Türkiye
Enerji-Panorama-mayis-web
Enerji-Panorama-mayis-web
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Yükselen LNG pazarı ve <strong>Türkiye</strong> jeopolitiğine etkileri<br />
Obama’nın yaptırımlar sonrası<br />
dönemde ABD’li şirketlere öncelik<br />
verilmesini istediği ve bu isteğinde<br />
de ilerleme kaydettiği biliniyor.<br />
Dünyadaki LNG teknolojisinde<br />
lider olan bu şirketlerin ise İran<br />
gazını Hürmüz Boğazı üzerinden<br />
LNG ile uluslararası piyasalara<br />
iletmeleri sürpriz olmayacak. Ancak<br />
İran’daki hidrokarbon kaynaklarının<br />
çıkarılması ve ticarileştirilmesinde<br />
kullanılan iş modeli bu şirketlerin<br />
de işlerini zorlaştıracak gibi<br />
gözüküyor.<br />
Hazar bölgesi de istikrarsızlık yaşıyor<br />
Hazar coğrafyasında, zengin<br />
gaz yataklarına sahip Türkmenistan,<br />
Hazar’ın henüz belirlenmemiş<br />
statüsü nedeniyle sahip olduğu gazı<br />
Batı’ya aktarmakta zorluk yaşıyor.<br />
Bu bölgedeki Çin ilgisi ve Hindistan’a<br />
yönelen projeler nedeniyle<br />
Türkmenistan’ın gaz ihracatının<br />
boru hatları ile Çin ve Hint pazarlarına<br />
yapılması bekleniyor. <strong>Türkiye</strong><br />
üzerinden Azeri gazının Avrupa<br />
pazarlarına iletilmesini amaçlayan<br />
TANAP projesi, şu anda gerçekleştirilmeye<br />
en yakın proje olarak öne<br />
çıkmakta. Buna rağmen yine düşük<br />
petrol fiyatları nedeniyle finansal<br />
açıdan zor bir dönem geçiren<br />
Azerbaycan’ın son dönemde Ermenistan’la<br />
sıcak savaşa varan anlaşmazlığı<br />
bölgedeki istikrarı yeniden<br />
bozma potansiyeli gösteriyor.<br />
<strong>Türkiye</strong>’nin enerji arzında en<br />
büyük partneri olan Rusya ile jet<br />
uçağının düşürülmesi sonrasında<br />
yaşadığı kriz ise iki ülke arasındaki<br />
enerji ticaretine henüz elle tutulur<br />
bir zarar vermedi. Rusya da Kırım’ı<br />
ilhakı sonrasında karşılaştığı<br />
uluslararası yaptırımlar ve düşük<br />
petrol fiyatları nedeniyle finansal<br />
olarak çetin bir dönemden geçiyor.<br />
Bu zorluklar, <strong>Türkiye</strong>’de hayata<br />
geçirmeye çalıştığı nükleer santralını<br />
dahi etkilemiş durumda. Tüm<br />
bu zorlukların, jet krizi sonrasında<br />
<strong>Türkiye</strong>’ye karşı gaz arzını bir<br />
şekilde sekteye uğratarak girişebileceği<br />
bir yaptırımın da önünü kestiği<br />
yorumları yapılıyor.<br />
Ancak <strong>Türkiye</strong>, Rusya ile yaşadığı<br />
bu kriz sonrasında enerji arzını<br />
gerek kaynak anlamında gerek de<br />
enerjinin türü anlamında çeşitlendirmesi<br />
gerektiğini bir kez daha<br />
anladı ve 2015 Aralık ayı itibarıyla<br />
doğal gaz arzında LNG’nin payını,<br />
sahip olduğu LNG terminallerini<br />
kullanarak yüzde 20’nin üzerinde<br />
tuttu. Ayrıca <strong>Türkiye</strong>, Katar ile yeni<br />
LNG tesislerinin yapımı için gö-<br />
LNG, TÜRKİYE’NİN<br />
PAZARLIK GÜCÜNÜ<br />
ARTIRACAK<br />
<strong>Türkiye</strong> bu ve benzeri projelerin görüşme ve<br />
müzakerelerine, LNG tesisleri ile arzını çeşitlendirmiş<br />
olarak girebilirse yalnızca bu gazı<br />
<strong>Türkiye</strong> gaz sistemine getirmeyi değil, bu<br />
gazı sonrasında istediği fiyattan Avrupa’ya<br />
aktarmak için gerekli re-export hakkını da<br />
elde edebilir. Ayrıca doğal gaz ticareti ile gelişebilecek<br />
ikili ilişkiler, <strong>Türkiye</strong>’nin bölgedeki<br />
ve mevcut krizlerin çözümündeki rolüne de<br />
şüphesiz katkıda bulunacaktır.<br />
<strong>Türkiye</strong>, doğal gaz ithalatında yüzde 15 olan<br />
LNG payını kısa vadede artırması, kış şartlarında<br />
günlük 250 milyon metreküp ve üzerine<br />
çıkması beklenen günlük maksimum doğal<br />
gaz talebinin karşılanmasında yaşanacak<br />
sıkıntıların önüne geçecek, Rusya ve İran ile<br />
ömrünü tamamlayan her doğal gaz kontratı<br />
sonrasında yapılacak fiyat pazarlıklarında <strong>Türkiye</strong>’nin<br />
elini güçlendirecektir.<br />
Sonuç olarak önümüzdeki dönemde, dünya<br />
doğal gaz ticaretinde LNG’nin payının Avustralya<br />
ve ABD gibi aktörlerle artması, yalnızca<br />
bir doğal gaz taşıma yönteminin öne çıkmasına<br />
değil, aynı zamanda doğal gazın esnek<br />
bir şekilde uluslararası pazarlara ulaşıp, petrol<br />
fiyatından bağımsız bir şekilde doğal gaz fiyatının<br />
belirleneceği bir değişim döneminin<br />
kapılarını açacaktır. Doğal gazın yüzen dev<br />
sıvılaştırma tesislerinde (FLNG) sıvılaştırılması<br />
ve ülkenin artabilecek tüketimi için yüzen<br />
depolarda sıvı halde depolanması gibi uygulamalar<br />
çoğalacak. Bu yeni dönemde <strong>Türkiye</strong>,<br />
LNG tesisleri için gerekli yatırımları yapması<br />
ve çeşitlendirme prensibi ile doğal gaz arz güvenliğini<br />
sağlaması durumunda, potansiyel<br />
projelerde avantajlı pozisyonlar sağlayacak,<br />
enerjide ticaret merkezi olma gibi bir amaca<br />
ulaşmaya daha da yaklaşacak.<br />
32 EnerjiPanoramaMayıs 2016
Change language