanie O. 

Fot. 4. System hybrydowy złożony z 1 - pompy powietrze-woda, 2 – wysokowydajnego kotła kondensacyjnego, 3 – systemowego regulatora 

pogodowego, 4 – zasobnika ciepłej wody, 5 – modułu sterowania pompą ciepła, 6 – modułu sprzęgła hydraulicznego o dużej pojemności.. 

20% wyższe niż w systemach, w których 

za całość procesu odpowiada 

tylko i wyłącznie pompa ciepła, np. 

gruntowa, jednak mówimy o znacznie 

niższych kosztach inwestycyjnych 

(do 40%). 

Dobór pompy cieplnej o mniejszej 

mocy grzewczej, pracującej z zakresie 

wyższych temperatur powietrza zewnętrznego, 

oznacza obniżenie kosztów 

inwestycyjnych i eksploatacyjnych. 

Warto zwrócić uwagę przede wszystkim 

na funkcje sterowania systemów, 

np. według zaprogramowanych kosztów 

kWh uzyskanej z gazu ziemnego 

i z sieci lub wartości emisji dwutlenku 

węgla dla obu źródeł. Układ optymalizuje 

zatem koszty ogrzewania, bazując 

na pracy pompy ciepła oraz załączając 

kocioł gazowy tylko wtedy, kiedy jest 

to opłacalne lub zasadne z ekologicznego 

punktu widzenia bądź opierając 

się o priorytet poziomu hałasu. W zależności 

od temperatury zewnętrznej 

i zebranych danych uruchamia źródło 

grzewcze bardziej „atrakcyjne” pod 

względem wymienionych aspektów. 

Jednocześnie instalacja hybrydowa 

zwiększa bezpieczeństwo użytkowania 

systemu – dzięki współpracy dwóch 

urządzeń mamy pewność, że w przypadku 

nagłego skoku kosztów jednego 

z nośników energii, jak gaz czy energia 

elektryczna. 

Fot. Daikin Fot. Vaillant 

Fot. 5. Dobór pompy cieplnej 

o mniejszej mocy grzewczej, pracującej 

z zakresie wyższych temperatur powietrza 

zewnętrznego, oznacza obniżenie kosztów 

inwestycyjnych i eksploatacyjnych 


51

O. 

ogrzewanie 

Fot. 6. Gazowy kocioł kondensacyjny obsługuje obciążenie szczytowe, gdy w wyjątkowo zimne dni nie można pozyskać wystarczającej 

ilości ciepła z atmosfery. 

Jakie rozwiązania? 

W układach hybrydowych sprawdzi 

się przede wszystkim powietrzna 

pompa ciepła z możliwością 

podłączenia zewnętrznego kotła 

kondensacyjnego lub hybrydowa 

centrala z wbudowanym kotłem, 

dzięki któremu nie ma konieczności 

stosowania dodatkowego źródła 

ciepła, np. w postaci grzałki zanurzeniowej. 

Często więc urządzenia 

– pompa ciepła powietrze-woda 

typu Split i kocioł kondensacyjny 

o mocy grzewczej 3,2 – 19 kW – są 

połączone w jednej obudowie. Na 

zewnątrz znajduje się zaś jednostka 

z zabudowanym osprzętem pompy. 

Jednostki wewnętrza i zewnętrzna 

są połączone ze sobą przewodami 

o małej średnicy, dlatego przekucia 

przez ściany budynku będą nieznaczne. 

Jeśli zależy nam na kompleksowym 

rozwiązaniu, możemy wybrać dodatkowo 

pompę z wbudowanym 

zasobnikiem c.w.u. oraz sterownikiem. 

Uzupełnieniem systemu będzie 

systemowy regulator pogody 

pozwalający dynamicznie reagować 

na zmiany temperatury zewnętrznej, 

52 


ogrzewanie O. 

Fot. Viessmann 

moduł sterowania oraz moduł sprzęgła 

hydraulicznego o dużej pojemności. 

Co interesujące, regulatory i sterowniki 

hybryd niejednokrotnie są przystosowane 

do aktywnej współpracy 

z instalacją fotowoltaiczną, dzięki 

czemu można zmaksymalizować zyski 

energetyczne, czerpiąc „darmowy 

prąd” ze słońca. 

Pomoc w modernizacji 

Systemy hybrydowe oparte o pompy 

ciepła współpracujące z kotłami kondensacyjnymi 

to rozwiązanie polecane 

zwłaszcza w przypadku termomodernizacji 

budynków. Powietrzną 

pompę ciepła możemy zainstalować 

bez większego remontu czy przeróbek 

– łączy się ona bezpośrednio 

z istniejącym już systemem grzewczym. 

Jeśli budynek ma podłączenie do sieci 

gazowej lub – tym bardziej – już korzysta 

z gazowego lub olejowego źródła 

grzewczego, doposażenie instalacji 

w pompę ciepła pozwoli na znaczące 

zredukowanie kosztów. Wykorzystanie 

starszego kotła bowiem również 

jest możliwe, jednak nie będzie już 

mowy o cyfrowej komunikacji pomiędzy 

źródłami ciepła. Mimo to sterownik 

nadal może efektywnie zarządzać 

pracą urządzenia – regulacja jego 

pracy będzie opierała się na pomiarze 

temperatury wody w buforze (sygnał 

załączający lub wyłączający kocioł 

będzie w ten sposób przekazywany 

z pompy ciepła do kotła). 

Nie zapominajmy, że włączenie pompy 

ciepła w działającą już, starszą instalację 

wymagałoby od inwestora zakupu nowych 

grzejników. Połączenie w jednym 

systemie pompy oraz kotła, np. kondensacyjnego, 

sprawia, że nie jest to 

konieczne. 

Hybrydy do nowych budynków? 

Według niektórych instalatorów 

pomysł montażu systemu hybrydowego 

pompa ciepła + kocioł 

kondensacyjny jest nieuzasadniony 

z ekonomicznego punktu widzenia. 

Inwestor musi ponieść koszty 

montażu pompy typu split, wydatki 

znacząco rosną, jeśli do działki trzeba 

doprowadzić instalację gazową. 

Kupujący często decydują się zatem 

na pracę pompy ciepła w początkowym 

okresie inwestycji oraz 

późniejsze doprowadzenie paliwa 

do kotła. Kluczowa w tej sytuacji jest 

moc grzewcza pompy. W układach 

hybrydowych wynosi zazwyczaj kilka 

kW, należy się więc zastanowić, 

czy przez pierwszy okres będzie 

w stanie pokryć zapotrzebowanie na 

ciepło. 

Jak dobieramy urządzenia? 

W przypadku instalacji hybrydowych 

zazwyczaj któreś ze źródeł ciepła 

wyróżnia się niższą mocą grzewczą 

w stosunku do potrzeb cieplnych budynku. 

Dzięki zamontowaniu w systemie 

wysokosprawnego źródła ciepła 

o niższej mocy grzewczej, jak chociażby 

pompa ciepła, można pokryć 

do 70-80% zapotrzebowania na energię 

grzewczą (niższa moc grzewcza 

pompy niż w sytuacji, gdy ma ona 

pokrywać 100% potrzeb cieplnych, 

sprawia ponadto, że zmniejszają się 

koszty eksploatacyjne) – z obliczeń 

jednego z producentów wynika, 

że przy obciążeniu cieplnym 14 kW 

70% zapotrzebowania pokrywanych 

jest przez pompę, a pozostałe 30% 

przez kocioł. Oznacza to, że w instalacji 

hybrydowej moc grzewcza kotła 

dobierana jest dla maksymalnego 

zapotrzebowania budynku na ciepło, 

a powietrznej pompy – odpowiednio 

do danej instalacji. 

Tylko z nowoczesnym 

sterownikiem 

Oczywiście, praca systemu jest możliwa 

dzięki wspomnianym nowoczesnym 

sterownikom do zarządzania. 

Układ reguluje i kontroluje pracę zarówno 

pompy ciepła, jak i kotła kondensacyjnego, 

ale również wentylacji 

z odzyskiem ciepła czy kolektorów 

słonecznych. Co interesujące, regulator 

stale kontroluje efektywność pracy 

pompy ciepła, czyli jej COP. Sterownik 

tak zarządza systemem, aby w danej 

chwili z największą mocą pracowało 

to urządzenie, które zasili instalację 

grzewczą po najniższych kosztach. 

Dzięki temu nie musimy manualnie 

ustawiać zakresu temperatury zewnętrznej 

dla każdego źródła ciepła 

ani wyliczać, w jaki sposób wykorzystać 

taryfę dwuczłonową. Niektóre 

modele nowoczesnych sterowników 

umożliwiają nawet wprowadzenie 

cen energii w taryfie dziennej i nocnej 

czy weekendowej wraz z dokładnym 

określeniem godzin obowiązywania 


53

O. 

ogrzewanie 

z d a n i e m 


Czy rozbudowując istniejący system grzewczy z kotłem gazowym 

o powietrzną pompę ciepła konieczna jest ingerencja w instalację 

grzejnikową i jej modernizacja? 

Autor Artur Radomski – Product Manager w fi rmie Nabilaton Sp. z o.o. 

Przy zastosowaniu pompy ciepła do istniejącego systemu grzewczego, 

należy zwrócić szczególną uwagę na różnicę w wytwarzaniu 

ciepła i funkcjonowaniu pompy ciepła w stosunku do kotła gazowego. 

Pierwszym istotnym aspektem jest temperatura zasilania 

systemu grzewczego, która dla pompy ciepła powinna wynosić 

maksymalnie 45°C, jeśli chcemy uzyskać niskie koszty eksploatacji. 

Jeżeli instalacja grzejnikowa była wysokotemperaturowa, 

to jej modernizacja będzie konieczna. Drugim wysoce istotnym 

i często pomijanym aspektem jest różnica temperatury pomiędzy 

zasilaniem, a powrotem. W celu efektywnej i bezawaryjnej pracy 

pompy ciepła tzw. delta temperaturowa (Δt) powinna wynosić 5K 

(w zależności od modelu pompy ciepła max. 12 K). W przypadku 

wysokotemperaturowych systemów grzewczych, grzejniki kalkulowane 

są na spadek temperatury rzędu 20K. W takich przypadkach 

instalację grzejnikową również należy poddać modernizacji 

i dostosować do nowych parametrów pracy. Podsumowując: 

przed zastosowaniem pompy ciepła do istniejącej instalacji grzejnikowej, 

należy sprawdzić, czy grzejniki będą w stanie współpracować 

z nowym źródłem ciepła tzn. czy przy nowych parametrach 

zasilania i powrotu będą w stanie zapewnić komfort cieplny. Przy 

doborze samej pompy ciepła, należy zwrócić uwagę, czy wyposażona 

jest w funkcję adaptacyjną, czyli czy posiada możliwość zdefiniowania 

przez użytkownika intensywności pracy pompy ciepła. 

Nowoczesne pompy ciepła Nabilaton Pro wyposażono w funkcję 

adaptacji do instalacji grzejnikowej przez wybór intensywności 

pracy fast. 

Fot. Viessmann 

Fot. 7. Układ optymalizuje koszty ogrzewania, bazując na pracy pompy ciepła oraz załączając kocioł gazowy tylko wtedy, kiedy jest to 

opłacalne. 

danych taryf. Ponadto kocioł i pompa 

ciepła „komunikują się” ze sobą, dzięki 

czemu możliwe jest np. dogrzanie 

wody przez kocioł, ale tylko o kilka 

brakujących stopni. 

Można śmiało założyć, że rozwiązania 

hybrydowe będą coraz popularniejsze. 

