Fachowy Elektryk 2/2016
6, 8-12, 14, 19 Aktualności 20, 21, 32, 33, 48, 51, 75 Nowości, w tym m.in.: 31 Nowe narzędzie do usuwania izolacji 32 Szybszy dobór chillerów 16 Kompleksowy program złączek listwowych do rozdzielnic budynkowych 22 Rola wyłącznika różnicowoprądowego w ochronie układów napędowych 24 IDEAL TS Profesjonalna aparatura modułowa do zastosowań komercyjnych i domowych 26 Przegląd wyłączników różnicowoprądowych 34 Co nowego z Gira? 36 One.platform. Rewolucyjna idea osprzętu 38 Zabezpieczenia instalacji fotowoltaicznych 42 Ochrona instalacji fotowoltaicznych 44 Normy i przepisy w instalacjach odgromowych 50 LED-ukacja 52 Nowoczesne oświetlenie biurowe 56 Domofony i wideofony. Usłyszeć i zobaczyć, kto to. 60 Nowości w ofercie automatyki budynkowej EXTA firmy ZAMEL 62 Listwy i kanały elektroinstalacyjne 64 Domat przedstawia nową serię regulatorów z dostępem przez Internet 66 Wydajne sterowanie – budynki zrównoważone energetycznie wyposażone w LCN 69 Multimetry – przybywa atutów 72 UPS o konstrukcji modułowej 76 Miernik rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu Sonel MRU-30. Teraz taniej znaczy lepiej 79 Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN 80 Przegląd narzędzi dla instalatorów serii Energotytan®Expert 82 Pozytywne wibracje
6, 8-12, 14, 19 Aktualności
20, 21, 32, 33, 48, 51, 75 Nowości, w tym m.in.:
31 Nowe narzędzie do usuwania izolacji
32 Szybszy dobór chillerów
16 Kompleksowy program złączek listwowych do rozdzielnic budynkowych
22 Rola wyłącznika różnicowoprądowego w ochronie układów napędowych
24 IDEAL TS Profesjonalna aparatura modułowa do zastosowań komercyjnych i domowych
26 Przegląd wyłączników różnicowoprądowych
34 Co nowego z Gira?
36 One.platform. Rewolucyjna idea osprzętu
38 Zabezpieczenia instalacji fotowoltaicznych
42 Ochrona instalacji fotowoltaicznych
44 Normy i przepisy w instalacjach odgromowych
50 LED-ukacja
52 Nowoczesne oświetlenie biurowe
56 Domofony i wideofony. Usłyszeć i zobaczyć, kto to.
60 Nowości w ofercie automatyki budynkowej EXTA firmy ZAMEL
62 Listwy i kanały elektroinstalacyjne
64 Domat przedstawia nową serię regulatorów z dostępem przez Internet
66 Wydajne sterowanie – budynki zrównoważone energetycznie wyposażone w LCN
69 Multimetry – przybywa atutów
72 UPS o konstrukcji modułowej
76 Miernik rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu Sonel MRU-30. Teraz taniej znaczy lepiej
79 Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN
80 Przegląd narzędzi dla instalatorów serii Energotytan®Expert
82 Pozytywne wibracje
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2/<strong>2016</strong><br />
Kwiecień <strong>2016</strong><br />
ISSN 1643-7209
®
Projekt produktu, projekt interfejsu: schmitz Visuelle Kommunikation hgschmitz.de<br />
Gira G1<br />
Wszechstronna obsługa<br />
technicznego wyposażenia<br />
budynku<br />
Nowy panel Gira G1 to inteligentne<br />
centralne urządzenie<br />
do obsługi całego technicznego<br />
wyposażenia budynku.<br />
Dzięki oferującemu doskonałą<br />
jakość obrazu wyświetlaczowi<br />
wielodotykowemu wszystkie<br />
funkcje systemu KNX można<br />
łatwo obsługiwać jednym dotknięciem<br />
palca lub gestem.<br />
W połączeniu z bramką domofonową<br />
IP panel Gira G1 może<br />
służyć również jako wideodomofon.<br />
Zaprojektowany całkowicie<br />
od nowa, intuicyjny interfejs<br />
użytkownika Gira<br />
sprawia, że obsługa technicznego<br />
wyposażenia budynku<br />
jak łatwiejsza, niż kiedykolwiek<br />
dotąd. Panel Gira G1<br />
można w łatwy sposób zainstalować<br />
jak normalny łącznik<br />
instalacyjny w jedynej puszce<br />
podtynkowej.<br />
Więcej informacji pod<br />
adresem: www.gira.com/pl<br />
Wyróżnienia<br />
Gira G1:<br />
iF Design Award 2015,<br />
German Design Award 2015<br />
Good Design Award<br />
Chicago 2014,<br />
ICONIC Awards 2014,<br />
Plus X Award 2014,<br />
Design Plus 2014<br />
Interfejs Gira:<br />
ADC Award 2015,<br />
Red Dot Award 2014<br />
Best of the Best
www.fachowyelektryk.pl<br />
Wydawca:<br />
Wydawnictwo Target Press<br />
sp. z o.o. sp. k.<br />
Biuro w Warszawie:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel. +48 22 635 05 82<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Redaktor Naczelna:<br />
Małgorzata Dobień<br />
tel. kom. 502 255 773<br />
malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />
Redaktor Prowadzący<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
tel. kom. 501 602 059<br />
jerzy.wierzbowski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />
Robert Madejak<br />
tel. kom. 512 043 800<br />
robert.madejak@targetpress.pl<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
Andrzej Kalbarczyk<br />
tel. kom. 531 370 279<br />
andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />
Marcin Sikora<br />
tel. kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Ryszard Staniszewski<br />
tel. kom. 503 110 913<br />
ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Zarządzający:<br />
Robert Karwowski<br />
tel. kom. 502 255 774<br />
robert.karwowski@targetpress.pl<br />
Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowyelektryk.pl<br />
Skład:<br />
As-Art Violetta Nalazek<br />
as-art.studio@wp.pl<br />
Druk:<br />
MODUSS<br />
Redakcja nie zwraca tekstów<br />
niezamówionych, zastrzega sobie prawo<br />
ich redagowania oraz skracania.<br />
Nie odpowiadamy za treść<br />
zamieszczonych reklam.<br />
ISSN 1643-7209<br />
Drodzy czytelnicy!<br />
W terminie 01-04 marca br. odbyły się w Warszawie targi AUTOMATICON, w dniach 25-28 kwietnia<br />
br. będą miały miejsce w Poznaniu targi SECUREX. To dwie najważniejsze w Polsce imprezy<br />
wystawiennicze w swoich branżach: automatyki i zabezpieczeń. Poświęcamy im kilka materiałów<br />
w tym zeszycie Fachowego <strong>Elektryk</strong>a. Warto tylko zwrócić uwagę na bogatą oprawę tych<br />
wydarzeń, którym towarzyszy wiele dodatkowych przedsięwzięć i inicjatyw.<br />
Przeglądając w internecie informacje o konkursach na najciekawsze, najbardziej wartościowe<br />
wyroby obu ekspozycji – zgłaszające je firmy mogą pochwalić się Złotymi Medalami – czy też<br />
o prezentowanych tam nowościach, uświadamiałem sobie znaczenie rozwiązań informatycznych<br />
i komunikacyjnych dla rozwoju techniki. A idąc dalej o coraz silniejszym – może nawet<br />
nie zawsze pożądanym – splataniu się świata wirtualnego i realnego, codziennego życia.<br />
Autorzy wirtualnych rozwiązań, stworzonych najpierw w ludzkim umyśle, a potem prezentowanych<br />
na ekranie komputera, smartfona, telewizora i mnóstwa innych urządzeń, starają się<br />
uzyskać efekt tak realistyczny, by wydawał się rzeczywisty. Motywują to chęcią zapewnienia,<br />
by użytkownik mógł funkcjonować łatwiej, wydajniej, skutecznej, ponosząc niższe koszty,<br />
z poczuciem satysfakcji itd. I często mają pod tym względem czyste intencje.<br />
Nie mogę się jednak oprzeć wrażeniu, że niekiedy motywacją do tych działań jest przede<br />
wszystkim chęć zysku, z pominięciem skutków ubocznych. Mnie, starszego już faceta niepokoi<br />
np. zalew gier militarnych, związanych z demolowaniem, przemocą itp. Podobnie jak programów<br />
i filmów o podobnym charakterze w mediach. Obawiam się psychicznego klonowania<br />
i naśladownictwa takich wątków, choć zdaję sobie sprawę, że skomplikowany charakter świata,<br />
w którym żyjemy, zależy od bardzo wielu czynników.<br />
Z zaskoczeniem obserwuję i podziwiam, jak młodzi ludzie (czytaj: moi wnukowie z przedziału<br />
wiekowego 2–10 lat) z ogromną swobodą opanowują posługiwanie się sprzętem dającym<br />
wstęp do wirtualnej rzeczywistości, ale i widzę, jak łatwo może się to przerodzić w nałóg.<br />
Życzę wszystkim, by na styku świata realnego i wirtualnego przeważały pozytywy, a przenikanie<br />
się tych rzeczywistości owocowało jednoznacznymi korzyściami. Przed autorami rozwiązań<br />
spełniających takie oczekiwania – chylę czoła.<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
redaktor prowadzący<br />
SPIS TREŚCI<br />
6, 8-12, 14, 19 Aktualności<br />
20, 21, 32, 33, 48, 51, 75 Nowości, w tym m.in.:<br />
31 Nowe narzędzie do usuwania izolacji<br />
32 Szybszy dobór chillerów<br />
16 Kompleksowy program złączek listwowych do rozdzielnic budynkowych<br />
22 Rola wyłącznika różnicowoprądowego w ochronie układów napędowych<br />
24 IDEAL TS Profesjonalna aparatura modułowa do zastosowań komercyjnych<br />
i domowych<br />
26 Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
34 Co nowego z Gira?<br />
36 One.platform. Rewolucyjna idea osprzętu<br />
38 Zabezpieczenia instalacji fotowoltaicznych<br />
42 Ochrona instalacji fotowoltaicznych<br />
44 Normy i przepisy w instalacjach odgromowych<br />
50 LED-ukacja<br />
52 Nowoczesne oświetlenie biurowe<br />
56 Domofony i wideofony. Usłyszeć i zobaczyć, kto to.<br />
60 Nowości w ofercie automatyki budynkowej EXTA firmy ZAMEL<br />
62 Listwy i kanały elektroinstalacyjne<br />
64 Domat przedstawia nową serię regulatorów z dostępem przez Internet<br />
66 Wydajne sterowanie – budynki zrównoważone energetycznie wyposażone w LCN<br />
69 Multimetry – przybywa atutów<br />
72 UPS o konstrukcji modułowej<br />
76 Miernik rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu Sonel MRU-30.<br />
Teraz taniej znaczy lepiej<br />
79 Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN<br />
80 Przegląd narzędzi dla instalatorów serii Energotytan ® Expert<br />
82 Pozytywne wibracje
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
SECUREX <strong>2016</strong><br />
– całościowe ujęcie tematu zabezpieczeń!<br />
SECUREX – to największe targi branży<br />
zabezpieczeń w Polsce i w Europie Środkowej.<br />
Są organizowane co dwa lata w Poznaniu,<br />
tym razem w terminie 25-28 kwietnia<br />
br. Będzie to już 21. edycja Międzynarodowych<br />
Targów Zabezpieczeń.<br />
Kompleksowa oferta czołowych dostawców<br />
produktów i usług z zakresu ochrony mienia,<br />
informacji, systemów alarmowych, monitoringu<br />
wizyjnego oraz zabezpieczeń przyciąga<br />
regularnie szerokie grono profesjonalnych<br />
zwiedzających, na co dzień wykorzystujących<br />
prezentowane przez wystawców produkty.<br />
SECUREX jest miejscem prezentacji innowacyjnych<br />
rozwiązań oraz nowości technologicznych<br />
i właśnie poznanie nowości rynkowych<br />
jest głównym powodem, dla którego profesjonaliści<br />
traktują te targi jako wydarzenie, na którym<br />
obecność jest obowiązkowa.<br />
SECUREX to impreza o wyjątkowo międzynarodowym<br />
charakterze. Edycja 2014 przyciągnęła<br />
blisko 250 wystawców z Polski,<br />
Europy i ze świata, między innymi z takich<br />
krajów jak: USA, Izrael, Kanada, Litwa,<br />
Wielka Brytania, Korea Południowa (rys.).<br />
– Najwyższą wartością jest życie i zdrowie naszych<br />
bliskich, współpracowników, partnerów<br />
biznesowych w tym podwykonawców, dostawców<br />
usług. Dzisiejsze rozwiązania techniczne,<br />
technologiczne i teleinformatyczne sprawiają,<br />
że coraz lepiej możemy je chronić, a także dbać<br />
o nasz dobytek, mienie firmowe i publiczne.<br />
Międzynarodowe Targi Poznańskie przygotowały<br />
dla Państwa targi, które są imponującym<br />
centrum technologii poprawiających jakość<br />
naszego życia w wielu obszarach – mówi<br />
Tomasz Kobierski, wiceprezes Międzynarodowych<br />
Targów Poznańskich.<br />
Cyberprzestępczość powoduje coraz<br />
większe szkody, rodzi zagrożenia fatalne<br />
w skutkach, a innowacyjność i pomysłowość<br />
hakerów nie ma granic. Czy wiesz,<br />
że zostaniesz zaatakowany? Liczy się twoja<br />
aktywność i gotowość na odparcie ataku.<br />
Podstawą są czujność i strategiczne podejście<br />
do bezpieczeństwa. Nieświadomość<br />
i niefrasobliwość może okazać się bardzo<br />
kosztowna. Z badań firmy CheckPoint Software<br />
Technologies wynika, że w Polsce<br />
średnio jednorazowe straty wywołane atakiem<br />
szacowane są na 450 tys. zł. Stać Cię<br />
na to? Uważasz, że Ciebie to nie dotyczy?<br />
Weź udział w konferencji Securex BE-In<br />
27 kwietnia podczas targów SECUREX.<br />
Podczas targów SECUREX odbędzie się pokaz<br />
pt. „Napad na bank”, którego celem jest praktyczne<br />
zaprezentowanie ochrony fizycznej i zabezpieczenia<br />
technicznego obiektu. Na przykładzie<br />
specjalnie zaaranżowanej placówki bankowej<br />
zagrożonej napadem rabunkowym, rozegrane<br />
zostaną dramatyczne sceny. Wszystko odbywać<br />
się będzie na żywo. Przebieg symulowanego<br />
napadu oraz reakcję pracowników ochrony będzie<br />
można obserwować w zaimprowizowanym<br />
na terenie targów obiekcie bankowym. Natomiast<br />
równoległą reakcję alarmowego centrum<br />
odbiorczego oraz grupy interwencyjnej na wielkoformatowych<br />
ekranach. W pokazie zostaną<br />
użyte nowoczesne urządzenia techniczne będące<br />
w ofercie targowych wystawców.<br />
Wspólnie z Polską Izbą Systemów Alarmowych<br />
przygotowany został wielki finał V Mistrzostw<br />
Instalatorów Systemów Alarmowych,<br />
podczas którego, na scenie Parku Mistrzostw,<br />
przed publicznością i kamerami, obciążeni<br />
presją czasu i ambicją zwyciężania, finaliści,<br />
którzy przeszli trudne testy eliminacyjne dowiodą,<br />
iż poza najwyższym poziomem wiedzy<br />
teoretycznej posiadają umiejętności i zdolności<br />
praktyczne. Organizator targów oraz członkowie<br />
PISA inwestują w rozwój przyszłych<br />
inżynierów systemów zabezpieczeń i dlatego<br />
w ostatnim dniu targów uruchomili program<br />
edukacyjny pt. „MTP i PISA dla przyszłych<br />
profesjonalistów”, do którego zaprosili uczniów<br />
szkół zawodowych i technicznych. Istotnym<br />
punktem programu targów będzie debata,<br />
która odbędzie się 25 kwietnia pt. „Prawdy<br />
i mity o integracji systemów zabezpieczeń”.<br />
Ponadto w programie SECUREX-u: konferencja<br />
„3S Service, Safety and Security”, DronZone,<br />
czyli bezpieczeństwo z wyższej perspektywy,<br />
program „Jestem Inteligentny – Inteligentny<br />
Budynek”, Poznań Media Expo warsztaty dla<br />
inwestorów. Więcej informacji na temat tegorocznej<br />
edycji można znaleźć na stronie internetowej<br />
www.securex.pl.<br />
•<br />
6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
Nowe produkty sygnalizacji<br />
przeciwpożarowej<br />
firmy Eaton<br />
Firma Eaton oferuje szeroki asortyment produktów sygnalizacji<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.eaton.pl
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
AUTOMATICON <strong>2016</strong> – podsumowanie<br />
Targi AUTOMATICON od kilku lat gromadzą<br />
podobną liczbę wystawców, nieco<br />
ponad trzystu. W tegorocznej edycji było<br />
to 309 firm. W tym było 265 polskich firm<br />
(86%) i 44 z zagranicy (14%).<br />
W ramach naturalnej rotacji co roku następuje<br />
wymiana około 15-20% wystawców,<br />
z tego około 5% stanowią wystawcy<br />
zagraniczni. Przez nowych wystawców<br />
organizatorzy rozumieją takich, którzy nie<br />
brali udziału w żadnej z poprzednich edycji.<br />
Część firm bierze udział w targach co dwa,<br />
trzy lata i tacy wystawcy nie są traktowani<br />
jako nowi. W tym roku nowych wystawców<br />
było 45 – 29 polskich i 16 zagranicznych.<br />
Tradycyjnie najliczniejszą grupę wystawców<br />
zagranicznych stanowią firmy niemieckie<br />
(20). Z Włoch i Czech było po<br />
5 stoisk, z Wielkiej Brytanii i Holandii<br />
po 2, i po 1 z Austrii, Białorusi, Bułgarii,<br />
Danii, Finlandii, Francji, Korei, Słowacji,<br />
Szwajcarii oraz<br />
USA. Należy przy<br />
tym zauważyć,<br />
że wystawcy, którzy<br />
biorą w targach<br />
udział jako<br />
oddziały zarejestrowane<br />
w Polsce,<br />
nie są traktowani<br />
jako firmy<br />
zagraniczne<br />
(np. SIEMENS<br />
czy KUKA).<br />
