Fachowy Dekarz & Cieśla 3/2007

3/2007 

BEZPŁATNY 

KWARTALNIK 

sierpień - 

październik 2007

Wydawca: 

ARDO-STUDIO sp. z o.o. 

- 

60-275 Poznań, ul. Pogodna 24 

tel. +48 61 861 00 05 

Redaktor Prowadzący: 

Robert Tomaszkiewicz 

e-mail: 

dekarz@ardo.pl 

Współpraca: 

Juliusz Głowacki 

Piotr Leń 

Piotr Jaczewski 

Robert Myśliwiec 

Paweł Jatczak 

Szef Produkcji: 

Marcin Frąckowiak 

Dział Graficzny: 

Małgorzata Dobień 

Krzysztof Frankowski 

Mateusz Zarzyński 

Dział Promocji i Reklamy: 

Marcin Sikora 

tel. +48 22 531 20 01 

tel. kom. 0-515 251 052 

e-mail: marcin.sikora@ardo.pl 

Szanowni Państwo, 

Pierwsze półrocze 2007 r. była okresem 

dużego ożywienia na rynku budowlanym 

w Polsce. 

Znalazło to wyraźne odzwierciedlenie 

w statystykach dotyczących wydawanych 

pozwoleń budowlanych. Liczba 

takich pozwoleń uzyskanych przez inwestorów 

była najwyższa, jeśli porównamy 

pierwsze kwartały na przestrzeni 

ostatnich kilku lat. 

Mówiąc otwarcie, między nami, możemy 

śmiało założyć że każda inwestycja 

zostanie zwieńczona dachem, a to 

oznacza pełne ręce roboty. 

numer „Dekarza i Cieśli”. Mówią że do 

trzech razy sztuka, a my butnie zamierzamy 

być z Wami, towarzyszyć, wspierać 

i radzić w Waszej codziennej pracy, 

przez następne przynajmniej trzy, czy 

trzydzieści lat. 

Czekamy na Wasze opinie i komentarze, 

prośby, informacje o tym o czym 

chcielibyście przeczytać na naszych 

łamach etc. pod adresem e-mail: 

dekarz@ardo.pl 

Chętnych zapraszamy do złożenia zamówienia 

na bezpłatna prenumeratę 

kolejnych wydań „Dekarza” u Anny 

Musiołowskiej pod numerem telefonu 

061 861 03 96 

Robert Karwowski 

tel. +48 22 531 20 09 

tel. kom. 0-502 255 774 

e-mail: robert.karwowski@ardo.pl 

Z dużą przyjemnością oddajemy do 

Waszej dyspozycji kolejny, trzeci już 

Redaktor Prowadzący 

Robert Tomaszkiewicz 

Adres Działu Promocji i Reklamy 

ARDO-STUDIO sp. z o.o. 

00-095 Warszawa 

Plac Bankowy 2/192 

tel. +48 22 531 20 01 

fax. +48 22 635 41 08 

Prenumerata 

Anna Musiołowska 

tel. +48 61 861 03 96 

e-mail: anna.musiolowska@ardo.pl 

Druk: 

POLIGRAFIA PIOTROWSKI 

Redakcja nie zwraca tekstów nie 

zamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. Nie 

odpowiadamy za treść zamieszczonych 

reklam. 

SPIS TREŚCI 

Nowości.............................................. 6 

Lukarna wole oko........................................12 

Brzeszczoty Bosch.......................................16 

Matematyka i geometria dachu kopertowego. ....................18 

Okno dachowe w konstrukcji dachu............................21 

Lutowanie rynien cynkowo - tytanowych........................24 

Quadrill DRP16 .........................................26 

Złącza ciesielskie....................................... 27 

Na luzie..............................................30 

4 

Dekarz & Cieśla 3/2007

NOWOŚCI 

GALECO TYTAN-CYNK 

Firma Galeco produkująca wysokiej jakości systemy rynnowe poszerzyła 

swoją ofertę produktową. Nowy system GALECO TYTAN-CYNK wykonany jest 

z blachy tytanowo-cynkowej. Właściwością tego materiału jest naturalnie 

wytwarzana patyna, która idealnie konserwuje i chroni cynk przed korozją. 

Jak każdy system Galeco, również i Galeco TYTAN-CYNK posiada głęboki 

profil z wewnętrznym wywinięciem krawędzi rynny . System ten dostępny 

w rozmiarze 130/ 87 mm jest systemem bardzo wydajnym i wytrzymałym. 

Dodatkowo Galeco wszystkie elementy długie systemu zabezpiecza folią. 

Takie rozwiązanie chroni elementy przed zarysowaniem w czasie transportu 

czy magazynowania oraz, co jest niezmiernie istotne, zabezpiecza tytan-cynk 

przed przedwczesnym patynowaniem, zanim system nie zostanie zamontowany 

na dachu. W systemie Galeco TYTAN-CYNK obejmy wykonane są z tytan-cynku, 

a haki ze stali ocynkowanej ogniowo, która podnosi ich odporność na zmienne 

warunki atmosferyczne. 

Wiecej informacji: www.galeco.pl 

Pistolet do mas silikonowych 132 KAP to idealne narzędzie dla hydraulików, 

glazurników, montażystów okien, czy też dekarzy. Do najważniejszych zalet 

tego akumulatorowego narzędzia należy zaliczyć: 

- zwartą budowę i dobre wyważenie narzędzia, 

- trwałość i możliwość szybkiej wymiany tuby wyciskającej, 

- równe i regularne wyciskanie z ciśnieniem 6,8 barbarów, 

- niezużywająca się technologia kompresji powietrza, 

- możliwość płynnej regulacji ciśnienia dzięki zaworowi. 

Pistolety 132 KAP zasilane są bateriami NiCd 13,2 wolt (2.0 Ah). Wyłączny 

importer narzędzi Kress oferuje także osprzęt: zapasowe baterie, tuby 

w wariantach 400 i 600 ml (na worki z silikonem) oraz zapasowe ładowarki. 

Więcej informacji: www.langelukaszuk.pl 

132 KAP od KRESSa 

Poradnik Ciesielski 

- najnowsza publikacja przygotowana przez 

firmę Dietrich’s Polska - powstał na bazie wiedzy 

i doświadczenia mistrza ciesielskiego - szkoły 

niemieckiej. Zawarte w nim informacje pokazują, w jaki 

sposób, przy wykorzystaniu kątomierza ciesielskiego 

oraz posiłkując się dokumentacją rysunkową systemu 

projektowego Dietrich’s 3D CAD/CAM, wyznaczyć 

zacięcia na elementach konstrukcji dachu, takich jak: 

krokwie, kulawki, krokwie koszowe i narożne oraz deski 

koszowe. Publikacja zawiera dużą liczbę pomocniczych 

rysunków i grafik (łącznie 70) wyjaśniających tok 

postępowania. 

Format: A4 poziomo, ilość stron:52, okładka: miękka, 

wydanie albumowe. 

Publikacja dostępna jest w firmie: Dietrich’s Polska, 

Kaszubska 8, 50-214 Wrocław, 

tel.: 071-7936799, faks: 071-7936798 

6 


NOWOŚCI 

LAMIERA – Silikon dekarski dla wymagających 

Firma Torggler Polska, producent niezawodnej chemii budowlany budowlanej, znany z produkcji klejów, zapraw i systemów 

dociepleń , wprowadził na rynek SITOL SILICON LAMIERA – czyli silikon dekarski na bazie żywic silikonowych. Nowość 

Torgglera znajduje zastosowanie do elastycznego klejenia i uszczelniania obróbek blacharskich, takich jak: połączenia 

rynien, okapów, rur spustowych, opierzeń wykonanych z miedzi, blachy ocynkowanej i cynkowej, mosiądzu, brązu, żelaza, 

stali nierdzewnej, ołowiu, aluminium oraz blach powlekanych. 

Sugerowana cena netto za kartusz 310 ml : 15,90 zł 

Więcej informacji: www.torggler.pl 

Kronotherm FG – nowoczesna, ekologiczna płyta izolacyjna 

Kronotherm FG to nowoczesna, drewnopochodna płyta, którą 

cechują wysokie parametry izolacyjne oraz uniwersalne 

właściwości użytkowe. Znajduje ona zastosowanie zarówno 

w ociepleniu, jak również w wygłuszaniu dachów, ścian i 

stropów. Włókna drzewne, z których składa się płyta, powodują, 

że ma ona właściwości antyalergiczne. Ponadto jest 

nieszkodliwa, nie podrażnia skóry, a jako produkt ekologiczny, 

jest przyjazna dla środowiska, podlegając procesowi 

recyklingu. Dzięki swojej elastyczności płyty bardzo dobrze 

dopasowują się do kształtu wypełnień. Gęstość płyt Kronotherm 

FG wynosi 45 kg/m 3 . Płyty Kronotherm posiadają 

Klasę Ogniową E. 

Więcej informacji: www.kronopol.pl 

ŚWIATOWA NOWOŚĆ 

Roleta roleta z funkcją żaluzji. 