Niezawodność ogrzewania 

(ewentualna awaria jednego źródła 

grzewczego nie ma wpływu na drugie) 

i energooszczędność systemu to 

tylko niektóre z argumentów. 


Na podstawie materiałów: 

NIBE, Vaillant, Daikin, Viessmann 

54 


Hybrydowa pompa ciepła, 

Daikin Altherma 

Hybrydowa pompa ciepła jest jednym z najtańszych 

w eksploatacji bezobsługowych zródeł ciepła z obecnie 

dostępnych na rynku. Dzięki połączeniu zalet powietrznej pompy 

ciepła i kondensacyjnego kotła gazowego może współpracować 

zarówno z niskotemperaturowymi instalacjami podłogowymi, jak 

i ze średnio- oraz wysokotemperaturowymi instalacjami 

grzejnikowymi w sposób efektywny i ekonomiczny. 

W pompe ciepła wbudowany jest 

gazowy kocioł kondensacyjny 

o mocy 33 kW, który podczas 

bardzo niskiej temperatury 

powietrza na zewnątrz zapewni 

ciepło oraz niezawodną pracę 

niezależnie od warunków 

zewnętrznych i wymaganej 

temperatury zasilania. Ponadto 

kocioł przepływowo podgrzewa 

wodę użytkową, dzięki temu 

nie trzeba już stosować zasobnika 

z wężownicą. Dodatkowo, 

specjalnie zaprojektowany 

wymiennik ciepła wykorzystuje 

ciepło kondensacji, dzięki czemu 

woda użytkowa podgrzewana jest 

w sposób bardziej efektywny. 

Dwa tryby pracy 

Do ogrzewania pomieszczeń 

dostępne są dwa tryby pracy: 

ekonomiczny, w którym 

ciepło pobierane jest z tego 

zródła, które aktualnie jest 

bardziej efektywne. Przy wyższej 

temperaturze zewnętrznej pracuje 

tylko pompa ciepła. Następnie, 

wraz ze spadkiem temperatury 

zewnętrznej, urządzenie pracuje 

w trybie hybrydowym, w którym 

pompa ciepła przechodzi na 

podgrzew wstępny, a kocioł 

przejmuje pozostałe obciążenia, 

aby w końcu dla bardzo niskiej 

temperatury zewnętrznej kocioł 

całkowicie przejął pracę; 

ekologiczny, w którym ciepło 

pobierane jest z tego zródła, 

z którego aktualnie ma lepszy 

wskaźnik wykorzystania energii 

pierwotnej. Tutaj, podobnie 

jak podczas pracy w trybie 

ekonomicznym, w wyższej 

temperaturze pracuje tylko 

pompa ciepła, następnie 

urządzenie przechodzi w 

hybrydowy tryb pracy i dalej 

kocioł kondensacyjny, ale 

przełączenia następują w nieco 

innych zakresach temperatury 

zewnętrznej. 

Oszczędności eksploatacyjne 

W porównaniu ze standardowym, 

nowym gazowym kotłem 

kondensacyjnym, system 

daje oszczędności w kosztach 

eksploatacyjnych dochodzące 

nawet do 20%, natomiast w 

porównaniu z istniejącym 

analogicznym systemem, 

oszczędności przekraczają 30%, 

głównie dzięki wykorzystaniu 

zalet pompy ciepła i trybu 

hybrydowego. Pompa ciepła 

Altherma dostępna jest również z 

funkcją chłodzenia, zapewniając 

tym samym klimatyzację 

bez dodatkowych kosztów 

inwestycyjnych. 

Hybrydowa pompa ciepła Daikin Altherma otrzymała 

Złoty Medal MTP Instalacje 2014.

O. 

ogrzewanie 

Jak wykorzystać 

pompę ciepła do chłodzenia? 

Gros inwestorów nie zdaje sobie sprawy, że pompa ciepła to energooszczędne 

rozwiązanie zapewniające jednocześnie ogrzewanie, jak i chłodzenie. 

Za chłodzenie pomieszczeń jest odpowiedzialny system ogrzewania 

podłogowego, klimakonwektorów lub wentylacji. 

Fot. Danfoss 

Fot. 1. 

Jak wykorzystać pompę ciepła do chłodzenia? Najchętniej wdrażanym przez rozwiązaniem jest podłogówka. 

Inwestorzy największy nacisk 

wciąż kładą na instalacje grzewcze. 

Tymczasem chłodzenie 

budynków stanowi znacznie 

bardziej energochłonny proces, 

a zapotrzebowanie na chłód ma 

coraz większy udział w całorocznym 

bilansie energetycznym obiektów. Nie 

pomagają też nowoczesne standardy 

budowania, które przekonują do stosowania 

dużych przeszkleń pozwalających 

na przenikanie do wnętrza promieniowania 

słonecznego, czyli dodatkowo 

dogrzewających domy. Warto sięgnąć 

po rozwiązania umożliwiające efektywne 

chłodzenie obiektu, a jednocześnie 

– niewymagające znacznych nakładów 

fi nansowych. Jak pompy ciepła. 

56 


ogrzewanie O. 

Fot. Daikin 

Fot. 2. Zapotrzebowanie na chłód 

ma coraz większy udział w całorocznym 

bilansie energetycznym obiektów. 

Zimno za darmo 

Proces chłodzenia naturalnego (natural 

cooling) wykorzystuje naturalne właściwości 

dolnego źródła ciepła – gruntu 

lub wody gruntowej. Niska temperatura 

dolnego źródła ciepła umożliwia schłodzenie 

wnętrza budynku. Wystarczy 

zastosowanie wymiennika płytowego, 

pompy bądź zaworu trój- lub czterodrożnego. 

Co istotne, chłodzenie naturalne 

nie wymaga załączania sprężarki. 

Energię elektryczną pobierają jedynie 

pompy obiegowe oraz układy elektroniczne, 

jak regulator pompy. 

Efektywność procesu chłodzenia naturalnego 

w znacznym stopniu uzależniona 

jest od wielkości i parametrów dolnego 

źródła ciepła – jego temperatury i czasu 

wykorzystania. Jeśli system opiera się 

na gruncie, jego moc chłodnicza może 

się obniżyć pod koniec sezonu letniego, 

kiedy to grunt zgromadził już dużą ilość 

ciepła. Mimo iż dzięki chłodzeniu naturalnemu 

nie uzyskamy takiego komfortu 

cieplnego, jaki umożliwia klimatyzacja, 

to bardzo atrakcyjnie kształtuje się temat 

kosztów eksploatacyjnych. Współczynnik 

COP jest kilkukrotnie większy niż przy 

standardowej klimatyzacji, wynosi ok. 

15–20. Jednocześnie dzięki pracy układu 

chłodniczego dochodzi do regeneracji 

dolnego źródła (odbieramy z niego 

chłód, dostarczając doń ciepło zgromadzone 

w budynku). 

Podsumowując, tryb chłodzenia pasywnego 

to niemal bezpłatne w eksploatacji 

rozwiązanie – ale możliwe do realizacji 

jedynie w obiektach wyposażonych 

w gruntowe pompy ciepła (lub wykorzystujące 

wody gruntowe). Wydatki 

na chłodzenie są trzykrotnie niższe niż 

przy użyciu klimatyzatorów (niektórzy 

producenci mówią nawet o pięciokrotnym 

obniżeniu wydatków). Zalecany 

jest tu jednak umiarkowany optymizm. 

Możliwy do osiągnięcia efekt chłodzenia 

wynosi ok. 10°C, co oznacza, że przy 

temperaturze zewnętrznej osiągającej 

30°C, temperaturę we wnętrzu będziemy 

mogli obniżyć do 20°C. Największe 

ograniczenia dotyczą instalacji ogrzewania 

podłogowego. Temperatura zasilania 

nie powinna być niższa niż 18°C 

– nie możemy przekroczyć punktu rosy, 

nie mówiąc już o dyskomforcie związanym 

z zimną podłogą, jak również ograniczonej 

mocy chłodniczej gruntu. 

Chłodzenie aktywne, czyli… 

Naturalne chłodzenie to dobre rozwiązanie 

do domów jednorodzinnych, 

Fot. Nabilaton 

Fot. 4. Tryb chłodzenia pasywnego to 

niemal bezpłatne rozwiązanie, jednak 

w praktyce możliwe jedynie w obiektach 

wyposażonych w gruntowe pompy ciepła. 

Fot. NIBE 

Fot. 3. Pompa ciepła znakomicie 

zastąpi klimatyzację, jeśli chłodzenie nie 

jest priorytetem inwestora. 

w których priorytetem jest nie tyle 

utrzymanie najwyższego komfortu 

cieplnego latem, a koszty. Jeżeli jednak 

zależy nam na precyzyjnym regulowaniu 

mikroklimatu we wnętrzu 

czy niezbędne jest zachowanie stałej 

temperatury zasilania w całym okresie 

chłodniczym, zastosowanie znajdują 

aktywne układy chłodzenia (active 

cooling). Funkcja załącza się w przypadku 

większego zapotrzebowania 

na energię chłodniczą, którego nie 

wypełniłoby chłodzenie naturalne. 

Pompa ciepła działa tu w sposób odwrócony 

– odwrócony zostaje obieg 

czynnika chłodniczego w systemie, 

zmienia się jednocześnie kierunek 

przepływu ciepła. Parownik pełni 

funkcję skraplacza i odwrotnie, a ciepło 

z pomieszczeń przekazywane jest 

do czynnika chłodniczego. Aby pompa 

ciepła realizowała także inne zadania, 

wystarczy wykorzystanie zaworu 

trój- lub czterodrożnego (jego przełączanie 

realizuje zmianę kierunku przepływu 

czynnika chłodniczego przez 

urządzenie i jednocześnie wybór trybu 

grzania lub chłodzenia), a dodatkowo 

zaworu rozprężnego w obiegu 

czynnika chłodniczego. 


57

O. 

ogrzewanie 

Nie zapominajmy jednak, że podobnie 

jak w trybie grzania, również w trybie 

chłodzenia energia pobierana do pracy 

sprężarki zamieniana jest w ciepło. 

W przypadku realizowania funkcji chłodzenia 

może to prowadzić do pogorszenia 

mocy chłodniczej urządzenia oraz 

wskaźnika efektywności COP. 

Pamiętaj, że… 

Jeśli chłodzenie pomieszczeń będzie odbywało 

się w sposób naturalny, warto zastosować 

wymiennik ciepła dla chłodzenia 

i zaworu mieszającego. W przypadku 

gdy jeden system (np. podłogówka) 

będzie pełnił zarówno funkcję grzewczą, 

jak i chłodniczą, wymiennik oddzieli instalację 

dolnego źródła ciepła od obiegu 

urządzeń dystrybuujących ciepło/ 

chłód. Mieszacz pozwoli z kolei na dopasowanie 

zapotrzebowania chłodniczego 

do temperatury pomieszczeń oraz 

utrzymanie określonej charakterystyki 

roboczej. Montaż wymiennika ciepła 

i mieszacza nie jest konieczny w sytuacji, 

gdy instalacja chłodzenia tworzy obieg 

niezależny od instalacji grzewczej. 

Musimy pamiętać również o zabezpieczeniu 

systemu przed skraplaniem 

wilgoci, do czego niejednokrotnie dochodzi 

podczas chłodzenia za pomocą 

pompy ciepła. Zarówno wymiennik ciepła, 

jak i rurociągi czy armatura potrzebują 

paroszczelnej termoizolacji. 

