Fachowy Elektryk 3/2016

3/2016 

Czerwiec 2016 

ISSN 1643-7209

Projekt produktu, projekt interfejsu: schmitz Visuelle Kommunikation hgschmitz.de 

Gira G1 

Wszechstronna obsługa 

technicznego wyposażenia 

budynku 

Nowy panel Gira G1 to inteligentne 

centralne urządzenie 

do obsługi całego technicznego 

wyposażenia budynku. 

Dzięki oferującemu doskonałą 

jakość obrazu wyświetlaczowi 

wielodotykowemu wszystkie 

funkcje systemu KNX można 

łatwo obsługiwać jednym dotknięciem 

palca lub gestem. 

W połączeniu z bramką domofonową 

IP panel Gira G1 może 

służyć również jako wideodomofon. 

Zaprojektowany całkowicie 

od nowa, intuicyjny interfejs 

użytkownika Gira 

sprawia, że obsługa technicznego 

wyposażenia budynku 

jak łatwiejsza, niż kiedykolwiek 

dotąd. Panel Gira G1 

można w łatwy sposób zainstalować 

jak normalny łącznik 

instalacyjny w jedynej puszce 

podtynkowej. 

Więcej informacji pod 

adresem: www.gira.com/pl 

Wyróżnienia 

Gira G1: 

iF Design Award 2015, 

German Design Award 2015 

Good Design Award 

Chicago 2014, 

ICONIC Awards 2014, 

Plus X Award 2014, 

Design Plus 2014 

Interfejs Gira: 

ADC Award 2015, 

Red Dot Award 2014 

Best of the Best

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press 

sp. z o.o. sp. k. 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

tel. kom. 502 255 773 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Redaktor Prowadzący 

Jerzy Wierzbowski 

tel. kom. 501 602 059 

jerzy.wierzbowski@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyelektryk.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

Redakcja nie zwraca tekstów 

niezamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść 

zamieszczonych reklam. 

ISSN 1643-7209 

6-11 Aktualności 

Drodzy czytelnicy! 

Minęła połowa czerwca i do Waszych rąk trafi za kilka dni trzeci w tym roku zeszyt Fachowego 

Elektryka. Liczę, że będzie to pożyteczna i przyjemna lektura. Zgromadziliśmy w tym wydaniu 

naprawdę różnorodny i moim zdaniem ciekawy zestaw materiałów informacyjnych, a reklamy 

prezentują liczące się na rynku firmy i ich produkty oraz usługi. 

A teraz troszkę o otaczającej nas rzeczywistości. Wszechświat działa na zasadzie ciągłego 

ruchu i zmian. Bez tego zamarłby w okowach absolutnego zera. W rzeczywistości materia nieustannie 

przekształca się, energia różnorodnych promieniowań przenika przestrzeń za sprawą 

propagacji fal. Nieustannie COŚ się dzieje. 

Jednak nie każdy ruch i zmiana jest dla społeczeństw i jednostek korzystna. Na przykład 

z niepokojem obserwuję ofensywę legislacyjną w Polsce, która jest prowadzona „na skróty” 

i oprócz – być może – pozytywnych skutków, ma wiele złych efektów ubocznych. Nie potrafię 

np. zrozumieć „rozkułaczania” prosumenckiej energetyki odnawialnej, wspierania wcale nie 

bardziej od korzystnej geotermii, stawiania barier przez energetyką wiatrową, upierania się, 

że energetyka węglowa jest dla Polski najlepszym rozwiązaniem. 

Na zakończenie wyrażam nadzieję, że okres wakacji i urlopów będzie miał dla Was rzeczywiście 

wypoczynkowy charakter, nawet jeśli to będzie wyprawa na RODOS (Rodzinne Ogrody 

Działkowe Ogrodzone Siatką), a nie na Maderę, skąd pochodzi zdjęcie dołączone do Pozytywnych 

Wibracji Fachowego Elektryka. A już we wrześniu spotkamy się znów na lamach FE, 

a potem w Bielsku Białej, na targach ENERGETAB 2016. 

SPIS TREŚCI 

Jerzy Wierzbowski 

redaktor prowadzący 

12-15, 23, 25, 27, 31, 56, 62, 63, 64, 65 Nowości 

14 Swobodne przejście na profesjonalizm IT 

16 Kanały grzebieniowe w rozdzielnicach elektrycznych i obudowach automatyki 

18 Nowoczesne i energooszczędne oświetlenie do domu i mieszkania 

20 Przegląd kamer termowizyjnych 

28 Systemy szyn zbiorczych 

32 Kanały kablowe, kolumny instalacyjne i pokrewne rozwiązania 

36 Automatyka i sterowanie w przemyśle – kable i przewody 

38 Nowoczesne kable do instalacji wykonywanych wewnątrz budynków 

40 ECONOMIC BOX TM 

42 Co skrywa rozdzielnica multimedialna? 

46 Quo Vadis KNX 

50 Co potrafią przekaźniki czasowe? 

54 Relpol na czasie – czasówki w obudowach instalacyjnych 

58 Na drodze królują LED-y 

66 Co nowego w świecie świetlówek liniowych 

70 Systemy sygnalizacji pożaru 

73 Instalacje odgromowe w ochronie przeciwpożarowej 

74 Leasing samochodu dla fachowca 

76 Multimetry cyfrowe 

79 Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN 

80 Profesjonalne wycinaki do otworów z ENERGOTYTANU 

82 Pozytywne wibracje

AKTUALNOŚCI 

Fachowego Elektryka 

Złote medale na targach EXPOPOWER i GreenPOWER 

Nowoczesne, 

innowacyjne, 

wytworzone w oparciu 

o najwyższej klasy 

technologie – takie produkty 

zgłosili wystawcy 

targów EXPO- 

POWER i GreenPOWER 

– Poznań 10-12 maja 

2016 r. – do konkursu o Złoty 

Medal MTP. Dziewięć z nich zyskało pozytywną 

rekomendację sądu konkursowego. 

Do konkursu o Złoty Medal Międzynarodowych 

Targów Poznańskich rocznie startuje 

500 produktów. Nagroda jest potwierdzeniem 

doskonałości produktu oraz jego nowoczesności. 

Na targach Expopower 2016 tą nagrodą wyróżniono 

następujące produkty: 

1. Sterownik polowy SO-54SR-xxx z funkcjami 

zabezpieczeniowymi 

dla zastosowań „Smart Grid” 

Badawczo-Rozwojowa Spółdzielnia Pracy 

Mikroprocesorowych Systemów Automatyki 

„MIKRONIKA”, Poznań. 

2. Mobilna Linia Serwisowa 

Energy Composites Sp. z o.o., Wodzisław 

Śląski. 

3. Napędy elektromechaniczne do łączników 

napowietrznych SN 

Instytut Energetyki – Zakład Doświadczalny 

w Białymstoku, Białystok. 

4. Rodzina listew typu MS45 

Przedsiębiorstwo Tworzyw Sztucznych 

„MARMAT” Sp. z o.o., Jasin k. Swarzędza. 

5. Bezprzewodowy monitor energii Watta 

SPIRVENT Sp. z o.o. Sp.k., Oborniki. 

6. Seria słupów strunobetonowych dla linii 

WN 110 kV 

STRUNOBET – MIGACZ Sp. z o.o., 

Lewin Brzeski. 

7. Kompaktowa rozdzielnica pierścieniowa 

w izolacji gazowej typu TPM Kompakt 

ZPUE S.A. Włoszczowa 

Zgłaszający: ZPUE S.A./Grupa KORO- 

NEA, Włoszczowa. 

W ramach targów GreenPOWER 2016 sąd 

konkursowy przyznał dwa złote medale: 

8. Akumulator w technologii Aqueous Hybrid 

Ion (AHI) 

Aquion Energy, Inc., USA 

Zgłaszający: EMU Sp. z o.o., Sp.k., Gdańsk. 

9. Fronius Energy Package- magazynowanie 

energii z fotowoltaiki 

Fronius International GmbH, Austria 

Zgłaszający: Fronius Polska Sp. z o.o., 

Gliwice. 

Opisy i zdjęcia złotych medali można znaleźć 

na stronie www.zlotymedal.mtp.pl 

Przyszłoroczne targi EXPOPOWER 

i GreenPOWER zostały zaplanowane na 

23-25.05.2017 r., oczywiście w Poznaniu. 

www.expopower.pl 

Energi@21 

Międzynarodowy Kongres Naukowo-Przemysłowy 

Energi@21 pod hasłem: Innowacyjna 

gospodarka, nowoczesne społeczeństwo, 

inteligentna energetyka odbył się 

10-11 maja 2016 r. w Poznaniu jako jedna 

z imprez towarzyszących targom EXPO- 

POWER, GreenPOWER. 

Kongres Energi@21 wyróżniał się na tle 

podobnych imprez branżowych. Jego atutem 

był międzynarodowy charakter, który 

zawdzięczał kilkudziesięciu prelegentom 

przyjeżdżającym z całego świata. Formuła 

spotkania sprzyjała pogłębionej dyskusji 

zgromadzonych profesjonalistów z osobami 

kluczowymi dla branży energetycznej. W kuluarach 

można było porozmawiać z cenionymi 

fachowcami, analitykami i decydentami. 

W tym roku na Kongresie można było spotkać 

m.in. ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego, 

Piotra Naimskiego z KPRM 

oraz prezesów i członków zarządów największych 

polskich firm energetycznych. 

Udział w Energi@21 wzięło również kilkudziesięciu 

ekspertów ze Stanów Zjednoczonych, 

Holandii, Belgii, Szwajcarii, 

Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji, 

Norwegii, Węgier, Litwy i Islandii. 

Wśród nich m.in. Hans ten Berge 

– sekretarz generalny Unii Przemysłu 

Elektroenergetycznego EURELEC- 

TRIC, David Elzinga z Europejskiej 

Komisji Gospodarczej ONZ czy Philip 

E. Lewis – współzałożyciel i członek 

zarządu Koalicji na Rzecz Inteligentnego 

Popytu na Energię (SEDC). 

Lista prelegentów przekroczyła 50 osób. 

Tematy paneli opracowane zostały w oparciu 

o aktualne problemy i wyzwania, przed 

którymi na co dzień stają osoby z branży. 

Prelegenci dyskutowali m.in. o przyszłości 

węgla, magazynowaniu energii, e-mobility, 

i-utility. Omawiali konsekwencje polityki 

klimatycznej w oparciu o najnowsze informacje 

na ten temat. Poszukiwali skutecznych 

strategii sprzedaży energii, jej dystrybucji, 

konstruowania innowacyjnych produktów 

i usług. Próbowali przewidzieć, jaka przyszłość 

czeka producentów oraz odbiorców 

energii elektrycznej w nadchodzących latach 

i jak się dobrze na nią przygotować. 

Tegoroczna, druga edycja Kongresu Energi@21 

odbywała się w ramach Energy 

Future Week. Była imprezą zamkniętą, 

z ograniczoną liczbą wyselekcjonowanych 

uczestników. Wydarzenie zorganizowały 

Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz 

Polski Komitet Energii Elektrycznej. Gospodarzem 

Kongresu jest Grupa Enea, 

a partnerami PGE oraz Energa. 

www.mtp.pl 

6 Fachowy Elektryk 3 • 2016

AKTUALNOŚCI 


Targi SECUREX 2016 – przyszłość w trzech wymiarach 

25–28 kwietnia br. w Poznaniu odbyła się 

kolejna edycja Międzynarodowych Targów 

Zabezpieczeń SECUREX, podczas której 

wyróżniła się firma Schrack Seconet Polska. 

Wyjątkowa forma prezentacji najnowszych 

rozwiązań z dziedziny zabezpieczeń zaowocowała 

nagrodami i bardzo dobrą 

frekwencją. 

W czasie trwania targów stoisko Schrack 

Seconet odwiedziło ponad 1400 gości 

z Polski i z zagranicy: inwestorów, projektantów 

i specjalistów z branży. Mieli oni 

okazję obejrzeć narzędzia z obszaru Integral 

over IP – platformy umożliwiającej 

zdalne zarządzanie, nadzorowanie i powiadamianie 

o stanie pracy systemu. Wszyscy 

zainteresowani mogli również zapoznać 

się ze sposobem działania i możliwościami 

Zintegrowanego Systemu Zarządzania 

Bezpieczeństwem Pożarowym SIS FIRE 

– najnowszego produktu Schrack Seconet 

Polska. System został nagrodzony Złotym 

Medalem MTP SECUREX 2016 za innowacyjność, 

niezawodność, a przede wszystkim 

unikalność na rynku dostępnych systemów 

bezpieczeństwa. 

Szczegółowe rozwiązania produktowe zostały 

zaprezentowane także za pomocą 

aplikacji AR Schrack Seconet (Augmented 

Reality – rozszerzona rzeczywistość), stworzonej 

z myślą o kilku grupach docelowych, 

m.in.: użytkownikach, projektantach czy 

instalatorach. Autorska aplikacja Schrack 

Seconet dzięki precyzyjnie przygotowanym 

materiałom poznawczym – filmom 

produktowym i instruktażowym oraz wizualizacjom 

3D – pozwoli w niezwykle dokładny 

sposób w dowolnym momencie oraz 

w dowolnym miejscu na świecie zapoznać 

się z możliwościami proponowanymi przez 

producenta. Aplikacja będzie docelowo jednym 

z podstawowych narzędzi produktowych 

Schrack Seconet. 

To jednak nie wszystko, co czekało na gości 

odwiedzających stoisko Schrack Seconet. 

Z myślą o tegorocznej edycji targów 

został przygotowany film w technologii 

360 st. VR (Vrtual Reality – wirtualna rzeczywistość). 

Za pomocą specjalnych okularów 

odwiedzający stoisko mogli zaledwie 

w ciągu kilku minut obejrzeć z bliska aż 

kilkadziesiąt obiektów referencyjnych 

producenta umiejscowionych w wielu różnych 

miastach w Polsce, a także odwiedzić 

siedzibę i Centrum Szkoleniowe Schrack 

Seconet w Warszawie. Towarzyszem i przodownikiem 

w tej nietypowej podróży był 

prezes zarządu Schrack Seconet Polska 

– Grzegorz Ćwiek. 

Niekonwencjonalna forma zabudowy powierzchni 

wystawienniczej, a tym samym 

wyjątkowy sposób prezentacji rozwiązań 

producenta zostały nagrodzone Medalem 

ACANTHUS AUREUS za uczestnictwo 

w targach ze stoiskiem najbardziej sprzyjającym 

realizacji strategii marketingowej. 

www. schrack-seconet.pl 

Fachowy Elektryk 3 • 2016 

7

AKTUALNOŚCI 


Baza firm i urządzeń na rynku PV w Polsce 

Instytut Energetyki Odnawialnej opublikował 

po raz czwarty, opracowywaną corocznnie 

bazę firm i urządzeń na rynku fotowoltaiki 

w Polsce. Przedstawia ona w sposób 

kompleksowy ofertę branży fotowoltaicznej 

na polskim rynku. W jednym miejscu zebrano: 

• 383 przedsiębiorstwa z branży fotowoltaicznej, 

• 1098 instalatorów mikroinstalacji fotowoltaicznych 

certyfikowanych przez 

Urząd Dozoru Technicznego, 

• 445 modeli paneli fotowoltaicznych, 

• 536 inwerterów, 

• 127 kontrolerów ładowania, 

• 221 akumulatorów, 

• 27 trackerów (układów nadążnych), 

• 209 systemów montażowych, 

• 310 gotowych zestawów, 

• 251 innych komponentów związanych z 

instalacją fotowoltaiczną. 

Przedsiębiorstwa zebrane w bazie oferują 

w większości pełen zakres usług w obszarze inwestycji 

w instalacje fotowoltaiczne, od projektu 

po montaż i serwis. 16 spośród wszystkich 

firm – to przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją, 

czy to paneli fotowoltaicznych, inwerterów 

czy też konstrukcji montażowych. Opis 

każdego przedsiębiorstwa zawiera m.in. zakres 

wykonywanej działalności, dane adresowe oraz 

dane rejestrowe. Każdy element zestawu od paneli 

fotowoltaicznych po akcesoria montażowe 

i gotowe zestawy to szczegółowy opis parametrów 

technicznych, kraj pochodzenia sprzętu, 

czy też odesłanie do strony dostawcy. 

W bazie zaprezentowano także statystki przedsiębiorstw 

oraz urządzeń na rynku fotowoltaicznym. 

Znajdują się tam informacje na temat 

liczby firm w poszczególnych województwach 

oraz ich struktury prawnej. Jeśli ktoś chce wiedzieć, 

jak zmieniły się ceny urządzeń w stosunku 

do roku poprzedniego, jakie panele przeważają 

na polskim rynku – chińskie, polskie czy może 

niemieckie? – jak zmieniają się ceny oraz liczba 

paneli, inwerterów w określonych przedziałach 

mocy? Wszystko to znajdzie w statystykach dostępnych 

również w bazie. 

Dla osób zastanawiającch się nad kupnem 

paneli PV, inwerterów czy innych elementów, 

baza firm i urządzeń może być bardzo 

przydatna. Mają możliwość filtrowania oraz 

sortowania rekordów, co pozwoli wybrać interesujący 

je sprzęt o określonych parametrach, 

czy ma to być polski producent, 250 W panel 

fotowoltaiczny, czy może zestaw o mocy 10 kW. 

W bazie znajdą odesłanie do strony dostawcy, 

dodatkowo mogą od razu sprawdzić, czy 

wybrany dostawca zajmuje się także przygotowaniem 

projektu i montażem. 

IEO zachęca przedsiębiorstwa z branży PV, 

które nie znalazły się jeszcze w bazie do kontaktu. 

Jeśli firma jest producentem, albo ma 

w ofercie urządzenia, których nie ma jeszcze 

w bazie IEO, bardzo chętnie je tam umieści. 

Dostępna jest także baza projektów fotowoltaicznych 

w Polsce z lat 2008-2016, która obejmuje 

ok. 1600 warunków przyłączeń do sieci instalacji 

fotowoltaicznych o łącznej mocy ok. 1,5 GW! 

www.ieo.pl 

Na własnej energii nie będzie można zarabiać? 

Część energii wyprodukowanej w gospodarstwach 

domowych Polacy będą musieli 

też oddawać za darmo – to rozwiązanie, nad 

jakim pracuje Sejm. Zaspokojenie własnych 

potrzeb, a nie generowanie znacznych zysków, 

to – według Ministerstwa Energetyki 

– cel zmian w prawie. W Polsce już kilka 

tysięcy rodzin produkuje energię elektryczną 

ze słońca. Na dachach domów umieszczają 

instalacje fotowoltaiczne. Polscy 

prosumenci, czyli jednocześnie producenci 

i konsumenci energii, nie dostaną taryf gwarantowanych, 

jak do niedawna przewidywało 

prawo, a jedynie upust w ilości energii 

pobranej z sieci. 

Zdaniem przedstawicieli resortu energetyki 

system taryf gwarantowanych byłby zbyt 

kosztowny dla pozostałych odbiorców energii. 

Dlatego w projekcie nowelizacji ustawy 

o odnawialnych źródłach energii (OZE) pojawiła 

się propozycja tzw. opustów. 

Za każdą kilowatogodzinę energii wprowadzonej 

do sieci prosument będzie mógł 

otrzymać rabat w wysokości 70 proc. 

na energię przez siebie kupowaną. Jeśli zaś 

wyprodukuje więcej energii, niż zużywa, 

wtedy za darmo odda nadwyżkę koncernom 

energetycznym. Tę energię koncerny 

będą mogły odsprzedać innym. 

– Spełniamy wymogi te, do których jesteśmy 

zobowiązani. Natomiast tą ustawą staramy 

się tworzyć model przyjazny dla polskiej 

gospodarki, przyjazny dla innowacyjności 

i model bezpieczny dla prosumenta – powiedział 

Maciej Małecki (PiS), podczas 

drugiego czytania projektu ustawy. Rozwiązanie 

zgłoszone przez posłów PiS krytykuje 

zarówno opozycja, jak i środowiska 

związane z OZE. Ich zdaniem proponowane 

w nowelizacji rozwiązania nie będą sprzyjać 

rozwojowi energetyki obywatelskiej, 

bo inwestycje w mikroźródła zwrócą się 

po wielu latach. Faktycznie więc – będą tylko 

dla ludzi bardzo zamożnych. 

Jednocześnie rząd i większość sejmowa lansują 

bardzo kosztowny i szkodliwy dla środowiska 

rozwój energetyki wykorzystującej 

węgiel kamienny. Dopłaty (w imieniu obywateli) 

do spalania węgla i biomasy – tak. 

Do OZE, w tym fotowoltaiki – nie. 

Red. FE na podstawie PAP i TVN24 


AKTUALNOŚCI 


Program Moc Elektryka 

– wiedzieć więcej, pracować lepiej 

Rusza pierwsza odsłona programu Moc 

Elektryka. Wiedza, doświadczenie 

i ciągłe podnoszenie swoich kwalifikacji 

to recepta na zawodowy sukces 

każdego profesjonalnego wykonawcy. 

Spełniając ich oczekiwania, firmy Wiha 

i ABB oraz ośrodek COSiW SEP połączyły 

siły, tworząc autorski program 

Moc Elektryka. Każdy czynny zawodowo 

profesjonalista związany z branżą 

elektryczną, elektromechaniczną 

czy montażową 

oraz przygotowujący 

się do zawodu 

może liczyć 

na szereg przywilejów 

oferowanych 

w ramach 

programu. 

Pierwsza korzyść 

to dostęp do zniżek na specjalistyczne 

szkolenia SEP. Praca w branży 

elektrycznej wymaga zdobycia specjalistycznej 

wiedzy, przejścia odpowiednich 

szkoleń oraz zdania egzaminu, 

który należy odnawiać co 

kilka lat. Inwestycja i poświęcony 

czas przynoszą jednak ogromne korzyści. 

Uprawnienia Stowarzyszenia 

Elektryków Polskich honorowane są 

bowiem na terenie Polski oraz krajów 

Unii Europejskiej. Dotyczy to min. 

specjalistycznych szkoleń zawodowych 

z zakresu uprawnień elektrycznych 

(G1), energetycznych (G2), gazowych 

(G3) i innych. Uczestnictwo 

w programie gwarantuje szeroki pakiet 

korzyści – szkoleniowych i edukacyjnych. 

Zarejestrowani uczestnicy (formularz 

zgłoszeniowy dostępny na stronie 

www.mocelektryka.pl) otrzymują 

w późniejszym etapie programu 5% 

zniżki na specjalistyczne szkolenia 

oferowane w dwóch ośrodkach w Polsce: 

w Warszawie, przy ulicy Świętokrzyskiej 

14 oraz w Krakowie przy ulicy 

Wadowickiej 8A. Dodatkowo każdy 

uczestnik programu, który skorzysta 

ze zniżki, otrzymuje również pakiet 

informacyjny od partnerów programu. 

Kolejny plus – to dostęp do bogatej 

biblioteki. Zdobywać wiedzę można 

na wiele sposobów, wiadomo jednak, 

że w dzisiejszych czasach edukacja 

kosztuje. Bez względu na liczbę lat 

pracy w branży czy zebranych doświadczeń 

nigdy nie jest za późno, 

by dowiedzieć się czegoś ciekawego. 

Wspierając chęć inwestowania 

we własny rozwój, firmy partnerskie 

przygotowały dla uczestników coś specjalnego. 

Każdy, kto zarejestruje się 

na stronie mocelektryka.pl, otrzyma 

darmowy e-book z rozdziałem książki 

„Wytyczne pomiary w elektroenergetyce” 

oraz 5% zniżkę na zakup książek 

specjalistycznych – norm i poradników 

technicznych oferowanych przez 

SEP COSiW. – Jest w czym wybierać 

– mówi Jarosław Cyrynger, Kierownik 

Działu IT Stowarzyszenia Elektryków 

Polskich Centralnego Ośrodka Szkolenia 

i Wydawnictw – ponad 200 pozycji 

licząc z normami i komentarzami normalizacyjnymi 

SEP, wersjami elektronicznymi 

i e-book’ami. To kompleksowa, 

a przede wszystkim aktualizowana 

na bieżąco wiedza, którą chcemy się 

podzielić z elektrykami w ramach programu 

Moc Elektryka. 

Dostęp do nowości technologicznych 

to kolejna korzyść dla uczestników 

programu. 

Celem programu jest propagowanie 

profesjonalnej wiedzy o rynku elektrycznym, 

wsparcie polskiego elektryka 

w zdobywaniu doświadczenia, 

czego potwierdzeniem są odpowiednie 

uprawnienia do wykonywania 

zawodu. 

Ważnym założeniem 

programu jest również 

dzielenie się wiedzą 

o najnowszych 

technologiach dostępnych 

na polskim 

rynku, z wszystkimi, 

którzy świadczą lub 

będą świadczyć usługi 

w zakresie elektryczno-instalacyjnym. 

Firma Wiha – jeden z cenionych 

na rynku producentów narzędzi ręcznych 

do użytku profesjonalnego 

w przemyśle i rzemiośle oraz firma 

ABB – lider w dziedzinie technologii 

energetyki i automatyki przygotowały 

dla uczestników programu specjalny 

dostęp do ciekawej oferty produktowej 

dedykowanej tej grupie zawodowej. 

Warunki przystąpienia do programu 

są łatwe do spełnienia. Program jest 

otwarty dla szeroko rozumianej grupy 

zawodowej elektryków. Aby zarejestrować 

się w programie, należy 

wypełnić formularz dostępny na stronie 

mocelektryka.pl. W podziękowaniu, 

rejestrujący otrzymuje darmowy 

plik z rozdziałem „Wytyczne pomiary 

w elektroenergetyce”. 

Warto zajrzeć na: www.mocelektryka.pl 

www.wiha.com 


9

AKTUALNOŚCI 


61. Konkurs Piosenki Eurowizji z oświetleniem firmy OSRAM 

W tym roku firma OSRAM już po raz 

kolejny była głównym partnerem oświetleniowym 

Konkursu Piosenki Eurowizji. 

Tym razem odbywał się on w Sztokholmie 

od 10 do 14 maja br. Jest to największe 

wydarzenie telewizyjne na świecie, swoiste 

show, którego atmosferę, poza muzyką, 

scenografią i gwiazdami, buduje także nowoczesna 

technika świetlna. Światło wkracza 

na scenę i wraz z dźwiękiem tworzy 

niezapomniane wrażenia dla widzów. 

Kolorowe efekty i projekcje świetlne zapewniają 

specjalne systemy, wypróbowane 

podczas kolejnych konkursów. Centralny element 

stanowią oprawy Moving Heads, zaprojektowane 

przez Clay Paky, firmę od 2014 r. 

wchodzącą w skład Działu Oświetlenia Specjalistycznego 

firmy OSRAM. Oprawy są wyposażone 

w ruchome, wielokierunkowe głowice, 

dzięki którym możliwe jest tworzenie spektakularnych 

efektów świetlnych. W tym roku 

aż 80% z 1000 wszystkich opraw stanowiły 

produkty Clay Paky. Oświetlały one występy 

uczestników z 42 krajów zarówno w półfinałach, 

jak i w finale. 

Każdy z występów opierał się na indywidualnej 

koncepcji oświetlenia. Światło stawało 

się współtwórcą scenografii, ważnym aktorem 

drugiego planu, dostosowującym 

się do muzyki. Firma OSRAM wraz 

z Clay Paky dbały, by światło zapewniało 

odpowiednią scenerię zarówno 

podczas nastrojowej ballady, jak i energetycznego 

hitu. 

Dodatkowo widzowie mogli skorzystać 

ze specjalnej aplikacji stworzonej 

na potrzeby głosowania – Lightify@ 

ESC. Narzędzie to współgrało z systemem 

sterowania oświetleniem Lightify. 

Głosując na poszczególnych kandydatów, 

przekazywano także sygnał świetlny. 

Wysyłane przez ludzi z całego świata głosy 

były widoczne w formie światełek na ścianach 

areny, w której odbywały się występy 

oraz na budynkach urzędu miasta i telewizji 

w Sztokholmie. Kolor elewacji odzwierciedlał 

popularność piosenki. 

Osram 

„POZYTYWNIE NAŁADOWANI” 

Tytuł notatki to nazwa nowego – uruchomionego 

w marcu 2016 r. – programu partnerskiego 

firmy EVER, polskiego producenta 

systemów zasilania gwarantowanego. 

We współpracy z dystrybutorami urządzeń 

marki EVER – AB S.A., ABC Data S.A., 

ACTION S.A. oraz Veracomp S.A. – we 

Wrocławiu, Warszawie i Krakowie odbyły 

się cztery spotkania autoryzacyjne, które 

zgromadziły ponad stu kluczowych partnerów 

EVER. Firma przygotowuje dla nich 

zaawansowany program szkoleń i webinariów, 

atrakcyjne warunki współpracy oraz 

kompleksowe wsparcie techniczne. 

Program „POZYTYWNIE NAŁADOWANI” 

opiera się na trzech poziomach partnerstwa 

(Autoryzowany, Biznes i Ekspert Partner). 

Każdy z poziomów dostarcza autoryzowanym 

resellerom dodatkowe korzyści biznesowe, 

możliwości rozwoju w branży oraz wsparcie 

marketingowe. Obecnie coraz więcej firm 

przykłada dużą wagę do systemów szkoleń 

i podnoszenia kwalifikacji technicznych. 

EVER planuje realizację cyklu szkoleń (stacjonarnych 

oraz w formie webinariów) dla 

swoich partnerów, które to będą kompleksowo 

prezentowały najnowsze rozwiązania 

EVER oraz atuty i korzyści ich zastosowania 

dla użytkowników. 

Podczas cyklu spotkań autoryzacyjnych 

partnerzy mogli zapoznać się z różnorodnie 

wykorzystywanymi rozwiązaniami firmy 

EVER. Od produktów do zabezpieczenia 

elektroniki użytkowej (jak UPS-y małej 

mocy czy listwy antyprzepięciowe i filtrujące), 

przez urządzenia służące ochronie 

urządzeń sieciowych i serwerów, a także rozwiązań 

do ochrony budynków czy linii produkcyjnych. 

Szczególną uwagę poświecono 

najnowszej serii UPS Sinline RT/RT XL. 

Modele tej nowej serii – docenione już 

przez ekspertów branży – wzbudziły wśród 

resellerów duże zainteresowanie. Partnerzy 

przekonali się o zaletach tych modeli 

– opracowanych i produkowanych w Polsce 

– które wyróżniają się na rynku parametrami 

technicznymi w powiązaniu z korzystną 

ceną. Przedstawiciele EVER zaprezentowali 

nowatorską – w zasilaczach UPS obecnych 

na rynku – funkcjonalność kompensacji 

mocy biernej zastosowanej w rozwiązaniach 

UPS EVER Powerline Green 33/LITE, która 

umożliwia osiągnięcie minimalizacji kosztów 

mocy biernej i realny zwrot z inwestycji 

zakupu urządzenia nawet w ciągu 2-3 lat 

użytkowania. Przedstawiono także rozwiązania 

tandemowe EVER&Fogo – UPS EVER 

PWRL GREEN 33 wraz z optymalnie dobranym 

agregatem prądotwórczym. 

Już wkrótce partnerzy posiadający autoryzację 

na rok 2016 pojawią się w nowym wydaniu 

działu GDZIE KUPIĆ (www.ever.eu/ 

gdzie-kupic). Potencjalny nabywca będzie 

mógł w prosty sposób znaleźć odpowiedniego 

dla siebie resellera urządzeń i rozwiązań 

marki EVER. 

http://ever.eu 


AKTUALNOŚCI 


Dyrektywa CPR 

Już 1 lipca 2016 r. wchodzi w życie Rozporządzenie 

Parlamentu Europejskiego 

i Rady (UE) nr 305/2011 (nazywane 

w skrócie CPR), które wprowadza nowe 

wymagania stawiane kablom i przewodom 

jako wyrobom budowlanym. Uchyla 

ono dotychczas obowiązującą Dyrektywę 

Rady 89/106/EWG i ustala nowe zharmonizowane 

warunki wprowadzania 

do obrotu wyrobów budowlanych. Jego 

obowiązywanie jest ściśle powiązane 

z wejściem w życie nowej normy 

PN-EN 50575, w której uszczegółowiono 

wymagania w odniesieniu 

do przewodów elektrycznych jako 

wyrobów budowlanych. Nakłada ona 

na producentów kabli i przewodów 

obowiązek każdorazowego umieszczania 

informacji o klasie wyrobu, potwierdzonej 

badaniami przeprowadzonymi w niezależnej 

jednostce badawczej. Zgodnie z Dziennikiem 

Urzędowym UE nr C378/03 z dnia 

13 października nowe prawo zacznie obowiązywać 

1 lipca 2016 r., z okresem przejściowym 

o długości jednego roku. 

Zgodnie z normą PN-EN 50575 wszystkie 

kable i przewody elektroenergetyczne, 

które są przeznaczone do montażu na stałe 

w budynkach, jak przewody instalacyjne, 

kable 1 kV itp., są wyrobami budowlanymi, 

w odróżnieniu od np. przewodów giętkich 

(OMY, OWY). Norma wprowadza 

nowe pojęcie „klasy przewodu” i definiuje 

poszczególne z nich, jak np. A, B1, B2, C, 

D, E, F. Każdej klasie zostały przyporządkowane 

określone parametry, którymi musi 

się charakteryzować jej odpowiadający wyrób. 

Odpowiednie wartości progowe muszą 

być sprawdzane na zgodność z klasyfikacją 

w trakcie badań laboratoryjnych w niezależnej 

jednostce badawczej. 

Oprócz poddawania kabli i przewodów 

badaniom mającym na celu określenie ich 

parametrów i zakwalifikowanie do odpowiednich 

klas norma PN-EN 50575 nakłada 

na producentów dodatkowy obowiązek 

przekazania użytkownikom ostatecznym 

odpowiedniej informacji na temat swoich 

wyrobów. Pozwoli to inwestorom w początkowym 

etapie łatwiej i szybciej podjąć 

decyzję, jaki wyrób powinien znaleźć 

zastosowanie w danym budynku. W celu 

zapewnienia pełnej dostępności rozporządzenie 

wskazuje następujące obligatoryjne 

metody przekazania informacji. 

Najbardziej szczegółową z nich jest 

Deklaracja Właściwości Użytkowych, 

która oprócz informacji na temat klasy 

wyrobu oraz danych identyfikacyjnych 

producenta będzie zawierać także np. numer 

identyfikacyjny jednostki badawczej. 

Ponadto analogiczna informacja powinna 

być umieszczana na etykiecie dołączonej 

do wyrobu oraz w skrótowo – bezpośrednio 

na wyrobie, w postaci literowego symbolu 

oznaczającego jego klasę. Stosowna informacja 

powinna się znaleźć również w materiałach 

marketingowych, jak broszury czy 

karty katalogowe. 

www.nktcables.pl 

Z prezydencką wizytą 

Na tegorocznych Międzynarodowych Targach 

Przemysłowych w Hanowerze, HMI 

2016, zorganizowanych 25-29 kwietnia 

2016 r. obecna była cała śmietanka światowego 

przemysłu. Wśród nich tradycyjnie 

firma Rittal, regularnie goszcząca na naszych 

łamach. Jej szafy instalacyjne i sprzęt 

klimatyzacyjny jest stosowany w wielu 

serwerowniach w Polsce. Ekspozycja Rittal 

w hali 11 cieszyła się w tym roku zainteresowaniem 

na najwyższym światowym 

poziomie. Tegoroczny gość specjalny HMI 

– prezydent USA Barack Obama w towarzystwie 

niemieckiej kanclerz Angeli Merkel 

podczas przechadzki po targach odwiedził 

również stoisko firmy. Z tej okazji prezes 

Rittal – dr Friedhelm Loh – pokazał wyjątkowym 

gościom najnowsze osiągnięcia 

technologiczne i innowacje, jakimi może 

poszczycić się Rittal. Prezydent Barack 

Obama i kanclerz Angela Merkel podczas 

wizyty na stoisku Rittal docenili siłę rozwiązań 

i innowacyjność technologii firmy! 

Prezydent Obama użył przy tej okazji słów: 

„This is a fine company!” 

Rittal Sp. z o.o. 


11

NOWOŚCI 


thePiccola 

Firma Theben wprowadziła na rynek nowy, bardzo dyskretny czujnik 

o nazwie thePiccola. W zależności od modelu możemy wykorzystać 

go jako czujnik ruchu lub czujnik obecności. Małe rozmiary głowicy 

– średnica 45 mm, kąt obserwacji – 360˚ i średnica zasięgu – 8 m (przy 

wysokości montażu – 2,5 m) czynią z niego idealny detektor do zastosowań 

w takich miejscach jak: toalety, szafki, korytarze. 