Firma FAKRO jako pierwszy producent okien dachowych na świecie 

wprowadziła do swojej oferty handlowej światową nowość - 

roletę zewnętrzną ARZ Werso. Sterowana jest włącznie za pomocą 

ergonomicznego pilota radiowego. Można ją obsługiwać w każdej 

pozycji; : gdy okno jest zamknięte, otwarte w pozycji obrotowej 

lub uchylnej albo w pozycji do mycia. Zaciągniętego pancerza 

rolety nie można przesunąć do góry. Daje to dodatkową ochronę 

przed włamaniem i poczucie bezpieczeństwa. 

Więcej informacji: www.fakro.pl 

Dekarz & Cieśla 3/2007 

7

NOWOŚCI 

Nowe, akumulatorowe wiertarko-wkrętarki firmy Bosch 

Bosch wprowadza na rynek nowe, bardziej żywotne, 

akumulatorowe wiertarko-wkrętarki z serii Standard 

i Heavy Duty. Urządzenia zostały wyposażone w wysokiej 

mocy silnik oraz dwubiegową przekładnię z własnym 

systemem chłodzenia. Unikalną cechą nowych produktów 

jest progresywnie wzrastający moment obrotowy 

do precyzyjnego wkręcania śrub każdej wielkości. 

Wiertarko-wkrętarki z serii Standard Duty są dostępne 

na rynku od czerwca, natomiast seria Heavy Duty pojawi 

się w sprzedaży w sierpniu. 

Więcej informacji: www.bosch.pl 

Isover Vario – nowa inteligentna paroizolacja 

Isover POLSKA, lider na 

rynku izolacji, oferuje 

jedyny w swoim rodzaju, 

kompletny system, do 

ocieplania poddaszy pod 

nazwą Vario. Składa się 

on z „inteligentnej” paroizolacji, 

odpowiednio 

dobranych wyrobów klejących 

i uszczelniających 

oraz z wełny mineralnej 

szklanej – Super-Mata. Ten 

niepowtarzalny system pozwala 

uzyskać maksymalne 

oszczędności w kosztach ogrzewania (posiada najniższy na rynku 

współczynnik przewodzenia ciepła!) przy doskonałym zabezpieczeniu 

poddasza przed niekorzystnym wpływem pary wodnej. 

Więcej informacji: www.isover.pl 

Składnik OPIS DZIAŁANIE 

VARIO KM Duplex 

VARIO KB 1 

VARIO Multitape 

VARIO DS 

Super - Mata 

Wzmocniona aktywnie oddychająca 

„inteligentna” paroizolacja ze 

zmiennym parametrem sd 0,3-5 m 

Jednostronna taśma klejąca o 

dużej sile klejenia 

Jednostronna bardzo elastyczna 

taśma klejąca 

Materiał uszczelniający w poręcznej 

tubie 

Materiał Izolacyjny z wełny 

mineralnej szklanej 

Uszczelnienie warstw izolacyjnych 

w dachu i ścianie; 

perfekcyjne zabezpieczenie 

przed wilgocią, duża 

wytrzymałość na rozrywanie, 

praktyczne oznaczenia 

pomocne w montażu 

Specjalnie szeroka dla 

hermetycznego zaklejania 

styków VARIO KM Duplex 

Nadająca się dla wszystkich 

połączeń inteligentnej paroizolacji 

VARIO KM Duplex 

Nadająca się dla wszystkich 

połączeń VARIO KM Duplex z 

elementami konstrukcyjnymi 

Materiał izolacyjny wypełniający, 

w postaci zrolowanej 

maty o najniższym na rynku 

współczynniku przenikania 

ciepła λd=0,033 w/mK. 

Technologia Thermistar zapewnia 

doskonałe parametry 

mechaniczne ułatwiające 

jej montaż 

KONSTRUKTOR - do drewna. 

Spółka Dyrup wprowadziła do sprzedaży pod marką Bondex KONSTRUKTOR - bezbarwny, wodny 

impregnat do drewna. KONSTRUKTOR przeznaczony jest do konserwacji wszelkiego rodzaju 

drewna na zewnątrz. Producent szczególnie poleca go do zabezpieczenia drewna konstrukcyjnego 

dachów i szkieletów budynków. Co ciekawe, KONSTRUKTOR posiada także właściwości lecznicze. 

Można go nakładać na drewno celem likwidacji istniejących gniazd insektów. Preparat jest 

wyjątkowo łatwy w użyciu. Może być nakładany rozprowadzany zarówno pędzlem, jak i pistoletem 

natryskowym. 

KONSTRUKTOR dostępny jest obecnie w opakowaniach 5 l, 25 l 

Cena detaliczna: 

5 l opakowanie – 45 PLN 

Więcej informacji: www.dyrup.pl 

8 


NOWOŚCI 

Taśma Dekarska 

Miara stalowa FatMax XL 

Firma Selena wprowadziła na rynek nowość pod marką 

Tytan Professional: Bitumiczną Uszczelniającą Taśmę 

Taśmę Dekarską. Jest to wzmocniona taśma izolacyjna, 

przeznaczona do natychmiastowego uszczelnienia 

wodoszczelnego i przeciwwilgociowego dachów, ścian 

i fundamentów oraz zabezpieczenia antykorozyjnego 

obróbek blacharskich i rur, w tym również ułożonych 

pod ziemią. Bitumiczna Uszczelniająca Taśma Dekarska 

dostępna jest w czterech wersjach kolorystycznych. 

Więcej informacji: www.selena.pl 

infolinia 0 801 350 500 

Miara stalowa FatMax XL jest dostępna w dwóch 

długościach: 5 m i 8 m. Jest to najszersza z dostępnych 

miar. Jej szerokość - 35 mm - decyduje o możliwości 

wysunięcia taśmy w poziomie na odległość aż 4 metrów. 

Pierwsze 15 centymetrów taśmy zabezpieczone zostało 

termoplastyczną powłoką BladeArmor, co redukuje w 95% 

możliwość jej złamania. W celu przedłużenia trwałości 

podziałki, taśma pokryta została odporną na zniszczenia 

folią MYLAR. Taśma wyposażona jest w zaczep mierniczy, 

który ułatwia samodzielną pracę. Zaczep posiada trzy 

nity mocujące, co - w porównaniu z tradycyjną taśmą 

z dwoma nitami - podnosi skuteczność pomiaru o 40%. 

Miara zamknięta jest w odpornej na wstrząsy, estetycznej 

obudowie, która dzięki specjalnemu zaczepowi może być 

przyczepiana do paska. Ergonomiczny kształt obudowy 

znacznie podnosi łatwość użytkowania. Miara ma blokadę 

i automatyczne zwijanie. Produkty firmy Stanley dostępne 

są w renomowanych sklepach narzędziowych i marketach 

budowlanych na terenie całego kraju. 

Sugerowana cena: 

Miara stalowa 

FatMax XL 5 m 

– 109,00 PLN (brutto) 

Więcej informacji: 

www.stanleyworks.pl 

Tytan Membrana Dachowa 3000 

Firma Selena wprowadziła na rynek nowość: Tytan Membranę Dachową 3000. Jest to trójwarstwowa izolacja 

o paroprzepuszczalności 3000g/m2/24h i wodoszczelności powyżej 3000 mm H2O. Dzięki doskonałym parametrom Tytan 

Membrana Dachowa 3000 odprowadza parę wodną (wilgoć) z pomieszczenia na zewnątrz, przy jednoczesnym zachowaniu 

pełnej wodoszczelności (niedopuszczanie wody do środka). 

cena ok. 282 zł / szt. 

Więcej informacji: www.selena.pl 

infolinia 0 801 350 500 

10 


NOWOŚCI 

60 urodziny wyrzynarki! 

Przed 60 laty Albert Kaufmann, wówczas pracownik 

szwajcarskiej spółki Scintilla AG, wynalazł zasadę 

działania elektrycznej wyrzynarki. Pierwowzorem była 

maszyna do szycia rzeczy jego żony. Zastąpienie igły 

brzeszczotem umożliwiło wykonywanie najbardziej 

fantazyjnych cięć w drewnie. W ten sposób narodziło się 

zupełnie nowe narzędzie. W 1947 roku Scintilla rozpoczęła 

produkcję seryjną tzw. „wyrzynarki Lesto”, pierwszej 

elektrycznej wyrzynarki na świecie. W 1954 roku dział 

branżowy Elektronarzędzi spółki Robert Bosch GmbH, 

objął w Scintilli większość udziałów. Olbrzymi sukces 

wyrzynarka odniosła pod koniec lat 50., kiedy rzemieślnicy 

odkryli największe korzyści nowej technologii. Od tamtej 

pory wyrzynarki stały się wydajnymi i wszechstronnie 

stosowanymi urządzeniami. Są bardzo popularne także 

wśród majsterkowiczów. Według liczby sprzedanych 

elektronarzędzi znajdują się na czwartej pozycji – po 

wkrętarkach akumulatorowych, wiertarkach udarowych 

i jednoręcznych szlifierkach kątowych. Bosch sprzedał już 

ok. 30 milionów wyrzynarek na całym świecie. Większość 

z nich wciąż jest produkowana w szwajcarskiej fabryce 

w Solothurn. Bosch, jako wynalazca i wiodący producent 

wyrzynarek, może oferować użytkownikom odpowiedni 

brzeszczot do każdego zadania. 