Pompa ciepła 

zastąpi klimatyzację 

Najchętniej wdrażanym przez inwestorów 

i projektantów rozwiązaniem jest 

podłogówka, która w sezonie zimowym 

pełni funkcje grzewcze, a latem 

schładza pomieszczenia. Alternatywne 

sposoby dystrybucji chłodu uzyskanego 

z pompy ciepła to stropy chłodzące, 

wentylacja mechaniczna z odzyskiem 

ciepła, nagrzewnice lub konwektory 

wentylatorowe. 

Wielu inwestorów zastanawia się 

z kolei, czy do obniżenia temperatury 

w pomieszczeniach można wykorzystać 

grzejniki. Niestety, wskutek zbyt małej 

różnicy pomiędzy wodą chłodzącą 

z d a n i e m 


Chłodzenie: pompa powietrzna czy gruntowa? 

Michał Mika, Kierownik Produktu Pompy Ciepła Danfoss Poland 

Pompa powietrzna podczas chłodzenia odwraca obieg 

chłodniczy. Dolnym źródłem staje się schładzany budynek, 

a górnym powietrze zewnętrzne. Podczas wysokich temperatur 

powietrza zewnętrznego, efektywność i moc pompy 

powietrznej ulega zmniejszeniu, a więc koszt chłodzenia 

rośnie. Podczas chłodzenia pompa powietrzna może tylko 

usuwać zyski ciepła z budynku do powietrza zewnętrznego 

i nie może dodatkowo wykonywać żadnej innej czynności. 

Inaczej jest w przypadku pompy gruntowej. Usuwane ciepło 

podczas chłodzenia może być wykorzystywane do innych 

instalacji np. technologii basenowej lub przygotowania 

c.w.u. Jeżeli zrzut ciepła odbywa się tylko do gruntu, to 

dzięki niskiej temperaturze gruntu jest o co najmniej 30% 

bardziej efektywny, a więc tańszy. Pompy gruntowe umożliwiają 

także chłodzenie bez wykorzystania sprężarki – tzw. 

chłodzenie pasywne, które jest około 30-krotnie tańsze 

w stosowaniu niż tradycyjne chłodzenie z wykorzystaniem 

obiegu chłodniczego. 

Źródłem chłodu jest grunt, którego naturalna temperatura 

wynosi około 8°C, co jest wystarczające, aby schłodzić wodę 

cyrkulującą latem w instalacji podłogowej i ściennej lub powietrze 

wentylacyjne. Istnieją gruntowe pompy ciepła, które 

chłodzenie pasywne posiadają wbudowane i nie wymagają 

dodatkowych modułów. Podstawą decyzji o wyborze 

źródła chłodu jest znajomość kosztów tradycyjnego chłodzenia. 

Jeżeli założymy zyski ciepła na poziomie 100 W/m², 

to moc chłodnicza dla budynku o powierzchni 100 m² wyniesie 

10 kW. Jeżeli klimatyzator pracuje 10 h dziennie przez 

1 miesiąc, to usunie 10 kW x 300 h, czyli 3000 kWh ciepła, 

co przy efektywności 3 daje 1000 kWh energii elektrycznej 

za około 600 zł. Natomiast chłodzenie pasywne mogłoby 

kosztować około 20 zł. 

Na korzyść stosowania do chłodzenia pompy ciepła, czyli 

urządzenia zakupionego na potrzeby grzewcze jest również 

specyfika naszego klimatu. Jeżeli w naszej strefie klimatycznej 

używanie klimatyzacji sprowadza się do występujących 

sporadycznie upalnych dni, to zakup odrębnego urządzenia 

i tworzenie dodatkowej instalacji niewykorzystywanych przez 

znaczącą większość roku wydaje się być nieuzasadniony. 

Podsumowując, można stwierdzić, że tylko gruntowa pompa 

ciepła jest wielofunkcyjnym urządzeniem chłodniczym, 

które przy umiejętnym wykonaniu instalacji może zapewniać 

całoroczny komfort najmniejszym kosztem, a w przypadku 

basenu czy spa – także relaks. 

58 


ogrzewanie O. 

a powietrzem wewnątrz budynku jest 

to niemożliwe. 

• Ogrzewanie podłogowe 

Co interesujące, grzejnik podłogowy 

może z powodzeniem chłodzić pomieszczenie 

w sezonie letnim (choć z uwagi 

na różnice gęstości powietrza instalację 

chłodzącą najlepiej byłoby zamontować 

w suficie lub górnej części ścian). Chłodne 

powietrze kumuluje się przede wszystkim 

w niższych partiach pomieszczenia, nie 

mieszając się całkowicie z cieplejszym 

powietrzem, a mimo to powoduje obniżenie 

temperatury we wnętrzu. Aby 

komfort przebywania w pomieszczeniu 

był najwyższy, powierzchniowa temperatura 

ogrzewania podłogowego powinna 

oscylować wokół 20°C (stowarzyszenie 

AS-HARE ze względów zdrowotnych zaleca 

utrzymywanie temperatury podłogi 

powyżej 18,9°C). 

Do sterowania podłogówką w trybie 

chłodniczym konieczny jest czujnik wilgotności 

zapobiegający tworzeniu się 

kondensatu na powierzchni podłogi 

Fot. NIBE 

Fot. 6. Efektywność procesu chłodzenia 

naturalnego w dużym stopniu zależy od 

wielkości i parametrów dolnego źródła ciepła 

– jego temperatury i czasu wykorzystania. 

Fot. Daikin 

Fot. 5. Chłodzenie pompą ciepła realizujemy najczęściej za pomocą podłogówki, klimakonwektorów 

lub wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. 

oraz wyłączający chłodzenie w sytuacji 

przekroczenia wartości granicznej. 

Oczywiście, należy utrzymywać temperaturę 

zasilania poniżej punktu rosy. 

Nie możemy nie wspomnieć o jednym, 

podstawowym mankamencie takiego 

rozwiązania. Użytkownicy czasami skarżą 

się na dyskomfort związany z zimną 

podłogą i jej zbytnim wychładzaniem 

się w sezonie letnim. Z drugiej strony 

może to wynikać z nieprawidłowego czy 

nieprecyzyjnego sterowania układem 

i utrzymywania niższej temperatury powierzchni 

podłogi niż jest zalecane. 

• Klimakonwektory 

Chłodzenie pomieszczeń może być 

realizowane również za pomocą klimakonwektorów. 

W sezonie letnim przez 

urządzenia przepływa zimna woda pochodząca 

z pompy ciepła działającej 

w cyklu odwróconym, a zintegrowany 

wentylator (ze zmiennym ustawieniem 

prędkości obrotów) nawiewa schłodzone 

powietrze do pomieszczeń. Urządzenia 

pozwalają na precyzyjne sterowanie 

temperaturą, o ile oczywiście dobrano 

je do pomieszczenia pod kątem wydajności 

oraz właściwie ustalono temperaturę 

zasilania i powrotu. Zazwyczaj 

w przypadku systemów pracujących 

wyłącznie w trybie pasywnych temperatura 

doboru wynosi 10-12°C, a przy 

chłodzeniu – 8° C. 

• Wentylacja z odzyskiem ciepła 

Do chłodzenia realizowanego przez 

pompę ciepła można wykorzystać również 

instalację wentylacji mechanicznej, 

także z odzyskiem ciepła. Jednocześnie 

energia odzyskana z usuwanego powietrza 

będzie wspierać pracę systemu 

grzewczego – ciepłe powietrze przepływa 

przez wymiennik, w którym krąży 

czynnik dystrybuujący energię. Dzięki 

temu temperatura czynnika dolnego 

źródła wzrasta na wejściu do pompy, 

co powoduje zwiększenie wydajności 

pompy ciepła. Takie rozwiązanie jest 

wskazane w przypadku powietrznych 

pomp do c.w.u. Urządzenie wymusza 

przepływ powietrza w budynku, 

a energią odzyskaną ze strumienia zużytego 

powietrza przekazuje do zbiornika, 

w którym produkowana jest ciepła 

woda użytkowa. W innych systemach 

ciepło powietrza usuwanego wykorzystywane 

jest jednocześnie do przygotowania 

c.w.u., podgrzania wody 

w grzejnikach, jak i podniesienia temperatury 

świeżego powietrza nawiewanego 

do pomieszczeń. 


Na podstawie materiałów fi rm: 

Viessmann, Klimatech, NIBE 


59

w. 

wentylacja i klimatyzacja 

Klimatyzatory ścienne 

Przy zakupie klimatyzatora ściennego warto zwrócić uwagę na kilka 

czynników. Należy kierować się przeznaczeniem pomieszczenia, 

w którym urządzenie będzie pracowało, dodatkowymi jego funkcjami 

oraz sposobami sterowania. 

Fot. Daikin 

Fot. 1. 

Klimatyzator ścienny może stać się efektownym elementem wystroju. 

Zainteresowanie klimatyzatorami 

ściennymi w domkach i mieszkaniach 

stale rośnie. Bardzo popularna 

staje się możliwość 

samodzielnego kontrolowania 

temperatury w mieszkaniach, 

firmach i punktach usługowych. 

Wybór klimatyzatorów ściennych 

jest bardzo duży, dlatego warto 

dobrze przemyśleć zakup i nabyć 

wiedzę, na jaki typ klimatyzatora 

się zdecydować. Rynek na popyt 

odpowiada podażą: mamy cały 

arsenał urządzeń montowanych 

na stałe: mniejsze klimatyzatory 

przeznaczone do jednego pomieszczenia 

jak i całe systemy, składające się z kilku 

jednostek połączonych w jeden układ. 

Najważniejsze – obliczenia 

Jeśli kupujemy klimatyzator, poprośmy 

o pomoc specjalistę – zasugeruje nam 

coś na podstawie obliczeń bilansu cieplnego. 

Możemy też pokusić się o obliczenia 

samodzielne – na podstawie 

powierzchni pomieszczenia, w którym 

chcemy zainstalować urządzenie. Należy 

pamiętać, że wartość mocy chłodniczej 

potrzebna do schłodzenia 10 m 2 

pomieszczenia wynosi 1 kW. 

Co warto przemyśleć 

Na pewno warto dobrze umiejscowić 

urządzenie klimatyzacyjne, tak aby 

strumień zimnego powietrza nie wiał 

bezpośrednio na osoby przebywające 

w klimatyzowanym pomieszczeniu. 

Takie powietrze ma niską temperaturę 

i może spowodować przykre odczucia 

a nawet przeziębienie. W zależności od 

zasobności portfela można wybrać klimatyzatory 

z opcją inwerterową lub tańsze, 

zwyczajne z opcją ON/OFF. Warto jednak 

zainwestować w to pierwsze rozwiązanie 

– ponieważ szybko nam się zwróci – urządzenia 

z inwerterem charakteryzują się ni- 

60 


wentylacja i klimatyzacja w. 

Fot. Daikin 

Fot. Daikin 

Fot. 2. 

Klimatyzator Daikin URURU SARARA FTXZ 

Fot. 3. 

Klimatyzator Daikin EMURA FTXG 

skim poborem energii elektrycznej, dzięki 

nowoczesnej sprężarce, która płynnie 

reguluje wydajność. Warto też przemyśleć, 

czy klimatyzator ma tylko chłodzić 

pomieszczenie, czy dodatkowo je ogrzewać. 

Niektóre z modeli są wyposażone 

w pompę ciepła, a ta może wspomagać 

inne urządzenia ogrzewające w pomieszczeniu. 

Kupując klimatyzator, warto nabyć 

taki z filtrem dla dzieci i alergików – w trosce 

o zdrowie. 