Ściemniacz 

do wszystkiego 

Firma Gira oferuje ściemniacz do wszystkich rodzajów źródeł światła. 

Jest on doskonałym rozwiązaniem dla osób chcących korzystać 

z energooszczędnych źródeł światła. Za pomocą wewnętrznego przycisku 

można zmieniać charakterystykę ściemniania, aby dopasować ją 

do posiadanych lamp. Kolorowa LED wskazuje, który tryb pracy został 

wybrany. Ściemniacz może pracować w układzie schodowym z przyciskami 

zwiernymi. W przypadku wyposażenia w kompaktowe świetlówki, 

potocznie zwane żarówkami energooszczędnymi lub ledówki 

(tzw. żarówki ledowe) na 230 V, można ściemniać lampy o mocy od 

3 W do 100 W. W przypadku zastosowania żarówek, halogenów lub 

źródeł niskonapięciowych zakres mocy wynosi od 20 W do 420 W. 

Elegancka konstrukcja nawiązuje swoim wyglądem do wielokrotnie 

nagradzanej za wzornictwo linii czujników typu: thePrema, 

theRonda i theMova. 

Zastosowany przekaźnik ze stykami wolframowymi umożliwia załączanie 

dowolnych źródeł światła o prądzie obciążenia do 10 A. Niski 

pobór mocy w stanie czuwania, mniejszy od 0,5 W, czyni go urządzeniem 

bardzo oszczędnym w eksploatacji, a możliwość programowania 

i sterowania za pomocą pilota oraz pracy półautomatycznej (współpraca 

z przyciskiem) znacząco zwiększa komfort użytkowania. 

Wybrane parametry czujnika thePiccola: 

• napięcie zasilania – 110–240 V AC, 

• czas działania – od 30 s do 30 min, 

• wysokość montażu – 2–4 m. 

Moc obciążenia dla lamp: 

• żarowych i halogenowych – 2000 W, 

• fluorescencyjnych z zapłonem elektronicznym – 1200 VA, 

• typu LED – 55–200 W (zależnie od mocy pojedynczych lamp). 

www.el-team.com.pl 

Urządzenie jest praktycznie bezobsługowe, gdyż zostało wyposażone 

w elektroniczne zabezpieczenie przed przeciążeniem, przegrzaniem 

i zwarciem. Dodatkową zaletą jest możliwość zamiany 

zwykłego klawisza na klawisz radiowy Gira eNet. Po modyfikacji 

ściemniacz może być obsługiwany bezprzewodowo za pomocą pilotów, 

nadajników stacjonarnych, a także smartfonów. 

Ściemniacz, jak każde urządzenie marki Gira, jest oferowany 

w kilkudziesięciu odmianach stylistycznych i kolorystycznych. Na 

zdjęciu Gira Esprit linoleum. 

www.tema.pl 


NOWOŚCI 


AQUANT 

– osprzęt hermetyczny IP65 

AQUANT IP65 to seria natynkowego osprzętu elektroinstalacyjnego 

polskiej produkcji, firmy ELEKTRO-PLAST wykorzystująca 

technologię wtrysku dwukomponentowego. Wysoka odporność produktów 

serii AQUANT IP65 na wodę i pył oraz nowoczesne wzornictwo 

pozycjonuje ją jako linię produktów gwarantującą prawidłowe 

funkcjonowanie idące w parze z bezpieczeństwem użytkowników. 

Poziom współczynnika IP gwarantuje, że ani kurz, ani strumień wody 

nie zakłócą funkcjonowania osprzętu. Osprzęt sprawdza się wszędzie 

tam, gdzie panują trudne warunki np.: w halach garażowych, pralniach, 

magazynach, pomieszczeniach gastronomicznych oraz w zastosowaniu 

zewnętrznym. 

Podstawowe parametry i właściwości gniazd i łączników natynkowych 

bryzgoszczelnych AQUANT o podwyższonym stopniu odporności 

na wodę i pył to: 

• stopień ochrony IP65, 

• solidna konstrukcja, 

• innowacyjne uszczelnienie łącznika i gniazda, 

• wytrzymały mechanizm o sprawdzonej konstrukcji, 

• szeroka gama łączników z wizytownikiem do opisu obwodu, 

• gniazda 16 A (zaciski śrubowe), 

• łączniki 10 A (zaciski śrubowe), 

• gniazda typ francuski lub typ schuko, 

• podwyższona odporność na promieniowanie UV, 

• odporność na uderzenia w stopniu IK07, 

• materiał ABS + TPE, 

• zakres temperatur pracy -25 o C do +70 o C, 

• kolor obudowy jasnoszary RAL 7035, 

• kolor klawisza/klapki szary RAL 7034, 

• zestawy gniazd podwójnych i potrójnych w jednej podstawie, 

• dostępne kombinacje gniazda z wyłącznikiem, 

• możliwość konfiguracji w zestawach 

poziomych i pionowych. 

Zastosowanie: 

• hale logistyczne, 

• hale garażowe, 

• zakłady przemysłowe, 

• pralnie, piwnice, 

• przemysł maszynowy. 

Zalety osprzętu: 

• trwałe uszczelnienie dzięki technologii 2-komponentowej, 

• kurz i strumień wody nie zakłócą funkcjonowania osprzętu serii 

Aquant, 

• szczelna obudowa, 

• elastyczna membrana stanowiąca swoistą barierę pomiędzy elementami 

zewnętrznymi (klawiszami i klapkami) a wewnętrzną 

częścią elektryczną, 

• dodatkowe zabezpieczenie zintegrowane z podstawą w postaci ruchomych 

dławic gumowych. 

Więcej informacji o produktach na stronie: www.elektro-plast.com.pl 

ELEKTRO-PLAST 

REKLAMA 

Obudowy podtynkowe 4XP160 

Obudowy natynkowe 4XN160 

Obudowy hermetyczne GT 

infolinia: 801 501 571 


13

NOWOŚCI 


Swobodne przejście 

na profesjonalizm IT 

Wstępnie zmontowane, 

szybko ustawione 

i uniwersalne: dzięki 

nowej szafie sieciowej 

TE 8000 instalacja 

aktywnych i pasywnych 

komponentów sieciowych 

staje się szczególnie 

łatwa i efektywna. 

Zaprojektowana jako 

szafa podstawowa, 

TE 8000 szybko znajduje 

zastosowanie 

w mniejszych 

środowiskach IT lub jest 

używana jako rozdzielacz 

piętrowy sygnałów. 

Skrót TE oznacza „Top 

Efficiency” i wskazuje na 

łatwość montażu oraz 

bardzo dobry stosunek 

ceny do możliwości. 

Fot. 1. 

Do TE 8000 są dostępne liczne akcesoria na całym świecie, dzięki czemu klienci 

mogą dopasować swoje szafy sieciowe do indywidualnych potrzeb na miejscu 

Małe rozmiary. 

Wielkie możliwości.

NOWOŚCI 


Firma RITTAL, mająca swoją siedzibę 

w niemieckiej miejscowości 

Herborn opublikowała 18 maja 

2016 r. informację na temat rozwoju 

swoich szaf sieciowych. 

Aktualny model szafy sieciowej 

i IT TE 8000 znajduje zastosowanie 

jako podstawowa szafa 

uniwersalna i umożliwia szybkie 

zbudowanie środowiska IT przy 

zachowaniu wysokiego poziomu 

bezpieczeństwa. Cechą szczególną 

jest konstrukcja z samonośnym 

stelażem ramowym 19”. Łatwe 

zdejmowanie zewnętrznych części 

osłonowych podczas instalacji 

gwarantuje optymalny dostęp 

do płaszczyzny instalacyjnej, 

a przez to wygodną pracę na miejscu 

montażu. Możliwość łączenia 

szaf w instalację szeregową pozwala 

na elastyczną rozbudowę 

środowiska IT. Szafa ma stopień 

ochrony IP20, czyli jest zabezpieczona 

przed nieuprawnionym 

dostępem. 

Szczególnie elastyczne są możliwości 

wentylacji. Klienci mogą 

wybierać wentylowane drzwi 

przednie lub tylne, każde z nich 

zapewniają 63% otwartej powierzchni 

wentylacji. Centralnie 

Fot. 2. 

TE 8000 Rittal to dostępna od ręki, unowocześniona 

szafa IT umożliwiająca wejście w świat pasywnych 

i aktywnych technologii sieciowych 

zamontowaną na dachu szafy płytę 

dachową można opcjonalnie 

podnieść na sworzniach dystansowych 

w celu zapewnienia wentylacji 

pasywnej lub alternatywnie 

wyposażyć w aktywny moduł 

wentylatorowy. Na zewnątrz TE 

8000 prezentuje elegancki i nowoczesny 

design. Drzwi frontowe 

zostały przeprojektowane i wyposażone 

w ozdobny uchwyt. 

TE 8000 została przedstawiona 

przez firmę Rittal pod koniec 

2015 r. i jest w sprzedaży od początku 

2016 r. Na całym świecie 

dostępne są liczne akcesoria do tej 

szafy, dzięki czemu klienci mogą 

na miejscu dopasować swoje 

TE 8000 do indywidualnych potrzeb. 

– Naszą uniwersalną szafę IT TE 

8000 proponujemy szczególnie 

średniej wielkości firmom, które 

chcą uczestniczyć w cyfrowej 

transformacji i w tym celu szybko 

oraz efektywnie zbudować środowisko 

IT – mówi Bernd Hanstein, 

główny szef działu zarządzania 

produktami IT Rittal. 

Tekst i zdjęcia 

Rittal Sp. z o.o. 

PROMOCJA 

REKLAMA 

Obudowy sterownicze Kompakt AE 

◾ Szybki montaż 

◾ Łatwa zabudowa wewnętrzna 

◾ Międzynarodowe aprobaty 

◾ Dostępność ponad 50 wariantów 

wprost z magazynu 

www.rittal.com/06ae 

www.rittal.pl

PRODUKTY 


Kanały grzebieniowe 

w rozdzielnicach elektrycznych i obudowach automatyki 

Kanały grzebieniowe to funkcjonalne rozwiązanie przeznaczone do organizacji przewodów 

w obudowach automatyki i rozdzielnicach elektrycznych. Zapewniają estetyczne 

i proste prowadzenie przewodów oraz zwiększają bezpieczeństwo obsługi i montażu. Kanały 

grzebieniowe firmy Hager, po wyłamaniu zębów kanału, mają gładkie, bezpieczne krawędzie 

(bezpieczny montaż). Otworowanie podstawy jest zgodne z normą EN 50085-2-3:1999, 

a główną zaletą produktu jest prosty montaż i demontaż pokrywy kanału. 

PROMOCJA 

• na specjalne zamówienie kanały grzebieniowe 

dostępne są także z taśmą samoprzylepną, 

która pozwala na szybki 

i łatwy montaż. 

Fot. 1. 

Praktyczne zastosowanie kanału grzebieniowego w rozdzielnicy elektrycznej 

Kanały grzebieniowe 

z PVC: tehalit.BA7A 

Zęby kanału grzebieniowego od wysokości 

60 mm mają występ utrzymujący 

przewody. Zęby wyłamywane są aż 

do samej podstawy kanału. Jest to zaleta 

szczególnie ważna przy zmianie kierunku 

prowadzonej instalacji. Klamra 

podtrzymująca przewody może zostać 

dopasowana do odpowiedniej szerokości 

kanału, co sprawia, że jest ona uniwersalna 

dla wszystkich wymiarów kanałów. 

Ważne właściwości kanałów grzebieniowych 

tehalit.BA7A to: 

• dostosowanie do pracy w temperaturze 

od -5 o C do +60 o C, 

• dostępność w dwóch kolorach: szarym 

RAL 7030 oraz niebieskim RAL 5015 

(umożliwia to wydzielenie kolorystyczne 

stref odpowiednich przewodów), 

inne kolory dostępne na zamówienie, 

Fot. 2. 

Kanał grzebieniowy z PVC 

tehalit.BA7A 

Kanały grzebieniowe bezhalogenowe 

tehalit.HA7 

Kanały grzebieniowe eliminują ryzyko powstawania 

błędów zarówno podczas montażu 

w rozdzielnicy, jak i normalnej pracy 

urządzeń. 

Ważne właściwości kanałów grzebieniowych 

tehalit.HA7: 

• dostosowane do pracy w temperaturze 

od -25 o C do +90 o C, 

• dostępność w kolorze szarym RAL 

7030, 

• na specjalne zamówienie kanały grzebieniowe 

dostępne są także z taśmą samoprzylepną, 

która pozwala na szybki 

i łatwy montaż, 

• posiadają międzynarodowe dopuszczenia 

m.in.: UL94, klasy palności 

V1 oraz V0, 

• spełniają rygorystyczne normy odporności 

ogniowej dla aplikacji kolejowych 

EN 45545-2 (do zastosowania w kolejnictwie). 

Fot. 3. 

Kanał grzebieniowy bezhalogenowy 

tehalit.HA7 

16 

Fachowy Elektryk 3 • 2016

PRODUKTY 


Fot. 4. 

Stwórz szkic i wyślij go do doradców z firmy Hager, a oni pomogą dobrać potrzebne 

produkty 

Kanały firmy Hager dostępne są 

w wielu rozmiarach 

Kanały grzebieniowe przeznaczone są do prowadzenia 

kabli o różnym przekroju. Zęby o odpowiedniej 

grubości i odpowiednio dobrana 

odległość między nimi pozwalają uzyskać 

żądaną przerwę po odłamaniu jednego z nich. 

Elastyczność zębów umożliwia ich wielokrotne 

odginanie podczas instalacji, nawet przy niskich 

temperaturach, bez ryzyka złamania. 

Kanały mają także wypusty osłabiające (zależnie 

od rozmiaru kanału), które ułatwiają odłamanie 

pojedynczych zębów bez podstawy lub wraz 

z nią. Ponadto zęby mają na górze charakterystyczne 

zagięcia, które umożliwiają trwałe 

i pewne utrzymanie pokrywy. Firma Hager ma 

w swojej ofercie szeroki wybór kanałów wykonanych 

z PVC oraz kanałów bezhalogenowych. 

Dlaczego warto inwestować 

w kanały bezhalogenowe? 

W normalnych warunkach, podczas użytkowania 

instalacji elektrycznych, kanały wykonane 

z polichlorku winylu (PVC) nie stanowią 

żadnego zagrożenia dla ludzi i środowiska. 

Nie są jednak odporne na działanie ognia. 

Pod wpływem temperatury polichlorek winylu 

ulega rozkładowi, co powoduje powstawanie 

toksycznych związków halogenowych 

i chlorowodoru. Ze spalenia 1 kg polichlorku 

winylu powstaje ok. 400 litrów chlorowodoru, 

który w czasie gaszenia pożaru, w połączeniu 

z parą wodną, tworzy 1,5 litra kwasu solnego 

o stężeniu 25%. Po zgaszeniu płomienia 

polichlorek winylu gaśnie, co oznacza, że nie 

przenosi płomienia. Jest on odporny na wiele 

substancji, nie wchłania wody i może być 

barwiony. W przypadku pożaru składniki – 

halogeny (np. brom, chlor, fluor) stają się substancjami 

toksycznymi, żrącymi i zanieczyszczającymi. 

Wydzielają rakotwórcze dioksyny. 

Prowadzi to do powstawania dużych ilości 

dymu, co często może spowodować pośrednio 

obrażenia ciała. Wydzielane dioksyny 

wpływają na układ oddechowy człowieka, 

a w połączeniu z parą wodną, która powstaje 

Fot. 5. 

Uniwersalny zacisk kablowy 

BA7Clip 

przy gaszeniu pożaru, kondensują się tworząc 

kropelki kwasów, które mogą powodować 

znaczne szkody materialne. 

Kanały wykonane z PVC są bezpieczne podczas 

normalnego użytkowania, jednak podczas 

pożaru stają się toksyczne dla mienia, 

ludzi i środowiska. Dlatego warto inwestować 

w kanały bezhalogenowe, które chronią 

mienie, ludzkie życie oraz są przystosowane 

do montażu w warunkach ekstremalnych. 

W ofercie firmy Hager znajdziemy również 

osłony spiralne tehalit.VK flex oraz osprzęt 

do kanałów grzebieniowych firmy Hager: 

• podkładki dystansowe, 

• nity rozporowe, 

• przyrządy do nitowania, 

• osłony śrub, 

• kleszcze do wyłamywania zębów, 

• nożyce, 

• kleszcze, 

• wkrętaki, 

• rękawice ochronne, 

• gilotyna do cięcia kanałów grzebieniowych. 

Na podstawie materiałów firmy HAGER 

Zalety kanałów bezhalogenowych: 

• odporność na wysokie temperatury; 

• trudnopalność i odporność na płomienie – ogień nie rozprzestrzenia się; 

• bezhalogenowość – podczas pożaru nie wytwarzają się gazy korozyjne; 

• podczas pożaru kanałów bezhalogenowych wytwarzanie dymu zostaje 

ograniczone; 

• zagrożenie toksycznymi gazami pożarowymi ograniczone jest do minimum; 

• zminimalizowane ryzyko wystąpienia pożaru. 


17

OŚWIETLENIE 


Nowoczesne i energooszczędne 

oświetlenie do domu i mieszkania 

Odpowiednie oświetlenie pomieszczeń wpływa na polepszenie naszego samopoczucia 

i wydajności organizmu oraz sprzyja obniżaniu kosztów utrzymania domu. 

PROMOCJA 

Najlepsze do wnętrz i coraz bardziej popularne 

są źródła światła LED. W porównaniu 

z tradycyjnymi żarówkami zużywają 

nawet do 90% mniej energii elektrycznej, 

potrzebnej do wytworzenia tej samej ilości 

światła. Są też trwalsze i mają o wiele 

więcej zastosowań. Trwałość niektórych 

modeli to nawet 25 tysięcy godzin. Oznacza 

to, że jeśli zdecydujemy się na zakup 

tego nowoczesnego oświetlenia, możemy 

z niego korzystać aż ćwierć wieku przy 

założeniu ok. 2,5-3 godzin pracy dziennie! 

Lampy LED to jednak nie tylko imponująca 

trwałość, lecz także doskonały 

współczynnik oddawania barw i szeroki 

kąt rozsyłu światła. 

Nic więc dziwnego, że dziś LED-y stają 

się podstawowymi źródłami światła – ta 

rewolucyjna technologia zdobywa rynek 

na naszych oczach. Dlatego warto odkrywać 

jej tajniki, wiedzieć, co wybierać, 

na co zwracać uwagę podczas zakupów 

i jakie rozwiązania stosować do konkretnych 

pomieszczeń. W świecie LED pomaga 

się odnaleźć nowy serwis internetowy 

firmy OSRAM – www.ledukacja.pl. 

– Jest to miejsce, które w przejrzysty 

sposób wprowadza w temat nowoczesnego 

oświetlenia – mówi Robert Słowiński 

z firmy OSRAM. – Znajdziemy 

tu ciekawe filmy, które w pigułce zaprezentują 

najistotniejsze informacje na temat 

zalet lamp LED oraz korzyści z ich 

użytkowania. Dowiemy się też, jakie są 

najnowsze trendy w branży oświetleniowej 

oraz zrobimy zakupy online. 

Firma OSRAM stawia na LED-y, a jej 

oferta pozwala na wybór produktów 

pasujących do różnych opraw. Ten 

wybór to gwarancja trwałości i pewność 

solidnego wykonania oraz wytrzymałej 

konstrukcji. – Nasze lampy 

LED to szeroki asortyment źródeł 

światła, które nie tylko dają światło 

o ciepłobiałej barwie, tworzące atmosferę 

i do pracy, i do relaksu, lecz także 

dekorują wnętrza, stając się nieodłącznym 

elementem domu – mówi Robert Słowiński. 

– Do tego lampy te są bardzo trwałe, energooszczędne, 

bezpieczne dla zdrowia i po prostu 

ładne. Cały czas ulepszamy nasze propozycje 

i rozwijamy portfolio – tak, aby oświetlenie 

odgrywało jeszcze większą rolę w tworzeniu 

przytulnego i pięknego domu. Szczególnie 

polecamy niezawodne lampy z rodziny LED 

Star i oczywiście wszystkie nowości – np. 

OSRAM LED GLOWdim z opcją ściemniania, 

tworzące kameralną atmosferę poprzez możliwość 

uzyskania różnych odcieni światła albo 

LED RETROFIT CLASSIC A60, kształtem 

przypominające tradycyjne żarówki i pięknie 

prezentujące się w przeróżnych wnętrzach. 

Właściwie dobrane światło sztuczne może wspomagać 

nasz wewnętrzny zegar biologiczny, podobnie 

jak czyni to naturalne światło dzienne. 

– W przyrodzie temperatura barwowa światła 

i natężenie oświetlenia ulegają zmianom w zależności 

od pory dnia. Podobną dynamikę należy 

uwzględnić w oświetleniu pomieszczeń światłem 

sztucznym – mówi dr inż. Andrzej Wiśniewski, 

ekspert techniczny firmy OSRAM. – Jeśli chcemy 

poprawić koncentrację, sięgnijmy po produkty 

wytwarzające chłodnobiałą barwę. Światło o ciepłobiałej 

barwie pomaga z kolei zrelaksować się 

wieczorem po ciężkim dniu pracy – dodaje. 

Na rynku dostępnych jest wiele produktów 

LED. Nie należy jednak kierować się tylko 

ceną, lecz wyjątkowo uważnie czytać etykiety. 

Niestety jakość niektórych konkurencyjnych 

lamp LED pozostawia wiele do życzenia, czasem 

nie spełniają nawet podstawowych norm 

oświetleniowych. Wytwarzają światło o nierównomiernej 

barwie i wysokiej luminancji, 

przez co powodują zmęczenie wzroku, olśnienie 

i dyskomfort. W skrajnych przypadkach 

stwarzają zagrożenie fotobiologiczne – zbyt 

niebieskie światło może powodować niebezpieczeństwo 

uszkodzenia siatkówki. 

– Ponieważ lampy LED kupujemy na długie lata, 

powinniśmy robić zakupy „z głową” – przypomina 

Robert Słowiński. – Kupujmy dobre jakościowo, 

oryginalne produkty od znanych producentów, 

bo tylko one zapewniają bezpieczeństwo 

oraz komfort wieloletniego użytkowania. 

Lampy LED, którym możemy zaufać, to urządzenia 

bardziej skomplikowane od zwykłych 

żarówek – aby funkcjonowały prawidłowo, powinny 

składać się z pojedynczych diod wysokiej 

jakości oraz być dodatkowo wyposażone w odpowiedni 

system zasilania. – Nierzetelni producenci, 

szukając oszczędności, często na etapie 

produkcji decydują się na komponenty słabej 

jakości, a czasem wręcz rezygnują z niektórych 

elementów, co ma swoje negatywne skutki 

i w konsekwencji może okazać się niebezpieczne 

– wyjaśnia przedstawiciel firmy OSRAM. 

Więcej informacji o technologii LED można 

znaleźć na stronach: www.ledukacja.pl; 

www.ledosram.pl, www.osram.pl • 


PRZEGLĄD 


Przegląd kamer IR 

Na ośmiu kolejnych stronach Fachowego 

Elektryka prezentujemy przegląd kamer 

termowizyjnych wybranych producentów: 

Flir, Fluke, Sonel i Testo, które się zgłosiły 

do takiego zestawienia oraz informacje i reklamy 

tych firm. 

Kamery termowizyjne to urządzenia pomiarowe 

pozwalające uzyskiwać cenne informacje 

o rozkładzie ciepła na powierzchni 

przedmiotów, co pozwala wykryć i zinterpretować 

wiele zjawisk o charakterze cieplnym, 

a także mających z ciepłem związek 

pośredni. Bywają niezastąpione przy ocenie 

konstrukcji i eksploatacji zarówno budynków, 

jak i wszelkiego rodzaju instalacji oraz 

urządzeń technicznych, w tym bardzo często 

elektrycznych. 

Ponieważ to bardzo przydatne narzędzia, 

są w szybkim tempie udoskonalane i wciąż 

na rynku pojawiają się kolejne modele, 

w których wprowadzane są coraz ciekawsze 

rozwiązania. Dlatego warto zapoznać się 

z parametrami i właściwościami użytkowymi 

przynajmniej kilku modeli wiodących 

producentów tego rodzaju sprzętu. 

Przy wyborze i zakupie kamery termowizyjnej 

trzeba w pierwszym rzędzie określić 

jej przeznaczenie. To w zasadniczy sposób 

wpłynie na dobór podstawowych parametrów 

produktu i cech podstawowych podzespołów, 

takich jak obiektyw, detektor 

– matryca termoczuła, elektroniczne układy 

przetwarzające wraz z oprogramowaniem, 

wyświetlacz, układy komunikacyjne, pamięć, 

zasilanie, obudowa, wyposażenie dodatkowe… 

no i cena, która im lepsze parametry, 

tym może być zdecydowanie wyższa. 

Na przykład kamery wykorzystywane 

w budownictwie powinny mieć większą niż 

w przypadku energetyki czułość i i rozdzielczość, 

dwa najważniejsze parametry określające 

jakość tych przyrządów. Pierwszy 

z nich odpowiada za dokładność wykrywanych 

różnic temperatury pomiędzy badanym 

obiektem a jego otoczeniem, drugi za 

rozróżnialność szczegółów. 

Z kolei ciekłokrystaliczny, dotykowy wyświetlacz 

w nowoczesnych modelach pozwala 

na wygodne korzystanie z funkcji 

analitycznych i zmianę wymiarów pomiarów 

oraz bieżącą ocenę wyników, bez potrzeby 

zgrywania nagranego materiału na komputer. 

Ponieważ kamery termowizyjne używane 

są najczęściej w warunkach terenowych (co 

grozi upadkiem, działaniem kurzu, deszczu, 

czy mrozu) należy zwrócić uwagę na solidność 

wykonania oraz wytrzymałość. Warto 

postawić na wytrzymałość i ergonomię 

– nie oszczędzać na nich. 

Redakcja FE 

REKLAMA 


PRZEGLĄD 


Przegląd kamer termowizycyjnych 

Producent/dystrybutor 

FLIR/ PRZEDSTAWICIELSTWO HANDLOWE 

PAWEŁ RUTKOWSKI 

FLIR/ PRZEDSTAWICIELSTWO HANDLOWE 

PAWEŁ RUTKOWSKI 

Model FLIR E8 FLIR T460 

Zastosowanie Energetyka, elektryka, przemysł, utrzymanie ruchu Energetyka, elektryka, przemysł, utrzymanie ruchu 

Zakres pomiarowy temperatury 

[°C] 

od -40 do +250 od -40 do +1500 

Temperatura eksploatacji [°C] od -15 do +50 od -15 do +50 

Dokładność pomiarów ±2% ±2 

Minimalna/maksymalna odległość 

pomiaru [mm] 

500/zależnie od wielkości obiektu 

400/zależnie od wielkości obiektu 

Kompensacja odbitej temperatury 

tła na wyświetlaczu 

Tak 

Tak 

Typ detektora Niechłodzony mikrobolometryczny Niechłodzony mikrobolometryczny 

Częstotliwość odświeżania [Hz] 9 60 

Rozdzielczość przestrzenna 

obiektywu podczerwieni [mrad] 

< 0,06 < 0,03 

Kąt widzenia [°] 45 x 34 25 × 19 standard (0,25) 

Sposób regulacji ostrości Ręczna Ręczna, automatyczna 

Rodzaj i wielkość wyświetlacza Kolorowy – 3,0” LCD Kolorowy – 3,5” LCD 

Rozdzielczość wyświetlacza 320 x 240 pikseli 320 x 240 pikseli 

Rodzaj akumulatora i czas jego 

pracy [h] 

Li-Ion, 4 Li-Ion, 4 

Nośniki danych i możliwości 

eksportu do innych urządzeń 

Pamięć wewnętrzna 

Karta SD 2GB 

Formaty zapisywanych plików Standardowy JPEG – włącznie z danymi pomiarowymi Standardowy JPEG – włącznie z danymi pomiarowymi 

Oprogramowanie 

FLIR Tools/FLIR Tools+ 

PDF w kamerze z obrazem w podczerwieni i widzialnym, 

FLIR Tools/FLIR Tools+ 

Waga z akumulatorem [kg] 0,575 1,3 

Szczelność obudowy IP54 (IEC 60529) IP54 (IEC 60529) 

Długość gwarancji 2 lata na kamerę i 5 na detektor 2 lata na kamerę i 5 lat na detektor 

Menu w języku polskim Tak Tak 

Zalecana częstotliwość kalibracji 12 miesięcy 12 miesięcy 

Cechy charakterystyczne 

Dodatkowa funkcja MSX – polegająca na tworzeniu bardziej 

szczegółowego, ostrzejszego obrazu, co pozwala operatorowi 

na lepszą identyfikację szczegółów. Odporna na upadek 

z wysokości do 2 m. Automatyczna orientacja obrazu (pion/ 

poziom) wraz z danymi termograficznymi 

Uchylny układ optyczny, ciekłokrystaliczny monitor dotykowy 4, 3” 

pozwalający na zmianę wymiarów i położenia funkcji analitycznych 

jednym palcem, super czułość

PRZEGLĄD 


Przegląd kamer termowizyjnych 

Producent/dystrybutor FLUKE FLUKE 

Model TiS20 Ti450 

Zastosowanie 

Elektroenergetyka, budownictwo, HVAC, Utrzymanie ruchu 

Elektroenergetyka, budownictwo, HVAC, 

Utrzymanie ruchu, R&D 


[°C] 

od -20 do +350 (czułość 100 mK) 

-od –20 do +1200 (czułość 50 mK) 

Temperatura eksploatacji [°C] od –10 do +50 od –10 do +50 

Dokładność pomiarów 

±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze 

nominalnej 25°C) 

±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze 

nominalnej 25°C) 


pomiaru [mm] 

450 150 

Kompensacja odbitej temperatury 

tła na wyświetlaczu 

Tak 

Tak 

Typ detektora Mikroblometer FPA Mikloblometer FPA 

Częstotliwość odświeżania [Hz] 9 9/60 



35,7 x 26,8 (FOV) 24° w poziomie, 17° w pionie (FOV) 

Kąt widzenia [°] 5,2 mrad 1,31 mrad 

Sposób regulacji ostrości Ręczna Ręczna, automatyczna (LaserSharp® Auto Focus) 

Rodzaj i wielkość wyświetlacza LCD 3.5” LCD 3.5” 

Rozdzielczość wyświetlacza 320 × 240 pikseli 640 × 480 pikseli 


pracy [h] 



Akumulatory Li-Ion bez efektu pamięci ze wskaźnikiem 

poziomu naładowania, powyżej 4 

Karta SD 

Akumulatory Li-Ion bez efektu pamięci ze wskaźnikiem 

poziomu naładowania, 3-4 

Karta SD 

Formaty zapisywanych plików IS2- zdjęcie radiometryczne, IS3 – film radiometryczny, JPG IS2 – zdjęcie radiometryczne, IS3 – film radiometryczny, JPG 

Oprogramowanie SmartView PC, SmartView Mobile, Fluke Connect SmartView PC, SmartView Mobile, Fluke Connect 


Szczelność obudowy IP54 IP54 

Długość gwarancji Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia 

Menu w języku polskim Tak Tak 

Zalecana częstotliwość kalibracji 2 lata 2 lata 


Wyposażenie opcjonalne 

Cena katalogowa netto 

Technologia IR Fusion ® , 

możliwość komunikacji z przyrządami do pomiarów wielkości 

elektrycznych, 

przesyłanie danych do Fluke Cloud w celu stałego 

przechowywania 

Technologia IR Fusion ® , Technologia MultiSharp Focus. 

SuperResolution, przesyłanie danych do Fluke Cloud w celu 

stałego przechowywania, 

możliwość komunikacji z przyrządami do pomiarów wielkości 

elektrycznych 

Opcjonalny teleobiektyw 2x, Opcjonalny teleobiektyw 4x, 

Opcjonalny szerokokątny 


PRZEGLĄD 


Kamera termowizyjna z multimetrem! 

Firma Fluke wprowadziła na rynek przyrząd 

Fluke 279 FC, pierwsze urządzenie integrujące 

dwa przyrządy – kamerę termowizyjną 

i multimetr cyfrowy. Ich połączenie w jeden 

multimetr termiczny umożliwia szybsze i dokładniejsze 

rozwiązywanie problemów – bez 

konieczności wracania po kamerę do samochodu 

czy biura albo oczekiwania na specjalistę 

ds. termografii. Kamery termowizyjne są 

nieocenione w szybkim rozwiązywaniu problemów 

z wyposażeniem elektrycznym, panelami 

i transformatorami, ale elektrycy i serwisanci 

często nie mają do nich dostępu, kiedy 

jest to niezbędne. Model 279 FC umożliwia 

szybkie i bezpieczne sprawdzanie gorących 

punktów w bezpiecznikach, przewodach, izolatorach, 

złączach, połączeniach i przełącznikach 

za pomocą kamery termowizyjnej oraz 

rozwiązywanie i analizowanie problemów 

z użyciem multimetru cyfrowego. 

– Multimetr termiczny to kolejna z innowacyjnych 

technologii opracowanych przez 

Fluke i jedna z najważniejszych tegorocznych 

premier naszej fi rmy – mówi Krzysztof 

Stoma, Field Marketing Manager, Fluke Europe 

B.V. – Myślę, że przyrząd ten stanie się 

jednym z podstawowych w pracy każdego 

technika, znacznie ułatwiając odnajdywanie, 

usuwanie, potwierdzanie i zgłaszanie 

problemów z instalacjami elektrycznymi. 

Multimetr termiczny ma 15 elektrycznych 

funkcji pomiarowych obejmujących napięcie 

prądu przemiennego i stałego, rezystancję, ciągłość 

obwodu, pojemność, test diody, wartości 

minimalne i maksymalne oraz częstotliwość. 

W ciasnych, trudno dostępnych miejscach 

można użyć opcjonalnej sondy iFlex ® . Rozszerza 

on możliwości pomiarów, pozwalając 

na testowanie prądu przemiennego o natężeniu 

do 2500 A. Kolorowy wyświetlacz LCD 

o przekątnej 3,5 cala (8,89 cm) zapewnia wysoką 

jakość i czytelność obrazów. 

Bezprzewodowy model 279 FC należy do rodziny 

przyrządów Fluke Connect ® – bezprzewodowych 

narzędzi diagnostycznych komunikujących 

się za pośrednictwem aplikacji 

Fluke Connect lub oprogramowania Fluke 

Connect Assets, czyli opartego na chmurze 

rozwiązania, które gromadzi pomiary i zapewnia 

kompleksowy wgląd w stan krytycznego 

wyposażenia. Więcej informacji na temat 

multimetrów termicznych Fluke 279 FC 

na stronie www.fluke.com/279FC. 

www.fluke.pl 

REKLAMA 


23

PRZEGLĄD 



Producent/dystrybutor SONEL SONEL 

Model KT-145 KT-650 

Zastosowanie Pomiary termowizyjne Pomiary termowizyjne 


[°C] 

od -20 do +350 od -20 do +800 (opcj: +2000) 


Dokładność pomiarów ±2 °C lub ±2% ±2°C lub ±2% (opcja: ±1°C lub ±1% do 150°C) 


pomiaru [mm] 

Kompensacja odbitej 

temperatury tła na 

wyświetlaczu 

od 30 do ∞ 

tak 

od 50 do ∞ 

tak 

Typ detektora 160 × 120 pikseli 640 × 480 pikseli 




2.27 (obiektyw o ogniskowej 11 mm) 0,67 mrad (obiektyw 25,mm) 

Kąt widzenia [°] 

15,5 x 20.6 (przy ogniskowej 11 mm); 

5,7 x 7,6 (przy ogniskowej 30 mm) 

24,6 x18,5 (przy ogniskowej 25 mm); 

opcja: 45,4 x 34,9 (przy ogniskowej 13 mm) 

i 11,3 x 8,5 (przy ogniskowej 55 mm) 

Sposób regulacji ostrości manualny Manualny/automatyczny 

Rodzaj i wielkość wyświetlacza 3,5 cala LCD 5 cali dotykowy LCD + wizjer 

Rozdzielczość wyświetlacza 320 x 240 pikseli 1280 x 720 (wizjer: 1280 x 960) 


pracy [h] 

Li-Ion, 3,7 V/4200mAh, >4 Li-Ion, >4 



karta SD 

Karta SD 

Formaty zapisywanych plików JPG JPG 

Oprogramowanie ThermoAnalyze2 ThermoAnalyze2 


Szczelność obudowy IP43 IP54 

Długość gwarancji 3 lata 3 lata 

Menu w języku polskim tak tak 

Zalecana częstotliwość kalibracji 13 miesięcy 13 miesięcy 


Duży, jasny wyświetlacz LCD, ergonomiczna obudowa 

GPS/Cyfrowy kompas/Latarka/Laser/Mikrofon/Głośnik/Gigabit 

Ethernet/Mini HDMI/WiFi 

Wyposażenie opcjonalne Ładowarka do akumulatorów Ładowarka do akumulatorów, obiektywy 

Cena katalogowa netto 


PRZEGLĄD 


Kamera termowizyjna KT-650 

Kamera termowizyjna KT-650 reprezentuje linię profesjonalnych urządzeń w ofercie firmy 

Sonel S.A. Nowy model, w którym zastosowano matrycę 640x480 pikseli, łączy wysokiej jakości 

parametry pomiarowe z innowacyjnym i intuicyjnym interfejsem opartym na nowym 

systemie operacyjnym, tworząc inteligentne rozwiązanie w dziedzinie badań termowizyjnych. 