W statystyce organizatorów te firmy występują<br />
jako wystawcy PL.<br />
Zainteresowanie firm niemieckich udziałem<br />
w targach jest odzwierciedleniem atrakcyjności<br />
naszego rynku, ale jednocześnie wskazuje na to,<br />
z jak potężną konkurencją muszą zmagać się<br />
polscy przedsiębiorcy. W tym roku spośród 16<br />
nowych firm zagranicznych, firm niemieckich<br />
jest aż 6, tzn. ponad jedna trzecia. Jednocześnie<br />
co roku obserwujemy zjawisko przekształcania<br />
się poprzez otwieranie oddziałów lub przedstawicielstw<br />
w naszym kraju, firm zagranicznych<br />
w firmy polskie. W ten sposób z roku na rok<br />
kilku wystawców przechodzi z kategorii „zagraniczni”<br />
do kategorii PL.<br />
Zakres tematyczny imprezy był tradycyjnie<br />
bardzo szeroki. Obejmował ok. 60 wyróżnionych<br />
przez organizatorów działów i tematów.<br />
8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Były to m.in.:<br />
• Aparatura kontrolno-pomiarowa i elementy<br />
automatyki (elementy systemów sterowania<br />
procesami przemysłowymi, systemy monitorowania<br />
procesów, przemysłowe sieciowe<br />
systemy komunikacyjne, przemysłowe<br />
urządzenia alarmowe, czujniki i przetworniki<br />
pomiarowe, aparatura i systemy pomiarowe,<br />
elementy wykonawcze, systemy wizyjne);<br />
• Automatyzacja (analogowe i cyfrowe systemy<br />
sterowania procesami przemysłowymi,<br />
projektowanie systemów automatyzacji,<br />
montaż i uruchamianie systemów<br />
automatyzacji);<br />
• Robotyzacja (roboty przemysłowe, projektowanie<br />
i wykonywanie zrobotyzowanych<br />
stanowisk, gniazd i linii technologicznych,<br />
systemy zapewnienia bezpieczeństwa<br />
pracy);<br />
• Napędy (napędy elektryczne i hydrauliczne,<br />
układy sterowania napędów);<br />
• Elektronika przemysłowa i energoelektronika;<br />
• Laboratoryjna aparatura pomiarowa do<br />
celów przemysłowych, naukowych i dydaktycznych;<br />
• Narzędzia, przyrządy i aparatura do montażu<br />
i serwisu urządzeń i systemów automatyki.<br />
Na kolejną edycję targów, AUTOMATICON<br />
2017 organizatorzy zapraszają do Warszawy<br />
za rok w dniach 14-17 marca.<br />
www.automaticon.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
9
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Złote medale AUTOMATICONU <strong>2016</strong><br />
Konkursy na najlepszy, najciekawszy, najbardziej<br />
wartościowy wyrób oraz przyznawane<br />
w wyniku obrad jury medale, nagrody<br />
i wyróżnienia są ważnymi akcentami większości<br />
branżowych imprez targowych. Są<br />
traktowane jako element promocji godnych<br />
uwagi rozwiązań technicznych, zwracają<br />
na nie uwagę zwiedzający targi, a ich autorom<br />
przynoszą satysfakcję.<br />
Na targach AUTOMATICON <strong>2016</strong> Złote<br />
Medale przyznano sześciu wymienionym<br />
poniżej firmom i wystawianym przez nie<br />
na imprezie rozwiązaniom inżynierskim.<br />
Na załączonych fotografiach widać chwile<br />
ogłaszania wyników konkursu oraz wręczania<br />
dyplomów świadczących o zaszczytnych<br />
wyróżnieniach.<br />
1. B&R Automatyka Przemysłowa Sp. z o.o.<br />
Serwonapęd ACOPOS P3 (fot. 1).<br />
2. BOSCH REXROTH Sp. z o.o.<br />
Zdecentralizowane napędy indraDrive Mi<br />
(fot. 2).<br />
3. C&C Partners.<br />
Inteligentny Skaner 3D Serii Gocator 2300<br />
Model 2320 (fot. 3).<br />
4. SIMLOGIC Iwona Jabłońska.<br />
CODESYS – the IEC 61131-3 Automation<br />
Software (fot. 4).<br />
5. MSF-Vathauer Polska Sp. z o.o.<br />
ENERGY-RECOVERY-SYSTEM (ERS)<br />
(fot. 5).<br />
6. PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTO-<br />
MATYKI i POMIARÓW PIAP<br />
Tachograf TC-XXXP do pojazdów szynowych<br />
z magistralą CAN (fot. 6).<br />
Red. FE<br />
Fot. 1.<br />
B&R Automatyka Przemysłowa<br />
Sp. z o.o.<br />
Fot. 2.<br />
BOSCH REXROTH Sp. z o.o.<br />
Fot. 3.<br />
C&C Partners<br />
Fot. 4.<br />
SIMLOGIC Iwona Jabłońska Fot. 5. MSF-Vathauer Polska Sp. z o.o. Fot. 6. PRZEMYSŁOWY INSTYTUT<br />
AUTOMATYKI i POMIARÓW<br />
PIAP<br />
10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
TYGODNIE ODNAWIALNEJ ENERGII<br />
Na rynku produktów elektrotechnicznych obserwujemy zwrot w kierunku energooszczędności.<br />
Producenci zalecają stosowanie nowoczesnych źródeł światła oraz urządzeń pomagających<br />
kontrolować ilość zużytej energii.<br />
PROMOCJA<br />
„Alfa Elektro”, jako dystrybutor produktów<br />
elektrotechnicznych, zwraca<br />
szczególną uwagę na stosowanie produktów<br />
energooszczędnych. Co roku<br />
organizujemy akcję, która ma na celu<br />
zwrócenie uwagi na produkty energooszczędne.<br />
W tym roku wydarzenie odbywa<br />
się pod nowym hasłem – Tygodnie<br />
Odnawialnej Energii i potrwa dwa<br />
tygodnie (2-13 maja). Naszymi partnerami<br />
w tej akcji są firmy: Beghelli,<br />
Eaton Electric, Kontakt Simon, Led-<br />
-Pol, Lovato Electric, Lug, Osram, PCE,<br />
Philips Lighting, Schneider Electric,<br />
Socomec. W tym czasie chcemy przybliżyć<br />
Państwu zagadnienia efektywnego<br />
zmniejszenia kosztów energii oraz<br />
odnawialnych źródeł. Ograniczenie zużycia<br />
energii i pozytywny wpływ na środowisko<br />
są jedną z naszych zasad.<br />
Producenci kuszą nie tylko atrakcyjnym<br />
designem wyrobów, ale przede wszystkim<br />
ich wysoką jakością i wydajnością<br />
oraz ekologicznym wpływem na środowisko<br />
naturalne. Świadomość ta wzrasta<br />
również wśród konsumentów, którzy<br />
coraz częściej i chętniej wymieniają<br />
tradycyjne oświetlenie na bardziej energooszczędne<br />
i stosują urządzenia, które<br />
w większym stopniu pozwalają na kontrolę<br />
kosztów.<br />
Hurtownie „Alfa Elektro” mają w swoim<br />
asortymencie produkty energooszczędne<br />
oraz urządzenia, dzięki którym łatwiej<br />
i sprawniej możemy monitorować ilość<br />
zużytej energii. Warto zapytać o nie naszych<br />
przedstawicieli, którzy przybliżą<br />
Państwu różne marki i modele.<br />
Podczas Tygodni Odnawialnej Energii<br />
będą mogli Państwo dowiedzieć się m.in.<br />
jakie oświetlenie wybrać, aby zmniejszyć<br />
koszty i zużycie energii. Do tego mogą<br />
posłużyć bezpłatne kalkulatory oszczędności,<br />
które dostępne są na stronach internetowych<br />
naszych dostawców. W czasie<br />
naszych Tygodni proponujemy również<br />
naszym klientom promocję z nagrodami<br />
na zakupy produktów energooszczędnych.<br />
Zapraszamy do wzięcia udziału w Tygodniach<br />
Odnawialnej Energii.<br />
ALFA ELEKTRO<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
11
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Lena Lighting na targach Light + Building <strong>2016</strong><br />
Od 13 do 18 marca br. we Frankfurcie<br />
nad Menem odbywały się jedne z najbardziej<br />
prestiżowych targów oświetleniowych<br />
Light+Building. Spotykają się tam najwięksi<br />
producenci oświetlenia na świecie, a prezentowane<br />
nowości produktowe oraz przedstawiane<br />
najnowsze osiągnięcia i rozwiązania będą wytyczać<br />
trendy na kolejny rok. Swoje produkty<br />
i rozwiązania prezentowała też Lena Lighting<br />
S.A. Była to okazja do nawiązania nowych<br />
kontaktów biznesowych, spotkań z klientami,<br />
do podsumowań i oceny osiągnięć na tle najbardziej<br />
rozpoznawalnych marek tej branży.<br />
Jesteśmy otwarci na cały świat i możemy<br />
poszczycić się, że nasi klienci pochodzą<br />
z 70 państw świata. Jesteśmy liderem<br />
wśród eksporterów branży oświetleniowej.<br />
Fakt, że polski producent Lena Lighting<br />
jest doceniany i rozpoznawalny za granicą<br />
jest naszą dumą. Nasze produkty zostają<br />
poddane weryfikacji nie tylko wśród producentów<br />
na rodzimym rynku, ale świetnie<br />
konkurują z innymi, również globalnymi<br />
markami.<br />
W naszej ofercie wyróżniają się na pewno<br />
oprawy przemysłowe. Udoskonalamy i projektujemy<br />
nowoczesne oprawy, do optymalnego<br />
oświetlenia hal produkcyjnych i magazynowych,<br />
przy jednoczesnej znaczącej<br />
oszczędności energii. Podczas targów największym<br />
zainteresowaniem cieszyły się<br />
nasze nowości z tej kategorii – CODAR RS<br />
LED EVO, INDUSTRY LED, LINEA LED<br />
i OVAL LUX LED.<br />
Ważną pozycję w naszej ofercie stanowią<br />
oprawy „architektoniczne”, które idealnie<br />
komponują się z otoczeniem i charakteryzują<br />
się wysokimi walorami estetycznymi. Podczas<br />
targów prezentowaliśmy między innymi oprawy<br />
SWING LED, CORIA LED i MODERN<br />
LED, które przyciągały wzrok i zapraszały<br />
na nasze stoisko architektów i designerów.<br />
Jednak estetyka i idealna harmonia opraw<br />
z otoczeniem, to nie jedyne wymagania jakie<br />
dziś stawiane są oświetleniu. Drugim,<br />
a właściwie najważniejszym kryterium doboru<br />
opraw oświetleniowych jest ich energooszczędność.<br />
Budujemy własne know how<br />
Oprawa CORONA<br />
LITE LED klasa<br />
energetyczna A ++<br />
od 27 lat. Mamy wiele innowacyjnych rozwiązań.<br />
Dział Badań i Rozwoju Lena Lighting<br />
konstruuje nowe produkty, wykorzystując<br />
najnowsze, światowe rozwiązania technologii<br />
LED oraz rozwiązania techniczne z zakresu<br />
sterowania oświetleniem. Oprawy oświetleniowe<br />
wyposażone są w zintegrowane energooszczędne<br />
panele LED GO! o wysokich<br />
parametrach świetlnych. – Dzięki staraniom<br />
naszych inżynierów udało nam się wprowadzić<br />
do oferty oprawy o klasie energetycznej<br />
A ++ , które również prezentowane były podczas<br />
targów – powiedziała Magdalena Chojnacka,<br />
Marketing Manager Lena Lighting S.A.<br />
www.lenalighting.pl<br />
ES-SYSTEM na targach we Frankfurcie<br />
Już od 2002 r. ES-SYSTEM jest uczestnikiem<br />
i wystawcą międzynarodowych targów<br />
oświetleniowych Light+Building we Frankfurcie<br />
– w tym roku było to 13-18 marca.<br />
Za każdym razem jest to doświadczenie<br />
niezwykle cenne, pełne ciekawych spotkań<br />
i inspirujących rozmów, a zarazem okazja<br />
do zaprezentowania własnych, innowacyjnych<br />
rozwiązań oświetleniowych zgodnych<br />
z ideą 3xS, czyli save money, save energy,<br />
save time. Na tegorocznej ekspozycji<br />
ES-SYSTEM zaprezentował produkty, które<br />
w pełni wyrażają ideę zawartą w słowach<br />
Light is life – Światło to życie.<br />
ES-SYSTEM – wiodąca polska firma<br />
w branży oświetleniowej – od 1990 r. skutecznie<br />
działa na rynku krajowym i zagranicznym.<br />
Bogate doświadczenie i doskonała<br />
znajomość branży pozwalają jej kształtować<br />
trendy w technice oświetleniowej oraz nakreślać<br />
nowe kierunki rozwoju. Jest liderem<br />
technologii LED.<br />
Kompleksowa oferta ES-SYSTEM od lat<br />
zaspokaja potrzeby klientów z ponad 100<br />
krajów. Bliska współpraca z klientami jest<br />
możliwa dzięki 14 oddziałom handlowym<br />
w Polsce, Szwecji, Niemczech, Francji,<br />
Rosji oraz na Ukrainie.<br />
Systemy oświetleniowe produkcji ES-SYSTEM<br />
znajdują szerokie zastosowanie w obiektach<br />
użyteczności publicznej, takich jak:<br />
biura, obiekty kulturalno-rozrywkowe,<br />
sportowe, handlowe, przemysłowe, służby<br />
zdrowia, a także w wyposażeniu domów<br />
i mieszkań.<br />
O innowacyjność wyrobów dbają dwa<br />
nowoczesne zakłady produkcyjne. Firma<br />
na każdym kroku przestrzega rygorystycznych<br />
standardów dotyczących<br />
trwałości, wytrzymałości oraz energooszczędności.<br />
Jej produkty mają deklaracje<br />
zgodności z dyrektywami: RoHS, LVD<br />
oraz kompatybilności elektromagnetycznej.<br />
Ponadto wszystkie systemy oświetleniowe<br />
spełniają wymagania w zakresie<br />
bezpieczeństwa fotobiologicznego.<br />
W celu zagwarantowania najwyższej jakości<br />
oprawy badane są w firmowym, certyfikowanym<br />
laboratorium, przy wykorzystaniu<br />
nowoczesnych stanowisk badawczych.<br />
Potwierdzeniem spełniania tych praktyk jest<br />
przynależność ES-SYSTEM – jako jedynej<br />
polskiej firmy – do organizacji DALI.<br />
Na podstawie informacji<br />
firmy ES-SYTEM<br />
12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Berker by Hager na targach w Krakowie<br />
Oferta domowej automatyki marki Berker<br />
by Hager zostanie zaprezentowana po raz<br />
pierwszy na krakowskich targach Dom Inteligentny,<br />
8-10 kwietnia br., w centrum wystawienniczym<br />
EXPO Kraków. Firma przygotowała<br />
prezentację zarówno uznanych,<br />
jak i najnowszych rozwiązań w tej dziedzinie.<br />
Na jej stoisku będzie można zapoznać<br />
się z inteligentnymi systemami automatyki<br />
budynkowej Berker by Hager, które oferują<br />
komfort, bezpieczeństwo i najwyższej klasy<br />
design.<br />
Automatyka budynkowa ma z założenia<br />
ułatwiać codzienne czynności, budować odpowiedni<br />
klimat pomieszczeń, zapewnić<br />
energooszczędność i pełne bezpieczeństwo.<br />
Systemy Berker by Hager podnoszą komfort<br />
życia i chronią mienie, również także pozwalają<br />
na elastyczne dopasowanie do potrzeb<br />
i przyzwyczajeń domowników. Podczas targów<br />
Dom Inteligentny odwiedzający stoisko<br />
będą mieli okazję zapoznać się<br />
z uniwersalnymi systemami<br />
KNX quicklink i KNX easy,<br />
które umożliwiają lokalne<br />
i zdalne sterowanie elementami,<br />
jak żaluzje, rolety okienne<br />
czy oświetlenie, zarówno za<br />
pośrednictwem urządzeń stacjonarnych,<br />
jak i mobilnych.<br />
Platforma Berker.Net daje<br />
w tym zakresie mnóstwo możliwości,<br />
pozwalając instalatorom<br />
na łatwe skonfigurowanie<br />
poszczególnych funkcji systemu.<br />
Dwukierunkowa komunikacja radiowa<br />
sprawia, że każdy odbiornik może być również<br />
nadajnikiem, co znacznie poszerza liczbę<br />
możliwych funkcji do aż 400 opcji! Ofertę intuicyjnych<br />
rozwiązań marki Berker by Hager<br />
uzupełnia panel sterujący Domovea, umożliwiający<br />
kontrolę urządzeń i wizualizowanie<br />
poszczególnych procesów.<br />
Osprzęt instalacyjny Berker<br />
by Hager staje się harmonijną<br />
częścią wnętrza<br />
i jego szlachetną ozdobą.<br />
Wyjątkowe serie wzornicze<br />
obejmują unikatowe pod<br />
względem projektowym<br />
ramki, do których produkcji<br />
używane są wysokogatunkowe<br />
materiały, takie jak:<br />
stal szlachetna, szkło, akryl,<br />
a także surowce o wyczuwalnej<br />
w dotyku teksturze,<br />
między innymi łupek, skóra czy beton. Wygląd<br />
i poszczególne funkcje wszystkich elementów<br />
osprzętu elektrycznego marki Berker<br />
by Hager można łatwo zaprojektować samemu,<br />
za pomocą innowacyjnego internetowego<br />
konfiguratora.<br />
Na postawie informacji firmy Hager<br />
Rittal na targach w Hanowerze<br />
Firma Rittal przygotowała na tegoroczne Targi<br />
Przemysłowe w Hanowerze (25-29 kwietnia)<br />
ekspozycję inteligentnych rozwiązań<br />
sieciowych dla przemysłu. Chodzi o produkty,<br />
rozwiązania i usługi przynoszące oszczędność<br />
czasu, redukcję kosztów oraz zwiększanie<br />
własnej konkurencyjności. Oferta<br />
obejmuje inteligentne klimatyzatory, dane<br />
produktów do profesjonalnej inżynierii przy<br />
budowie aparatury sterowniczej i rozdzielczej,<br />
programy narzędziowe oraz konfiguratory<br />
online upraszczające procesy techniczne<br />
i handlowe, efektywne rozwiązania automatyzacji,<br />
a także bezpieczne rozwiązania IT<br />
„na żądanie”.<br />
Na czoło wysuwają się inteligentne rozwiązania<br />
dla szybkiego tworzenia wartości.<br />
Branża budowy aparatury sterowniczej i rozdzielczej<br />
potrzebuje dzisiaj wsparcia w postaci<br />
uproszczonego doboru produktów oraz rozwiązań<br />
dla całkowicie usieciowionych łańcuchów<br />
wartości, które przyspieszą ich procesy techniczne<br />
i handlowe. Rittal postanowił zaprezentować,<br />
jak można uprościć cały proces planowania<br />
i zakupu szafy sterowniczej, od wyboru<br />