Obudowa 

Na rynku możemy znaleźć obudowy klimatyzatorów 

w najprzeróżniejszych kolorach: 

białe, srebrne, czarne itp., a także 

Fot. 4. Klimatyzator przypodłogowy 

Daikin NEXURA FVXG 

Fot. Daikin 

w różnych fasonach, pozwalających 

na wybranie optymalnego rozwiązania 

do skonkretyzowanego wnętrza. Hitem 

są klimatyzatory podświetlane lub przypominające 

obraz. Szczególnie dobrze 

dobrany do klimatu wnętrza powinno 

być to urządzenie, które znajduje się 

w miejscu często odwiedzanym przez 

użytkowników lokalu czy mieszkańców 

pomieszczenia. Można tez pomyśleć 

o zminimalizowaniu hałasu, jaki 

powoduje urządzenie – poziom mocy 

akustycznej nie powinien przekroczyć 

26 dB(A) na niskim biegu. 

Bo liczy się wnętrze 

Warto zwrócić uwagę, aby agregat 

zewnętrzny był w miarę blisko jednostki 

wewnętrznej by uniknąć koryt 

instalacyjnych na ścianie w salonie 

z d a n i e m 


Czy wykorzystanie klimatyzatorów ściennych do ogrzewania 

pomieszczeń jest ekonomicznie uzasadnione w naszych 

warunkach klimatycznych? 

Marcin Jaworski - Product Manager w fi rmie Zymetric Sp. z o.o. 

Generalnego Przedstawiciela Midea w Polsce 

Kupując nowoczesny klimatyzator otrzymujemy urządzenie, które 

będzie spełniać funkcję zarówno chłodzenia w upalne dni, jak i ogrzewania 

w okresie jesienno-zimowym, ponieważ w znakomitej większości 

obecne na rynku klimatyzatory ścienne pracują jako rewersyjna 

pompa ciepła. Urządzenia topowych producentów mogą pracować 

w trybie grzania nawet do temperatury zewnętrznej -27°C, a więc 

znacznie poniżej temperatur występujących w Polsce, co gwarantuje 

niezawodność działania. Jednakże pamiętajmy, że wszystkie urządzenia 

klimatyzacyjne charakteryzują się spadkiem wydajności grzewczej 

wraz ze spadkiem temperatury zewnętrznej i trzeba wziąć to pod 

uwagę podczas doboru urządzenia. Ekonomiczną zasadność stosowania 

klimatyzatorów do ogrzewania, widać w porównaniu z grzejnikami 

elektrycznymi. Grzejnik o mocy 2500 W zużywa 2500 W energii 

elektrycznej, a klimatyzator o takiej samej wydajności grzewczej 

zużywa jedynie 630W. Jest to oszczędność w kosztach ogrzewania 

na poziomie 75%. Klimatyzator jest urządzeniem bezobsługowym, to 

znaczy, że wystarczy przy pomocy pilota nastawić żądaną temperaturę, 

a urządzenie samo dostosuje swoją pracę do wymaganych warunków. 

Niewątpliwą zaletą ogrzewania przez klimatyzator jest również 

filtrowanie i oczyszczanie powietrza. Nie ma również konieczności 

zaopatrywania urządzenia w paliwo, czy nadzorowania jego pracy. 

Dodatkowo klimatyzatory posiadają możliwość zdalnego sterowania 

przez WiFi z dowolnego smartfonu, co obecnie jest istotną kwestią, 

wymaganą przez użytkowników. 


61

w. 


Fot. Lindab 

Fot. 5. 

Klimatyzator ścienny Galanz Kudo doskonale wpisuje się w nowoczesne wnętrza. 

lub na elewacji. Poza tym należy też 

zwrócić uwagę na sposób, w jaki odprowadzone 

są skropliny. Rozwiązaniem 

najlepszym jest grawitacyjne 

odprowadzanie skroplin na zewnątrz 

pomieszczenia, w którym jest zamontowane 

urządzenie. Jeżeli brak 

takiej możliwości – należy zastosować 

pompkę skroplin. Minusem tego 

ostatniego rozwiązania jest to, że taka 

pompka wytwarza hałas i drgania podczas 

użytkowania urządzenia. Klimatyzatory 

są zazwyczaj sterowane pilotem. 

Fantastycznym rozwiązaniem, bardzo 

nowoczesnym a jednocześnie funkcjonalnym, 

są piloty świecące w ciemnościach, 

tzw. fl uoroscencyjne. Wybierając 

urządzenie, koniecznie trzeba zwrócić 

uwagę na wyposażenie dodatkowe 

klimatyzatorów: może to być czujnik 

ruchu uruchamiający pracę w momencie 

pojawienia się użytkownika, 

automatyczny restart odpowiedzialny 

za ciągłość pracy urządzenia w chwili 

spadku napięcia, specjalna funkcja cichej 

pracy, która świetnie sprawdza się 

w pokojach dziecinnych. 

62 



z d a n i e m 


Klimatyzatory ścienne 

Agnieszka Pióro, Daikin Airconditioning Poland Sp. z o.o. 

Do najpopularniejszych klimatyzacyjnych jednostek wewnętrznych 

należą urządzenia naścienne. Wykorzystywane są 

zarówno w biurach, niewielkich sklepach jak i zakładach usługowych, 

jednak najczęściej stosowane są w mieszkaniach. 

Wciąż rozwijająca się technologia sprawia, że aktualnie oprócz 

funkcji nawiewu zimnego powietrza, który ma na celu schłodzenie 

pomieszczenia, jednostki naścienne posiadają szereg 

bardzo przydatnych funkcji. Te podstawowe mają za zadanie 

sprawić, aby użytkownik czuł się komfortowo, co oznacza np., 

że urządzenie może dodatkowo oczyszczać powietrze, nawilżać 

je lub osuszać. Zaawansowane modele wyposażone 

mogą być w czujnik „inteligentne oko”, dzięki któremu strumień 

powietrza kierowany jest z dala od osób, co pozwala 

unikać nieprzyjemnego chłodu „na plecach”. Równie istotne 

są rozwiązania zwiększające ekonomiczność, a należą do nich 

między innymi czujniki ruchu, praca podczas nieobecności, 

oszczędność w trybie gotowości i wiele innych, dzięki którym 

rachunki za energię mogą być pod kontrolą. 

Fot. Lindab 

Fot. Zymetric 

Fot. 6. 

Klimatyzator ścienny Galanz Arcus. 

Fot. 7. Nowoczesne klimatyzatory Midea spełniają funkcję zarówno 

chłodzenia w upalne dni, jak i ogrzewania w okresie jesienno-zimowym 

O czym warto pamiętać 

Przede wszystkim o tym, że różnica w temperaturze 

na dworze a w pomieszczeniu 

nie powinna być większa niż 8 o C – jest to 

wiedza potrzebna każdemu użytkownikowi 

urządzenia. Dobór instalacji a także 

jej montaż warto natomiast powierzyć firmie 

instalacyjnej, która zrobi to profesjonalnie. 

Należy też pamiętać, że w wypadku 

montażu urządzenia w bloku trzeba to 

uzgodnić z administracją budynku – czasem 

wiąże się to niestety z dodatkowymi 

opłatami. Warto zadbać, aby jednostka 

zewnętrzna była zamontowana w miejscu 

wygodnym zarówno do montażu, 

jak i serwisu, a także nienasłonecznionym, 

aby wykorzystywane było nienagrzane 

powietrze. Powinna być także zabezpieczona 

przed śniegiem czy silnym wiatrem, 

ale w taki sposób, aby ewentualne daszki 

czy ścianki nie ograniczały odbioru ciepła. 

Ważne jest, aby dbać o filtry 0 – regularnie 

je czyścić letnią wodą z dodatkiem 

detergentu i systematycznie wymieniać. 

Nie należy też zapominać o regularnym 

wietrzeniu klimatyzowanego pomieszczenia, 

ale oczywiście wtedy, gdy jest ono 

wyłączone. Przy włączonym klimatyzatorze 

okna i drzwi powinny być zamknięte. 

Fot. Zymetric 

Fot. 8. Klimatyzator Midea to urządzenie 

praktycznie bezobsługowe. Wystarczy przy 

pomocy pilota nastawić żądaną temperaturę, 

a urządzenie samo dostosuje swoją pracę do 

wymaganych warunków. 

A jakie są koszty? 

Najtańsze klimatyzatory ścienne, dostępne 

w marketach, można kupić już za cenę 

1 000 zł. Niestety, mogą nie spełnić oczekiwań 

co bardziej wymagającej klienteli: 

są z reguły kiepskiej mocy i po prostu 

nieładnie wyglądają. Poza tym są nietrwałe, 

a szansa na serwis po dwuletniej 

gwarancji praktycznie nie istnieje. Zaletą 

takich klimatyzatorów jest to, że nadają 

się do samodzielnego montażu, gdy 

tymczasem do tych bardziej skomplikowanych 

modeli potrzebny jest fachowiec. 

Koszt jego usługi waha się między kwota 

1000 a 1 500 zł. W tę kwotę wlicza się juz 

wszystkie niezbędne do montażu części. 

Wygodnie jest więc kupić w specjalistycznym 

sklepie klimatyzator renomowanej 

firmy wraz z usługą jego zamontowania. 

Małgorzata Szcześniak 


63

w. 


Seria M – urządzenia Mitsubishi Electric 

do mieszkań, domów, niewielkich biur 

i gabinetów 

PROMOCJA 

Klimatyzatory pokojowe 

zapewniające optymalny 

komfort 

Seria M umożliwia energooszczędne 

chłodzenie lub ogrzewanie 

małych i średnich pomieszczeń. 

Nowoczesność urządzeń 

umożliwia ich montaż jako rozwiązań 

typu Single lub Multi Split w mieszkaniach, 

małych biurach lub gabinetach. 

Urządzenia te doskonale wtapiają się 

w wystrój wnętrza: ich niewielkie wymiary, 

elegancki wygląd i bezgłośna praca 

sprawiają, że ich obecność jest niemal 

niezauważalna. Jednocześnie, dzięki ich 

pracy, w pomieszczeniach, w których 

są zainstalowane, panują komfortowe 

warunki. 

64 



Fot. 1. 

Urządzenia ścienne MSZ-EF. 

Warianty systemu 

• Zakres mocy od 1,5 kW do 15,5 kW 

tylko do chłodzenia lub do chłodzenia 

i grzania. 

• Układ Single Split lub Multi Split z 2 

– 8 urządzeniami wewnętrznymi. 

• Łatwe w montażu urządzenia wewnętrzne 

– w wykonaniu kasetonowym, 

podstropowym, kanałowym, 

ściennym i przypodłogowym. 

• Energooszczędne urządzenia zewnętrzne 

w formie inwerterowych 

pomp ciepła. 

• Zasilanie 230 V, jednofazowe, 50 Hz 

lub 380 – 415 V, trójfazowe, 50 Hz. 

Pilot przewodowy PAR-31MAA 

i PAC-YT52CRA 

Wszystkie urządzenia z Serii M mogą 

być obsługiwane także za pomocą pilota 

przewodowego (niektóre modele 

mogą wymagać adaptera do podłączenia 

sterownika). Do wyboru są 

piloty przewodowe: kompaktowe 

PAC-YT52CRA i bardziej zaawansowane 

PAR-31MAA/PAR-32MAA 

z przydatną funkcją programatora 

tygodniowego. Oba rodzaje sterowania 

wyposażone są w podświetlany 

wyświetlacz ciekłokrystaliczny są 

łatwe w obsłudze. 

Zalety 

Stylistyka 

Wszystkie urządzenia wewnętrzne zaprojektowano 

z dużą starannością. W zależności 

od wybranego rodzaju i modelu oferowane 

są w kolorze białym, lub jak seria MSZ-EF 

w kolorze srebrnym, czarnym i białym. 