PROMOCJA 

Obsługa kamery za pomocą dużego i ruchomego 

wyświetlacza dotykowego jest bardzo 

wygodna, podobnie jak korzystanie z wysokiej 

klasy obiektywu umieszczonego w wychylnej 

części korpusu. Oba te rozwiązania 

zapewniają wyjątkową wygodę użytkowania 

kamery. Dotyczy to w szczególności miejsc, 

gdzie wymagane są: ergonomia podczas pracy 

z przyrządem oraz dokładny pomiar temperatury. 

Mocne oświetlenie zewnętrzne (m.in. praca 

przy intensywnym świetle słonecznym) nie jest 

również problemem dzięki zastosowaniu wbudowanego 

wizjera. Z kolei przy słabym oświetleniu 

do dyspozycji jest wbudowana latarka 

LED oraz wskaźnik laserowy. 

Kamera oprócz trybów pracy: w podczerwieni 

(IR), w świetle widzialnym oraz obraz 

w obrazie (PiP) umożliwia nowy tryb pracy: 

mieszanie obrazów, które polega na nakładaniu 

konturów obrazu widzialnego na obraz 

IR. Użytkownik ma do dyspozycji zapis zdjęć 

statycznych lub rejestrowanie nagrań wideo. 

Dostępny szereg narzędzi programowych pozwala 

na analizę obrazu już na poziomie kamery, 

także w trybie obrazu na żywo. Każde z zapisanych 

zdjęć IR można dodatkowo opisać 

notatką tekstową, dodać notatkę dźwiękową 

lub/i graficzną. Kamera dzięki wbudowanemu 

GPSowi oraz kompasowi automatycznie 

zapisuje lokalizację wykonania zdjęcia. Raport 

na miejscu – to też nie problem, edytor wbudowany 

w interfejs kamery pozwala na wygenerowanie 

gotowych raportów z badań w formacie 

PDF. Praca termografisty często nie kończy 

się na samej kamerze, dane trzeba dalej przetwarzać. 

Kamera stwarza szereg możliwości 

połączenia z urządzeniami zewnętrznymi, zarówno 

przewodowo (LAN, USB, HDMI), jak 

i bezprzewodowo (Wi-Fi). Dane przeniesione 

z pamięci wewnętrznej lub karty SD można 

dalej analizować za pomocą dostarczanego 

w komplecie z kamerą najnowszego oprogramowania 

ThermoAnalyze2. Ten rozbudowany 

program pozwala również na pracę z kamerą 

w trybie on-line. 

Uzupełnieniem oferty jest model KT-145. 

Przy projektowaniu tej konstrukcji założono 

dwa cele: jakość i ergonomia. Kamera mimo 

nis-kiej ceny zachowuje wysoką jakość zarówno 

wykonania, jak i pomiarów, co uzupełnione 

o duży, 3,5-calowy jasny wyświetlacz 

i dopasowaną obudowę tworzy produkt idealny 

do codziennej pracy. Matryca 160x120 

pikseli wraz z trzema wersjami dostępnych 

obiektywów pozwala na dopasowanie pola 

widzenia do zadania. Całość zasilana jest 

wydajnym akumulatorem Li-Ion. KT-145 nie 

ogranicza użytkowania tylko do obserwacji 

w terenie, zapisywane na karcie SD zdjęcia 

można przetwarzać w oprogramowaniu 

ThermoAnalyze2, finalizując pracę w postaci 

raportów z badań. Zastosowanie opcjonalnej 

karty SD Wi-Fi dodatkowo usprawnia przesyłanie 

danych z kamery. 

Łukasz Baran 

Na podstawie materiałów firmy SONEL 

REKLAMA 


25

PRZEGLĄD 



Producent/dystrybutor TESTO Sp. z o. o. TESTO Sp. z o. o. 

Model testo 875-2i testo 869 

Zastosowanie 


[°C] 

Przemysł, elektryka, chłodnictwo, ogrzewnictwo, 

klimatyzacja, budownictwo 

Przemysł, elektryka, chłodnictwo, ogrzewnictwo, klimatyzacja 

od -30 do +350 od -20 do +280 


Dokładność pomiarów 

±2 °C lub ±2 % mierzonej wartości 

±3 °C mierzonej wartości (w zakresie od -30 do -22 °C) ±3 °C lub ±3 % mierzonej wartości 


pomiaru [mm] 

Kompensacja odbitej 

temperatury tła na 

wyświetlaczu 

0,1 m (32° x 23°) 

0,5 m (9° x 7°) 

tak 

Typ detektora 160 x 120 pikseli 160 x 120 pikseli 


PRZEGLĄD 


26 wkrętaków w jednym narzędziu 

Firma Wiha zaprezentowała uchwyt na 

bity z magazynkiem LiftUp 26one ® , czyli 

26 wkrętaków w jednym narzędziu ręcznym. 

Oszczędność czasu, miejsca i ciężaru! 

Dla każdego fachowca ważnymi kryteriami 

wyboru właściwego narzędzia ręcznego 

do codziennej pracy są: możliwie nieduży 

ciężar narzędzia, zajmowanie przez nie mało 

miejsca w torbie lub skrzynce narzędziowej 

albo przy pasku, do tego funkcjonalność 

oraz w idealnym przypadku właściwości 

ergonomiczne i właściwości wpływające 

na oszczędność czasu pracy. W nowych 

rozwiązaniach Wiha stara się w pełni sprostać 

potrzebom użytkowników, oferując np. 

uchwyt na bity z magazynkiem „LiftUp 

26one ® ”, swoją najnowszą innowację stanowiącą 

niezwykłą pomoc w codziennej pracy. 

13 bitów podwójnych, a więc 26 najczęściej 

stosowanych profili umieszczonych zostało 

w jednym poręcznym narzędziu, co oznacza 

nie tylko oszczędność miejsca i ciężaru, ale 

również czasu, ponieważ wybór bitów, ich 

wyjmowanie i ponowne wkładanie jest bardzo 

proste. 

Magazynek bitów otwiera się w rękojeści 

po naciśnięciu przycisku. Jak już sama nazwa 

wskazuje, używając „26one ® ” użytkownik 

ma równocześnie do dyspozycji trzynaście 

standardowych bitów podwójnych, 

a więc 26 najczęściej stosowanych profili 

odbiorników napędu ułożonych wachlarzowo 

i łatwo dostępnych. Użytkownicy dysponują 

więc szerokim asortymentem bitów 

w jednym narzędziu ręcznym, co oszczędza 

nie tylko miejsce w torbie narzędziowej, 

lecz dzięki wadze wynoszącej zaledwie 

200 g zmniejsza także ciężar przy pasku. 

Z kolei wielokomponentowa rękojeść Wiha 

SoftFinish o kształcie zapobiegającym staczaniu 

zapewnia zdrowe i wygodne użytkowanie. 

Właśnie na te ergonomiczne aspekty, 

obok zwiększenia efektywności czy sprostania 

wymogom użytkowników, zwrócono 

główną uwagę podczas opracowywania 

tego narzędzia. 

www.wiha.com 

REKLAMA 


27

PORADY 


Systemy szyn zbiorczych 

Szyny zbiorcze to zespół szyn sztywnych lub przewodów, do których przyłączone są 

elektrycznie poszczególne obwody i pola rozdzielcze w rozdzielnicy. 

Zastosowanie szyn zbiorczych zapewnia 

przede wszystkim oszczędność 

miejsca w rozdzielnicy lub 

szafie sterowniczej. W oferowanych 

na rynku systemach szynowych 

uwzględnia się szereg 

rozwiązań, które są gwarancją pewności 

połączeń, szybkiego montażu 

i elastyczności w dystrybucji energii 

elektrycznej. Przy wyborze poszczególnych 

elementów bierze się pod 

uwagę właściwości funkcjonalne 

oraz parametry elektryczne i cieplne. 

Podstawą niemal każdego systemu 

są szyny (tzw. belki, prowadnice, 

magistrale) wykonane z miedzi, 

aluminium lub z aluminium pokrytego 

otuliną z płaszcza miedzianego. 

Typowe belki mają rozstaw 

60, 100 i 185 mm przy grubości 

5 i 10 mm i szerokość mieszczącą 

się pomiędzy 20 a 100 mm. Nabyć 

można również szyny o przekroju 

dwuteownika, gdzie odstęp pomiędzy 

osiami wynosi standardowo 

60 mm. Można więc zamontować 

Fot.: Ritall 

Fot. 2. 

typowe aparaty, takie jak rozłączniki bezpiecznikowe 

czy wyłączniki mocy. Aparaty 

i odprowadzenia montuje się również 

za pomocą specjalnych adapterów. 

Montaż wykorzystuje specjalne uchwyty 

zapewniające bezotworową instalację 

i łączenie szyn. Elementy mocowania 

dobiera się, biorąc pod uwagę liczbę zastosowanych 

belek, natomiast specjalny 

element dystansujący pozwala na regulowanie 

szerokości rozstawu. Zmianę 

położenia eliminuje górna krawędź. Za 

pomocą specjalnych elementów wyrównujących 

niweluje się różnice powstałe 

w przypadku zastosowania szyn o różnej 

grubości. Boczne osłony chronią przed 

przypadkowym dotknięciem. 

Belki są prowadzone po specjalnych izolowanych 

wspornikach, które zazwyczaj 

montuje się poziomo. W rozdzielnicach 

bez członów wysuwnych lub ruchomych, 

przy prądzie znamionowym szyb zbiorczych 

do 4 kA, montaż może być pionowy. 

Maksymalne prądy zwarciowe występujące 

w rozdzielnicy warunkują odległości pomiędzy 

wspornikami izolacyjnymi. 

Na etapie wyboru odpowiedniego rozwiązania dobiera się również osprzęt 

Fot.: Jean Mueller 

Fot. 1. 

Oferowane na rynku systemy 

szyn zbiorczych to rozwiązania 

kompleskowe 

Szyny dystrybucyjne i ochronne 

Szyny dystrybucyjne prowadzi się z tyłu 

rozdzielnicy. Elementy o prądzie do 1600 A 

montowane są w przedziale o głębokości 

nie mniejszej niż 1 m, z kolei szyny 

o prądzie przekraczającym 1600 A instaluje 

się na minimalnej głębokości przedziału 

2 m. Szerokość toru szynowego 

wynika z rodzaju aparatury, jaka będzie 

zasilana, natomiast odległości między 

wspornikami izolacyjnymi wynikają 

z prądów zwarciowych, jakie występują 

w rozdzielnicy, oraz z odległości pomiędzy 

szynami fazowymi. 

Dystrybucyjne szyny ochronne prowadzone 

są z kolei w dolnej, tylnej części 

szafy sterowniczej lub rozdzielnicy, poziomo 

w poprzek całej rozdzielnicy oraz 

w pionowych przedziałach kablowych. 

Belka ochronna jest mocowana bezpośrednio 

do konstrukcji lub prowadzona 

w uchwytach szynowych. Bardzo istotną 

rolę odgrywa odpowiednia izolacja 

od konstrukcji. 

28 Fachowy Elektryk 3• 2016

PORADY 


Fot.: Ritall 

Fot.: Ritall 

Fot. 3. Specjalny osprzęt zapewnia łatwą dystrybucję energii Fot. 4. System szyn zbiorczych Ri4Power 185 mm 

Połączenia 

Szereg elementów pozwala na połączenie 

szyn zbiorczych z innymi fragmentami instalacji 

elektrycznej. Za pomocą specjalnych 

zacisków przyłączeniowych podłącza się 

nie tylko przewody, ale i warstwowe szyny 

miedziane. Z kolei zaciski płytkowe umożliwiają 

podłączenie szyn miedzianych bez 

konieczności wiercenia otworów. Oprócz 

tego dzięki zaciskom płytkowym można łączyć 

taśmy miedziane i szyny prostokątne. 

Ochronę zacisków przed przypadkowym 

dotknięciem zapewniają specjalne pokrywy. 

Szyny elastyczne 

Jako zalety dystrybucyjnych szyn elastycznych 

należy wymienić przede wszystkim 

brak zjawiska fałdowania i konieczność 

zdejmowania izolacji, stąd też zastosowanie 

obejmuje połączenia niskonapięciowe, 

stanowiąc alternatywę dla szyn i połączeń 

kablowych. Rozwiązania tego typu bardzo 

często znajdują zastosowanie przy wykonywaniu 

połączeń pomiędzy szyną główną 

i elementami, takimi jak rozłączniki czy 

wyłączniki, pomiędzy mostem a transformatorem 

oraz pomiędzy mostami a rozdzielnicami. 

Izolacja szyny bazuje na mieszance winylowej, 

odpornej na działanie czynników 

mechanicznych. Standardowo maksymalna 

temperatura pracy wynosi około 100°C przy 

wytrzymałości dielektrycznej 20 kV/mm 

i maksymalnym napięciu pracy 1000 V AC 

– 1500 V DC. Z kolei element przewodzący 

wykonuje się z cynowanej miedzianej plecionki. 

Elementy są tak dobrane, aby paski 

miedziane miały możliwość swobodnego 

przesuwania, zginania i skręcania. 

W przemyśle stosuje się rozwiązania mogące 

pracować w trudnych warunkach zewnętrznych. 

Wybrać można np. systemy 

pracujące w temperaturze -50°C – 280°C. 

Połączenia wykonuje się poprzez wybicie 

otworów w szynie. Nie ma przy tym potrzeby 

stosowania złączek i końcówek. 

Moduły przyłączeniowe i bloki 

dystrybucyjne 

Specjalne moduły przyłączeniowe pozwalają 

na podłączenie zasilania i odpływów, 

dzięki czemu można doprowadzić 

zasilanie oraz wykonać odejścia 

dla odpływów. Zasilanie jest więc łatwo 

przenoszone na inne obwody szyn 

zbiorczych. Konstrukcja takiego modułu 

wykorzystuje zaciski w podstawie, natomiast 

górną część osłania pokrywa. Zacisk 

ramowy umożliwia doprowadzenie 

kabli okrągłych i płaskich. 

Dodatkową ochronę przed przypadkowym 

dotknięciem zyskuje się dzięki osłonie zacisków 

przyłącza i zacisków płytkowych. 

Element taki nakładany jest jednocześnie 

na trzy szyny z możliwością przesuwania 

w bok i dowolnym regulowaniem szerokości. 

Podstawę w ofercie bloków dystrybucyjnych 

stanowią modele jednofazowe. Instalując 

je na szynie TS, zyskuje się szybki 

i bezpieczny rozdział energii elektrycznej. 

Montaż można również przeprowadzić 

na płycie montażowej za pomocą śrub. 

W niektórych modelach przewidziano 

przeźroczystą obudowę przytrzymującą, 

przeznaczoną do optycznej kontroli połączenia. 

Wytrzymałość na prądy zwarciowe 

wynosi do 100 kA. 

Na uwagę zasługuje modułowa budowa 

takiego systemu dystrybucji. Stąd też mając 

tylko jedno wejście, można uzyskać 

zasilane równolegle bloków za pomocą 

przewodu połączeniowego. Bloki dystrybucyjne 

są również oferowane w wersjach 

dwu- i trójfazowej. Stosuje się w nich solidne 

szyny mosiężne oraz otwór mocujący 

o dużej średnicy. 

Osprzęt do szyn zbiorczych 

Projektując rozdzielnicę z wykorzystaniem 

szyn zbiorczych, można sięgnąć po szereg 

rozwiązań w zakresie osprzętu, takiego jak 

np. rozłączniki bezpiecznikowe w postaci listwowej 

i z elektronicznym systemem kontroli 

wkładki bezpiecznikowej. Rozłączniki 

tego typu mogą współpracować z przekładnikami 

prądowymi, uchwytami kablowymi, 

zaciskami ramowymi czy blokadami przekładnika. 

W systemach szyn zbiorczych można 

uwzględnić rozłączniki do bezpieczników 

topikowych typu D z systemem pierścieni 

i tulejek. Dzięki specjalnym rozłącznikom 

mogą być również zastosowane bezpieczniki 

cylindryczne o prądzie 32 A i napięciu 

400 V AC. 

Warto zwrócić uwagę na podstawy bezpiecznikowe 

ze zintegrowanym sygnalizatorem 

migającym i wskaźnikiem stanu. 

Specjalne konstrukcje pokryw zapewniają 

ochronę przed dotknięciem od przodu, 

z góry i z dołu. Mogą być również zastosowane 

osłony boczne do montażu zatrzaskowego. 

W systemach szyn zbiorczych niejednokrotnie 

uwzględnia się bezpiecznikowe 

rozłączniki mocy montowane na płycie 


29

PORADY 


Fot.: Siemens 

Fot. 5. 

Szyny zbiorcze mogą znajdować się w odrębnym polu rozdzielnicy 

Fot.: Siemens 

Fot. 6. 

Szyny zbiorcze z izolatorem 

montażowej. Urządzenia tego typu mogą 

być wyposażone w elektromechaniczną 

lub elektroniczną kontrolę wkładki bezpiecznikowej. 

Specjalne zaciski ramowe 

z przyłączem śrubowym pozwalają 

na bezpośrednie przyłączenie przewodów 

okrągłych i sektorowych łącznie z warstwowymi 

szynami miedzianymi. Jest 

możliwe zastosowanie elektronicznej lub 

elektromechanicznej kontroli wkładki 

bezpiecznikowej. 

Przestrzeń bezpiecznikowa rozłącznika 

mocy jest zabezpieczona specjalną pokrywą. 

Można wydłużyć osłonę zabezpieczającą, 

stosując kable z długą tuleją zaciskową przy 

dowolnym szeregowaniu na górze i na dole. 

Akcesoriami do bezpiecznikowych rozłączników 

mocy mogą być również pryzmaty 

przyłączenia zacisków obejmowych, adaptery 

szyn zbiorczych, komory gaśnicze i mikroprzełączniki. 

Fot.: Schneider Electric 

Fot. 7. 

Jako zalety szyn zbiorczych wymienia 

się przede wszystkim oszczędność 

miejsca w rozdzielnicy 


NOWOŚCI 


System opisowy 

MultiMark 

Fot.: Schneider Electric 

Fot. 8. 

Szyna zbiorcza systemu Linergy Evolution firmy 

Schneider Electric 

Na szynach zbiorczych można zamontować moduły przeciwprzepięciowe. 

W takiej aparaturze zasilanie jest przyłączone do systemu 

szynowego, natomiast odprowadzenia wykorzystują zaciski 

śrubowe. W typowym module przeciwprzepięciowym przewiduje 

się zabezpieczenie wstępne ze specjalnym bezpiecznikiem o określonej 

odporności na zwarcie, odpowiedniej charakterystyce oraz 

z warystorami i iskiernikami rozładowującymi falę przepięciową. 

Podsumowanie 

Układ połączeń może przewidywać wprowadzenie szyn zbiorczych 

w górnej lub dolnej części rozdzielnicy lub szafy sterowniczej. 

Długości odcinków szyn dobiera się w zależności od wielkości 

pola rozdzielnicy. Szyny zbiorcze fazowe i główne szyny 

neutralne N (ochronno-neutralne PEN dla układu 4-przewodowego) 

są umieszczane w przedziale szynowym z tylnej części 

rozdzielnicy. Specjalne nadstawki z szynami zbiorczymi pozwolą 

zwiększyć wysokość rozdzielnicy. Oprócz tego dobiera się szereg 

akcesoriów w postaci osprzętu i elementów instalacyjnych. 

Na etapie wyboru odpowiedniego systemu szyn zbiorczych bierze 

się pod uwagę szereg parametrów elektrycznych, takich jak 

napięcie robocze, prąd znamionowy ciągły, napięcie znamionowe 

czy moc zwarciowa sieci. Nie można zapomnieć o odpowiedniej 

wytrzymałości mechanicznej wsporników i wytrzymałości 

na ciepło pochodzące od prądów zwarciowych. 

Systemy szyn zbiorczych bardzo często uwzględnia się w stacjach 

elektroenergetycznych. Stąd też biorąc pod uwagę budowę układów 

połączeń stacji elektroenergetycznych dzieli się je na układy 

szynowe (zawierające wyodrębnione szyny zbiorcze) i układy 

bezszynowe (pozbawione wyodrębnionych szyn zbiorczych). 

W obrębie układów szynowych wyróżnia się układy jedno-, dwui 

trójfazowe. Oprócz tego każdy układ szynowy może być podzielony 

na sekcje oraz uzupełniony o dodatkowe pomocnicze 

szyny zbiorcze. W odniesieniu do układów bezszynowych zastosowanie 

znajdują układy blokowe, mostkowe i wieloblokowe. 

Damian Żabicki 

Firma Weidmüller oferuje system opisowy elementów szafy sterowniczej 

MultiMark. 

Wykorzystywana w nim drukarka jest na tyle wszechstronna, 

że jedno urządzenie tego rodzaju może służyć do wielu zastosowań. 

MultiMark to system opisowy, który dzięki zaawansowanemu 

oprogramowaniu M-Print ® PRO oraz drukarce THM MMP 

wykorzystującej efektywną technologię druku termotransferowego, 

umożliwia szybki i niezawodny druk praktycznie wszystkich 

typów etykiet do opisu elementów szafy sterowniczej. 

W ramach systemu oferowana jest kompletna gama etykiet 

i oznaczników do oznaczania złączy, przewodów i urządzeń. Uzyskane 

oznaczenia charakteryzują się doskonałą jakością, są łatwe 

do odczytania i odporne na czynniki zewnętrzne. Termotransferowa 

drukarka o kompaktowej budowie, oferuje mnóstwo zalet i ma 

wiele potencjalnych zastosowań. 

Zintegrowane narzędzia do cięcia i perforacji umożliwiają 

tworzenie oznaczników o dowolnej długości z rolki, ułatwiając 

tym samym prace z cięciem i przyporządkowywaniem poszczególnych 

etykiet. Drukarka może pracować z oznacznikami 

i etykietami z rodziny MultiMark, a także z innymi materiałami 

ciągłymi, etykietami tekstylnymi i poliestrowymi, opaskami termokurczliwymi 

czy etykietami sterowników PLC. Kompaktowa 

budowa i mała masa (3,5 kg), umożliwiają stosowanie drukarki 

THM MMP praktycznie wszędzie, np. jako przenośnej drukarki 

na hali produkcyjnej. 

www.weidmuller.pl/MultiMark 


31

PORADY 


Kanały kablowe, kolumny instalacyjne 

i pokrewne rozwiązania 

Kanały kablowe i inne systemy produktów osprzętowych do rozprowadzania instalacji 

elektrycznych znajdują zastosowanie w pomieszczeniach biurowych, warsztatach, 

obiektach użyteczności publicznej, centrach handlowych oraz w innych miejscach, gdzie 

wymaga się estetyki instalacji elektrycznej i bezpieczeństwa obsługi przy ograniczonej 

– niekiedy – swobodzie doprowadzenia przewodów zasilających i teletechnicznych. 

Oferowane na rynku kanały, kolumny 

instalacyjne i pokrewne im rozwiązania 

pozwalają na wykonanie optymalnego 

rozwiązania w odniesieniu 

do konkretnego pomieszczenia. Kluczową 

rolę odgrywa elastyczność, a co 

za tym idzie możliwość dostosowania 

do zmieniających się potrzeb użytkowników 

instalacji, łącznie z koniecznością 

zmiany lokalizacji stanowisk pracy. 

W zakresie kanałów kablowych najczęściej 

stosowane są kanały: podpodłogowe, 

podłogowe, przypodłogowe oraz podparapetowe. 

Kanały przypodłogowe 

Dużym uznaniem inwestorów i elektryków 

cieszą się elektroinstalacyjne kanały przypodłogowe. 

Zapewniają one prostą i skuteczną 

organizację kabli zasilających, telekomunikacyjnych 

i sterowniczych. Kanały 

tego typu są dobierane z uwzględnieniem 

przede wszystkim wysokości profilu (np. 

11, 15, 18, 25 i 30 mm). Wybór obejmuje 

również rozwiązanie bez przegród oraz 

z jedną lub dwiema przegrodami. Przegrody 

mogą być montowane asymetrycznie 

lub symetrycznie, a w niektórych kanałach 

podział można wykonać opcjonalnie 

np. w późniejszym czasie. 

Fot.: BAKS 

Fot. 1. 

Przykład użycia stalowego kanału kablowego w warunkach przemysłowych 


PORADY 


Fot.: AKS ZIELONKA 

Fot. 2. 

Wybrane elementy stosowane w systemie kanałów przypodłogowych 

Fot. 3. 

Przykładowa konfiguracja systemu kanałowego KPP 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują kanały 

przeznaczone do rozbudowanych instalacji. 

Wysokość kanałów tego typu wynosi 

zazwyczaj 30, 40 i 60 mm. Dla wzmocnienia 

konstrukcji przewiduje się wbudowane 

teowniki, które dodatkowo umożliwiają 

montaż przegród oraz osprzętu kanałowego. 

Z kolei klamry rozporowe usztywniają 

kanał oraz mają za zadanie przytrzymanie 

przewodów przed nałożeniem pokrywy. 

Np. kanały o długości 2 m wyposaża się 

w 4 klamry. 

Do kanałów przypodłogowych można wybrać 

szereg akcesoriów. Mogą to być chociażby 

narożniki zewnętrzne i wewnętrzne, 

a także łączniki proste i kątowe oraz klamry 

i puszki kanałowe, pozwalające na montaż 

gniazd i łączników w kanałach. Zastosować 

można puszkę pojedynczą lub podwójną. 

W niektórych systemach przewidziano 

puszki instalacyjne, przystosowane do montażu 

tradycyjnych, ramkowych systemów 

gniazd podtynkowych (pojedynczych i podwójnych). 

Nie mniej ważne są trójniki pozwalające 

na maskowanie prostopadłego 

połączenia pomiędzy kanałami mającymi 

różne wymiary. Należy podkreślić, że oddzielenie 

instalacji sygnałowej od prądowej 

jest uzyskane również w narożnikach. 

Oprócz tego warto zwrócić uwagę na elastyczne 

pokrywy umożliwiające montaż kanałów 

w narożnikach ścian, przez co zwiększa 

się pojemność kanału. 

Kanały podparapetowe 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

instalacje podparapetowe, które wykonuje 

się ze specjalnych samogasnących i trudnopalnych 

tworzyw sztucznych. Ważne 

jest przy tym symetryczne perforowanie 

podłogowe zapewniające bezpośrednie 

wprowadzanie śrub mocujących. W efekcie 

przy montażu sprzętu nie ma potrzeby 

używania dodatkowych zaślepień części 

górnej. 

W razie potrzeby warto zastosować kanały 

o większej głębokości, przez co zyskuje się 

więcej przestrzeni na okablowanie. Jest również 

możliwe układanie przewodów komputerowych 

z zachowaniem dopuszczalnego 

promienia gięcia. Na rynku oferowane są 

kanały podwójne bazujące na dwóch niezależnych 

komorach. 

Wielu producentów oferuje kanały podparapetowe 

wykonane z blachy stalowej. 

W rozwiązaniach tego typu ważne jest wyrównanie 

potencjału poprzez zastosowanie 

bezpośredniego podłączenia do uziemienia 

i użycie przy tym specjalnych elementów. 

Oprócz tego niejednokrotnie uwzględnia się 

kanały aluminiowe. 

Stacje zaopatrzeniowe 

Tzw. stacje zaopatrzeniowe odpowiadają 

za rozdział energii elektrycznej i sygnałów 

teletechnicznych. W typowym urządzeniu 

tego typu istotną rolę odgrywa nośnik podstawowy, 

łączący poszczególne elementy 

stacji. Stanowi on również przegrodę odpowiedzialną 

za podział na kanały. Nie mniej 

ważne jest zamknięcie sprzęgowe pokrywy 

na progu nośnika podstawowego, przy 

czym pokrywę można otwierać poprzez 

mechanizm jednodotykowy, który zapewnia 

odryglowanie przy użyciu zdefiniowanego 

przycisku. Sprzęgło zawiasowe trzyma 

podnoszoną pokrywę od strony węzła obrotowego. 

Elastyczne przepusty pozwalają 

na wprowadzenie kabli do wnętrza stacji. 

Przy wyborze produktów przeznaczonych 

do dystrybucji energii elektrycznej i sygnałów 

teletechnicznych do dyspozycji są 

także minikolumny, kolumny i obudowy 

Fot.: HAGER 


Fot.: HAGER 

Fot. 4. 

Budowa kanału podparapetowego 

z tworzywa sztucznego 

Fot. 5. 

Budowa kanału podparapetowego z aluminium 


33

PORADY 


naścienne. W pomieszczeniach biurowych 

zastosowanie znajdują elementy montowane 

pod biurkiem i wysuwane z biurka. Nie 

brakuje na rynku urządzeń dystrybucji montowanych 

w podłodze. Specjalne rozwiązanie 

zaprojektowano z myślą o warsztatach 

i obiektach przemysłowych. Zasilane mogą 

być elektryczne urządzenia zarówno jednojak 

i trójfazowe. 

Fot. 6. 

Fot.: BAKS 

Stalowy słupek do zastosowania np. 

w warunkach przemysłowych 

Kolumny elektroinstalacyjne 

Dzięki kolumnom elektroinstalacyjnym 

jest możliwa pionowa dystrybucja energii 

elektrycznej i sygnałów teletechnicznych, 

a przewody doprowadza się z podłogi lub 

z sufitu. We wnętrzu kolumny przewidziano 

elementy do rozdziału energii również w zakresie 

osprzętu siłowego. 

Nowoczesne kolumny elektroinstalacyjne 

można łatwo dostosować do indywidualnych 

potrzeb użytkowników również pod kątem 

doboru odpowiedniego osprzętu. Osprzęt 

to przede wszystkim przyłącza telekomunikacyjne, 

łączniki i gniazda, które najczęściej 

wtyka się od frontu. Niewykorzystana 

część kolumny zasłaniana jest aluminiową 

maskownicą. Kolumny elektroinstalacyjne 

mają wysokość od 2,5 do ponad 2,8 m. 

Kluczową rolę odgrywa mechanizm rozporowy, 

zapewniający dopasowanie wysokości 

niemal do każdego pomieszczenia. Na 

typową kolumnę składa się profil, pokrywa, 

podstawa montażowa oraz zestaw uziemiający. 

W niektórych urządzeniach tego typu 

zastosowanie znajdują przegrody oraz wbudowana 

poziomica. Przydatne rozwiązanie 

stanowią kolumny z elementami przystosowanymi 

do montażu do konstrukcji sufitu 

podwieszanego. Niejednokrotnie zastosowanie 

znajdują modele ruchome oraz z elastycznym 

przyłączeniem. Specjalne rozwiązania 

projektowane są pod kątem instalacji zasilającej, 

która przebiega pod podłogą. Oprócz 

tego na rynku są kolumny i słupki w wersji 

miniaturowej instalowane np. pod biurkiem. 

Bloki biurowe 

Dużym uznaniem cieszą się tzw. konferencyjne 

bloki dystrybucji nie tylko o estetycznym 

wyglądzie, ale – co najważniejsze 

– bezpieczne w obsłudze i mające wszechstronne 

zastosowania – wiele funkcji. Do 

wyboru są modele przeznaczone do pomieszczeń 

ze stołem w kształcie litery „U” 

lub ze stołem centralnym. Typowy blok 

bazuje na ośmiu gniazdach i wejściach nachylonych 

pod kątem 45°. Wszystkie gniazda 

można wyłączyć za pomocą podświetlanego 

wyłącznika. Typowy blok pozwala 

na podłączenie urządzeń o mocy do 4 kW 

przy napięciu zasilania 230 V AC. Niektóre 

bloki wyposaża się w switch internetowy 

oraz w pełni funkcjonalny punkt dostępowy 

Wi-Fi. Jako wyposażenie dodatkowe zastosować 

można elastyczne osłony przewodów. 

Materiałem konstrukcyjnym obudowy 

jest aluminium lub tworzywo sztuczne. 

Jeżeli zastosowano kolumny wysuwane, to 

ich schowanie, po odłączeniu przewodów 

zasilanych odbiorników, odbywa się poprzez 

zwolnienie blokady za pomocą przy- 




Fot. 7. Kolumna instalacyjna Fot. 8. Regulacja wysokości 

Fot. 9. 

kolumny instalacyjnej 

Budowa słupka elektroinstalacyjnego 


PORADY 


Fot.: LEGRAND 

Fot. 10. 

Kolumna elektroinstalacyjna z wyróżnionym 

blokiem osprzętowym 

wą rolę odgrywa regulowanie wysokości np. 

w zakresie mieszczącym się pomiędzy 56 

a 140 mm. Podczas regulacji wykorzystuje 

się specjalne tulejki znajdujące się w narożnikach 

puszki. Ścianki boczne można nacinać 

przy połączeniu z korytkami podłogowymi. 

Zastosować można puszki podłogowe wraz 

z wyposażeniem oraz modele, w których 

osprzęt dobiera się pod kątem wymagań 

konkretnej aplikacji. Typowa konfiguracja 

obejmuje gniazda zasilające, złącza komputerowe 

oraz aparaturę odpowiedzialną za 

zabezpieczenie poszczególnych obwodów. 

Niewykorzystane miejsca są zazwyczaj zaślepiane. 

Fot.: HAGER 

Fot. 12. 

Elegancki blok przyłączeniowy 

wmontowany w blat biurka 

Fot.: LEGRAND 

Fot.: EL-PUK 

Fot. 11. 

Przykładowy elektroinstalacyjny 

blok przyłączeniowy 

cisku i wsunięcie do biurka aż do momentu 

zatrzaśnięcia. 

W typowych biurowych blokach dystrybucji 

energii i sygnałów teletechnicznych kable 

wprowadzane są z boku lub z dołu. Specjalne 

uchwyty umożliwiają montaż w różnych 

pozycjach, a kable odbiorników mogą być 

organizowane przy użyciu odwracalnej listwy 

przytrzymującej. W celu przyłączenia 

zasilania wykorzystuje się śrubowe zaciski 

z blokadą kabla. 

Instalacje podpodłogowe 

Specjalne rozwiązania oferuje się pod kątem 

instalacji podpodłogowych. Do wyboru są 

systemy przeznaczone do podłóg technicznych 

oraz do betonowych podłoży wylewanych. 

Odpowiednie puszki umożliwiają 

montowanie zasilających punktów podłogowych. 

Puszki mogą mieć pokrywy odwracalne 

oraz przeznaczone pod wykładziny. 

Ważne jest, aby uchwyty były usytuowane 

w sposób umożliwiający wygodne podłączanie 

wtyczek. Niejednokrotnie zastosowanie 

znajdują puszki podpodłogowe z regulowaną 

wysokością. We wnętrzu puszek przewiduje 

się możliwość montażu do 24 modułów. 

Dzięki specjalnym ramom jest możliwy 

montaż w wylewkach betonowych. Kluczo- 

Fot. 13. 

Fot. 14. 

Puszki do kanałów podpodłowych, np. do pomieszczeń typu open space 

Puszka – kaseta podpodłogowa 

Fot.: EL-PUK 

Podsumowanie 

Na etapie wyboru systemu dystrybucji energii 

należy zwrócić uwagę na odpowiednią 

ilość przestrzeni w kanałach z uwzględnieniem 

ewentualnej późniejszej rozbudowy 

systemu. Nie można zapomnieć o przegrodach 

w kanale, zwłaszcza jeżeli będą 

jednocześnie prowadzone kable zasilające 

i sygnałowe. Warto zadbać o odpowiednie 

wyposażenie dodatkowe. Kluczową rolę odgrywają 

elementy, dzięki którym jest możliwe 

zapewnienie połączenia elektrycznego 

z systemem dystrybucji. 