Więcej informacji: www.bosch.pl 


11

WARSZTAT 

KONSTRUKCJE CIESIELSKIE 

Lukarna wole oko 

Nasze dachy stają się coraz bardziej urozmaicone pod 

względem kształtu. Architekci w poszukiwaniu dodatkowych 

form ekspresji, na nowo odkrywają stare elementy architektoniczne 

– lukarny wole oko. Dzisiejsze zastosowanie 

lukarn wole oko odbiega od ich pierwotnej funkcji – taniej 

formy doświetlenia poddasza. Obecnie pełnią one funkcje 

dekoracyjne, będąc nie rzadko najistotniejszym elementem 

zdobniczym dachu. 

Geometria 

Rys. 1. Cztery najpopularniejsze formy lukarny 

wole oko. 

Kształt lukarny wole oko może być realizowany 

w różnych wariantach (rys. 1). 

Podstawowa różnica między prezentowanymi 

formami wynika z wykształcenia 

linii kosza – linia przenikania połaci lukarny 

z głównym dachem. Wariant nr 1 

posiada linie kosza w kształcie dzwonu. 

Ze względu na taką formę kosza jest to 

kosz twardy – brak płynnego przejścia 

między połacią dachu, a połacią lukarny 

(rys. 2). Drugi z prezentowanych wariantów 

lukarny posiada linię kosza w postaci 

linii prostej. W tym wariancie jest to 

kosz miękki – płynne przejście między 

połacią dachu, a połacią lukarny (rys. 2). 

Ta podstawowa różnica ma istotne znaczenie 

dla prac dekarskich. Konstrukcja 

lukarny z twardym koszem wymaga wykonania 

przez dekarza „podbudowy” w taki 

sposób, aby umożliwić płynne przejście 

dachówek z połaci dachu na połać lukarny. 

W drugim przypadku już sama 

konstrukcja lukarny gwarantuje płynne 

Rys. 2. Detal połączenia połaci lukarny z dachem: 

a) kosz miękki, b) kosz twardy. 

Rys. 3. Przekrój przez linię grzbietu lukarny: a) 

wariant z pionową deską czołową, b) wariant z 

pochyloną deską czołową. 

przejście – miękki kosz. Obie wyżej wymienione 

formy lukarn mogą występować 

z pionową lub nachyloną deską czołową. 

Wybór opcji z nachyloną deską czołową 

wymaga właściwego doboru gabarytów 

lukarny. Kąt nachylenie deski czołowej 

lukarny należy dobrać w taki sposób, 

aby rozstaw łat na połaci dachu głównego 

zgrał się z rozstawem łat na lukarnie. 

W efekcie powstanie trójkąt równoramienny 

(rys. 3). Pochylenie deski 

czołowej lukarny korzystnie wpływa na 

wzór układanej dachówki. Mankamentem 

takiego rozwiązania jest mniejsza ilość 

wpadającego światła przez okno lukarny. 

12 

Dekarz & Cieśla 3/2007 1/2007

WARSZTAT 

Konstrukcja 

Rys. 4. Schemat konstrukcji lukarny wariant 1B – krążyny + deski koszowe. 

Rys. 5. Schemat konstrukcji lukarny wariant 1B – deska czołowa +krokwie + deski koszowe. 

Rys. 5. Schemat konstrukcji lukarny wariant 2B – krążyny + krokwie koszowe. 

Istnieje wiele różnych typów konstrukcji 

lukarny wolego oka. Różnice 

miedzy nimi wynikają z geometrii bazowej 

lukarny (rys. 1), przeznaczenia, 

ich gabarytów, kosztów oraz możliwości 

technicznych wykonawcy. 

Lukarna wariant 1 najczęściej wykonywana 

jest w formie łukowatych 

elementów zwanych krążynami, połączonych 

w podstawie z deską koszową 

wyciętą w formie dzwonu (rys. 4). 

Kształt wszystkich elementów należy 

odpowiednio dobrać (obliczyć), przygotować 

szablony, a następnie wyciąć. 

Dla tej formy lukarny kształt wszystkich 

krążyn jest jednakowy. Poszczególne 

krążyny różnią się jedynie wysokością. 

Ze względy na swój kształt 

oraz konstrukcję lukarna jest prosta 

w deskowaniu. Można ją deskować deskami 

o stałej szerokości. Ze względu 

na dobre deskowanie zalecana jest 

dla dachów z wyeksponowaną więźbą 

(potoczna nazwa – dachy heblowane). 

Zdecydowanie rzadszą konstrukcją lukarny 

wariant 1 jest konstrukcja oparta 

na jednej, pierwszej krążynie – desce 

czołowej oraz równolegle ułożonych 

krokwiach mocowanych do deski koszowej 

(rys. 5). Wymaga ona takich 

samych przygotowań (dobór kształtu 

profili) jak konstrukcja poprzednia, 

natomiast nie można jej pokryć deskami 

lecz jedynie płytą z materiałów 

drewnopochodnych np. sklejka wodoodporna. 

Drugi wariant lukarny z prostym koszem, 

daje szersze pole manewru 

w zakresie konstrukcji. Podstawowy 

typem nadal pozostaje konstrukcja 

oparta na krążynach mocowanych do 

desek koszowych (rys. 6) lub do krokwi 

koszowych (rys. 7). Każda z krążyn 

w tym przypadku posiada inny 

kształt, co sprawia że każdą z nich 

należy obliczyć, przygotować szablon 

i wyciąć. Deskowanie tej konstrukcji 

lukarny najlepiej jest wykonać za 

pomocą klinowych desek (prosty wzór 

deskowania) lub stosując deski proste, 

dobierając właściwy wzór deskowania 

(fot. 1, 2). Alternatywną konstrukcją 

jest konstrukcja wykonana w postaci 

Dekarz & Cieśla 3/2007 1/2007 

13

WARSZTAT 

promieniście rozmieszczonych krokwi 

opartych na desce czołowej (rys. 8). 

Podobnie jak i w poprzednim przypadku 

konstrukcji opartej na krokwiach, 

bezpośrednie jej deskowanie jest niemożliwe. 

Konstrukcję należy pokryć płytą 

z materiałów drewnopochodnych np. 

sklejka wodoodporna. 

Literatura: 

1. Hans-Jürgen Sterly, Horst Böttcher, 

Heino Walter – Ceramiczne pokrycia 

dachowe – szczegóły wykonawcze. 

2. Eberhard Schunck, Hans Jochen 

Oster, Rainer Barthel, Kurt Kießl - 

Atlas dachów – dachy spadziste. 

3. Der Zimmermann nr 1/2007 

4. Der Zimmermann nr 6/1983 

Rys. 7. Schemat konstrukcji lukarny wariant 2B – krążyny + deski koszowe. 

Autorzy: 

mgr inż. Piotr Leń 

– Dietrich’s Polska 

Piotr Jaczewski 

– student IV roku WTD, 

SGGW Warszawa 

Rys. 8. Schemat konstrukcji lukarny wariant 2B – deska czołowa + krokwie. 

Fot. 1. Deskowanie lukarny wariant 2B – widok na kosz od deski 

czołowej w stronę szczytu lukarny (wykonawca DECODACH). 

Fot. 2. Deskowanie lukarny wariant 2B – widok z góry na deskowanie 

lukarny ( wykonawca DECODACH). 

14 


NARZĘDZIA 

Kompleksowa oferta 

Brzeszczoty BOSCH 

Bosch jest światowym liderem w produkcji profesjonalnych brzeszczotów. Na uwagę zasługuje 

zarówno wielkość produkcji, zastosowanie innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych 

i technologicznych oraz wysoka jakość. 

Produkcja brzeszczotów rozpoczęła się 

60 lat temu w fabryce w ST.NIKLAUS 

(Szwajcaria). Do tej pory wyprodukowano 

ich ok.4 miliardów. Brzeszczoty 

stanowią najważniejszy segment spośród 

całej oferty różnorodnego asortymentu 

osprzętu do elektronarzędzi. 

W ostatnich latach kierunkiem rozwoju 

brzeszczotów jest optymalizacja właściwości 

poszczególnych typów i opracowanie 

specjalistycznych odmian 

przeznaczonych do konkretnych prac 

i materiałów. 

Brzeszczoty dzielą się na dwa zasadnicze 

rodzaje ze względu na typ maszyny 

napędzającej: są brzeszczoty 

do wyrzynarki z chwytem typu T i do 

piły szablastej z chwytem typu S. Oba 

typy chwytów zapewniają szybką wymianę 

brzeszczotu poprzez mocowanie 

w uchwycie na zatrzask. 

Cała oferta asortymentu brzeszczotów 

do wyrzynarek i pił szablastych 

w kompaktowej ofercie Bosch została 

podzielona na cztery grupy w zależności 

od rodzaju materiałów obrabianych. 

