HAZAR WORLD - SAYI 42 - MAYIS 2016

MERCEK
KÜRESEL RAFİNERİ
hidroelektrik ve güneş gibi alternatif enerji yatırımları
zamanla gelişecek. Günümüzde söz konusu alternatif enerji
kaynakları, tüm enerji tüketimi içinde küçük bir yüzdeye
sahip ve sıvı rafineri ürünleri kadar kullanışlı da değil.
Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik büyümeleri yavaşlarken,
küresel piyasalarda yaşanan dalgalanmaların etkileri
Türkiye ve Azerbaycan ekonomilerinde de gözlendi.
Ekonomik yavaşlamanın devam etmesi emtia fiyatlarını
aşağıya çekiyor. Bölgemizde yükselen jeopolitik riskler
ekonomimize negatif olarak yansıdığı halde, petrol fiyatlarının
düşmesi ve talep artışıyla endişeler kısmen hafifledi,
Türkiye ekonomisindeki büyüme süreci yine de devam
etti. Enerji fiyatlarındaki gerilemenin cari açığı azaltıcı
etkisine rağmen; gelişmekte olan piyasalara yönelik artan
risk algısı, yatırım akışlarının zayıf görünümü ve cari açığın
finansman tarafındaki kaygılar; kurları da dalgalanma
hareketine dâhil ettirdi.
Avrupa Birliği’nin 2020’ye kadar yenilenebilir enerjiyi
toplam enerji talebi içinde yüzde 20 düzeyine çıkarmayı ve
karbondioksit emisyonlarını yüzde 20 oranında azaltmayı
hedeflemesinin Avrupa’daki petrol rafineri kapasitesini
etkileyeceği kaçınılmaz.
KÜRESEL PETROL RAFİNERİ SEKTÖRÜ
Kritik bir dönemde, yeni risklerle karşı karşıya kalan küresel
petrol rafineri sektörü yeniden yapılanma sürecine
giriyor. Piyasa dinamiklerinin değişmesi ve fırsatların azalması
sebebiyle gelecek dönemde pek çok rafinerici sorun
yaşayacak. Değişen petrol tedarik zinciri ve yeni talepler,
pek çok rafineri işletmesi için ham petrol fiyatlarındaki
dalgalanmadan daha büyük sorunlara yol açacak. Gelecek
iş modelindeki yeni ekonomik riskler ve sürdürülebilirliğin
sağlanmasına yönelik tehditlerin yeniden gözden geçirilmesi
gerekiyor. Zayıf rafineri marjları, yeni kıtalar arası
tedarik dinamikleri ve değişen lojistik ağı, tüm rafinerilerin
bu ortamda ayakta kalamayıp, kapanacağını gösteriyor.
Yönetim danışmanlarının ihtiyatlı tahminlerine göre, küresel
rafineri kapasitesinin günde 10 milyon varillik kısmının
önümüzdeki dönemde risk altında olması bekleniyor. Özellikle
Avrupa ve OECD ülkelerindeki rafineriler en büyük
risk grubunu oluşturuyor. Önümüzdeki 5-10 yıl içinde
Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’daki rafinerilerin yaklaşık
yüzde 30’unun ekonomik iş modellerini tekrar gözden
geçirmeleri ve değer zincirine nasıl uyum sağlayacaklarını
bir kez daha düşünmeleri gerekecek. Bu süre içinde rafineriler
piyasadan çıkmak, tekrar yapılanmak, uluslararası
işbirlikleri geliştirmek ve/veya varlıklarını stratejik açıdan
tekrar konumlandırmak zorunda kalacak. Türkiye’nin
büyüyen talebi de bu rafinerilerin hedefinde olacak.
Hissedar ve piyasa baskılarıyla her rafineri işletmesi etik
kurallara uyarak, devamlı bir şekilde yüksek finansal
ve işletme performansı sergilemek ve müşteri ihtiyacına
odaklanmak mecburiyetinde. Rafineriler bulundukları
bölgelerde büyük işveren olarak en iyi kurumsal vatandaş
olmayı taahhüt etmek, tüm yasalara, kurallara ve düzenlemelere
uyup, yerel ve ulusal kültürlere saygı göstermek
durumundalar. Her şeyden önce iş güvenliği ve çevreye
duyarlı operasyonlar yürütmeleri gerekir.
Rafineriler piyasadan çıkmak,
tekrar yapılanmak, uluslararası
işbirlikleri geliştirmek ve/veya
varlıklarını stratejik açıdan tekrar
konumlandırmak zorunda kalacak.
Türkiye’nin büyüyen talebi de bu
rafinerilerin hedefinde olacak.
Rafineriler sürekli öğrenmek, paylaşmak ve en iyi uygulamaları
hayata geçirerek verimliliği ve üretkenliği artırmak
için çaba göstermelidir. Mevcut sermaye yatırımlarını değerlendirmede
çok seçici ve disiplinli olması gerekir. Hatta
rekabet avantajı sağlamak gayesiyle tescilli teknolojiler
geliştirmek için çalışmalıdır.
RAFİNERİ ÜRÜN TÜKETİMİ GELİŞEN ÜLKELERDE ARTIYOR
Harcanabilir gelir düzeyindeki artış, tüm dünyada, özellikle
de gelişmekte olan ülkelerde yollardaki araç sayısını arttırdı.
Bu da rafinaj ürünlerine olan talebin sürekli artmasına
sebep oldu. Geçtiğimiz 10 yılda küresel rafineri sektörü,
varil başına 20 dolarlara kadar çıkan marjlarla çalışıyordu.
Petrol tüketimi gelişmekte olan pazarlarda artmaya devam
ederken, gelişmiş ülkelerde tüketim aynı seviyede duruyor.
Talep eğrisi gelişmekte olan bölgelere doğru kayıyor. Yeni
rafinaj kapasitesinin büyük bir kısmı, talebin halen artmakta
olduğu bölgelerde konuşlanacak. Asya-Pasifik (3,4+
MMvaril/gün) ve Orta Doğu (2,3+ MMvaril/gün) bölgeleri
ek kapasite geliştirme ve planlama çalışmalarına devam
22 MAYIS 2016 SAYI 42