31-06 July 2016

03.08.2016 Views

(fgUnh lkIrkfgd) Website : www.vivrantimes.com E-mail : vivarantimes.weekly@gmail.com 6 caVuk gh fu;fr gS \ 12 enn ls igys og ;g ugha ns[krh fd O;fDr fdl leqnk; dk gS % lq"kek o"kZ&28 vad&31 vkj&10] ,u-ih-&42@14&16 iVuk] jfookj 31 tqykbZ ls 06 vxLr] 2016 lEiknd&v#.k oqQekj flag ewY; & 3-00 #0 laf{kIr [kcj uokt 'kjhiQ ls f}i{kh; eqykdkr ugha djsaxs jktukFk ubZ fnYyhA x`g ea=kh jktukFk flag bLykekckn esa gks jgs n{ksl lEesyu ds nkSjku ikfdLrku ds fdlh usrk ds lkFk f}i{kh; cSBd ugha djsaxsA fons'k ea=kky; ds çoDrk fodkl Lo:i us 'kqØokj dks bldh tkudkjh nhA ehfM;k esa ,slh [kcjsa vkbZ Fkha fd jktukFk bLykekckn esa ikfdLrkuh ih,e uokt 'kjhiQ vkSj x`g ea=kh pkSèkjh fulkj vyh [kku ls eqykdkr dj ldrs gSaA fons'k ea=kky; ds çoDrk fodkl Lo:i us V~ohV fd;k fd x`g ea=kh pkj vxLr ds n{ksl ea=kh Lrjh; lEesyu ds fy, ikfdLrku tk jgs gSaA ikfdLrku ds lkFk dksbZ f}i{kh; cSBd ugha gksxhA çoDrk us ;g fVIi.kh ,sls le; dh tc ehfM;k esa x`g ea=kky; ds ,d vfèkdkjh ds gokys ls fons'k ea=kky; ds c;ku ds fojksèkkHkklh [kcjsa vkbZ Fkha fd flag vius led{k pkSèkjh fulkj vyh [kku vkSj ikfdLrku ds çèkkuea=kh uokt 'kjhiQ ds lkFk f}i{kh; ckrphr djsaxsA Lo:i us Li"V fd;k fd x`g ea=kh cgqjk"Vªh; n{ksl lEesyu ds fy, tk jgs gSa vkSj dksbZ f}i{kh; ckrphr ugha gksxhA fcgkj esa [kqysaxs 100 u, eèkqesg tkap dsaæ iVukA fcgkj esa lkS u, eèkqesg tkap dsUæ LFkkfir fd, tk,axsA LokLF; foHkkx dh dk;Z;kstuk ds vuqlkj çns'k esa vuqeaMy Lrj ij ;s tkap dsaæ [kksys tk,axsA vHkh 24 ftyksa esa eèkqesg tkap dh lqfoèkk gS] 'ks"k 14 ftyksa esa tkap lsaVj [kksys tkus gSaA pkyw foÙkh; o"kZ esa lHkh ftyksa esa eèkqesg tkap dsæ LFkkfir djus dh ;kstuk Hkkjr ljdkj dks Hksth xbZ Fkh] ftldh eatwjh fey xbZ gSA dsaæ ij eèkqesg ds vykok CyM çs'kj dh Hkh tkap gksxhA chekjh ds mipkj ds lkFk nok Hkh fu:'kqYd miyCèk djkbZ tk,xhA vxLr ds çFke lIrkg esa lsaVj LFkkfir djus dk dke 'kq: gksxkA flracj rd iwjk dj fy;k tk,xkA us'kuy gsYFk fe'ku ds rgr pkj chekfj;ksa ds fu;a=k.k ds fy, lHkh ftyksa esa mipkj dh lqfoèkk djuh gSA jkT; esa yxHkx 12 yk[k yksx eèkqesg ls ihfM+r gSaA 16 yk[k yksx eèkqesg chekjh ds ckMZj ykbu ij gSaA jkT; dh 14 çfr'kr vkcknh dks ;g chekjh viuh fxjÝr esa ys pqdh gSA us'kuy çksxzke vkWiQ daVªksy Mk;fcfVd] dSalj] gkbijVsa'ku vkSj LVªksd dks bl o"kZ çns'k ds lHkh ftyksa esa ykxw dj fn;k x;k gSA iVuk (dk-l-)A mÙkj çns'k ds fofHkUu bykdksa esa jSyh dj pqds uhrh'k dqekj vc lik çeq[k eqyk;e flag ;kno dks muds ?kj esa gh pqukSrh nsus okys gSaA os 6 vxLr dks dkuiqj ds ?kkVeiqj esa lHkk dks lacksfèkr djsaxsA lik çeq[k dk x`g ftyk bVkok dkuiqj çeaMy dk gh fgLlk gSA uhrh'k dqekj ;wih esa ;wa rks eq[; :i ls Hkktik ds f[kykiQ vfHk;ku pyk jgs gSa] ijUrq muds fu'kkus ij lik Hkh gSA tn;w ds çèkku jk"Vªh; egklfpo dslh R;kxh ds eqrkfcd dkuiqj ds dk;ZØe ij lHkh dh utj gS] D;ksafd ;g eqyk;e flag ;kno ds x`g bykds esa gks jgh gSA mÙkj çns'k esa uhrh'k dqekj ds Hkk"k.kksa dk Loj eq[; :i ls Hkktik fojksèkh gSA ysfdu ;g Hkh lp gS fd ;wih ds yksx cSM xousaZl ls rax gSaA ge iwohZ mÙkj çns'k ls vfHk;ku 'kq: djrs gq, Mksfelkby ds eqís ij ykyw dks feyk uhrh'k dk lkFk iVuk (dk-l-)A fcgkj esa Mksfelkby uhfr dk eqík mBk jgs jktn vè;{k ykyw çlkn dks uhrh'k dqekj dk lkFk fey x;k gSA ekeys ij Hkktik vkSj ge dk leFkZu igys gh fey pqdk gSA 'kqØokj dks foèkku eaMy ds ekWulwu l=k esa fgLlk ysus ysus igqaps eq[;ea=kh us dgk fd LFkkfudrk dk eqík vc tksj idM+us yxk gSA ge Hkh Mksfelkby uhfr ij fopkj dj jgs gSaA eq[;ea=kh us dgk fd igys >kj[kaM esa ;g ekax mBrh Fkh rks eSaus mldk leFkZu fd;k FkkA fcgkj esa ,slh ekax dk mBuk vçklafxd ugha gSA ge bldk leFkZu djsaxsA blls ihNs gVus dk loky gh ugha mBrkA laoSèkkfud O;oLFkk esa ns'k ds fdlh fgLls esa fdlh O;fDr dks dgha ij Hkh ukSdjh djus dk vfèkdkj gSA iVuk (dk-l-)A eq[;ea=kh uhrh'k dqekj us dgk fd mPp f'k{kk dh xq.koÙkk ls dksbZ le>kSrk ugha gksxkA d{kkvksa esa Nk=kksa o f'k{kdksa dh mifLFkfr dks c

(fgUnh lkIrkfgd)<br />

Website : www.vivrantimes.com E-mail : vivarantimes.weekly@gmail.com<br />

6 caVuk gh fu;fr gS \ 12 enn ls igys og ;g ugha ns[krh fd O;fDr fdl leqnk; dk gS % lq"kek<br />

o"kZ&28 vad&<strong>31</strong> vkj&10] ,u-ih-&42@14&16 iVuk] jfookj <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr] <strong>2016</strong> lEiknd&v#.k oqQekj flag ewY; & 3-00 #0<br />