produktu, aż po wysyłkę; jak działa nowy konfigurator<br />
systemowy dla obudów małogabarytowych<br />
i jakie funkcje realizuje nowy sklep<br />
internetowy Rittal.<br />
Drugi punkt ciężkości ekspozycji to inteligentne<br />
produkty dla przemysłu w sieci.<br />
Usieciowienie produkcji nie jest celem samym<br />
w sobie: poza planowaniem zasobów, konfigurowaniem<br />
i logistyką, ważnym elementem<br />
jest zwiększenie bezpieczeństwa i dostępności<br />
systemów. Klimatyzatory Rittal Blue e+ są<br />
na przykład wyposażone w całkowicie nowe<br />
interfejsy komunikacyjne. Po włączeniu do sieci<br />
umożliwiają niezwłoczne przesyłanie informacji<br />
serwisowych. Serwis otrzymuje konkretną<br />
informację w przypadku usterki, a w idealnej<br />
sytuacji może nawet zareagować na podstawie<br />
danych z Blue e+, zanim dojdzie do awarii.<br />
Kolejny cel to przyspieszenie procesów konstruowania<br />
i inżynierii. Rittal udostępnia wysokiej<br />
jakości dane CAE i CAD dla wszystkich<br />
swoich produktów – od systemów szaf sterowniczych,<br />
po dystrybucję zasilania i klimatyzację.<br />
Inteligentne usługi pozwalające osiągnąć<br />
jeszcze większe korzyści dla klientów. Internet<br />
rzeczy generuje duże ilości bardzo wrażliwych<br />
danych (Big Data), które spływają do procesów<br />
tworzenia wartości i w związku z tym muszą<br />
być chronione. Rittal oferuje rozwiązania IT<br />
z efektywnymi koncepcjami bezpieczeństwa<br />
dla wszystkich obszarów zastosowań – od szaf,<br />
przez Micro Data Center, aż po kontenery. Megaprojekty,<br />
jak Lefdal Mine Datacenter, oraz<br />
gotowe do użycia, chmurowe centra danych<br />
w kontenerze z serwerami i oprogramowaniem<br />
pokazują, że szybkie realizowanie wysokowydajnych<br />
i bezpiecznych rozwiązań IT jeszcze<br />
nigdy nie było tak łatwe.<br />
Na podstawie materiałów firmy Rittal<br />
14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Spotkania Firmowe Schrack Technik<br />
Wystawy w 11 miastach i ponad 1300 gości<br />
to efekt tegorocznych Spotkań Firmowych<br />
Schrack Technik. Bezpłatne konferencje<br />
dla wykonawców instalacji elektrycznych<br />
i teletechnicznych są organizowane przez<br />
Schrack Technik od 1994 r. Na wystawach<br />
prezentowane są specjalne show-roomy<br />
z przykładami nowych rozwiązań i produktów<br />
dostępnych w punktach Schrack STORE<br />
i sklepie internetowym. Wydarzenie podzielone<br />
jest na część szkoleniową, podczas której<br />
eksperci prezentują aktualne tematy oraz<br />
część bankietową, która jest okazją do integracji<br />
i wymiany doświadczeń.<br />
Tematami szkoleń podczas tegorocznych<br />
Spotkań Firmowych były sposoby rozwiązywania<br />
problemów z instalacjami oświetlenia<br />
LED, systemy światłowodowe oraz<br />
bezpłatne programy do projektowania<br />
w oparciu o normę PN-EN 61439 – Schrack<br />
CAD i Schrack Design. Eksperci zaprezentowali<br />
także nowości z oferty ponad 20 000<br />
produktów Schrack Technik. Konferencje<br />
odbyły się w miastach, w których firma<br />
ma swoje oddziały oraz punkty STORE.<br />
W ciągu kilku tygodni marca ekspozycja<br />
przebyła tysiące kilometrów – od Krakowa<br />
po Szczecin. <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> był patronem<br />
medialnym tegorocznej edycji Spotkań<br />
Firmowych.<br />
Schrack Technik jest dostawcą produktów<br />
i rozwiązań w zakresie rozdziału energii<br />
elektrycznej oraz transmisji danych teletechnicznych.<br />
Podczas Spotkań Firmowych<br />
<strong>2016</strong> obchodziła jubileusz 24-lecia działalności<br />
w Polsce. Austriacki koncern działa<br />
w blisko 50 krajach, a w 13 posiada swoje<br />
przedstawicielstwa.<br />
www.schrack.pl<br />
Aż 77% obrotów z e-sklepu<br />
Przychody ze sprzedaży przez internet wyniosły<br />
76,6% ogółu obrotów uzyskanych<br />
w styczniu <strong>2016</strong> r. przez TIM SA. To najwięcej<br />
od uruchomienia przez firmę e-sklepu<br />
TIM.pl 2,5 roku temu. Udziału przychodów<br />
ze sprzedaży online rośnie systematycznie<br />
od zainicjowanej w 2013 r. zmiany modelu<br />
sprzedaży z tradycyjnego na hybrydowy.<br />
Łączy on doświadczenie zdobywane przez<br />
TIM SA przez ponad 25 lat w tradycyjnym<br />
handlu B2B z dużym udziałem kanału<br />
online, który wystartował w postaci TIM.pl<br />
w lipcu 2013 r.<br />
W całym 2015 r. kanał internetowy przyniósł<br />
TIM SA 67% przychodów ze sprzedaży, tj.<br />
358,7 mln zł, wobec 62% i 307,5 mln zł w roku<br />
poprzednim. W listopadzie e-commerce wygenerował<br />
nawet 72% obrotów. W <strong>2016</strong> r. udział<br />
tego kanału powinien ustabilizować się na poziomie<br />
70-80% ogółu przychodów.<br />
– Działamy z konsekwencją pioniera e-commerce<br />
w branży dystrybucji artykułów elektrotechnicznych<br />
w Polsce. Wybierając tę drogę,<br />
wiedzieliśmy, że nie będzie odwrotu. Zlikwidowaliśmy<br />
lokalne magazyny, zmieniliśmy sposób<br />
pracy naszych handlowców i nawyki klientów<br />
– wspomina Krzysztof Folta, prezes zarządu<br />
TIM SA.<br />
Oferta TIM.pl jest dostępna za pomocą wielu<br />
kanałów: online poprzez wersję webową<br />
(www.tim.pl), aplikację mobilną mTIM (Android,<br />
iOS), a także infolinię oraz ogólnopolską<br />
sieć biur i przedstawicieli handlowych.<br />
Te wysiłki doceniło jury e-Commerce awards<br />
2015, nagradzając TIM.pl w kategoriach „Mobilny<br />
design roku” i „Najlepsze dostosowanie<br />
do sprzedaży wielokanałowej” w grupie średnich<br />
i dużych sklepów. Dane za cały 2015 r. zostały<br />
podane w raporcie rocznym 21 marca <strong>2016</strong> r.<br />
TIM SA stawia nie tylko na jak najszerszy, multikanałowy<br />
dostęp do swojej oferty, ale również<br />
na natychmiastową (wysyłka w 24 h) dostępność<br />
jak najszerszego asortymentu. Na koniec<br />
2015 r. poprzez TIM.pl dostępnych od ręki było<br />
niemal 62 500 unikalnych produktów. W ciągu<br />
<strong>2016</strong> r. wskaźnik ten wzrośnie do 80 000.<br />
www.tim.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
15
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rodzina WAGO TOPJOB ® S<br />
Kompleksowy program<br />
złączek listwowych<br />
do rozdzielnic budynkowych<br />
Instalacyjne złączki listwowe WAGO do rozdzielnic budynkowych pozwalają na zachowanie<br />
porządku w szafie rozdzielczej, podnoszą poziom bezpieczeństwa podczas rozruchu<br />
i eksploatacji, ułatwiają pomiar oraz umożliwiają szybką identyfikację awarii.<br />
Tradycyjna rozdzielnica<br />
budynkowa<br />
Każdy, kto miał do czynienia z oprzewodowywaniem,<br />
serwisowaniem oraz<br />
pomiarami w rozdzielnicach budynkowych<br />
wie, ile problemów stwarza<br />
podłączenie przewodów instalacyjnych<br />
bezpośrednio do aparatów czy<br />
szyn zbiorczych PE i N, rozlokowanych<br />
w różnych częściach rozdzielnicy.<br />
Układający przewody w budynku<br />
zostawia zazwyczaj dłuższy zapas<br />
przewodów, gdyż na etapie tworzenia<br />
instalacji nie zna dokładnej topografii<br />
rozdzielnicy.<br />
Monter oprzewodowujący rozdzielnicę<br />
musi podłączyć dosyć długie,<br />
sztywne przewody jednodrutowe<br />
o przekroju 1,5 mm 2 , 2,5 mm 2 lub<br />
4 mm 2 do aparatów i szyn zbiorczych.<br />
Zasilanie rozdzielnicy może<br />
być realizowane przewodem o przekroju<br />
nawet 16 mm 2 . Te operacje<br />
na pewno nie należą ani do łatwych,<br />
ani do przyjemnych. Dodatkowo pojedyncze<br />
żyły przewodów podłączone<br />
w różnych miejscach rozdzielnicy<br />
mocno ograniczają przejrzystość<br />
oprzewodowania, co nie ułatwia<br />
identyfikacji poszczególnych obwodów.<br />
Niewygodne jest również stosowanie<br />
zacisków gwintowych, które<br />
wymagają okresowej kontroli, polegającej<br />
na dokręcaniu luźnych styków.<br />
Poza tym odkręcanie poszczególnych<br />
przewodów neutralnych<br />
Fot. 1.<br />
Typowa rozdzielnica mieszkaniowa ze złączkami listwowymi<br />
podczas pomiaru rezystancji izolacji jest<br />
bardzo pracochłonne.<br />
Wadą tradycyjnych rozdzielnic jest także<br />
to, że nie ma możliwości wstępnej prefabrykacji<br />
oprzewodowania w warunkach<br />
warsztatowych, a wykonanie tych czynności<br />
na budowie, często w utrudnionych<br />
warunkach, nie daje odpowiedniej gwarancji<br />
jakości połączeń. Również rozbudowa<br />
tradycyjnej rozdzielnicy o dodatkowe<br />
obwody wymaga ingerencji w oprzewodowanie<br />
aparatów.<br />
16<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
WAGO proponuje złączki listwowe<br />
Biorąc pod uwagę wszystkie te utrudnienia<br />
WAGO opracowało kompleksowy program<br />
złączek przeznaczony do rozdzielnic budynkowych.<br />
Instalacyjne złączki piętrowe<br />
TOPJOB ® S to najmniejsze dostępne na rynku<br />
złączki do rozdzielnic budynkowych.<br />
Dzięki ich kompaktowym wymiarom w szafie<br />
pozostaje o 30% więcej miejsca niż przy<br />
zastosowaniu jednopoziomowych przelotowych<br />
złączek listwowych.<br />
Atutem jest również jednolita architektura<br />
wszystkich złączek pozwalająca na tworzenie<br />
spójnych listew. Niewielkie wymiary<br />
i optymalne nachylenie płaszczyzny podłączania<br />
przewodów zapewniają szybki<br />
i łatwy montaż nawet w małej rozdzielnicy.<br />
Wszystkie połączenia wewnętrzne można<br />
wykonać w warsztacie. Najlepszym rozwiązaniem<br />
jest w tym przypadku zastosowanie<br />
przewodów linkowych, które w sposób estetyczny<br />
i niewymagający większego wysiłku<br />
można ułożyć w rozdzielnicy. Pod zacisk<br />
aparatu doprowadza się wyłącznie jedną<br />
żyłę, a ewentualne mostkowanie wspólnych<br />
obwodów dokonujemy na listwie zaciskowej.<br />
Identyfikacja poszczególnych<br />
obwodów również nie sprawia większych<br />
problemów – numer na oznaczniku złączki<br />
pokrywa się z identyfikatorem odpowiedniego<br />
obwodu. Na budowę dostarcza się<br />
w pełni oprzewodowaną rozdzielnicę, zawierającą<br />
aparaturę rozdzielczą i coraz częściej<br />
elementy automatyki budynkowej. Do<br />
tak przygotowanego urządzenia wystarczy<br />
jedynie przyłączyć przewody z zewnątrz.<br />
Przewody dochodzące do rozdzielnicy można<br />
zostawić odpowiednio krótkie, nie ma<br />
konieczności prowadzenia poszczególnych<br />
żył w różne miejsca obudowy.<br />
Przemyślane rozwiązania<br />
Cała rodzina instalacyjnych złączek piętrowych<br />
przygotowana została z myślą<br />
o rozdzielnicach budynkowych. Wszystkie<br />
potencjały pojedynczego obwodu znajdują się<br />
w jednej złączce o standardowej szerokości.<br />
Dzięki integracji potencjałów L, N i PE w jednej<br />
obudowie zyskuje się przejrzysty układ<br />
połączeń w rozdzielnicy, co maksymalnie<br />
ogranicza błędy łączeniowe i ułatwia operacje<br />
pomiarowe, a przewody dochodzące do rozdzielnicy<br />
mogą być stosunkowo krótkie.<br />
Bardziej rozbudowane układy (np. 3-fazowe,<br />
pięcioprzewodowe) można zrealizować<br />
Fot. 2.<br />
Zestaw złączek z rozłącznikiem suwakowym do układów z grupowym wyłącznikiem<br />
różnicowoprądowym<br />
za pomocą dwóch złączek piętrowych: jednej<br />
z L1, N i PE i drugiej z L2 i L3. Tory<br />
L i N mają odpowiednie kanały umożliwiające<br />
mostkowanie poprzeczne wielu złączek.<br />
Mostkując tor L z innymi złączkami,<br />
uzyskuje się możliwość zabezpieczenia<br />
wielu obwodów za pomocą pojedynczego<br />
wyłącznika nadprądowego. Zaś mostkowanie<br />
torów N ułatwia tworzenie małych grup<br />
odbiorników (do 5 odpływów) zabezpieczonych<br />
zbiorczym wyłącznikiem różnicowoprądowym.<br />
Mostkowanie torów N w przypadku większych<br />
grup odbiorów (więcej niż 5 odpływów)<br />
jest realizowane za pomocą specjalnych<br />
złączek z łącznikami suwakowymi<br />
N. Łączą one poszczególne tory N złączek<br />
z miedzianą szyną zbiorczą przyciętą na odpowiednią<br />
długość.<br />
Pomiar zgodny z normą<br />
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych<br />
wymagają wykonania pomiarów:<br />
odbiorczych (po oddaniu do eksploatacji)<br />
i/lub okresowych (w przypadku budynków<br />
użyteczności publicznej co 5 lat). Jednym<br />
z istotnych testów jest pomiar rezystancji<br />
izolacji, który powinien być przeprowadzony<br />
przy całkowitym odłączeniu przewodów<br />
roboczych (L i N) zarówno od strony rozdzielnicy,<br />
jak i odbiorów.<br />
Piętrowe złączki instalacyjne są zgodne<br />
z wymogami normy dotyczącej rozłączania<br />
potencjału N bez wypinania przewodu<br />
z zacisku podczas pomiaru rezystancji<br />
izolacji. Norma ta określa, że przy przewodach<br />
o przekrojach poniżej 10 mm 2 musi<br />
istnieć możliwość prostego pomiaru rezystancji<br />
izolacji wszystkich przewodów pojedynczego<br />
obwodu względem ziemi, bez<br />
odłączania przewodu neutralnego z zacisku.<br />
Każdy bowiem demontaż i ponowny<br />
montaż przewodu powoduje pogorszenie<br />
jakości połączenia. Nie ma możliwości<br />
zapewnienie tego samego miejsca styku<br />
przewodu z szyną prądową, który uprzednio<br />
był chroniony przed utlenianiem i nie<br />
był pokryty warstwą tlenków. Dodatkowo<br />
możliwość rozłączenia pojedynczego toru<br />
neutralnego ułatwia identyfikację doziemionego<br />
obwodu – operacja ta wymaga<br />
rozłączenie zarówno toru L, jak i N. Aby<br />
sprostać tym wymaganiom, WAGO przygotowało<br />
2 typy złączek:<br />
• z łącznikiem suwakowym – zapewniające<br />
dużą powierzchnię styku z miedzianą szyną<br />
zbiorczą 10 x 3 mm, do układu z grupowym<br />
wyłącznikiem różnicowoprądowym,<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
17
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Do wszystkich rodzajów przewodów<br />
Instalacyjne złączki piętrowe WAGO są<br />
wyposażone w nowatorskie rozwiązanie<br />
zacisków sprężynowych Push-in CAGE<br />
CLAMP ® , umożliwiające szybki, beznarzędziowy<br />
montaż przewodów jednodrutowych<br />
i linkowych zakończonych tulejkami.<br />
Wystarczy wcisnąć przewód do oporu. Jakość<br />
połączenia jest niezależna od staranności<br />
montażu, w przeciwieństwie do połączeń<br />
śrubowych. Samo połączenie jest gazoszczelne<br />
i nie wymaga serwisowania w czasie<br />
eksploatacji.<br />
W ofercie znajdują się: przelotowe złączki<br />
zasilające do 35 mm 2 włącznie wraz ze<br />
specjalnymi złączkami zasilającymi szynę<br />
zbiorczą N z łącznikiem suwakowym.<br />
W przypadku instalacyjnych złączek piętrowych<br />
(L, N i PE) dostępne są rozwiązania<br />
do 4 mm 2 do typowych odbiorników w budynkach,<br />
a także złączki do 6 mm 2 – do zasilania<br />
odbiorów o większej mocy lub bardziej<br />
odległych, wymagających grubszych<br />
przewodów ze względu na ograniczenie<br />
spadku napięcia.<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
Zestaw złączek z rozłącznikiem nożowym do układów z indywidualnymi wyłącznikami<br />
różnicowoprądowymi<br />
• z łącznikiem nożowym – umożliwiające<br />
rozłączenie pojedynczych torów N<br />
w przypadku zastosowania indywidualnych<br />
wyłączników różnicowoprądowych.<br />
Nad wymiar bezpieczne<br />
Piętrowe złączki instalacyjne umożliwiają<br />
podłączenie wszystkich typów przewodów<br />
stosowanych w budownictwie, o przekrojach<br />
od 0,2 mm 2 do nawet 35 mm 2 . Złączki<br />
TOPJOB ® S mogą być obciążone prądem<br />
nominalnym największego możliwego<br />
do podłączenia przewodu. I tak np. przy<br />
złączce 2,5 mm 2 o prądzie nominalnym 24 A<br />
przy zastosowaniu przewodu 4 mm 2 bez tulejki<br />
obciążalność złączki wynosi aż 32 A!<br />
Duże prądy nominalne umożliwiają liczne<br />
zastosowania i bezpieczną eksploatację.<br />
Dodatkowym elementem zapewniającym<br />
bezpieczeństwo użytkowania jest miedziana<br />
szyna zbiorcza N o wymiarach 10 x 3 mm,<br />
umożliwiająca przepływ sumarycznego prądu<br />