Brzeszczoty są oznaczone kolorami 

i czytelnymi nazwami. 

• Szare – do twardego i miękkiego 

drewna 

• Niebieskie – do metali 

• Białe – do drewna z metalem 

• Czarno-złote – do zastosowań 

specjalnych 

W przypadku brzeszczotów z chwytem 

typu T do wyrzynarek kolorowany jest 

sam chwyt, gdyż w tym miejscu nie 

ulega ścieraniu. Natomiast brzeszczoty 

typu S mają kolorowaną całą powierzchnię 

boczną. 

W każdej podstawowej grupie istnieje dalszy 

podział brzeszczotów według rodzaju cięcia 

na: cięcie szybkie, czyste, precyzyjne oraz ze 

względu na charakter narzędzia: specjalne, 

elastyczne, z podziałką progresywną. Takie 

przeznaczenie jest skrótowo oznaczone angielskim 

słowem, np.: basic, speed clean, 

special. 

System oznaczania brzeszczotów Bosch jest 

bardzo czytelny i przejrzysty, co pozwala 

użytkownikowi na szybkie wyszukiwanie 

odpowiedniego brzeszczotu. Kolor określa 

wstępnie grupę podstawowego materiału, 

do cięcia którego brzeszczot został zaprojektowany. 

W nazwie narzędzia również znajduje 

się materiał oraz rodzaj cięcia i spektrum 

stosowania narzędzi. Oto kilka przykładów 

wyjaśniających system kodowania: 

• Speed for Wood – to nazwa 

brzeszczotów do szybkiego zgrubnego 

cięcia w drewnie miękkim. 

• Precision for Wood – tnie bardzo 

precyzyjnie i przy grubszych 

materiałach utrzymuje zadany kąt 

cięcia. Brzeszczoty są przeznaczone 

do cięcia miękkiego i twardego 

drewna. 

• Speed for HardWood – są szybkimi 

brzeszczotami do cięcia drewna 

i wszelkiego rodzaju płyt, tj. 

niepowlekanych i powlekanych 

płyt wiórowych oraz laminatów. 

Brzeszczoty te charakteryzują się 

wysoką żywotnością przy cięciu 

twardych materiałów drewnianych. 

Jest to możliwe dzięki wykonaniu 

16 


NARZĘDZIA 

z bi-metalu (zęby ze stali HSS). 

Jakość cięcia tymi brzeszczotami jest 

zgrubna. 

• Flexible for Metal – są elastycznymi, 

giętkimi brzeszczotami bimetalowymi 

przeznaczonymi do sprostania 

wysokim obciążeniom. Są bardzo 

odporne na złamanie. 

• Special for Ceramics – są 

zaopatrzone w ostrze z nasypem 

HM i są przeznaczone do cięcia 

krzywoliniowego. Można nimi ciąć 

materiały mineralne o średniej 

twardości tj. płytki ścienne, wypalaną 

glinę czy cegły. 

Przyjęty przez Bosch podział i system 

oznaczania brzeszczotów jest bardzo 

logiczny. Oparty jest głównie na właściwościach 

materiału i potrzebach 

użytkownika. Dlatego jest obecnie 

przyjmowany przez inne firm, co potwierdza 

trafność kodowania i spełnienie 

potrzeb użytkownika w tym 

zakresie. 

Bosch przedstawia obecnie najobszerniejszy 

program brzeszczotów na rynku. 

Ponad 180 odmian brzeszczotów 

do wyrzynarek i 87 odmian brzeszczotów 

do pił szablastych pokrywa kompletny 

obszar zastosowań. 

Robert Myśliwiec 

Brand Manager 

Dział Osprzętu w firmie Bosch 

Dobór typu brzeszczotu 

i umiejętne cięcie 

Długi czas przydatności brzeszczotu jest gwarantowany 

przez staranność jego wykonania, ale 

zależy również od użytkownika. Ważną sprawą 

jest właściwy dobór brzeszczotu do wykonywanego 

zadania i materiału, jak również umiejętne 

stosowanie narzędzia. 

Każdy rodzaj materiału wymaga innych właściwości 

brzeszczotu tzn. materiału z jakiego jest 

zrobiony czy jego uzębienia. Na przykład do czystego 

cięcia płyty wiórowej miękkiej o grubości 

18 mm najlepszy będzie brzeszczot typu T 101 B 

Clean for Wood, ze stali HCS, z zębami szlifowanymi 

o podziałce 2,7 mm. Natomiast do cięcia 

blachy stalowej o grubości 2,5 mm najlepszy 

będzie brzeszczot typu T 118 AF Flexible for Metal, 

bimetalowy, z zębami falistymi frezowanymi 

o podziałce progresywnej 1,1-1,5 mm. 

Od umiejętności operatora wyrzynarki również 

wiele zależy. Właściwe ustawienie i prowadzenie 

wyrzynarki, a głównie odpowiednia prędkość posuwu, 

ma duży wpływ na trwałość zębów. Zbyt 

wolny posuw narzędzia może nawet kilkakrotnie 

zmniejszyć trwałość ostrzy zębów. Zbyt szybki 

posuw również prowadzi do szybkiego zużycia 

zębów i maszyny a w skrajnym przypadku prowadzi 

do złamania brzeszczotu. 

Ruch wahadłowy brzeszczotu oraz częstotliwość 

ruchu posuwisto–zwrotnego, służą do ustawiania 

optymalnych parametrów cięcia. Niewłaściwe 

ustawienie wielkości wymienionych 

parametrów może znacznie skrócić trwałość 

brzeszczotu. Zalecenia znajdują się w instrukcji 

obsługi wyrzynarki. 


17

WARSZTAT 

18 


WARSZTAT 


19

WARSZTAT 

20 


Okno dachowe 

w konstrukcji dachu 

0 18 444 0 444, e-mail: fakro@fakro.pl, www.fakro.pl 

Montowanie okna dachowego w połaci dachu to przedsięwzięcie niezbyt trudne, lecz wymagające wprawy 

i umiejętności manualnych. Nie tylko profesjonaliści, ale również majsterkowicze mogą pokusić się o samodzielne 

wykonanie takiej pracy. Okna dachowe mogą być montowane w każdej konstrukcji dachu od drewnianych 

więźb dachowych, aż po stropodachy. 

Możliwość przesuwania okna w poziomie podczas 

przykręcania kątowników, celem lepszego 

dopasowania miejsca zamontowania okna do 

profilu pokrycia dachowego. Połączenie okna dachowego 

z łatami w konstrukcji dachu jest trwałe 

a przeprowadzenie montażu jest szybkie i proste 

w wykonaniu. 

Montaż okna dachowego 

Okna dachowe Fakro wyposażone są w uniwersalne 

kątowniki, które umożliwiają montaż 

okien w konstrukcji dachu, zarówno na łatach, na 

krokwiach, a w przypadku większych rozmiarów 

okien, również na wymianach. 

Instalacja okna dachowego w drewnianej więźbie 

poza wycięciem łat nie wiąże się najczęściej 

z koniecznością ingerencji w konstrukcję dachu, 

gdyż odpowiedni dobór szerokości okna pozwala 

na jego szybki i prosty montaż. Montaż okna 

połaciowego nie wymaga również budowania 

dodatkowych ścianek, jak w przypadku lukarn, 

a co za tym idzie, stosowania dodatkowych materiałów, 

które podnoszą 

ciężar i koszt konstrukcji 

dachu. W prz ypadku 

stropodachów wystarczy 

pozostawić odpowiedniej 

wielkości otwór na okno 

dachowe. 

Do okien dachowych 

ofe rowane są specjalne 

kołnierze uszczelniające, 

czyli kompletne oblachowanie 

zewnętrzne umożliwiające 

połączenie okna 

z dowolnym rodzajem 

pokrycia dachowego. 

Ze względu na różnorodność pokryć, w ofercie 

FAKRO znajduje się wiele typów kołnierzy uszczelniających, 

umożliwiających zamontowanie 

kołnierza w każdym typie pokrycia dachowego, 

a nawet w płaskich stropodachach. Aby wybrać 

optymalny sposób montażu okna w konstrukcji 

dachu musimy najpierw je poznać. 

Montaż na łatach 

Okna dachowe montujemy na łatach wtedy 

gdy szerokość okna jest znacznie mniejsza niż 

rozstaw krokwi. Stosując montaż na łatach mamy 

Montaż na krokwiach 

Okna dachowe montujemy na krokwiach 

w przypadku gdy rozmiar okna dostosowany jest 

do rozstawu krokwi. Połączenie okna z krokwią 

za pomocą kątowników zapewnia stabilność 

konstrukcji i trwałość połączenia. Montaż na krokwiach 

zalecany jest przy wymianie starych okien 

na nowe w dachach już istniejących oraz jeżeli 

projektowane są duże rozmiary okien. 