laf{kIr [kcj<br />

uokt 'kjhiQ ls f}i{kh;<br />

eqykdkr ugha djsaxs jktukFk<br />

ubZ fnYyhA x`g ea=kh jktukFk<br />

flag bLykekckn esa gks jgs n{ksl<br />

lEesyu ds nkSjku ikfdLrku ds<br />

fdlh usrk ds lkFk f}i{kh; cSBd<br />

ugha djsaxsA fons'k ea=kky; ds çoDrk<br />

fodkl Lo:i us 'kqØokj dks bldh<br />

tkudkjh nhA ehfM;k esa ,slh [kcjsa<br />

vkbZ Fkha fd jktukFk bLykekckn<br />

esa ikfdLrkuh ih,e uokt 'kjhiQ<br />

vkSj x`g ea=kh pkSèkjh fulkj vyh<br />

[kku ls eqykdkr dj ldrs gSaA<br />

fons'k ea=kky; ds çoDrk<br />

fodkl Lo:i us V~ohV fd;k fd<br />

x`g ea=kh pkj vxLr ds n{ksl ea=kh<br />

Lrjh; lEesyu ds fy, ikfdLrku<br />

tk jgs gSaA ikfdLrku ds lkFk dksbZ<br />

f}i{kh; cSBd ugha gksxhA çoDrk<br />

us ;g fVIi.kh ,sls le; dh tc<br />

ehfM;k esa x`g ea=kky; ds ,d<br />

vfèkdkjh ds gokys ls fons'k<br />

ea=kky; ds c;ku ds fojksèkkHkklh<br />

[kcjsa vkbZ Fkha fd flag vius led{k<br />

pkSèkjh fulkj vyh [kku vkSj<br />

ikfdLrku ds çèkkuea=kh uokt<br />

'kjhiQ ds lkFk f}i{kh; ckrphr<br />

djsaxsA Lo:i us Li"V fd;k fd<br />

x`g ea=kh cgqjk"Vªh; n{ksl lEesyu<br />

ds fy, tk jgs gSa vkSj dksbZ f}i{kh;<br />

ckrphr ugha gksxhA<br />

fcgkj esa [kqysaxs 100 u,<br />

eèkqesg tkap dsaæ<br />

iVukA fcgkj esa lkS u, eèkqesg<br />

tkap dsUæ LFkkfir fd, tk,axsA<br />

LokLF; foHkkx dh dk;Z;kstuk ds<br />

vuqlkj çns'k esa vuqeaMy Lrj ij<br />

;s tkap dsaæ [kksys tk,axsA vHkh<br />

24 ftyksa esa eèkqesg tkap dh lqfoèkk<br />

gS] 'ks"k 14 ftyksa esa tkap lsaVj<br />

[kksys tkus gSaA pkyw foÙkh; o"kZ esa<br />

lHkh ftyksa esa eèkqesg tkap dsæ<br />

LFkkfir djus dh ;kstuk Hkkjr<br />

ljdkj dks Hksth xbZ Fkh] ftldh<br />

eatwjh fey xbZ gSA dsaæ ij eèkqesg<br />

ds vykok CyM çs'kj dh Hkh tkap<br />

gksxhA chekjh ds mipkj ds lkFk<br />

nok Hkh fu:'kqYd miyCèk djkbZ<br />

tk,xhA vxLr ds çFke lIrkg esa<br />

lsaVj LFkkfir djus dk dke 'kq:<br />

gksxkA flracj rd iwjk dj fy;k<br />

tk,xkA us'kuy gsYFk fe'ku ds<br />

rgr pkj chekfj;ksa ds fu;a=k.k ds<br />

fy, lHkh ftyksa esa mipkj dh<br />

lqfoèkk djuh gSA jkT; esa yxHkx<br />

12 yk[k yksx eèkqesg ls ihfM+r<br />

gSaA 16 yk[k yksx eèkqesg chekjh<br />

ds ckMZj ykbu ij gSaA jkT; dh<br />

14 çfr'kr vkcknh dks ;g chekjh<br />

viuh fxjÝr esa ys pqdh gSA us'kuy<br />

çksxzke vkWiQ daVªksy Mk;fcfVd] dSalj]<br />

gkbijVsa'ku vkSj LVªksd dks bl o"kZ<br />

çns'k ds lHkh ftyksa esa ykxw dj<br />

fn;k x;k gSA<br />

iVuk (dk-l-)A mÙkj çns'k<br />

ds fofHkUu bykdksa esa jSyh dj<br />

pqds uhrh'k dqekj vc lik çeq[k<br />

eqyk;e flag ;kno dks muds ?kj<br />

esa gh pqukSrh nsus okys gSaA os 6<br />

vxLr dks dkuiqj ds ?kkVeiqj esa<br />

lHkk dks lacksfèkr djsaxsA<br />

lik çeq[k dk x`g ftyk bVkok<br />

dkuiqj çeaMy dk gh fgLlk gSA<br />

uhrh'k dqekj ;wih esa ;wa rks eq[;<br />

:i ls Hkktik ds f[kykiQ vfHk;ku<br />

pyk jgs gSa] ijUrq muds fu'kkus ij<br />

lik Hkh gSA<br />

tn;w ds çèkku jk"Vªh;<br />

egklfpo dslh R;kxh ds eqrkfcd<br />

dkuiqj ds dk;ZØe ij lHkh dh<br />

utj gS] D;ksafd ;g eqyk;e flag<br />

;kno ds x`g bykds esa gks jgh gSA<br />

mÙkj çns'k esa uhrh'k dqekj ds<br />

Hkk"k.kksa dk Loj eq[; :i ls<br />

Hkktik fojksèkh gSA ysfdu ;g Hkh<br />

lp gS fd ;wih ds yksx cSM<br />

xousaZl ls rax gSaA ge iwohZ mÙkj<br />

çns'k ls vfHk;ku 'kq: djrs gq,<br />

Mksfelkby ds eqís ij ykyw<br />

dks feyk uhrh'k dk lkFk<br />

iVuk (dk-l-)A fcgkj esa<br />

Mksfelkby uhfr dk eqík mBk jgs<br />

jktn vè;{k ykyw çlkn dks uhrh'k<br />

dqekj dk lkFk fey x;k gSA ekeys<br />

ij Hkktik vkSj ge dk leFkZu<br />

igys gh fey pqdk gSA 'kqØokj<br />

dks foèkku eaMy ds ekWulwu l=k<br />

esa fgLlk ysus ysus igqaps eq[;ea=kh<br />

us dgk fd LFkkfudrk dk eqík<br />

vc tksj idM+us yxk gSA ge Hkh<br />

Mksfelkby uhfr ij fopkj dj jgs<br />

gSaA<br />

eq[;ea=kh us dgk fd igys<br />

>kj[kaM esa ;g ekax mBrh Fkh rks<br />

eSaus mldk leFkZu fd;k FkkA fcgkj<br />

esa ,slh ekax dk mBuk vçklafxd<br />

ugha gSA ge bldk leFkZu djsaxsA<br />

blls ihNs gVus dk loky gh ugha<br />

mBrkA laoSèkkfud O;oLFkk esa ns'k<br />

ds fdlh fgLls esa fdlh O;fDr<br />

dks dgha ij Hkh ukSdjh djus dk<br />

vfèkdkj gSA<br />

iVuk (dk-l-)A eq[;ea=kh<br />

uhrh'k dqekj us dgk fd mPp<br />

f'k{kk dh xq.koÙkk ls dksbZ le>kSrk<br />

ugha gksxkA d{kkvksa esa Nk=kksa o<br />

f'k{kdksa dh mifLFkfr dks c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk iVuk lekpkj<br />