powrotnego rzędu 140 A.<br />
Zalety zastosowania listwy zaciskowej w rozdzielnicy budynkowej<br />
• uporządkowanie oprzewodowania<br />
• przejrzyste przyporządkowanie przewodów do poszczególnych obwodów<br />
• łatwa identyfikacja doziemionego obwodu<br />
• łatwy pomiar rezystancji izolacji przewodów względem ziemi<br />
• dwuetapowy montaż rozdzielnicy<br />
• skrócenie czasu przyłączenia na obiekcie<br />
• oszczędność materiału (wymagany mały zapas przewodów na przyłącza)<br />
• bezpieczna eksploatacja i serwisowanie<br />
• łatwość rozbudowy rozdzielnicy<br />
Bogaty zestaw akcesoriów<br />
Na uwagę zasługuje bogaty system mostków,<br />
które można indywidualnie modyfikować<br />
w zależności od potrzeb. Listwę zaciskową<br />
można opisać za pomocą ciągłych<br />
pasków oznacznikowych, pozwalających<br />
na znaczną oszczędność czasu montażu.<br />
Wielowierszowy opis na oznacznikach nie<br />
tylko ułatwia identyfikację poszczególnych<br />
obwodów, ale może również wskazać jego<br />
funkcję.<br />
Oferta WAGO obejmuje również cały zestaw<br />
akcesoriów związanych z miedzianą szyną<br />
zbiorczą N. Są to m.in. złączki zasilające<br />
z łącznikiem suwakowym, wsporniki szyny<br />
zbiorczej, przezroczyste pokrywy oraz<br />
specjalne blokady mechaniczne, uniemożliwiające<br />
przesunięcie suwaka. Na szczególną<br />
uwagę zasługują także akcesoria ułatwiające<br />
pomiary: od prostych wtyków bananowych,<br />
aż po specjalne adaptery skracające czas<br />
pomiaru rezystancji izolacji przewodów doprowadzonych<br />
do rozdzielnicy. Dzięki automatycznemu<br />
zwarciu potencjałów roboczych<br />
podczas wetknięcia adaptera do złączki, skracamy<br />
czas pomiaru o 50% i chronimy ewentualnie<br />
podłączone odbiory przed uszkodzeniem,<br />
pod wpływem wysokiego napięcia<br />
pomiarowego 500 V DC.<br />
Henryk Ziegler<br />
menedżer produktu, WAGO ELWAG<br />
18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
EXPOPOWER wiodące targi innowacji<br />
Tegoroczne EXPOPOWER, które odbywają<br />
się w Poznaniu, 10-12 maja br., w sposób<br />
szczególny poświęcone są rozwojowi<br />
w energetyce, w ramach cyklu wydarzeń<br />
targowo-konferencyjnych Energy Future<br />
Week. Do udziału w nich zaproszono liderów<br />
branży z Polski i zagranicy, cenionych<br />
ekspertów, naukowców i doświadczonych<br />
przedsiębiorców.<br />
Targi kontaktów i biznesu<br />
W imprezie uczestniczą wystawcy z Polski<br />
i wielu krajów świata. W ubiegłorocznej<br />
edycji targów EXPOPOWER i równolegle<br />
odbywających się targów GREENPOWER<br />
wzięło udział ponad 200 firm. Uzupełnieniem<br />
ekspozycji były liczne konferencje<br />
branżowe oraz kongres Energia.21, który<br />
przyciągnął do stolicy Wielkopolski setki<br />
profesjonalistów z energetyki.<br />
Liderzy w Poznaniu<br />
Targi EXPOPOWER umożliwiają kontakt<br />
z tysiącami klientów, którzy przyjeżdżają<br />
do Poznania w poszukiwaniu rynkowych<br />
nowości oraz osobistego kontaktu.<br />
Innowacje w branży energetycznej są niezwykle<br />
istotne i stanowią napęd dla biznesu.<br />
Potwierdza to rosnący stan zgłoszeń na tegoroczną<br />
edycję EXPOPOWER. Wśród wielu<br />
firm, które zadeklarowały już swój<br />
udział, warto zaznaczyć takich liderów,<br />
jak ABB, Elektrobudowa,<br />
ZPUE, Jean Mueller, Efen, Nexas<br />
Power Accessories Poland, Elektromontaż<br />
Poznań, Mikronika, Agmar, Eti<br />
Polam i Zircon Poland.<br />
Energy Future Week<br />
– międzynarodowo o energetyce<br />
Energy Future Week obejmuje oprócz targów<br />
EXPOPOWER wystawę InnoPower<br />
wraz z ERRA Regulatory Innovation Day,<br />
Międzynarodowy Kongres Naukowo-Przemysłowy<br />
ENERGIA.21, międzynarodową<br />
konferencję GASREG.21 oraz Międzynarodowe<br />
Targi Energii Odnawialnej GREEN-<br />
POWER. Celem Energy Future Week jest<br />
szersze otwarcie się na problemy nowoczesnej<br />
energetyki, gazownictwa, ciepłownictwa,<br />
paliw ciekłych i odnawialnych źródeł<br />
energii, wyznaczanie trendów dla energetyki<br />
Europy Środkowowschodniej, wymiana<br />
międzynarodowych doświadczeń i inspirowanie<br />
krajowego sektora do rozwoju.<br />
W duchu innowacyjności<br />
W pawilonach 7, 7A i 8A, w ramach<br />
Expopower i GreenPOWER, swoją ofertę<br />
zaprezentują firmy z Polski, Niemiec,<br />
Belgii, Turcji, Litwy, Ukrainy, Tajwanu,<br />
Szwecji, Chin, a nawet z odległego Izraela.<br />
Skupienie pod jednym dachem oferty dedykowanej<br />
dla energetyki daje możliwość<br />
poznania trendów. Co ciekawego<br />
z nowości będzie można<br />
zobaczyć w Poz-naniu?<br />
Zwiedzający ekspozycję<br />
znajdą sporo produktów ze<br />
znaczkiem nowość. M.in. będą<br />
to urządzenia i instalacje przeciwprzepięciowe<br />
i odgromowe,<br />
technologie, sprzęt i narzędzia do budowy<br />
oraz eksploatacji przesyłowych i dystrybucyjnych<br />
sieci elektroenergetycznych,<br />
materiały, osprzęt i aparatura telekomunikacyjna,<br />
urządzenia i technologie zasilania<br />
gwarantowanego oraz oświetlenie. Będzie to<br />
oświetlenie drogowe i miejskie LED: od ulic<br />
i parków, poprzez obiekty sportowe i tereny<br />
przemysłowe, po iluminacje. Jako innowacja<br />
prezentowany będzie także energooszczędny<br />
monitoring zarządzający oświetleniem miejskim<br />
– Lesss. W pawilonie 7 zapoznamy się<br />
z nowościami GreenPOWER, w większości<br />
z zakresu fotowoltaiki. Zaprezentują je m.in.<br />
firmy Efen, Busch Polska, Jean Mueller Polska,<br />
Janex-Elektro, Spectra Lighting, ES-<br />
System, Elko-Bis, WSE Aktywizacja, DGT,<br />
NO-EL, Sprivent, Acaldo Solar.<br />
Nowoczesna energetyka, czyli jaka?<br />
InnoPower Forum to dwudniowe spotkanie<br />
czołowych specjalistów z rynku energii<br />
z Polski, Europy i Stanów Zjednoczonych,<br />
którzy wezmą pod lupę innowacje energetyczne.<br />
Które z nich faktycznie mają<br />
sens? Czy bycie innowatorem się opłaca?<br />
W dniach 12-13 maja b.r. w Poznaniu padnie<br />
wiele odpowiedzi na pytania dotyczące<br />
inteligentnej energetyki.<br />
Program InnoPower Forum obejmuje 14 paneli<br />
dyskusyjnych, w ramach których zostaną<br />
poruszone takie tematy jak: regulatorzy<br />
a innowatorzy – problemy i wyzwania,<br />
źródła finansowania innowacji, możliwości<br />
wytwarzania własnej energii elektrycznej,<br />
smart grids i smart metering, magazynowanie<br />
energii, cyfryzacja infrastruktury energetycznej<br />
a cyberataki.<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
19
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Pierwszy termowizyjny miernik cęgowy<br />
Od lat elektrycy stają przed koniecznością<br />
znajdowania i rozwiązywania złożonych<br />
problemów z instalacją elektryczną<br />
– muszą wykonywać pojedyncze pomiary,<br />
aż do znalezienia usterki. Często nie<br />
udaje się znaleźć rzeczywistej przyczyny<br />
problemu. Efektem są telefony od klientów,<br />
którzy co jakiś czas domagają się<br />
naprawiania powtarzającego się uszkodzenia.<br />
Elektrycy marnują więc czas,<br />
rozwiązując problemy, które, wydawałoby<br />
się, rozwiązali już wcześniej. Do<br />
tego narażają się na niebezpieczeństwo,<br />
ponieważ nie wiedzą, z jakimi zagrożeniami<br />
tak naprawdę się spotykają.<br />
Firma FLIR ogłosiła wprowadzenie<br />
do sprzedaży w Europie pierwszego<br />
na świecie termowizyjnego miernika cęgowego<br />
FLIR CM174 z funkcją IGM<br />
(Infrared Guided Measurement – pomiar<br />
wspomagany podczerwienią).<br />
Miernik cęgowy CM174 600A AC/DC<br />
ma wbudowaną kamerę termowizyjną,<br />
która stanowi podstawę technologii<br />
IGM firmy FLIR. Dzięki kamerze<br />
użytkownicy mogą dostrzec różnice<br />
temperatury i określić, gdzie występują<br />
anomalie. Mogą więc naprawić całą<br />
instalację, a nie tylko jedną usterkę,<br />
i uruchomić sprzęt, mając pewność,<br />
że problem się nie powtórzy. Elektrycy<br />
mogą nawet znaleźć problemy,<br />
Pierwszy na świecie termowizyjny miernik cęgowy<br />
Przyrząd od strony gniazd na wtyki przewodów<br />
20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Pomiar prądu w instalacji trójfazowej<br />
Termiczne skanowanie instalacji trójfazowej<br />
o których wcześniej nie wiedzieli. To<br />
zwiększa ich zakres pracy i pozwala<br />
na wykonywanie większej liczby zleceń.<br />
Przykład: elektryk podejrzewa,<br />
że awarię sprzętu spowodował uszkodzony<br />
sterownik silnika. Dzięki CM174<br />
odkrywa, że przyczyną jest przegrzewający<br />
się silnik lub brak styku w złączu.<br />
Gdy specjalista staje przed plątaniną<br />
przewodów lub sprawdza skomplikowane<br />
tablice elektryczne w poszukiwaniu<br />
zagrożeń, może stać w bezpiecznej<br />
odległości, nie dotykając urządzeń,<br />
a funkcja IGM pokazuje mu anomalie.<br />
Wąskie cęgi i wbudowane lampy<br />
robocze ułatwiają przyczepienie miernika<br />
do przewodów w ciasnych, słabo<br />
oświetlonych miejscach. CM174<br />
przy użyciu zaawansowanych funkcji<br />
pomiarowych pomaga wykrywać<br />
problemy i naprawiać skomplikowane<br />
usterki instalacji elektrycznej.<br />
To również niezastąpione narzędzie<br />
do weryfikacji, czy naprawa się udała<br />
i czy wszystko działa jak należy.<br />
Na podstawie informacji firmy FLIR<br />
REKLAMA
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rola wyłącznika<br />
różnicowoprądowego<br />
w ochronie układów napędowych<br />
PROMOCJA<br />
W przypadku napędów zauważalne jest dość powszechnie nonszalanckie podejście do stosowania<br />
wyłącznika różnicowoprądowego jako elementu ochrony przeciwporażeniowej.<br />
Brak RCD lub jego nieprawidłowy dobór jest bezpośrednio związany z brakiem wiedzy na<br />
temat zjawisk zachodzących podczas pracy chronionych urządzeń. Poniżej omówione zostaną<br />
kluczowe zakłócenia i ich negatywny wpływ na pracę urządzeń.<br />
Pierwszym problemem, z którym musimy<br />
się zmierzyć, to uszkodzenie prostownika<br />
na wejściu falownika. W takim<br />
przypadku prąd różnicowy będzie<br />
wygładzony, wobec czego zalecane jest<br />
zastosowanie aparatu czułego na tego<br />
rodzaju prąd różnicowy. Ze względu<br />
na spodziewaną wartość tego prądu<br />
rozsądnym rozwiązaniem jest stosowanie<br />
wyłącznika różnicowoprądowego<br />
typu B np. FRCdM typu B firmy Eaton<br />
Electric. Niezalecane jest używanie wyłącznika<br />
typu A, ponieważ przy prądzie<br />
różnicowym gładkim rdzeń takiego aparatu<br />
zostaje wstępnie namagnesowany<br />
powodując, że RCD jest mniej czułe.<br />
Kolejnym stwarzającym problemy zjawiskiem<br />
jest uszkodzenie przewodu<br />
między falownikiem a silnikiem. Z racji<br />
charakteru pracy urządzenia sterującego<br />
prędkością obrotową silnika spodziewamy<br />
się prądu różnicowego o składowych<br />
o różnych częstotliwościach.<br />
Oznacza to, że stosowany wyłącznik<br />
różnicowoprądowy powinien być czuły<br />
na prądy różnicowe o częstotliwości<br />
Fot. 1.<br />
Cyfrowy wyłącznik różnicowoprądowy<br />
FRCdM typu B<br />
różnej od znamionowej (50 Hz). Warto nadmienić,<br />
że przy regulacji prędkością obrotową występują<br />
również składowe częstotliwościowe<br />
nawet powyżej 1000 Hz oraz ich harmoniczne.<br />
Projektując i dobierając wyłącznik różnicowoprądowy,<br />
powinniśmy znać przynajmniej górną<br />
granicę częstotliwości. Często jest to trudne<br />
bądź niemożliwe do określenia.<br />
W przypadku prostych aplikacji typu pompa<br />
małej mocy, winda itp. może się okazać, że wystarczającym<br />
będzie zastosowanie wyłącznika<br />
różnicowoprądowego typu U:<br />
Fot. 2.<br />
Cyfrowy wyłącznik różnicowoprądowy<br />
dRCM typu U+<br />
• FRCmM typu U – wyłącznik różnicowoprądowy,<br />
• dRCM typu U+ - cyfrowy wyłącznik różnicowoprądowy<br />
z optyczną i zdalną sygnalizacją<br />
poziomu prądu różnicowego.<br />
Aparat dRCM ma tą zaletę, że oprócz ochrony<br />
oferuje w standardzie dodatkowo diagnostykę<br />
chronionego obwodu.<br />
W przypadku bardziej złożonych aplikacji,<br />
gdzie spodziewamy się prądu różnicowego<br />
o składowych o szerokim spektrum częstotliwości,<br />
Eaton Electric proponuje stosowanie<br />
wyłączników typu B:<br />
• FRCdM typu B – cyfrowy wyłącznik<br />
czuły do 2 kHz,<br />
• FRCdM typu Bfq – cyfrowy wyłącznik<br />
czuły do 20 kHz.<br />
Stosowanie FRCdM-a ma jeszcze tą zaletę,<br />
że w odróżnieniu od typu U, że będzie czuły<br />
na prądy wygładzone (ryzyko uszkodzenia<br />
prostownika falownika). Ponadto FRCdM ma<br />
optyczną i zdalną sygnalizację poziomu prądu<br />
upływu w chronionym obwodzie.<br />
Fot. 3.<br />
22<br />
Optyczna sygnalizacja poziomu prądu różnicowego<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
Bartłomiej Jaworski
TYP A<br />
KRD6-2/16/10-A<br />
KRD6-2/25/30-A<br />
KRD6-2/40/30-A<br />
KRD6-2/63/30-A<br />
KRD6-2/25/300-A<br />
KRD6-4<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TYP AC<br />
KRD6-2/16/10<br />
KRD6-2/25/30<br />
KRD6-2/40/30<br />
KRD6-2/63/30<br />
KRD6-2/25/100<br />
KRD6-2/25/300<br />
TYP A<br />
KRD6-4/25/30-A<br />
KRD6-4/40/30-A<br />
KRD6-4/63/30-A<br />
KRD6-4/100/30-A<br />
KRD6-4/40/300-A<br />
TYP AC<br />
KRD6-4/25/30<br />
KRD6-4/40/30<br />
KRD6-4/63/30<br />
KRD6-4/100/30<br />
KRD6-4/40/300<br />
KRD6-4/63/300<br />
IDEAL TECHNICAL SOLUTIONS<br />
tel.: +48 /32/ 388 74 00, fax: +48 /32/ 388 74 99<br />
ul.: Objazdowa 1-3, 41-922 Radzionków<br />
e-mail: idealts@ideal-ts.pl<br />
www.ideal-ts.pl
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
IDEAL TS<br />
Profesjonalna aparatura modułowa do<br />
zastosowań komercyjnych i domowych<br />
IDEAL Technical Solutions to nowa,<br />
profesjonalna marka, która oferuje<br />
szeroki wybór innowacyjnych produktów<br />
z zakresu elektrycznej aparatury<br />
modułowej.<br />
W IDEAL TS specjalizujemy się<br />
w aparaturze modułowej między<br />
innymi w: aparaturze mocy, aparaturze<br />
zabezpieczającej, aparaturze<br />
kontrolno-sterującej, w ofercie<br />
mamy także obudowy i rozdzielnice.<br />
Dzięki przemyślanym rozwiązaniom<br />
oraz wysokiemu poziomowi technicznemu<br />
urządzenia marki IDEAL<br />
TS gwarantują niezawodną pracę<br />
przez długie lata.<br />
Naszym klientom zapewniamy obsługę<br />
i wsparcie inżynierskie na najwyższym<br />
poziomie przez cały cykl<br />
życia produktu, włączając w to usługi posprzedażowe,<br />
doradztwo techniczne oraz<br />
do 5 lat gwarancji.<br />
Portfolio Produktów (IDEAL TS)<br />
Podstawowy asortyment marki IDEAL TS to<br />
aparatura modułowa z zakresu wyłączników<br />
nadprądowych (MCB), wyłączników różnicowoprądowych<br />
(RCCB), wyłączników różnicowoprądowych<br />
z członem nadprądowym<br />
(RCBO) oraz rodzina ochronników przeciwprzepięciowych<br />
z elementami warystorowymi.<br />
Dodatkowo zakres oferowanych produktów<br />
uzupełniają aparaty łączeniowe (rozłączniki<br />
izolacyjne), sterujące (styczniki modułowe)<br />
i sygnalizacyjne (wskaźniki obecności napięcia,<br />
przekaźniki czasowe). Portfolio produktowe<br />
zostało również uzupełnione o aparaturę<br />
z zakresu bezpieczników topikowych D02.<br />
Ochrona przed porażeniem prądem<br />
Wyłączenie obwodu elektrycznego w przypadku<br />
osiągnięcia przez prąd upływu (prąd<br />
różnicowy) zbyt dużej wartości stanowi<br />
obecnie wymóg dla instalacji elektrycznych<br />
w zakresie ochrony przed porażeniem prądem.<br />
Określane jest to jako ochrona bezpośrednia<br />
lub ochrona uzupełniająca (w sytuacji<br />
ochrony przed dotykiem bezpośrednim).<br />
Samo zjawisko powstawania prądów różnicowych<br />
jest związane z użytkowaniem nieosłoniętych<br />
elementów przewodzących, uszkodzeń<br />
izolacji urządzeń i przewodów, źle lub<br />
niezgodnie z wymogami technicznymi podłączonych<br />