Pod kątem wymagań użytkowników dobiera 

się punkty dystrybucji energii i sygnałów 

teletechnicznych. Do wyboru w tym zakresie 

są kolumny elektroinstalacyjne oraz 

bloki konferencyjne i biurowe. W zależności 

od oczekiwań wybiera się bloki ukryte 

lub znajdujące się w zasięgu wzroku 

użytkowników. Zasadnicze znaczenie ma 

uwzględnienie odpowiedniej liczby gniazd. 

Wobec rozpowszechniania bezprzewodowych 

urządzeń telekomunikacyjnych warto 

zadbać o rozwiązania udostępniające sygnał 

Wi-Fi. 



35

PRODUKTY 


Automatyka i sterowanie w przemyśle 

– kable i przewody 

PROMOCJA 

Wytwarzanie w przemyśle realizowane jest na podstawie precyzyjnie opracowanych 

procesów technologicznych. Procesy przemysłowe i ich automatyzacja realizowane są za 

pomocą urządzeń tworzących wspólny system automatyki przemysłowej. 

Elementy tego systemu to: 

• urządzenia i maszyny realizujące 

produkcję oraz procesy przemysłowe, 

• urządzenia kontrolno-pomiarowe 

zainstalowane na maszynach 

i urządzeniach, 

• urządzenia wykonawcze, 

• urządzenia sterujące, 

• oprogramowanie do kontroli 

i wizualizacji procesów, 

• systemy łączności. 

Obecnie systemy automatyki przemysłowej 

występują w każdej branży 

wytwórczej. 

Są podstawą zarówno przemysłu 

spożywczego jak i chemicznego, czy 

też przemysłu ciężkiego. Podążając 

Fot. 1. Kable sterownicze 

za szybkim rozwojem i ciągłymi zmianami 

w przemyśle, firma HELUKABEL ® produkuje 

i oferuje kable i przewody oraz osprzęt, 

zaprojektowane z myślą o potrzebach każdej, 

dowolnie wybranej gałęzi przemysłu. 

Kluczowe znaczenie izolacji 

Kable i przewody są spójnym elementem 

w całym systemie automatyki przemysłowej. 

Podstawowymi przewodami stosowanymi 

w układach automatyki przemysłowej 

są elastyczne przewody sterownicze w izolacji 

PVC oraz PUR. 

Mają żyły numerowane lub kolorowe, występują 

w wersjach z pojedynczym lub podwójnym 

ekranem, spełniając tym samym 

wymagania kompatybilności elektromagnetycznej. 

Niemal zawsze przewody takie są 

narażone na działanie szkodliwych substancji, 

takich jak oleje czy związki chemiczne, 

dlatego ich powłoka zewnętrzna cechuje 

się wysoką odpornością na różnego rodzaje 

czynniki. Przewody te mają zastosowanie 

w obwodach sterowania, pomiarowych oraz 

sygnalizacji. Znajdują zastosowanie w przemyśle 

metalurgicznym, maszynowym, są 

stosowane w ciągach technologicznych. 

Dla zwiększenia bezpieczeństwa przewody 

produkowane są jako bezhalogenowe oraz 

samogasnące, nie podtrzymujące płomienia 

zgodnie z obowiązującymi normami. 

W zakładach przemysłowych, w których istnieją 

strefy zagrożone wybuchem (np. przemysł 

petrochemiczny), stosuje się iskrobezpieczne 

elastyczne przewody sterownicze 

(OZ-BL). Wykonane są z PVC samogasnącego 

i płomienioodpornego zgodnie z IEC 

60322-1, są również olejoodporne. 

Mają wszystkie żyły czarne z białym nadrukiem 

numerycznym, występują również 

wersje z żyłami parowanymi oraz ekranem. 

Przewody te mają niebieską powłokę zewnętrzną 

RAL 5015. 

Dobierając przewód sterowniczy, należy 

m.in. zwrócić uwagę, w jakich warunkach 

środowiskowych będzie on pracował. 

HELUKABEL ® w swojej ofercie ma przewody 

odporne na działanie bioolejów oraz 

mikroorganizmów: Bioflex, Kompoflex. 

Są one odporne na środki chłodzące i biopaliwa. 

Dzięki odporności na tlen, ozon oraz hydrolizę 

można je również stosować w instalacjach 

zewnętrznych. 

Produkcja żywności obwarowana jest szeregiem 

norm i przepisów. Kwestie higieny 

mają zasadnicze znaczenie. Dlatego przewody 

stosowane w przemyśle spożywczym, 

laboratoryjnym czy też medycznym muszą 

być odporne na agresywne środki czyszczące, 

do tej grupy niewątpliwie dedykowane 

są przewody Nanoflex. 

36 


PRODUKTY 


Fot. 2. 

Przewody: JZ-600 elastyczny, żyły numerowane, 0,6/1kV, metrowane 

i JB-500/JB-750 przewody elastyczne, żyły kolorowe, 300/500V, 450/750V 

Przesłać dane 

Automatyka przemysłowa to także przesył 

danych. Odpowiednio dobrany przewód zapewni 

wysoką szybkość transmisji. Przewody 

sygnałowe zalecane do interfejsów RS 422 

i RS 485 muszą charakteryzować się odpowiednią 

tłumiennością, pojemnością. Tu sprawdzi 

się grupa przewodów PAAR-TRONIC. 

Wraz z rozwojem techniki sterowania i pomiarów 

od tradycyjnego przekaźnika elektromechanicznego 

do programowalnych sterowników 

mikroprocesorowych ulegają też 

zmianie sposoby oprzewodowania służące 

do przesyłu (transmisji) danych. Tradycyjne 

przewody są zastępowane przez przewody 

typu BUS oparte o skrętkę dwużyłową. Sieci 

typu BUS służą do zarządzania procesami 

przemysłowymi. Różnice między sieciami 

BUS i tradycyjnymi systemami sterowania 

najlepiej obrazują przewody elektryczne 

i światłowodowe używane do ich budowy. 

W starszych instalacjach automatyki i sterowania 

stosowane były grube wielożyłowe 

przewody (kable), trudne do układania i zajmujące 

wiele miejsca na trasach kablowych. 

Przekroje żył to najczęściej od 0,5 mm² 

do 1,5 mm². We współczesnych instalacjach 

automatyki (cyfrowych) używane są przewody 

o przekrojach od 0,25 mm² do 0,5 mm², ale 

ich liczba nie uległa zmianie. 

Do napędów 

Urządzeniami wykonawczymi w układach 

automatyki przemysłowej są np. silniki 

elektryczne, których prędkość często jest 

sterowana przez falownik. Zastosowanie 

znajdą tu przewody TOPFLEX EMV 

spełniające wszystkie wymagania, jakie 

stawiane są przy zasilaniu silnika z przemiennika 

częstotliwości. Przewód ten 

spełnia normy dotyczące kompatybilności 

elektromagnetycznej w instalacjach i budynkach, 

nadaje się do zasilania urządzeń, 

z których pola elektromagnetyczne mogłyby 

w niedozwolony sposób wpływać 

na otoczenie. 

Odpowiednio dobrany przewód do aplikacji 

przemysłowych powinien charakteryzować 

się dobrymi właściwościami zarówno 

elektrycznymi, jak i mechanicznymi. Daje 

to gwarancję wieloletniego i niezawodnego 

bezpiecznego użytkowania. 

Opracowano w firmie 

HELUKABEL Polska Sp. z o.o. 

www.helukabel.pl 

REKLAMA 

APLIKACJA MOBILNA 

• 

• 

• 

• 

• 

• 


37

PRODUKTY 


Nowoczesne kable 

do instalacji wykonywanych wewnątrz budynków 

PROMOCJA 

Zapewnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa osób przebywających w budynkach to 

zadanie projektanta dobierającego kable i przewody do instalacji wykonywanych wewnątrz 

obiektów budowlanych. Szczególną uwagą powinny być objęte budynki użyteczności publicznej, 

supermarkety i wysokościowe budynki biurowe, gdzie mamy do czynienia z dużym 

zagęszczeniem ludności i utrudnioną ewentualną ewakuacją w czasie pożaru. 

W takich obiektach obowiązkowe jest 

stosowanie kabli i przewodów bezhalogenowych, 

które w przypadku pożaru 

nie rozprzestrzeniają płomienia, nie 

wydzielają podczas palenia trujących 

i korozyjnych substancji jak również 

nie wydzielają gęstych dymów uniemożliwiających 

ewakuację ludzi. 

Wśród oferowanych przez Technokabel 

S.A. kabli i przewodów dużą 

grupę stanowią kable do instalacji 

przeciwpożarowych. Odgrywają one 

niezwykle ważną rolę w systemach 

bezpieczeństwa i ze względu na przeznaczenie 

instalowane są w następujących 

rodzajach instalacji przeciwpożarowych: 

• sygnalizacji alarmu pożarowego 

(SAP) – HTKSH, HTKSHekw, 

• dźwiękowych systemach ostrzegania 

(DSO) 

– HTKSH PH90, HTKSHekw 

PH90, 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Skrętka komputerowa UTP-H kat.6 4x2x0,57 

Kabel HTKSHekw PH90 1x2x0,8 

Kabel NHXH-J FE180 PH90/E90 0,6/1 kV 4x50 RM 

• oświetlenia awaryjnego 

– HTKSH PH90, HTKSHekw PH90, 

• zasilania obwodów bezpieczeństwa 

(pompownie, klapy odcinające i oddymiające, 

drzwi i bramy ppoż. i windy 

strażackie): 

HDGs(żo) FE180 PH90/E30-E90, 

HDGsekw(żo) FE180 PH90/E30-E90, 

HLGs(żo) FE180 PH90/E30-E90, 

HLGsekw(żo) FE180 PH90/E30-E90, 

NHXH-J FE180 PH90/E90 0,6/1 kV, 

NHXH-J FE180 PH30/E30 0,6/1 kV, 

NHXCH FE180 PH90/E90 0,6/1 kV, 

NHXCH FE180 PH30/E30 0,6/1 kV, 

(N)HXH-J FE180 PH90/E90 0,6/1 kV, 

(N)HXH-J FE180 PH30/E30 0,6/1 kV, 

(N)HXCH FE180 PH90/E90 0,6/1 kV, 

(N)HXCH FE180 PH30/E30 0,6/1 kV. 

Wszystkie przewody i kable przeznaczone 

do instalacji przeciwpożarowych 

bezwzględnie muszą mieć Świadectwo 

Dopuszczenia oraz Certyfikat Zgodności 

wydany przez Centrum Naukowo-Badawcze 

Ochrony Przeciwpożarowej PIB w Józefowie. 

Ze względu na pojawiający się od dłuższego 

czasu problem z instalowaniem kabli ognioodpornych 

na zewnątrz budynków firma 

Technokabel wprowadziła dwie nowe grupy 

kabli w powłoce bezhalogenowej z możliwością 

instalowania na zewnątrz oraz 

do bezpośredniego układania w ziemi. Powłoka 

kabla wykonana jest ze specjalnego 

tworzywa usieciowanego odpornego na promieniowanie 

ultrafioletowe. Są to: 

• kable NHXHX-J FE180 PH90/E90 

0,6/1 kV i NHXCXHX FE180 PH90/ 

E90 0,6/1 kV, 

• opancerzone kable NHXHRHX FE180 

PH30/E30 0,6/1 kV, NHXHRHX-J 

FE180 PH90/E90 0,6/1 kV. 

Poza instalacjami przeciwpożarowymi instalacje 

elektroenergetyczne w budynku 

powinny być realizowane przy użyciu kabli 

N2XH-J 0,6/1 kV i N2XCH 0,6/1 kV, zaś 

instalacje elektryczne pomieszczeń – za pomocą 

przewodów H03Z1Z1-F, H05Z1Z- 

1-F, H05ZZ-F i H07ZZ-F. 

Obok kabli zasilających w budynkach 

znajduje się duża liczba kabli strukturalnych. 

Budowa sieci komputerowej może 

być zrealizowana nieekranowaną skrętką 

komputerową UTP-H kat. 5E lub kat. 6, 

a w przypadku otoczenia silnie zakłócającego 

ekranowanym FTP-H kat. 5E. 

Coraz częściej w tak zwanych „inteligentnych 

budynkach” mamy do czynienia z Europejską 

Magistralą Instalacyjną, w której 

połączenia realizowane są za pomocą kabli 

EIB BUS-H. 

Sieci telewizji kablowej mogą być zbudowane 

przy użyciu kabli koncentrycznych 

38 


PRODUKTY 


Typ kabla 

N2XH 

N2XH 

NHXH FE180 

PH90/E90 

(N)HXH FE180 

PH90/E90 

Budowa kabla lub 

zakres rodziny 

Zakres kabli jednożyłowych: 

1x25 RM ÷ 1x240 RM 

Zakres kabli wielożyłowych: 

liczba żył w kablu: 2÷19 

w zakresie przekrojów: 

1,5 RE ÷ 240 RM 

Wszystkie typowymiary 

do maksymalnie 14 żył 


1,5 RE ÷ 240 RM 

Wszystkie typowymiary 

do maksymalnie 19 żył 


1,5 RE ÷ 240 RM 

HWDXpek 75 oraz 11F-H. Natomiast kable 

koncentryczne RG-59 B/U-H oraz HWD 75 

i HWL 75 często wykorzystywane są do budowy 

sieci monitoringu. 

Przedział czasu od 1 lipca 2016 r. do 30 

czerwca 2017 r. jest okresem przejściowym, 

kiedy wchodzi w życie Rozporządzenie 

Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 

305/2011 (CPR), które wprowadza nowe 

wymagania stawiane kablom i przewodom 

Właściwości kabli (wg norm) 

B2ca- s1a,d0, a1 wg PN-EN 13501-6:2014 

Badania wg: PN-EN 50399:2011, EN 61034-2, 

PN-EN 50267-2-3, PN-EN 60332-1-2 

Cca- s2,d0, a1 wg PN-EN 13501-6:2014 


PN-EN 50267-2-3, PN-EN 60332-1-2 

B2ca- s1b,d0, a1 wg PN-EN 13501-6:2014 


PN-EN 50267-2-3, PN-EN 60332-1-2 

B2ca- s2,d0, a1 wg PN-EN 13501-6:2014 


PN-EN 50267-2-3, PN-EN 60332-1-2 

jako wyrobom budowlanym. Po tym okresie 

zaczną obowiązywać wymagania opisane 

w normie PN-EN 50575 Kable i przewody 

elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne 

– Kable i przewody od zastosowań 

ogólnych w obiektach budowlanych 

o określonej klasie odporności pożarowej. 

Norma wprowadza klasy reakcji na ogień. 

W zależności od uzyskanych wyników badań 

kable mogą mieć klasyfikację A ca , B 1ca , 

B 2ca , C ca , D ca , E ca i F ca . Zakład Badań Ogniowych 

ITB wykonał badania i dokonał oceny 

reakcji na ogień produkowanych przez 

Technokabel zasilających kabli elektroenergetycznych. 

Na podstawie wykonanych badań 

produkowane przez Technokabel S.A. 

kable uzyskały klasyfikacje przedstawione 

w załączonej tabeli. 

Wieloletnie doświadczenie w stosowaniu 

i współpraca z renomowanymi producentami 

materiałów bezhalogenowych sprawiają, 

że oferowane przez Technokabel wyroby 

spełniają najwyższe standardy. Wyposażenie 

fabryki, duże nakłady na badania 

i rozwój, oraz ponad 30-letnie doświadczenie 

załogi w produkcji zaawansowanych 

technicznie wyrobów kablowych, łącznie 

z obejmującym fazę projektowania zintegrowanym 

systemem zapewnienia jakości 

zgodnym z normami ISO 9001:2008, ISO 

14001, stanowią wystarczającą rękojmię 

satysfakcji najbardziej wymagających odbiorców. 

Dariusz Ziółkowski 

TECHNOKABEL SA 

REKLAMA 


39

PRODUKTY 


ECONOMIC BOX 

PROMOCJA 

ECONOMIC BOX to rozdzielnice mieszkaniowe firmy ELEKTRO-PLAST w stopniu 

ochrony IP40 z obudową i drzwiami z tworzywa (PC). Powstały one z połączenia 

serii, Economic i Control Box w jedną serię rozdzielnic natynkowo-podtynkowych 

ECONOMIC BOX. Są one przystosowane do standardu deweloperskiego 

odpowiadające nowemu rozporządzeniu, które dotyczy przyłączy teletechnicznych. 

Rozdzielnice ECONOMIC BOX cieszą się dużą popularnością ze względu 

na spójność wizualną z rozdzielnicą elektryczną. Na uwagę zasługuje nowoczesne 

wzornictwo i wyposażenie opisywanych rozdzielnic. 

Podstawowe parametry i właściwości 

rozdzielnic ECONOMIC BOX 

firmy ELEKTRO-PlAST: 

• rozdzielnice w wersji elektrycznej 

i multimedialnej, 

• rozdzielnice w wersji multimedialnej 

zgodne z rozporządzeniem 

(Dz.U. z 2012,) 

• wykonanie zgodne z normą PN- 

EN 62208, 

• prąd znamionowy do 63 A, 

• wersje od 1 do 3 rzędów aparatury, 

• 6, 8, 12, 24, 36 – modułów, 

• rozdzielnice w wersji podtynkowej i natynkowej, 

• nowoczesne wzornictwo obudowy, 

• drzwi transparentne lub w kolorze obudowy, 

• kolor obudowy biały RAL 9016, 

• spójne wzornictwo rozdzielnicy elektrycznej 

i teletechnicznej, 

• stopień ochrony IP40, 

• odporność na uderzenie IK05, 

• II klasa ochrony, 

• warunki pracy od -20 o C do +70 o C, 

• zaciski śrubowe N/PE w standardzie, 

• szyna stalowa TS35 w standardzie, 

• opcja zamka na klucz, 

• możliwość plombowania, 

• osłabienia umożliwiające precyzyjne 

docięcie otworów na przewody, 

• nowa konstrukcja dna rozdzielnicy, 

• produkt inwestycyjny z referencjami. 

ELEKTRO-PLAST 

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna 

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18 

tel. +48 23 69 33 900 

www.elektro-plast.com.pl 

40 


INTELIGENTNY 

budynek 

Co skrywa 

rozdzielnica multimedialna? 

Z jakich multimediów będą korzystali domownicy? Które z urządzeń elektronicznych 

są niezbędne w budynku? Od tego, jakie instalacje obsługiwać będzie rozdzielnica 

multimedialna oraz na realizacji jakich zadań się skupi, uzależniamy jej rozmiar oraz 

projekt wnętrza. 

Rozdzielnica multimedialna stanowi 

serce, centralny punkt, do którego 

prowadzi kilka poszczególnych 

instalacji. Znajdzie się tu miejsce 

na montaż aparatów pozwalających 

na obsługę kilku instalacji jednocześnie 

– urządzenie ma za zadanie ich 

integrację. Obudowa rozdzielnicy 

multimedialnej posłuży zatem jako 

szafka teletechniczna m.in. do telewizji 

kablowej, satelitarnej, internetu, 

sieci alarmowej i przeciwpożarowej. 

Zamontowanie poszczególnych aparatów 

i kabli w obudowie rozdzielnicy 

sprawia, że unikamy plączących 

się kabli i elementów sieci – a taki 

obowiązek niejednokrotnie nakładają 

na nas przepisy. 

Co mówią przepisy? 

Instalatorzy muszą się kierować nowelizacją 

rozporządzenia ministra transportu, 

budownictwa i gospodarki morskiej 

w sprawie warunków technicznych, jakim 

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 

Wprowadza ono obowiązek 

wykonywania w obiektach mieszkalnych 

kompletnej instalacji antenowej, logicznej 

oraz światłowodowej doprowadzającej 

sygnał elektryczny oraz umożliwiający 

transmisję danych do każdego lokalu 

(do każdego mieszkania lub domu muszą 

być doprowadzone 2 przewody światłowodowe, 

2 przewody teleinformatyczne oraz 

koncentryczne). Konieczne jest ponadto 

takie wykonanie instalacji, aby nic nie stało 

na przeszkodzie jej ewentualnej wymianie. 

Rozdzielnice multimedialne pozwalają 

na bezpieczną i skuteczną realizację wymienionych 

zadań. Wspomniane przepisy 

wskazują ponadto, że prowadzenie instalacji 

oraz montaż ich poszczególnych komponentów, 

jak rozdzielnie, powinno przebiegać 

bezkolizyjnie z innymi systemami. 

Istotne jest także bezpieczeństwo użytkowników 

i budynku; jednym z priorytetów 

jest tu zastosowanie urządzeń ochrony 

przed przepięciami. 

Liczy się projekt 

Zanim sięgniemy po konkretny model rozdzielnicy, 

powinniśmy odpowiedzieć na kilka 

istotnych pytań. Zastanówmy się, jakie 

sygnały powinno obsługiwać urządzenie 

oraz gdzie ma je dystrybuować. Niejedno- 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Centrum sterowania domowymi multimediami 

mgr inż. 

Marek Czachorowski, 

dyrektor ds. rozwoju 

i marketingu, 

Elektro-Plast Nasielsk 

Rozmiar pozwalający na kompleksową 

i zróżnicowaną zabudowę 

szafki odgrywa rolę 

kluczową. Jest tak, ponieważ 

instalacja w budynku zapewnić 

musi nie tylko rozdział 

energii elektrycznej, lecz także 

odpowiednią transmisję danych. 

Dlatego ważne jest takie 

zaprojektowanie rozdzielnicy 

multimedialnej, aby umożliwiała 

montaż wielu komponentów 

komunikacyjnych. 

Duża ilość miejsca wewnątrz 

szafki powinna pozwalać na zamontowanie 

wszystkich komponentów 

komunikacyjnych 

jednego poziomu (np. z wykorzystaniem 

ażurowej płyty montażowej), dzięki czemu rozdzielnica 

stanie się centrum sterowania domowymi multimediami. 

Rozmiar to jednak nie wszystko – nowoczesne urządzenia 

muszą być wielofunkcyjne i proste w obsłudze. Telekomunikacyjne 

rozdzielnice multimedialne, np. MSF, mają zastosowanie 

w niskoprądowych instalacjach teletechnicznych 

i elektrycznych wykorzystywanych w budownictwie mieszkalnym 

wielorodzinnym, gdzie przepisy regulują ustawowo 

dostęp do zakończenia kabli światłowodowych, koncentrycznych 

i kabli UTP oraz umieszczenia w szafce urządzeń 

aktywnych i pasywnych z zasilaniem elektrycznym. Aby 

spełnić wymagania prawa oraz potrzeby użytkowników, projektantów 

i monterów, w nowej rozdzielnicy zastosowaliśmy 

rozwiązania sprawiające, że jest to urządzenie elastyczne, 

„współpracujące” z monterem. Zaprojektowano ją tak, że 

montaż wyposażenia i kabli jest prosty i szybki, na metalowej 

płycie montażowej. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: HAGER POLO 

Fot.: HAGER POLO 

Fot. 1. 

Należy tak rozplanować układ wewnętrzny rozdzielnicy, 

aby możliwa była jej przyszła rozbudowa 

Fot. 2. 

W rozdzielnicy musi się znaleźć kilka gniazdek. Zastosować 

można m.in. gniazda obrotowe 

krotnie podłączenia multimedialnego wymagają 

także takie miejsca jak kuchnia, czy 

łazienka, w których to również znajdują się 

nowoczesne urządzenia skomunikowane 

z centralą budynku. Nawet jeśli za zasadne 

uznamy zrealizowanie wszystkich połączeń 

za pomocą sieci bezprzewodowej, nadajnik 

musimy umieścić w takim miejscu, które 

zapewni jak najdoskonalszy zasięg (pamiętajmy, 

że każda ściana, w tym również obudowa 

rozdzielnicy sprawia, że sygnał staje 

się słabszy). Określenie liczby oraz rodzajów 

takich sygnałów pozwoli nam na dobranie 

rozmiaru urządzenia. 

Istotny element wyposażenia 

Większość rozdzielnic multimedialnych 

wybieranych do budynków mieszkalnych, 

obiektów użyteczności publicznej, biurowców 

itd. to urządzenia do montażu podtynkowego, 

który daje większe możliwości 

w dziedzinie aranżacji obudowy, wystroju 

wnętrza itd. Wnętrze urządzenia przykrywa 

się ramą z wyposażonymi w otwory wentylacyjne 

drzwiczkami o sztywnej konstrukcji 

– z metalu lub tworzywa sztucznego. 

W niektórych modelach rozdzielnic podtynkowych 

drzwi obudowy wystają zaledwie 

kilka milimetrów ponad linię ściany 

(np. 5 mm), dzięki czemu szafka staje się 

niemal niewidoczna w pomieszczeniu. Wymiary 

odgrywają tu ogromną rolę. Niektóre 

modele charakteryzują się głębokością 

zaledwie 110 mm. Mimo kompaktowych 

rozmiarów obudowa musi umożliwić montaż 

wszystkich niezbędnych komponentów 

komunikacyjnych. 

Z myślą o późniejszej rozbudowie 

Pamiętajmy, że od rozdzielnic multimedialnych 

i ich obudów wymagamy m.in. 

elastyczności. Musimy brać pod uwagę, 

że w przyszłości zaistnieje konieczność 



Czego oczekujemy od obudowy rozdzielnicy 

multimedialnej? 

Przemysław Pazera, 

Junior Product 

Manager, Eaton Electric 

Dnia 23.02.2013 r. rozpoczął się 

obowiązek przestrzegania nowelizacji 

rozporządzenia ministra 

transportu, budownictwa 

i gospodarki morskiej. Dokument 

dotyczy warunków technicznych 

jakie powinny spełniać budynki. 

Zmiany dotyczą wprowadzenia 

w budynkach mieszkalnych wymogu 

budowy kompletnej instalacji 

multimedialnej (antenowej, 

infrastruktury IT) doprowadzającej 

media do każdego mieszkania. 

Wymóg ten naturalnie 

determinuje potrzebę zainstalowania 

odpowiedniej rozdzielnicy, 

tzw. rozdzielnicy multimedialnej. 

Ich konstrukcja podobna jest 

do konstrukcji rozdzielnic elektrycznych, 

jednak szereg stosowanych udogodnień czyni je 

przystosowanymi właśnie do pracy z urządzeniami instalacji 

multimedialnej. Podstawowa różnica między rozdzielnicą 

multimedialną a zwykłą rozdzielnicą elektryczną to ilość 

ciepła wydzielanego wewnątrz obudowy, a co za tym idzie 

– system wentylacji. Infrastruktura IT, która wydziela znaczną 

ilość ciepła w czasie pracy, potrzebuje skutecznego chłodzenia. 

Dlatego rozdzielnice multimedialne mają dodatkowe 

otwory i perforacje, umożliwiające odprowadzanie ciepła. 

Rozmieszczenie otworów u dołu i u góry rozdzielnicy wymusza 

dodatkowy przepływ powietrza wewnątrz obudowy. 

Ponadto, by ułatwić chłodzenie zainstalowanych elementów, 

rozdzielnice multimedialne mają więcej wolnego miejsca 

w porównaniu do rozdzielnic elektrycznych. Wśród innych 

różnic należy wymienić sposób montażu urządzeń, tzn. możliwość 

stosowania zarówno szyn TH, jak i płyt montażowych. 

Producenci oferują również akcesoria dedykowane dla rozdzielnic 

multimedialnych, takie jak uchwyty montażowe pod 

switch lub router czy gniazda RJ45. 


43

INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: SABAJ 

Fot.: SABAJ 

Fot.: EATON ELECTRIC 

Fot. 3. 

Podstawowym celem zastosowania 

rozdzielnicy multimedialnej jest 

maksymalne uproszczenie 

i zintegrowanie wszystkich instalacji 

teletechnicznych w jednym 

miejscu, zgodnie z rozporządzeniem 

ministra transportu, budownictwa 

i gospodarki morskiej 

modernizacji układu czy instalacji kolejnych, 

nowych aparatów i urządzeń jak routery, 

switche czy wzmacniacze. Szczególnie 

istotna jest tu zatem możliwość szeregowego 

łączenia rozdzielnic. Ponadto wnętrze 

rozdzielnicy powinno być zaprojektowane 

modułowo, dzięki czemu przy reorganizacji 

Fot. 4. 

Niewielka głębokość rozdzielnicy 

umożliwia montaż również w trudnych 

warunkach. Niektóre modele 

charakteryzują się głębokością 

zaledwie 110 mm 

Fot. 5. 

Musimy brać pod uwagę, że w 

przyszłości zaistnieje konieczność 

modernizacji układu czy instalacji 

kolejnych, nowych aparatów 

aparatów w obudowie nie będziemy musieli 

demontować wszystkich komponentów. 

Niezbędne okazują się perforowane płyty 

montażowe, które umożliwiają instalowanie 

różnych urządzeń w ramach jednej obudowy 

oraz ich zamianę chociażby w przypadku 

zmiany dostawcy danych mediów. Stosuje 

się również poziome półki, niekoniecznie 

jednak zdadzą egzamin w przypadku montażu 

komponentu o większych rozmiarach. 

Aparaty modułowe są najczęściej mocowane 

na wspomnianej, perforowanej płycie 

montażowej. Płytę niejednokrotnie zabudowuje 

się obok pola z normalnym systemem 

zabudowy urządzeń modułowych. 

Urządzenia zabezpieczające i sterujące 

obiektem (czyli należące zazwyczaj do systemu 

KNX) mocuje się na szynach, z kolei 

urządzenia multimedialne na płycie montażowej, 

co ułatwia ewentualne modyfikacje 

w przyszłości. 

Szyny TH mogą być łączone ze sobą za pomocą 

pionowych poprzeczek w „szelki”, co pozwala 

instalatorowi na dużą elastyczność, jeśli 

chodzi o uzbrojenie czy okablowanie rozdzielnicy. 

W rozwiązaniach wielu producentów 

wszystkie szyny TH są wyposażone w system 



Gdy miejsca jak na lekarstwo 

mgr inż. 

Michał Sabaj, 

Research & Development 

Manager, 

SABAJ-SYSTEM 

Dla niewielkich głębokości zabudowy 

dostępne rozwiązania bazują na 

modułowym połączeniu rozdzielnicy 

elektrycznej oraz multimedialnej. 

Możemy wówczas połączyć w rzędzie 

dwie podtynkowe obudowy, które 

pozwolą nam na spełnienie rozporządzenia 

1289. W najmniejszych 

oferowanych na rynku obudowach 

multimedialnych jesteśmy w stanie 

pomieścić niewielki router oraz prosty 

rozdzielacz antenowy do połączenia 

z dalszą instalacją wewnątrz 

budynku. 

Jedną z istotniejszych rzeczy, na jakie 

należy zwrócić uwagę przy zakupie 

rozdzielnicy, to obecność oraz umiejscowienie 

gniazda zasilającego. 

Należy pamiętać, że wszystkie urządzenia 

aktywne (jak sama nazwa 

wskazuje) do działania wymagają zasilania. 

Tutaj producenci podejmują 

różne próby rozwiązania tego problemu. Jedni oferują kilka gniazd 

możliwych do zabudowy w rozdzielnicy – jako osobne akcesorium, 

a inni specjalnie dostosowany do rozdzielnicy rozdzielacz (zwykle na 

bazie dostępnych na rynku rozdzielaczy), który pozwala na podłączenie 

wystarczającej liczby urządzeń. 

Kolejnym istotnym elementem wyposażenia obudowy multimedialnej 

jest liczba gniazd możliwych do zabudowy. Tutaj producenci też 

rozwiązują problem różnie: 

A) jedni oferują uniwersalne gniazda typu Keystone, do których 

można dokupić każdy możliwy do podłączenia moduł (antenowy, 

sieciowy, światłowodowy); 

B) inni – osobne gniazda Keystone oraz osobne gniazda 

antenowe(typu BNC); 

C) jeszcze inni oferują standardową szynę TH, na której montowane 

są odpowiednie akcesoria – gniazda zasilające, sieciowe 

i antenowe. 

Wybór rozwiązania zależy przede wszystkim od preferencji instalatora, 

kosztów (najtańsze i najbardziej uniwersalne jest rozwiązanie A) 

oraz ilości miejsca. 

Warto też zwrócić uwagę, aby płyta montażowa miała odpowiednio 

przygotowaną perforację – tak, aby bez problemu przytwierdzić urządzenia 

za pomocą śrub lub opasek kablowych. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: EATON ELECTRIC 

Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK 

Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK 

Fot. 6. 

Podczas projektowania rozdzielnicy 

należy ustalić, jakie sygnały 

powinno obsługiwać urządzenie 

oraz gdzie ma je dystrybuować 

szybkiego mocowania, w którym to do wymontowania 

całego zespołu szyn z rozdzielnicy 

wystarczy tylko jeden obrót wkrętaka. 

Ponadto rozdzielnica może być wyposażona 

w samozaciski oraz uchwyty do mocowania 

przewodów w bocznych częściach rozdzielnicy, 

dzięki czemu kable są w przejrzysty 

sposób rozplanowane we wnętrzu oraz nic 

nie przeszkadza w dostępie do nich. Stosuje 

się także zaczepy grzebieniowe w górnej 

i dolnej części rozdzielnicy. 

Fot. 7. 

Modernizacja rozdzielnic budowlanych 

wynika z postępu technologicznego. 

W jej wnętrzu musi się 

znaleźć m.in. miejsce na router 

Co jeszcze? 

Istotnym komponentem rozdzielnic multimedialnych 

są gniazda, np. potrójne, obrotowe. 

Obrotowe gniazda zasilające 230 V 

projektanci często umieszczają w specjalnym 

panelu. Każde z gniazdek można swobodnie 

przekręcić, zmienić jego położenie, 

dzięki czemu nie będziemy mieć najmniejszego 

problemu z podłączeniem urządzeń, 

wsunięciem wtyczki itd. 

Kluczowe są również rozwiązania i usprawnienia 

zapewniające bezpieczeństwo użytkowników 

oraz samych instalacji i układów. 

Stosuje się przede wszystkim oznaczenia 

sekcji N i PE kolorami oraz taką konstrukcję 

Fot. 8. 

Producenci stawiają na ujednolicenie 

designu rozdzielnic multimedialnych 

i elektrycznych 

listew, która chroni przed przypadkowym 

dotknięciem. 

W bardziej rozbudowanych systemach 

w rozdzielnicy możemy zamontować także 

dysk zapasowy lub nawet centrum rozrywkowe 

do przechowywania danych, fotografii, 

filmów oraz muzyki. Funkcje urządzeń 

oraz ich możliwości wynikają ze zmieniających 

się potrzeb użytkowników oraz postępu 

technologicznego rynku. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów firm: Elektro-Plast 

Nasielsk, SABAJ-SYSTEM, Hager Polo 

Konsultacja merytoryczna: 

mgr inż. Michał Sabaj, 

Research & Development Manager, 

SABAJ-SYSTEM 



Wygodny montaż aparatów w rozdzielnicy 

multimedialnej 

Jakub Kryjanowski, 

kierownik produktu, 

Hager Polo 

Rozdzielnica multimedialna, jako 

element instalacji telekomunikacyjnej 

powinna zapewnić miejsce 

do jej poprawnego rozdziału, co 

wynika z rozporządzenia ministra 

transportu, budownictwa 

i gospodarki morskiej z 2012 r. 

(Dz. U. z 2012 r. Poz. 1289). 

Zgodnie z nim zagwarantowanie 

odpowiedniej ilości miejsca dla 

zainstalowania i wymiany odpowiedniej 

ilości elementów telekomunikacyjnych 

jest jednym 

z podstawowych wymogów stawianych 

rozdzielnicom. 

Producenci rozdzielnic dodatkowo 

oferują kolejne ułatwienia 

montażowe. Firma Hager posiada 

w swojej ofercie dwa rozwiązania rozdzielnic multimedialnych. 

Pierwsze umożliwia połączenie w jednej linii VDI 

z rozdzielnicą elektryczną, natomiast drugie to rozdzielnica 

z wydzieloną częścią do zabudowy aparatury modułowej 

i urządzeń teletechnicznych (2w1). Wybór rozwiązania zależy 

m.in. od poziomu przepięć, które mogą pojawić się w miejscu 

montażu rozdzielnicy. 