Website : www.vivrantimes.com 2<br />

nnZ vkSj vfèkd<br />

csyuh iM+ jgh gSA jlwyiqj] gjukgk<br />

Vksyk] iQlkgr dk eSnku] thrw yky ysu] nqanh cktkj] pkSdf'kdkjiqj<br />

lesr ntZuksa eksgYyksa esa yksxksa dks is;ty ladV >syuk iM+ jgk gSA bèkj]<br />

ty i"kZn ds vfHk;ark fouksn frokjh dk dguk gS fd vanj VwVs Ng<br />

dkWye ikbi dks ckgj fudyk tk pqdk gSA dqN vkSj rduhdh leL;k<br />

gks jgh gSA blds ckn iai dks pkyw dj fn;k tk,xkA<br />

vkyksd dqekj<br />

iVukA vrhr esa nh?kk Fkkus dh<br />

iqfyldehZ vkdj nh?kk gkV ls<br />

>ksykHkj lCth cVksjdj ys tkrs<br />

FksAbldh tkudkjh lkaln jkedìky<br />

;kno dks Hkh jgrs gSaA dbZ ckj<br />

gLr{ksi Hkh fd;k djrs FksA vc<br />

blesa lqèkkj vk x;k gSAlqèkkj ;g<br />

gS fd de dher nsdj iqfyldehZ<br />

lCth ys tk jgs gSaA nh?kk Fkkus esa<br />

inLFkkfir ,y-ch-flagA jfookj vkSj<br />

lkseokj dks de dher nsdj lCth<br />

[kjhnsaA vkSj lCth foØsrvkvksa ij<br />

èkkSal Hkh tekrs jgsaA<br />

gjh lCth [kkus ds 'kkSfdu gSa<br />

,y0 ch0 flag% os gjh lCth [kkus<br />

ds 'kkSfdu gSaAnh?kk Fkkus ls vk;s Fks<br />

,y-ch-flagA nh?kk gkV ls lCth<br />

[kjhnusA [kkdhZonhZ igudj vk;s<br />

Fks ,y0ch0flagA gkFk esa FkSyk j[ks<br />

FksA nh?kk gkV ls gjh lCth<br />

[kjhndj FkSyk esa j[krs tk jgs FksA<br />

vOoy dn~nw [kjhnus x;sA mUgksaus<br />

lCth foØsrk ls dn~nw dh dher<br />

tkuuk pkgkA foØsrk us dgk fd<br />

izR;sd dn~nw dh dher 30 :Ik;s<br />

gSA dher lqudj ijs'kku gks x;sA<br />

,d dn~nw dh dher 30 :Ik;s gS\<br />

gka] ,d dn~nw 28 :Ik;s esa [kjhnk<br />

[kxfM+;k (fu-l-)A cPpksa ds<br />

f'k{kk ls uk rks çèkkukpk;Z dks<br />

f[kyokM djuk pkfg, uk gh<br />

f'k{kdksa dks]D;ksafd cPps ns'k ds<br />

d.kZèkkj ,oa Hkfo"; gksrs gSaAvki<br />

tSlk f'k{kk nsxsa cPps mlrjg dk<br />

viuk;sxsa mDr ckrsa ekulh ç[kaM<br />

çeq[k cychj pk¡n us ekulh<br />

chvkjlh lHkk d{k esa çèkkukpk;Z<br />

ds cSBd esa lacksèku ds nkSjku<br />

dgkApk¡n us dgk fd f'k{kk O;oLFkk<br />

fd fLFkrh bu fnuksa cn ls cnrj<br />

gksrs tk jgk gS ftls vkiyksxksa dks<br />

laHkkyuk gSA,d çèkkukpk;Z ij<br />

Ldqy ds dbZ egRoiq.kZ Hkkj gksrk<br />

nh?kk Fkkuk esa inLFkkfir gSa ,y-ch- flag<br />

x;k gSA ijUrq Jh flag ugha ekus<br />

vkSj ,d dn~nw dh dher 15 :0<br />

nsus yxsA ijUrq lCth foØsruk ugha<br />

ekusA fiQj Hkh Jh flag mlds gkFk<br />

esa 15 :Ik;s Fkek fn;sA lCth<br />

foØsrk dgus yxs fd dn~nw dh<br />

dher 30 :0ls de ugha gksxhA<br />

vki dsoy 15 :0fn;s gSaA bl<br />

jkf'k dks vki ys ysaA bl ij Jh<br />

flag dgus yxs fd ckn esa 'ks'k<br />

iSlk nsaxsA rc lCth foØsrk us dgk<br />

fd 'ks'k jkf'k ds lkFk 30 :Ik;s<br />

dher ns nhft,xkA tc lCth<br />

foØsrk ugha ekus rks Jh flag us<br />

tcju 20 :0nsdj pyrs cusA<br />

iVuk&nh?kk&nkukiqj eq[; ekxZ<br />

ds nh?kk gkV% nh?kk Fkkus esa inLFkkfir<br />

,y-ch-flag us nh?kk iksLV vkWfiQl<br />

jksM ls dn~nw [kjhndj<br />

iVuk&nh?kk&nkukiqj eq[; ekxZ ij<br />

fcYdqy lM+d ij [khjk csapus<br />

okys ikl vkdj [khjk [kjhnus<br />

yxsA mUgksaus [khjk csapus okys ls<br />

[khjk dh dher iwNkA [khjk csapus<br />

okys us dgk fd izfr ,d fdyks<br />

[khjk dh dher 20 :0 gSA 20<br />

:Ik;s dher lqudj rikd ls Jh<br />

flag us [khjk dh dher de djus<br />

dks dgkA,y-ch-flag us ,d fdyks<br />

gS ftls vkidks lqèkkjuk gSApk¡n us<br />

dgk fd xq.koÙkkiq.kZ f'k{kk rHkh<br />

cPpksa ds chp ns ldrs gS tc vki<br />

[khjk rkSyus dks dgkA blds ckn<br />

ilZ ls 15 :0 [khjk csapus okys<br />

dks fn;kA bldk fojksèk djus ij<br />

Jh flag cM+cM+kus yxsA rqeyksx<br />

jksM ij lCth csaprs gksA lM+d dks<br />

vfrØe.k djrs gksA geyksx dqN<br />

ugha dgrs gSaA dekvksa vkSj [kkvksa<br />

dh NwV nsrs gSaA vkSj rqe yksx<br />

geyksxksa dks dqN le>rs gh ugha<br />

gksA geyksxksa dks igpkuuk pkfg,A<br />

[kkdhonhZèkkfj;ksa dks de dher<br />

ij lCth nsuk gh pkfg,A ,slk ugha<br />

djus ls geyksx ncaxbZ djus ij<br />

mrk: gks tk,axsA ftl izdkj igys<br />

nh?kk Fkkus esa inLFkkfir iqfyl<br />

dehZ xu ds cy ij eu ls FkSykHkj<br />

lCth ys tkrs FksA gka] vkf[kjdkj<br />

,y-ch- flag gSa fdax cudj mHkjsA<br />

eqr esa FkksM+s gh lCth ys jgs<br />

gSa\% fiQj ,y-ch-flag lkseokj dks<br />

FkSyh ds lkFk lCth [kjhnus vk;sA<br />

nh?kk iksLV vkWfiQl jksM esa dn~nw<br />

cspus okys ds ikl x;sA lCth<br />

foØsrk us dgk fd izfr dn~nw dh<br />

dher 16 :0 gSA Jh flag us ilZ<br />

ls 10 :0 fudky fn;sA ;g dgus<br />

yxs fd dksbZ eqr esa lCth ugha u<br />

ys jgs gSaA de dher nsdj csapuk<br />

vkSj [kjhnuk lh[kuk pkfg,A ekSdk<br />

vuq'kklu esa jgsxsa vki vuq'kklu<br />

esa jgsxsa rks vius vki f'k{kd ,oa<br />

cPps vuq'kkflr gks tk;sxsaApk¡n us<br />

ij geyksx gh lgk;rk iznku djrs<br />

gSaA<br />

[kkdhonhZèkkjh ij dc yxsxh<br />

yxke \ nh?kk gkV ls de dher<br />

nsdj lCth [kjhnus okys iqfyldehZ<br />

dgk fd f'k{kd dks vius vki esa<br />

>kaddj ns[kuk iMsxk vki tSls<br />

?kj esa vius cPpksa dks ftl rjg<br />

ls ns[kHkky djrs gS Bhd mlh<br />

rjg Hkh Ldqyh cPpksadks Hkh viuk<br />

le>uk iMsxk rHkh tkds<br />

xq.koÙkkiq.kZ f'k{kk dgk tk;sxk ;k<br />

ekuk tk;sxkAcSBd dks ohvkjih<br />

vHk; dqekj us Hkh lacksfèkr<br />

fd;kAekSds ij ohvkjih fodkl<br />

dqekj]dSyk'kpUæ]fuys'k<br />

fujatu]xsouanu lguh]jkds'k<br />

dqekj]lHkkifr]çeksn ikloku]lqns'k<br />

dqekj]vkseçdk'k ;kno ds vykos<br />

ntZuksa çèkkukpk;Z mifLFkr FksA<br />

lkekftd ftEesnkjh fuHkk, dkWjiksjsV % dSyk'k lR;kFkhZ<br />

iVuk (dk-l-)A fodkl vkSj<br />

lekt dh ftEesokjh fliQZ ljdkj<br />

dh ugha gSA ;g gj ml 'k[l dh<br />

ftEesnkjh gS tks lekt ls dqN<br />

vftZr dj jgk gSA fcgkj ds njHkaxk]<br />

eèksiqjk] lgjlk ds cPpksa dks gj<br />

lky cM+s iSekus ij cgyk iQqlyk<br />

dj nwljs çns'kksa esa ys tkdj cky<br />

etnwjh djkbZ tkrh jgh gSA Hkkjr<br />

ds dbZ fgLlksa esa vkt Hkh áweu<br />

VªSfiQfdax csjksdVksd tkjh gSA<br />

xk;&HkSal ls Hkh de dher ij ;s 'kks"k.k gks jgk gS rks fcgkj] ;wih ds 200 lkyksa esa ugha gq, FksA lkekftd fiQj ,fFkdy VªsM dk nkSj pykA<br />

[kjhns&csps tk jgs gSaA ;s ckrsa cPpksa ls dkyhu vkSj njh cqukokbZ ftEesnkfj;ksa ds çfr dkjiksjsV vkSj Hkkjr esa T;knkrj daifu;ka vdkmaV<br />

xq#okj dks ukscsy 'kkafr iqjLdkj tk jgh gSA gj m|eh cqf¼erk ls m|ksx ?kjkuksa dks rsth ls cnyuk esa iQsjcny dj lh,lvkj dh<br />

çkIr lektlsoh dSyk'k lR;kFkhZ dk;Z dj jgk gS ftl fctusl foFk gksxkA<br />

ftEesnkfj;ksa dks U;wure djuk pkgrh<br />

us dghA os i|h lqesèkk dSyk'k ds baVsfytsal dgrs gSaA ijarq vkt t:jr nqfu;kHkj ds dkjiksjsV ?kjkuksa gSa ogha vesfjdk esa lh,lvkj ls<br />

lkFk fcgkj baMLVªht ,lksfl,'ku gS fctusl foFk dEiS'kusV baVsfytsal esa lkekftd ftEesnkjh dk fuoZg.k vkxs lh,l,(dkjiksjsV lks'ky<br />

esa dk;ZØe dks lacksfèkr dj jgs dk vFkkZr~ d#.kk vkSj cqf¼erk ds dbZ pj.kksa esa gks jgk gSA vesfjdk vdkmaVsfcfyVh) ij dke dj jgs<br />

FksA dSyk'k lR;kFkhZ us dgk fd lkFk fctusl dkA baMLVªht dks tSls ns'k gels dkiQh vkxs gSaA ogka gSaA chvkbZ,e ds vè;{k jkeyky<br />

lkekftd ifjos'k esa dk;Z djrs mRiknu ds fdlh Hkh Lrj ij ds miHkksDrk Hkh tkx:d gSa vkSj [ksrku us chvkbZ,e esa mudk Lokxr<br />

gq, vius 36 lkyksa ls vfèkd ds çR;{k ;k ijks{k :i ls cPpksa] ,sls mRiknksa dks bu ns'kksa esa fjtsDV fd;kA chvkbZ ds thih flag] euh"k<br />

liQj esa os ,f'k;k] vÝhdk lfgr efgykvksa vkSj i;kZoj.k ds çfr fd;k tk jgk gS ftlds mRiknu esa frokjh] lqt; lkSjHk] eqds'k uanu]<br />

dbZ ns'kksa dks cgqr djhc ls ns[k laosnu'khy gksuk pkfg,A rduhd cPpksa dk 'kks"k.k] çd`fr dk nksgu lqcksèk dqekj] m"kk >k] iq"ik pksiM+k]<br />

pqds gSaA vÝhdk vkSj vkbZojh dksLV ds dkj.k fiNys 20&25 lkyksa esa ;k vfrØe.k gksrk gSA blls ogka tksfxanj flag lesr dbZ m|eh ekSds<br />

esa dksdks dh [ksrh esa cPpksa dk ftrus cnyko gq, gSa] os fiNys pkSfjVh ls vkxs fiQysUFkzksih vkSj ij mifLFkr jgsA<br />