elementów aparatury modułowej.<br />
W szczególności prąd upływu może pojawiać<br />
się w wyniku niespełniania swojej roli przez<br />
izolację przewodów elektrycznych, co może<br />
prowadzić do ryzyka porażenia prądem.<br />
Fot. 1. KRD6-2/40/30-A Fot. 2. KRO6-2/B16/30-A<br />
24<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
Wartości prądów upływy i skutek oddziaływania na ciało ludzkie<br />
Prąd przepływający przez ciało człowieka stanowi<br />
zagrożenie. Przepływ prądu przez ciało<br />
człowieka może mieć negatywne skutki dla<br />
funkcji życiowych – oddychania, czy pracy<br />
serca. Prawidłowo dobrany wyłącznik typu<br />
RCCB może wykryć mały prąd przepływający<br />
do ziemi i zredukować ryzyko porażenia prądem<br />
elektrycznym. Powyżej pokazano przykładowe<br />
skutki porażenia prądem ciała ludzkiego.<br />
W nawiązaniu do powyższego chcielibyśmy<br />
przedstawić ofertę aparatów, które realizują<br />
założenia ochrony przed porażeniem. Są to rodziny<br />
KRD6 – wyłączniki różnicowoprądowe<br />
oraz KRO6 – wyłączniki różnicowoprądowe<br />
z członem nadmiarowym marki IDEAL Technical<br />
Solutions.<br />
Fot. 4.<br />
KRD6-4/40/30<br />
Wyłączniki różnicowoprądowe KRD6<br />
W rodzinie produktów KRD6 znajdują się<br />
aparaty 2-polowe (1P+N) oraz 4-polowe<br />
(3P+N). Zakres prądów znamionowych<br />
wynosi od 16 A do 100 A, natomiast prądy<br />
upływu dla tej rodziny to zakres od 10 mA<br />
do 300 mA (ochrona pożarowa, zapalenie<br />
się izolacji na skutek prądów różnicowych).<br />
Dodatkowo do oferty wprowadzone zostały<br />
dwie czułości aparatów: typ AC – wyłącznik<br />
czuły na prąd różnicowy, sinusoidalny<br />
oraz typ A – wyłącznik czuły na prąd różnicowy,<br />
sinusoidalny oraz wyprostowany,<br />
pulsacyjny. Tak szeroka gama wyłączników<br />
różnicowoprądowych sprawia, iż oferta<br />
IDEAL Technical Solutions w tym zakresie<br />
produktowym staje się bardzo atrakcyjna<br />
dla zastosowań zarówno w instalacjach domowych,<br />
jak i komercyjnych.<br />
Parametry wyłączników<br />
różnicowoprądowych z członem<br />
nadmiarowoprądowym (KRO6)<br />
W zakresie produktowym rodziny KRO6<br />
znajdują się aparaty 2-polowe (1P+N).<br />
Aparaty te oprócz realizacji wcześniej<br />
omówionej ochrony przed porażeniem<br />
prądem elektrycznym stanowią zabezpieczenie<br />
instalacji w zakresie przeciążeń<br />
oraz zwarć. Zakres prądów znamionowych<br />
wynosi od 6 A do 25 A, człon nadmiarowoprądowy<br />
realizuje wyłączenia zgodnie<br />
z charakterystykami B i C dokładnie tak<br />
jak jest to w ofercie standardowych wyłączników<br />
nadmiarowoprądowych KMB6.<br />
Podstawowy parametr ochrony przed porażeniem,<br />
czyli prądy upływu, to dla tej rodziny<br />
wartość 30mA dodatkowo, oferta dla<br />
rodziny KRO6 została wzbogacona o dwie<br />
czułości członu różnicowoprądowego: typ<br />
AC – wyłącznik czuły na prąd różnicowy,<br />
sinusoidalny oraz typ A – wyłącznik czuły<br />
na prąd różnicowy, sinusoidalny oraz wyprostowany,<br />
pulsacyjny.<br />
Wybierając produkty marki IDEAL TS,<br />
nasi klienci zyskują pewność: bezpieczeństwa,<br />
bezawaryjnego użytkowania<br />
oraz jakość spełniającą najwyższe normy<br />
wymagane na rynkach europejskich.<br />
Aby poznać pełną ofertę nowej aparatury<br />
modułowej IDEAL TS, wystarczy odwiedzić<br />
stronę www.ideal-ts.pl. Znajdą tam<br />
państwo również kontakt do ekspertów<br />
z działu wsparcia technicznego nowej<br />
marki aparatury modułowej.<br />
Ireneusz Daniel<br />
Menadżer Kategorii Produktu<br />
Kanlux SA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
25
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
Producent BEMKO Sp. z o.o. BEMKO Sp. z o.o. DOEPKE<br />
Model<br />
N7-2-25-030/100/300<br />
N7-2-40-030/100/300<br />
N7-2-63-030/100/300<br />
N7-4-25-030/100/300<br />
N7-4-40-030/100/300<br />
N7-4-63-030/100/300<br />
DFS4 40-4/0,03 AC<br />
Napięcie znamionowe [V] 230 230/400 230/400<br />
Prąd znamionowy [A] 25/40/63 25/40/63 40<br />
Znamionowy prąd różnicowy [mA] 30/100/300 30/100/300 30<br />
Wytrzymałość zwarciowa [kA] 6 6 10<br />
Szybkość wyzwalania (zwłoczność) – (bezzwłoczny) – (bezzwłoczny) bezzwłoczny<br />
Liczba biegunów 2 4 4<br />
Szerokość – liczba modułów 2 4 4<br />
Szerokość [mm] 71 35 72<br />
Zakres przekrojów przewodów<br />
przyłączeniowych [mm 2 ], sposoby<br />
przyłączania<br />
Pojemność zacisków<br />
1–25<br />
Pojemność zacisków<br />
1–25<br />
Przewody i linki 1,5–50<br />
Linki o cienkim drucie 1,5–35<br />
Temperatura pracy [°C] od -5 do 40 od -5 do 40 od -25 do 40<br />
Sposób montażu szyna TH/DIN 35 szyna TH/DIN 35 Szyna TH35<br />
Cechy charakterystyczne<br />
(np. przebieg prądu, przy którym<br />
jest zapewnione prawidłowe<br />
wyzwalanie aparatu, opóźnienie<br />
wyzwalania)<br />
Typ AC oraz A<br />
N – biegun neutralny lewostronny,<br />
moment dokręcenia zacisków 3 Nm,<br />
możliwość podłączenia za pomocą szyn<br />
grzebieniowych<br />
Typ AC oraz A<br />
N – biegun neutralny lewostronny,<br />
moment dokręcenia zacisków 3 Nm,<br />
możliwość podłączenia za pomocą szyn<br />
grzebieniowych<br />
Klasyczny wyłącznik różnicowoprądowy<br />
typu AC dedykowany do<br />
instalacji, o prądach różnicowych<br />
sinusoidalne zmiennych.<br />
N – biegun neutralny z lewej strony,<br />
dźwignia z sygnalizacją wyzwalania<br />
Badania i certyfikaty<br />
2006/95/WE, 2004/108/WE, PN-EN<br />
61008-1, PN-EN 61008-2-1, CE<br />
2006/95/WE, PN-EN 61009-1,<br />
PN-EN 61009-2-1, CE<br />
VDE 0664-10, EN61008-1,<br />
IEC61008-1<br />
Cena katalogowa netto [zł] Od 68,30 Od 90,20 108,20<br />
26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
DOEPKE EATON ELECTRIC EATON ELECTRIC<br />
DFS4 40-4/0,03 BSK FRCdM-63/4/03-S/Bfq CFI6-40/4/003-A<br />
230/400 240/415 AC, 50 Hz 230/400 AC, 50 Hz<br />
40 63 40<br />
30 300 30<br />
10 10 6 z dobezpieczeniem<br />
bezzwłoczny S, selektywny Bezzwłoczny<br />
4 4 4<br />
4 4 4<br />
72 70 70<br />
Przewody i linki 1,5–50<br />
Linki o cienkim drucie 1,5–35<br />
1,5–35 pojedynczy<br />
2 x 16 wielożyłowy<br />
Zaciski szynowe i windowe<br />
1,5–35 pojedynczy<br />
2 x 16 wielożyłowy<br />
Zaciski szynowe i windowe<br />
od -25 do 40 od -25 do 40 od -25 do 40<br />
Szyna TH35 Na szynie TS 35 mm zgodnie z IEC/EN 60715 Na szynie TS 35 mm zgodnie z IEC/EN 60715<br />
Specjalistyczny wyłącznik różnicowoprądowy typu B<br />
dedykowany do instalacji, o prądach różnicowych<br />
stałych gładkich, odkształconych i sinusoidalnych<br />
do 1 MHz. Dedykowany do falowników, przetwornic<br />
częstotliwości i wybranej aparatury medycznej.<br />
Odporność na udary prądowe do 5 kA.<br />
N – biegun neutralny z lewej strony, dźwignia<br />
z sygnalizacją wyzwalania<br />
Cyfrowy wyłącznik; optyczny i zdalny wskaźnik<br />
prądu upływu; wyzwalacz czuły na każdy rodzaj<br />
prądu różnicowego; czułość na składowe prądu<br />
różnicowego do 20 kHz (ochrona napędów);<br />
prewencyjna ochrona i diagnostyka chronionego<br />
obwodu z możliwością realizacji funkcji alarmu<br />
akustycznego i/lub optycznego; możliwość<br />
dobudowy styków pomocniczych<br />
Zaciski szynowe i windowe od góry i od dołu;<br />
dowolny kierunek zasilania; wyzwalanie niezależne<br />
od napięcia sieci; optyczny wskaźnik ustawienia<br />
zestyków; czułość na prądy ze składową stałą<br />
(ochrona komputerów i elektroniki); możliwość<br />
dobudowy styków pomocniczych<br />
VDE 0664-10, VDE 0664-40,<br />
VDE 0664-400, ÖNORME E 8601<br />
IEC/EN 61008,<br />
IEC/EN 62423<br />
IEC/EN 61008<br />
2269,20 Cennik dostępny na stronie www.moeller.pl Cennik dostępny na stronie www.moeller.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
27
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
Producent ETI ETI HAGER<br />
Model EFI-4 EFI-4 B CDB440D<br />
Napięcie znamionowe [V] 230/400 50 Hz 230/400 50 Hz 230/400<br />
Prąd znamionowy [A] 16, 25, 40, 63, 80, 100 25, 40, 63 40<br />
Znamionowy prąd różnicowy [mA] 30, 100, 300, 500 30, 100, 300 30<br />
Wytrzymałość zwarciowa [kA] 10 10 10<br />
Szybkość wyzwalania (zwłoczność) Bezzwłoczne Bezzwłoczne Standardowy<br />
Liczba biegunów 4 4 4<br />
Szerokość – liczba modułów 4 4 4<br />
Szerokość [mm] 72 72 70<br />
Zakres przekrojów przewodów<br />
przyłączeniowych [mm 2 ], sposoby<br />
przyłączania<br />
1–25 (1–35 dla 100 A)<br />
Zaciski tulejkowe. Możliwość<br />
jednoczesnego przyłączania przewodów<br />
i szyn mostkujących<br />
1–25<br />
Zaciski tulejkowe. Możliwość<br />
jednoczesnego przyłączania przewodów<br />
i szyn mostkujących<br />
drut do 50, linka do 35<br />
Temperatura pracy [°C] od -25 do 55 od -25 do 55 od -25 do 40<br />
Sposób montażu Szyna montażowa TH 35 Szyna montażowa TH 35 Szyna TH 35<br />
Cechy charakterystyczne<br />
(np. przebieg prądu, przy którym<br />
jest zapewnione prawidłowe<br />
wyzwalanie aparatu, opóźnienie<br />
wyzwalania)<br />
Typ wyzwalania A, AC<br />
Typ wyzwalania B<br />
Charakterystyka B, prądy różnicowe<br />
zmienne sinusoidalne (0–1 MHz)<br />
i jednopołówkowo wyprostowane,<br />
prądy stałe, dedykowany do<br />
obwodów zasilających przekształtniki<br />
elektroniczne (falowniki),<br />
instalacje fotowoltaiczne, zasilacze<br />
bezprzerwowe, agregaty spawalnicze<br />
Badania i certyfikaty OVE-Wiedeń, Deklaracja CE OVE-Wiedeń, Deklaracja CE PN-EN 61008-1, PN-EN 61008-2-1<br />
Cena katalogowa netto [zł] 5500<br />
28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
HAGER<br />
CDH440J<br />
HYUNDAI - SLAViTECH<br />
HIRC63-N<br />
230/400 230/400 AC<br />
40 16, 25, 32, 40, 63<br />
30 10, 30, 100, 300, 500<br />
6 6<br />
HI – krótkozwłoczny<br />
A, AC<br />
4 2 (1+N), 4 (3+N)<br />
4 Od 2 do 4<br />
70 35–140<br />
drut do 25, linka do 16 16<br />
od -25 do 40 od -25 do 55<br />
Szyna TH 35<br />
35 mm szyna DIN<br />
Charakterystyka A, prądy różnicowe zmienne<br />
sinusoidalne i jednopołówkowo wyprostowane<br />
• Samo gasnące, wysokoudarowe tworzywo obudowy<br />
• Jednoznaczny mechaniczny, barwny wskaźnik stanu włączony/wyłączony<br />
• Możliwość przyłączania przewodem lub szyną miedzianą<br />
• Konstrukcja ograniczająca zwarcia<br />
• Możliwość plombowania w pozycji ON i OFF<br />
• Zacisko osłonięte zgodnie z IP20<br />
• Przycisk testowy prądu upływu<br />
• Solidna obudowa<br />
• To samo usytuowanie zacisków w każdym modelu<br />
PN-EN 61008-1, PN-EN 61008-2-1<br />
KEMA, KERI, GOST, IRAM, Berau Veritas, TSE, DEKRA, IEC, CE, UL<br />
608,10 Od 29<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
29
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
Producent KANLUX S.A. SCHRACK TECHNIK SCHRACK TECHNIK<br />
Model KRD6 BCF0 PRIORI<br />
Napięcie znamionowe [V] 230/400 AC 230/400 AC 230/400 AC<br />
Prąd znamionowy [A] 16–100 od 25 do 100 od 40 do 80<br />
Znamionowy prąd różnicowy [mA] 10–300 30, 100, 300, 500 (inne na życzenie) 30, 300<br />
Wytrzymałość zwarciowa [kA] 6 6/10 10<br />
Szybkość wyzwalania (zwłoczność)<br />
Bezzwłoczny<br />
Min. 10 ms zwłoki, krótkozwłoczne (typ G)<br />
Min. 40 ms zwłoki, selektywne (typ S)<br />
Bezzwłoczny<br />
10 ms zwłoki, krótkozwłoczne (typ G)<br />
40 ms zwłoki, selektywne (typ S)<br />
Liczba biegunów 2 i 4 2 i 4 4<br />
Szerokość – liczba modułów 2 i 4 2 i 4 4<br />
Szerokość [mm]<br />
2 bieguny – 36<br />
4 bieguny – 72<br />
2 modułowe – 35<br />
4 modułowe – 70<br />
70<br />
Zakres przekrojów przewodów<br />
przyłączeniowych [mm 2 ], sposoby<br />
przyłączania<br />
Do 35<br />
Zaciski windowe dwustronne,<br />
1-35 pojedynczy, 2x16 wielożyłowy<br />
Zaciski szczękowe, windowe<br />
dwustronne,<br />
1-35 pojedynczy, 2x16 wielożyłowy<br />
Temperatura pracy [°C] od -25 do 40 od -25 do 40 od -25 do 40<br />
Sposób montażu Na szynie DIN (TH35) Na szynie TH 35 Na szynie TH 35<br />
Cechy charakterystyczne<br />
(np. przebieg prądu, przy którym<br />
jest zapewnione prawidłowe<br />
wyzwalanie aparatu, opóźnienie<br />
wyzwalania)<br />
Czułość AC, czułość A<br />
• Wskaźnik położenia styków<br />
głównych, wskaźnik wyzwolenia<br />
• Czułe na prąd przemienny<br />
sinusoidalny (typ AC) oraz na prąd<br />
przemienny sinusoidalny i prąd<br />
pulsacyjny stały (typ A)<br />
• Dowolna pozycja montażu<br />
• Dowolna strona podłączenia zasilania<br />
AKCESORIA:<br />
• Styki pomocnicze<br />
• Styki sygnałowe<br />
• Moduł zdalnego sterowania (FSA)<br />
• Oszynowanie<br />
• Osłony zacisków<br />
• Wskazania wartości prądu upływu<br />
za pomocą trzech diod (czerwonej,<br />
żółtej i zielonej)<br />
• Bezpotencjałowe wyjście<br />
przekaźnikowe<br />
• Sygnalizacja stanu położenia styków<br />
głównych<br />
• Dowolna strona podłączenia zasilania<br />
• Przycisk TEST – testowanie raz<br />
w roku<br />
Badania i certyfikaty CE (zgodność z EN-61008-1) IEC/EN 61008 IEC/EN 61008<br />
Cena katalogowa netto [zł] www.schrack.pl www.schrack.pl<br />
30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
SEZ KROMPACHY/Dystrybutor DOKTORVOLT<br />
Przegląd wyłączników różnicowoprądowych<br />
SEZ KROMPACHY/Dystrybutor DOKTORVOLT<br />
Nowe narzędzie<br />
do usuwania izolacji<br />
PFB4 40/0,03<br />
PFI2 B16/0,03<br />
Nowy produkt stripax ® ULtimate XL firmy<br />
Weidmüller to narzędzie o rozszerzonym zakresie<br />
przekrojów obrabianych przewodów,<br />
do zdejmowania i twardej, bezhalogenowej<br />
izolacji o wymiarze XL.<br />
400 AC 230 AC<br />
40 16<br />
30 30<br />
10 10<br />
4 2<br />
4 2<br />
4 moduły, 70 2 moduły, 35<br />
od 1,5 do 25 od 1,5 do 25<br />
od -25 do 40 od -25 do 40<br />
Na szynie DIN (TH/TS 35) Na szynie DIN (TH/TS 35)<br />
Typ A<br />
wyłącznik różnicowoprądowy<br />
CE, ISO 14001, ISO 9001, PN-EN 61008-1<br />
Typ A<br />
Wyłącznik różnicowoprądowy z członem<br />
nadprądowym<br />
CE, VDE, ISO 14001, ISO 9001, PN-EN 61009-1,<br />
PN-EN 61009-2-1<br />
69,10 59,83<br />
Specyficzne dla danej aplikacji przewody<br />
i kable o dużych przekrojach żył, z izolacją<br />
o wysokich parametrach, są stosowane w wielu<br />
obszarach – przewody sterownicze, przewody<br />
uziemiające, przewody zasilające silniki<br />
czy główne magistrale zasilające. W takich<br />
sytuacjach efektywne zdejmowanie izolacji<br />
z kabli i przewodów staje się wyzwaniem.<br />
Narzędzie stripax ULtimate XL wykonuje<br />
to zadanie z powodzeniem. Zaprojektowane<br />
do ściągania izolacji z przewodów i kabli<br />
o przekrojach żył od 2,5 mm 2 do 10 mm 2 ,<br />
może sobie poradzić nawet z najbardziej nieustępliwymi<br />
materiałami izolacyjnymi. Nawet<br />
twarde, wykonane z poliuretanu (PUR)<br />
powłoki kabli stosowanych do podłączenia<br />
czujników i elementów wykonawczych,<br />
o średnicy od 4,1 mm do 7,2 mm, nie mają<br />
szans w zetknięciu z opisywanym tu ściągaczem<br />
izolacji.<br />
Unikalny zestaw ostrzy z samoregulacją pozwala<br />
na automatyczną obróbkę praktycznie<br />
każdego kabla, czy przewodu z danego zakresu.<br />
Funkcja trzyetapowego, częściowego<br />
ściągania izolacji umożliwia prefabrykowanie<br />
przewodów i kabli z krótkimi odcinkami zdjętej<br />
izolacji. Aby symetrycznie nastawić ściągacz<br />
do zdejmowania izolacji o ekstremalnej<br />
grubości, można ustawić położenie niższej<br />
szczęki tnącej za pomocą śruby regulacyjnej.<br />
www.weidmuller.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
31
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Szybszy dobór chillerów<br />
Konstruktorzy aparatury rozdzielczej i sterowniczej<br />
muszą polegać na aktualnych, kompleksowych<br />
i przejrzystych informacjach o produktach.<br />
Nowa aplikacja Rittal Chiller App<br />
zapewni teraz użytkownikom łatwość wyboru<br />
urządzeń za pomocą smartfonu: uzupełniając<br />
istniejącą wersję online, aplikacja umożliwi<br />