Montaż na wymianach 

Montaż na łatach Montaż na krokwiach Montaż na wymianach 

W przypadku gdy szerokość okna jest większa od 

rozstawu między krokwiami, stosujemy wymiany 

w konstrukcji dachu. Belki poziome wymianu 

należy usytuować w odległości 30 – 50 cm 

od dolnej i górnej krawędzi okna. Umożliwi to 

prawidłowe wykonanie wewnętrznych szpalet 

okna (dolna prostopadle, a górna równolegle do 

podłogi). 

Prawidłowy montaż okna dachowego w konstrukcji 

dachu z zachowaniem zgodnej z przepisami 

wysokości montażu od podłogi zapewnia 

optymalne wykorzystanie funkcji jakie spełnia 

okno połaciowe. Poprzez okno dachowe do 

wnętrza pomieszczenia wpada światło dzienne, 

po otwarciu skrzydła napływa świeże powietrze, 

a patrząc przez okno obserwujemy otoczenie 

domu. •

RHEINZINK ® 

rynny cynkowo-tytanowe 

Rynny dachowe RHEINZINK ® wykonane są z naturalnego, jednorodnego 

materiału RHEINZINK ® tytan-cynk, odpornego na każdą pogodę. 

Mają estetyczny wygląd oraz nie wymagają konserwacji, 

przez pokolenia zachowując wszystkie swoje zalety. 

Nie bez podstawy system orynnowania 

cynkowo-tytanowego RHEINZINK ® 

to jeden z najczęściej sprzedawanych 

systemów 

w Europie. 

■ Trwała estetyka 

■ Wszystkie rozmiary 

■ Bez zawartości żelaza 

■ Spełnione najostrzejsze normy europejskie 

■ Odporność na obciążenia lodem i śniegiem 

■ RHEINZINK 

® 

tytan-cynk – trwałość bez konserwacji 

■ System znany w całej Europie 

Informacje na temat najbliższych punktów sprzedaży naszych produktów można uzyskać 

pod bezpłatnym numerem infolinii: 

0 800 129 029 

RHEINZINK Polska Sp. z o.o., Majdan 105 k/Warszawy, PL 05-462 Wiązowna, 

tel.: +48 (22) 611-71-30/-31, faks: +48 (22) 611-71-32, e-mail: info@rheinzink.pl, www.rheinzink.pl 

[RZ] 2.721- 4C - PL

PORADY 

Dwie techniki – 

zawsze dobry wybór. 

O trwałości całego systemu rynnowego decydują połączenia. Trwałość rynien 

cynkowo-tytanowych ocenia się na 80 - 120 lat i jak każdy materiał trzeba umieć 

je połączyć. Porównanie klejenia i lutowania miękkiego pokazuje, że obie techniki 

mają swoje zalety jak i ograniczenia. Obie jednak mają swoje ugruntowane 

znaczenie i zachowają swoje miejsce wśród technik połączeń. 

Czym jest lutowanie? 

Lutowanie miękkie jest to szczelne i mocne 

połączenie metali za pomocą dodatkowego 

metalu - lutu. Aby uzyskać trwałe 

połączenie temperatura topnienia lutu 

musi być niższa od temperatury topnienia 

elementów łączonych. 

Jak to się robi 

W przypadku rynien wykonanych z blachy 

cynkowo-tytanowej RHEINZINK® temperatura 

topnienia lutu wynosi od 183°C 

do 235°C. Prawidłowo przygotowane 

elementy do lutowania muszą nachodzić 

na siebie z odpowiednim zakładem. 

Szerokość zakładu powinna wynosić 

10 -15 mm - taki zakład jest optymalny, 

aby uzyskać dobre połączenie. Szerokość 

szczeliny lutowniczej nie może być większa 

niż 0,5 mm. W przypadku szerszej 

szczeliny połączenie lutowane jest mniej 

trwałe. Płyn do lutowania (topnik) należy 

nakładać obficie pędzlem i na całej powierzchni 

zakładu elementów, 

które mają być 

połączone. 

Po nagrzaniu lutownicy 

do pożądanej temperatury 

pracy, ok. 250 0 C, 

należy przyłożyć pobielony 

grot kolby na 

uprzednio przygotowany 

zakład. Pod wpływem 

dostarczonego 

ciepła blacha nagrzewa 

się do temperatury topnienia lutu. Zgromadzony 

lut na grocie kolby stapia się i na 

skutek podciągania kapilarnego wypełnia 

całą szczelinę. Płyn lutowniczy odprowadza 

resztki tlenku metalu i wyparowuje, 

Rys. proces lutowania 

24 


PORADY 

Zalety lutowania: 

· szybka i łatwa metoda pracy 

· niepotrzebne dodatkowe nitowanie 

· trwała wodoszczelność 

· ten sam poziom wytrzymałości szwu 

co i materiału oryginalnego 

· prawidłowo wykonane połączenie 

osiąga trwałość materiału 

podstawowego 

· połączenia lutowane można 

w pełni obciążać już bezpośrednio 

po ich wykonaniu 

· estetyczne lutowanie jest 

wizytówką profesjonalizmu 

wykonawcy 

· tańsze połączenie w porównaniu 

z klejeniem 

a rozpuszczone w nim sole (chlorek amonowy 

cynku) krystalizują tworząc warstwę 

ochroną. Równocześnie wpływający 

lut rozpuszcza wykrystalizowane sole 

i przesuwa je przed sobą, aż cała szczelina 

zostanie wypełniona spoiwem. 

Uwaga: żeby mogło wystąpić naturalne 

patynowanie blachy w tym miejscu, należy 

pozostałe resztki topnika usunąć za 

pomocą wilgotnej szmatki. 

Rys. lutowanie - tworzenie sie stopu 

Wytrzymałość spoiny 

lutowniczej 

W trakcie procesu lutowania cała powierzchnia 

szczeliny lutowniczej wypełnia 

się lutem. Dostarczone ciepło wywołuje 

dużą ruchliwość atomów blachy RHEIN- 

ZINK® co powoduje samoistne łączenie się 

metalu z lutem i na odwrót. Taki przebieg 

procesu lutowania umożliwia powstanie 

stopu o wyższej wytrzymałości niż sam 

lut. W przypadku powierzchni patynowanych 

fabrycznie RHEINZINK® patynapro 

płyn do lutowania dodatkowo rozpuszcza 

organiczną warstwę ochroną (emulsję) 

i także umożliwia utworzenie się stopu 

w szczelinie. Mocne i szczelne połączenie 

wykonane za pomocą lutowania jest możliwe 

dzięki dobrej stopowości cyny i materiału 

RHEINZINK®. Jest to jednoznaczna 

zaleta w stosunku do innych metali stosowanych 

w budownictwie. 

Przy fachowo wykonanym lutowaniu odpowiednio 

szczelne i wytrzymałe połączenie 

uzyskane jest nie przez przyleganie (adhezję) 

lutu do powierzchni blachy, tylko 

poprzez utworzenie stopu cyny i materiału 

RHEINZINK® w miejscach stykania się. 

Alternatywne klejenie 

Od lat elastyczne kleje poliuretanowe 

znajdują coraz szersze zastosowanie 

w budownictwie. Są one dalszym etapem 

rozwoju trwale elastycznych materiałów 

uszczelniających na bazie poliuretanu. 

Zachowując swoją elastyczność spełniają 

zarówno funkcję mocującą jak i uszczelniającą. 

Elastyczne klejenie jest często 

doskonałym uzupełnieniem klasycznych, 

mechanicznych (np. nitowanie) technik 

mocowania w rzemiośle blacharskim. 

Wykonawca może dzięki klejom w prosty 

i niedrogi sposób spełnić życzenia projektantów 

i inwestorów w zakresie mocowań 

ukrytych. 

Fot. klejenie 

Elastyczność 

Za względu na swoją elastyczność w szerokim 

zakresie temperatur, kleje poliuretanowe 

doskonale nadają się do stosowania na 

zewnątrz. Jeżeli grubość warstwy kleju jest 

wystarczająca, to w zasadzie amortyzuje 

ona ruchy we wszystkich zakresach temperatur 

i po odciążeniu powraca do swojej 

pozycji wyjściowej. 

Elastyczne kleje 

RHEINZINK® mają 

zdolność do odkształcania 

> 70%. 

Nawet przy długotrwałym 

użytkowaniu 

część połączona 

Zalety klejenia: 

· prostota w użyciu, brak 

konieczności posiadania obszernej 

wiedzy specjalistycznej i sprzętu, 

· ładny wygląd połączenia 

niezależnie od doświadczenia 

rzemieślnika 

· elastyczność oraz okres twardnienia 

kleju umożliwiają drobne korekty 

ułożenia rynien i narożników 

· trwała wodoszczelność 

· ten sam poziom wytrzymałości 

szwu co i materiału oryginalnego 

· możliwość amortyzacji ruchów we 

wszystkich zakresach temperatur 

(nawet do -30°c) 

· możliwość łączenia metali, których 

nie da się lutować 

klejem powraca po odciążeniu zawsze do 

stanu pierwotnego. Są to właściwości, które 

kleje te posiadają nawet przy temperaturze 

-30°C. Elastyczne kleje poliuretanowe 

oprócz łączenia blach cynkowo-tytanowych 

stosowane są przy materiałach, które 

z trudem dają się lutować lub nie dają się 

lutować wcale, w szczególności przy występowaniu 

powierzchni lakierowanych. 