ij dkSu yxke yxk,axk\ lCth<br />

foØsrkvksa }kjk iqfyldehZ dh ikSy<br />

[kksyus yxrs gSaA vklikl esa jgus<br />

okys iqfyldehZ dh djrwr crkus<br />

yxrs gSaA ek=k% 5 :0 ds pyrs<br />

[kkdhonhZ ij nkx yxk jgs gSaA<br />

t:jr gS fd ,sls yksxksa ij foHkkxh;<br />

dkjZokbZ gksA ,slk djus ls gh<br />

iqfyldehZ ij yxke yxk;h tk<br />

ldrh gSA<br />

eqtiQjiqj èkeZizkar esa<br />

ek=k% 4]638 dSFkksfyd<br />

vkyksd dqekj<br />

iVukA vki eqtiQjiqj èkeZizkar<br />

ds iz'kkld jgsA vki cDlj èkeZizkar<br />

ds èkekZè;{k jgsA vki iVuk èkeZizkar<br />

ds èkekZè;{k gSaA vki iVuk<br />

egkèkeZizkar ds egkèkekZè;{k gSaA<br />

vkidk uke iQknj fofy;e fMlwtk<br />

gSA vki fo'ofo[;kr ;slq lekth<br />

ls lacaèk j[krs gSaA vki vHkh 6<br />

èkeZizkarksa ds csrkt ckn'kkg gSaA<br />

iVuk]csfr;k]eqtiQjiqj]cDlj]Hkkxyiqj<br />

vkSj iwf.kZ;k èkeZizkarksa esa ek=k 1<br />

yk[k 92 gtkj 7 lkS 52 gh<br />

dSFkksfyd gSaA<br />

iVuk egkèkeZizkar ds 6 èkeZizkarksa<br />

esa jkseu dSFkksfydksa dh tula[;k<br />

1 yk[k 92 gtkj 7 lkS 52 gSA<br />

lcls cqjk gky eqtiQjiqj èkeZizkar<br />

dk gSA dsoy 4]638 dSFkksfyd gSaA<br />

blds ckn csfr;k èkeZizkar dk gS<br />

;gka ij ek=k% 5]810 dSFkksfyd gSaA<br />

csfr;k èkeZizkar esa 12 iYyh gSA<br />

dqy tula[;k 15]891]000 gSA<br />

dSFkksfyd dsoy 5]810 (0-<br />

0izfr'kr) gSaA ;gka ij vHkh èkekZè;{k<br />

fu;qDr ugha gSaA iz'kkld ds :Ik esa<br />

ykSjsal ikLdky dk;Zjr gSaA Hkkxyiqj<br />

èkeZizkar esa 140 iYyh gSA dqy<br />

tula[;k 9]446]000 gSA dSFkksfyd<br />

78]359(0-8 izfr'kr ) gSA iVuk<br />

èkeZizkar esa dqy tula[;k<br />

24]709]333 gSA dSFkksfyd<br />

54]120]000 (0-2 izfr'kr gSA<br />

cDlj èkeZizkar esa 15 iYyh gSA<br />

dqy tula[;k 10]342]000 gSA<br />

dSFkksfyd 25]434]000 (0-2izfr'kr<br />

gSA<br />

eqtiQjiqj èkeZizkar esa dqy<br />

tula[;k 29]436]742 gSA dSFkksfyd<br />

4]638 (0-0izfr'kr) gSA iwf.kZ;k<br />

èkeZizkar esa dqy tula[;k 8]349]215<br />

gSA dSFkksfyd 24]391]000 (0-<br />

3izfr'kr) gSA<br />

eèksiqjk (fu-l-)A lk{kj Hkkjr<br />

fe'ku ds rgr mnkfd'kquxat ç[kaM<br />

ds lHkh lksyg iapk;rksa esa fLFkr<br />

yksd f'k{kk dsUæksa ij nks fnolh;<br />

xSj vkoklh; Lo;a lsoh çf'k{k.k<br />

vk;ksftr dh xbZA ç[kaM ds if'peh<br />

lqnwjorhZ {ks=k [kkM+k iapk;r fLFkr<br />

cqfu;knh fo|ky; ifjlj fLFkr<br />

dsUæ ij cqèkokj dks [kkM+k iapk;r<br />

ds eqf[k;k è#o dqekj Bkdqj ,oa<br />

fo|ky; ds çèkkukè;kid bZ'oj<br />

dqekj >k us la;qDr :i ls nhi<br />

çTofyr dj fd;kA<br />

ekSds ij mifLFkr Nk=k&Nk=kkvksa<br />

dks lacksfèkr djrs gq, eqf[k;k Jh<br />

Bkdqj us dgk fd ljdkj dh bl<br />

egRokdka{kh ;kstuk dk ykHk ysdj<br />

vlk{kj efgyk] iq:"k vius fofHkUu<br />

dk;ksaZ dks vklkuh ls dj ikus esa<br />

Lo;a l{ke gks ldrs gSaA ;kstuk<br />

vlk{kjksa ds fy, ojnku lkfcr gks<br />

ldrh gS] c'krsZ lHkh Lo;a lsoh o<br />

lk{kjrkdehZ viuk iQtZ le>rs<br />

gq, iwjs euks;ksx ls bl dk;Z es tqV<br />

tk,aA çèkkukè;kid bZ'oj dqekj<br />

>k us vius lacksèku esa dgk fd<br />

oxZ n'ke ds Nk=kksa dks tks ftEesnkjh<br />

foHkkx }kjk nh tk jgh gS] mlesa<br />

vxj dqN oDr fudkydj vlk{kjksa<br />

dks lk{kj djus esa tqVsa rks laiw.kZ<br />

iapk;r iw.kZ lk{kj gks ldrk gSA<br />

ojh; çsjd latho dqekj d';i]<br />

lg çsjd xqfM;k dqekjh] ,uoh,e<br />

dksfpax ds funs'kd vkyksd dqekj<br />

>k] nhid Bkdqj] fo|ky; ds<br />

f'k{kd lqHkk"k eksgu feJ] eq-<br />

'kgckt vkye lfgr dbZ vU;<br />

vkeaf=kr yksxksa us Hkh dk;ZØe dks<br />

lacksfèkr fd,A dk;ZØe esa yxHkx<br />

40 Nk=k&Nk=kkvksa dks fuj{kj dks<br />

lk{kj djus gsrq çf'k{k.k fn;k<br />

x;kA<br />

ogha ç[kaM ds u;kuxj fLFkr<br />

eè; fo|ky; esa Nk=kksa dks ojh;<br />

çsjd iq"ik dqekjh ,oa lg çsjd<br />

gfjuanu jke us çf'k{k.k nsdj muds<br />

dk;ksaZ ds ckjs esa crk;kA tcfd<br />

fiiM+k djkSrh iapk;r fLFkr dsih,u<br />

eè; fo|ky; esa vk;ksftr Lo;a<br />

lsoh çf'k{k.k esa ojh; çsjd Hkos'k<br />

dqekj ,oa lg çsjd us çf'k{k.k<br />

nsdj Lo;a lsfo;ksa dks drZO; cksèk<br />

djkrs gq, dgk fd bl ,ot esa<br />

Lo;a lsfo;ksa dks eSfVªd dh ijh{kk<br />

esa nl vad vyx ls tksM+s tk;saxsA<br />

ç[kaM dk;ZØe leUo;d dq.kky<br />

dqekj ,oa ys[kk leUo;d vt;<br />

dqekj us dbZ dsUæksa dk nkSjk djs<br />

çf'k{k.k dk tk;tk fy;kA bl<br />

volj ij u;kuxj esa çvbUæeksgu<br />

eaMy] dsMh >k] f'k{kd<br />

mes'k eaMy] fiiM+k djkSrh esa çvfuys'k<br />

çlkn ;kno lfgr dbZ yksx<br />

mifLFkr FksA<br />

csxwljk; (fu-l-)A bafM;u<br />

vkW;y dkiZksjs'ku fyfeVsM<br />

cjkSuh&dkuiqj ikbi ykbu }kjk<br />

cqèkokj dks efVgkuh ç•aM varxZr<br />

ehukiqj esa tkx:drk dk;ZØe dk<br />

vk;kstu fd;k x;kA blesa ikbi<br />

ykbu dh lqj{kk o i;Zkoj.k laj{k.k<br />

osQ ckjs esa tkudkjh nh xbZA bl<br />

nkSjku ikbi ykbu osQ deZpkfj;ksa us<br />

vkWiQ lkbV ekWdfMªy fd;kA bl<br />

volj ij vk;ksftr lHkk dh<br />

vè;{krk çeksn oqQekj us dhA lHkk<br />

dks lacksfèkr djrs gq, vkbvkslh<br />

osQ ifjpkyu çcaèkd ,losQ flUgk<br />

us LFkkuh; yksxksa dks tkx:d djrs<br />

gq, dgk fd vki lc ftrus ltx<br />

jgsaxs ns'k dh laifÙk mruh gh<br />

lqjf{kr jgsxhA<br />

csxwljk; lfgr fcgkj osQ<br />

fodkl esa cjkSuh fjiQkbujh dk<br />

vge ;ksxnku gSA fjiQkbujh ls<br />

tkus o vkus okys ikbi ykbu esa<br />

dgha Hkh fdlh rjg dk fjlko]<br />

isVªksy] fdjklu dh xaèk ;k vkx<br />

dk vHkkl gks rks vfoyac bldh<br />

lwpuk LFkkuh; Fkkuk] iQk;j fcxzsM]<br />

vkbvkslh oaQVªksy :e dks nsa] rkfd<br />

le; jgrs dksbZ Hkh gknlk dks<br />

Vkyk tk losQA dgk] viQokg ugha<br />

iSQyk,aA tkx:drk lHkk dks mi<br />

çcaèkd ekdZsfVax gjsjke pkSèkjh]<br />

mi çcaèkd e`xsaæ oqQekj] ,e ydM+k]<br />

ejEer ny osQ 'kadj pkSèkjh] jfoaæ<br />

oqQekj] fnokdj flag] nhukukFk<br />

ekykdkj] lqj{kk çeq• vjfoan flag]<br />

jktcyh 'keZk] Ñikdkar] jfo fd'ku]<br />

lqeu] vjfne ljdkj] cjkSuh iQk;j<br />

fczxsM osQ fnyhi oqQekj flag] pfd;k<br />

Fkkuk osQ lvfu ijekuan flag]<br />

jktoqQekj] oqQeksn oqQekj] vukfedk]<br />

efVgkuh Fkkuk dh iqfyl vkfn<br />

ekStwn FksA


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk iVuk lekpkj<br />

Website : www.vivrantimes.com 3<br />

iVuk (dk-l-)A dqlgk ckaèk<br />

dk VwV tkuk vkSj fcgkj esa ck<<br />

dh çy;adkjh fouk'kyhyk epkus<br />

okyh dkslh dh tyèkkjk fiQj<br />

blckj epy jgh gSA usiky esa gks<br />

jgh ckfj'k ls bl unh esa miQku<br />

yxkrkj tkjh gS] ftldh otg ls<br />

ck< dk [krjk yxkrkj eaMjk jgk<br />

gSA<br />

dkslh dh c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk izns'k lekpkj<br />

Website : www.vivrantimes.com 4<br />

iqjksfgr Hkst jgs ;teku dks fyad<br />

x;k (fu-l-)A fcgkj ds<br />

x;kth esa vkus okys rhFkZ;k=kh vc<br />

vius eksckby ij ;gka ds lacafèkr<br />

lkjh tkudkfj;ka çkIr dj ldrs<br />

gSaA x;k th MkWV dkWe dks áweu<br />

lkbdksykWth dks vkèkkj cuk dj<br />

rS;kj fd;k x;k gS vkSj bldh<br />

lcls cM+h fo'ks"krk ;g gS fd<br />

,d vui pqosQ gSaA fcgkj esa rks dksbZ<br />

fodYi ugha gksus osQ dkj.k lÙkk<br />

osQ djhc jgus dh etcwjh esa ykyw<br />

th uhrh'k th dk leFkZu dj jgs<br />

gSaA ij gdhdr ;g gS fd uhrh'k<br />

th dks fcgkj osQ ckgj LFkkfir<br />

gksus nsuk jktn dks Hkh xaokjk ugha<br />

gSA ;gh otg gS fd ykyw th us<br />

;wih esa uhrh'k th dk lkFk nsus dh<br />

ctk; vius iSQfeyh iSQDVj dks<br />

T;knk rCTtks fn;kA fcgkj osQ pquko<br />

esa Hkys gh lektoknh ikVZh dk<br />

lkFk ykyw çlkn & uhrh'k oqQekj<br />

dks ugha feyk gks] ;wih pquko esa<br />

jktn us lik dks leFkZu dk ,yku<br />

dj iSQfeyh fjLikalfcfyVh fuHkk<br />

nhA<br />

fd'kuxat (fu-l-)A jk"Vªh;<br />

cky foKku dkaxzsl dk eq[; mís';<br />

foKku çfrHkkvksa dh [kkst djuk<br />

vkSj cPpksa esa oSKkfud psruk dk<br />

vadqj.k djuk gSA ftlls fd cPps<br />

LFkkuh; ifjos'k esa rkfdZd oSKkfud<br />

[kkst dh fn'kk esa vkxs c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk dfVgkj lekpkj<br />