automatyczne obliczanie wymaganej mocy<br />
chłodniczej. Odpowiedni chiller wybiera się<br />
interaktywnie w zaledwie czterech krokach<br />
– i to w zakresie mocy od 1 do 40 kW. Bezpłatna<br />
aplikacja jest dostępna na iPhone’a<br />
(system operacyjny iOS) na platformie iTunes.<br />
W aplikacji Chiller App firma Rittal znacznie<br />
ułatwiła i zoptymalizowała drogę od niezobowiązującego<br />
zapytania do zamówienia.<br />
Konstruktorzy maszyn, aparatury sterowniczej<br />
i rozdzielczej oraz użytkownicy końcowi<br />
mogą w ten sposób osiągnąć znaczne<br />
oszczędności kosztów inżynierii. „Ten program<br />
narzędziowy wyróżnia się przyjazną<br />
obsługą. Dzięki przejrzystemu interfejsowi<br />
użytkownika, klient intuicyjnie wybiera<br />
właściwe rozwiązanie”, objaśnia Marcin<br />
Lisowski, Product Manager Cooling Units<br />
Fot. Rittal Sp. z o.o.<br />
w Rittal. Pozwala to uniknąć utraty informacji<br />
i danych, a także przewymiarowania.<br />
W pierwszym kroku klient określa swoje indywidualne<br />
zapotrzebowanie na chłodzenie.<br />
Na tej podstawie aplikacja wyznacza niezbędną<br />
moc chłodniczą i automatycznie proponuje<br />
odpowiedni chiller wybranego typu. W drugim<br />
kroku (fot.) następuje dopasowanie akcesoriów<br />
do wybranego chillera.<br />
W kolejnym, trzecim kroku, do dyspozycji są<br />
liczne pakiety opcji, np. wydajniejsza pompa,<br />
wersja chłodzona wodą lub obudowa ze stali<br />
nierdzewnej, która może być stosowana np.<br />
w przemyśle spożywczym. W czwartym etapie<br />
aplikacja dostarcza indywidualne charakterystyki<br />
mocy dla wybranego chillera. Jednym<br />
kliknięciem można wywołać dodatkowe informacje,<br />
jak np. specyfikacja lub dwu- i trójwymiarowe<br />
rysunki obudów. Więcej danych jest<br />
dostępnych po zalogowaniu: klient uzyskuje<br />
interaktywny przegląd wszystkich informacji.<br />
Poza dostępnością w magazynie w czasie rzeczywistym<br />
są to także informacje cenowe.<br />
Na podstawie informacji firmy Rittal<br />
Dotykowy pilot Somfy<br />
W sprzedaży w Polsce pojawiła się NINA<br />
– pierwszy na rynku dotykowy pilot<br />
do sterowania urządzeniami francuskiej firmy<br />
Somfy. Dzięki intuicyjnemu menu zaledwie<br />
jednym ruchem dłoni można zmieniać<br />
ustawienia wszystkich domowych sprzętów<br />
wyposażonych w napędy pracujące w technologii<br />
io-homecontrol.<br />
NINA to pilot niestandardowy. Elegancki<br />
i łatwy w użytkowaniu. Pasuje do najbardziej<br />
nowoczesnych i wysublimowanych<br />
pomieszczeń. Można go spersonalizować<br />
dobierając kolor oraz jedną spośród czterech<br />
opcji materiałów, z których wykonano<br />
obudowę, a także wyposażyć w etui wykonane<br />
ze skóry. Dlatego przypomina on designerską<br />
ozdobę naszego mieszkania, a nie<br />
tylko pełni funkcję zwykłego pilota.<br />
Projektanci urządzenia pomyśleli jednak nie<br />
tylko o jego wyglądzie. Intuicyjny interfejs<br />
nowoczesnego pilota pozwala w niezwykle<br />
łatwy sposób sterować, integrować i ustawiać<br />
wszystkie urządzenia w domu. Jednym ruchem<br />
opuszcza się rolety w sypialni, zmienia<br />
ustawienie żaluzji w kuchni, otwiera bramę<br />
wjazdową dla gości, a kiedy mocno zacznie<br />
świecić słońce, rozwija markizę na tarasie.<br />
NINA to pilot, który pozwala sterować wszystkimi<br />
urządzeniami w domu, które mają napęd<br />
Somfy w technologii io-homecontrol. To swego<br />
rodzaju centrum dowodzenia, a ekspert<br />
firmy Somfy. Koziarek zapowiada, że funkcje<br />
pilota będą rozbudowane. W przyszłości<br />
NINA pozwoli zaprogramować automatyczne<br />
scenariusze, np. „wychodzę z domu”. Dzięki<br />
temu spiesząc się do pracy zamiast biegać<br />
po całym domu, dosłownie za pomocą kilku<br />
kliknięć użytkownik nieruchomości zamknie<br />
rolety i włączy alarm. NINA zastąpi dotychczasowego<br />
pilota Telisa Composio oferowanego<br />
przez Somfy.<br />
Na podstawie informacji firmy Somfy<br />
32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Solarna oprawa LED<br />
XSolar LH-N to nowa ekologiczna i energooszczędna<br />
solarna oprawa LED marki<br />
STEINEL.<br />
W wielu krajach, w tym także w Polsce, istnieje<br />
obowiązek oznaczania numerem budynków<br />
mieszkalnych. Standardowe tabliczki bardzo<br />
często pozostają niewidoczne, co utrudnia znalezienie<br />
odpowiedniego adresu po zachodzie<br />
słońca. Lampy montowane na nowocześnie<br />
wykończonej elewacji niejednokrotnie psują<br />
ich wygląd. Poprawne działanie tego typu<br />
oświetlenia wiąże się z obowiązkiem podłączenia<br />
go do zasilania sieciowego, co generuje<br />
dodatkowe koszty. Dzięki XSolar LH-N<br />
z czujnikiem zmierzchu problem ten może<br />
zostać zażegnany. System solarny przetwarza<br />
światło słoneczne w energię elektryczną, dając<br />
możliwość stałego oświetlenia elewacji budynku<br />
przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł<br />
energii. Oprawa LED STEINEL XSolar LH-N<br />
za dnia gromadzi wystarczającą ilość energii,<br />
aby oświetlić fasadę budynku po zmierzchu.<br />
STEINEL XSolar LH-N ma wysokiej jakości<br />
panel słoneczny o dużej wydajności, pozwalający<br />
na skuteczne oświetlanie domu przez<br />
365 dni w roku. Rezerwa energii zgromadzona<br />
w baterii gwarantuje działanie oprawy przez 60<br />
dni bez potrzeby kolejnego ładowania, dzięki<br />
czemu produkt działa bez zarzutów nawet w najbardziej<br />
pochmurne, deszczowo-śnieżne wieczory<br />
w okresie zimowym. Wszystko za sprawą<br />
litowo-nano-fosforanowego (Li-FePO4)<br />
akumulatora, łączącego w sobie zalety wysokiej<br />
wydajności energetycznej, bezpieczeństwa<br />
oraz długiego czasu eksploatacji. Zaletą tego<br />
rozwiązania jest zwiększona w stosunku do innych<br />
technologii litowo-jonowych odporność<br />
na trudne warunki użytkowania. Oprawa LED,<br />
wyposażona w automatyczny czujnik zmierzchu,<br />
dzięki inteligentnemu sterowaniu samoistnie<br />
zapala oświetlenie po zmroku oraz wyłącza<br />
je, gdy nadchodzi świt.<br />
Montaż lampy numerycznej STEINEL XSolar<br />
LH-N jest bardzo prosty. W zestawie otrzymuje<br />
się stelaż ścienny, który zamontować należy<br />
do fasady budynku za pomocą 3 śrub. Kolejnym<br />
krokiem jest nastawienie włącznika sterującego<br />
na opcję ON, co pozwoli na automatyczne<br />
działanie lampy. Ostatnim etapem montażu<br />
jest przykręcenie drugiej części oprawy oraz<br />
umieszczenie na jej przednim panelu numeru<br />
domu (z kompletu samoprzylepnych cyfr<br />
i liter dołączanego do każdej oprawy).<br />
Lampy fotowoltaiczne XSolar LH-N dostępne<br />
są w dwóch uniwersalnych wariantach kolorystycznych<br />
– białym z paskiem ze stali szlachetnej<br />
oraz srebrnym oraz w kolorze stali szlachetnej<br />
ze srebrnym paskiem. Zintegrowany<br />
czujnik zmierzchu to dodatkowa oszczędność,<br />
bo oprawa świeci tylko wtedy, gdy jest to konieczne.<br />
www.langelukaszuk.pl<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
33
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Co nowego z Gira?<br />
Jedną z ważniejszych firm na rynku elektrotechnicznym jest Gira. Jako wiodący<br />
producent, z jednej strony wprowadza nowe linie wzornicze produktów, a z drugiej stale<br />
zwiększa funkcjonalność swoich wyrobów. Trwa ciągły rozwój w dziedzinie wzornictwa,<br />
wykorzystywanych materiałów oraz technologii. Każdego roku wprowadzane są na rynek<br />
nowe urządzenia. Poniżej opiszemy dwie wybrane ich grupy.<br />
Firma Gira przykłada najwyższą<br />
wagę do wyglądu oferowanych wyłączników<br />
i gniazdek. Programy<br />
stylistyczne Gira zawsze nadążają<br />
za najnowszymi trendami w dziedzinie<br />
wzornictwa przemysłowego oraz<br />
prądami panującymi w architekturze,<br />
a w szczególności w projektowaniu<br />
wnętrz.<br />
Wzornictwo w cenie<br />
Seria osprzętu elektroinstalacyjnego<br />
Gira E3 jest przykładem nowatorskiego<br />
podejścia do wzornictwa w oparciu<br />
o system NCS, który gwarantuje<br />
najwyższe odwzorowanie kolorów.<br />
Standard NSC (obecnie już NCS2)<br />
powstał w wyniku analizy percepcji<br />
odbioru braw przez ludzkie oko. Przy<br />
wyborze kolorów z nowej, znacznie<br />
poszerzonej palety, brane są pod uwagę<br />
rynkowe trendy. Dzięki bardzo<br />
precyzyjnemu określaniu barw jest<br />
możliwe jednoznaczne zdefiniowanie<br />
barw typowych dla konkretnych producentów,<br />
produktów lub grup odbiorców. Każdy<br />
wskazany odcień może zostać określony za<br />
pomocą kodu określającego stosunek danej<br />
barwy do sześciu kolorów podstawowych.<br />
Takie kodowanie ułatwia produkcję i ją<br />
przyspiesza. Wystarczy podać kooperantom<br />
odpowiednie parametry.<br />
Program stylistyczny Gira E3 korzysta z nowej<br />
własnej palety barw. W oparciu o NCS<br />
została opracowana ekskluzywna kolekcja<br />
w ciepłych odcieniach szarości i brązu. Delikatne<br />
kontury i jedwabiście miękkie w dotyku<br />
ramki nadają wnętrzom obiektów, budowanych<br />
w nowoczesnych technologiach,<br />
atrakcyjny, nowoczesny wygląd. A dzięki<br />
nawiązaniu do obszernego asortymentu<br />
Gira System 55, nowy program stylistyczny<br />
również zawiera ponad 300 różnych urządzeń<br />
i rozwiązań technicznych.<br />
Osprzęt Gira E3 jest tworzony z połączenia<br />
trzech elementów: podstawy, ramki oraz<br />
samego urządzenia – wkładu funkcjonalnego.<br />
Podstawy są elementami bezpośrednio<br />
przylegającymi do ścian względnie innego<br />
podłoża. Oferowane w dwóch kolorach,<br />
antracytowym i białym, mają identyczne<br />
kształty jak same ozdobne ramki. Delikatny<br />
kształt ramki, o łagodnie wyoblonych<br />
rogach kontrastuje ostrymi wykończeniami<br />
osłon Systemu 55. Jednak doskonałe wyważenie<br />
kształtu i precyzyjnie dobrana kolorystyka<br />
tworzy harmonijny efekt finalny.<br />
Dziewięć kolorów ramek Gira E3 doskonale<br />
łączy się z białymi i antracytowymi<br />
klawiszami i osłonami gniazd. Dodatkowo<br />
można, kierując się indywidualnymi preferencjami,<br />
korzystać ze wszystkich wzorów<br />
dostępnych w ramach Systemu 55 Gira.<br />
W ten sposób, pomimo niewielkiego asortymentu<br />
elementów składowych, tworzy<br />
się potężną ofertę wyjątkowo bogatą pod<br />
względem kolorystycznym, stylistycznym<br />
i funkcjonalnym.<br />
Do dyspozycji są ramki białe, jasnoszare,<br />
szare, ciemnoszare, piaskowe, beżowe,<br />
umbra, niebieskie i zielone.<br />
Dobór stylistyki jest niezwykle prosty dzięki<br />
konfiguratorowi Gira-Designkonfigurator.<br />
34<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Ściemniacze LED<br />
Niezależnie od stylistyki wprowadzane są<br />
nowe urządzenia ułatwiające budowanie instalacji<br />
elektrycznych. Na szczególną uwagę<br />
zasługuje rozwój ściemniaczy służących do regulacji<br />
strumienia świetlnego nowoczesnych<br />
źródeł światła, jakimi są LED-y. Wielkim problemem<br />
jest dobór odpowiednich algorytmów<br />
ich ściemniania ledówek. Wynika to z jednej<br />
strony ze specyfikacji LED, a z drugiej z wielości<br />
rozwiązań technicznych elektronicznych<br />
układów zasilających te źródła światła. Każda<br />
dioda wymaga doprowadzenia określonej minimalnej<br />
ilości energii (dlatego lampy LED nie<br />
ściemniają się płynnie do zera), aby zaczęła<br />
emitować światło. Układy zasilające muszą<br />
równocześnie zapewnić stabilny dopływ tej<br />
energii oraz informacji dotyczącej stopnia<br />
ściemnienia. Dotyczy to nie tylko ściemniania<br />
ledowych lamp monochromatycznych, ale także<br />
wszystkich ledówek RGB oraz RGBW.<br />
Od pewnego czasu w ofercie handlowej znajduje<br />
się kilka rodzajów ledówek. Dla przeciętnego<br />
człowieka są to „żarówki LED” i paski LED.<br />
Przez pojęcie „żarówek” LED rozumie się zamienniki<br />
tradycyjnych żarówek. Są to źródła<br />
światła wyposażone zwykle w trzonki typu E27,<br />
E14 i GU10 – typowe do zasilania napięciem<br />
230 V. Tego rodzaju „żarówki” mają wbudowane<br />
układy zasilania LED. Takie rozwiązanie jest<br />
konieczne, gdyż diody świecące muszą być zasilane<br />
niskim napięciem, rzędu kilku volt.<br />
Oprócz zamienników tradycyjnych żarówek<br />
bardzo szerokie zastosowanie znajdują diody<br />
niskonapięciowe. Najczęściej są on kojarzone<br />
z paskami LED na 12 V. Czasem są też LED<br />
na zasilanie napięciem 24 V lub więcej volt.<br />
Dotyczy to diod o większej mocy. Do zasilania<br />
diod o zdefiniowanym napięciu znamionowym<br />
używane są zasilacze napięciowe. Równie popularne<br />
są tzw. powerledy. Są to diody świecące,<br />
które mają zdefiniowany prąd znamionowy,<br />
który płynie przez LED. Najczęściej jest to prąd<br />
350 mA, 500 mA, 700 mA lub 1050 mA. Inne<br />
prądy są rzadziej spotykane. Do ich zasilania<br />
konieczne są zasilacze prądowe. Diody niskonapięciowe<br />
są zazwyczaj sterowane za pomocą<br />
zasilaczy (prądowych lub napięciowych)<br />
mających dodatkowe wejście sterownicze. Do<br />
precyzyjnej regulacji wykorzystuje się sygnał<br />
DALI względnie 1-10 V. Nieco rzadziej DMX.<br />
Najpopularniejsze zasilacze regulowane mogą<br />
mieć wejście push-dim, tj. wejście fazowe podawane<br />
za pomocą przycisku dzwonkowego.<br />
Jednak takie instalacje wymagają doprowadzenia<br />
dodatkowej pary przewodów lub w przypadku<br />
push-dim dodatkowej żyły sterowniczej.<br />
Obecnie coraz częściej oferowane są zasilacze,<br />
które mogą być stosowane w zwykłych, trójprzewodowych<br />
instalacjach. Przetwarzają one<br />
sygnał ze ściemniaczy fazowych (regulujących<br />
natężenie oświetlenia za pośrednictwem zmiany<br />
napięcia skutecznego). W praktyce okazuje<br />
się, że nie zawsze ściemniacz fazowy dobrze<br />
reguluje lampy LED-owe. Często jest bardzo<br />
trudno albo nie da się dopasować odpowiedniego<br />
ściemniacza. Z tego powodu Gira postanowiła<br />
opracować ściemniacze przystosowane<br />
do ściemniania wszystkich stosowanych w budynkach<br />
źródeł światła.<br />
Ostatnio pojawiła się IV generacja ściemniaczy<br />
KNX. Są to ściemniacze działające wg kilku<br />
charakterystyk. Są to charakterystyki dostosowane<br />
do różnych źródeł światła: lamp żarowych<br />
i halogenów, niskonapięciowych halogenów<br />
zasilanych za pomocą układów pojemnościowych<br />
lub indukcyjnych, LED na 230 V i kompaktowych<br />
świetlówek (także o charakterze pojemnościowym<br />
lub indukcyjnym), a teraz także<br />
do LED z zasilaczami o obu charakterystykach.<br />
Wielką zaletą tych ściemniaczy jest możliwość<br />
ustawienia na automatyczne rozpoznawanie rodzaju<br />
obciążenia i dostosowanie charakterystyki<br />
regulacji do wymagań użytych zasilaczy. Nowe<br />
ściemniacze Gira KNX charakteryzują się następującymi<br />
właściwościami:<br />
• ulepszonym łagodnym startem,<br />
• nową charakterystyką dla niskonapięciowych<br />
LED,<br />
• rozpoznawaniem LED 230 V i niskonapięciowych,<br />
• oddzielnym programowaniem zakresu<br />
regulacji,<br />
PROMOCJA<br />
• wysyłaniem meldunków zwrotnych,<br />
• możliwością zablokowania,<br />
• możliwością sterowania wymuszonego,<br />
• miękkim wygaszaniem,<br />
• możliwością wprowadzania opóźnień<br />
czasowych,<br />
• funkcją automatu schodowego z ostrzeganiem<br />
za pomocą powolnego ściemniania<br />
lub migania.<br />
Każdy kanał ściemniacza ma pamięć 8 scen<br />
świetlnych, centralne załączanie wszystkich kanałów,<br />
ochronę przed zwarciem, przeciążeniem<br />
lub zanikiem napięcia, z możliwością wysłania<br />
meldunku zwrotnego oraz licznik godzin pracy.<br />
Te cechy czynią tę rodzinę ściemniaczy uniwersalnym<br />
rozwiązaniem we wszystkich<br />
instalacjach oświetleniowych. Gira oferuje<br />