Obydwa rozwiązania gwarantują swobodę, a zarazem poprawność 

instalacji, dzięki uporządkowanemu sposobowi 

prowadzenia przewodów i bezpiecznemu umiejscowieniu 

urządzeń aktywnych. Zapewniają komplet uniwersalnych 

rozwiązań, takich jak uchwyty na urządzenia aktywne 

(sztywne lub elastyczne), uchwyty na złącza światłowodowe 

oraz RJ (różne standardy np. Keystone), gniazda zasilające 

obrotowe (umożliwiają dowolne ułożenie wtyczki i doposażenie 

w ochronnik przepięć), uchwyty i przepusty kablowe, 

a także możliwość wyrównania potencjałów w miejscach wymaganych. 


45

INTELIGENTNY 

budynek 

Quo Vadis KNX 

W latach 70. ubiegłego wieku został opracowany kluczowy dla współczesnych sieci 

komunikacyjnych standard Ethernet. Standard automatyki budynkowej KNX (wcześniej 

znany jako EIB) powstał pod koniec lat 80. To dwa milowe kroki, dzięki którym możliwe jest 

samoczynne działanie wielu systemów w naszym otoczeniu, komunikowanie się z urządzeniami 

technicznymi, ich programowanie, sterowanie, monitorowanie, realizacja celów, 

których osiągnięcie bez tych rozwiązań byłoby niemożliwe. 

W latach 70. ubiegłego wieku został 

opracowany standard Ethernet. Od tego 

czasu ewoluował, aby stać się niezastąpionym 

i powszechnie spotykanym 

w każdym biurze i domu. Niezaprzeczalne 

zalety powszechności standardu 

sprawiają, że od wielu lat obserwujemy 

gwałtowny rozwój standardów Ethernetu 

przemysłowego i jego (trochę 

wolniejsze) implementacje w rozbudowanych 

systemach automatyki procesowej. 

Następuje standaryzacja (i nieśmiała, 

bardzo ostrożna implementacja) 

również w konserwatywnych i bardzo 

zamkniętych dziedzinach jak np. energetyka 

czy kolej. 

Standard automatyki budynkowej 

KNX (wcześniej znany jako EIB) powstał 

pod koniec lat 80. w wyniku połączenia 

systemów kilku wiodących 

niemieckich producentów automatyki 

budynkowej. Początkowo twórcy jako 

medium transmisyjne stosowali głównie 

dwuprzewodową skrętkę, dodatkowo 

oferując medium radiowe i instalację 

elektryczną jako uzupełnienie. 

Obecnie cała branża automatyki, nie 

wyłączając budynkowej i KNX, jako 

jednego z jej wzorcowych przedstawicieli, 

dąży do integracji ze światem IT. 

Wymusza to naturalnie zmiany w ofercie 

i koncepcjach rozwoju producentów 

zrzeszonych w organizacji KNX. 

Fot.: GIRA 

Fot. 1. 

Na panelu Gira Control 9 Client, połączonym z magistralą KNX za pośrednictwem 

HomeServera lub FacilityServera, pokazany jest czytelny zapis zużycia energii oraz 

porównanie do analogicznych okresów roku ubiegłego 

Komunikacja magistralna 

w systemach automatyki 

budynkowej na tle systemów 

automatyki przemysłowej 

Systemy sterowania i automatyki stosowane 

w budownictwie opierają się 

na rozwiązaniach już wcześniej sprawdzonych 

w różnych gałęziach przemysłu. Na 

tej podstawie tworzone są standardy branży 

automatyki budynkowej. Można powiedzieć, 

że standard KNX wykorzystuje rozwiązania 

dostępne na rynku automatyki przemysłowej, 

która szybciej i chętniej implementuje nowe rozwiązania, 

gdzie każda optymalizacja może oznaczać 

wymiernie korzyści finansowe dla klienta. 

W KNX nie było potrzeby przesyłania dużej 

ilości danych (mimo rozbudowanych mechanizmów 

kontroli poprawności transmisji informacji, 

ramka komunikatu w KNX jest zmiennego, 

zazwyczaj niewielkiego rozmiaru). Rzadko też 

instalacje były ze sobą łączone na dużych odległościach, 

bo rzadko kiedy istniała taka potrzeba. 

Sieci magistralne stosowane 

w automatyce procesowej 

W zastosowaniach automatyki przemysłowej 

sieci magistralne pojawiły się w latach 80. Pionierami 

były sieci w standardach HART i Modbus. 

Dzięki swojej prostocie i skuteczności są 

one popularne i chętnie stosowane do dziś. Zastosowano 

popularną i sprawdzoną infrastrukturę 

kablową (w przypadku HART kompatybilność 

z analogowym standardem 4-20 mA, 

w przypadku Modbus popularny RS485). 

Oparcie o sprawdzone rozwiązania i ogrom potencjalnych 

korzyści sprawił, że obawy przed 

nowym standardem szybko zostały pokonane 

przez względy ekonomiczne, funkcjonalność 

i skalowalność. Standardy umożliwiały przesyłanie 

dużo większej ilości informacji, przy 

jednoczesnym braku konieczności znacznego 

zwiększenia wykorzystanego okablowania. 

Popularność, jaką zyskały te dwa protokoły, 

sprawiła, że momentalnie zaczęły rozwijać się 

kolejne standardy komunikacji magistralnej. 

Standard EIB powstał pod koniec lat 80., dzięki 

czemu mógł już czerpać garściami z doświad- 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: GIRA 

Fot. 2. 

Liczniki energii dokonują stałego 

pomiaru (bezpośrednio lub za 

pomocą przekładników prądowych) 

i przekazują dane do HomeServera 

czeń automatyków w implementacji i tworzeniu 

magistralnych protokołów komunikacji. 

Zapewne to było powodem wykorzystania 

miedzianej skrętki do wzajemnej komunikacji 

między urządzeniami. Obecnie najpopularniejszym 

medium dla komunikacji KNX 

jest właśnie miedziana 2-przewodowa skrętka 

(2x2x0,8), ale zazwyczaj wykorzystywana jest 

tylko jedna para. Od początku założeń EIB 

miało to być główne medium transmisyjne. 

Względem standardów takich jak HART czy 

Modbus nastąpił już pewien rozwój. Pojawiła 

się możliwość podłączenia i obsłużenia przy 

użyciu magistrali dużej liczby urządzeń, rozbudowano 

mechanizmy detekcji kolizji komunikatów 

oraz zrezygnowano z architektury 

master-slave, na rzecz decentralizacji i bezpośredniej 

interakcji między urządzeniami KNX. 

Przewidziano też możliwość łączenia magistrali 

np. między oddalonymi budynkami 

w kompleksie jednego przedsiębiorstwa, aby 

w późniejszym okresie móc realizować takie 

rozwiązania np. za pomocą medium światłowodowego. 

Rozumiejąc potrzebę ograniczenia 

kosztów i zastosowania również w już wybudowanych 

obiektach, wprowadzono medium 

powerline, pozwalające wykorzystać do komunikacji 

istniejącą sieć elektryczną 230/400 V 

w budynku. W Polsce standard ten jednak 

się nie upowszechnił (zapewne ze względu 

na jakość instalacji elektrycznych w budynkach 

oraz jakość samej energii dostarczanej 

z podstacji, w momencie wprowadzania i uruchamiania 

pierwszych instalacji automatyki 

w standardzie KNX (wtedy jeszcze występującym 

pod nazwą EIB). Kolejnym medium 

uzupełniającym skrętkę były fale radiowe 

(w zakresie 433 MHz). Pozwoliły zwiększyć 

obszar zastosowań i dawały wygodę użytkowania 

z każdego miejsca w zasięgu instalacji. 

Niestety, w tamtym okresie medium radiowe 

nie stanowiło specyfikacji KNX, a więc nie 

miało wszystkich możliwości oferowanych 

przez media kablowe. 

Rozwój technologii, możliwości i wymagań 

stawianych sieciom komunikacji w automatyce 

wymusza przesył znacznie większej ilości 

danych niż kiedyś. Naturalnym trendem 

jest rozwój instalacji i integracja ich w jednorodne 

systemy zdalnego nadzoru i sterowania 

(SCADA). W przypadku prostych 

informacji procesowych pewnie nadal nie 

stanowiłoby to problemu, ze względu na dobrą 

optymalizację struktury ramek danych 

w protokołach komunikacji przemysłowej. 

Jednak wprowadzanie nowych funkcji, jak 

np. rozpoznawania obrazów, wymusza przejście 

systemów na naprawdę duże prędkości 

transmisji. Nie wolno tu zapomnieć również 

o rozwoju w kierunku IoT (internet rzeczy – 

wiele samodzielnych i rozproszonych urządzeń, 

komunikujących się ze sobą wzajemnie), 

którym obecnie być może najbardziej 

zachwyceni są producenci sprzętu automatyki 

i ich działy marketingu, ale i te założenia 

z pewnością będą miały stopniowo coraz 

większy wpływ na projektantów i integratorów 

automatyki przemysłowej. W związku 

z tym naturalnym wydaje się migracja 

do wspominanego już na początku, popularnego 

i taniego medium, jakim jest standard 

Ethernet – początkowo stosowany poza przemysłem 

tylko w biurach. Z końcem lat 90. 

zaczęto pracować nad wdrażniem Ethernetu 

nie tylko do komunikacji ze zdalnymi aplikacjami 

SCADA, ale także i na poziomie 

polowym instalacji automatyki. Automatycy 

odkryli, że protokół opracowany od nowa, 

z myślą o procesach automatyki, może zaoferować 

oczekiwaną pewność transmisji 

i determinizm, jednocześnie nadal oferując 

zalety, jakimi pochwalić się może Ethernet 

znany z sieci komputerowych. 

Aktualnie trudno w ofertach dużych dostawców 

automatyki dostrzec producenta, 

który nie oferuje swoich urządzeń 

pracujących w oparciu o swój 

protokół, wykorzystujący jako medium 

Ethernet i/lub wspiera standardy otwarte 

lub licencjonowane przez innych producentów. 

Popularność zyskały także protokoły 

oparte bezpośrednio na warstwie TCP/IP, 

a nawet stosujące proste wbudowanie bezpośrednio 

do ramki protokołu TCP/IP. Ze 

względu na brak determinizmu może to 

budzić obawy, ale jednocześnie wprowadzenie 

mechanizmów sterowania ruchem 

na poziomie sprzętu sieciowego pozwala 

na stosowanie takich rozwiązań w wielu 

aplikacjach. Obecnie sieci polowe coraz 

częściej w całości budowane są w oparciu 

o infrastrukturę Ethernet. Na popularności 

zyskują nawet bezprzewodowe media, znane 

ze świata komputerów PC i elektroniki 

użytkowej. 

Kierunki rozwoju magistrali 

komunikacyjnych w KNX 

Branża automatyki budynkowej podąża 

w ślady automatyki przemysłowej, przyjmując 

rozwiązania sprawdzone i wypracowane 

na dużo większym rynku, otwartym 

na nowości i dążącym do ciągłego ulepszania 

i optymalizacji procesów. Tu jednak 

zmiany te następują naturalnie wolniej, ze 

względu na mniejszy rynek. Ze względu 

na mniejsze znaczenie determinizmu przy 

transmisji komunikatów również kierunki 

rozwoju są trochę inne. Co ciekawe, proces 

zmian jest bardzo podobny. Wprowadzony 

Fot.: GIRA 

Fot. 3. 

Dzięki wyposażeniu inteligentnej 

instalacji KNX sterującej budynkiem 

w Home – lub FacilityServer 

można zdalnie zarządzać zużyciem 

energii w całym obiekcie 


47

INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: GIRA 

Fot. 4. 

Gira HomeServer komunikuje ze sobą dwie instalacje KNX i LAN, dzięki czemu 

umożliwia wizualizację oraz zarządzanie za pośrednictwem urządzeń posiadających 

adresy IP 

jest w pierwszej kolejności do zadań zarządzania 

siecią i transmisji informacji na odległość 

(tzn. do retransmisji danych między 

podsieciami (np. między piętrami, między 

budynkami) lub do kontroli i wizualizacji 

instalacji (SCADA)). Obecnie na poziomie 

łączenia podsieci Ethernet jest już często 

stosowany. Do połączenia z lokalną siecią 

komputerową w budynku, tak aby umożliwić 

podgląd stanu instalacji i kontrolę przez 

internet, można w zasadzie powiedzieć, 

że już powszechnie. 

Ethernet pozwala na łatwą i tanią integrację 

z internetem. Połączenie magistrali opartej 

na 2-przewodowej skrętce ze światem internetu 

ogranicza się obecnie do wykorzystania 

specjalnego routera KNX/IP – wystarczy 

z jednej strony wpiąć skrętkę KNX z drugiej 

we wtyk RJ45 włożyć wtyczkę skrętki komputerowej 

oraz podać zasilanie. Do skonfigurowania 

takiego routera potrzebna jest tylko 

podstawowa wiedza z zakresu sieci komputerowych. 

Obecnie większość użytkowników inteligentnych 

domów, wyposażających swoje lokale 

w stosunkowo kompleksowe sterowanie, 

wymaga również możliwość podglądu aktualnego 

stanu instalacji („czy zostawiłem 

włączone światło na piętrze?”) i wygodnego 

sterowania już nie tylko z centralnego panelu/komputera 

dotykowego, ale także z każdego 

miejsca w domu np. aplikacją na telefonie. 

Najprościej jest to wykonać podłączając 

instalację KNX do lokalnej sieci komputerowej. 

Centralny komputer zostanie podłączony 

przez Ethernet, uzyskując pewność 

i niezawodność medium kablowego. Telefon 

z aplikacją kliencką do podglądu i sterowania 

podłączony zostanie do sieci WiFi, które 

ostatnio są przewidziane tak, aby mieć zasięg 

w większości lokalu, tym samym oferując 

wygodę sterowania i funkcjonalność nieporównywalnie 

większą niż tradycyjne piloty 

radiowe. 

Szerokie otwarcie na sieć komputerową 

obecnie jest zauważalne także w produktach 

innych producentów automatyki domowej 

oraz sprzętu AGD/RTV. Pozwala to na integrację 

urządzeń i systemów między sobą, 

nawet jeśli producenci nie przewidzieli takiej 

ewentualności. Naturalnie, nadal będzie 

to proces dużo trudniejszy i bardziej czasochłonny, 

a nierzadko i tak nie oferujący 

podobnej funkcjonalności, co w przypadku 

wykorzystania gotowej bramki łączącej obce 

protokoły. 

Mówiąc o integracji instalacji automatyki 

ze światem IT, należy podkreślić, wcześniej 

już wspomniany, ale nie zaakcentowany fakt 

znacznego obniżenia kosztów instalacji. Takie 

obniżenie kosztów dostrzeżemy, jeśli 

np. będziemy chcieli rozbudować instalację 

czy zintegrować w jeden system zarządzania 

dwie instalacje. Przy wykorzystaniu skrętki 

czy światłowodu oznaczałoby to konieczność 

rozkuwania ścian i położenia nowych kabli. 

Mając do dyspozycji Ethernet, po prostu wpinamy 

się do sieci komputerowej, która obecnie 

jest poprowadzona w każdej nowej nieruchomości. 

W tym miejscu nie wolno także 

zapomnieć o technologii PoE, która niby 

niepozorna, ale często pozwala zaoszczędzić 

wiele problemów poprzez zasilanie urządzeń 

za pomocą kabla skrętki komputerowej. 

Tu przechodzimy już do świata IoT i komunikacji 

radiowej. Będąc już w świecie internetu, 

możemy skorzystać z technologii 

WiFi. Kto teraz nie ma w domu sieci WiFi? 

Większość osób ma. Ma ona swoje wady jak 

np. zmniejszenie bezpieczeństwa, czy ciągłe 

promieniowanie... ale w praktyce w domu 

i tak najbardziej przeszkadza ograniczony 

zasięg i wzajemna interferencja z innymi 

sieciami WiFi, których w miastach niestety 

nie brakuje. Mimo iż najpewniejsze zawsze 

zostanie tradycyjne gniazdko komputerowe 

zamontowane w ścianie, kto nie docenia 

swobody przeniesienia się od czasu do czasu 

z laptopem w dowolne miejsce mieszkania 

czy domu czy bycie online w smartfonie, 

kiedy tylko się ma na to ochotę. Dzięki sieci 

WiFi bardzo wygodnie też możemy sterować 

całym domem, siedząc na kanapie, czy otworzyć 

gościowi furtkę do domu, będąc akurat 

w toalecie. Duży ekran tabletów czy smartfonów 

pozwala na tworzenie wygodnych i intuicyjnych 

w obsłudze aplikacji, oferujących 

przy tym szeroki zakres funkcjonalności, 

zazwyczaj „uszyty” na miarę i dostosowany 

do oczekiwań klienta. Jednym słowem wygoda. 

Nie chcąc korzystać z WiFi, można skorzystać 

z technologii KNX RF, czy systemów 

konkretnych producentów (np. eNet) z branży 

KNX. Już wcześniej KNX oferował łączenie 

z medium radiowym, ale tamto nie 

oferowało pełnej komunikacji dwustronnej. 

Czemu więc klienci mieliby się ograniczać? 

Jeśli w przyszłości będą chcieli zwizualizować 

stan całej instalacji radiowej (nawet bardzo 

rozbudowanej!) na ekranie smartfona, 

czemu nie mieliby móc tego zrobić? Od kilku 

lat już można. Zakres fal i moc nadajników 

pozwala jednocześnie na objęcie zasięgiem 

sieci dużo większego obszaru. Technologia 

KNX RF jest w pełni kompatybilna z KNX 

i umożliwia wymianę wszystkich informacji. 

Dzięki temu tam, gdzie koszty położenia 

kabli byłyby bardzo wysokie, nie oferowały 

pełnej swobody, a jednocześnie korzyści 

z ich stosowania byłyby niewielkie, możemy 

rozszerzyć domową instalację o np. ogród, 

gdzie sterowanie rozbudowanym atrakcyjnym 

podświetleniem będzie niesamowicie 

wygodne za pośrednictwem urządzeń radiowych, 

czy z poziomu wizualizacji na smartfonie. 

Organizacja KNX dba również o otwarcie 

na tendencje rozwojowe elektroniki konsumenckiej. 

Obecnie promowanym kierunkiem 

rozwoju jest IoT (ang. Internet rzeczy, czyli 

łączenie w jeden świat wielu mikrourządzeń). 

W świecie elektroniki użytkowej jest 


INTELIGENTNY 

budynek 

to trend popularny, tak samo i KNX chce się 

otworzyć się na te trendy. 

KNX możemy połączyć z urządzeniami 

AGD, czy popularnymi systemami elektroniki 

użytkowej, które są popularne w określonych, 

ale mocno ograniczonych obszarach. 

Będą to – przy często nadużywanym, a często 

nawet czysto marketingowym pojęciu 

IoT – popularne systemy elektroniki użytkowej, 

Już teraz możemy je łączyć z KNX 

bez zagłębiania się w „świat IoT”. KNX jest 

wiodącym systemem automatyki budynkowej, 

wobec czego producenci oferują szereg 

bramek do integracji między protokołami, 

umożliwiając integracje ich urządzeń, czy 

systemów, z KNX. Jeśli nie oferują, to często 

możemy wiele problemów rozwiązać 

przechodząc na poziom sieci komputerowej 

i na tym poziomie integrować urządzenia 

lub systemu (co niestety zazwyczaj wymaga 

wiedzy eksperckiej i czasu!). W ten sposób 

możemy zintegrować bardzo atrakcyjną 

technologię np. żarówek Philips HUE, która 

świetnie sprawdzi się w pokoju dziecięcym 

i wolno stojącej lampie w salonie. Mało ergonomiczne 

sterowanie jedną żarówką za 

pośrednictwem smartfonu nabierze zupełnie 

innego wymiaru przy integracji z całą instalacją 

sterowania domem! 

Bezpieczeństwo 

Integracja systemów sterowania ze światem 

IT przynosi naturalnie wiele wątpliwości, 

jeśli chodzi o bezpieczeństwo transmisji 

i zachowanie prywatności użytkowników 

takich sieci. Smutno to przyznać, ale producenci 

często zaniedbują stosowanie zabezpieczeń 

w swoich protokołach komunikacyjnych. 

W folderach temat ten jest 

pomijany, w odpowiedzi na pytania integratorów 

często jedyną odpowiedzią jest stosowanie 

do połączeń szyfrowanych tunelów 

VPN i poprawna konfiguracja firewalla sieci 

IT, z którą integrowana jest sieć automatyki. 

Skutkuje to potem np. spektakularnymi 

filmikami na youtube z przejęcia kontroli 

nad jadącym autem przez hakerów w kontrolowanych 

warunkach (nie chcąc szerzyć 

teorii spiskowych, wydaje się, że na szczęście 

– póki co – zainteresowani tym są tylko 

tzw. White hats, czyli można powiedzieć 

hakerzy-naukowcy, który chcą pochwalić 

się swoimi dokonaniami i tym samym poprawić 

zabezpieczenia producentów bez zagrożenia 

dla użytkownika). 

Fot.: GIRA 

Organizacja KNX planuje w tym roku znacznie 

uszczelnić bezpieczeństwo komunikacji 

już na poziomie magistralnej komunikacji 

między urządzeniami. Wydaje się jednak, 

że brakuje konkretnych informacji o zabezpieczeniach, 

jakie faktycznie będą wprowadzone 

i w jaki sposób. Nie można przecież 

całkowicie zrezygnować z elastyczności, czy 

wstecznej zgodności urządzeń na rzecz bezpieczeństwa. 

Tu zawsze obowiązuje zasada 

złotego środka. Zagadnienie nie jest proste. 

Popularne systemy komunikacji przemysłowej, 

a przynajmniej te, z którymi autor się 

praktycznie zetknął, są słabo zabezpieczone 

przed szeregiem, często nawet prostych, 

ataków. Zapowiedzi Stowarzyszenia KNX 

są szumne i spektakularne, miejmy nadzieję 

że nie będą to tylko slogany reklamowe. 

Odległa przyszłość, tuż za rogiem 

W obecnych czasach przyszłość wydaje się 

być tuż za rogiem. Co nas napawa optymizmem, 

to coraz większa wygoda i oszczędność 

czasu przy wykonywaniu codziennych 

czynności. Co napawa przerażeniem, to 

coraz większa i powszechna utrata prywatności. 

Najczęściej, na szczęście, sami decydujemy, 

z jakich usług chcemy korzystać 

i jak bardzo pozwolić innym na ingerowanie 

w naszą prywatność. W tym samym kierunku 

chce iść KNX. 

KNX otwiera się na świat IoT, ale nikt nie 

zmusza do automatycznego połączenia np. 

z naszym pulsomierzem czy kalendarzem 

spotkań. Łączymy się tam, gdzie to będzie 

dla nas stanowiło wartość, czy miało wpływ 

na wygodę działania (lub leniuchowania). 

KNX to szereg niezależnych producentów 

Fot. 5. 

W miejscach, gdzie nie da się skorzystać 

z instalacji KNX TP, można 

zastosować bezprzewodowy Gira 

eNet, wyposażony w specjalny serwer 

otwierający instalację na świat 

i wielorakość produktów – da nam to swobodę 

wyboru w zmieniającym się świecie. 

KNX otwiera się także na integrację z typowo 

przemysłowymi standardami komunikacji. 

Instalacja automatyki budynkowej będzie 

nie tylko na bieżąco oszczędzała energię 

w budynku, ale będzie aktywnie kontrolować 

jej zużycie na podstawie obciążenia miejskiej 

sieci elektrycznej, czy samodzielnie produkowanej 

energii z przydomowych instalacji 

wytwarzania zielonej energii. 

Trwają już prace nad przekształceniem czasem 

nadużywanych i papierowych pojęć, 

takich jak smart grind czy smart city (nie 

mówiąc o smart metering, która to integracja 

z urządzeniami do pomiaru i kontroli zużycia 

energii jest od jakiegoś już czasu dostępna 

w szeregu produktów KNX), w praktycznie 

funkcjonujące rozwiązania. Są to aktualnie 

tylko koncepcje i eksperymenty prowadzone 

na niewielką skalę, ale… odległa przyszłość 

jest już tuż za rogiem. [KNX Journal 1/2016, 

KNX Journal 1/2015]. 

Świat dąży do coraz większej integracji usług 

i w zgodzie z tym trendem podąża organizacja 

KNX. Rynek systemów automatyki budynkowej 

będzie rósł coraz szybciej i coraz 

bardziej otwierał się na integracje podsystemów 

automatyki i systemów zewnętrznych. 

Wydaje się, że korzystanie ze standardów takich 

jak KNX pozwoli na łatwe korzystanie 

ze wszelkich nowinek technicznych i wygód, 

które niesie przyszłość. Będzie nam wygodnie, 

zadbamy o racjonalne zużycie energii całego 

miasta, a centralny system zarządzania 

domem sam opłaci rachunki za zużytą energię 

(zoptymalizowane) i zamówi produkty, 

których brakuje w lodówce, a które zawierają 

akurat tyle białka i witamin, by uzupełnić 

braki organizmu po ostatniej naszej wizycie 

na siłowni. Naszym zadaniem będzie tylko 

decyzja, jak dużo czynności i decyzji chcemy 

przerzucić na automatykę i komputery 

i jak dużo informacji o nas udostępnić, a ile 

chcemy zrobić samodzielnie, bo to lubimy… 

bądź po prostu nie chcemy się tym dzielić 

z „internetem rzeczy”. Przyszłość należy 

do automatyki i integracji usług. Naszym zadaniem 

będzie znalezienie złotego środka. 

Albert Dubrawski 

ISI – Innowacyjna Spółka Inżynierska 


49

PORADY 


Co potrafią przekaźniki czasowe? 

Przekaźniki czasowe to proste urządzenia precyzyjnie realizujące powierzone im zadania. 

Zależy nam przede wszystkim na uniwersalnych źródłach zasilania i wielofunkcyjności. 

Czasowe przekaźniki są stosowane 

w układach sterowania, w których 

umożliwiają realizację funkcji czasowych, 

jak włączenie lub wyłączenie 

urządzenia po zadanym czasie bądź 

cykliczne włączanie i wyłączenie 

urządzenia w określonych odstępach 

czasu. Wykorzystuje się je wtedy, gdy 

potrzebne są krótkie czasy regeneracji, 

dobra dokładność powtarzania, wysoka 

częstotliwość łączeń i długa żywotność 

aparatów; w systemach automatyki 

przemysłowej i domowej, w instalacjach 

wentylacyjnych, oświetleniowych, 

grzewczych, sygnalizacji automatyce 

budynkowej BMS – w wielu 

dziedzinach zautomatyzowanej produkcji, 

różnego rodzaju obiektach użyteczności 

publicznej itp. 

Na rynku dostępne są urządzenia jednofunkcyjne, 

dwufunkcyjne, czterofunkcyjne 

oraz wielofunkcyjne, ze standardowym 

lub uniwersalnym zasilaniem. 

Urządzenia jednofunkcyjne służą np. 

Fot.: HAGER 

Fot. 1 i 2. 

do czasowego włączania lub wyłączania opraw 

oświetleniowych, czyli do realizacji nieskomplikowanych 

zadań. Wielofunkcyjne wykorzystywane 

są przede wszystkim w układach 

automatyki w przemyśle lub energetyce. 

Funkcje: od jednej do kilkudziesięciu 

Cztery podstawowe tryby, w których możliwa 

jest praca elementów to: opóźnione włączenie 

(odmierzanie nastawionego czasu rozpoczyna 

się po załączeniu napięcia zasilającego, 

po jego upływie przekaźnik wykonawczy włącza 

się – wyłączenie następuje po wyłączeniu 

napięcia zasilającego), opóźnione wyłączenie, 

praca cykliczna rozpoczynająca się od wyłączenia 

(wraz z załączeniem napięcia zasilającego 

układ rozpoczyna odmierzanie nastawionego 

czasu, po jego upływie przekaźnik 

wykonawczy włącza się i następuje ponowne 

odmierzanie czasu – cykl trwa do momentu 

odłączenia zasilania) oraz praca cykliczna rozpoczynająca 

się od włączenia. Opóźnione wyłączanie 

oraz załączanie może być realizowane 

przez szerokie zakresy czasowe – wskutek 

Na rynku dostępne są urządzenia jednofunkcyjne, dwufunkcyjne, czterofunkcyjne 

oraz wielofunkcyjne, ze standardowym lub uniwersalnym 

zasilaniem 

tego procesy czasowe mogą trwać od 0,05 s 

do nawet 100 godzin. Dane funkcje mogą być 

realizowane cyklicznie w nastawionych odstępach 

czasowych. 

Oprócz kilku podstawowych, wymienionych 

funkcji przekaźniki czasowe odpowiadają 

również za wiele dodatkowych funkcjonalności. 

Jedną z nich jest serwisowe 

stałe wyłączenie oraz załączenie, opóźnione 

załączenie z funkcją reset, załączenie na nastawiony 

czas, praca cykliczna rozpoczynająca 

się od załączenia lub przerwy itd. Możemy 

wybrać pracę cykliczną, symetryczną 

lub niesymetryczną ze startem od przerwy 

lub zadziałania. 

Za wybór danej funkcji oraz nastawę czasu 

odpowiedzialne są specjalne przełączniki 

umieszczone na panelu urządzenia. 

O obecności napięcia zasilania powiadamiają 

nas diody LED (zielona, oznaczona 

literą U informuje o obecności zasilania, 

żółta lub czerwona oznaczona literą 

R – o położeniu styków wyjściowych). 

W nowoczesnych modelach zobaczymy 

m.in. dwucyfrowy wyświetlacz LED programowany 

dwoma przyciskami umożliwiający 

nastawę funkcji i czasu. Oprócz 

diod znajdziemy tu również system sygnalizujący 

odmierzanie czasu w postaci 

wirującego, świecącego segmentu na wyświetlaczu 

cyfrowym (np. segment wirujący 

w prawo – odmierzenie czasu T1, pasek 

wirujący w lewo – odmierzenie czasu T2). 

Jeśli mamy do czynienia z urządzeniem wielofunkcyjnym, 

w pierwszej kolejności określamy 

funkcję, następnie ustawiamy czas. 

Uniwersalne, wielofunkcyjne przekaźniki 

umożliwiają niezależną regulację kilku czasów. 

W większości modeli wprowadzenie 

nastaw do pamięci następuje po wyłączeniu 

i następnie ponownym włączeniu zasilania. 

W przypadku urządzeń z wyświetlaczem 

możemy skorzystać z opcji podglądu upływu 

czasu, podglądu nastawy lub też zmienić 

funkcję oraz czas w trakcie pracy przekaźnika. 

W modelach, w których możemy zmieniać 

nastawy w trakcie działania urządzenia, 


PORADY 


Fot.: POLLIN 

Fot.: ETIPOLAM 

Fot.: RELPOL 

Fot. 3 . 

Urządzenia mogą być programowane 

np. tylko dwoma przyciskami 

membranowymi współpracującymi 

z dwucyfrowym wyświetlaczem 

Fot. 4. 

Ciekawym rozwiązaniem są przekaźniki 

czasowe przeznaczone do 

sterowania oświetleniem w funkcji 

wschodu i zachodu słońca 

Fot. 5. 

Funkcja opóźnione wyłączenie powoduje, 

że np. drzwi do klatki można 

otworzyć w ciągu 10 s od wpisania 

kodu w domofonie 

stosuje się zabezpieczenia przed ingerencją 

osób nieuprawionych. Na rynku dostępne są 

też wersje, w których zewnętrzny potencjometr, 

jeden z komponentów układu, umożliwia 

zdalne ustawianie czasu. 

Przykłady? 

Interesującym rozwiązaniem są przekaźniki 

czasowe przeznaczone do sterowania 

oświetleniem w funkcji wschodu i zachodu 

słońca. Specjalne sterowniki automatycznie 

załączają oświetlenie o zmroku oraz wyłączają 

je wraz ze wschodem słońca. System 

nie bazuje na żadnego rodzaju czujnikach, 

lokalizacja określana jest poprzez wybór 

najbliższego miasta lub wprowadzenie 



Kilka zmian 

Wojciech Polak, 

POLLIN 

Większość przekaźników czasowych 

to standardowe rozwiązania, 

wystarczające dla prostych 

układów automatyki, w których 

najczęściej potrzebne jest wykonanie 

jednej funkcji (jak np. 

opóźnione załączenie czy opóźnione 

wyłączenie). Są to znane 

od lat konstrukcje, w których 

niewiele już można zmienić. Jedyną, 

dość istotną zmianą w najnowszych 

konstrukcjach jest to, 

że już niemal standardem jest 

szeroki zakres napięć zasilających 

przekaźniki czasowe – najczęściej 

od 24 do 240 V AC/DC. 

Więcej nowych rozwiązań konstrukcyjnych 

pojawia się w wielofunkcyjnych przekaźnikach 

czasowych, w których oprócz uniwersalnego zasilania stosuje 

się nowe sposoby programowania i zwiększa się liczba 

funkcji możliwych do nastawienia (nawet do kilkudziesięciu). 

Typowy sposób programowania polega na ustawieniu 

pokręteł, natomiast najnowsze rozwiązania to np. tylko 

2 przyciski membranowe współpracujące z dwucyfrowym 

wyświetlaczem (przekaźnik czasowy MASTER firmy Pollin) 

lub rozwiązanie innego producenta polegające na programowaniu 

poprzez złącze USB. Standardowe przekaźniki 

czasowe z pokrętłami nie pozwalają na szybkie i jednoznaczne 

nastawienie czasu – wydawało się, że nie da się tu 

nic poprawić. Jednak nasza firma uporała się z tym problemem 

i właśnie wdrażamy do produkcji konstrukcję z takim 

sposobem nastawiania czasu, który był dotąd niespotykany 

– eliminującym całkowicie ten problem w tego typu przekaźnikach 

czasowych. 


51

PORADY 


do urządzenia współrzędnych geograficznych. 

Inne modele współpracują zaś np. 

z wyłącznikami zmierzchowymi. Docenimy 

to np. w przypadku załamania pogody, kiedy 

to włączenie oświetlenia jest potrzebne 

pół godziny wcześniej niż wynikałoby z godziny 

zachodu słońca. 

Fot.: POLLIN 

Dobieramy przekaźnik 

Gwarantem efektywności i sprawnego 

działa urządzenia jest precyzyjne dobranie 

przekaźnika czasowego do specyfiki 

funkcji, jaką ma pełnić oraz specyfiki systemu, 

w którym będzie pracował. Wybieramy 

zatem urządzenie jednofunkcyjne lub 

realizujące więcej funkcji – kilka jednofunkcyjnych 

przekaźników warto zastąpić 

jednym, uniwersalnym. Niejednokrotnie 

naszym priorytetem jest możliwość nastawy 

dwóch, niezależnych od siebie czasów. 

Jeśli żaden z wybranych modeli nie pełni 

pożądanej przez nas funkcji, możemy sięgnąć 

po urządzenie programowane komputerowo. 

Po ustaleniu funkcji i trybu pracy należy 

określić napięcie zasilania, w jakim będzie 

pracowało urządzenie. Jeśli istnieje ryzyko 

dużych wahań napięcia, warto zdecydować 

się na urządzenie z uniwersalnym 

zasilaczem. Sprecyzujmy ponadto, w jaki 

sposób będzie następowało uruchamianie 

Fot. 6 i 7. 

Przekaźniki czasowe wykorzystywane są również w wentylatorach, np. w łazience, 

które działają przez dany czas od momentu wyłączenia światła 



Jak rozwijał się rynek przekaźników czasowych? 

Mariusz Cisek, 

Menedżer Produktu, 

Relpol SA 

Rynek przekaźników czasowych 

jest w znaczącej mierze rynkiem 

konserwatywnym. Klienci stosują 

przekaźniki, które dobrze już 

znają. Uniwersalne napięcie zasilania, 

wielofunkcyjność to cechy, 

które pozwalają łatwo dostosować 

przekaźnik czasowy do wymaganej 

aplikacji. 

Historia przekaźników czasowych 

zaczęła się wiele lat temu. Znane 

są wykonania mechanicznych 

przekaźników czasowych jeszcze 

tu i ówdzie funkcjonujące. Wraz 

z pojawieniem się elektroniki 

nastała era przekaźników czasowych 

budowanych w oparciu 

o układy elektroniczne. Pierwszym 

krokiem było zastosowanie 

przekaźników elektromagnetycznych wraz z modułami elektronicznymi 

lub budowanie przekaźników w oparciu o obudowy 

i wykonania przekaźników elektromagnetycznych. 