Website : www.vivrantimes.com 5<br />

vkyksd dqekj<br />

iVukA egkohj eafnj] iVuk<br />

}kjk lapkfyr egkohj okRlY;<br />

vLirky] iVuk esa 'kqØokj dks<br />

,dfnolh; ^^fu%'kqYd LokLF;<br />

esyk** dk mn~?kkVu fcgkj osQ<br />

jkT;iky egkefge jke ukFk dksfoUn<br />

osQ dj deyksa }kjk fd;k x;kA<br />

bl LokLF; esyk osQ nkSjku oqQy<br />

567 O;fDr;ksa dk egkohj gkVZ<br />

baLVhP;wV vkSj egkohj okRlY;<br />

vLirky osQ foHk fo'ks"kKksa }kjk<br />

ijh{k.k fd;k x;k ftlesa ls 437<br />

O;fDr;ksa dk fu%'kqYd iSFkksykWftdy<br />

tk¡p Hkh dh x;hA<br />

bl volj ij fcgkj dh<br />

çFke efgyk Jherh lfork dksfoUn<br />

vkSj fcgkj osQ yksdk;qDr U;k;ewfrZ<br />

fefgj oqQekj >k Hkh mifLFkr FksA<br />

mn~?kkVu osQ ckn mUgksaus egkohj<br />

gkVZ baLVhP;wV vkSj egkohj okRlY;<br />

vLirky dk ifjn'kZu fd;kA<br />

egkefge us egkohj gkVZ baLVhP;wV<br />

esa laLFkkfir oSQFkysc e'khu vkSj<br />

laLFkku }kjk U;wure nj ij miyCèk<br />

djk;h tk jgh ân; lacaèkh LokLF;<br />

lqfoèkkvksa dh ç'kalk dhA egkefge<br />

vkSj Jherh dksfoUn us fo'ks"k rkSj<br />

ij uotkr f'k'kq xgu fpfdRlk esa<br />

HkrZh lkjs cPpksa gsrq 'kqHkdkeuk Hkh<br />

nhA<br />

fcgkj osQ jkT;iky egkefge<br />

jke ukFk dksfoUn us bl volj<br />

ij dgk fd Jh egkohj eafnj<br />

U;kl lfefr ,oa blosQ }kjk<br />

lapkfyr fofHk vLirky lekt<br />

osQ lHkh oxZksa •kldj xjhcksa osQ<br />

tufgr gsrq ç'kaluh; dk;Z dj jgsa<br />

gSaA mUgksaus dgk fd egkohj okRlY;<br />

vLirky }kjk uotkr f'k'kqvksa]<br />

cPpksa] mudh ekrkvksa] o;Ldksa ,oa<br />

cqtqxZksa dks tks LokLF; lqfoèkk,¡<br />

U;wure 'kqYd ij miyCèk djk;h<br />

tk jgh gSa mlosQ fy, egkohj<br />

eafnj U;kl lfefr fo'ks"kdj Jh<br />

fd'kksj oqQ.kky cèkkbZ osQ ik=k gSaA<br />

egkefge us fcgkj dh orZeku ekr`<br />

,oa f'k'kq e`R;q nj] ,uhfe;k vkSj<br />

fd'kksj&fd'kksfj;ksa lacaèkh leL;kvksa<br />

ij viuh fpark O;Dr dh vkSj<br />

mUgksaus le; jgrs bu leL;kvksa<br />

dks fu;af=kr fd;s tkus ij cy<br />

fn;kA<br />

lHkk dh vè;{krk djrs<br />

U;k;kèkh'k mn; flUgk us dgk fd<br />

vke t:jreanksa fo'ks"kdj lekt<br />

osQ fiNM+s oxZksa osQ ihfM+rksa dks<br />

egkohj eafnj }kjk lapkfyr fofHkÂ<br />

vLirkyksa }kjk U;wure 'kqYd ij<br />

mPpLrjh; LokLF; lqfoèkk,¡<br />

miyCèk djk;h tk jgh gSa ftlosQ<br />

fy, Jh egkohj eafnj U;kl lfefr<br />

osQ lfpo Jh fd'kksj oqQ.kky cèkkbZ<br />

osQ ik=k gSa D;ksafd mUgha osQ ekxZn'kZu<br />

,oa oqQ'ky çcaèku ls ,slk laHko<br />

gks ldk gS ftlls lekt osQ lHkh<br />

oxZksa osQ yksx ykHkkfUor gks jgs gSaA<br />

fcgkj osQ yksdk;qDr U;k;kèkh'k<br />

fefgj oqQekj >k us dgk fd egkohj<br />

vkjksX; laLFkku ,oa egkohj oSQalj<br />

laLFkku dh LFkkiuk osQ ckn egkohj<br />

eafnj U;kl us egkohj okRlY;<br />

dh LFkkiuk dh ftldk mn~?kkVu<br />

30 vçSy] 20<strong>06</strong> dks gqvkA bl<br />

vLirky dks cPpksa dh chekjh osQ<br />

lqijLis'kYVh osQUæ osQ :i esa<br />

fodflr fd;k x;k gSA blesa uotkr<br />

cPpksa osQ mipkj osQ fy, gj rjg<br />

dh lqfoèkk lqyHk djk;h x;h gSA<br />

bl vLirky us gtkjksa cPpksa dh<br />

tkusa cpk;h gSA fcgkj esa ,d Nr<br />

osQ uhps bruh lqfoèkk dgha ugha gS<br />

vkSj ;gk¡ osQ lHkh MkWDVj cgqr<br />

;ksX; vkSj fu’koku gSaA<br />

nyxr Hkkouk ls Åij mBdj jkT;fgr<br />

esa dk;Z djsa % voèks'k ukjk;.k flag<br />

iVuk (dk-l-)A fcgkj foèkku<br />

ifj"kn ds lHkkifr voèks'k ukjk;.k<br />

flag us lHkh lnL;ksa ls nyxr<br />

Hkkouk ls Åij mBdj jkT;fgr esa<br />

lnu esa dk;Z djus dk vkxzg<br />

fd;kA rkfd jkT; dk çR;sd rcdk<br />

ykHkkafor gks ldsA 'kqØokj dks<br />

foèkku ifj"kn ds 183 osa l=k ds<br />

vkjaHk ds ekSds ij vius çkjafHkd<br />

lacksèku esa Jh flag us ;s ckrsa dghaA<br />

lHkkifr us eq[;ea=kh]<br />

mieq[;ea=kh] lalnh; dk;Zea=kh ,oa<br />

eaf=kifj"kn ds lnL;ksa lfgr usrk<br />

fojksèkh ny] fofHkUu nyksa ds usrkx.k<br />

o lnL;ksa dk Lokxr fd;kA<br />

lHkkifr voèks'k ukjk;.k flag<br />

us dgk fd ;g ekulwu l=k dqy<br />

ikap cSBdksa dk gSA eq>s fo'okl gS<br />

fd bl l=k esa yksdfgr ,oa jkT;<br />

ds fodkl ls lacafèkr vfèkd ls<br />

vfèkd fo"k;ksa dks lnu ds iVy<br />

ij yk;k tk,xkA mUgksaus dgk fd<br />

jkT; dh leL;kvksa ds çfr ge<br />

lHkh xaHkhj ,oa fpafrr gSaA<br />

lHkkifr us dgk fd fcgkj esa<br />

iw.kZ 'kjkccanh dk vlj iwjs ns'k esa<br />

ns[kk tk jgk gSA iw.kZ 'kjkccanh<br />

,d lkekftd Økafr dk :i ys<br />

pqdh gSA blds ç.ksrk eq[;ea=kh<br />

uhrh'k dqekj gSaA mUgksaus fcgkj<br />

foèkku ifj"kn ds uofuokZfpr lnL;ksa<br />

dk Hkh Lokxr fd;kA mUgksaus dgk<br />

fd gky gh esa laiUu iapk;r Lrj<br />

ds pqukoksa esa 75 çfr'kr u, yksx<br />

pqus x, gSaA ;g bl ckr dk çrhd<br />

gS fd tehuh Lrj ij vketu esa<br />

yksdrkaf=kd ç.kkyh esa fo'okl<br />

fdruk etcwr gSA mUgksaus uofuokZfpr<br />

iapk;r çfrfufèk;ksa dks cèkkbZ nh<br />

vkSj mEehn trk;h fd lHkh<br />

çfrfufèkx.k jkT; ds lokaZxh.k<br />

fodkl ,oa çxfr esa viuk cgqewY;<br />

;ksxnku nsaxsA foèkku ifj"kn ds<br />

lkr u, fuokZfpr lnL;ksa us 'kiFk<br />

xzg.k fd;kA buesa fouksn ukjk;.k<br />

>k ,oa vtqZu lguh us eSfFkyh esa<br />

'kiFk xzg.k fd;kA 'kiFk xzg.k<br />

djus okys 'ks"k u, lnL;ksa esa<br />

dejs vkye] xqyke jlwy<br />

cfy;koh] ruohj v[rj] lhih<br />

flUgk] j.kfot; dqekj flag 'kkfey<br />

FksA<br />

elkS


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk laikndh;&ys[k<br />

Website : www.vivrantimes.com 6<br />

laikndh;<br />

nkSjs esa fNih ykylk<br />

,d ckr cgqr lkQ gS fd Hkkjr dks eqgkftjksa dh<br />

yM+kbZ esa mUgsa viuk uSfrd leFkZu nsus ds laca/k esa lkspuk<br />

pkfg,A tc ikfdLrku gekjs vkrafjd ekeyksa esa gLr{ksi<br />

dj ldrk gS] rks gesa eqgkftjksa ds gd esa cksyus esa D;k<br />

cqjkbZ gSA os rks Hkkjr ls gh rks ukrk j[krs FksA vkSj fQj<br />

loky ekuoh; Hkh rks gSA d'ehj elys ij iaxsckth djus<br />

okyk ikfdLrku vkus okys le; esa fQj caV tk, rks gSjku<br />

er gksb,A fcgkj ds eq[;ea=h uhrh'k dqekj dh utj<br />

2019 ds yksd lHkk pquko esa nenkjh ls mrjus ls igys [kqn<br />

dks ij[k ysus dh gSA ;gh otg gS fd og ns'k Hkj esa<br />

[kkldj mÙkj çns'k esa yxkrkj Hkze.k ij gSaA vius lwcs esa<br />

iw.kZ 'kjkccanh ykxw djus ds ckn vc os ns'k Hkj esa blds<br />

i{k esa ekgkSy cukus ds fy, nkSjs dj jgs gSaA >kj[kaM] mÙkj<br />

çns'k] egkjk"Vª] mÙkjk[kaM vkSj jktLFkku lfgr fofHkUu<br />

jkT;ksa esa efgyk laxBuksa us mUgsa vkeaf=r Hkh fd;k gSAuhrh'k<br />

us njvly ^^vk/kh vkcknh* dh rkdr dks xgjs ls le>k<br />

gSA fcgkj esa ftl rjhds ls mUgksaus efgykvksa dks ljdkjh<br />

ukSdfj;ksa esa vkj{k.k ls ysdj iapk;r esa ipkl Qhln dk<br />

vkj{k.k fn;k vkSj iw.kZ :i ls 'kjkc ij çfrca/k yxk;k]<br />

mlls mUgksaus fuLlansg bl rcds dk leFkZu gkfly fd;k<br />

gSA ;gh otg gS fd pquko esa mudh thr esa efgyk<br />

ernkrkvksa dk vge ;ksxnku jgkA uhrh'k blh Qke:ys<br />

dk nksgjko mÙkj çns'k esa djuk pkgrs gSaA ;gh otg gS fd<br />

mUgksaus vius dk;Z{ks= dk foLrkj iM+kslh jkT; mÙkj çns'k<br />

dks cuk j[kk gSA pkgs tn ¼;w½ dh jk"Vªh; dk;Zlfefr dh<br />

cSBd gks ;k laxBu Lrj ij eaFku dh ;k 'kjkccanh dks<br />

ysdj efgyk laxBuksa ds cqykos ij laxks"Bh dh&os gj ekSds<br />

ij ekStwn jgrs gSaA rks uhrh'k dh ea'kk D;k gS\ D;k oks<br />

flQZ fcgkj pquko ds oä lektoknh ikVhZ ls feys /kks[ks<br />

dk cnyk mÙkj çns'k esa pquko yM+dj ysuk pkgrs gSa ;k<br />

fQj 2109 ds vke pquko dks ysdj viuk vkSj viuh ikVhZ<br />

dk foLrkj djus dh bPNk dks iwjk djuk pkgrs gSa ;k fQj<br />

blh cgkus Hkktik ds oksVksa esa lsa/kekjh djuk pkgrs gSaA<br />

otg buesa ls pkgs tks gks\ exj uhrh'k ds bl ^^ns'kkVu*<br />

ds dqN xgjs fufgrkFkZ vo'; gSaA og ;s ckr Hkyh&Hkkafr<br />

tkurs gSa fd mÙkj çns'k esa lektoknh ikVhZ ¼lik½ vkSj<br />

cgqtu lekt ikVhZ ¼clik½ lÙkk ds nks çeq[k vkSj LokHkkfod<br />

nkosnkj gSaA 2014 ds yksd lHkk pquko esa Hkktik ds<br />