ściemniacze 1-, 2- i 4-kanałowe. W przypadku<br />
ściemniaczy wielokanałowych istnieje możliwość<br />
równoległego łączenia kanałów w celu<br />
uzyskania zwiększonej mocy wyjściowej.<br />
* * *<br />
Nowe rozwiązania wprowadzane przez Gira są<br />
zawsze projektowane zgodnie z najnowszymi<br />
trendami w sztuce i technice. Wielka waga jest<br />
przykładana do wykorzystywania ekologicznych<br />
surowców poddających się recyklingowi. Drugą<br />
istotną kwestią jest stałe dążenie do zapewnienia<br />
coraz większego komfortu, zarówno użytkowania<br />
jak i projektowania i uruchamiania instalacji.<br />
Nowe rozwiązania w zakresie automatyki budynkowej<br />
pozwalają na dalsze minimalizowanie strat<br />
i co za tym idzie zmniejszenia zużycia energii, bez<br />
zmniejszania wygody korzystania z instalacji.<br />
Andrzej Dubrawski,<br />
kierownik działu technicznego<br />
w firmie Tema,<br />
przedstawicielstwie Gira w Polsce<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
35
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rewolucyjna idea osprzętu<br />
One.platform to rewolucyjne rozwiązanie konstrukcyjne mechanizmów<br />
gniazd i łączników Berker by Hager. O szczegółach nowej<br />
platformy opowiada ekspert ds. osprzętu elektroinstalacyjnego<br />
firmy Hager – Marcin Nawrocki.<br />
1. Co to jest one.platform?<br />
One.platform to rewolucja na rynku elektroinstalacyjnym.<br />
To system opierający się<br />
na jednym mechanizmie gniazd i jednym mechanizmie<br />
łączników, które można doposażyć<br />
w dowolny sposób. Oznacza to, że na ten sam<br />
mechanizm możemy założyć elementy wierzchnie<br />
z różnych serii osprzętu Berker by Hager.<br />
To pierwsze takie rozwiązanie na rynku. Stoi za<br />
nim firma Hager, która czerpie z doświadczeń<br />
firmy Berker – lidera w produkcji osprzętu elektroinstalacyjnego.<br />
One.platform to nic innego<br />
jak ogromna korzyść dla klienta.<br />
2. Co ta zmiana oznacza dla klientów?<br />
Jakie są korzyści z one.platform?<br />
One.platform to system korzyści skierowany<br />
do każdego klienta, zarówno do inwestora,<br />
elektroinstalatora, jak i dystrybutora naszego<br />
osprzętu. Inwestor, użytkownik końcowy<br />
zyskuje na czasie, ponieważ nie musi podejmować<br />
decyzji od razu. Dzięki one.platform<br />
w początkowym etapie inwestycji może założyć<br />
same mechanizmy, a po ostatecznym<br />
projekcie aranżacji wnętrza, dokonać wyboru<br />
serii osprzętu i koloru. Wszystkie elementy<br />
centralne pasujące do one.platform sprzedawane<br />
są oddzielnie, mam tu na myśli ramki,<br />
klawisze czy pozostałe elementy centralne<br />
gniazd. Kolejną korzyścią jest możliwość wymiany<br />
osprzętu przy minimalnych kosztach.<br />
Wyobraźmy sobie, że za kilka sezonów dokonujemy<br />
zmian aranżacyjnych w mieszkaniu<br />
czy innym obiekcie. Możemy na własną rękę<br />
wymienić osprzęt, wykorzystując te same mechanizmy<br />
Berker by Hager. Zakładamy jedynie<br />
nowe ramki wybierając fakturę lub kolor<br />
z dowolnej, ulubionej serii. To duża oszczędność<br />
dla klienta, ponieważ ponosi wyłącznie<br />
koszt wymiany elementów wierzchnich. Mechanizm<br />
przecież zostaje w ścianie, nie musimy<br />
kupować nowego.<br />
3. A jakie korzyści z one.platform<br />
odniosą instalatorzy?<br />
One.platform w żaden sposób nie ogranicza<br />
czasowo instalatora. Montując instalację, nie<br />
musi czekać na decyzję inwestora. Może montować<br />
mechanizmy gniazd i łączników, a klient<br />
spokojnie może później dokonać wyboru serii<br />
i koloru, dzięki temu prace trwają zgodnie<br />
z zaplanowanym trybem. Na samym końcu,<br />
już po malowaniu, instalator zakłada wybrane<br />
przez klienta elementy wierzchnie na mechanizmy.<br />
Dzięki one.platform nie trzeba też<br />
od razu kupować ramek czy klawiszy, które<br />
leżąc na budowie często gubią się czy brudzą<br />
– inwestor lub instalator może dokonać zakupu<br />
na samym końcu inwestycji. Nie zapominamy<br />
też o korzyściach dla naszej sieci dystrybucji.<br />
Dzięki rozwiązaniu opierającemu się na jednym<br />
mechanizmie, hurtownia zmniejsza wartość<br />
magazynu przy jednoczesnym poszerzeniu<br />
oferty. Teraz wystarczy trzymać na stanie<br />
36<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
jeden mechanizm one.platform oraz elementy<br />
centralne do wybranych serii osprzętu Berker<br />
by Hager.<br />
4. A co z mechanizmami stosowanymi<br />
dotychczas? Czy nadal będą dostępne<br />
na rynku?<br />
Czeka nas duża operacja logistyczna. Planujemy<br />
wymienić cały dotychczasowy osprzęt u naszych<br />
dystrybutorów. Operacja obejmie przede<br />
wszystkim wymianę mechanizmów łączników<br />
i klawiszy do flagowej serii Berker B.Kwadrat<br />
Zapewniam, że jesteśmy starannie przygotowani<br />
i zrobimy to bardzo szybko. Po wymianie<br />
mechanizmów, dotychczasowe rozwiązania<br />
trafią do naszego magazynu, gdzie będą przetrzymywane<br />
przez kilka następnych lat. Mamy<br />
świadomość, że będą one jeszcze potrzebne<br />
w celach serwisowych. Są klienci, którzy będą<br />
potrzebować dotychczasowych rozwiązań, a my<br />
nie możemy ich zawieść. Oznacza to, że przez<br />
określony czas klient będzie mógł zamówić<br />
osprzęt ze starej platformy.<br />
5. Czy zmienią się numery katalogowe?<br />
Tak, numery katalogowe zmienią się, jednak nie<br />
wszystkie. Zmiana obejmuje mechanizmy łączników<br />
i klawiszy do serii Berker B.Kwadrat.<br />
Zmianie ulegną też numery gniazd zasilających.<br />
Teraz na gniazdo składać się będą dwa produkty:<br />
mechanizm i element centralny. Oznacza to,<br />
że pojawią się dwa numery katalogowe. Zapewniam,<br />
że zmiany będą czytelne i logiczne.<br />
Oczywiście wszystkie nasze narzędzia dostosujemy<br />
tak, aby maksymalnie ułatwić dobór<br />
naszego osprzętu, aby wszystko było łatwe dla<br />
klientów. Planujemy szkolenia z tego zakresu.<br />
Niebawem pojawi się też nowy katalog, broszury,<br />
no i oczywiście zmiany w naszym konfiguratorze<br />
osprzętu dostępnym na stronie<br />
www.hagerhome.pl Przejdziemy przez tą rewolucję<br />
razem z klientami, prowadząc ich, by czuli<br />
się bezpiecznie.<br />
6. Czy zmiana numerów katalogowych<br />
zostanie uwzględniona w konfiguratorze<br />
osprzętu?<br />
Tak jak już wspominałem, wszystkie zmiany<br />
będą uwzględnione w konfiguratorze – naszym<br />
narzędziu do wyceny i doboru osprzętu.<br />
Jednak, aby korzystać z konfiguratora, znajomość<br />
numerów katalogowych jest zbędna.<br />
Program sam generuje numery katalogowe<br />
wybranego osprzętu, wskazuje listę elementów<br />
wraz z cenami netto. Wycenę bądź listę<br />
produktów wraz z numerami możemy wydrukować,<br />
zapisać w formacie pdf czy excel, wysłać<br />
pocztą elektroniczą. To pierwszy na rynku<br />
tak rozbudowany konfigurator, który obejmuje<br />
możliwość doboru klasycznych łączników<br />
i gniazd, ale i całej elektroniki domowej, bo<br />
przecież inwestycja, to także czujniki ruchu,<br />
regulatory temperatury i rozwiązania multimedialne.<br />
7. Kiedy ukaże się katalog? Co nowego<br />
się w nim znajdzie?<br />
Nowy katalog ukaże się w kwietniu i będzie<br />
oczywiście zawierał wszystkie zmiany numerów<br />
katalogowych. Będziemy też inaczej<br />
pozycjonować serie Berker Q.1 i Berker Q.3.<br />
Chcemy, aby serie Q zastąpiły dotychczasową<br />
serię Berker Modul. Dla klientów oznacza to,<br />
że będzie zdecydowanie atrakcyjniejsza cenowo.<br />
Pojawi się też trochę nowości w serii Berker<br />
B.Kwadrat, jak gniazda z podświetleniem<br />
led czy gniazda „DATA” z kluczem. Pojawią<br />
się również nowe rozwiązania w dziedzinie<br />
elektroniki domowej, mam tu na myśli ofertę<br />
KNX czy nowość KNX Easy. Chcemy<br />
też zmierzyć się z wypromowaniem gniazd<br />
zasilających z szybkozłączami. Rynek w Polsce<br />
to głównie gniazda zasilające na zaciski<br />
śrubowe. Chcemy pokazać klientom korzyści<br />
płynące z używania gniazd z szybkozłączami,<br />
ponieważ ich montaż jest szybszy i tańszy.<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
37
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Zabezpieczenia instalacji<br />
fotowoltaicznych<br />
1<br />
http://photovoltaik-solar-speicher.de/<br />
Mimo że decyzje i działania polskich organów państwowych nie traktują odnawialnych<br />
źródeł energii z należytą życzliwością, ich wykorzystanie, w szczególności pozyskiwanie<br />
energii z promieniowania słonecznego, w Polsce rozpowszechnia się. Stwarza to nowe<br />
i specyficzne wymagania co do prawidłowej, a przede wszystkim bezpiecznej pracy<br />
urządzeń elektrycznych. Firma NOARK Electric oferuje innowacyjne rozwiązania dedykowane<br />
do zabezpieczania instalacji PV.<br />
Aparatura łączeniowa<br />
i zabezpieczeniowa<br />
Istnieją trzy główne różnice pomiędzy<br />
przydomowymi aplikacjami fotowoltaicznymi<br />
a innym tradycyjnym<br />
systemem DC. Pierwsza z nich związana<br />
jest z wysokim napięciem, które<br />
najczęściej zawiera się w granicy<br />
400–1000 V DC. Kolejna różnica<br />
wynika z faktu, iż prąd zwarciowy<br />
paneli jest bliski ich prądowi znamionowemu.<br />
Ostatnią i najważniejszą<br />
różnicą jest zmiana polaryzacji<br />
prądu płynącego przez wyłącznik<br />
lub przełącznik podczas nieprawidłowej<br />
pracy systemu fotowoltaicznego.<br />
Wymienione kwestie stawiają<br />
zupełnie nowe wymagania dotyczące projektowania,<br />
budowy i działania elementów<br />
DC, takich jak wyłączniki lub przełączniki.<br />
Jedną z ważniejszych części systemu fotowoltaicznego<br />
są urządzenia zabezpieczające<br />
i kontrolujące. Są to zabezpieczenia<br />
nadprądowe (wyłączniki, bezpieczniki),<br />
rozłączniki oraz ograniczniki przepięć.<br />
W większych aplikacjach fotowoltaicznych<br />
może być stosowany także system<br />
kontrolujący lub pomiarowy. Konfiguracja<br />
urządzeń zależy od rozmiaru systemu,<br />
liczby stringów (pasm, łańcuchów, w jakie<br />
zestawia się moduły), ich połączenia oraz<br />
innych wymagań. Urządzenia są zazwyczaj<br />
instalowane w specjalnych obudowach<br />
DC.<br />
Ochrona<br />
przed przetężeniami prądowymi<br />
Pierwszym zagadnieniem, które trzeba<br />
wziąć pod uwagę przy projektowaniu systemu<br />
fotowoltaicznego, jest cel stosowania<br />
urządzeń nadprądowych. Jest on różny przy<br />
zabezpieczaniu pojedynczego stringu oraz<br />
przy zabezpieczaniu wielu stringów jednocześnie.<br />
Wprawdzie ochrona przewodów przed przeciążeniem<br />
i uszkodzeniem termicznym ma<br />
takie same zasady, jak w każdym innym<br />
systemie elektrycznym, jednak projektowanie<br />
zabezpieczeń przed skutkami zwarć<br />
ma zupełnie inną procedurę. Konieczne jest<br />
zainstalowanie zabezpieczeń prądowych<br />
do wszystkich poszczególnych stringów.<br />
38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Najważniejszymi parametrami przy doborze<br />
odpowiedniego urządzenia ochronnego<br />
jest prąd znamionowy oraz jego zwarciowa<br />
zdolność łączeniowa.<br />
Typowe prądy zwarciowe w systemach fotowoltaicznych<br />
są tylko o ok. 10% większe<br />
od wartości znamionowych. Jest to zdecydowanie<br />
odmienne zjawisko, w porównaniu<br />
do jakiegokolwiek systemu DC lub AC.<br />
Utrudnia to znacznie zabezpieczenie paneli,<br />
ponieważ nie ma urządzeń zabezpieczających,<br />
które by szybko wyłączały takie prądy<br />
zwarciowe.<br />
W oparciu o normę IEC 62548-1, powinno<br />
zostać zainstalowane urządzenie zabezpieczające<br />
panel lub string. W istocie istnieją<br />
dwa urządzenia służące do zabezpieczenia<br />
paneli i stringów, tj. wyłączniki nadprądowe<br />
oraz podstawy bezpiecznikowe z wkładką<br />
topikową.<br />
Najbardziej niezawodnym sposobem ochrony<br />
obwodów PV są dedykowane wyłączniki<br />
nadprądowe DC. Jednak standardowe<br />
wyłączniki nadprądowe DC o stałej polaryzacji<br />
nie zapewniają wystarczającej ochrony<br />
i niezawodności systemu. Ze względu<br />
na możliwość zmiany polaryzacji w układach<br />
fotowoltaicznych, np. przy zakłóceniach,<br />
należy stosować aparaty niezależne<br />
od polaryzacji. W tym zakresie firma<br />
NOARK Electric oferuje swoją aparaturę<br />
typu Ex9BP-N i Ex9BP-H (rys. 1) odpowiednio<br />
dla zdolności zwarciowej 6 i 10 kA.<br />
Te rodzaje aparatów wykonane są na maksymalne<br />
napięcie 1000 V DC, co odpowiada<br />
liczbie czterech modułów wyłącznika (250 V<br />
na biegun). Prąd znamionowy aparatu może<br />
być dobrany w przedziale od 10 do 63 A, dla<br />
charakterystyk C oraz K.<br />
Istnieją cztery główne zalety stosowania<br />
wyłączników nadprądowych Ex9BP<br />
2<br />
do aplikacji PV firmy NOARK Electric. Po<br />
pierwsze – w przypadku zadziałania wyłączników<br />
mogą one zostać załączone ponownie<br />
bez żadnych dodatkowych kosztów,<br />
takich jak związane z kupnem nowej wkładki<br />
bezpiecznikowej. Kolejną zaletą tego<br />
typu aparatów jest możliwość dobudowy<br />
akcesoriów. Można zainstalować dodatkowe<br />
styki pomocnicze umożliwiające sygnalizację<br />
stanu położenia dźwigni oraz zdalne<br />
odłączanie systemu PV przez zastosowanie<br />
wyzwalaczy. Trzecią zaletą wyłączników<br />
nadprądowych jest spełnienie funkcji rozłączającej,<br />
a czwartą – możliwość obsługiwania<br />
przez osoby niewykwalifikowane,<br />
co ma szczególne znaczenie, gdy instalacje<br />
znajdują się na dachach budynków mieszkalnych.<br />
3<br />
Kolejnym podstawowym urządzeniem<br />
do ochrony systemów PV są podstawy bezpiecznikowe<br />
z cylindryczną wkładką bezpiecznikową.<br />
W ofercie NOARK Electric<br />
jest to pozycja typu Ex9FP (rys. 2). Zaletą<br />
stosowania podstaw bezpiecznikowych<br />
Ex9FP jest ich niski koszt produkcji. Kolejnym<br />
atutem tego urządzenia jest niewielka<br />
ilość miejsca potrzebna do zainstalowania<br />
aparatu. W przypadkach, w których<br />
jest wymagane rozłączanie obu biegunów<br />
w stringu, należy stosować podstawy bezpiecznikowe<br />
dwubiegunowe. Należy jednak<br />
pamiętać, że podstawy bezpiecznikowe z cylindrycznymi<br />
wkładkami bezpiecznikowymi<br />
nie są rozłącznikami izolacyjnymi, tj. ich<br />
kategoria pracy to DC-20 (łączenie bez obciążenia).<br />
W przypadku, gdy to urządzenie<br />
powinno spełniać dodatkowo rolę rozłącznika,<br />
zgodnie z normą HD 60364-7-712:2005,<br />
konieczne jest zastosowanie dodatkowego<br />
urządzenia – rozłącznika izolacyjnego. Jego<br />
zadaniem będzie rozłączanie części systemu<br />
fotowoltaicznego wcześniej, niż podstawa<br />
bezpiecznikowa. Kolejną kwestią jest to,<br />
że wszystkie podstawy bezpiecznikowe<br />
z cylindrycznymi wkładkami przeznaczone<br />
są do stosowania i obsługiwania przez osoby<br />
wykwalifikowane elektrycznie.<br />
W stringach mogą znajdować się także<br />
wspomniane rozłączniki izolacyjne. W przypadku,<br />
kiedy w stringu znajduje się już<br />
wyłącznik nadprądowy Ex9BP, nie ma<br />
konieczności stosowania osobnego rozłącznika<br />
izolacyjnego, gdyż wyłączniki te<br />
mogą służyć także do rozłączania obwodu.<br />
W przeciwnym razie rozłącznik izolacyjny<br />
musi być zainstalowany i powinien być on<br />
także niespolaryzowany. Firma NOARK<br />
Electric ma w swojej ofercie serię rozłączników<br />
izolacyjnych DC typu Ex9IP (rys. 3).<br />
Są to aparaty do maksymalnego napięcia<br />
1000 V DC (analogicznie jak w wyłącznikach<br />
nadprądowych – 250 V na biegun),<br />
do prądu znamionowego 63 A. Jego kategoria<br />
użytkowania to DC-22B.<br />
Ochrona przeciwprzepięciowa<br />
i odgromowa<br />
Każdy system fotowoltaiczny jest narażony<br />
na wyładowania atmosferyczne i przepięcia,<br />
dlatego konieczne jest stosowanie ograniczników<br />