Jak to się robi 

Wybierając ten sposób mocowania rynny 

RHEINZINK® należy montować z zakładem. 

Za optymalny uznaje się zakład o szerokości 

ok. 50 mm. Klej poliuretanowy nakłada się 

paskami o szerokości 8 mm na powierzchnie 

elementów, które mają być połączone. 

Najlepsze połączenie uzyskuje się, jeżeli 

spoina znajduje się w pobliżu uchwytu. Po 

ułożeniu rynny na warstwie kleju, jej położenie 

można korygować jeszcze przez okres 

ok. 30 min. Ponieważ warstwa kleju o grubości 

ok. 0,5-2 mm kompensuje ruchy rynny 

tylko w ograniczonym zakresie, dlatego też 

co ok. 15 m rynna powinna być dylatowana. 

Dostępne w sprzedaży standardowe opakowania, 

tzw. kartusze, z klejem poliuretanowym 

dają spoinę o długości ok. 6-7 m, która 

wystarcza na wykonanie kompletnego orynnowania 

całego domu. 

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. 

Majdan 105, 05-462 Wiązowna 

Tel. 022 611 71 30 - 31 

www.rheinzink.pl 


25

NARZĘDZIA 

Jedna maszyna 

zamiast czterech 

PROTOOL w maju wprowadził na rynek kolejne narzędzie z serii Quadrill. Po sukcesie 

rynkowym który osiągnął Quadrill DRP20 koncern TTS A.G.&CO skonstruował następne 

narzędzie wielozadaniowe do prac montażowych. 

Dzięki wprowadzaniu kolejnych modeli wiertarek 

wielozadaniowych marka PROTOOL rozwija 

ideę Quadrill do postaci serii produkcyjnej oraz 

pozycjonuje swoją markę jako samodzielną 

i innowacyjną. 

Pierwszy wprowadzony na rynek Quadrill 

DRP20 był mocną dużą wiertarko-wkrętarką 

montażową zasilaną sieciowo. Mający 1100W 

silnik (przy 98Nm) Quadrill DRP20 posiadał 

wystarczającą moc do wkręcania wkrętów Ø 

12x400, wiercenia świdrami Ø 50mm oraz 

wiertłami ZOBO Ø 80mm. Maszyna ta była 

szczególnie przydatna przy montażach dużych 

konstrukcji gdzie często występowała potrzeba 

wykonywania dużośrednicowych otworów lub 

wkręcania wkrętów o większych rozmiarach. 

Dzięki swojej wydajności i żywotności znakomicie 

pokrywała zapotrzebowanie na dużą 

wiertarko-wkrętarkę sieciową. W czasie budowy 

konstrukcji drewnianych występuje również 

zapotrzebowanie na średniej wielkości mocną 

wiertarko-wkrętarkę. Ta luka w parku maszynowym 

zostaje wypełniona przez wprowadzenie 

na rynek wiertarki Quadrill DRP 16 ET 

FF. Mniejsza gabarytowo od Quadrilla DRP20 

umożliwia prace montażowe w większej ilości 

trudnodostępnych miejsc. Mocny silnik 760W 

przy elektronicznie zwiększonym momencie 

obrotowym (57Nm) umożliwia pracę wkrętami 

8x300mm, wiercenie świdrami Ø 40mm oraz 

wiertłami ZOBO Ø 60mm. 

Idea marki PROTOOL „cztery maszyny w jednej” 

zapewnia nowe możliwości 

cieślom budowlanym, 

firmom ciesielskim 

i specjalizujących się w budownictwie 

drewnianym, 

konstrukcjach stalowych 

oraz w montażach. Innowacyjność 

maszyn Quadrill 

polega na systemie FastFix 

czyli bezkluczykowego mocowania uchwytów 

na wiertarce. Uchwyt szybkomocujący, zabierak 

3/8” lub głowica kątowa dają się w ciągu 

kilku sekund i bez konieczności użycia narzędzi 

zamontować na maszynie przekształcając 

się w wybraną maszynę: wiertarkę, wkrętarkę, 

wiertarkę kątową lub wkrętarkę kątową. 

Możliwość zamontowania nasadki kątowej 

ułatwia nam pracę w narożach i ciasnych zakamarkach. 

Głowicę kątową można ustawiać 

bez użycia narzędzi w ośmiu pozycjach wokół 

osi wiertarki. Oznacza to optymalny komfort 

pracy przy wkręcaniu, bez potrzeby gimnastykowania 

się. Szybkie wymontowanie uchwytu 

samozaciskowego (np.: z zamontowanym pogłębiaczem) 

i zamontowanie zabieraka (np. 

z zamontowaną nasadką do wkrętów z łbem 

sześciokątnym) umożliwia szybsze wykonywanie 

prac mających kilka operacji (np. wybranie 

otworu pod podkładkę i montaż tam wkrętu). 

W ciasnych miejscach istnieje możliwość zdemontowania 

uchwytu samozaciskowego (lub 

zbieraka 3/8’) i zamontowaniu bitów wkrętarskich 

bezpośrednio do końcówki wrzeciona. 

Wiertarki Quadrill są wyposażone w „sprzęgło 

elektroniczne”. Ten podzespół elektroniczny 

ma za zadanie wyłączenie pracującej maszyny 

w przypadku zablokowania części roboczej. 

Solidnie wykonana przekładnia z odlewu zapewnia 

bezawaryjne przeniesienie 57Nm momentu 

obrotowego wytwarzanego przez 760W 

silnik. Ochronę przed przegrzaniem silnika zapewnia 

układ elektroniczny, który w przypadku 

zbyt wysokiej temperatury stojana wyłączy 

maszynę. Obudowa wykonana jest ze stopu 

aluminiowego odlewanego 

pod ciśnieniem, 

co umożliwia precyzyjne 

osadzenie łożyska 

i wrzeciona, a także 

efektywne odprowadzenie 

ciepła powstałego 

na skutek pracy mechanizmów. 

W standardzie 

wiertarki wyposażone są w przewód zasilający 

z osłoną poliuretanową, która jest bardziej 

odporna na przetarcie od osłony gumowej. 

Jaskrawy kolor poliuretanu zapewnia lepszą 

widoczność przewodu zasilającego na placu 

budowy co przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa 

pracy. Wszystkie maszyny objęte są 

3-letnią gwarancją PROTOOL. 

Narzędzie dostępne jest w systainerze (mocnej 

walizce narzędziowej z tworzywa ABS). 

Tooltechnic Systems (Polska) Sp. z o.o. 

ul. Mszczonowska 7 

Janki k. Warszawy 

05-090 Raszyn 

dane techniczne 

moc 

760W 

obroty na biegu jałowym 0-840 1/min 

max. wiercenie w stali / 

w aluminium / w drewnie 

16mm / 25 mm / 45 mm 

maks. moment obrotowy 57 Nm 

Ø kołnierza mocującego 

zakres mocowania uchwytu 

wiertarskiego 

ciężar bez uchwytu 

ciężar z uchwytem szybkomocującym 

43 mm 

1,5 mm ÷ 13 mm 

2,2 kg 

2,5 kg 

26 


TRADYCJA 

NOWOCZESNE CIESIELSTWO (3) 

Złącza ciesielskie. 

W dwóch poprzednich numerach „Dekarz & Cieśla” pisałem o tradycyjnej sztuce 

ciesielskiej i o przyczynach zaniku tej sztuki w Europie i w Polsce po II Wojnie Światowej. 

Teraz chciałbym opowiedzieć o rodzajach złączy i, co za tym idzie, rodzajach połączeń 

w nowoczesnych konstrukcjach drewnianych, o sposobach stosowania złączy. 

Złącza ciesielskie – co to jest? 

Złącza ciesielskie są zwane również łącznikami 

do drewna, albo stalowymi złączami 

konstrukcyjnymi. Te nazwy wyjaśniają, że 

złącza są elementami łączącymi i przenoszącymi 

określone siły w konstrukcjach 

drewnianych. To wysztancowane z 1,5- 

3mm. taśmy ocynkowanej wysokogatunkowej 

blachy profile, które po zagięciu tworzą 

kształty pasujące do wszelkich miejsc łączenia 

drewna w konstrukcjach drewnianych. 

Krawędzie nie są ocynkowane, bo ta grupa 

jest przeznaczona do wnętrza konstrukcji. 

Taśma, z której są wycięte, jest perforowana, 

tzn. podziurkowana. W jej otwory wbija 

się młotkiem specjalne, karbowane gwoździe 

i tak mocuje się złącze do drewnianego 

elementu. Po przyłożeniu drugiego robi 

się to samo i w ten prosty sposób łączy się 

np. belkę ze słupem. Z powyższego wynika, 

że drewniane belki, słupy, etc. są łączone 

poprzez złącza „na styk”. 

Druga grupa złączy to te, które robi się 

z blachy o grubości 5 do 8mm. Są cynkowane 

na gorąco po obróbce mechanicznej 

(po wycinaniu, wyginaniu i spawaniu). 