Cicha praca 

• Wyciszone jednostki wewnętrzne 

pracują niemal bezgłośnie. 

• Pracy urządzeń ściennych MSZ- 

-FH25/35VE w trybie chłodzenia 

z włączoną funkcją Sleep towarzyszy 

ledwo słyszalny szum powietrza 

o głośności zaledwie 20 dB(A). 

Najwyższa efektywność energetyczna 

• Energooszczędna technologia inwerterowa: 

Systemy inwerterowe pracują 

ekonomicznie dzięki bezstopniowej 

regulacji mocy. Udostępniają dokładnie 

tyle mocy chłodniczej/grzewczej, ile 

potrzebne jest w danym momencie. 

• Energooszczędne sprężarki wytwarzają 

minimalną ilość hałasu i drgań. 

Znak jakości dla klimatyzatorów 

pokojowych 

Zrzeszenie branżowe Fachverband 

Gebäude-Klima e.V. (FGK) przyznało 

wszystkim urządzeniom typu Split 

z funkcją pompy ciepła firmy Mitsubishi 

Electric nowy znak jakości dla 

klimatyzatorów pokojowych. Za najważniejsze 

kryteria wyróżnienia uznano 

m.in.: 

• Najwyższa efektywność energetyczna 

– tylko urządzenia inwerterowe 

mogą nosić znak jakości. 

• Gwarantowana dostępność części 

zamiennych przynajmniej przez okres 

dziesięciu lat. 

Fot. 2. Urządzenie kasetonowe jednostronne 

MLZ-KA. 

Fot. 3. 

Urządzenie ścienne MSZ-SF. 

Fot. 4. 

Urządzenia ścienne: MSZ-FH, MSZ-GF, MSZ-HJ. 


65

w. 


Fot. 5. Urządzenia ścienne MSZ-EF Serii M występują w trzech wariantach kolorystycznych dzięki czemu można idealnie dopasować je 

do wystroju wnętrza. 

• Rozbudowana oferta szkoleń, pomoc 

podczas planowania i kompletna dokumentacja. 

• Gwarantowane dotrzymanie danych 

technicznych zawartych w katalogach, 

parametry obliczane zgodnie 

z normą EN 14511. 

Urządzenia ścienne Premium 

Serii M – MSZ-EF – Technika 

w najpiękniejszej formie 

Dekoracyjne urządzenia ścienne Premium 

stanowią udane połączenie estetyki z nowatorską 

techniką klimatyzacyjną. Nadają 

się do pomieszczeń o praktycznie dowolnej 

powierzchni. Dostępne są w sześciu 

wersjach o mocy chłodniczej do 5,0 kW 

i mocy grzewczej do 5,8 kW. 

Urządzenia Mitsubishi Electric serii 

Premium MSZ-EF zostały nagrodzone 

reddot design award 2015 oraz nagrodą 

Good Design. Zdaniem ekspertów 

Fot. 6. 

Urządzenia serii MSZ-EF dostępne są w sześciu wersjach o mocy chłodniczej do 5,0 kW i mocy grzewczej do 5,8 kW. 

66 



Fot. 7. 

Urządzenie przypodłogowe MFZ-KJ; urządzenie kanałowe SEZ-KD; urządzenie kasetonowe czterostronne SLZ-KF. 

urządzenia te to doskonałe połączenie 

najwyższej wydajności i minimalistycznego, 

eleganckiego wyglądu. Jednostki 

ścienne MSZ-EF to wg przyznających 

nagrody idealna symbioza estetyki japońskiej 

Zen z europejskimi preferencjami 

projektowymi. Urządzenia o tak 

czystych liniach i smukłych kształtach 

mogą być znakomitym wyposażeniem 

nowoczesnych wnętrz. 

Dekoracyjne urządzenia ścienne Premium 

stanowią udane połączenie ambicji estetycznych 

z nowatorską techniką klimatyzacyjną. 

Smukła obudowa i trzy dostępne 

kolory – błyszczący biały, błyszczący czarny 

i matowy srebrny – umożliwiają harmonijną 

integrację z wystrojem wnętrza. Korzystny 

wpływ na poczucie harmonii ma 

także bardzo niski poziom hałasu wynoszący 

zaledwie 21 decybeli, co umożliwia 

montaż we wrażliwych na hałas pomieszczeniach 

mieszkalnych i gabinetach. 

Poprzez nowatorską technikę inwerterową 

dekoracyjne urządzenia 

ścienne Premium osiągają klasę efektywności 

energetycznej A+++ w trybie 

chłodzenia i A++ w trybie grzania. 

Urządzenia serii MSZ-EF mogą 

pracować w układach typu Single lub 

Multi Split. 

Urządzenia zachowują swoją symetryczną 

formę także podczas pracy. Jedyna 

widoczna zmiana to otwieranie i zamykanie 

się wąskiej żaluzji powietrznej. 

Wszystkie jednostki ścienne Premium są 

wyposażone w inteligentny pilot zdalnego 

sterowania o minimalistycznym 

wzornictwie. Praktyczny programator 

tygodniowy umożliwia zapisywanie 

preferowanych ustawień dla poszczególnych 

godzin i dba o oszczędność 

energii. 

• 

REKLAMA 


67

w. 


Zehnder ComfoAir Q 

– nowa generacja central wentylacyjnych 

Firma Zehnder to europejski lider w dziedzinie innowacyjnych rozwiązań 

w zakresie ogrzewania oraz komfortowej wentylacji z odzyskiem ciepła 

dedykowanych w głównej mierze do budynków jedno- i wielorodzinnych. 

W bieżącym roku, w ofercie fi rmy pojawiły się dwa innowacyjne 

rozwiązania – grzejnik Zmart z wymiennikiem z tworzywa sztucznego 

oraz najnowocześniejsza na rynku centrala wentylacyjna ComfoAir Q. 

PROMOCJA 

Fot. 1. 

Zehnder ComfoAir Q – nowe standardy w zakresie montażu i uruchomienia. 

Zehnder ComfoAir Q zastąpi niezwykle 

udaną i znaną serię jednostek 

ComfoAir. Nowe modele zostały 

udoskonalone przede wszystkim pod 

kątem jeszcze większej efektywności 

i związanej z tym energooszczędności. 

Wyznaczają nowe standardy 

w zakresie montażu, uruchomienia, 

obsługi, wzornictwa i cichej pracy systemu 

wentylacji. Dzięki temu m.in. 

centrala ComfoAir Q350 oraz nowy 

gruntowy glikolowy wymiennik 

ciepła ComfoFond-L Q wyróżniono 

prestiżowymi złotymi medalami Międzynarodowych 

Targów Poznańskich 

oraz nagrodą Lider Instalacji 2016. 

Nowy typoszereg urządzeń ComfoAir 

Q składa się z trzech central 

wentylacyjnych, oferujących wydajności 

350, 450 lub 600 m³/h przy 

sprężu dyspozycyjnym wynoszącym 

200 Pa. Będzie on stopniowo zastępować 

poprzednią znaną serię ComfoAir 

350/450/550. Ważnym i wartym podkreślenia 

punktem nowej oferty jest 

zwiększenie wydajności do 600 m³/h. 

Oznacza to, że Zehnder ComfoAir Q 

optymalnie sprawdzi się również w biurach 

jak i budynkach komercyjnych. 

Przy opracowywaniu nowych urządzeń, 

szczególny nacisk położono 

na zwiększenie efektywności 

energetycznej. Uzyskano to m.in. 

poprzez zastosowanie odpowiednio 

dobranych podzespołów, dzięki czemu 

jeszcze bardziej wykorzystano 

wnętrze centrali. Nowy wymien- 

68 



Fot. 2. 

Zehnder ComfoAir Q – intuicyjna obsługa za pomocą wyświetlacza. 

nik ciepła, oraz filtry, wentylatory, 

modulowany bypass i nagrzewnica 

wstępna, znacznie zmniejszają opory 

powietrza, dzięki czemu osiągnięto 

Fot. 3. Zehnder ComfoAir Q – centrala 

wentylacyjna sterowana poprzez aplikację 

mobilną. 

odpowiednio dla każdego modelu, 

niższy współczynnik SFP. Dla 

użytkownika oznacza to niższe zużycie 

energii, przy równoczesnym 

wzroście komfortu przy stosowaniu 

wentylacji mechanicznej z odzyskiem 

ciepła. Zastosowany wymiennik 

ciepła, który dostępny jest również 

w wersji entalpicznej (odzysk 

wilgoci) charakteryzuje się większą 

powierzchnią wymiany ciepła, przez 

co sprawność układu wentylacji jest 

jeszcze wyższa. Dodatkowo wpływ 

na optymalne działanie układu ma 

zastosowana nowa technologia adaptacji 

do klimatu, uwzględniająca 

różną percepcję temperatury przez 

ludzi np. w słoneczny wiosenny 

dzień o temperaturze 15°C, do budynku 

doprowadzane jest zimniejsze 

powietrze niż w porównywalnym 

dniu jesienią. Dlatego technologia 

nowego urządzenia działa w oparciu 

o adaptacyjną temperaturę 

komfortu – RMOT (Running Mean 

Outdoor Temperature), czyli średnią 

temperaturę z pięciu ostatnich 

dni. Dzięki zastosowaniu tego innowacyjnego 

rozwiązania, urządzenie 

w pełni automatyczny sposób będzie 

regulowało pracę bypassu. 

Niezmiernie ważną funkcją dla przyszłego 

użytkownika central wentylacyjnych 

ComfoAir Q, jest zastosowana 

przez producenta nowa technologia 

Flow Control, mająca za zadanie 

kontrolę przepływu mas powietrza. 

Kontrola przepływu zapewnia to poprzez 

ignorowanie krótkotrwałych, 

chwilowych oddziaływań (np. powiewów 

wiatru), unikając w ten sposób 

negatywnych efektów działania 

wentylatorów. Moduł sterowania oraz 

wbudowane czujniki, zapewniają 

zrównoważony przepływ powietrza 

w budynku, umożliwiając jeszcze bardziej 

wydajne działanie systemu wentylacji. 

Nowa koncepcja fi ltrów, zastosowanych 

w ComfoAir Q, zapewnia optymalny 

poziom higieny dla całego systemu. 

Zwiększona powierzchnia fi ltracji oraz 

100% szczelność fi ltrów, zapobiegają 

przedostawaniu się zanieczyszczeń 

do całego systemu, a co za tym idzie 

do wentylowanych pomieszczeń. 

Wskaźnik ostrzegawczy w jednostce 

ComfoAir Q sygnalizuje potrzebę 

wymiany lub kontroli fi ltrów, na podstawie 

czasu, jak i ilości transportowanego 

powietrza. Podczas wymiany 

fi ltrów, użytkownik postępuje zgodnie 

z zaleceniami kreatora, który wyświetla 

poszczególne etapy na wyświetlaczu 

znajdującym się na obudowie. 

Podobnie jak w przypadku fi ltrów, centrala 

wentylacyjna pokazuje w czasie 

rzeczywistym szereg informacji, 

dając użytkownikowi lepsze rozeznanie 

w zakresie zużycia energii 

i ochrony środowiska. Obsługa może 

odbywać się za pomocą wyświetlacza, 

sterownika zewnętrznego lub z użyciem 

dedykowanej aplikacji dla urządzeń 

mobilnych. 

