Türkiye

HABER
Anayasa Mahkemesi'nin kararı, yeni davalara örnek olacak
düzenleyen hüküm iptal edilmiş
oldu.
Mahkeme tarafından, sözleşme
yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini
pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine
devam etmeyen bayilere 600
bin lira idari para cezası verilmesini
öngören düzenleme de iptal edildi.
Yüksek mahkemenin gerekçeli
kararında, “hukuk devletinde ceza
hukukuna ilişkin düzenlemelerde
olduğu gibi, idari yaptırımların da
kanun koyucunun takdir yetkisinde
olduğu ancak kanun koyucunun
bu yetkiyi anayasal sınırlar içinde
adalet, hakkaniyet ve kamu yararı
ölçütlerini göz önünde tutarak
kullanması gerektiği” belirtildi.
“Ekonomik büyüklük dikkate alınmalı”
Kanunun tanımladığı cezalarda
işletmelerin ekonomik büyüklüğü
ve sınıfına ilişkin herhangi bir
kademelendirme yapılmadığına
dikkat çekildi. Kararda, bu cezaların
tek pompa ile faaliyet gösteren ve
cirosu yüksek olmayan akaryakıt
bayisi için ağır sonuçlar doğuracağına
vurgu yapıldı.
Anayasa’nın ikinci maddesine
aykırı olarak, idari para cezası
uygulanırken fiilin işleniş şekli,
failin kusur durumu, ikmal edilen
akaryakıt miktarı gibi hususların da
dikkate alınmadığı belirtildi. Karar
metninde, “Bu itibarla bayilerin
bağlı bulundukları dağıtıcı haricinde
başka dağıtıcılardan veya onların
bayilerinden akaryakıt ikmal etmeleri
halinde, bayilerin kusur durumu
dikkate alınmadan, ekonomik
büyüklüklerine ve sınıflarına göre
adil bir denge gözetilmeden, itiraz
konusu kuralla ölçülü ve makul olmayan
idari para cezası ile cezalandırılmaları,
hukuk devletinin gereği
olan adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle
bağdaşmamaktadır” denildi.
Bu nedenlerle söz konusu kuralların,
Anayasa’nın 2’inci maddesine
aykırı olduğu belirtilirken, iptal
hükümlerinin 9 ay sonra yürürlüğe
girmesi kararlaştırıldı.
Geçmişe doğru geçerli değil
Mahkemenin bu kararı geçmişte
ağır para cezaları ödemiş
olar bayileri heyacanlandırdı ancak
Anayasa’nın 153’üncü maddesi ve
mahkeme kararı geçmişe yönelik
cezaların kalkacağı umudunu ortadan
kaldırdı. Anayasa Mahkemesi
iptal kararları geçmişe yürütülemezken,
Anayasa Mahkemesi kararın
9 ay sonra yürürlüğe girmesine
karar verdiğinden geçmiş dönemi
kapsaması mümkün olmadı.
Karar, yalnızca kanunun 7’nci
maddesinin 4’üncü fıkrasının
üçüncü cümlesi ve 8’inci maddesinin
2’nci fıkrasının a bendinde yer
alan hususların cezalarını kapsıyor.
Bu durumda diğer maddelerin de
iptali için yerel mahkemelerin veya
Danıştay’ın Anayasa Mahkemesi’ne
başvurması gerekiyor. Ancak bu
kapsamda hukukçular, itiraz süreci
ile ilgili farklı kanuni yollara gidilebileceği
değerlendirmesi yapıyor.
Mayıs 2016EnerjiPanorama 43