gSjrvaxst çn'kZu us bl ikVhZ dks Hkh lÙkk dk nkosnkj cuk<br />

fn;k gSA dkaxzsl Hkh dqN&dqN txgksa ij viuh l'kä<br />

ekStwnxh ls yM+kbZ dks jkspd cukus esa dksbZ dksj&dlj ugha<br />

NksM+ jgh gSA [kkldj] 'khyk nhf{kr dks eq[;ea=h ds rkSj<br />

ij çkstsDV djus ds ckn vc dkaxzsl dk vxyk dne<br />

fç;adk xka/kh ls iwjs çns'k esa çpkj djkus ij gkeh Hkjokuk<br />

gSA ;kuh uhrh'k ,d rjQtgka viuh ikVhZ dks 'kwU; ls<br />

vkxs c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk ys[k@fiQpj<br />

Website : www.vivrantimes.com 7<br />

∞∑§ ‚◊ÿ âÊÊ ¡’ ’‚¬Ê ¬˝◊ÈÅÊ<br />

◊ÊÿÊflÃË ∑§ÊŸÍŸ √ÿflSâÊÊ ∑apple§ ◊Ê◊‹apple ◊apple¢ ’„UÈÃ<br />

‚Åà •ÊÒ⁄U ª¢èÊË⁄U ◊ÊŸË ¡ÊÃË âÊË¢– ¬Íáʸ ’„UÈ◊Ã<br />

∑§Ë ‚⁄U∑§Ê⁄U ’ŸÊŸapple ◊apple¢ ©UŸ∑§Ë ß‚ ¿Áfl ∑§Ê „UË<br />

‚flʸÁäÊ∑§ ÿÊappleªŒÊŸ âÊÊ– 2007 ∑apple§ ÁfläÊÊŸ ‚èÊÊ<br />

øÈŸÊfl ◊apple¢ ©Uã„UÊapple¢Ÿapple ‚¬Ê ‡ÊÊ‚Ÿ ∑§Ë ’Œ„UÊ‹<br />

∑§ÊŸÍŸ-√ÿflSâÊÊ ∑§Êapple ¬˝◊ÈÅÊ ◊ÈŒ˜ŒÊ ’ŸÊÿÊ âÊÊ–<br />

Ã’ fl„U ‚¬Ê ∑§Êÿ¸∑§ûÊʸ•Êapple¢ ¬⁄U •⁄UÊ¡∑§ÃÊ ∑§Ê<br />

•Ê⁄UÊapple¬ ‹ªÊÃË âÊË¢– ©UŸ∑apple§ •ŸÈ‚Ê⁄U ‚¬Ê ∑apple§<br />

¬˝◊ÈÅÊ •ÊÒ⁄U Ãà∑§Ê‹ËŸ ◊ÈÅÿ◊¢òÊË •¬Ÿapple ߟ<br />

∑§Êÿ¸∑§ûÊʸ•Êapple¢ ¬⁄U ‹ªÊ◊ ‹ªÊŸapple ∑§Ê ¬˝ÿÊ‚ Ÿ„UË¢<br />

∑§⁄UÃapple– ß‚‚apple ©UŸ∑§Ê ◊ŸÊapple’‹ ’…U∏ÃÊ „UÒ, Á¡‚∑§Ê<br />

¬˝ÁÃ∑ͧ‹ ¬˝èÊÊfl ∑§ÊŸÍŸ √ÿflSâÊÊ ¬⁄U ¬«∏ÃÊ „UÒ–<br />

ŒÍ‚⁄UË •Êapple⁄U ©U‚ ‚◊ÿ Ã∑§ ◊ÊÿÊflÃË ∑§Ë ¿Áfl<br />

∞apple‚Ë âÊË fl„U ∑§ÊŸÍŸ-√ÿflSâÊÊ ∑apple§ ◊‚‹apple ¬⁄U<br />

•¬Ÿapple ∑§Êÿ¸∑§Ãʸ•Êapple¢ fl ŸappleÃÊ•Êapple¢ ∑apple§ ‚ÊâÊ ∑§Êapple߸<br />

Á⁄UÿÊÿà Ÿ„UË¢ ∑§⁄UÃË¢– •¬ŸË ¬Ê≈U˸ ∑apple§ ∞∑§ ‚Ê¢‚Œ<br />

∑§Êapple ÅÊÈŒ Áª⁄UçÃÊ⁄U ∑§⁄UÊ ∑apple§ ◊ÊÿÊflÃË Ÿapple ß‚∑§Ë<br />

’ÊŸªË èÊË ¬apple‡Ê ∑§Ë, ‹appleÁ∑§Ÿ ÿapple ’ÊÃapple¢ ¬È⁄UÊŸË ¬«∏<br />

øÈ∑§Ë „UÒ¢– ‚Ê¢‚Œ ∑§Êapple Áª⁄UçÃÊ⁄U ∑§⁄UÊÿÊ, ©UäÊ⁄U<br />

’Ê„UÈ’Á‹ÿÊapple¢ fl ◊ÊÁ»§ÿÊ•Êapple¢ ∑apple§ Á‹∞ ¬Ê≈U˸ ∑apple§<br />

Œ⁄UflÊ¡apple ÅÊÊapple‹ ÁŒ∞ âÊapple–<br />

flSÃÈ× ‚àÃÊ ¬ˇÊ ‚apple ¡’ ∞apple‚apple ‚ãŒapple‡Ê<br />

•ÊŸapple ‹ªÃapple „UÒ, Ã’ ∑§ÊŸÍŸ √ÿflSâÊÊ ∑§Ë ÁSâÊÁÃ<br />

•¬Ÿapple •Ê¬ Á’ª«∏ÃË „UÒ– ∑§Êapple߸ èÊË ◊ÈÅÿ ◊¢òÊË<br />

ÅÊÈŒ ¬˝àÿapple∑§ âÊÊŸÊapple¢ ∑§Êapple Ÿ„UË¢ ŒappleÅÊ ‚∑§ÃÊ ‹appleÁ∑§Ÿ<br />

fl„U •¬Ÿapple ∑§Áìÿ ∑§Œ◊Êapple¢ ‚apple ¬˝àÿapple∑§ âÊÊŸÊ •ÊÒ⁄U<br />

Á¡‹ÊSÃ⁄U Ã∑§ ∞∑§ ‚¢Œapple‡Ê •fl‡ÿ ¬„UÈ¢øÊ ‚∑§ÃÊ<br />

tks yksx 'kh'ks ds ?kjksa esa<br />

jgrs gSa] os nwljksa ij iRFkj ugha<br />

Qsadk djrsA dqN fnu igys<br />

ikfdLrku us d'ehj esa Hkkjrh;<br />

lqj{kk cyksa dh dfFkr T;knfr;ksa<br />

ds fojks/k esa can dk vkºoku<br />

fd;k FkkA gkykafd d'ehfj;ksa<br />

dk vius dks çoäk gksus dk<br />

nkok djus okyk ikfdLrku ;g<br />

Hkwy x;k fd [kqn mlds ns'k esa<br />

dbZ txgksa ij tksjnkj<br />

i`Fkdrkoknh vkanksyu pys jgs<br />

gSaA fla/k dh jkt/kkuh djkph esa<br />

eqgkftj ;kuh mnwZ cksyus okys<br />

viuh gh ikfdLrkuh ljdkj<br />

dh T;knfr;ksa ds fojks/k esa lM+dksa<br />

ij mrj pqds gSaA chrs 'kfuokj<br />

dks okf'kaxVu esa OgkbV gkÅl<br />

ds ckgj bUgksaus eqÙkkfgnk dkSeh<br />

ewoesaV ¼,eD;w,e½ ds cSuj rys<br />

çn'kZu fd;kA eqgkftj mUgsa dgk<br />

tkrk gS tks ns'k ds foHkktu ds<br />

le; eq[; :i ls mÙkj çns'k<br />

rFkk fcgkj ls ljgn ds ml<br />

ikj pys x, FksA OgkbV gkÅl<br />

ds ckgj çn'kZu djus okyksa dk<br />

ogka ij ekStwn vius gh eqYd<br />

ds iatkch yksxksa ls gkFkkikbZ Hkh<br />

gqbZA ;s çn'kZu blfy, dj jgs<br />

Fks rkfd vesfjdh ljdkj muds<br />

fgr esa ikfdLrku ljdkj ij<br />

ncko cuk,A ,eD;w,e ds<br />

çn'kZudkfj;ksa dks buds yanu<br />

esa fuokZflr thou O;rhr djus<br />

okys usrk vYrkQ gqlSu us lacksf/<br />

kr Hkh fd;kA vYrkQ gqlSu ls<br />

ikfdLrku ljdkj FkZjkrh gSA<br />

eqgkftj vjch 'kCn gSA bldk<br />

vFkZ gS&vçoklhA cywfpLrku<br />

esa Hkh l?ku i`Fkdrkoknh vkanksyu<br />

py jgk gSA ikfdLrkuh ç/kkuea=h<br />

uokt 'kjhQ ds fy, fljnnZ<br />

cuk gqvk gS cywfpLrkuA phu<br />

dh enn ls cu jgs Xoknj iksVZ<br />

ds bykds esa fiNys dqN lkyksa<br />

ls py jgk i`Fkdrkoknh vkanksyu<br />

vc csdkcw gksrk tk jgk gSA<br />

vkanksyu blfy, gks jgk gS<br />

D;ksafd LFkkuh; turk dk vkjksi<br />

gS fd phu tks Hkh fuos'k dj<br />

jgk gS] mldk vlyh edln<br />

cywfpLrku dk ugha] cfYd phu<br />

dk Qk;nk djuk gSA cywfpLrku<br />

ds çfrcaf/kr laxBuksa us /kedh<br />

nh gS fd phu lesr nwljs ns'k<br />

Xoknj esa viuk iSlk cckZn u<br />

djsa] nwljs ns'kksa dks cywfpLrku<br />

dh çk—frd laink dks ywVus<br />

ugha fn;k tk,xkA bu laxBuksa<br />

us cywfpLrku esa dke dj jgs<br />

phuh bathfu;jksa ij geys c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk fiQYe txr<br />

Website : www.vivrantimes.com 8


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk fons'k<br />

Website : www.vivrantimes.com 9


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk dkjksckj<br />

Website : www.vivrantimes.com 10


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk >kj[kaM lekpkj<br />

Website : www.vivrantimes.com 11<br />

Vky&Ýh uacj &18003456526 gsYiykbu ij gksxh Jfedksa dh lquokbZ<br />

gsgy esa cusxk fnO;kax O;kolkf;d iquokZl o dkS'ky çf'k{k.k dsaæ<br />

l{ke >kj[k.M dkS'ky fodkl ik;yV ifj;kstuk ykxw<br />

jkaph (fu-l-)A O;kolkf;d<br />

lqxerk vkSj Jfed fgrksa ds leUo;<br />

dks çkFkfedrk nsrs gq,<br />

Je]fu;kstu]çf'k{k.k ,oa dkS'ky<br />

fodkl foHkkx tuksi;ksxh ,oa<br />

dY;k.kdkjh ;kstukvksa dk<br />

fØ;kUo;u lqfuf'pr dj jgk gSA<br />

uohu m|ksxksa dh LFkkiuk vkSj py<br />

jgs m|ksxksa dks vuqdwy ekgkSy<br />

miyCèk djkus ds lkFk& lkFk Je<br />

dY;k.k ;kstukvksa ds fØ;kUo;u<br />

gsrq dbZ dne mBk;s x;s gSa vkSj<br />

dbZ vU; ;kstukvksa dks veyhtkek<br />

fn;k jgk gSA Je]fu;kstu]çf'k{k.k<br />

,oa dkS'ky fodkl foHkkx]<br />

>kj[k.M ljdkj ds çèkku lfpo<br />

Jh ,l-ds-th- jgkVs us vkt lwpuk<br />

Hkou esa laoknnkrkvksa dks mijksDr<br />

tkudkjh nhA<br />

Jh jgkVs us crk;k fd foHkkx<br />

}kjk fuxZr fd;s tkus okyh lHkh<br />

vuqKfIr;ksa ,oa fucaèku dh çfØ;k<br />

dks O;kolkf;d lqxerk gsrq<br />

ljyhd`r dj fn;k x;k gS vkSj<br />

vc lHkh nqdku]dkj[kkuk ;k Bsdsnkj<br />

bUVjusV ds ekè;e ls lgtrk ls<br />

foHkkxh; çfØ;kvksa dks iwjk dj<br />

ldrs gSaA jkT; esa jkstxkj ds<br />

csgrj volj miyCèk djkus gsrq<br />

lwpuk rduhd vkèkkfjr çfr'Bkuksa<br />

dks LovfHkçek.ku dh lqfoèkk nh<br />

tk jgh gS vkSj jkT; esa fuos'k dks<br />

vkdf'kZr djus o fu;eksa ds lqyHk<br />

vuqikyu ds –f'Vdks.k ls m|ksx<br />

fgr esa Je vfèkfu;eksa ds varxZr<br />

LovfHkçek.ku dks cs iSlksa dh<br />

raxh gks xbZA<br />

rc esjs nksLr us eq>s Mkalj cuus dk lq>ko fn;kA bl dke esa vPNs<br />

iSls feyrs FksA èkhjs&èkhjs eSa ,LdkWVZ cu xbZ vkSj ogka ls ikWuZ baMLVªh<br />

esa pyh xbZA ukfn;k us dgk fd esjs ekrk&firk dks ;s dke ilan ughaA<br />

os eq>s le>krs gSa] ysfdu oks esjh Hkkouk,a le>rs gSaA<br />

vkbthvkb,e,l esa nokvksa ij<br />

feysxh 60 iQhln rd NwV<br />

iVuk (dk-l-)A lwcs ds ejhtksa ds fy, [kq'k[kcjh gSA jktèkkuh<br />

ds vkbthvkb,e,l esa tsufjd nokvksa dh fcØh çkjaHk gks jgh gSA blds<br />

fy, vLirky çcaèku us dsaæ ljdkj ds miØe ,p,y,y ykbiQ ds;j<br />

ls ,xzhesaV fd;k gSA vLirky esa tsufjd nokvksa dh fcØh vxys rhu<br />

ekg esa çkjaHk gks tk,xhA dsaæ ljdkj ds miØe }kjk vLirky esa<br />

nokvksa dh fcØh ij 20 ls ysdj 60 iQhlnh rd NwV nh tk,xhA<br />

vkbthvkb,e,l ds fpfdRlk vèkh{kd Mk-ihds >k us crk;k fd<br />

igyh ckj vLirky esa tsufjd nokvksa dh fcØh dh O;oLFkk dh tk<br />

jgh gSA blls ejhtksa dks dkiQh jkgr feysxhA<br />

vkbthvkb,e,l vLirky ç'kklu us fofHkUu tkap njksa esa chl<br />

iQhln dh o`f¼ dj nh gSA vLirky ds çLrko dks 'kklh fudk; us Hkh<br />

Lohd`fr ns nh gSA fpfdRlk vèkh{kd us crk;k fd fiNys dkiQh fnuksa<br />

ls tkap njksa dh ykxr c


fooj.k VkbEl <strong>31</strong> tqykbZ ls <strong>06</strong> vxLr <strong>2016</strong>] iVuk ns'k&fons'k<br />