Dziś o doborze przekaźnika czasowego decydują parametry 

takie jak: funkcja czasowa, obudowa, napięcie zasilania, styki 

wykonawcze. Oczywiście są jeszcze inne parametry, ale z reguły 

mniej znaczące. 

Obecnie największa grupa przekaźników czasowych sprzedawanych 

w naszym kraju produkowana jest w oparciu 

o obudowy modułowe 17,5 mm oraz 35 mm. Tu mamy zarówno 

przekaźniki jednofunkcyjne, jak i wielofunkcyjne zasilane napięciem 

uniwersalnym lub dedykowanym. 

Ciekawym, odbiegającym od dotychczas prezentowanych przekaźników 

czasowych, jest przekaźnik o szerokości 6,2 mm. 

Budując rozdzielnicę na wymiar, zdarza się nam wprowadzać 

nową dodatkową funkcjonalność i potrzebujemy jeszcze 

przekaźnika czasowego, ale z drugiej strony w rozdzielnicy 

nie mamy miejsca. Możliwym rozwiązaniem w tym przypadku 

jest przekaźnik o szerokości właśnie 6,2 mm, 9-funkcyjny, 

z wymiennym przekaźnikiem wykonawczym. Przekaźniki 

wykonawcze to w tym przypadku do wyboru: przekaźnik 

elektromagnetyczny RM699B lub zamiennie przekaźnik półprzewodnikowy 

RSR30 pozwalający zaprojektować aplikację 

o dużej szybkości działania, której nie zapewni nam żaden 

przekaźnik elektromagnetyczny. 


PORADY 


REKLAMA 

Fot.: RELPOL 

Fot. 8 . W nowoczesnych modelach zobaczymy m.in. dwucyfrowy 

wyświetlacz LED programowany przyciskami umożliwiający 

nastawę funkcji i czasu 

Fot.: ETIPOLAM 

przekaźnika – poprzez podanie 

napięcia zasilającego 

(na zaciski A1 i A2) lub 

przez podanie sygnału startu 

na zacisk sterujący. 

Pamiętajmy, że wybór urządzenia 

powinniśmy także 

uzależnić od specyfiki środowiska 

pracy, czyli warunków, 

w jakich będzie pracować, 

m.in. temperatury. Dostępne 

są przekaźniki czasowe 

odporne na wysokie i niskie 

temperatury. 

Fot. 9 . 

Niektóre przekaźniki 

umożliwiają odliczanie 

czasu w stanie po zaniku 

napięcia 

Parę szczegółów 

Przekaźniki mogą być zasilane 

prądem stałym lub 

zmiennym (48–63 Hz o wartościach 

10,8–250 V). Zastosowanie 

znajduje tu programowa 

kontrola napięcia zasilającego – procesor nie rozpocznie 

pracy, jeżeli napięcie nie osiągnie minimalnej wartości 10 V. 

Jeżeli zaś w trakcie pracy napięcie zasilające spadnie (np. na czas 

dłuższy niż 50 ms), przekaźnik się wyłączy. Przekaźniki najczęściej 

montowane są na szynie 35 mm (wg normy PN-EN 60715), 

np. na dwa stabilne zaczepy, górny i dolny. 


Na podstawie materiałów firm: 

Relpol, ETI Polam, Pollin 


Wojciech Polak, POLLIN 


53

PRODUKTY 


Relpol na czasie 

– czasówki w obudowach instalacyjnych 

Ciągły rozwój oferty Relpol S.A. z zakresu automatyki przemysłowej i domowej nie omija 

również przekaźników czasowych. Obecnie możemy poszczycić się 30 typami przekaźników 

dopasowanymi specjalnie do wymagań klienta. Doświadczenie zdobyte w aplikacjach 

rynku przemysłowego przenosimy na produkty rynku automatyki dla budownictwa 

mieszkaniowego oraz kubaturowego. 

Daje to naszym klientom niespotykane 

wcześniej parametry jakościowe 

oraz wsparcie techniczne, nawet 

w przypadku zastosowań, z którymi 

wiążą się nawet najbardziej rygorystyczne 

oczekiwania. Produkujemy 

„czasówki” już od kilkudziesięciu 

lat, wkładając w tę dziedzinę ogrom 

naszego zaangażowania. Zapraszam 

zatem do zapoznania się z naszymi 

najnowszymi produktami w obudowach 

instalacyjnych, jak i z przekaźnikami, 

które cieszą się bardzo wysokim 

uznaniem wśród najbardziej 

wymagających klientów. 

Seria MT-T… 

Jest to najintensywniej rozwijana przez nas 

grupa łącząca w sobie bezkompromisowe 

podejście do sterowania czasowego, wysoki 

poziom niezawodności i bardzo szeroką 

gamę rozwiązań. Możemy spotkać tutaj wyjątkowo 

uniwersalne rozwiązania jak MT-W, 

ale również przekaźniki jednofunkcyjne pozwalające 

zminimalizować ryzyko błędu 

w trakcie instalacji. Podczas tworzenia tej serii 

założyliśmy przeniesienie całego naszego 

doświadczenia z rynku przemysłowego i wykonanie 

przekaźników, które zakresem realizowanych 

funkcji i możliwościami zaskoczą 

niejednego użytkownika. Każdy przekaźnik 

w tej serii jest wyposażony w zasilacz działający 

przy zasilaniu napięciem od 12 do 240 V 

AC/DC, co pozwala wykorzystywać typowe 

napięcia stosowane w systemach klimatyzacji 

i wentylacji, automatyce oraz energetyce. 

Dodatkowym atutem jest separacja wejścia 

sterującego, dzięki czemu możemy zasilać 

przekaźnik np. 230 V AC, a sterować funkcją 

czasową za pomocą napięcia 12 V DC. Najnowszą 

zmianą jest zastosowanie przekaźników 

wykonawczych ze stykami AgSnO 2 , 

co pozwoliło zwiększyć odporność styków 

na obciążenia indukcyjne – jest to szczególnie 

ważne w przypadku aplikacji oświetleniowych 

oraz przy załączaniu silników. 

Rys. 1. 

Przekaźnik MT-W-M 

Rys. 2. Przekaźnik MT-TUA_7 Rys. 3. Przekaźnik MT-TUB_7 

54 


PRODUKTY 


PROMOCJA 

Rys. 4. Przekaźnik MT-TE-17S-11-9240 Rys. 5. Przekaźnik MT-TWU-17S-11-9240 Rys. 6. Przekaźnik MT-TBP-17S-11-9240 

MT-W 

Ten typ przekaźnika (rys. 1) nazywamy generałem 

wśród naszych czasówek. Jest to 

produkt, któremu zawsze poświęcamy uwagę 

podczas prezentacji. Poza wspomnianym 

wcześniej uniwersalnym napięciem zasilania 

został wyposażony w 25 funkcji czasowych, 

bardzo dużą dokładność odmierzania – poniżej 

0,5% oraz daje możliwość ustawienia 

do trzech czasów. Dzięki takiemu rozwiązaniu 

możemy przeprowadzić bardzo wiele 

nietypowych operacji czasowych, takich jak 

np. niesymetryczna praca cykliczna, która 

trwa określony czas, wysłanie sygnału trwającego 

100 ms nawet po 100 h od uruchomienia 

przekaźnika oraz możliwość zatrzymania 

odmierzania funkcji poprzez wyzwolenie zestyku 

sterującego. Duża uniwersalność tego 

produktu tworzy z niego niezastąpiony komponent 

podczas uruchomień i serwisów – jeden 

produkt, który rozwiązuje niemal 99% 

potrzeb, do tego programowalny poprzez 

dwa przyciski – dzięki czemu nie musimy 

chodzić po obiekcie z komputerem w celu 

zmiany funkcji czasowej. 

MT-TUA i MT-TUB 

Te z kolei przekaźniki (rys. 2 i 3) są przez 

nas określane jako uniwersalni żołnierze. 

W dwóch przekaźnikach postanowiliśmy zamknąć 

najpopularniejsze funkcje czasowe. 

Są to jedne z najbardziej uznanych produktów 

z naszej oferty. Znajdują zastosowanie 

zarówno w aplikacjach przemysłowych, jak 

i domowych, a ich liczba i różnorodność dostępnych 

funkcji niekiedy zaskakują nawet 

naszych doradców technicznych. Budując te 

dwie wersje wyrobów, dążyliśmy do tego, aby 

były one naturalną odpowiedzią na większość 

Państwa potrzeb. Dwa bratnie przekaźniki, 

które uzupełniają się wzajemnie, jak zgrany 

duet zautomatyzowały już niejedno urządzenie, 

linię przemysłową, a nawet budynek. 

Prostota obsługi, możliwość pracy w trybie 

bistabilnym, funkcje załączenia i wyłączenia 

serwisowego oraz wiele innych zaowocowały 

przekonaniem wielu automatyków i projektantów 

do naszych uniwersalnych żołnierzy. 

MT- TE, MT-TWU i MT-TBP 

Z kolei te trzy grupy wyrobów są jak zawodowi 

szeregowi. Te nasze najnowsze rozwiązania powstały 

z myślą o klientach, którzy nie potrzebują 

wielu funkcji, zależy im na możliwie najprostszej 

obsłudze i wystarczą im przekaźniki jednofunkcyjne. 

Zawierają one w sobie to, co najlepsze 

w serii MT-T, czyli uniwersalność i niezawodność, 

łącząc je ze świetną ceną. Funkcje, jakie są 

przez nie realizowane, to opóźnione załączenie 

(MT-TE, rys. 4), załączenie na nastawiony czas 

(MT-TWU, rys. 5) oraz symetryczna praca cykliczna 

(MT-TBP, rys. 6). Przebojem wdarły się 

do sieci dystrybucji, dając klientom wybór prostego 

i niezawodnego przekaźnika. Genezą ich 

powstania jest odpowiedź na potrzebę naszych 

klientów, jaką było stworzenie prostego przekaźnika 

jednofunkcyjnego, który będzie charakteryzował 

się jakością wyrobów marki Relpol S.A. 

W rodzinie MT znajdziemy wiele więcej 

rozwiązań – jest to 14 modeli przekaźników 

czasowych, w obudowach instalacyjnych. Nie 

możemy zapomnieć tu o aparatach: 

• MT-TSD – do rozruchu gwiazda trójkąt, 

• MT-TIP – do niesymetrycznej pracy cyklicznej, 

• MT-TER – do opóźnionego załączenia 

i wyłączenia. 

W naszym programie produkcyjnym przekaźników 

klienci na pewno odnajdą rozwiązanie 

dopasowane do siebie, nie wspominając już 

o serii przekaźników przemysłowych, która 

dzięki swojej różnorodności i uniwersalności 

pozwala na budowę sterowania, którego nie 

powstydziłby się żaden automatyk. 

Kopalnią wiedzy o naszych produktach czasowych 

jest nasza strona internetowa oraz doradcy techniczni. 

Zapraszamy do zadawania pytań mailowo 

lub telefonicznie. Z największą przyjemnością dobierzemy 

dla Państwa czasówkę Relpol S.A. 

Stanisław Rak – Relpol SA 


55

NOWOŚCI 


MADERA ALTUS LED – elegancja i styl 

LED GO! 

Na rynku pojawiła się nowa 

oprawa MADERA ALTUS LED. 

Ze względu na swoje wysokie 

walory estetyczne przeznaczona 

jest do zastosowań w miejscach 

reprezentacyjnych, salach konferencyjnych, 

komfortowych powierzchniach 

biurowych, galeriach 

handlowych i innych przestrzeniach 

prestiżowych. 

Dzięki dostępności oprawy 

w trzech kolorach – czarnym, 

białym i szarym możliwa jest 

jej aranżacja w pomieszczeniach 

o różnej kolorystyce 

przewodniej. Jej zastosowanie 

zwiększy atrakcyjność 

odbioru wizualnego 

przestrzeni, zarówno w ciągu dnia, 

jak i w mroku, dodając jej blasku. 

Oprawa równomiernie rozprzestrzenia 

światło i zaprojektowana 

została tak, by minimalizować 

efekt olśnienia, co dodatkowo 

zwiększa komfort użytkownika. 

Walory estetyczne to nie jedyne 

zalety tej oprawy. Jest ona wysoko 

energooszczędna i odznacza się 

wysoką skutecznością świetlną, 

dzięki wbudowanym nowoczesnym 

panelom LED GO!. Również 

dzięki ich zastosowaniu znacznie 

wydłużony został bezawaryjny 

okres pracy lampy. 

Lena Lighting S.A. 

UP LED – urok akcentującego światła 

LED GO! 

Odpowiednio skierowane i wykorzystane 

światło potrafi zmienić każde, nawet najmniej 

urokliwe pomieszczenie w klimatyczne 

wnętrze. Do takich zadań zaprojektowana 

została oprawa UP LED. Przeznaczona 

jest do podświetlania szczegółów wystroju 

wnętrz, podkreślając ich wyjątkowość lub 

też dyskretnego oświetlania ciągów komunikacyjnych, 

schodów i wnęk. 

Wysoka szczelność i wandaloodporność 

oprawy UP LED predysponuje ją również 

do zastosowań zewnętrznych. Dlatego chętnie 

wykorzystywana jest do podświetlenia 

elewacji budynków, takich jak: hotele, biura, 

apartamentowce i domy jednorodzinne, 

nadając im blasku oraz udoskonalając ich 

odbiór wizualny. Dzięki asymetrycznemu 

rozsyłowi światła UP LED świetnie sprawdzi 

się również w podświetleniu ogrodów, 

alejek, parków, terenów rekreacyjnych, fontann, 

basenów i innych elementów małej 

architektury. 

Nowa oprawa UP LED zachowuje kompaktowe 

rozmiary i ciekawy design, a przy tym 

jest wysoce energooszczędna. Została wyposażona 

w zintegrowane energooszczędne 

panele LED GO! o wysokich parametrach 

świetlnych, zapewniających oszczędną 

i długoletnią eksploatację, bez wymiany 

źródeł światła. 

Lena Lighting S.A. 


OŚWIETLENIE 


Na drodze królują LED-y 

Przy modernizacji systemów oświetlenia drogowego w Polsce coraz chętniej wybiera się 

jako źródło światła LED-y oraz odpowiednie do nich oprawy. Do inwestycji w pozostałe, 

konwencjonalne źródła światła, zniechęcają zarówno parametry techniczno-ekonomiczne, 

jak i zmieniające się przepisy unijne. 

Fot. 1. 

Nowoczesne rozwiązania diodowe stosowane w oświetleniu ulicznym i drogowym 

zmieniają przestrzeń miejską, zwiększając bezpieczeństwo i komfort mieszkańców 

Fot.: ZUMTOBEL GROUP 

w danym kierunku. Zarówno świetlówki 

kompaktowe, metalohalogenkowe, jak 

i LED-y korzystnie wpływają na wydolność 

wzrokową, emitują bowiem tzw. „białe 

światło” o długości fal dostosowanych 

do wrażliwości ludzkiego oka. Dzięki tej 

barwie światła wyraźniej widzimy przedmioty 

i obiekty na drodze mimo niższego 

natężenia oświetlenia. LED-y charakteryzują 

się ponadto wysokim współczynnikiem 

oddawania barw – powyżej Ra 70 (w przypadku 

lamp sodowych rzadko przekracza 

Ra 20) – dzięki czemu kierowca jest w stanie 

dostrzec pieszego lub obiekt znajdujący 

się na drodze z większej odległości. 

Poza tym diody LED wyróżniają się na tle pozostałych 

źródeł światła trwałością. W praktyce 

mogą świecić od 50 do 100 tys. godzin. 

Oprócz tego należy zwrócić uwagę na ich wytrzymałość 

mechaniczną: są odporne na uderzenia, 

drgania, wstrząsy, wibracje, a poza 

tym – na wysokie i niskie temperatury (dzięki 

szczelnej, zwartej konstrukcji oraz odpornym 

na skrajne temperatury materiałom). 

Nowoczesne źródła światła, czyli jakie? 

Spełnienie wymagań przepisów 

i norm określających prawidłowe natężenie 

oświetlenia czy konieczność 

ograniczenia olśnień, dostosowania 

do warunków oraz położenia geograficznego 

możemy uznać za absolutne 

minimum. Producenci idą o krok dalej, 

oferując lampy wyróżniające się 

znakomitymi parametrami oświetleniowymi, 

ale także – charakteryzujące 

się trwałością, większą żywotnością 

oraz zapewniające znacznie 

większe możliwości w zakresie regulacji 

i sterowania. 

Przy drodze: były lampy 

wyładowcze, są LED-y 

Do oświetlenia ulic wykorzystywano 

przede wszystkim lampy wyładowcze: 

sodowe, rtęciowe i ceramiczne metalohalogenkowe, 

a czasami nawet świetlówki 

kompaktowe. Unia stopniowo wycofuje 

z produkcji część z nich (głównie wysokoprężne 

lampy sodowe, rtęciowe i niektóre 

metalohalogenkowe). Obecnie gros nowo 

wdrażanych inwestycji uwzględnia diody 

elektroluminescencyjne – LED. 

Stosowanie świetlówek kompaktowych rodziło 

pewne ograniczenia związane z doborem 

odpowiedniej oprawy, borykano się 

ponadto z ograniczonym zakresem rozsyłu 

światła. Lampy metalohalogenkowe zapewniały 

już lepszą jakość strumienia światła, 

jednak dopiero LED-y m.in. dzięki możliwości 

precyzyjnego kontrolowania rozsyłu 

światła pozwalają na osiągnięcie optymalnych 

parametrów oświetleniowych. Kąt 

rozsyłu diod wynosi od kilku do ok. 130°, 

co ułatwia skierowanie strumienia światła 

Fot. 2. 

Fot.: OSRAM 

Lepsza widoczność jest głównym czynnikiem 

przyczyniającym się do poprawy 

bezpieczeństwa na drogach 


OŚWIETLENIE 



Fot.: LUG 

Fot. 3. 

Decyzja o modernizacji oświetlenia drogowego może wynikać 

ze złego stanu istniejącej instalacji oświetleniowej bądź wycofywania 

z rynku przestarzałych źródeł światła 

Fot. 4. 

Zdalny dostęp do każdej zainstalowanej oprawy oświetleniowej 

wyznacza nowy standard oświetlenia ulicznego 

Wymień na LED-y 

Podczas modernizacji systemu oświetlenia 

drogowego kluczowa jest kwestia 

kosztów – na szczęście inwestorzy coraz 

większą wagę przykładają do kosztów 

eksploatacyjnych, dzięki którym akceptują 

nawet większe wstępne nakłady finansowe. 

Skuteczność nowoczesnych, 

LED-owych źródła światła przekracza 

100 lm/W, dzięki czemu możliwe jest zaplanowanie 

słupów w większej odległości 

od siebie (przekłada się to na obniżenie 

zużycia energii o ok. 40% w porównaniu 

do technologii konwencjonalnej). 

Oszczędności wynikają również z zastosowania 

stateczników elektronicznych 

dających możliwość redukcji mocy, automatycznego 

sterowania, ściemniania itd. 

Przykłady? Coraz więcej gmin decyduje 

się na modernizację tradycyjnych źródeł 

światła za pomocą LED-ów. Na terenie 

gminy Andrychów 2600 energochłonnych 

opraw z sodowymi źródłami światła 

o mocy od 50 do 250 W i ze statecznikami 

magnetycznymi zastąpiono oprawami 

ze światłami LED o skuteczności 

125 lm/W, co pozwoliło na zmniejszenie 

o 50% mocy poszczególnych punktów 

świetlnych; dodatkowo zastosowano system 

umożliwiający sterowanie i monitoring 

systemu (Thorn – Zumtobel Group). 

Może energia odnawialna? 

Interesującym wariantem dla zainteresowanych 

technologią LED-ową mogą 

być lampy solarne i hybrydowe, czyli 

opierające swoje działanie na energii 

odnawialnej: ze słońca i/lub wiatru. 

Kompletne systemy składają się z panelu 

fotowoltaicznego, źródła światła 

LED, kontrolera oraz akumulatora, nie 

potrzebują więc zasilania z sieci. Szacuje 

się, że w okresie 8 lat oszczędności 

wynikające z uniezależnienia 

od zewnętrznych źródeł energii wynoszą 

80% kosztów tradycyjnego oświetlenia. 

Pozostałe 20% to koszty napraw 

i konserwacji. 

Nowoczesne sterowanie 

Jesteśmy świadkami rewolucji LED-owej 

– to oczywiste. Poza tym obserwujemy dynamiczny 

rozwój w dziedzinie sterowania 

systemami oświetlenia ulicznego. Ogromną 



LED-y zasilane słońcem 

mgr inż. Paweł Bracha, 

specjalista ds. 

technicznych, BrasiT 

Uliczne lampy solarne i hybrydowe 

zasilane energią słoneczną 

i wiatrową stanowią doskonałą 

alternatywę dla klasycznego 

oświetlenia ulicznego, zwłaszcza 

w miejscach odległych od infrastruktury, 

dla których nieopłacalne 

jest doprowadzenie energii 

elektrycznej. Każda lampa jest 

autonomiczna, gotowa do działania 

natychmiast po zainstalowaniu. 

Instalacja tego typu lamp jest 

szybka i łatwa, nie wymaga skomplikowanej 

dokumentacji projektowej 

ani konsultacji z lokalnym 

zakładem energetycznym. 

Lampy działają bez zasilania 

sieciowego. Całkowicie opierają 

się na energii słonecznej oraz wiatrowej, które są nieograniczone, 

bezpieczne i przyjazne dla środowiska. 

W ciągu dnia, kiedy jest słońce, panel fotowoltaiczny konwertuje 

energię słoneczną na energię elektryczną i przechowuje 

ją w akumulatorze. Przy braku słońca lampa wspomaga 

się turbiną wiatrową – wykorzystuje energię wiatru 

i również jak w przypadku słońca konwertuje ją na energię 

elektryczną. W nocy lub w czasie pochmurnych i deszczowych 

dni kontroler za pomocą czujników może obliczać 

jasność światła dziennego i automatycznie włącza światło 

z odpowiednim natężeniem. 

Nowoczesne autonomiczne lampy montowane są na całym 

świecie. Jest to rodzaj innowacyjnych i energooszczędnych 

produktów oświetleniowych, które wykorzystują diody LED 

o wysokiej mocy. Wytwarzane światło nie zawiera promieni 

ultrafioletowych, podczerwonych, ciepła czy promieniowania. 

Jest to rodzaj „zielonego”, przyjaznego dla środowiska, przynoszącego 

oszczędność energii źródła światła. 

Fachowy Elektryk 3• 2016 

59

OŚWIETLENIE 


Fot.: BRASIT 

Fot.: OSRAM 

Fot. 6. 

Diody LED zapewniają wysokiej jakości 

światło białe, oddające kolory w najbardziej 

naturalny sposób 

Fot. 5. 

Coraz chętniej inwestujemy w systemy oświetleniowe bazujące na odnawialnych 

źródłach energii 


rolę w przypadku oświetlenia drogowego 

oprócz samych źródeł światła odgrywają 

oprawy oświetleniowe, które pozwalają 

na realizowanie zaawansowanych funkcji. 

Dzięki nim instalacje oświetleniowe to coraz 

częściej systemy inteligentne: zastosowane 

rozwiązania pozwalają na „komunikowanie” 

się opraw pomiędzy sobą, przesył 

danych do centrali oraz ich interpretację, 

co w dalszej perspektywie przekłada się 

na ograniczenie zużycia energii. Sterowanie 

grupą opraw może odbywać się bezprzewodowo 

lub przewodowo za pomocą sieci 

zasilającej, linii sterującej lub sygnału radiowego 

(sterownik może być umieszczony 

w rozdzielnicy lub oprawie głównej). 

Za przykład może służyć jedna z realizacji 

w gminie Mieścisko w północno-zachodniej 

Fot. 7. 

Decyzja o modernizacji oświetlenia 

drogowego może wynikać ze złego stanu 

istniejącej instalacji oświetleniowej 

bądź wycofywania z rynku przestarzałych 

źródeł światła 



Modernizacja: czy wystarczy wymiana źródła światła? 

mgr inż. 

Krzysztof Sokołowski, 

Zumtobel Group 

Głównym powodem, dla którego 

wymiana samego źródła wyładowczego 

na zamiennik LED-owy nie 

jest prawidłowym rozwiązaniem, 

jest fakt, iż w zamiennikach (źródłach 

„retrofit”) diody LED rozmieszczone 

są na bardzo małej 

powierzchni, przez co ciepło nie 

jest odprowadzane w optymalny 

sposób. Wymianę ciepła z otoczeniem 

dodatkowo pogarsza szczelne 

zamknięcie oprawy kloszem. 

Przekłada się to na niską trwałość 

zamiennika LED i możliwość awarii 

z powodu przegrzania. 

Kolejną kwestią jest zmiana rozsyłu strumienia świetlnego, 

który w oprawach konwencjonalnych kreowany jest przez 

odbłyśnik. Zamiana konwencjonalnego źródła światła na 

zamiennik LED o dużo większej powierzchni świecącej, 

całkowicie zmienia bryłę fotometryczną oprawy i pogarsza 

jej sprawność optyczną. 

Korzystniejszym rozwiązaniem od wymiany samego źródła 

światła jest wymiana kompletnej oprawy oświetleniowej 

na oprawę LED, która jest od podstaw skonstruowana 

pod kątem zapewnienia optymalnych warunków pracy dla 

diod LED oraz dzięki zoptymalizowanemu układowi soczewek 

zapewnia uzyskanie precyzyjnego rozsyłu strumienia 

świetlnego odpowiedniego do konkretnych zastosowań 

ulicznych. 


OŚWIETLENIE 


Polsce (Enea Oświetlenie). Inteligentna instalacja została wykonana 

na niespełna kilometrowym odcinku ścieżki pieszo-rowerowej. 

Zastosowano w niej lampy wyposażone w tzw. autonomiczny 

system inteligentnego sterowania oświetleniem – świecą 

one z pełną mocą jedynie wtedy, gdy na ścieżce pojawi się rowerzysta 

lub przechodzień. Ścieżkę podzielono na 16 punktów 

węzłowych, w których lampy wyposażone są w czujniki ruchu. 

Dzięki temu źródła światła zużywają o 40 % mniej energii, niż 

w standardowych systemach. 

Nowoczesne oprawy pozwalają na podłączenie do zaawansowanego 

systemu zdalnego zarządzania umożliwiającego zaprogramowanie 

scenariuszy działania opraw. Możemy dostosować natężenie 

światła do warunków atmosferycznych panujących danego 

dnia, uzależnić je od pory roku, czy też zmniejszyć przy najmniej 

uczęszczanych odcinkach. Co więcej, modyfikacja nastaw może 

być realizowana z dowolnego urządzenia mobilnego, jak tablet 

REKLAMA 

NOWA ENERGIA 

DOBRY WYBÓR 

OPRAWY ULICZNO-PARKINGOWE 

Modele “KULLER” KUL1 

50W 

100W 

150W 



Nowoczesne oświetlenie 

uliczne LED 

a temperatura otoczenia 

Marcin Bocheński, 

ekspert firmy OSRAM 

Nowoczesne oświetlenie 

drogowe, w szczególności 

diodowe, jest 

dostosowane do temperatur 

panujących 

na całej kuli ziemskiej 

i sprawdzi się zarówno 

przy wysokiej, jak 

i niskiej temperaturze. 

Relatywnie niska 

temperatura otoczenia 

sprzyja oprawom 

diodowym – jest to 

wniosek, którego nie 

można by było wysnuć 

przy starych technologiach. 

To szczególnie 

istotne, bo średnie temperatury w nocy są zawsze 

i wszędzie niższe niż w dzień. W takim kraju jak 

Polska średnia roczna temperatura w nocy to 

ok. +10°C, a w najcieplejszych krajach świata 

ok. +25°C. Z punktu widzenia trwałości zewnętrznych 

opraw diodowych jest to kluczowa informacja, 

bo większość parametrów dla tych produktów to 

dane laboratoryjne właśnie dla +25°C. 

Zakres pracy dla zewnętrznych opraw diodowych 

najczęściej jest ograniczony od dołu parametrami 

zasilacza i wynosi około -30, -35°C. Są to temperatury, 

które, poza nielicznymi miejscami na Ziemi, 

występują bardzo rzadko. Z kolei górna granica zastosowania 

zewnętrznych opraw LED jest uwarunkowana 

gospodarką cieplną samych diod i wynosi 

+40 – +50°C. 

Trwałość użytkowa profesjonalnych opraw drogowych 

LED przy temperaturze otoczenia +25°C szacuje 

się na ok. 100 tys. godzin. 

Modele “CASPO” CAS3 

Modele “JASPER” JAS1 

Zasilacz MEAN WELL 

Diody CREE 

IP67 

IP65 

www.bemko.eu 

6000K 

od 4200lm 

IP67 

30W, 60W 

90W, 120W 

4000K 

6000K 

od 2700lm 

do 10800lm 

6000K 

NOWOŚĆ 

50W 

100W 

5500lm 

11000lm 

bemkopolska 


61

Fot.: BRASIT 

OŚWIETLENIE 


Kontrola nad oświetleniem drogowym 

Należy zastosować jedną lub kilka z poniższych 

form sterowania oświetleniem: 

• Fotokomórki i przełączniki czasowe 

• Indywidualne ściemnianie opraw (od 2 do kilku 

poziomów), odpowiednio do potrzeb użytkownika 

i profilu instalacji 

• Sterowanie grupą opraw za pomocą sieci zasilającej 

lub linii sterującej 

• Systemy zdalnego centralnego sterowania 

umożliwiające sterowanie poszczególnymi 

oprawami i ich monitorowanie – za pomocą linii 

zasilającej lub sygnałem radiowym 

Źródło: Zumtobel Group 

NOWOŚCI 


Oprawy uliczno- 

-parkingowe LED 

Firma BEMKO wprowadza do oferty kolejną serię opraw 

uliczno-parkingowych z diodowymi źródłami światła. Modele 

JAS1 z serii JASPER charakteryzują się nowoczesnym wyglądem 

oraz wysoką jakością elementów użytych do produkcji 

podzespołów. Aluminiowa obudowa, w kolorze ciemnoszarym, 

dzięki opływowym kształtom idealnie odprowadza ciepło, jak 

również zapewnia łatwiejsze utrzymanie oprawy w nienagannym 

stanie (zmniejszona ilość zbierających się liści, gałęzi lub 

Fot. 8. 

Wykorzystanie w systemie oświetlenia drogi energii ze 

słońca czy wiatru oznacza obniżenie kosztów eksploatacyjnych 

o 80% 

czy smartfon. Jednocześnie system pozwala na przygotowywanie 

raportów z pracy, analizę danych oraz sygnalizowanie 

jakichkolwiek błędów w funkcjonowaniu. 

Rozwiązania także dla lamp starszego typu 

Oczywiście, LED-owe źródła światła to najbardziej rozwijana 

gałąź branży oświetlenia ulicznego. Mimo iż zmieniające 

przepisy dyrektywy Unii Europejskiej przekonują nas 

o konieczności inwestycji w możliwie najbardziej energooszczędne 

i ekologiczne źródła światła, lampy starszego 

typu również nadal są stosowane. Jeśli priorytetem są jak 

najniższe koszty inwestycyjne, zamiast wymieniać całą instalację 

na LED-ową, można sięgnąć po specjalne rozwiązania 

dla lamp metalohalogenkowych czy wysokoprężnych 

sodowych – np. asymetryczne projektory o kompaktowej 

budowie, umożliwiające ograniczenie olśnienia oraz precyzyjne 

ukierunkowanie strumienia światła. 


Na podstawie: 

Zumtobel Group, LUG Light Factory, Enea Oświetlenie, 

BrasiT, FreeVoltTM 


Radosław Fabisiak, Zumtobel Group 

Diody LED CREE 

Regulowany uchwyt 

innych zanieczyszczeń). Regulowany uchwyt montażowy pozwala 

na precyzyjne zamontowanie i ukierunkowanie opraw 

w miejscu jej pracy. Do produkcji modelu JAS1 opraw JASPER 

wykorzystano markowe podzespoły: zasilacze Mean Well oraz 

diody CREE, które zapewniają doskonałe parametry oraz długą 

i bezproblemową pracę opraw. Dostępne są dwa modele przedstawianych 

opraw: o mocach 50 W i 100 W, w barwie światła 

6000 K. 

www.bemko.pl 

62 Fachowy Elektryk 6 • 2015

NOWOŚCI 


Królewski wygląd 

ul. Królewskiej w Warszawie 

Na ulicy Królewskiej w Warszawie 

pojawiły się nowe latarnie. 

Prace były prowadzone na odcinku 

od ul. Granicznej do Krakowskiego 

Przedmieścia. W ramach robót 

zamontowano 35 stylizowanych 

słupów typu Pastorał Warszawski 

(wzór 1923 r.) oprawami ozdobnymi 

typu VARSOVIE dostarczonymi 

przez firmę SCHRÉDER. 

VARSOVIE to oprawa oświetleniowa 

utrzymana w klasycznej formie, 

stylistyką wzorowana na oprawach 

ulicznych ze starej Warszawy z początku 

XX w. Ze względu na ponadczasowe 

wzornictwo, doskonale 

wpisujące się w obecne trendy 

oraz wykorzystanie nowoczesnej 

technologii, oprawa Varsovie pozwala 

podążać za duchem czasu 

i osiągnięciami współczesnej techniki, 

nie przekreślając cennego 

dziedzictwa przeszłości. Ze względu 

na trzy odmiany różniące się 

wielkością: mini, midi i maxi oraz 

różnorodność parametrów oświetleniowych 

może doskonale sprawdzić 

się w oświetleniu dużych 

arterii miejskich, skwerów oraz 

bocznych uliczek, w których chcemy 

nadać miły, ciepły klimat i nawiązać 

do klimatu minionych lat. 

SCHRÉDER 

REKLAMA 


63

NOWOŚCI 


Mobilna linia zasilająca 

Mobilna linia zasilająca firmy ALUMAST 

przeznaczona do zastosowania przy budowie 

dróg i autostrad obniża koszty i podnosi 

bezpieczeństwo inwestycji. Chodzi 

o innowacyjny, tymczasowy układ zasilania 

dla budownictwa drogowego, 

który umożliwia podłączenie 

do sieci średniego i niskiego 

napięcia. Pierwotnie przeznaczone 

dla energetyki rozwiązanie 

obniża już koszty serwisowania 

linii energetycznych. 

Tauron, Energa i PGE, które 

korzystają z niego, zasilają 

w energię odbiorców podczas 

awarii i remontów sieci. 

Na rozwiązanie składa się przyczepa z: 

• lekkimi słupami kompozytowymi (75 

kg) z podstawami, 

• bezpiecznym, samonośnym kablem 

energetycznym FXCEL z głowicami 

wielorazowego użytku wysokiej jakości 

(marka ENSTO) na zwijarce, 

• oprzyrządowaniem potrzebnym do instalacji. 

Place budów dróg szybkiego ruchu i autostrad 

wymagają zasilania otaczarni, węzłów 

betoniarskich i punktów inżynieryjnych. 

Wykorzystywane dotąd do tych celów agregaty 

generują wysokie koszty wypożyczenia 

lub zakupu oraz paliwa. Dzięki rozwiązaniu 

ALUMASTU koszty energii elektrycznej można 

utrzymać na poziomie dystrybucyjnym. 

Bezpieczny kabel ENSTO wielorazowego 

użytku, nawet po upadku na ziemię, czy 

podczas montażu nie wymaga specjalistycznego 

sprzętu zabezpieczającego użytkowników 

przed napięciem elektrycznym 

– wystarcza przestrzeganie podstawowych 

zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Lekkość słupów kompozytowych i składana 

budowa pozwala na ich transport i montaż 

bez użycia ciężkiego sprzętu jak np. 

dźwigi. Rozwiązanie przewidziane jest dla 

wszystkich typów stanowisk linii zasilania: 

przelotowych, narożnych, odporowych 

oraz krańcowych. 

Stabilne kratowe podstawy 

słupów obciążane belkami 

ustojowymi eliminują konieczność 

wkopywania. Dzięki 

temu linia sprawdza się 

w trudnych warunkach terenowych 

np. w górach, na terenach 

podmokłych. Mobilna 

linia zasilająca ma możliwość dołączenia 

słupów oświetleniowych z energooszczędnymi 

oprawami oświetleniowymi, co umożliwia 

i podnosi poziom bezpieczeństwa prac 

budowlanych. 