W opracowaniu central wentylacyjnych 

Zehnder ComfoAir Q uwzględniono 

praktyczne aspekty montażu. Możliwość 

przezbrojenia urządzenia np. 

z wersji lewej na prawą, kreator uruchomienia 

systemu, który umożliwia 

3-stopniowe, optymalne ustawienie 

instalacji wentylacyjnej. Prędkość obrotowa 

wentylatorów regulowana 

jest automatycznie za pomocą czujników, 

dzięki czemu uruchomienie systemu 

dla instalatora, nie będzie czasochłonną 

czynnością. 

• 


69

w. 


Szukanie maksymalnej efektywności 

wywietrzników grawitacyjnych Zefir-150 

Wymagania stawiane przez współczesny świat techniki nie pozwalają 

spocząć na laurach. Również ambitny projektant urządzeń wentylacyjnych 

ciągle poszukuje nowych rozwiązań, które wdrożone w nowy wyrób lub 

już istniejący ale będący na etapie modyfi kowania, pozwoli postawić go 

na wyższym poziomie jakości i zwiększy efektywność jego działania. 

PROMOCJA 

Procesy te, jeszcze do niedawna wymagały wielu prób, 

badań prototypowych, kolejnych zmian i montowania 

kosztownych stanowisk pomiarowych. Uzyskanie optymalnego 

efektu trwało, w zależności od złożoności problemu, 

nieraz wiele miesięcy a efekt końcowy nierzadko był 

pewnym kompromisem, wymuszonym względami ekonomicznymi. 

Czas poganiał badaczy i konstruktorów, bo 

przecież względy ekonomiczne nakazywały jak najszybciej 

wprowadzić produkt na rynek. 

Współczesny konstruktor, wyposażony w zaawansowane 

oprogramowanie, posiadający możliwości wydruku 

w technice 3D swoich pomysłów, posiada jeszcze narzędzia 

symulacji quasi rzeczywistej wyrobu. Ma więc potężne 

narzędzia w swoim warsztacie pracy, a produkty fi nalne 

są doskonalsze i powstają szybciej, przy zmniejszonych 

nakładach na wykonanie prototypu. 

Prześledźmy ostatnią modyfi kację wywietrznika grawitacyjnego 

Zefi r-150. Produkt ten powstał kilkanaście lat 

temu, jednak teraz stanęliśmy przed zadaniem poprawienia 

jego efektywności. Ograniczeniem były gabaryty, 

chodziło o to by nie zmieniając wysokości i średnicy zewnętrznej, 

tak przemodelować kształt żaluzji by poprawić 

poziom podciśnień wytwarzanych w strudze powietrza 

zewnętrznego. Po kilku próbach projektowych powstała 

żaluzja, która z wklęsłej stała się wypukła. Tak skonstruowany 

wywietrznik poddano badaniom modelowym. 

Na rys. 1 przedstawiono schemat pomiarowy, w którym 

widać, że badane urządzenie starano się sprawdzić przy 

różnych prędkościach i kątach padania wiatru na wywietrznik. 

Rys. 1. Schemat pomiarowy badanego modelu wywietrznika 

Zefir-150/M. 

Model wykonano w środowisku Creo 3.0, poddano analizie 

wykorzystując program FloEFD. Wizualizację wartości 

podciśnień oraz strug i turbulencji powietrza zarówno 

wewnątrz wywietrznika jak również wokół niego przedstawiają 

rysunki 2, 3, 4, 5, 6, 7, a wyniki wartości podciśnień 

zapisano w tabeli 1. Widać wyraźnie, że efektywność 

jest największa przy poziomej strudze wiatru ale w każdym 

przypadku przy różnych kątach jego padania występują 

podciśnienia, co jest istotne dla poprawnej pracy 

wywietrznika na obiekcie. Wywietrznik o takich cechach 

minimalizuje “cofki” powietrza do kanału z zewnątrz, a to 

jest przecież główną bolączką wentylacji naturalnej w budynkach. 

Tabela 1. Tabela zbiorcza wartości podciśnienia (Pa) na wlocie do wywietrznika w funkcji prędkości i kąta padania wiatru. 

Kąt padania wiatru 

Siła wiatru -60 st. -45 st. -30 st. 0 +30 st +45 st +60 st 

2 m/s -0,40 -0,10 -0,12 -0,68 -0,21 -0,10 -0,05 

4 m/s -0,52 -0,48 -0,46 -2,62 -0,41 -0,32 -0,22 

6 m/s -1,75 -1,43 -1,00 -5,21 -0,90 -0,70 -0,51 

8 m/s -1,96 -1,55 -1,25 -11,5 -1,24 -1,26 -1,15 

70 



Rys. 2. Aksjonometryczny schemat badanego modelu wywietrznika 

Zefir-150/M z zaznaczonym przekrojem poddanym analizie 

modelowej ciśnienia. 

Rys. 5. Wpływ działania poziomej strugi wiatru na prędkość 

powietrza w korpusie wywietrznika. 

Widoczna strefa przyspieszenia strugi oraz turbulencje na żaluzji od 

strony kierunku naporu wiatru. 

Rys. 6. Linie strugi oraz miejsca występowania turbulencji 

w przestrzeni żaluzyjnej wywietrznika. 

Rys. 3. Aksjonometryczny schemat badanego modelu wywietrznika 

Zefir-150/M z zaznaczonym przekrojem poddanym analizie 

modelowej prędkości powietrza. 

Rys. 4. Wizualizacja prędkości powietrza oraz występujących stref 

przyspieszeń i kierunków w bezpośredniej bliskości zamontowanego 

wywietrznika. 

Rys. 7. Wizualizacja poziomu ciśnienia w przestrzeni wywietrznika 

w strudze omywającego go wiatru. 


71

w. 


Tabela 2. Wartości współczynnika ξ dla różnego poziomu przepływu 

powietrza przez wywietrznik. 

Rys. 8. 

Produkt finalny – zdjęcie. 

lp. w ps pd ξ 

1 0,5 0,09 0,15 0,66 

Jak zmienił się współczynnik oporu miejscowego ξ ? Tu również 

przyszedł z pomocą program symulacyjny. 

Rys. 8 przedstawia przykładowy profi l prędkości i wartości 

ciśnień w przestrzeni wywietrznika w wariancie gdy powietrze 

przez niego przepływa. 

Wyniki zebrano w tabeli 2, a obliczony na bazie tych 

wartości współczynnik ξ wynosi 0,83. Jest to kilkakrotnie 

mniej niż przed modyfikacją żaluzji, tym samym uzyskany 

2 1 0,53 0,6 0,88 

3 1,5 1,2 1,35 0,88 

4 2 2,1 2,4 0,87 

5 4 7,6 9,6 0,79 

ξ średnie = 0,83 

wynik w pełni zadawala postawiony 

na wstępie cel projektowy. 

Co pozostaje konstruktorom? 

Oczywiście sprawdzić wyniki w rzeczywistości 

pomiarowej. Już pierwsze pomiary 

w tunelu aerodynamicznym pokazały 

zbieżność wyników z badaniami 

symulacyjnymi. Badania porównawczo 

wykonano również dla poprzedniej, 

wklęsłej wersji żaluzji wywietrznika 

Zefi r-150, a wyniki przedstawiono 

w postaci wykresu. Widać wyraźną różnicę 

na plus dla wywietrznika z żaluzją 

wypukłą. Jej efektywność oraz niższy 

współczynnik oporu miejscowego ξ 

daje efekt podciśnienia przy wyższych 

wydajnościach przepływu powietrza 

w kanałach wentylacyjnych. 

Rys. 9. Wykres porównawczy wywietrznika Zefir-150 oraz wywietrznika Zefir-150/M. 

Widać wyraźny wzrost efektywności nowej konstrukcji. 

Źródło: Uniwersal 

72 



Wentylatory oddymiające 

Wentylatory oddymiające są nieodzownym elementem wyposażenia infrastruktury 

technicznej związanej z ochroną przeciwpożarową. Wszystko 

po to aby zapewnić bezpieczeństwo ludzi i wyposażenia budynku, 

a w warunkach przemysłowych możliwość bezpiecznego realizowania 

określonych procesów produkcyjnych i magazynowych. 

Spektrum zastosowania wentylatorów 

oddymiających jest bardzo 

szerokie. Np. są one istotnym 

elementem systemów oddymiania 

parkingów. W takich aplikacjach 

wykorzystuje się wentylatory 

wewnętrzne, zewnętrzne 

i strumieniowe. Z kolei przy 

oddymianiu kuchni przemysłowych 

stosowane są wentylatory 

wyciągowe. Oprócz tego specjalne rozwiązania 

można wybrać do systemów 

ochrony dróg ewakuacyjnych. Niejednokrotnie 

stosuje się wentylatory wykorzystujące 

metodę nadciśnieniową. 

W takim rozwiązaniu utrzymywane jest 

zwiększone ciśnienie uzyskiwane poprzez 

wdmuchiwanie powietrza do pomieszczeń 

pełniących podczas pożaru 

rolę dróg ewakuacyjnych. Taki sposób 

ochrony wykorzystuje prędkość powietrza 

i sztuczną barierę powstałą poprzez 

nadciśnienie w stosunku do dymu, eliminując 

jego przedostawanie do dróg 

ewakuacyjnych. 

Oddymiające 

wentylatory osiowe 

W oddymiających wentylatorach osiowych 

stawia się na aerodynamicznie 

Fot. VENTURE 

Fot. 1. 

Wentylator oddymiający jest dobierany pod kątem konkretnej aplikacji. 


73

w. 


Fot. 2. Indukcyjny wentylator strumieniowy o niskim profilu, służący jako jednostka oddymiająca 

na wypadek pożaru. 

Fot. 3. Jednostka zainstalowana na dachu, klapa otwarta w celach poglądowych. 

Fot. 4. Wentylator strumieniowy dalekiego zasięgu zamontowany jako część instalacji 

oddymiania hali garażowej. 

Fot. Sodeca/Scroll 



zoptymalizowany wirnik z konstrukcją 

wykorzystującą pojedyncze profi lowane 

łopatki. Nachylenie łopatek, dla optymalizacji 

punktu pracy, można regulować 

podczas postoju urządzenia. Wirnik 

wykonuje się ze stopów aluminium co 

zapewnia odporność na korozję. Dla 

uzyskania optymalnej pracy wentylatora 

ważny jest również odpowiedni 

układ łopatek kierowniczych. Wysokie 

ciśnienie pracy zapewnia dwuczęściowa 

konstrukcja urządzenia a oszczędność 

energii uzyskuje się dzięki silnikom 

wykonanych w klasie IE2. 

Jako najważniejsze parametry wentylatorów 

osiowych należy wymienić liczbę 

biegunów i osiągane obroty na minutę. 

Oprócz tego ważna jest nominalna 

średnica wentylatora (mm), ilość i kąt 

nachylenia łopatek, kierunek przepływu 

powietrza, rodzaj obudowy, sposób 

podłączenia elektrycznego oraz moc 

silnika (kW). 

Oddymiające 

wentylatory strumieniowe 

Oddymiające wentylatory strumieniowe 

znajdują zastosowanie przy 

wentylacji dużych przestrzeni takich 

jak parkingi samochodowe czy tunele. 

Urządzenia w wersji standardowej 

mogą pracować w temperaturze od 

-20°C do 40°C a w razie potrzeby dobiera 

się wentylatory przeznaczone do pracy 

w trybie zagrożenia pożarem. Niektóre 

modele mają certyfi kat zgodności 

z normą EN 12101-3 i są certyfi kowane 

na możliwość pracy w temperaturach 

200°C/2h, 300°C/2h i 400°C/2h. 

Typowe wentylatory strumieniowe 

mają średnice od 315mm do 630mm. 