Website : www.vivrantimes.com 12<br />

jktho ds gR;kjksa dh fjgkbZ<br />

dks fiQj dksVZ esa rfeyukMq<br />

ubZ fnYyhA rfeyukMq ljdkj<br />

gj gky esa iwoZ çèkkuea=kh jktho<br />

xkaèkh ds gR;kjksa dks fjgk djus dh<br />

dksf'k'k esa gSA bl fn'kk esa jkT;<br />

ljdkj ,d ckj fiQj lqçhe dksVZ<br />

igqaph gSA jkT; ljdkj us ml<br />

iQSlys ds f[kykiQ iqufoZpkj ;kfpdk<br />

nk;j dh gS] ftlesa lqçhe dksVZ us<br />

nksf"k;ksa dh fjgkbZ ds fy, dsaæ<br />

ljdkj dh vuqefr dks vko';d<br />

crk;k FkkA<br />

iqufoZpkj ;kfpdk esa rfeyukMq<br />

ljdkj us dgk gS fd lhihlh ds<br />

eqrkfcd nksf"k;ksa dh ekiQh ;k ltk<br />

esa cnyko ds ekeys esa dsaæ ljdkj<br />

dks jkT;ksa ds Åij çkFkfedrk ugha<br />

nh tk ldrhA lqçhe dksVZ dh ihB<br />

dh vksj ls bl lacaèk esa dsaæ dks<br />

fo'ks"k ntkZ nsuk =kqfViw.kZ gSA jkT;<br />

ljdkj us dgk] 'ltk ekiQh ds<br />

ekeys esa jkT; ljdkj gh iQSlys<br />

ds ifj.kke dk vkdyu dj ldrh<br />

gSA jkT; ljdkj dks ifjfLFkfr;ksa<br />

vkSj rF;ksa dh tkudkjh gksrh gSA<br />

vius iQSlys esa lqçhe dksVZ dh<br />

laoSèkkfud ihB us dgk Fkk fd<br />

nksf"k;ksa dh vksj ls ;kfpdk ds<br />

fcuk jkT; ljdkj Lor: laKku<br />

ysdj ltk ekiQ ugha dj ldrhA<br />

mYys[kuh; gS fd lqçhe dksVZ us<br />

20 iQjojh] 2014 dks jkT; ljdkj<br />

ds ml iQSlys dks jksd fn;k Fkk]<br />

ftlesa nksf"k;ksa eq#xu] laFku vkSj<br />

vfjoq dks fjgk djus dh ckr dgh<br />

xbZ FkhA<br />

ckn esa vnkyr us ufyuh] jkWcVZ<br />

ik;l] t;dqekj vkSj jfopaæu dh<br />

fjgkbZ dk iQSlyk Hkh jksd fn;k<br />

FkkA dksVZ ds eqrkfcd] jkT; ljdkj<br />

ds iQSlys esa çfØ;kxr [kkfe;ka<br />

FkhaA nwljh vksj] bl ekeys esa dsaæ<br />

ljdkj gR;kjksa dks fdlh Hkh rjg<br />

dh fj;k;r nsus ls euk dj pqdh<br />

gSA<br />

lqçhe dksVZ us t;yfyrk<br />

dks tkjh fd;k uksfVl<br />

ubZ fnYyhA lqçhe dksVZ us<br />

ekugkfu ds ekeyksa dks jktuhfrd<br />

cnys ds gfFk;kj ds :i esa bLrseky<br />

djus dh ço`fÙk ij jksd yxkus dh<br />

vko';drk trkbZ gSA dgk gS]<br />

ljdkj dh vkykspuk djus ij<br />

bldk bLrseky ugha fd;k tkuk<br />

pkfg,A dksVZ us rfeyukMq dh ikVhZ<br />

Mh,eMhds ds çeq[k o fiQYe<br />

vfHkusrk fot;dkar vkSj mudh<br />

iRuh çseyrk ds f[kykiQ tkjh xSj<br />

tekurh okjaV ds fØ;kUo;u ij<br />

jksd yxk nh gSA<br />

tfLVl nhid feJk vkSj<br />

tfLVl vkj,iQ ujheu dh csap us<br />

ekeys dh lquokbZ esa dgk fd<br />

ljdkj dks Hkz"V ;k csdkj dgus<br />

ij ekugkfu dk eqdnek nk;j ugha<br />

fd;k tk ldrkA vkykspuk ds<br />

çfr lfg".kqrk dk Hkko viuk;k<br />

tkuk pkfg,A ekugkfu dk eqdnek<br />

jktuhfrd cnys dk gfFk;kj ugha<br />

cukuk pkfg,A csap us rfeyukMq esa<br />

nks gÝrs esa nk;j gq, ekugkfu ds<br />

eqdneksa dh lwph ij Hkh ukjktxh<br />

trkbZA ;s eqdnes eq[;ea=kh<br />

t;yfyrk dh vkykspuk djus ij<br />

yksd vfHk;kstd }kjk nk;j fd,<br />

x, gSaA dgk] vxj yksxksa ds mRihM+u<br />

ds fy, dkuwu dk bLrseky fd;k<br />

x;k rks dksVZ ekeys esa gLr{ksi<br />

djsxhA<br />

csap us rfeyukMq ljdkj ds<br />

odhy ls dgk fd og ekugkfu ds<br />

çkoèkkuksa dk xyr ek;uksa esa bLrseky<br />

u djsaA fr#iqj dh Vªk;y dksVZ us<br />

cqèkokj dks fot;dkar vkSj mudh<br />

iRuh ds f[kykiQ xSj tekurh okjaV<br />

tkjh fd;k FkkA ekugkfu ds ekeys<br />

esa ;s nksuksa vnkyr esa is'k ugha gks<br />

ik, FksA muds f[kykiQ t;yfyrk<br />

vkSj rfeyukMq ljdkj ij Ng<br />

uoacj 2015 dks dh xbZ fVIi.kh<br />

ds ckn ekugkfu dk ekeyk ntZ<br />

fd;k x;k FkkA bl ekeys esa lqçhe<br />

dksVZ us t;yfyrk vkSj rfeyukMq<br />

ds yksd vfHk;kstd dks uksfVl Hkh<br />

tkjh fd, gSaA ekugkfu ds ekeyksa<br />

ij lqçhe dksVZ us cqèkokj dks Hkh<br />

,d vge iQSlyk fn;k Fkk ftlesa<br />

mlus tkap esa iqfyl dh Hkwfedk<br />

dks xSjt:jh dgk FkkA<br />

ubZ fnYyhA :l vkSj Hkkjr ds chp cgqr tYn Vªsu pyus yxsxhA<br />

;g Vªsu :l ds ls.V ihVlZcxZ vkSj fiQuyS.M ds gsyfladh uxjksa ls<br />

gksrs gq, Hkkjr esa eqacbZ rd pysxhA 'kq#vkr esa bl :V ij ekyxkfM+;ka<br />

pysaxhA :l vkSj Hkkjr ds chp ekyxkfM+;ka blh vxLr ls pyus dh<br />

laHkkouk gSA<br />

bZjku] vtjcStku vkSj #l ls gksdj xqtjsxhA Hkkjr ls ;g canjxkg<br />

ds tfj, tqM+ ldrh gSA bZjku ds pkcgkj canjxkg ls leqæ ekxZ ds<br />

tfj, Hkkjr rd igqapsxhA ;g 'mrjh&nf{k.kh' çkstsDV dk :V 7 gtkj<br />

fdyks ehVj dh nwjh r; djsxkA bl jsy ls pkj ns'k :l] vtjcStku]<br />

bZjku vkSj Hkkjr tqM+saxsA vaxzsth v[kckj 'jf'k;k & bafM;k fjiksVZ' ds<br />

eqrkfcd] ':l jsyos' ds çFke vfyDlkUnj fe'kkjhu us dgk] 'kq:<br />

esa ge bl u, jsyekxZ ij ekyxkfM+;ka pykdj ns[ksaxsA bl :V ij<br />

igyh ekyxkM+h eqacbZ ls vkxkeh 7 vxLr dks ekLdks ds fy, jokuk<br />

gksxhA<br />

vtjcStku jsyos ds vè;{k tkosn xqjckuiQ us dgk fd vkus okys<br />

rhu&pkj gÝrksa esa ,slh igyh Vªsu viuh eafty dh rjiQ jokuk gksxhA<br />

mUgksaus crk;k fd bl u, jsyekxZ dk jkLrk eqacbZ ls bZjku ds<br />

csUnsj&vCckl cUnjxkg rd igqapsxkA mlds ckn ;g jsy bZjku ds js'r<br />

uxj rd tk,xhA bZjku dh mÙkjh lhekvksa ij cls js'r uxj vkSj<br />

vtjcStku ds lhekorhZ uxj vLrkjk ds chp jsy ykbu fcNkus dk<br />

dke iwjk ugha gqvk gSA blfy, bl ekyxkM+h ij yns lkjs d.Vsuj<br />

lM+d ds jkLrs ls vLrkjk ys tk, tk,axsA tgka ls bu d.Vsujksa dks fiQj<br />

ubZ fnYyhA fons'k esa iQals<br />

Hkkjrh;ksa dks enn igqapkus dks fons'k<br />

ea=kky; dk ,d çeq[k ,tsaMk cu<br />

pqdk gSA ysfdu fons'k ea=kh lq"kek<br />

Lojkt dks ;g ckr drbZ ialn<br />

ugha fd yksx fons'k esa iQals Hkkjrh;ksa<br />

dh tkfr] èkeZ ;k leqnk; ds uke<br />

ij foHkkftr djsA<br />

cqèkokj dks tc mudh gh ikVhZ<br />

ds lkaln us çoklh Hkkjrh;ksa<br />

(,uvkjvkb) ls 'kknh dj iQalus<br />

okyh Hkkjrh; efgykvksa dk leqnk;<br />

tkuus dh dksf'k'k rks mUgsa Lojkt<br />

us nks Vwd ;g ulhgr ns Mkyh fd<br />

vkf[kjdkj og mudk leqnk; tku<br />

dj og D;k gkfly dj ysaxsA<br />

Lojkt ds 'kCnksa esa] ''tc eSa<br />

fons'k esa iQals O;fDr dh enn<br />

djrh gwa rks mldh tkfr] Hkk"kk]<br />

çkar] dE;wfuVh] ;s lkjh phtsa xkS.k<br />

gks tkrh gSaA''<br />

njvly] Hkktik lkaln<br />

ubZ fnYyhA Hkktik ds fy, rks<br />

çèkkuea=kh ujsaæ eksnh iksLVj CokW;<br />

gSa gh] if'peh ns'kksa esa Hkh Hkkjrh;<br />

oksVjksa dks yqHkkus ds fy, eksnh<br />

'kk;n eqík cu x, gSaA vesfjdk esa<br />

jk"Vªifr pquko dh rS;kfj;ksa ds<br />

chp Hkh ijks{k :i ls eksnh dks<br />

vkd"kZ.k dk fo"k; ekuk tk jgk<br />

gSA [kklrkSj ls ftl rjg jk"Vªifr<br />

cjkd vksckek ds dk;Zdky ds<br />

ohfM;ks esa mUgsa eksnh ds lkFk<br />

fn[kk;k x;k] mls Hkkjrh; oksVjksa<br />

ds ifjçs{; esa gh ns[kk tk jgk gSA<br />

fiNys fnuksa esa Hkktik vkSj<br />

[kqn ljdkj Hkkjr dh varjjk"Vªh;<br />

Nfo dks cM+h miyfCèk crkrh jgh<br />