ALUMAST oferuje zarówno sprzedaż, jak wynajem 

rozwiązania z obsługą poprzez swoją 

spółkę zależną Energy Composites Sp. z o.o. 

ALUMAST SA 

Wkrętarko-wiertarka akumulatorowa 

Pod markaą Panasonic na rynek trafiła nowa 

akumulatorowa wkrętarko-wiertarka PAEY 

74A2 LJ2G, zaawansowane technologicznie 

urządzenie, z szeregiem i praktycznych cech 

i funkcji. Ma klasyczną, ale wyjątkowo staranie 

zaprojektowaną obudowę w kształcie 

litery T oraz wygodny układ pistoletowy, doskonale 

dopasowuje się do ręki użytkownika, 

a nowe wzornictwo Carbon design wpada 

w oko. Niewielka waga – 2,05 kg z baterią 

18 V – oraz zwarta budowa pozwalają na komfortowe 

prowadzenie wykonywanych prac. 

Elektronarzędzie ma unikatową właściwość 

Dual Voltage, która umożliwia zasilanie 

urządzenia bateriami o napięciu 18 V lub 

14,4 V. Jest jedną z wielu podobnych maszyn 

w katalogu Panasonic, dzięki czemu użytkownik 

ma możliwość w pełni elastycznej 

rozbudowy bazy maszynowej, niezależnie 

od tego, jakie narzędzia już posiada. Nowy, 

większy, niezwykle efektywny i solidny 

akumulator narzędzia 5,0 Ah wyposażono 

w niespotykanie rozbudowany elektroniczny 

układ kontrolny, aby zapewnić długotrwałą, 

bezpieczną, a jednocześnie wydajną eksploatację. 

Nowa wkrętarko-wiertarka marki Panasonic 

ma silnik bezszczotkowy, o zdwojonej trwałości, 

dużej wydajności i wyjątkowej niezawodności 

w porównaniu do silników szczotkowych. 

Nowy włącznik spustowy zastosowany 

we wkrętarko-wiertarce Panasonic 

PAEY 74A2 LJ2G zapewnia dwukrotnie 

wyższą trwałość, niż w innych rozwiązaniach. 

Elektronicznie regulowana prędkość 

obrotowa narzędzia nie ma wpływu na moment 

obrotowy. Na każdej prędkości pracuje 

ono z maksymalnym momentem obrotowym. 

Profesjonalny bezkluczykowy uchwyt 

wiertarski narzędzia ma wkładki z wolframu, 

gwarantujące maksymalną żywotność 

i większą pewność mocowania osprzętu. 

Urządzenia marki Panasonic wyróżnia także 

technologia IP, czyli Intelligent Protection, 

co sygnalizuje najwyższą wytrzymałość 

urządzenia na czynniki niszczące, takie jak 

kurz czy wilgoć. Oświetlenie miejsca obróbki 

umożliwia wbudowana dioda LED. W zestawie 

razem z elektronarzędziem dostarczane 

są dwie baterie, ładowarka i walizka. 

www.langelukaszuk.pl 


NOWOŚCI 


Nowa generacja skrzynek 

SCB Compact 

do paneli fotowoltaicznych 

Dzięki dodatkowym zabezpieczeniom 

w torach zasilających nowa generacja 

skrzynek SCB Compact firmy PHOENIX 

CONTACT pozwala realizować bardziej 

elastyczną i bezpieczną pracę przy jednocześnie 

większych mocach znamionowych 

zainstalowanych paneli. 

W przeciwieństwie do rozwiązań konwencjonalnych 

ochrona nadprądowa 

stringów jest uzyskana poza skrzynką. 

Ta zmiana redukuje stres termiczny wewnątrz 

skrzynki połączeniowej, ponieważ 

pozwala montowanym bezpiecznikom 

przekazywać tracone ciepło wprost 

do otoczenia. 

Bezpieczniki w obwodach, jak i pozostałe 

elementy w skrzynkach połączeniowych 

stringów, takie ja: wyłączniki, ograniczniki 

przepięć i systemy monitorowania są 

wystawione na działanie niższych temperatur 

otoczenia. 

Z perspektywy dłuższego czasu oznacza 

to lepsze działanie i dłuższą bezawaryjną 

pracę w instalacji PV. To również zapewnia 

prace w wyższych temperaturach otoczenia. 

Przeniesienie bezpiecznika na zewnątrz 

redukuje w znaczącym stopniu gabaryty 

nowych skrzynek połączeniowych. 

Małe rozmiary redukują koszy transportu 

i magazynowania. Niższa waga pozwala 

też na instalowanie wyrobu przez jedną 

osobę. 

PHOENIX CONTACT 

REKLAMA 

Potężna ochrona 

przed przepięciami 

dla instalacji fotowoltaicznych 

Nowa rodzina ograniczników VAL-MB 

firmy Phoenix Contact oferuje wydajne 

i niewielkie urządzenia do ochrony instalacji 

fotowoltaicznych dla napięć źródła 

do 1500 V DC. 

Aparaty te są dostosowane do wymagań 

aplikacji DC oraz certyfikowane przez 

KEMA. Większe leje wejściowe i bruzdy 

wokół śrub zapewniają dodatkową ochronę 

przed łukiem elektrycznym. Oferta 

obejmuje urządzenia ochronne dla napięć:600 

V DC. 1000 V DC, 1500 V DC 

zarówno dla ograniczników typ 1 / 2, jak 

i zwykłych ograniczników typ 2. Dostępne 

są wykonania zarówno ze stykiem sygnalizacyjnym, 

jak i bez niego. 

Wszystkie warianty są odporne na prądy 

zwarciowe do 2000 A i mogą być instalowane 

w obiektach zlokalizowanych 

na wysokości do 6000 m npm. 

PHOENIX CONTACT 


65

OŚWIETLENIE 


Co nowego w świecie 

świetlówek liniowych? 

Choć prawdziwa rewolucja oświetleniowa toczy się raczej za sprawą LED-owych źródeł światła, 

nie oznacza to wcale, że świetlówki liniowe wychodzą z użycia. W wielu obszarach zastosowania 

są one niezastąpione. Producenci stawiają na nowe rozwiązania i kolejne ulepszenia. 

Mimo iż skonstruowano je w latach 

30. poprzedniego wieku, chętnie wykorzystujemy 

je do dziś – szczególnie 

dzięki wprowadzonym usprawnieniom. 

Świetlówki liniowe to inaczej 

lampy fluorescencyjne. Światło wytwarzane 

jest przez powłokę luminoforu 

pokrywającego ścianki szklanej 

rurki, który pobudzany jest do świecenia 

przez promieniowanie nadfioletowe 

wytwarzane przez wyładowanie 

w gazie pod niskim ciśnieniem. 

Zmiany w składzie chemicznym 

mieszanki luminoforów pozwalają 

na precyzyjny dobór barwy generowanego 

światła. 

Przy wyższych pomieszczeniach często wykorzystuje 

się dodatkowe linki nośne do zawieszania 

opraw. Liniowy kształt pozwala 

na równomierne oświetlenie przestrzeni 

magazynowej oraz zaprojektowanie linii 

świetlnych biegnących wśród regałów. 

Ponadto świetlówki sprawdzą się wszędzie 

tam, gdzie kluczowy jest wysoki wskaźnik 

oddawania barw, np. w zakładach produkcyjnych, 

poligraficznych, bibliotekach, 

muzeach, szpitalach czy chociażby w supermarketach. 

Światło świetlówek T5 charakteryzuje 

się dobrym oddawaniem barw (Ra 

może wynosić powyżej 90), dzięki czemu 

kolory zachowują możliwe zbliżony do rzeczywistego 

wygląd. 

Fot. 1. 

Fot.: TRILUX 

Zastosowanie nowoczesnych opraw 

oświetleniowych sprawiło, że wybór 

pomiędzy tradycyjną świetlówką 

liniową a LED stał się poważnym 

dylematem 

Fot.: AURALIGHT 

Fot. 2. 

Zastosowanie 

Świetlówki liniowe jeszcze długo nie 

wyjdą z użycia w przypadku magazynów, 

pomieszczeń gospodarczych, 

garaży, ale także pomieszczeń biurowych 

– o wysokości poniżej 3,5 m. 

W dziedzinie świetlówek liniowych 

również dużo się dzieje 

Aby uniezależnić świetlówki liniowe 

od warunków zewnętrznych i wewnętrznych 

układu, stosuje się przede wszystkim 

odparowanie rtęci i jej skraplanie w tzw. 

Skuteczność świetlna świetlówek liniowych uzależniona jest od temperatury otoczenia 

zimnym punkcie rurki, czyli cold spot. Temperatura 

zimnego punktu odnosi się bezpośrednio 

do wysokości ciśnienia pary rtęci, 

wskutek czego ma ogromny wpływ na strumień 

świetlny. Tego rodzaju źródła światła 

projektuje się najczęściej w taki sposób, 

aby maksimum strumienia świetlnego uzyskiwały 

w momencie, gdy ich zimny punkt 

osiągnie temperaturę 45-50°C. 

Usprawnienia w nowoczesnych świetlówkach 

liniowych pozwoliły na wyeliminowanie 

zjawiska tętnienia światła oraz charakterystycznego 

dla źródeł światła starszego 

typu niekomfortowego migotania i buczenia 

podczas włączania. Pozwoliło na to m.in. 

na zastosowanie elektronicznych stateczników, 

które zastąpiły tradycyjne układy 

z konwencjonalnym statecznikiem magnetycznym. 

Dzięki nim unikamy efektów 

stroboskopowych, lampa włącza się szybko 

i cicho (skróceniu uległ ponadto czas rozświecania 

oraz uzyskania pełnego strumienia 

świetlnego), a moduł elektroniczny automatycznie 

wyłącza te źródła światła, które 

uległy uszkodzeniu lub awarii. Ponadto urzą- 


OŚWIETLENIE 


Fot.: TRILUX 

Fot.: OSRAM 

Fot. 3. 

Usprawnienia pozwoliły na wyeliminowanie zjawiska tętnienia 

światła, niekomfortowego migotania podczas włączania 

oraz buczenia 

Fot. 4. 

Czas rozświecania świetlówek liniowych oraz uzyskania 

pełnego strumienia świetlnego uległ skróceniu 

dzenia przyczyniły się do wydłużenia trwałości 

lamp oraz lepszych wyników w dziedzinie 

żywotności – osiąga nawet 90 tys. godzin. 

W nowszych propozycjach producentów 

pojawia się również trójpasmowy luminofor, 

który zwiększa skuteczność świetlną 

oraz wydajność świetlówek T8. Zastosowane 

tu rozwiązania pozwalają na wybór 

pomiędzy trzema różnymi barwami światła, 

dzięki czemu możliwe jest precyzyjne dopasowanie 

świetlówek do projektu. 

Czy świetlówki poradzą sobie 

z niskimi temperaturami? 

Ogromny wpływ na pracę świetlówek liniowych 

ma środowisko, w jakim funkcjonują te 

źródła ciepła. Chodzi przede wszystkim o temperaturę. 

Świetlówki źle znoszą niższe temperatury 

otoczenia – w przypadku świetlówki T5 

mamy do czynienia z bardzo dużym spadkiem 

strumienia świetlnego (osiąga on zaledwie 

35% swojego strumienia nominalnego przy 

0°C). Tego rodzaju mankamenty niweluje się 

poprzez zastosowanie odpowiednich opraw 

oświetleniowych. Niektóre z nich mogą pracować 

w temperaturze osiągającej pułap nawet 

-50°C, zachowując przy tym strumień świetlny 

(lub przy jego nieznacznym ograniczeniu). Jest 

to możliwe dzięki specjalnej konstrukcji opraw 

i wykorzystanym materiałom chroniącym 

źródła światła. Stosuje się m.in. systemy krótkich 

uszczelek pozwalających na odizolowanie 

części optycznej oprawy od korpusu – krótkie 

uszczelki i mniejsza powierzchnia uszczelnienia 

sprawiają, że mniejsze jest ryzyko przeniknięcia 

do układu pyłu i wilgoci, ograniczona 

jest ponadto wymiana ciepła z otoczeniem. 

W niektórych modelach opraw wykorzystuje 

się zaś rury ochronne z polimetakrylanu, dzięki 

którym osiąga się pożądaną temperaturę pracy 

świetlówki – ograniczają one odpływ ciepła 

wydzielanego przez lampę do otoczenia. Producenci 

zwracają ponadto uwagę na dobór stateczników 

do opraw przeznaczonych do świetlówek 

liniowymch przewidzianych do pracy 

w niskich temperaturach. Stawia się tu raczej 

na układy stabilizująco-zapłonowe zamiast 

elektronicznych, ponieważ duża liczba kompo- 



Nowoczesne świetlówki liniowe, 

czyli zmiany, zmiany, zmiany 

dr inż. 

Andrzej Wiśniewski, 


Konstrukcja świetlówek liniowych 

rozwija się dość stabilnie. Ostatni 

najważniejszy krok rozwojowy 

w konstrukcji tych produktów nastąpił 

w 1996 roku, gdy pojawiły 

się świetlówki typu T5 – są to nadal 

najnowocześniejsze świetlówki 

liniowe na rynku. 

W ostatnich latach świetlówki liniowe 

typu T8 i T5 były rozwijane 

w dwóch kierunkach. Produkty 

te ewoluowały w stronę energooszczędności 

oraz przedłużenia 

trwałości. W przypadku nowych 

energooszczędnych rozwiązań oszczędza 

się do 15% energii elektrycznej 

w stosunku do tradycyjnych 

świetlówek. Wersje energooszczędne 

są bezpośrednimi zamiennikami tradycyjnych 

świetlówek, mają niższą moc przy zachowaniu porównywalnej 

wartości strumienia świetlnego. Na energooszczędność świetlówek 

decydujący wpływ ma skuteczność świetlna, która jest 

niższa od skuteczności świetlnej lamp LED. Tym samym można 

stwierdzić, że w przypadku oświetlania wnętrz, świetlówki 

liniowe zajmują drugą pozycję pod względem energooszczędności. 

Trwałość świetlówek T5 osiąga 24 tys. godzin. W ostatnich latach 

pojawiły się też świetlówki T8 i T5 o przedłużonej trwałości, 

np.: T8 LUMILUX XT o średniej trwałości 50 000 godzin, T8 

LUMILUX XXT o średniej trwałości 90 000 godzin, T5 LUMILUX 

XT (HO i HE) o średniej trwałości 45 000 godzin. 

Świetlówki liniowe są wypierane przez technologię LED, szczególnie 

w nowych instalacjach. W oświetleniu ogólnym wnętrz 

zastosowanych jest jednak jeszcze dużo opraw świetlówkowych 

– ten potencjał opraw sprawia, że jeszcze długo te produkty 

znajdą zastosowanie na rynku oświetleniowym. 


67

OŚWIETLENIE 


Fot. 5. 

Fot.: TRILUX 

Fot. 6. 

Moduł elektroniczny w świetlówkach liniowych automatycznie wyłącza te źródła światła, 

które uległy uszkodzeniu lub awarii 

nentów zwiększałaby w tym przypadku ryzyko 

awarii w mroźne dni. 

Klosze opraw odpornych na niskie temperatury 

produkowane są głównie z polimetakrylanu 

(PMMA). Za wysoką jakość 

strumienia świetlnego są odpowiedzialne 

m.in. aluminiowe odbłyśniki zintegrowane 

z kloszem. 

W Unii Europejskiej oświetlenie zużywa ok. 50% ogółu energii elektrycznej konsumowanej 

w obiektach biurowych. Modernizacja instalacji oświetleniowej może więc przynieść 

znaczne oszczędności 

Fot.: AURALIGHT 

Podsumowując, spadek strumienia świetlnego 

podczas pracy w niskich temperaturach 

wcale nie dyskwalifikuje świetlówek 

liniowych jako źródła światła np. w magazynach 

czy chłodniach. Dobór odpowiedniego 

oświetlenia do pomieszczeń, w których panują 

temperatury sięgające np. -30°C wcale 

nie jest prostym zadaniem. Hermetyczne 

oprawy na świetlówki liniowe sprawiają jednak, 

że tego rodzaju źródła światła bardzo 

dobrze wywiązują się z powierzonych im zadań. 

Z drugiej strony, temperaturę otoczenia 

należy koniecznie uwzględnić podczas projektowania 

systemu oświetlenia, nie będzie 

ona bowiem bez wpływu na wartość strumienia 

świetlnego. 

Odporne na wysokie temperatury 

Jednocześnie świetlówki liniowe wyróżniają 

się odpornością na podwyższoną temperaturę 

– zawdzięczają to wykorzystaniu 

specjalnych powłok, głównie teflonu. Nawet 

jeśli temperatura wzrośnie do 200°C 

czy podwyższeniu ulegnie poziom promieniowania 

UV, parametry oświetleniowe nie 

powinny ulec zmianie. Warto pamiętać, 

że nowoczesne źródła światła wydzielają 

niewielką ilość ciepła, dzięki czemu ryzyko 

przegrzania układu jest minimalne. 

Wysokie koszty modernizacji oświetlenia 

sprawiają, że w wielu przypadkach świetlówki 

liniowe są niezastąpione. W rankingu 

energooszczędności nie plasują się 

aż tak daleko za liderem – są na drugim 



Świetlówki nie zostaną całkowicie wyparte przez LED-y 

Maciej Gronert, 

projektant oświetlenia 

TRILUX Polska 

Diodowe źródła światła wypierają 

inne technologie ze względu 

na trwałość, wysoką skuteczność 

świetlną i dużą elastyczność 

zastosowań. Z sukcesami 

są wykorzystywane praktycznie 

we wszystkich branżach. 

Świetlówki tradycyjne wciąż 

dość szeroko wykorzystuje się 

w dwóch specyficznych sytuacjach. 

Po pierwsze, są popularnym 

wyborem w przypadku, gdy 

kluczowym kryterium jest niska cena oddania obiektu do 

użytku, a drugorzędne znaczenie mają nakłady na eksploatację 

i serwis. Często ma to miejsce, gdy firma inwestora 

nie użytkuje pomieszczeń samodzielnie, a wynajmuje je 

innym podmiotom, przekładając na nie koszty energii. 

Po drugie, dość dużym zainteresowaniem cieszą się specjalistyczne 

lampy fluorescencyjne dla gabinetów lekarskich 

i dentystycznych, w których wymagany jest przekraczający 

90 współczynnik oddawania barw. Choć istnieją 

już rozwiązania LED osiągające takie parametry, ich ceny 

wciąż są stosunkowo wysokie. 


OŚWIETLENIE 




Czy liniowe źródła światła będą działać 

bez zarzutu w niskiej temperaturze? 

Michał Wziątek, 

Key Account Manager, 

Auralight Polska 

Jednym z najistotniejszych 

czynników wpływających na parametry 

świetlówek liniowych, 

a przede wszystkim wartość 

strumienia świetlnego jest temperatura 

otoczenia. 

Aby powiedzieć, jak duży jest 

to wpływ, należałoby zacząć od 

zdefiniowania produktu oraz jego 

wartości nominalnych strumienia. 

Wyróżniamy następujące rodzaje 

świetlówek liniowych: T12 jednopasmowe 

(wycofane z użytku), 

T8 trójpasmowe, T5 trójpasmowe 

(High Efficiency – HE – charakteryzujące 

się wysoką sprawnością 

oraz High Output – HO – charakteryzujące 

się wysokim strumieniem świetlnym). 

Ich parametry kształtują się następująco: 

Jak można zauważyć, wartość strumienia dla świetlówek T8 

i T5 jest podawana dla różnych wartości temperatury otoczenia. 

Świetlówki T8 maksymalny strumień świetlny osiągają 

w temperaturze otoczenia To=25 o C, zaś T5 w temperaturze 

To=35 o C. Niestety, aby uzyskać deklarowane przez 

producentów wartości, należy takie temperatury pracy tym 

źródłom zapewnić. Każda zmiana, a przede wszystkim obniżenie 

temperatury, ma bardzo negatywny wpływ na strumień 

świetlny emitowany przez świetlówkę. 

Rozwiązaniem dla tego problemu są świetlówki „mrozoodporne”, 

specjalnie zaprojektowane do oświetlenia miejsc, 

w których temperatura otoczenia jest znacznie niższa. Pozwolę 

sobie omówić te źródła, bazując na danych szwedzkiego 

producenta źródeł AURA, charakteryzujących się kilkakrotnie 

(co najmniej 3x) dłuższą trwałością ekonomiczną od 

standardowych świetlówek dostępnych na rynku. Producent 

zamknął standardową świetlówkę w szklanej rurze stanowiącej 

izolację termiczną. Dzięki niej uzyskuje się przesunięcie 

wartości strumienia świetlnego w porównaniu do 

standardowych świetlówek. 

Na wykresach poniżej przedstawiono różnicę w wartości 

strumienia względem temperatury dla różnego typu świetlówek 

(T5 i T8). Świetlówki mają różne długości, co powoduje, 

że każda z nich generuje inną ilość ciepła i jej charakterystyka 

jest inna. 

TYP 

DŁUGOŚĆ 

[mm] 

NOMINALNY STRU- 

MIEŃ ŚWIETLNY 

[lm] 

T8 

T= +25°C 

T8 18W 590 1300 

T8 36W 1200 3350 

T8 58W 1500 5200 

T5 HE 

T= +25°C 

T5 14W 549 1350 

T5 21W 849 2100 

T5 28W 1149 2900 

T5 35W 1449 3650 

T5 HO 

T= +25°C 

T5 24W 549 2000 

T5 39W 849 3500 

T5 54W 1149 5000 

T5 49W 1449 4900 

T5 80W 1449 7000 

Standardowa średnica świetlówek Aura Thermo T8 wynosi 

38 mm. Dla świetlówek Thermo T5 średnica ta wynosi 

26 mm. Świetlówka w takiej tubie może dużo łatwiej wytworzyć 

wokół siebie temperaturę znacznie wyższą niż na 

zewnątrz. Takie rozwiązanie pozwala na osiągnięcie nawet 

pięciokrotnie wyższego strumienia niż przy zastosowaniu 

standardowych świetlówek. 

miejscu po LED-ach. Dodatkowo wytwarzane 

przez nie światło charakteryzuje się 

dobrym oddawaniem barw, a same świetlówki 

mają długą trwałość, są ponadto 

odporne na wysokie temperatury. Nic 

nie wskazuje na to, aby tego typu źródła 

światła miały zniknąć z rynku. 


Na podstawie materiałów firm: 

Krulen, Osram, Kanlux 


dr inż. Andrzej Wiśniewski, 



69

ZABEZPIECZENIA 


Systemy sygnalizacji pożaru 

Szybkie wykrycie i sygnalizowanie pożaru pozwala na sprawne, skuteczne, a co najważniejsze, 

bezpieczne przeprowadzenie akcji ewakuacyjnej i gaśniczej. Stąd też istotną rolę 

odgrywają odpowiednie systemy sygnalizowania pożaru. 

Fot.: CREATIO INDUSTRY 

Fot. 1. 

Czujniki wykrywania pożaru w tunelu 

Podstawowe elementy systemów sygnalizowania 

pożaru można podzielić 

na pięć poniższych grup. 

Ręczne ostrzegacze pożarowe 

Najprostszymi urządzeniami są ręczne 

ostrzegacze pożarowe, przeznaczone 

do przekazywania informacji przez osobę, 

która zauważyła pożar i ręcznie uruchomiła 

ostrzegacz. Informacja o pożarze 

jest przekazywana do współpracującej 

centrali sygnalizacji pożarowej. Ostrzegacze 

tego typu działają po uderzeniu 

w szybkę i wciśnięciu przycisku. Stan zadziałania 

ostrzegacza jest sygnalizowany 

czerwonymi rozbłyskami dwukolorowej 

diody świecącej potwierdzającej zadziałanie 

systemu. Układ elektroniczny 

kontroluje rezystancję styku mikroprzełącznika, 

a odpowiednia informacja jest 

przekazywana wraz z pogorszeniem parametrów 

mikroprzełącznika. 

Sygnalizatory optyczne 

Kluczowe miejsce w systemach sygnalizowania 

pożaru zajmują sygnalizatory 

optyczne, które standardowo bazują 

na obudowie z podzespołami elektronicznymi 

wykonanej z tworzywa niepalnego. 

W górnej części obudowy są źródła światła 

w postaci diody LED. Istotną rolę odgrywa 

złącze zasilające oraz, w niektórych modelach, 

czteropozycyjny mikroprzełącznik 

do wyboru trybu pracy sygnalizatora oraz 

czasu opóźniania w odniesieniu do sygnalizatora 

„master”. Poszczególne wersje 

sygnalizatorów różnią się obszarem pokrycia, 

czyli powierzchnią, na której natężenie 

światła przekracza 0,4 lx. Wiele sygnalizatorów 

spełnia wymagania normy PN-EN 

54-23: 2010, przez co można tworzyć sieci 

sygnalizatorów pracujących synchronicznie 

lub z nastawionym opóźnieniem względem 

sygnalizatora master (od 0 s do 0, 7 s). Dostęp 

do mikroprzełącznika jest ograniczony, 

a w celu zmiany nastaw należy usunąć specjalną 

osłonę. 

Jak zatem działa typowy sygnalizator optyczny? 

Typowe urządzenie po podłączeniu 

napięcia zasilania generuje sygnał optyczny 

impulsowy o czasie rozbłysku krótszym niż 

0,2 s. Częstotliwość generowanego sygnału 

optycznego wynosi 0,56 Hz. Elementem 

generującym światło są diody LED, umieszczone 

w obudowie (kloszu) tworzącej układ 

optyczny. W zależności od wersji sygnalizatora 

(wersja z wbudowanym modułem 

synchronizacyjnym) jest możliwe tworzenie 

sieci sygnalizatorów pracujących synchronicznie 

lub z efektem fali. W przypadku 

pracy sygnalizatorów w sieci sygnalizator 

„master” wysyła impulsy synchronizacyjne 

po linii zasilającej. 

Sygnalizatory akustyczne 

Dostępne na rynku sygnalizatory akustyczne 

charakteryzują się szeroką gamą dźwiękowych 

sygnałów ostrzegawczych. Poszczególne 

modele różni przede wszystkim natężenie 

dźwięku, co pozwala na zastosowanie 

w wielu miejscach. Do obiektów o dużym 

hałasie dobiera się sygnalizatory o wyższym 

natężeniu generowanego dźwięku. W razie 

potrzeby można nabyć urządzenia z możliwością 

zaprogramowania sekwencji dźwiękowych 

oraz z kombinacją dwóch sygnałów 

o różnym dźwięku i częstotliwości. Ważny 

jest szeroki kąt propagacji oraz równomierny 

rozkład dźwięku. W niektórych modelach 

zastosowano wbudowany regulator 

Fot.: SPS ELECTRONICS 

Fot. 2. 

Ręczny ostrzegacz pożarowy Kilsen 

70 




natężenia dźwięku. Oprócz tradycyjnych 

konstrukcji z pewnością sprawdzą się obudowy 

o podwyższonym stopniu ochrony IP 

przeznaczone do pracy w trudnych warunkach. 

Centrale sterujące 

Za nadzorowanie całości pracy systemu 

wykrywania i sygnalizacji pożaru odpowiadają 

centrale sterujące. Dostępne 

na rynku urządzenia tego typu obejmują 

systemem ochrony obiekty niezależnie 

od ich wielkości. Bardziej zaawansowane 

centrale są przystosowane do współpracy 

z systemami inteligentnych budynków. 

Funkcjonalność central pozwala na sterowanie 

pracą urządzeń zewnętrznych, 

takich jak bramy pożarowe czy klapy oddymiające. 

W przypadku systemów adresowalnych 

miejsce wystąpienia pożaru 

może być bardzo dokładnie zidentyfikowane 

z dokładnością do jednego czujnika. 

Wraz z zadziałaniem alarmu centralka 

uruchomia sygnalizację oraz wyjścia 

przekaźnikowych wewnątrz centrali. Niektóre 

modele mogą być łączone z innymi 

centralkami, dzięki czemu zyskuje się 

możliwość rozbudowy systemu. Na rynku 

oferowane są centrale przekazujące również 

informacje do zewnętrznych stacji 

monitoringu. 

Ważna cecha dostępnych na rynku central 

to maksymalnie uproszczona konstrukcja. 

W większości modeli zastosowanie znajdują 

akumulatory pozwalające na pracę 

w przypadku braku zasilania. Oprócz tego 

we wnętrzu umieszczona jest płyta główna 

oraz transformator sieciowy. 

Dobierając centralę, należy pamiętać o możliwości 

współpracy z urządzeniami zewnętrznymi. 

Są to przede wszystkim czujniki 

pożarowe takie jak optyczne i jonizacyjne 

dymu, nadmiarowo-różniczkowe ciepła, 

optyczno-temperaturowe, płomienia, temperaturowo-płomieniowe, 

a także iskrobezpieczne. 

Z centralką współpracują również 

ręczne przyciski ostrzegające (wnętrzowe 

i zewnętrzne). Oprócz tego istotne są sygnalizatory 

akustyczne. 

Czułość czujników jest regulowana w odniesieniu 

do trybu nocnego i dziennego, podobnie 

jak i kompensacja zanieczyszczenia 

dla czujników optycznych. 

Dźwiękowe systemy 

ostrzegawcze (DSO) 

Zwraca się jednak uwagę, że system bazujący 

na tradycyjnych sygnalizatorach obarczony 

jest pewnymi wadami. Przede wszystkim 

rozwiązanie takie cechuje brak możliwości 

przekazania informacji na temat dróg ucieczki. 

Niemożliwe jest również przekazanie sposobu 

postępowania w przypadku zagrożenia 

oraz nie można odwołać alarmu. Jako wady 

wymienia się także nieprzekazywanie innych 

informacji oprócz alarmu. W przypadku sygnalizatorów 

akustycznych nie można określić 

rodzaju zagrożenia. 

Coraz większym uznaniem cieszą się zatem 

systemy bazujące na głośnikach, czyli 

Fot. 3. 

Sygnalizator optyczno-akustyczny 

dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO). 

To właśnie dzięki nim można przeprowadzić 

szybką i skuteczną ewakuację ludzi z obszarów 

objętych zagrożeniem. Z kolei w obiektach 

handlowych system dźwiękowy może 

być używany do innych celów, np. do przekazywania 

komunikatów, nadawania muzyki 

w tle, emitowania reklam, informowania 

o promocjach itp. O sposobie projektowania 

oraz instalowania i użytkowania systemów 

dźwiękowych mówi norma PN-EN60840 

Dźwiękowe systemy ostrzegawcze. 

Fot.: CERBEX 


Fot. 4. Centrala systemu sygnalizacji pożaru Fot. 5. Centrala Kilsen 


71




Fot.: SIEMENS 

Fot. 6. Czujka dualna Kilsen Fot. 7. Czujki dymu 

Ważne jest, aby systemy tego typu realizowały 

swoje zadanie w każdych warunkach, 

nawet podczas pożaru. Stąd też kluczową 

rolę odgrywa odpowiednia instalacja kablowa, 

która musi być odporna na wysokie 

temperatury. Projektanci uwzględniają 

podział instalacji na strefy. Urządzenia 

wzmacniające powinny być zdublowane 

oraz współpracować z zasilaniem awaryjnym. 

Oprócz tego uwzględnia się zdublowanie 

linii głośnikowej. System dźwiękowego 

ostrzegania współpracuje najczęściej 

z centralą alarmową. 

W Dźwiękowych Systemach Ostrzegania 

istotną rolę odgrywają urządzenia odpowiedzialne 

za alternatywne źródło zasilania. 

Są to przede wszystkim zasilacze, które 

podtrzymują napięcie w przypadku braku 

zasilania głównego. Odpowiednie systemy 

zasilające mają za zadanie dostarczanie 

energii elektrycznej i nadzorowanie baterii 

akumulatorów, utrzymując napięcie pracy 

buforowej. Pod uwagę muszą być wzięte 

również warunki zewnętrzne, takie jak 

temperatura otoczenia, czy też konieczność 

zasilania innych urządzeń infrastruktury. 

Zależnie od złożoności systemu zasilanie 

bazuje na napięciu jedno- lub trójfazowym. 

Połączenia stosowane w systemach DSO 

mogą być oparte na ognioodpornych światłowodach. 

Kluczową rolę odgrywają więc 

konwertery światłowodowe. 

Dźwiękowy system ostrzegawczy DSO 

uwzględnia również stacje mikrofonowe. 

Służą one do nadawania komunikatów 

słownych oraz do zdalnego wywoływania 

komunikatów cyfrowych w wybranych 

strefach systemu nagłaśniającego. 

Bardziej zaawansowane modele mają 

ekrany dotykowe. 

Ważne są wzmacniacze mocy odpowiadające 

za odpowiednie nagłośnienie wybranego 

obszaru oraz zabezpieczenia chroniące 

przed zwarciami, przesterowaniami, 

przeciążeniami oraz przed przekroczeniem 

temperatur transformatora zasilającego. 

W rozproszonych systemach ważne miejsce 

zajmują wejścia symetryczne eliminujące 

zakłócenia sieciowe. Wentylator chłodzenia 

wymuszonego w sposób automatyczny reguluje 

swoją prędkość w zależności od temperatury. 

W skład systemu wchodzą również 

rozdzielacze linii głośnikowej, a także 

kontrolery wielostrefowe. 

Kluczową rolę odgrywa ciągłe monitorowanie 

pracy systemu, zatem wszystkie urządzenia 

mają odpowiednie układy testujące. 

Instalacje głośnikowe powinny być kontrolowane. 


Fot. 8. 

Automatyczny sygnalizator Kilsen 

Podsumowanie 

Dla prawidłowej pracy każdego systemu 

sygnalizacji pożaru ważne jest, aby każdy 

etap prac, począwszy od sporządzenia 

projektu, poprzez wykonanie, kończąc 

na uruchomieniu i przygotowaniu dokumentacji 

powykonawczej był ściśle zaplanowany. 

W pierwszej kolejności powstają założenia 

techniczne systemu. Inżynierowie 

przygotowując projekt wstępny, 

przedstawiają konkretne rozwiązanie 

systemu. Istotne jest wykorzystanie 

na tym etapie cech architektonicznych 

obiektu i instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. 

Drugi etap obejmuje przygotowanie 

projektu wykonawczego. Uwzględnia 

on zarówno obliczenia, jak i szczegółowe 

informacje uwzględniające dobór 

urządzeń oraz strukturę systemu. 

Ważne są również szczegółowe plany 

obiektu, łącznie z wyznaczonymi trasami 

kablowymi. 

Trzeci etap do wykonanie instalacji, 

montaż urządzeń i wdrożenie oprogramowania, 

po czym przeprowadzane 

są odpowiednie próby i pomiary. Na 

przykład w przypadku DSO ważne jest 

określenie współczynnika zrozumiałości 

mowy oraz poziomu ciśnienia akustycznego. 

Ostatni etap to sporządzenie dokumentacji 

powykonawczej, uwzględniającej 

wszelkie zmiany w stosunku 

do projektu wykonawczego. 


72 




Instalacje odgromowe 

w ochronie przeciwpożarowej 

Bezpieczeństwo przeciwpożarowe wymaga uzbrojenia budynku w różne wyspecjalizowane 

instalacje, w tym instalację odgromową, odpowiadającą za ochronę życia i dóbr materialnych. 

Fot. 1. 

Fragment instalacji odgromowej 

gazociągu, z masztem 

wysokości 10 m 

Formalnie zakres ochrony odgromowej 

dla obiektu budowlanego określa 

norma PN-EN 62305 – wg interpretacji 

prawnej Polskiego Komitetu Ochrony 

Odgromowej SEP – obowiązująca. 

Oznacza to, że uczestnicy procesu 

budowlanego muszą ją stosować pod 

rygorem odpowiedzialności zawodowej 

i karnej. Analiza ryzyka punktem 

wyjścia w projektowaniu instalacji odgromowych 

w odniesieniu do wcześniejszej 

PN-86/E-05003 Norma PN- 

EN 62305 wprowadziła istotne zmiany 

w projektowaniu i wykonawstwie. Nowością 

są klasy ochrony odgromowej 

LPS, do których kwalifikuje się obiekty 

budowlane. Klasa określana na podstawie 

analizy ryzyka (opisana w zeszycie 

nr 2) decyduje o zagęszczeniu i stopniu 

skomplikowania instalacji. Jak do tej 

pory jest to jedyna formalna metoda 

obliczeniowa, krytykowana przez środowisko 

branżowe oczekujące wprowadzenia 

metod alternatywnych. 