Dlatego każda ich krawędź jest ocynkowana. 

Używa się ich na styku drewna z betonem. 

„Filozofia produktu”. 

Stalowe złącza ciesielskie są łatwe w montażu. 

Jednocześnie gwarantują pełną 

skuteczność mocowania. Główna idea 

to łatwość składania całości konstrukcji 

z elementów bezpośrednio na placu budowy. 

Właśnie to zasadniczo różni perforowane 

złącza od płytek kolcowych (zwanych 

też „jeżami”, albo płytkami kolczastymi), 

przeznaczonych do przygotowywania prefabrykowanych 

kratownic w hali producenta. 

Płytki kolczaste wprasowuje się w cienkie 

elementy drewniane, które muszą mieć 

jednakową grubość. Złącza łączą drewno 

w różnych płaszczyznach i o różnych przekrojach 

i mają bardziej uniwersalne zastosowanie. 

Do czego służą? 

Wspornik belki (tu dźwigara zbudowanego 

z belek i stalowych zastrzałów) mocowany 

„top flange”. 

Złącza są równie dobre do łączenia elementów 

pergoli w ogrodzie, jak do wielkogabarytowych 

wiązarów z drewna klejonego. 

Można przy ich użyciu wykonać więźbę 

dachową budynku jednorodzinnego, molo, 

strop, konstrukcję hali magazynowej, albo 

iglicy na wieży kościelnej, zadaszenie nad 

padokiem końskim, albo nad basenem pływackim. 

Można ich użyć do zbudowania 

samemu drewnianego balkonu, antresoli, 

albo wiaty na podjeździe przed domem. 

Życie pokazuje, że są idealnym ratunkiem 

przed katastrofą: zbyt oszczędni właściciele 

dopiero co źle zbudowanych dachów, 

po kilku nieprzespanych nocach, kiedy 

coś „zatrzeszczy”, wzmacniają konstrukcję 

więźby właśnie złączami, bo niejednokrotnie 

nie ma innego ratunku. 

Dobre złącza. 

Dobre złącza to te, które zastosowane 

w konstrukcji zagwarantują nam pewność 

mocowania. Dlatego należy stosować tylko 

złącza markowe, sprawdzone i mające 

atesty. 

Ważne jest, zwłaszcza dla konstruktora, że 

markowy producent, oprócz „gołego” pro- 


27

TRADYCJA 

duktu, oferuje również „know how” - gotowe 

tabele z obliczeniami statycznymi złączy 

i gwoździ karbowanych, zamieszczone 

w katalogu inżynierskim. To oznacza, że 

wymiary i układ otworów nie są przypadkowe, 

lecz wynikają z kosztownych badań 

statycznych przeprowadzonych przez firmę. 

Mówiąc inaczej: dobre złącza są „policzalne”. 

To je głównie różni od domorosłej 

produkcji, która powiela sprawdzone wzory. 

Opracowany przez porządną firmę katalog 

inżynierski daje gotowe tabele z danymi 

statycznymi niezbędnymi do obliczeń 

konstrukcji. Współcześnie są one dostępne 

również na CD i jako jedna z bibliotek 

wprowadzone do programu CAD. Można 

z nich też korzystać w Internecie. 

Rodzaje złączy. 

Duża rozmaitość złączy pozwala budować 

wszelkie obiekty drewniane od mostów, 

wielkogabarytowych hal sportowych 

i przemysłowych począwszy, poprzez dachy 

domów jednorodzinnych i domy szkieletowe, 

na wiatach i pergolach kończąc. Rodzaj 

złączy wynika z kształtu połączenia: 

(krokiew/jętka, krokiew/płatew, belka/ 

murłata) i materiałów, jakie ze sobą łączy 

(drewno/stal, drewno/beton). 

Złącze typu „Bulldog jednostronny” 

W wielkiej różnorodności kształtów najpowszechniej 

są używane: 

• Złącza kątowe, czyli kątowniki (zwane 

kiedyś „winklami”) do prostopadłych, 

czyli krzyżowych połączeń, np. belka/legar, 

słup/belka. Mogą mieć ramiona równej, 

albo różnej długości. Są też w wersji 

wzmocnionej i wtedy mają tzw. żebro, czyli 

wytłoczenie. Te stosuje się m.in. na konstrukcjach 

o dużym spadku, np. na łukowatych 

żebrach. Najpopularniejsze złącze 

kątowe to tzw. „dziewięćdziesiątka”, czyli 

kątownik o ramionach dł. 90mm. 

• Knagi są szczególnie przydatne do mocowania 

płatwi do pochyłych dźwigarów. 

Wyglądają jak winkiel z dospawanymi bokami. 

Przenoszą ogromne siły. Dobre są też 

jako konsole podpierające belki. W dobie 

mody na „techno design” robią karierę jako 

konsole półek w nowoczesnym wnętrzu. 

• Płytki perforowane do połączeń w jednej 

płaszczyźnie, np. miecz/słup, jętka/krokiew. 

Są na pewno lepszym rozwiązaniem, niż 

ciągle stosowany zacios „pół na pół” plus 

2 gwoździe kilkucalowe. Są często mylone 

z płytkami kolczastymi („jeżami”), które 

wymagają prasy i są przeznaczone do prefabrykacji 

kratownic (np. MiTek albo Wolf). 

Mając grubość 1,5 lub 2mm. nie przeszkadzają 

w zakładaniu instalacji. Standardowo 

mają rozmiary od 40 x 120mm. Do 200 x 

300mm., ale dla dużych konstrukcji można 

je zamówić w wymiarach do 2m². Można też 

wycinać samemu dowolne kształty z dużych 

blach perforowanych, ale należy to robić 

zgodnie z zasadami, którymi nie będę zanudzał 

Szanownych Czytelników. 

• Naciąg z taśmy perforowanej (foto) spina 

i usztywnia dach lub ścianę ramową 

i zastępuje dawną drewnianą wiatrownicę. 

Mając tę samą zaletę małej grubości, co 

płytki, nie wymaga nabijania dodatkowych 

kontrłat. Można od razu na krokwie kłaść 

poszycie np. z płyty OSB, albo „łacić”. Taśmy 

stalowe perforowane ( rolki ) występują 

w długościach od 3,0 do 50,0 m.b. Jeśli 

to mało, można odcinki taśmy łączyć i przy 

okazji naciągać złączkami do taśmy (rzymska 

śruba). Trzeba nie lada krzepy, aby napiąć 

50m taśmy o przekroju 40, lub 60 x 

2mm, toteż producent pomyślał o małym 

urządzeniu zwanym ręczną naciągarką do 

taśmy. Dzięki zastosowaniu prostej dźwigni 

pozwala ona cieśli usztywnić dach napiętą 

taśmą. Naciągarka jest też bardzo pomocnym 

narzędziem przy ściąganiu ze sobą 

w kalenicy krzywych krokwi. W transporcie 

rolek i obcinaniu odcinków taśmy na placu 

budowy pomaga wózek z gilotyną. 

• Do wielkich dźwigarów z drewna klejonego, 

których łuki o rozpiętości nawet 100m 

tworzą piękne konstrukcje drewniane, stosuje 

się też, obok taśm, naciągi z prętów 

o nagwintowanych końcach i odpowiednie 

koncówki. 

• Wsporniki belek, czyli tzw. „buty”, albo 

wieszaki lub siodełka. Przybija się je do 

dźwigarów, murłat, albo oczepów i w nich, 

jak w strzemionach zawiesza się prostopadle 

mniejsze belki. Można je mocować 

do betonowego wieńca kołkami rozporowymi. 

Trzeba wtedy dać specjalną grubą 

podkładkę usztywniającą łączenie. Istotna 

jest szerokość wewnętrzna dopasowana do 

standardowych grubości drewna budowlanego. 

Przydatne są „buty” o szer. wewn. 

38mm. Do tzw. „tubajforów” (ang. two by 

four), czyli elementów szkieletu drewnianego. 

Są też buty typu „S” – z żebrami, 

szczególnie przydatne do przyjmowania 

dwuosiowych obciążeń w bardzo pochyłych 

konstrukcjach dachowych. Inny rodzaj 

wsporników belek to wieszaki o przekroju 

litery „T” – stalowe z otworami lub aluminiowe 

– bez otworów. Służą do połączeń 

krytych (niewidocznych). Belkę nacina się 

pionowo, nasadza na wspornik i kotwi kołkami 

stalowymi Ø8 i Ø12. We wspornikach 

ALU wszystkie otwory „drewno-aluminiumdrewno” 

wierci się na raz. Nie trudno zgadnąć, 

że to daje 100% dokładności, dzięki 

której w pasujące otwory łatwo wbija się 

kołki stalowe. 

• „Gerbery” (nazwisko niemieckiego konstruktora 

mostów) łączą belki wzdłuż. 