gSA èkhjs&èkhjs varjjk"Vªh; eap ij<br />

gks jgh ?kVuk,a Hkh bl nkos dks<br />

cy nsus yxh gSaA vksckek dk ohfM;ks<br />

dqN blh rjg dh dgkuh dgrk<br />

gfj'paæ pOgk.k dk loky Hkh<br />

dqN rY[kh Hkjk FkkA<br />

mUgksaus iwNk fd] 'efgykvksa<br />

dks èkks[kk ns dj 'kknh djkus ds<br />

vkjksi esa fxjÝrkj çoklh Hkkjrh;ksa<br />

ds vkadM+s ljdkj ds ikl ugha gSA<br />

Hkkjr esa bl ekeys esa dh xbZ<br />

fxjÝrkfj;ksa dh tkudkjh Hkh ea=kky;<br />

ds ikl miyCèk ugha gSA ;fn ,slk<br />

gS rks Hkkjrh; efgykvksa dks U;k;<br />

dSls feysxkA' blds ckn mUgksaus<br />

iwNk fd vkt rd ftu efgykvksa<br />

ds lkFk èkks[kk gqvk gS muesa<br />

ls T;knkrj fdl dE;wfuVh dh<br />

gSaA<br />

Lojkt us vius tcko esa ekuk<br />

fd fons'kksa ls lwpuk ,df=kr djuk<br />

csgn eqf'dy gSA lkFk gh bl rjg<br />

ds ekeyksa dks fuiVkus esa Hkh dkiQh<br />

dfBukb;ka vkrh gSaA nwljs ns'k futrk<br />

lacaèkh dkuwuksa dh otg ls bl<br />

rjg dh tkudkfj;ka lk>k ugha<br />

gSA jk"Vªifr pquko esa MseksØsV<br />

mEehnokj ds :i esa fgysjh fDyaVu<br />

ds pqus tkus ds ckn vksckek us<br />

MseksØsfVd us'kuy dUosa'ku esa viuk<br />

vkf[kjh Hkk"k.k fn;k FkkA<br />

blh nkSjku muds thou vkSj<br />

vkB lky ds dk;Zdky ij nl<br />

djrsA blds ckn Lojkt us dgk gS<br />

fd] dE;wfuVh dk irk ty tkus ls<br />

Hkh D;k iQdZ iM+ tk,xkA fons'k<br />

esa iQalk O;fDr esjs fy, 'kq¼<br />

Hkkjrh; gksrk gS vkSj og efgyk<br />

'kq¼ Hkkjrh; gksrh gSA blfy, eq>s<br />

ugha ekywe fd lkaln blls D;k<br />

gkfly djsaxs fd vxj muds ikl<br />

;g vkadM+k vk tk, fd os fdl<br />

leqnk; ls gSaA<br />

Lojkt us ;g crk;k fd fons'k<br />

ea=kky; dh rjiQ ls fons'k esa<br />

'kknh dj iQalh efgykvksa ds fy,<br />

enn uke ls ,d iksVZy cuk;k gSA<br />

bl ij vHkh rd 246 f'kdk;rsa<br />

vkbZ gSa ftuesa ls 172 dk lekèkku<br />

dj fy;k x;k gSA blds vykok<br />

Mkd o bZesy ls 362 f'kdk;rsa<br />

çkIr gqbZ gS ftuesa ls 344 dk<br />

fuiVku dj fn;k x;k gSA blds<br />

vykok efgyk o cky fodkl<br />

ea=kky; us ,d mPp Lrjh; lfefr<br />

feuV dk ohfM;ks fn[kk;k x;k<br />

FkkA bldh ,d LykbM esa eksnh<br />

vkSj vksckek dks xqÝrxw djrs<br />

fn[kk;k x;k FkkA nwljs fdlh<br />

varjjk"Vªh; usrk ds lkFk vksckek<br />

dh O;fDrxr iQksVks ml ohfM;ks esa<br />

ugha FkhA dUosa'ku lsaVj esa Hkh eksnh<br />

cukbZ gS tks ;g lq>ko nsxk fd<br />

ihfM?r efgykvksa dks U;k; fnykus<br />

esa ekStwnk dkuwuksa esa dgka dgka<br />

fnDdrsa gSaA blesa fons'k ea=kky; ds<br />

Hkh nks vfèkdkjh gSaA<br />

if'peh ns'kksa ds pquko esa Hkh eksnh cu jgs eqík<br />

ds iksLVj FksA<br />

vkepquko ds nkSjku fczVsu ds<br />

rRdkyhu çèkkuea=kh MsfoM dSeju<br />

us ,d ohfM;ks tkjh fd;k FkkA<br />

mldk 'kh"kZd Fkk & uhyk gS<br />

vklekuA mlesa ujsaæ eksnh dh<br />

iQksVks Fkh vkSj dSeju dk pqukoh<br />

ukjk Fkk & vcdh ckj] dSeju<br />

ljdkjA mYys[kuh; gS fd 2014<br />

ds yksdlHkk pquko esa Hkktik us<br />

"vcdh ckj] eksnh ljdkj" ukjk<br />

fn;k FkkA tkfgj gS fd bu ns'kksa esa<br />

Hkkjrh;ksa ds chp eksnh dh<br />

yksdfç;rk dks ogka ds ny Hkh<br />

Hkqukus esa dlj ugha NksM+uk pkgrs<br />

gSaA ogha] blls Hkh bUdkj ugha<br />

fd;k tk ldrk fd buds lgkjs<br />

Hkktik varjjk"Vªh; usrk ds :i esa<br />

eksnh dh yksdfç;rk dks Hkqukus dh<br />

dksf'k'k djsxhA<br />

th,lVh fcy jkT;lHkk esa ykus dh rS;kfj;ka rst<br />

ubZ fnYyhA ljdkj us dkaxzsl<br />

ds lkFk oLrq vkSj lsokdj foèks;d<br />

th,lVh ij lgefr cukus ds fy,<br />

insZ ds ihNs tkjh xaHkhj ppkZvksa ds<br />

nkSj ds chp bls vxys lIrkg<br />

jkT;lHkk esa ykus rS;kfj;ka rst dj<br />

nh gSA jkT;ksa ds foÙk eaf=k;ksa dh<br />

vfèkdkj çkIr lfefr dh eaxyokj<br />

dks gqbZ cSBd esa th,lVh nj dh<br />

dSfiax lafoèkku la'kksèku fcy esa<br />

ugha djus dh O;kid jk; ls Hkh<br />

ljdkj ds gkSlys dks cy feyk gSA<br />

foÙkea=kh v#.k tsVyh us fcy ij<br />

lgefr cukus ds fy, çeq[k<br />

jktuhfrd nyksa ds usrkvksa ls<br />

ckrphr 'kq: dj nh gSA bl Øe<br />

esa tsVyh us cqèkokj dks r`.kewy<br />

dkaxzsl çeq[k if'pe caxky dh<br />

eq[;ea=kh eerk cuthZ vkSj ,ulhih<br />

usrk çiQqYy iVsy ls ppkZ dhA<br />

ljdkj us th,lVh ykxw gksus ds<br />

ckn ikap lky rd jkT;ksa dks lkS<br />

iQhlnh {kfriwfrZ nsus ds çkoèkku<br />

dks fcy dk fgLlk cukus dh<br />

jkT;ksa dh ekax Hkh eku yh gSA<br />

lkFk gh dqN jkT;ksa dks ,d<br />

iQhln vfrfjDr th,lVh feyus<br />

okyk çkoèkku Hkh fcy ls gVk<br />

fy;k x;k gSA dsUæh; dSfcusV us<br />

cqèkokj dks blds fy, fcy esa<br />

la'kksèku ds çLrko ij eqgj yxk<br />

nhAeerk th,lVh fcy ij ljdkj<br />

ds lkFk gSaA v#.k tsVyh us nhnh<br />

dks vius ?kj yap dh nkor ij<br />

vkeaf=kr dj muls cqèkokj dks<br />

ckrphr dhA rks nwljh vksj ,ulhih<br />

usrk çiQqYy iVsy ls gqbZ ppkZ esa<br />

foÙkea=kh us th,lVh dk leFkZu<br />

djus dk ljdkj dks Hkjkslk fn;k<br />

gSA tn;w vè;{k vkSj fcgkj ds<br />

eq[;ea=kh uhrh'k dqekj Hkh th,lVh<br />

dks ikfjr djkus ds i{k esa gSaA<br />

ls jsyxkM+h ij ykndj mUgsa ekLdks jokuk fd;k tk,xkA<br />

js'r uxj vkSj vLrkjk ds chp jsy ykbu fcNkus ds ckjs esa<br />

vtjcStku ds çèkkuea=kh dk bfygke vfy;so dk dguk gS fd bl<br />

lky ds vkf[kj rd 8 fdyksehVj ds bl VqdM+s ij jsy ykbZu fcNk<br />

nh tk,xhA bl dke esa ;s oDr blfy, yxsxk D;ksafd jkLrs esa ,d<br />

iqy cukuk gksxkA rc rd bZjku vkSj vtjcStku nksa ns'kksa ds jsyekxZ<br />

dks vkil esa tksM+us ds ckjs esa ,d le>kSrk dj fy;k tk,xkA mlds<br />

le>k tkrk gS fd foÙkea=kh<br />

xq#okj dks ekdik egklfpo<br />

lhrkjke ;spqjh ds lkFk Hkh ckrphr<br />

çLrkfor gSA vUukæeqd] tn;w] lik<br />

vkSj clik lesr lHkh çeq[k nyksa<br />

ds usrkvksa ls foÙkea=kh dh th,lVh<br />

ij O;kid lgefr cukus ds fy,<br />

ppkZ gksxhA gkykafd blesa lcls<br />

vge fl;klh ppkZ dkaxzsl vkSj<br />

ljdkj ds chp gSA vHkh rd nksuksa<br />

i{kksa us th,lVh ij lgefr cukus<br />

ds fy, vkfèkdkfjd cSBd dk<br />

le; r; ugha fd;k gSA insZ ds<br />

ihNs foÙkea=kh ds lkFk xqyke uch<br />

vktkn vkSj vkuan 'kekZ ds chp<br />

fujarj laokn py jgk gSA fcy ij<br />

lgefr dk [kkdk cuus ds ckn<br />

dkaxzsl vkSj ljdkj dh vkSipkfjd<br />

cSBd gksuh gSA mEehn dh tk jgh<br />

gS fd ;g vge cSBd bl lIrkg<br />

ds var rd gks ldrh gSA<br />

th,lVh dSfiax dks 18 iQhlnh<br />

ij gh fiQDl djus ij jkT;ksa ds<br />

foÙk eaf=k;ksa dh dqN vkifÙk;ksa dks<br />

dsUæ dksbZ vM+pu ugha eku jgk<br />

D;ksafd og Hkh dSfiax dk ,d<br />

loZlEer nk;jk r; djus ds i{k<br />

esa jgk gSA 18 iQhlnh dSfiax dh<br />

ekax rks dkaxzsl dh jgh gSA bl<br />

fygkt ls Hkh ljdkj eku jgh gS<br />

fd dkaxzsl ij viuh ftn NksM+us<br />

dk ncko c

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!