Wirniki są w pełni rewersyjne, odlewane 

z aluminium zgodnie z normą EN 1706. 

Przy wyważaniu urządzenia uwzględnia 

się wymagania normy ISO 14694: G 6.3. 

Standardowy wirnik bazuje na sześciu 

łopatkach ustawionych pod kątem 41°. 

Oddymiające wentylatory strumieniowe 

mają stalową obudowę oraz cynkowane 

na gorąco stopy montażowe wykonane 

zgodnie z normą EN 10130-99. 

Istotną rolę odgrywają tłumiki z ocynkowanej 

blachy stalowej. Przed wpadaniem 

zanieczyszczeń do wnętrza wentylatora 

chronią stalowe siatki ochronne 

74 



zamontowane na wlocie i wylocie urządzenia. 

Silniki elektryczne stosowane w wentylatorach 

strumieniowych mają stopień 

ochrony IP55 i klasę odporności H 

(wykonanie 300°C/2h i 400°C/2h). Klasę 

izolacji F mają natomiast modele w wykonaniu 

200°C/2h. 

Fot. 5. Kontrola zainstalowanego systemu oddymiania hali garażowej, wykonywany za 

pomocą urządzenia wytwarzającego zadymienie. 


Wentylatory dachowe 

Typowy oddymiający wentylator dachowy 

składa się z części elektrycznej 

i mechanicznej. Do pierwszej części 

zaliczany jest silnik w zabezpieczonej 

termicznie obudowie oraz puszka przyłączeniowa 

umieszczona na zewnątrz 

korpusu urządzenia. Z kolei na część 

mechaniczną składa się promieniowy 

wirnik stalowy wyważony statycznie 

i dynamicznie. Do mechaniki urządzenia 

zaliczana jest także płyta dachowa, 

płyta pod silnik, a także wsporniki ściany 

i izolacji. Istotną rolę odgrywa kanał 

wentylacyjny doprowadzający powietrze 

przeznaczone do chłodzenia komory 

silnika. 

Oddymiające wentylatory dachowe 

mogą pracować jako urządzenia dwufunkcyjne. 

Jest bowiem możliwa wentylacja 

pomieszczeń oraz usuwanie gorących 

gazów, dymu i ciepła w przypadku 

wystąpienia pożaru. Zapewnia się przy 

tym pionowy wyrzut ciepła. Standardowa 

klasa temperaturowa to F400/120 


Fot. 6. 

Komputerowa symulacja CFD, wybuch pożaru i praca systemu oddymiania opartego na wentylatorach strumieniowych. 


75

w. 



Fot. 7. 

Systemy oparte na wentylatorach kanałowych, dachowych i strumieniowych. 

zgodnie z normą PN-EN 12101-3. Wentylatory 

tego typu wykorzystują napęd 

bezpośredni a komora silnika jest izolowana 

od gorącego strumienia wylotowego. 

Wirnik promieniowy wyważa się 

w klasie G 2.5 zgodnie z ISO 1940. Trwałość 

powłoki zewnętrznej zapewnia farba 

wysokotemperaturowa. Podłączenie 

elektryczne bazuje na puszce przyłączeniowej 

umieszczonej na zewnątrz kanału. 

Wydajność oddymiających wentylatorów 

dachowych osiąga od 2460 

do 32500 [m 3 /h]. 

Oddymiające 

wentylatory mobilne 

Wentylatory mobilne bardzo często są 

wykorzystywane przez służby ratowniczo-gaśnicze. 

Dzięki wentylatorom wypycha 

się produkty spalania z obiektu, 

w którym wystąpił pożar. Oprócz tego 

obniżana jest temperatura gaszenia 

a więc zwiększa się bezpieczeństwo 

akcji ratowniczej. Wentylatory mobilne 

mogą być stosowane przy przewietrzaniu 

pomieszczeń użyteczności 

publicznej w przypadku uruchomienia 

stałej instalacji gaśniczej CO 2 

lub 

gdy w pomieszczeniu pojawią się inne 

szkodliwe gazy. Typowy wentylator 

mobilny ma płynną regulację kąta nachylenia. 

Zależnie od modelu wybrać 

można pomiędzy silnikami spalinowymi 

a elektrycznymi. W silnikach spalinowych 

uwzględnia się system odcięcia 

zapłonu w przypadku nagłego spadku 

poziomu oleju lub zbyt dużego kąta 

przechylenia wentylatora, co zabezpiecza 

urządzenie przed uszkodzeniem. 

Śmigło wentylatora jest napędzane 

przez silnik w sposób bezpośredni. 

Wentylacja tuneli 

– przykłady rozwiązań 

Wentylatory oddymiające są nieodzownym 

elementem wyposażenia tuneli. 

W takich aplikacjach zastosowanie 

znajduje wentylacja wzdłużna lub poprzeczna. 

W wentylacji wzdłużnej przepływ powietrza 

jest realizowany wzdłuż osi 

tunelu a powietrze wchodząc jednym 

otworem w tunel wychodzi drugim. 

Wentylację tego typu najczęściej 

uwzględnia się w tunelach o długościach 

nie przekraczających 2 km przy 

wystąpieniu ciężkich warunków lub 5 

km jeżeli warunki panujące w tunelu 

są niezbyt ciężkie lub tunel jest jednokierunkowy. 

Bardzo często wentylacja 

jest dzielona na kilka odcinków z odpowiednimi 

nawiewami i wyciągami 

powietrza. 

Warto zwrócić uwagę na wentylatory 

rewersyjne, dzięki którym można odwrócić 

kierunek przepływu z uwzględnieniem 

natężenia ruchu powietrza. 

Zaletą takiego rozwiązania jest wyeliminowanie 

tzw. efektu tłoka, powsta- 

76 



jącego w wyniku poruszania się pojazdów. 

Istotną rolę odgrywa wentylacja półpoprzeczna. 

W instalacjach tego typu 

czyste powietrze dostaje się poprzecznie 

do osi tunelu poprzez kanały przebiegające 

równolegle wzdłuż długości 

tunelu. Powietrze zanieczyszczone jest 

usuwane za pomocą otworów po obu 

stronach tunelu. Jako zalety takiego 

rozwiązania należy wymienić możliwość 

wykorzystania systemu rewersyjnego 

a więc w przypadku wystąpienia 

pożaru można zmienić kierunek 

przepływu powietrza, usuwając dymy 

i gazy pożarowe za pomocą górnej 

części tunelu. 

Niejednokrotnie zastosowanie znajduje 

wentylacja poprzeczna realizowana 

w kierunku poprzecznym do osi tunelu. 

W takim rozwiązaniu powietrze jest 

nawiewane równomiernie do całego 

tunelu przy użyciu jednego lub więcej 

kanałów. Oprócz tego kluczową rolę 

odgrywa wyciąganie powietrza również 

możliwie najbardziej równomiernie. 

Ważne jest zapobieganie stratom ciśnienia, 

dlatego też kanały dzieli na poprzeczne 

odcinki, których długość wynosi 

od 1000 do 1600 m. Bardzo często 

system nawiewu świeżego powietrza 

wykorzystuje nawiew od dołu z poboczy 

jezdni. Z kolei urządzenia przeznaczone 

do wyciągania zanieczyszczonego 

powietrza znajdują się na górnej 

części tunelu. 

Fot. 8. 

Specjalne wentylatory oferowane są pod kątem zastosowań przemysłowych. 

Fot. Systemair 

Fot. Systemair 

O czym trzeba pamiętać? 

Montując i eksploatując wentylator 

oddymiający trzeba pamiętać o przestrzeganiu 

wymagań producenta w odniesieniu 

do konkretnego urządzenia. 

Na przykład przed montażem wentylatora 

dachowego trzeba sprawdzić czy 

mocowanie urządzenia i instalacja elektryczna 

są wykonane prawidłowo. Należy 

skontrolować czystość wentylatora 

pod kątem resztek materiałów montażowych 

lub ciał obcych, które mogą być 

zassane do wnętrza wentylatora. 

W zakresie instalacji elektrycznej trzeba 

sprawdzić prawidłowość uziemienia 

wentylatora oraz podłączenia 

i poprawność działania zabezpieczenia 

elektrycznego. W momencie uruchamiania 

wentylatora ważny jest 

prawidłowy kierunek obrotów i brak 

nadmiernych wibracji. Jeżeli zadziała 

zabezpieczenie elektryczne to należy 

możliwie najszybciej odłączyć aparat 

od zasilania oraz sprawdzić instalację 

przed ponownym uruchomieniem 

urządzenia. 

Zanim zostaną rozpoczęte jakiekolwiek 

czynności serwisowe trzeba 

mieć pewność, że urządzenie jest 

odłączone od sieci zasilającej. Oprócz 

tego kluczową rolę odgrywa zabezpieczenie 

przed przypadkowym uruchomieniem 

wentylatora. Podczas 

okresowych czynności konserwacyjnych 

wykonuje się czyszczenie wirnika, 

turbin, silnika i krat. Wszelkie zanieczyszczenia 

zwiększają ryzyko awarii 

i obniżają trwałość urządzenia. Pamiętać 

należy aby podczas czyszczenia 

nie doprowadzić do obluzowania wirnika 

lub turbiny. 

Podsumowanie 

Dzięki wentylatorom oddymiającym 

jest możliwe przede wszystkim usuwanie 

dymu i ciepła. W efekcie drogi ewakuacyjne 

utrzymywane są w stanie niezadymionym, 

ułatwia się prowadzenie 

akcji gaśniczej poprzez tworzenie warstwy 

wolnej od dymu oraz zmniejszana 

jest temperatura konstrukcji obiektów 

budowlanych. 

Fot. 9. Wentylatory oddymiające zapewniają przede wszystkim bezpieczeństwo ludzi 

i prowadzonej akcji ratowniczej w przypadku wystąpienia pożaru. 

Damian Żabicki 


77

w. 


Jak poprawić ciąg kominowy? 

Wybierając, a następnie instalując system centralnego ogrzewania 

domu, większość osób zwraca uwagę przede wszystkim na dwa parametry: 

moc kotła i jego sprawność. Mało kto przy tym zdaje sobie 

sprawę z tego, że na ostateczną efektywność spalania wpływa wiele 

czynników. O ilości zużywanego paliwa i uzyskiwanego z niego ciepła 

w dużej mierze decyduje m. in. ciąg kominowy – ilość powietrza biorącego 

udział w procesie spalania. 

Fot. 1. 

Poprawa sprawności układu kominowego zwiększa efektywność systemu centralnego ogrzewania. 

Na wielkość ciągu kominowego 

oprócz parametrów samego 

komina, jego stanu technicznego, 

czystości oraz sposobu 

eksploatacji, największy wpływ 

ma przyroda –wszystko to, co 

do tej pory znajdowało się poza 

kontrolą człowieka, a zatem: siła 

wiatru i jego kierunki oddziaływania, 

temperatura, ciśnienie atmosferyczne 

itp. 

Wszystkie te czynniki mają decydujący 

wpływ na końcowy efekt w postaci 

wytworzonego ciepła i ilości zużytego 

opału. Dlatego podstawowym krokiem 

zmierzającym do poprawy ciągu kominowego 

powinny być działania mające 

na celu zneutralizowanie ich roli 

w funkcjonowaniu instalacji grzewczej. 

Co ciekawe, dostępne są rozwiązania, 

które pozwalają poprawić sprawność 

działania całego układu, umożliwiając 

zarazem zwiększenie efektywności systemu 

centralnego ogrzewania przy 

78 



takiej samej ilości wykorzystanego paliwa. 