Podstawowe elementy 

Instalacja odgromowa obejmuje trzy podstawowe 

strefy. Pierwsza w postaci zwodów poziomych 

i pionowych odbiera wyładowanie atmosferyczne 

na dachu. Druga strefa odprowadza 

prądy piorunowe do ziemi za pomocą elementów 

mocowanych na ścianach. Trzecia strefa 

rozprasza prądy piorunowe w ziemi za pomocą 

uziomów. Dla wyznaczania stref ochronnych 

na dachu stosuje się znane od dawna trzy metody: 

toczącej się kuli, kąta ochronnego i siatki 

zwodów (dwie ostatnie mają zastosowanie 

ograniczone). Norma PN-EN 62305 podaje 

nowe parametry dotyczące stref ochronnych, 

jak również przewodów odprowadzających, 

zależne m.in. od klasy LPS. Aktualizacja normy 

PN-EN 62305 z 2011 r. zawiera uproszczone 

algorytmy do obliczeń niezbędnych odstępów 

izolacyjnych, które muszą być zachowane 

pomiędzy elementami instalacji odgromowych 

a osłonami i obudowami metalowymi powiązanymi 

z urządzeniami elektrycznymi. 

Materiały 

Kształt przewodów, przekroje i parametry materiałów 

dopuszczonych do zastosowania w instalacjach 

odgromowych określa PN-EN 62305. 

Dopuszcza się wykorzystanie takich materiałów, 

jak: miedź lita, miedź ocynkowana (min. 1 mm), 

aluminium, stop aluminium, stal ocynkowana 

ogniowo, stal nierdzewna. Ze względu na kształt 

materiału do przewodów odprowadzających 

Fot. 2. 

Przykład instalacji odgromowej na 

dachu budynku 

stosuje się taśmy, pręty, linki, druty. Minimalne 

przekroje dla każdego rodzaju materiału szczegółowo 

opisane są w normie: dla prętów 200 mm 2 , 

linek, taśm i drutów 50/78 mm 2 . Minimalna 

średnica drutu niezależnie od materiału wynosi 

8 mm. Stosowanie różnych materiałów wchodzących 

ze sobą w korozję wymaga zastosowania 

złączy z przekładkami z materiału izolującego 

elektrochemicznie, np. z mosiądzu. 

Dokumentacja dotycząca 

instalacji odgromowej 

Dla realizacji inwestycji niezbędny jest projekt budowlany, 

a w razie potrzeby także projekt wykonawczy. 

Po zakończeniu inwestycji wykonawca 

przygotowuje: projekt powykonawczy, certyfikaty, 

atesty, metrykę urządzenia piorunochronnego 

i protokoły z pomiarów pomontażowych. Po 

odbiorach inwestora obiekt zostaje zgłoszony 

do Nadzoru Budowlanego. Po uzyskaniu pozwolenia 

na użytkowanie użytkownik obiektu 

obowiązany założyć książkę obiektu budowlanego 

i przechowywać ją razem z dokumentacją 

powykonawczą przez cały czas życia obiektu. 

W książce obiektu budowlanego użytkownik ma 

obowiązek prowadzenia tabeli okresowych kontroli 

stanu technicznego budynku i opracowań dotyczących 

danego obiektu (tablica 4KOB). Instalacje 

odgromowe w trakcie eksploatacji podlegają 

oględzinom i przeglądom. Na przukład dla klasy 

LPS III i IV oględziny przeprowadza się co 2 lata, 

a pełne sprawdzenie – co 4. 

Ochrona odgromowa dostosowana w dzisiejszych 

czasach do wymogów Unii Europejskiej 

jest bardzo wyspecjalizowaną branżą 

pełniącą w odniesieniu do obiektu budowlanego 

funkcje bezpieczeństwa, w tym funkcję 

przeciwpożarową. 

Tekst opracowano na podstawie normy 

PN-EN 62305 

Tadeusz Masłowski, 

ELKO-BIS 


Fachowy Elektryk 6 • 2015 

73

SAMOCHÓD 


Leasing samochodu dla fachowca 

Na etapie wyboru sposobu finansowania samochodu warto rozważyć leasing, który niejednokrotnie 

jest lepszą alternatywą dla kredytu. 

Zgodnie z przepisami prawa w ramach 

leasingu jedna ze stron umowy 

(finansujący, leasingodawca) przekazuje 

drugiej stronie (korzystającemu, 

leasingobiorcy) prawo do korzystania 

z określonej rzeczy na pewien uzgodniony 

w umowie leasingu okres w zamian 

za ustalone ratalne opłaty (raty 

leasingowe). 

Jako najważniejsze korzyści z leasingu 

należy wymienić niewielkie zaangażowanie 

własnego kapitału, optymalizację 

obciążeń podatkowych oraz możliwość 

rozliczenia podatku VAT. 

Leasing a kredyt 

W przypadku kredytu kredytobiorca 

staje się prawowitym właścicielem 

pojazdu, natomiast w leasingu bez 

klauzuli dotyczącej wykupu pojazdu 

leasingobiorca nie ma możliwości wykupienia 

go na własność, a przez cały 

okres użytkowania właścicielem samochodu 

jest leasingodawca. Można kredytować 

pojazd niezależnie od źródła 

nabycia, z kolei w leasingu zazwyczaj 

nabywane są samochody na fakturę 

VAT. Leasingobiorca nie może sprzedać 

pojazdu lub wymienić go na inny. 

Fot.: MODUL-SYSTEM 

Fot. 1. 

Kredytodawcy oferują większą swobodę 

w spłacie kredytu, a podmioty biorące kredyt 

mogą rozłożyć raty na dłuższe okresy lub 

skrócić spłacanie kredytu. 

W przypadku firm za leasingiem przemawia 

kilka innych zalet. Przede wszystkim istotne 

jest szybsze i wygodniejsze uzyskanie środków 

na zdobycie pojazdu. Zawarcie umowy 

leasingowej wymaga mniej formalności, opłaty 

są stałe i niezmienne oraz nie ma potrzeby 

angażowania zbyt dużych środków własnych. 

Oprócz tego można obniżyć podstawę opodatkowania 

i przenieść opłaty dotyczące napraw 

technicznych pojazdu na leasingodawcę. 

Parametry leasingu 

Na etapie wyboru leasingu bierze się pod uwagę 

kilka parametrów. Leasing to zobowiązanie 

finansowe, które jest zawierane na kilka lat, 

dlatego też trzeba dokładnie dobrać poszczególne 

parametry leasingu, aby były one dogodne 

przez cały okres eksploatacji pojazdu. 

Ważna jest więc liczba rat, łączny czas leasingowania, 

wkład własny, a także ubezpieczenie 

i ewentualna możliwość przewalutowania. 

Najczęściej przewiduje się leasingowanie 

pojazdu na 10, 24, 36, 48 lub 60 miesięcy. 

Wraz ze wzrostem czasu trwania umowy leasingowej 

rośnie całkowity jego koszt. Warto 

Samochód można uznać za narzędzie w pracy fachowego elektryka 

zatem tak dobierać okres leasingowania, aby 

miesięczny koszt zbytnio nie obciążał naszego 

budżetu. Wysokość rat wylicza się w oparciu 

o całkowity koszt leasingu. 

Wspomniany już całkowity koszt leasingu 

może objąć również pakiety ubezpieczeniowe. 

Mówiąc o całkowitym koszcie leasingu, 

trzeba mieć na uwadze, że każda umowa jest 

inna. Na przykład niższa rata może pociągać 

za sobą wyższą kwotę wykupu. Te wszystkie 

aspekty trzeba dokładnie rozważyć. 

Istotna jest wysokość oprocentowania, a więc 

koniecznie należy sprawdzić, co może wpływać 

na wysokość raty. Sprawdźmy zatem, 

jaki wskaźnik bierze się przy tym pod uwagę. 

W zakresie ubezpieczenia niejednokrotnie leasingodawca 

oferuje pakiet ubezpieczeń i może 

zdarzyć się, że jest ono wyższe od ubezpieczenia, 

jakie uzyskujemy na „wolnym rynku”. 

Jednak nie zawsze taki scenariusz musi się 

sprawdzić, bowiem wielu leasingodawców 

ma wynegocjowane indywidualne stawki. 

Atrakcyjniejsze może okazać się korzystanie 

z leasingu w innej walucie w przypadku, gdy 

np. uzyskujemy dochód w walucie innej niż 

złotówki. Wynika to z wahań kursów walut. 

Opłaty 

Decydując się na leasing, będzie trzeba ponieść 

dodatkowe koszty i prowizje nie będące 

ratami leasingowymi. Są to głównie dodatkowe 

opłaty za operacje takie jak np. cesja 

umowy leasingowej na osobę trzecią, zmiany 

w umowie (w przypadku zmiany terminu 

spłaty itp.). Niejednokrotnie opłaty dotyczą 

sankcji, które leasingobiorca musi ponieść 

w określonych sytuacjach. Opłata za wezwanie 

do zapłaty czy odnowienie umowy po wypowiedzeniu 

to tylko niektóre czynności, które 

mogą wymagać dodatkowych kosztów. 

Trzeba więc dokładnie przestudiować tabelę 

opłat i prowizji, aby wiedzieć, za co będzie 

trzeba zapłacić dodatkowo. 

Leasing a podatek VAT 

Obecnie odliczanie podatku VAT od samochodów 

osobowych w leasingu będzie możliwe 

zależnie od tego, w jaki sposób pojazd będzie 


SAMOCHÓD 


użytkowany w firmie. Przy samochodach 

używanych na potrzeby służbowe i niezwiązane 

z działalnością gospodarczą (tzw. sposób 

mieszany) użytkownik może odliczyć jedynie 

50% kwoty podatku VAT od raty leasingowej 

lub od innych opłat w ramach umowy. Należy 

pamiętać, że nie ma przy tym limitu kwotowego, 

przez co kwota ta będzie mogła być 

odliczana przez cały okres trwania leasingu 

od każdej faktury otrzymanej przez leasingodawcę. 

Ograniczenie w wysokości 50% odliczenia 

obejmuje również wydatki dotyczące 

bieżącej eksploatacji samochodu. 

Jeżeli samochód osobowy służy właścicielowi 

firmy tylko w ramach prowadzonej działalności 

gospodarczej, może on odliczyć pełny 

podatek 023, przebiegu pojazdu dla celów podatków 

VAT. Ważne jest przy tym opracowanie 

regulaminu wykorzystywania samochodu 

w firmie. 

Instalatorzy często używają samochodów potocznie 

nazywanych ciężarowymi na potrzeby 

prowadzonej działalności, zatem zgodnie 

z literą ustawy o podatku VAT są to samochody, 

których konstrukcja wyklucza ich użycie 

do celów niezwiązanych z działalnością 

gospodarczą podatnika lub powoduje, że ich 

użycie do celów niezwiązanych z działalnością 

gospodarczą jest nieistotne. W przypadku 

tych pojazdów nie ma obowiązku prowadzenia 

ewidencji przebiegu pojazdu ani ich zgłaszania 

w urzędzie skarbowym na formularzu 

VAT-26. W myśl ustawy chodzi m.in. o pojazdy 

samochodowe, inne niż samochody osobowe, 

które mają jeden rząd siedzeń oddzielonych 

od części przeznaczonej do przewozu 

ładunków ścianą lub trwałą przegrodą. Oprócz 

tego są to auta klasyfikowane na podstawie 

przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: 

wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią 

przeznaczoną do przewozu ładunków. Chodzi 

również o pojazdy samochodowe, inne niż 

samochody osobowe, mające kabinę kierowcy 

z jednym rzędem siedzeń oraz nadwozie 

przeznaczone do przewozu ładunków jako 

konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu. 

Leasing operacyjny vs. finansowy 

W leasingu operacyjnym koszt uzyskania 

przychodu stanowi czynsz inicjalny, czyli 

pierwszą wpłatę oraz wszystkie raty leasingowe. 

Tym sposobem podatek VAT jest obliczany 

i płacony w odniesieniu do kwot faktury. 

Nie ma więc możliwości amortyzowania środka 

trwałego, który jest przedmiotem umowy. 

Fot.: MODUL-SYSTEM 

Fot. 2. 

Przykład elementów zabudowy samochodu serwisowego 

W leasingu finansowym leasingobiorca może 

amortyzować przedmiot umowy, a do kosztów 

zalicza się tylko część odsetkową raty. 

W leasingu finansowym w przeciwieństwie do 

leasingu operacyjnego podatek VAT jest 

płacony od całości transakcji już na początku. 

Podatek VAT nie będzie naliczony wyłącznie 

od czynszu inicjalnego, ale również 

od wszystkich płatności z góry. 

Korzystając z leasingu operacyjnego, koszt 

samochodu można rozliczyć już po 2-3 latach. 

Leasing operacyjny jest dobrym rozwiązaniem, 

jeżeli planowany jest zakup samochodu 

o dużej wartości. Nabywając takie auto za 

gotówkę, w formie leasingu finansowego lub 

kredytu można naliczyć koszty amortyzacji 

wyłącznie do wartości 20 tys. EUR. Powyżej 

tej wartości kwoty nie stanowią kosztu. W leasingu 

operacyjnym cała kwota stanowi koszt 

użytkowania samochodu. Leasing operacyjny 

to dobre rozwiązanie, jeżeli chce się uniknąć 

naliczenia podatku VAT w pełnej wysokości 

w momencie zakupu/dostawy środka trwałego 

oraz gdy chce się „wrzucić” w koszt czynsz 

inicjalny. 

Z kolei kiedy będzie atrakcyjniejszy leasing 

finansowy? Warto przypomnieć, że leasing 

operacyjny z racji tego, że ze względów podatkowych 

jest to usługa, to trzeba uwzględnić 

podatek w wysokości 23%. Z kolei leasing 

finansowy jest dostawą towarów, przez co 

taką stawką objęty jest przedmiot leasingu. 

Jest to również istotne przy finansowaniu samochodów, 

na które wystawia się tylko fakturę 

z VAT „zwolnionym”. W takim przypadku 

leasing operacyjny byłby droższy o 23%. Przy 

leasingu finansowym podatek VAT zostanie 

doliczony wyłącznie do części odsetkowej 

raty. Oprócz tego leasing finansowy będzie 

lepszym rozwiązaniem w przypadku przedsiębiorców, 

którzy chcą skorzystać z tzw. 

„uprzywilejowanej” amortyzacji. Chodzi tu 

np. o amortyzację tzw. „małych podatników” 

oraz o amortyzację o podwyższonej stawce 

stosowanej w odniesieniu do przedmiotów 

używanych. Warto podkreślić, że umowa 

leasingu finansowego może być zawierana 

na bardzo krótki okres (np. 12 m-cy). Wspomniana 

już możliwość naliczenia podatku 

VAT od całej wartości leasingu i odsetek już 

na początku może być istotna dla niektórych 

przedsiębiorców. 

Podsumowanie 

W wielu przypadkach leasing samochodowy 

może oferować lepsze warunki finansowe niż 

kredyt. Należy jednak pamiętać, że dla osób 

prywatnych kredyt będzie jednak lepszym 

rozwiązaniem, choć na rynku dostępne są 

oferty tzw. leasingu konsumenckiego. Leasing 

powstał dla właścicieli firm, którzy potrzebują 

samochodów jako narzędzia pracy. Na etapie 

wyboru odpowiedniej oferty leasingu trzeba 

mieć na uwadze fakt, że leasingodawcy bardzo 

często zawyżają wartości samochodów, 

przez co zwiększają swoje zyski. 

Jacek Piotrowski 


75

POMIARY 


Multimetry cyfrowe 

Odpowiednie przyrządy pomiarowe pozwalają na pomiar podstawowych wielkości 

elektrycznych, co jest konieczne podczas diagnostyki instalacji i urządzeń 

elektroenergetycznych. Szereg pomiarów wykonuje się na etapie odbioru instalacji 

elektrycznych. 

Fot.: FLUKE 

Fot. 1. 

Połączenie multimetru i kamery termowizyjnej w jeden multimetr termiczny 

umożliwia szybsze i dokładniejsze rozwiązywanie problemów – z użyciem 

jednego przyrządu, bez konieczności wracania po kamerę do samochodu 

czy biura albo oczekiwania na specjalistę ds. termografii 

Nowoczesne przyrządy pomiarowe 

znacznie różnią się od urządzeń, które 

używane były jeszcze kilkanaście lat 

temu. Producenci zaczynają stosować 

w coraz szerszym zakresie ekrany dotykowe, 

które upraszczają obsługę. 

Nowe generacje ekranów dotykowych 

mają większe rozdzielczości, poprawiające 

czytelność interfejsu obsługi, 

są bardziej odporne na warunki środowiskowe 

a wielodotyk zwiększa intuicyjność obsługi. 

Nowymi rozwiązaniami są systemy bezprzewodowe 

pozwalające łączyć ze sobą różne przyrządy, 

dzięki czemu można rozszerzać możliwości 

pomiarowe, łącząc mierniki w bardziej rozbudowane 

systemy pomiarowe. Bezprzewodowe 

przyrządy pracując w grupie, bazują na elementach 

w postaci modułów pomiarowych. Do tego 

dochodzi jeszcze współpraca z urządzeniami 

mobilnymi, co dodatkowo zwiększa elastyczność 

systemu. Dzięki technologiom bezprzewodowym 

dane są przesyłane do komputera. Wyniki 

pomiarów mogą być wyświetlane za pomocą 

aplikacji mobilnych, w tym bazujących na systemie 

Android, lub obrabiane przez dedykowane 

oprogramowanie komputerowe. Przydatne 

rozwiązanie stanowi możliwość wyodrębnienia 

sporadycznych zdarzeń lub rejestrowanie ewentualnych 

wahań sygnałów przy użyciu dziennika 

modułów. Podczas pomiarów jest możliwa rozmowa 

wideo pracownika w terenie z pozostałymi 

członkami zespołu pomiarowego. 

Kombajny pomiarowe 

Dużym uznaniem wśród elektryków cieszą 

się wielofunkcyjne przyrządy, bardzo często 

nazywane kombajnami pomiarowymi. 

Mierniki tego typu są niezastąpionym narzędziem 

podczas pomiarów odbiorowych 

instalacji elektrycznych. 

Typowe urządzenie mierzy impedancję 

pętli zwarciowej, parametry wyłączników 

RCD, rezystancję izolacji i uziemienia oraz 

ciągłość połączeń ochronnych i wyrównawczych. 

W nowoczesnych miernikach instalacji 

elektrycznych uwzględnia się ergonomiczne 

i wytrzymałe obudowy. Standardowo 

może być przeprowadzony automatyczny 

pomiar rezystancji izolacji przewodów lub 

kabli 3-, 4- lub 5- żyłowych, przy użyciu dodatkowej 

przystawki. Pomiar rzeczywistego 

czasu i prądu zadziałania wyłącznika RCD 

odbywa się przy jednorazowym uaktywnieniu 

różnicówki. Typowe przyrządy pozwalają 

na pomiary rezystancji izolacji napięciem: 

50, 100, 250, 500, 1000 lub 2500 V. 

Interesujące rozwiązanie stanowi możliwość 

analizowania jakości zasilania. Mierzone są 

więc wszelkie anomalie napięciowe. Niektóre 

modele rejestrują napięcia, prądy i związane 

z nimi harmoniczne, a także moc czynną i bierną. 

Dzięki funkcji Live Circuit użytkownik 

wie o obecności napięcia w obwodzie. Można 


POMIARY 


mierzyć wskaźnik THD napięć i prądów dla 

wszystkich faz, a dzięki dodatkowym przystawkom 

odbywa się pomiar temperatury i wilgotności 

powietrza oraz natężenia oświetlenia. 

Mierniki cęgowe 

Na rynku pojawiły się mierniki cęgowe, 

wyposażone w dodatkowy odbiornik, dzięki 

czemu wynik jest odczytywany w odległości 

nawet do 100 m od miejsca pomiaru. 

Niektóre przyrządy odczytują wyniki z kilku 

odbiorników. Uzyskane dane można przesłać 

do komputera za pomocą portu USB. 

Na uwagę zasługuje funkcja THD-F%, czyli 

natychmiastowa ocena zawartości harmonicznych 

w mierzonych przebiegach napięciowych 

i prądowych. Jest ona definiowana 

jako stosunek sumarycznej, rzeczywistej 

wartości skutecznej wszystkich harmonicznych 

do rzeczywistej wartości skutecznej, 

odpowiadającej częstotliwości podstawowej. 

Niektóre modele mierników cęgowych zaprojektowano 

z myślą o elektrykach pracujących 

przy serwisowaniu urządzeń i maszyn elektrycznych, 

zwłaszcza w przemyśle. Stąd też 

przydadzą się modele przyrządów o niewielkich 

rozmiarach. Na uwagę zasługują swobodne, 

otwarte cęgi, które są połączone z przyrządem 

za pomocą elastycznego przewodu. 

Dla bezpieczeństwa miernika przewidziano 

ochronę przed przeciążeniem, wynoszącą np. 

600 V DC/AC rms podczas pomiaru ACV 

oraz 720 V DC/AC rms przy użyciu cęgów. 

Za pomocą cęgów można przeprowadzić również 

pomiar częstotliwości. 

Fot.: SONEL 

Fot. 2. 

Specjalne analizatory jakości zasilania 

są przeznaczone do montażu na słupach 

Interesujące rozwiązanie stanowi podwójny 

wyświetlacz zapewniający czytelność danych. 

Jest wyświetlana jednocześnie częstotliwość 

oraz wartość zmierzonego napięcia 

lub prądu. Istotną rolę odgrywa pomiar rzeczywistej 

wartości skutecznej (TrueRMS) 

oraz możliwość szybkiego przejścia do pomiaru 

częstotliwości podczas analizy wartości 

prądu lub napięcia. Przyda się także pomiar 

napięcia o niskiej impedancji wejścia. 

Warto zwrócić uwagę na mierniki z cęgami 

zbudowanymi w oparciu o cewkę Rogowskiego. 

Jest ona elementem sztywnych cęgów 

pomiarowych. W niektórych urządzeniach 

przewidziano cęgi o grubości wynoszącej 

zaledwie 10 mm, dzięki czemu można łatwo 

wykonać pomiary w szafach sterowniczych 

i w tablicach rozdzielczych oraz innych 

w miejscach o ograniczonej ilości przestrzeni. 

Cęgi o zmniejszonych rozmiarach sprawdzają 

się także przy diagnozowaniu usterek 

w urządzeniach elektrycznych, gdzie połączenia 

bazują na kablach połączonych w wiązki. 

Oczywiście za pomocą mierników cęgowych 

jest możliwy pomiar mocy i współczynnika 

PF. Analizie poddaje się charakter obciążenia. 

Niektóre mierniki cęgowe mierzą rezystancję 

uziemienia bez rozłączania systemu uziemiającego 

z możliwością wykonania testu wstępnego. 

Z kolei w warunkach przemysłowych 

ważną rolę odgrywa filtrowanie szumów. 

Wynikom pomiarów jest przypisany czas ich 

wykonania. Niejednokrotnie przewiduje się 

możliwość pomiaru prądu upływu TRMS 

od 0,5 mA rms do 35 A rms oraz rezystancji 

uziemienia od 0,05 Ω do 1500 Ω. 

Dzięki eliptycznemu kształtowi szczęk zyskuje 

się dostęp do przewodów i płaskowników uziemiających 

o szerokości do 50 mm. Spektrum 

zastosowania mierników cęgowych jest bardzo 

szerokie. Pomiary rezystancji uziemienia przeprowadza 

się bowiem w budynkach, na słupach 

linii energetycznych, a także na masztach nadajników 

RF. Mierniki tego typu niejednokrotnie 

są używane w procesach związanych z kontrolą 

i weryfikacją ochrony systemów piorunochronnych 

i dowolnych instalacji, gdzie może być 

generowany prąd w pętli. W nowoczesnych 

miernikach cęgowych, również tych, które są 

przeznaczone do pomiaru rezystancji uziemie- 

Fot.: BIALL 

Fot.: LŁ 

Fot.: MERSERWIS 

Fot. 3. 

Nowoczesne mierniki cęgowe 

stanowią uniwersalne 

przyrządy pomiarowe 

Fot. 4. 

Zastosować można również zewnętrzne 

cęgi 

Fot. 5. 

Niektóre mierniki cęgowe mogą współpracować 

z aplikacjami instalowanymi na urządzeniach 

typu: smartphone, IPhone, IPad 


77

POMIARY 


Fot.: TOMTRONIX 

Fot. 6. 

Przyrządy wielofunkcyjne to wygoda wynikająca z możliwości wykonania 

wielu pomiarów za pomocą jednego miernika 

nia, w dużej mierze stawia się na odpowiednią 

konstrukcję cęgów. Stąd też niejednokrotnie 

uwzględnia się płaskie powierzchnie w miejscu 

otwierania, by nie dochodziło do gromadzenia 

się zabrudzeń. Szczęki mają pewne zazębienie. 

W niektórych modelach przewidziano funkcję 

pomiaru prądu True RMS. O przekroczeniu 

granic prądu użytkownik jest informowany za 

pomocą sygnału dźwiękowego. 

Inne przyrządy pomiarowe 

Podczas diagnostyki urządzeń i instalacji elektrycznych 

bardzo często stosowane są analizatory 

jakości zasilania. W nowoczesnych urządzeniach 

tego typu ważna jest rejestracja szybkich 

zmian w napięciu. Oprócz tego można analizować 

sygnały sterujące. Minimalny czas zmiany, 

która może być zarejestrowana wynosi 650 ns. 

Niektóre modele spełniają standardy wieloarkuszowej 

normy IEC 61000 dla analizatorów 

klasy A. Dotyczy to niepewności pomiarowych, 

metod pomiarowych oraz synchronizacji czasu 

z sygnałem wzorcowym. Urządzenie może 

pracować w sieciach jednofazowych, dwufazowych 

ze wspólnym przewodem N, trójfazowych 

Fot.: SONEL 

Fot. 7. W nowoczesnych lokalizatorach 

uwzględnia się odbiornik i nadajnik. 

Odbiornik lokalizatora pozwala na 

wykrywanie i śledzenie trasy rur, 

kabli oraz innych obiektów infrastruktury 

podziemnej, przez którą 

może przepływać prąd 

gwiazdowych z i bez przewodu N, trójfazowych 

o układzie trójkąta oraz napięcia stałego. 

Interesujące rozwiązania stanowią przyrządy 

pozwalające na lokalizowanie kabli 

i infrastruktury podziemnej. W nowoczesnych 

lokalizatorach uwzględnia się odbiornik 

i nadajnik. Odbiornik lokalizatora pozwala 

na wykrywanie i śledzenie trasy rur, kabli oraz 

innych obiektów infrastruktury podziemnej, 

przez którą może przepływać prąd. Dla szerokiego 

spektrum zastosowań do dyspozycji jest 

ponad kilkadziesiąt częstotliwości oraz kilka 

trybów pracy. Kluczową rolę odgrywa funkcja 

pomiaru szumów. Urządzenie analizuje wybrane 

częstotliwości, wskazując te, które będą 

najbardziej użyteczne w prowadzonej lokalizacji, 

przy jednoczesnym odrzuceniu częstotliwości 

nie zalecanych na danym terenie. 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

mierniki pola magnetycznego umożliwiające 

pomiar pól magnetycznych i elektrycznych 

wywołanych przez niskie częstotliwości. 

Wyniki pomiarów są wyświetlane jako wartości 

bezwzględne oraz względne (procentowo). 

W niektórych przyrządach pomiarowych 

przewidziano odwzorowanie zmian pól 

magnetycznych lub elektrycznych w funkcji 

czasu lub częstotliwości (FFT). 

Udarowe mierniki uziemień pozwalają na pomiar 

impedancji uziemienia, zapewniając warunki 

zbliżone do tych, jakie występują podczas 

wyładowań atmosferycznych. Standardowe 

modele przyrządów mają wartość szczytową 

1 sA przy napięciu wynoszącym 1 kV. Parametry 

czasowe większości modeli spełniają wymagania 

normy PN-92/E-04060 i PN-EN 60060- 

2:2000. Udarowe mierniki uziemień są używane 

podczas diagnostyki instalacji odgromowych. 

Kluczowe pozostają bowiem obiekty, które podlegają 

obostrzonej i specjalnej ochronie odgromowej. 

Chodzi przede wszystkim o stacje paliw 

i gazów, a także zakłady i magazyny, na przykład 

z branży chemicznej i drzewnej. 

Warto zwrócić uwagę na przyrządy do pomiaru 

przekładni transformatorów mogące mierzyć 

uchyb kątowy napięcia oraz magnesowanie. Jak 

wiadomo, współczynnik przekładni transformatora 

to stosunek liczby uzwojeń wysokiego 

napięcia do liczby uzwojeń niskiego napięcia. 

Dzięki przyrządom pomiarowym jest możliwy 

automatyczny mnożnik w formularzu zapewniający 

bezpośrednie porównanie ze współczynnikiem 

umieszczonym na tabliczce znamionowej. 



WARSZTAT 


Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN 

 

• wymiary: 450 x 360 x 106 

• izolacja dwuwarstwowa 

• walizka transportowa 

• izolacja 1000V 

• waga: 2,2 kg 

• IEC 60900 

 

• zasilanie 18V 

• zakres pracy 6-150 mm² 

• 

• akumulator, pojemnik na matryce 

• oprogramowanie 

PROMOCJA 

Model Ilość narzędzi Cena netto 

251600 16 sztuk 1500 zł 

 

• 

• maty i klamry izolacyjne 

• 

• 

• torba transportowa 


• IEC 60900 

Model Zakres Cena netto 

APEM354 6-150 mm² 5200 zł 

 

• szybkie rozwijanie i zwijanie za obrotnicy kasetowej 

• 

• 

• solidna tworzywowa obudowa 

• 


396004 11 sztuk 1100 zł 

 

• izolacja 1000V 


• IEC 609000 

Model Długość Cena netto 

10013 20m 500 zł 

 

• 

• 


TNH4 28 sztuk 1700 zł 

Model Długość Cena netto 

Z-300 16-95 mm² 2100 zł 

www.energotytan.pl 


79

WARSZTAT 


Profesjonalne wycinaki do otworów 

z ENERGOTYTANU 

Przedstawione poniżej narzędzia służą do wycinania otworów w blachach rozdzielnic, pulpitów 

sterowniczych, obudów urządzeń itp., służących do mocowania dławnic, przycisków sterowniczych, 

lampek sygnalizacyjnych, manipulatorów oraz przyrządów pomiarowych. 

Fot. 1. Fot. 2. 

Urządzeniem bardzo przydatnym 

i zwiększającym wydajność podczas 

otworowania jest napęd hydrauliczny 

lub akumulatorowy (fot. 1), 

który zastępuje standardową ułożyskowaną 

śrubę pociągową. Wycięcie 

otworu w takim przypadku polega 

na wywierceniu w danym elemencie otworu 

Ø10 mm służącego do przełożenia trzpienia 

pociągowego tzw. „pilota”, a następnie 

umieszczenie na nim stempla i matrycy 

właściwego rozmiaru. Wciąganie trzpienia 

pociągowego powoduje wycięcie idealnego 

otworu. Wycinaki firmy Energotytan służą 

do wycinania otworów okrągłych (tab. 1), 

kwadratowych (fot. 2), prostokątnych oraz 

specjalnych w blachach stalowych St37 

do grubości 3 mm oraz w stali szlachetnej 

VA do grubości 2 mm. 

W przypadku hydrauliki cały proces wycinania 

otworu zostaje uproszczony do za- 

Fot. 3. 

Fot. 4. Fot. 5. 


WARSZTAT 


PROMOCJA 

Fot. 6. 

Tabela 1. Rozmiary i typy wycinaków okrągłych z ENERGOTYTANU 

Średnica Ø PG ISO STANDARD PS PSVA 

15,2 mm PG9 BLR-15,2 BLR-15,2PS BLR-15,2PSVA 

16,2 mm M16 BLR-16,2 BLR-16,2PS BLR-16,2 PSVA 

18,6 mm PG11 BLR-18,6 BLR-18,6PS BLR-18,6 PSVA 

20,4 mm PG13 M20 BLR-20,4 BLR-20,4PS BLR-20,4 PSVA 













łożenia stempla i matrycy i uruchomienia 

układu. W ofercie firmy dostępne są nowoczesne 

ręczne napędy hydrauliczne z głowicą 

czołową, obrotową, ultralekką aluminiową 

głowicą z systemem 3D (fot. 3, 4) oraz 

zewnętrzne hydrauliczne głowice wycinające, 

które są kompatybilne ze wszystkimi 

pompami nożnymi, ręcznymi i elektrycznymi 

firmy Energotytan (fot. 5). 

W zależności od modelu stempla i matrycy 

odpad technologiczny jest rozcinany 

na dwie (system STANDARD) lub trzy 

części (system PS i PSVA), co znacznie ułatwia 

i przyśpiesza jego usuwanie w matrycy 

podczas pracy (fot. 6). Dodatkowym atutem 

wycinaków z Energotytanu jest możliwość 

centrycznego ustawiania i wykonywania 

Fot. 7. 

otworów dzięki umieszczonym symetrycznie 

punktom na każdym wycinaku. Jest to 

szczególnie przydatne w przypadku wycinania 

większej liczby otworów w linii prostej 

lub przy skomplikowanym rozłożeniu aparatury 

na pulpitach sterowniczych. 

Wycinaki podzielone są na zestawy walizkowe 

ze względu na rozmiary otworów 

oraz rodzaj otworowanej stali. Realizowane 

są także zamówienia pojedynczych i nietypowych 

rozmiarów. Przykładowy zestaw 

mechaniczno-hydrauliczny PG pokazano na 

fot. 7. Szczegółowy opis wszystkich przedstawionych 

urządzeń można znaleźć na stronie 

producenta. 

Adrian Zając 

www.energotytan.com 


81

POZYTYWNE WIBRACJE 


••• 

W autobusie: 

– Proszę bilet do kontroli. 

– Nie mam. A pan mi pokaże swój bilet? 

– Przecież jestem kontrolerem! 

– A ja, kurka wodna, elektrykiem. Myśli pan, że 

mógłbym nie płacić za prąd? 

••• 

Z zeszytu szkolnego: 

Chłop tak pokochał ziemię, że na jej łonie robił wszystko. 

••• 

– Dlaczego transformatory energetyczne są 

zaliczane do maszyn elektrycznych? 

– Bo stoją na kółkach! 

••• 

Wakacje za pasem 

Na jakie pytanie pracodawcy musi być 

przygotowany w rozmowie rekrutacyjnej elektryk? 

– Jak pan sobie radzi z napięciem? 

••• 

Policja zrobiła obławę. Zamknęli dla ruchu jedną ulicę 

i przesłuchiwali przechodniów. 

– Pana zawód? 

– Księgowy... 

– Następna! 

– Krawcowa. 

– A Pani? 

– A ja... chodzę tak sobie od latarni do latarni... 

– Pisz! Kobieta – elektromonter! 

••• 

Zeus też był elektrykiem. 

••• 

– Czy mieszkańcy Marsa boją się prądu? 

– Tak, bo nie mają uziemienia. 

••• 

– Dlaczego w Wąchocku rozłożono siatkę pod linią 

wysokiego napięcia? 

– Żeby napięcie nie spadło. 

••• 

– Dlaczego Twój Edek tak lubi torty? 

– Jest elektrykiem i mówi, że nie ma to, jak 

solidna masa. 


Limonka - nr 53 

Lawenda - nr 54 Satynowy turkus - nr 59 

Perłowa czerwień - nr 55 

Burgund - nr 58 

Wenge - nr 57 

Tytan Tt strukturalny - nr 56 

Nowe 

KOLORY 

Seria Karo to produkty, gdzie wyraziste kształty 

mechanizmów kontrastują z subtelnymi liniami ramek. 

To wyważona propozycja dla osób, które chcą by osprzęt 

w ich domu stanowił ozdobę ściany. 

Zdecydowany charakter i dynamikę we wnętrzu 

wprowadzą ramki w modnych, zdecydowanych kolorach. 

Dzięki nim w Twoim domu zagoszczą odważne 

trendy projektowe. Efektownie będą prezentowały 

się produkty w ramkach w kolorze wenge i tytanu 

strukturalnego, które rów nież wzbogaciły ofertę 

serii KARO. 

Z.S.E. OSPEL S.A., ul. Gówna 128, 

Wierbka 42-436 Pilica 

tel./fax: 32 67 37 106 do 110, 

fax: 32 75 08 499 

e-mail: oce@ospel.com.pl 

www.ospel.com.pl 

www.facebook.com/OspelIdealnePolaczenie

Fachowy Elektryk 3/2016

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?