Türkiye
Enerji-Panorama-mayis-web
Enerji-Panorama-mayis-web
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Yükselen LNG pazarı ve <strong>Türkiye</strong> jeopolitiğine etkileri<br />
LNG arttıkça fiyatlar da düşecek<br />
Uluslararası piyasada halen petrol<br />
fiyatlarına endeksli olarak fiyatı<br />
hesaplanan doğal gazın, petrolden<br />
bağımsız bir fiyat oluşturabilmesi<br />
için ise LNG’nin payının dünya<br />
doğal gaz ticaretinde artması gerekiyor.<br />
Çünkü, deniz yolları ile uzak<br />
pazarlara erişim esnekliği, boru<br />
gazının pahalı hale geldiği pazarlara<br />
girişi sağlayacak ve pazar payının<br />
arttıracak. Diğer bir ifadeyle, ‘Doğal<br />
gazın fiyatının petrolden ayrı olarak<br />
belirlenmesi olasılığı’ ile ‘LNG’nin<br />
dünya doğal gaz ticaretindeki oranı’<br />
arasında bir korelasyon var.<br />
Alıcı ülkeler, uzun vadeli boru<br />
gazı veya LNG kontratları yerine,<br />
spot piyasada buldukları en ucuz<br />
tankeri, tekrar gazlaştırma tesislerine<br />
getirecek ve gaz ithal edecekler.<br />
Bu da serbest piyasa kuralları gereği<br />
bir veya birkaç bölgeye özgü gaz<br />
fiyatının oluşmasını sağlayacak.<br />
Enerji uzmanları bu türde bir fiyat<br />
oluşumunun LNG’nin toplam doğal<br />
gaz ticaretindeki payının yüzde<br />
60’lara gelmesi ile gerçekleşebileceğini<br />
belirtiyor.<br />
Exxon ve Chevron gibi Amerikan<br />
şirketlerinin, gerek geleceğin<br />
liderleri Avustralya ve ABD’de ve<br />
halihazırdaki lider Katar’da sahip<br />
oldukları, gerek İran pazarında<br />
elde etmeleri beklenen pazar payı<br />
göz önünde bulundurulduğunda,<br />
LNG’nin toplam doğal gaz<br />
ticaretindeki oranının yüzde 60’lara<br />
çıkıp, uluslararası piyasada petrolden<br />
bağımsız bir doğal gaz fiyatı<br />
belirlenmesi önümüzdeki 15 yıllık<br />
periyodda sürpriz olmayacak.<br />
<strong>Türkiye</strong> enerji arzını çeşitlendirmek<br />
zorunda<br />
Doğal gaz, <strong>Türkiye</strong> için neredeyse<br />
tüm illerine ulaşmış bir enerji<br />
kaynağı olması, elektrik üretimindeki<br />
yüksek payı ve temiz bir<br />
enerji kaynağı olması nedeniyle en<br />
stratejik ürünlerden biri.<br />
Öte yandan, doğusunda enerji<br />
zengini batısında ise enerji talebi<br />
yüksek bir coğrafyada bulunan<br />
<strong>Türkiye</strong>, bu özelliği ile gelecekte bir<br />
enerji ticaret merkezi (hub) olma<br />
niyetinde. Ancak bunu yapabilmek<br />
için hiç şüphesiz öncelikle<br />
kendi enerji arzını çeşitlendirmek<br />
durumunda. Çünkü enerji arz<br />
çeşitliliğini ve güvenliğini <strong>Türkiye</strong><br />
üzerinden geçecek projelerle sağlamaya<br />
çalışmak bu projelerdeki rolü<br />
daha önemsiz hale getirme riskini<br />
yaratacak ve hub olma potansiyeli<br />
ortadan kaldırabilecek sonuçlar<br />
yaratabilecek.<br />
Diğer bir ifadeyle <strong>Türkiye</strong> için<br />
doğal gaz arzında tek ülkenin tercih<br />
edilmesi ya da günlük maksimum<br />
tüketimleri karşılamada uyarılar<br />
veren bir sistemin devamı; ortaya<br />
çıkacak projelerde müzakere elini<br />
güçlü tutamama ve bu projelerde<br />
kaynak çeşitliliğini sağlamaya<br />
yaklaşmış olmakla yetinme gibi<br />
sonuçlara neden olabilir.<br />
Akdeniz’de<br />
güçler<br />
dengesi<br />
Uluslararası LNG piyasasının yukarıda<br />
belirtilen verileri ışığında, 2015-2025<br />
yılları arasında doğal gaz arzının yüzde<br />
40’lık bir kısmını LNG ile “karşılayabilecek<br />
tesisleri” elinde bulundurarak,<br />
doğal gaz ithalatının yüzde 30’unu<br />
LNG ile karşılayan, doğal gaz depolama<br />
tesisleriyle kriz durumlarını emniyete<br />
almış ve tüm kaynak ülkelerin<br />
ithalat oranını yüzde 20’nin altında<br />
tutabilen bir <strong>Türkiye</strong> doğal gaz sistemi,<br />
TANAP gibi ortaya çıkabilecek boru<br />
hatları projelerinde müzakere gücünü<br />
daha ileri bir pozisyona getirebilecek,<br />
re-export hakkı gibi hub olmak için<br />
olmazsa olmaz şartlardan birine sahip<br />
olmayı sağlayabilecek. Avustralya ve<br />
ABD gibi oyuncuların, Akdeniz LNG piyasasına<br />
da girecek olması ve bölgede<br />
kaynaklara sahip ülkelerin bu durumdan<br />
endişelenmelerine sebep oluyor.<br />
Örneğin, İsrail yönetimi yaklaşan LNG<br />
rekabeti nedeniyle Doğu Akdeniz’de<br />
keşfedilen kaynaklarını hızlı bir şekilde<br />
ticarileştirmek için sahalarında çalışacak<br />
enerji şirketleri ile olabildiğince<br />
hızlı bir gaz ticarileştirme süreci başlatmak<br />
istedi. Ancak ülkedeki düzenleyici<br />
otorite, şirketlerin tekelleşecek<br />
olmaları nedeniyle buna izin vermedi.<br />
Öte yandan buradaki mevcut kaynakların<br />
miktarı ve güvenlik endişeleri<br />
sıvılaştırma tesislerinin kurulmasını<br />
zorlaştırıyor. Bu nedenle <strong>Türkiye</strong>’ye<br />
deniz altından bir boru hattı yapılması<br />
olasılığını öne çıkarıyor.<br />
Mayıs 2016EnerjiPanorama 35
Change language