– Mowa o tzw. regulatorach ciągu kominowego, 

dopasowujących parametry 

pracy komina do potrzeb i możliwości 

konkretnego kotła – mówi Jacek 

Zawadzki, przedstawiciel fi rmy Polmar 

wytwarzającej jedyne na świecie, opatentowane 

rozwiązania z tego zakresu. 

Regulator pozwala na ograniczenie 

ilości zużywanego opału nawet o 40%. 

Wynika to z faktu, iż urządzenia optymalizują 

ciąg kominowy, którego wielkość 

jest zawsze zbliżona do wartości wskazanych 

przez producenta kotła, zwiększając 

tym samym rzeczywistą efektywność 

pracy urządzeń grzewczych. 

– Tworzone są więc niemal idealne 

warunki, w praktyce wręcz niemożliwe 

do osiągnięcia w sytuacji, w której 

układ nie będzie wspomagany przez 

regulator, który zawsze utrzymuje 

właściwy ciąg kominowy, redukując go 

przy zbyt silnym wietrze, a wspomagając 

– przy słabym – zaznacza przedstawiciel 

fi rmy. 

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, 

że producentem jedynego urządzenia 

spełniającego jednocześnie tak wiele 

funkcji jest polska fi rma Polmar. Z tworzonych 

przez nią produktów codziennie 

korzystają tysiące użytkowników 

nie tylko w kraju, ale i w Europie czy 

Fot. 2. Regulatory ciągu kominowego, dopasowują parametry pracy komina do potrzeb 

i możliwości konkretnego kotła. 

Fot. 3. Pora na testy - każdy egzemplarz regulatora ciągu kominowego z firmy Polmar, 

zakupiony na początku sezonu, można w przypadku braku satysfakcji, do końca roku oddać 

bez podania przyczyny. Otrzymując oczywiście zwrot kosztów zakupu. 

Stanach Zjednoczonych, dokąd spółka 

eksportuje swoje wyroby. 

– Na rynku obecni jesteśmy już od 

1980 roku. Przez ten czas nasze produkty 

były wielokrotnie zmieniane 

i udoskonalane, przeszły też szereg 

skomplikowanych testów w niezależnych 

laboratoriach i ośrodkach badawczych 

– opisuje przedstawiciel fi rmy 

Polmar. 

I zaznacza, że bez względu na to, czy 

regulatory w praktyce sprawdzała Politechnika 

Białostocka, Wojskowa Akademia 

Techniczna w Warszawie, Instytut 

Nafty i Gazu w Krakowie, Instytut Techniki 

Lotniczej i Mechaniki Stosowanej 

Politechniki Warszawskiej, instytuty 

z Czech, Słowacji czy Węgier – wyniki 

zawsze były jednoznaczne. Dlatego 

dziś producent może pochwalić się 

licznymi certyfi katami potwierdzającymi 

skuteczność działania urządzeń. 

W jego opinii nie ma lepszego sposobu 

na sprawdzenie efektywności i skuteczności 

działania urządzenia niż wypróbowanie 

jego możliwości w praktyce. 

Dlatego fi rma postanowiła dać szansę 

wszystkim tym, którzy chcieliby przekonać 

się o tym testując regulator we 

własnych, indywidualnych warunkach. 

– Oznacza to, że każdy egzemplarz zakupiony 

na początku sezonu można 

w przypadku braku satysfakcji do końca 

roku oddać bez podania przyczyny, 

otrzymując oczywiście zwrot kosztów 

zakupu – podsumowuje Jacek Zawadzki. 

Źródło: Polmar 


79

W. 

WARSZTAT 

Największa bezprzewodowa moc 

od Milwaukee® 

Tego lata Milwaukee®, wprowadza na rynek nową baterię o pojemności 

9,0 Ah (M18 REDLITHIUM-ION HIGH DEMAND 9,0 Ah) i najlżejszy 

młot M18 FUEL SDS-Max. W ten sposób ogłasza Największy Krok przemysłu 

w kierunku pełnego zastąpienia przewodów zasilających. Dwa 

nowe rozwiązania technologiczne w połączeniu z zaawansowanymi silnikami 

i elektroniką w systemie M18, zmieniają dotychczasowe myślenie 

o elektronarzędziach, które mogą już pracować w najcięższych warunkach przez 

wiele godzin bez potrzeby zasilania. 

PROMOCJA 

80 


WARSZTAT W. 

Wraz z wprowadzeniem 

nowego 

zestawu akumulatorów 

M18 RED- 

LITHIUM-ION HIGH 

DEMAND 9,0 Ah, 

Milwaukee® wykorzystuje 

ekstremalną 

wydajność M18 

FUEL i doprowadza 

swoje elektronarzędzia 

do osiągów 

nie spotykanych 

na rynku, pozwalając 

na otwarcie nowych 

możliwości użytkowych 

narzędzi, bez 

potrzeby stosowania 

generatorów prądu. 

Nowa bateria zapewnia 

5 razy dłuży 

czas pracy niż standardowe 

odpowiedniki jonowo-litowe, 

pozwala pracować 2 razy dłużej niż 

REDLITHIUM-ION 5.0Ah i o ponad 50% 

wydłuża możliwość użyłkowania w stosunku 

do narzędzi o napięciu 36V. Wydłużony 

czas pracy w połączeniu z mocą 

o 35% większą od standardowych akumulatorów, 

generuje nieograniczone 

możliwości zastosowania narzędzi wyposażonych 

w takie zasilanie. Konstruktorzy 

Milwaukee® zadbali także o niski 

poziom nagrzewania się nowej baterii 

(60% niższy niż standardowe akumulatory 

litowo-jonowe ) co w znaczny sposób 

wydłuża jej czas pracy i żywotność. Lider 

technologii bezprzewodowych, zaprojektował 

tak swój nowy akumulator, aby 

od początku był przystosowany do ponad 

100 narzędzi z rodziny M18. 

Postęp w technologii litowo-jonowej 

Milwaukee®, zmienia percepcję i oczekiwania 

w stosunku do narzędzi bezprzewodowych, 

czego wynikiem jest 

pierwszy w przemyśle młot wiercącoburzący 

18V, 5 kg., M18 FUEL SDS-Max. 

Dostępny od września 2016 r., młot M18 

FUEL SDS-Max 

Combination Hammer 

jest świadectwem 

możliwości 

Milwaukee® do dostarczania 

technologii, 

która przesuwa 

granice oczekiwanej 

wydajności i produktywności 

wśród 

narzędzi bezprzewodowych, 

używając 

do tego jednej platformy. 

Technologia 

Milwaukee® M18 

FUEL gwarantuje, 

że młot M18 FUEL 

SDS-Max Combination 

Hammer zapewni 

wydajność 

potrzebną dla wymagających 

zastosowań 

SDS-Max, włączając suche odwierty 

rdzeniowe i średniej wydajności kruszenie, 

zarówno w blokach z betonu jak 

i betonu zbrojonego. Niska waga nowego 

młota (5 kg.) w połączeniu z nowym 

zasileniem M18 REDLITHIUM-ION 

HIGH DEMAND 9,0 Ah, daje możliwość 

wiercenia betonu wiertłami do 40 mm, 

przy prędkościach do 450 obr./min. Bezkonkurencyjna 

jest również: siła uderzenia 

6,1 J oraz skok udaru do 3000 na minutę. 

M18 FUEL jest opracowany dla 

najbardziej wymagających zadań jakie 

występują na placach budów. Dostarczając 

bezkonkurencyjną wydajność, 

wszystkie produkty Milwaukee® M18 

FUEL charakteryzują się trzema kluczowymi 

innowacjami – POWERSTATE 

– silniki bezszczotkowe, REDLITHIUM- 

ION zestaw akumulatorów 

REDLINK PLUS inteligentne oprogramowanie 

i sprzęt - który dostarcza niezrównaną 

energię, wydłuża czas pracy 

i wytrzymałość narzędzi w miejscu pracy. 

Mówiąc wprost, narzędzia M18 FUEL są 

najmocniejszymi bezprzewodowymi narzędziami 

18V w swojej klasie. 

Więcej o wysokowydajnych rozwiązaniach 

M18 REDLITHIUM-ION HIGH 

DEMAND 9,0 i FUEL SDS-Max Combination 

Hammer na stronie: www. 

milwaukeetool.pl, www.milwaukeetool.eu 

• 


81

W. 

WARSZTAT 

Innowacyjne wiercenie 

Efektywne wiercenie w zbrojonym betonie 

to duże wyzwanie. Napotykając 

na zbrojenie wiertła często zakleszczają 

się i niszczą, nawet jeśli staramy się 

je szybko wycofać. Głowica wiertła SDS 

plus-5X wyposażona w cztery ostrza nie 

blokuje się w elementach zbrojeniowych, 

co zapobiega 

jej pęknięciu. Ostrza wykonane z węglika 

spiekanego wysokiej jakości zostały 

mocno osadzone w stalowej 

części głowicy, co gwarantuje ich 

trwałość i żywotność. Wyjątkowa, asymetryczna 

konstrukcja głowicy oraz 

jego cztery zwoje zapewniają bardzo 

skuteczne odprowadzanie pyłu, przyspieszając 

tempo wiercenia i spowalniając 

zużycie wiertła. Wiertło 

z pewnością docenią profesjonaliści, 

którym zależy na szybkiej 

pracy bez zbędnych przestojów 

spowodowanych uszkodzeniami 

osprzętu. 

Bosch zachęca do wzięcia udziału w akcji 

promocyjnej, w której można otrzymać 

wiertło SDS plus-5x. 

Szczegóły znaleźć można na stronie: 

https://www.bosch-pt.com/legendary5x/pl/pl/#section-5 

Akcja trwa do wyczerpania zapasów. 


Remont w dobrym świetle 

Zanim rozpoczniemy remont warto wyposażyć się w ledową 

lampę roboczą SKIL, model 0320. Lampa ta zapewnia jasny 

strumień światła 1575 lumenów, porównywalny do 100-watowej 

lampy halogenowej. Jednak w przeciwieństwie do lamp 

halogenowych, lampa LED marki SKIL zużywa tylko 20 W energii. 

Jest więc energooszczędna oraz bardziej ekologiczna. 

Lampa SKIL 0320 ma długi, 6-metrowy przewód, przez co 

można ją ustawić w najbardziej optymalnym miejscu. Wygodę 

pracy zapewniają też trzy nakrętki motylkowe, dzięki którym 

łatwo zmienia się kierunek światła. Wytrzymała aluminiowa 

obudowa zwiększa trwałość modelu Skil 0320. 

Źródło: Skill 

Nowa generacja wiertarko- 

-wkrętarek akumulatorowych 

Bosch wprowadza na rynek nowe 

modele akumulatorowych wiertarko-wkrętarek 

klasy 14,4 i 18 V z bezszczotkowymi 

silnikami EC – GSR 

14,4/18 VE-EC Professional i akumulatorowych 

wiertarko-wkrętarek 

udarowych GSB 14,4/18 VE-EC 

Professional. Nowe modele wchodzą 

w skład linii „robustseries“, która 

obejmuje wyjątkowo wytrzymałe 

i wydajne narzędzia. Są to pierwsze 

wiertarko-wkrętarki akumulatorowe 

i akumulatorowe wiertarko- 

-wkrętarki udarowe Bosch tej klasy 

z technologią silników bezszczotkowych. 

Wszystkie modele zostały 

wyposażone w nowe funkcje, które 

oferują wyższy komfort działania 

użytkownikom profesjonalnym. 


82 


A 

A 

A ++ 

A 

A ++ 

B 

A ++ 

A

Fachowy Instalator 4/2016

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?