Dzięki nim z krótkich odcinków można uzyskać 

belkę „wędrującą” prze kilkadziesiąt 

metrów bieżących konstrukcji. Połączenie 

wypada w powietrzu, w miejscu, gdzie siła 

działająca na belkę w dół znosi się z tą, 

która podrywa ją do góry. Mówiąc mniej 

zrozumiale: łączą płatwie w zerowym punkcie 

momentów sił, czyli w 1/5 rozpiętości 

odcinka płatwi pomiędzy legarami. Są prawe 

i lewe i zawsze występują parami. Stąd 

częste nieporozumienia „co to znaczy 1 

sztuka Gerbera”. Gerber jest chyba przykładem 

najefektywniejszego zastąpienia daw- 

Złącze kątowe wzmocnione, z tzw. żebram 

28 


TRADYCJA 

Prefabrykowane kratownice wykonane przy pomocy płytek 

perforowanych, stężone taśmami perforowanymi 

koniecznie diagonalnie), 

ale można też pojedynczo. 

W zależności od rozmiaru 

i wielkości przenoszonych 

sił mają urocze nazwy Micro, 

Mini, Midi i Maxi. 

Tych, którzy usnęli informuję, 

że to już koniec wyliczanki 

rodzajów złączy, 

chociaż nie omówiłem nawet 

połowy asortymentu. 

Wspomnę jeszcze tylko, 

że większość z nich można 

dostać w wersji ze stali 

kwasoodpornej A4. 

zamocowanych do jednego dźwigara, można 

go „okuć” wspornikami belek na ziemi. To 

wszystko znakomicie skraca czas montażu 

i daje konstrukcję sztywną i pewną. 

Typowej wielkości złącza dla dachów domów 

jednorodzinnych kosztują od kilkudziesięciu 

groszy do kilku złotych. Wydatek na cały 

dach to suma na poziomie 2-3 tys. złotych. 

Do niedawna była to jedna z podstawowych 

przeszkód. Teraz, kiedy rosną wymagania 

techniczne (przepisy unijne) i drożeje robocizna, 

nauczymy się inaczej przeliczać czas 

na pieniądze. 

Czy są wady? 

nego zamka ciesielskiego złączem, które łączy 

obie belki na styk. Na takim połączeniu 

oszczędza się nawet metr bieżący belki. 

• Kotwie (odmienia się je jak żagwie, a nie 

jak kutwy) drewno/beton i drewno/stal (do 

łączenia tregry stalowej z belką drewnianą), 

kotwie krokwiowo-płatwiowe, które 

dają nie tylko łączenie, ale też ubezpieczenie 

krokwi położonych na wiązarach od naporu 

wiatru. Pozwalają na zmienne odstępy 

pomiędzy krokwiami w dachach jętkowych. 

Konstrukcja dachu nie jest wtedy zależna 

od belkowania stropu. Są dobre również do 

zamocowania jętek. 

• Wsporniki słupów (kotwie słupów, stopki, 

stopy fundamentowe) do osadzania słupów 

w betonie lub na drewnie. Można je generalnie 

podzielić na wsporniki do zabetonowania 

i te do przykręcania kołkami rozporowymi 

do już wcześniej wylanego betonu. 

Mają kształt litery „U” i wtedy obejmują 

słup (są widoczne), albo odwróconej litery 

„T” i wtedy wchodzą w nacięcie w słupie 

chowając się w nim. Często mocuje się je 

do drewna dyblami stalowymi ocynkowanymi 

elektrolitycznie. Przydatną rzeczą jest 

tu szablon do wiercenia otworów: pomaga 

wcelować wiertłem. Wiele rodzajów wsporników 

słupa ma regulację wysokości, co 

bardzo pomaga wypoziomować cały, jak to 

się kiedyś mówiło „ustrój budowlany”. 

• Złącza uniwersalne – do mocowania płatwi 

(znów ta deklinacja) na belkach, krokwi 

na płatwiach, oraz do połączeń ryglowych. 

Mają trzy płaszczyzny mocowania, co czyni 

montaż połączeń nośnych wygodnym i skutecznym. 

Są w wersji „prawe” i „lewe”, 

ale nie są bliźniakami, jak wsporniki Gerbera. 

Można je stosować parami (wtedy 

Rozmiary. 

Tu wystarczy powiedzieć, że w dobrej ofercie 

każdy rodzaj złączy występuje w kilku, 

kilkudziesięciu, a nawet kilkuset rozmiarach. 

Pełen asortyment dobrego producenta 

to kilka tysięcy numerów katalogowych. 

Dlaczego warto używać złącza? 

Budowanie z pomocą złączy jest tańsze, 

szybsze, łatwiejsze i pewniejsze. Dlaczego? 

Ponieważ oszczędza duże ilości drewna 

budowlanego. Przecież jego wytrzymałość 

oblicza się w najsłabszych miejscach 

– miejscach wybrania materiału pod czopy 

i gniazda. Te stanowią 1 /3 lub 1 /2 pełnego 

przekroju belki. Czyli belka musiałaby mieć 

na przykład 15cm na całej długości, aby na 

końcu, po wycięciu dwóch trzecich, został 

5-cio centymetrowy czop. Przy użyciu złącza 

cała belka może być proporcjonalnie 

cieńsza. Może też być krótsza, bo, jako się 

rzekło wcześniej, belki łączy się na styk. 

Do budowania ze złączami wystarczy kilku 

ludzi, z których tylko jeden musi być wykwalifikowanym 

majstrem (czytanie projektu). 

Pozostali muszą tylko umieć wbijać 

gwoździe młotkiem. Kogo dziś stać na opłacenie 

wielu godzin pracy cieśli, który precyzyjnie 

wytnie „kozią nóżkę”, albo „zamek 

francuski”? Gdzie takiego znaleźć? I kto to 

w ogóle jeszcze chce robić? 

Często też nie potrzeba dźwigu, np. w budownictwie 

jednorodzinnym przy małych gabarytach 

elementów konstrukcji. Wcześniej 

przycięte i oznakowane belki można wciągać 

na górę i montować jedną po drugiej bezpośrednio 

na dachu. Jeśli wiele belek ma być 

Cóż, nie ma rzeczy idealnych. Jeśli ktoś 

opiewa same zalety jakiegoś produktu, 

nie należy mu wierzyć. Wad, jako takich, 

stosowania złączy ciesielskich nie ma. Ale 

spotykam się z argumentami „na nie”, 

z którymi trudno dyskutować. Ogólnie rzecz 

biorąc wynikają one z mentalnego nieprzystosowania 

polskich fachowców do nowoczesnych 

technologii. Wyjaśnię to krótko 

za pomocą anegdoty z życia wziętej. Otóż 

byłem świadkiem jak taki nieprzystosowany 

majster kupował metrówkę, czyli drewnianą 

miarkę. Sprzedawca słysząc, że ma do czynienia 

z profesjonalistą, namawiał go do 

kupienia trochę droższej, ale lepszej miarki. 

Na to „majster” wytoczył argument nie do 

przebicia: „Po co? I tak się połamie!”. 

Aby belka osadzona w „bucie” (wspornik 

belki) przeniosła rzeczywiście siły podane 

w projekcie konstrukcyjnym, powinna być 

przycięta na długość z dokładnością milimetra, 

a nie centymetra. Za krótka belka 

może „wyjechać” z buta i cały sens stosowania 

złącz diabli biorą. Najlepiej, gdyby 

wszystkie belki były przygotowane na wymiar 

przez producenta drewna, a nie przez 

cieślę piłą łańcuchową na budowie. Tak więc 

cały problem sprowadza się do zatemperowanego 

ołówka stolarskiego i nowoczesnego 

rynku drewna. 

W następnym odcinku opowiem o nowościach 

w rynku złaczy, o typowych błędach 

i nietypowych zastosowaniach. 

Juliusz Głowacki 

Zdjęcia pochodzą z archiwum firmy 

Simpson Strong-Tie 


29

NA LUZIE 

Przychodzi grabarz do lekarza. 

- W czym mogę pomóc? 

- Ja tylko chciałem powiedzieć, 

że baba już nie przyjdzie. 

****** 

Co mają ze sobą wspólnego Maluch z Mercedesem? 

Ich strefa zgniotu kończy się na silniku... 

Jakie ryby najbardziej 

lubią lekarze? 

- Duże sumy. 

Konduktor do pijaka: 

- Bilet, proszę! 

- Nie mam kasy 

- A na wódkę Pan miał??? 

- Kolega ugościł! 

- A na podróż to już nie dał? 

Na to pijak wyciągając 

flaszkę 

- Jak to nie dał??? 

W restauracji rodzina posila się promocyjnym obiadem. 

Zostaje sporo resztek i ojciec prosi kelnera: 

- Czy może pan nam zapakować te resztki? Wzielibyśmy dla 

pieska... 

- Hurrra!!! - krzyczą dzieci. - Będziemy mieć pieska..! 

*** 

Po roku studiów dziewczyna przyjeżdża do domu i obwieszcza mamie: 

- Mam chłopaka! 

- Świetnie, córeczko! A gdzie studiuje? 

- Ależ mamo, on ma dopiero dwa miesące... 

30 


- Czym różni się blondynka od żaby? 

- Żaba kuma.

Fachowy Dekarz & Cieśla 3/2007

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?