przepięć. Oprócz odpowiedniej klasy<br />
ogranicznika i prawidłowo dobranych parametrów,<br />
ważne jest, aby dobrać ogranicznik<br />
4<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
39
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
przepięć przeznaczony do odpowiedniej<br />
konfiguracji systemu fotowoltaicznego (system<br />
fotowoltaiczny uziemiony lub nieuziemiony).<br />
Firma NOARK Electric wprowadziła<br />
do oferty ograniczniki przepięć dedykowane<br />
do instalacji PV uziemionych i nieuziemionych<br />
serii Ex9UEP typu II (rys. 4).<br />
Użytkownik może wybrać spośród dwóch<br />
rodzajów ograniczników: na napięcie U cpv<br />
równe 600 V DC (wykonanie o szerokości<br />
dwóch modułów) oraz 1200 V DC (wykonanie<br />
o szerokości trzech modułów). Możliwa<br />
jest optyczna sygnalizacja przepalenia<br />
wkładki, wymiana jej bez konieczności<br />
odłączania podstawy urządzenia oraz zrealizowanie<br />
zdalnej sygnalizacji z wykorzystaniem<br />
opcjonalnego styku pomocniczego.<br />
Dla skutecznej ochrony instalacji nieuziemionych,<br />
które w Europie są najbardziej<br />
powszechne, ograniczniki przepięć należy<br />
Fot. Kaco<br />
5<br />
podłączyć do uziemienia. Jest to<br />
zasadnicza różnica między aplikacjami<br />
uziemionymi a nieuziemionymi.<br />
Schematy podłączenia ograniczników<br />
przepięć DC serii Ex9UEP<br />
do instalacji nieuziemionej zostały<br />
przedstawione na rysunku 5.<br />
Zasady i kryteria doboru<br />
zabezpieczeń<br />
Najczęstszym powodem zwarcia<br />
paneli lub stringu jest przebicie<br />
elektryczne. Uszkodzony panel lub<br />
string nie produkuje wtedy energii<br />
elektrycznej, natomiast przewodzi<br />
prąd elektryczny (praca instalacji<br />
w przypadku zwarcia w jednym ze stringów<br />
– rys. 6). Moc wyjściowa inwertera jest wtedy<br />
najczęściej zerowa, ponieważ napięcie<br />
jest zbyt niskie i nie mieści się w zakresie<br />
napięć, w których inwerter może poprawnie<br />
pracować. Kolejnym problemem, zwłaszcza<br />
w przypadku dużej liczby połączeń<br />
równoległych stringów (prądy stringów się<br />
sumują), jest duże przeciążenie przewodów<br />
łączących uszkodzony string z innymi.<br />
Prąd znamionowy i charakterystyka wyzwalania<br />
urządzenia zabezpieczającego zależy<br />
od parametrów paneli w danym stringu. Zabezpieczenia<br />
z jednej strony muszą prawidłowo<br />
chronić instalację, a z drugiej umożliwiać<br />
jej pracę w przypadku braku zakłóceń.<br />
Głównym parametrem panelu jest prąd<br />
w punkcie mocy maksymalnej I mpp . Wartość<br />
tego prądu musi być mniejsza od wartości<br />
prądu zadziałania urządzenia ochronnego.<br />
Istnieją dwie metody pozwalające na odpowiedni<br />
dobór zabezpieczenia. Pierwsze<br />
rozwiązanie podane jest w normie IEC<br />
62548-1, która określa, że prąd zadziałania<br />
wyłącznika powinien zawierać się w przedziale<br />
1,4–2,0-krotności prądu zwarcia I sc<br />
panelu. Aby spełnić takie wymaganie, należy<br />
znać charakterystykę czasowo-prądową<br />
zastosowanego urządzenia zabezpieczającego.<br />
Drugie rozwiązanie pochodzi wprost<br />
od producentów paneli fotowoltaicznych.<br />
W danych technicznych producenta danego<br />
panelu określona jest maksymalna wartość<br />
prądu bezpiecznika, jakim może być zabezpieczony<br />
panel. Związane jest to z maksymalnym<br />
dopuszczalnym prądem diod blokujących<br />
połączonych wewnątrz panelu.<br />
Przykładowo w celu zabezpieczenia polikrystalicznego<br />
panelu fotowoltaicznego o parametrach:<br />
moc w punkcie mocy maksymalnej<br />
P mpp = 240 W p , prąd w punkcie mocy maksymalnej<br />
I mpp = 8,2 A, prąd zwarciowy I sc =<br />
8,62 A, maksymalna wartość prądu bezpiecznika<br />
15 A (dane techniczne panelu fotowoltaicznego<br />
CHSM6610P firmy Astronergy).<br />
Jednym ze sposobów ochrony będzie zastosowanie<br />
wyłącznika nadprądowego. Norma<br />
PN-EN 60947-2, zgodnie z którą wyłączniki<br />
powinny być wykonane i przetestowane,<br />
określa prąd niezadziałania I nf = 1,05 × I n<br />
oraz prąd zadziałania I f = 1,30 × I n . Na podstawie<br />
normy IEC 62548-1 podane zostały<br />
dwa równania:<br />
I nf ≥ 1,4 × I sc<br />
I f ≤ 2,0 × I sc<br />
Dla prądu znamionowego I n wyłącznika:<br />
7<br />
6<br />
oraz<br />
40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oznacza to, że dla panelu o mocy szczytowej<br />
240 W p zalecany prąd znamionowy<br />
wyłącznika wynosi 11,49 A ≤ I n ≤ 13,26 A.<br />
Można również zastosować wyłącznik<br />
o mniejszym prądzie znamionowym. Jednak<br />
w celu uniknięcia niechcianych wyzwoleń<br />
należy spełnić warunek I nf > I sc (wartość<br />
prądu I sc może zostać również osiągnięta<br />
podczas normalnej pracy w czasie załączania<br />
trackerów inwertera). Należy dodatkowo<br />
uwzględnić pewien zakres tolerancji<br />
prądu. W każdym przypadku wartość prądu<br />
8<br />
9<br />
znamionowego wyłącznika musi być mniejsza<br />
od podanej maksymalnej wartości prądu<br />
zabezpieczenia bezpiecznikiem. Prawidłowa<br />
praca paneli fotowoltaicznych została<br />
przedstawiona na rysunku 7.<br />
Podsumowanie<br />
Fotowoltaika rozwija się bardzo dynamicznie,<br />
a Polska dysponuje jednymi z najlepszych<br />
warunków do wykorzystywania<br />
energii słonecznej w tej części Europy.<br />
Wszystkie przedstawione w artykule aspekty<br />
sprawiają, że aplikacje fotowoltaiczne<br />
znacznie różnią się od innych systemów AC<br />
lub DC, co sprawia, że niezbędne jest fachowe<br />
podejście i wiedza techniczna w celu poprawnego<br />
zabezpieczenia takiej instalacji.<br />
Dlatego też tak ważnym elementem systemów<br />
fotowoltaicznych jest aparatura zabezpieczająca.<br />
Firma NOARK Electric bazując<br />
na doświadczeniu uzyskanym w innych<br />
krajach Europy i świata, gdzie fotowoltaika<br />
jest jednym z podstawowych źródeł energii,<br />
wprowadziła sprawdzone rozwiązania<br />
do zabezpieczania systemów PV na rynek<br />
Polski. Cała aparatura do zabezpieczenia<br />
aplikacji fotowoltaicznych objęta jest 5-letnią<br />
gwarancją, tak jak wszystkie pozostałe<br />
aparaty. Karty katalogowe, instrukcje montażu,<br />
deklaracje zgodności dostępne są w języku<br />
polskim na stronie internetowej.<br />
Grzegorz Waligórski<br />
Marketing Manager<br />
– NOARK Electric Sp. z o.o.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
41
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Ochrona instalacji<br />
fotowoltaicznych<br />
Firma Eaton Electric proponuje kilka<br />
rozwiązań w ramach ochrony instalacji<br />
PV. Kluczem do sukcesu jest prawidłowy<br />
dobór aparatury, a ściślej mówiąc<br />
parametrów urządzeń zabezpieczających.<br />
Ważne też jest prawidłowe zrozumienie<br />
zjawisk zachodzących podczas<br />
normalnej i awaryjnej pracy instalacji.<br />
Sercem instalacji są moduły fotowoltaiczne,<br />
potocznie zwane panelami (norma<br />
IEC 61836). Moduły są łączone<br />
w łańcuchy szeregowo, a kilka łańcuchów<br />
połączonych ze sobą równolegle<br />
jest następnie łączonych z falownikiem.<br />
Oznacza to, że wszystkie moduły<br />
w tych samych łańcuchach osiągają ten<br />
sam prąd, a wszystkie równoległe łańcuchy<br />
osiągają to samo napięcie. Producent<br />
każdego modułu podaje maksymalną<br />
dopuszczalną wartość prądu<br />
płynącego przez moduł. Oznacza to,<br />
że jeżeli spodziewany prąd zwarciowy<br />
Fot. 1.<br />
Rozdzielnica IKA<br />
przekracza tą wartość, koniecznym jest stosowanie<br />
dodatkowego zabezpieczenia. Inne<br />
problemy rodzi sytuacja, w której jeden z paneli<br />
zostaje zacieniony. Zarówno zacienienie<br />
czy uszkodzenie modułu powoduje przepływ<br />
prądu wstecznego pochodzącego z pozostałych<br />
gałęzi instalacji. Zazwyczaj taki prąd nie<br />
powinien przekraczać ok. 2,5 prądu zwarcia<br />
Isc. Dokładną wartość podaje producent modułu.<br />
Najczęstszym stosowanym rozwiązaniem<br />
jest stosowanie podstaw bezpiecznikowych<br />
z wkładkami o charakterystyce gPV.<br />
Eaton Electric proponuje w tym przypadku<br />
szeroki wachlarz rozwiązań: wkładki cylindryczne<br />
10x38mm, 14x51mm oraz nożowe<br />
na napięcia do 1500 VDC oraz podstawy<br />
do tych wkładek.<br />
Innym stosowanym rozwiązaniem są wyłączniki<br />
DC, które mają tę zaletę nad podstawami,<br />
że po wyłączeniu są od razu gotowe<br />
do pracy, nie wymagają ich serwisowania<br />
po każdym zadziałaniu i mają regulowaną<br />
nastawę wyzwalacza. Dodatkowo możemy<br />
do wyłącznika PKZ-SOL dobudować wyzwalacz<br />
wzrostowy, by realizować ochronę<br />
przeciwpożarową.<br />
Drugim podstawowym zabezpieczeniem<br />
są ograniczniki przepięć. W przypadku instalacji<br />
wykonanych w drugiej klasie izolacji<br />
stosowane są ograniczniki klasy II.<br />
W instalacjach uziemionych stosowane są<br />
ograniczniki klasy I+II. Eaton Electric ma<br />
Fot. 2. Wyłącznik PKZ-SOL Fot. 3. Rozłącznik P-SOL<br />
42<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 4. Podstawa bezpiecznikowa CHPV na wkładki 10x38mm Fot. 5. Ogranicznik przepięć SPPVT2<br />
w swojej ofercie ograniczniki do instalacji<br />
o napięciu do 1000 VDC, zarówno tych<br />
uziemionych jak i nieuziemionych. Technologia<br />
warystorowa pozwala na łatwy<br />
i szybki serwis ze względu na wymienne<br />
wkładki oraz zdalną i optyczną sygnalizację<br />
przepalenia wkładki.<br />
Samą aparaturę powinniśmy zamontować<br />
w specjalnie do tego przeznaczonej rozdzielnicy.<br />
Eaton Electric proponuje rozdzielnice<br />
serii IKA, które cechuje stopień ochrony IP65,<br />
II klasa izolacji, oraz wysoki stopień wytrzymałości<br />
mechanicznej IK08. Taka rozdzielnica<br />
może być zamontowana wewnątrz jak<br />
i na zewnątrz budynku, co w przypadku instalacji<br />
PV ma kluczowe znaczenie przy projektowaniu.<br />
Ponadto Eaton Electric oferuje również rozłączniki<br />
izolacyjne P-SOL do zabudowy<br />
na szynie TH. Pozwalają one na bezpieczną<br />
(beznapięciową) pracę, ponieważ nieosłonięty<br />
moduł fotowoltaiczny cały czas jest<br />
źródłem prądu. Do rozłącznika P-SOL możemy<br />
z boku dobudować wyzwalacz wzrostowy,<br />
by realizować funkcje ppoż.<br />
Te i inne produkty związane z ochroną instalacji<br />
fotowoltaicznych produkcji Eaton Electric<br />
są dostępne w sieci hurtowni elektrycznych<br />
Grodno S.A. na terenie całego kraju.<br />
Bartłomiej Jaworski<br />
REKLAMA<br />
Niezawodna ochrona<br />
instalacji PV<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
43
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Normy i przepisy<br />
w instalacjach odgromowych<br />
Zewnętrzna instalacja odgromowa (LPS ang. Lightning Protection System) ma na celu<br />
ochronę obiektu, a tym samym przebywających w nim istot żywych oraz znajdującego<br />
się tam wyposażenia przed skutkami bezpośredniego uderzenia pioruna. Zadaniem LPS<br />
jest przechwycenie wyładowania atmosferycznego skierowanego w obiekt, a następnie<br />
bezpieczne odprowadzenie prądu piorunowego i rozproszenie go w ziemi za pomocą<br />
systemu uziemiającego. Ponieważ instalacja odgromowa ma na celu ochronę życia<br />
ludzkiego, to powinna być zaprojektowana i wykonana z należytą starannością zgodnie<br />
z obowiązującymi normami i przepisami.<br />
W niektórych przypadkach do stosowania<br />
systemów ochrony odgromowej<br />
jesteśmy zobligowani poprzez<br />
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury<br />
z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie<br />
warunków technicznych, jakim<br />
powinny odpowiadać budynki i ich<br />
usytuowanie. W rozporządzeniu tym<br />
stwierdzono co następuje:<br />
• zgodnie z § 53.2 budynek należy<br />
wyposażyć w instalację chroniącą<br />
od wyładowań atmosferycznych,<br />
jeżeli obowiązek taki wynika<br />
z postanowień zawartych<br />
w polskiej normie dotyczącej<br />
ochrony odgromowej obiektów<br />
budowlanych;<br />
• punkt 12 w ustępie 1 §183 dotyczący<br />
ochrony wewnętrznej stanowi,<br />
że w instalacjach elektrycznych<br />
należy stosować urządzenia<br />
ochrony przeciwprzepięciowej;<br />
• paragraf 184 ustęp 1 zawiera<br />
zalecenie stosowania uziomów<br />
fundamentowych w instalacji<br />
elektrycznej (można przez analogię<br />
przyjąć, że i w instalacji piorunochronnej)<br />
oraz metalowych<br />
konstrukcji budynków, zbrojenia<br />
fundamentów, a także innych<br />
metalowych elementów umieszczonych<br />
w niezbrojonych fundamentach.<br />
Fot.: Elko-Bis<br />
Rozporządzenie zawiera załącznik<br />
nr 1, w którym umieszczono normy<br />
przywołane do wybranych paragrafów.<br />
Aktualnie obowiązuje wersja załączona<br />
do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury<br />
z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniającego<br />
rozporządzenie w sprawie warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki<br />
i ich usytuowanie. W załączniku tym<br />
do §53 ustęp 2 przywołano normy z serii<br />
PN-EN 62305, które przedstawiono w dalszej<br />
części artykułu. Poza tym załącznik<br />
ten przywołuje też normę PN-IEC 60364<br />
– 4-443:2006 Instalacje elektryczne<br />
w obiektach budowlanych − Ochrona dla zapewnienia<br />
bezpieczeństwa − Ochrona przed<br />
przepięciami − Ochrona przed przepięciami<br />
atmosferycznymi lub łączeniowymi (także<br />
i w tym przypadku od października 2006 r.<br />
istnieje wydana przez PKN w oryginale<br />
wersja tej normy).<br />
Ponieważ niektóre normy występują w wersji<br />
anglojęzycznej, co niesie za sobą ryzyko<br />
niewłaściwego ich zrozumienia, to w ustawie<br />
o normalizacji zawarto zastrzeżenie,<br />
że w aktach prawnych mogą być przywoływane<br />
tylko normy polskojęzyczne. Warto<br />
też przypomnieć, że ustawa o normalizacji<br />
mówi, że stosowanie norm nie jest obligatoryjne.<br />
Normy „historyczne”.<br />
Potrzebę stosowania instalacji odgromowej<br />
po raz pierwszy określono w normie<br />
PN-E-05003-01:1986 „Ochrona odgromowa<br />
obiektów budowlanych – Wymagania ogólne.”<br />
W normie tej na podstawie wskaźnika<br />
W określano trzy stopnie zagrożenia piorunowego<br />
i podejmowano decyzję o stosowaniu<br />
instalacji piorunochronnej. Wskaźnik W był<br />
44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
określony specjalnym wzorem uwzględniającym<br />
m.in. liczbę ludzi w obiekcie, położenie<br />
obiektu, roczną gęstość powierzchniową wyładowań<br />
oraz powierzchnie zbierania wyładowań.<br />
W zależności od wyniku konieczność<br />
stosowania ochrony odgromowej określano<br />
następująco:<br />
• dla W ≤ 5·10 -5 – zagrożenie małe,<br />
ochrona zbędna,<br />
• dla 5·10 -5 < W ≤ 10 -4 – zagrożenie średnie,<br />
ochrona zalecana,<br />
• dla W > 10 -4 – zagrożenie duże, ochrona<br />
wymagana.<br />
Zasady projektowania ochrony zależne były<br />
od typu obiektu i występującego w nim zagrożenia<br />
i opisane były w kolejnych arkuszach<br />
normy dotyczących tak zwanej:<br />
• ochrony podstawowej – PN-E-05003-<br />
02:1986 „Ochrona odgromowa obiektów<br />
budowlanych – Ochrona podstawowa”,<br />
• obostrzonej – PN-E-05003-03:1989 „Ochrona<br />
odgromowa obiektów budowlanych<br />
– Ochrona obostrzona”,<br />
• specjalnej – PN-E-05003-04:1992 „Ochrona<br />
odgromowa obiektów budowlanych<br />
– Ochrona specjalna”.<br />
Norma PN-E-05003-01:1986 wycofana została<br />
bez zastąpienia dopiero w 2009 r. czyli<br />
w chwili ukazania się serii norm PN-EN<br />
62305.<br />
Przez pewien okres równolegle z PN-E-<br />
-05003 opublikowana była seria norm<br />
PN-IEC 61024. Norma ta wprowadziła obowiązującą<br />
do dziś klasyfikację poziomów<br />
ochrony odgromowej (LPL ang. Lightning<br />
Protection Level) i klasy instalacji LPS definiujące<br />
wymagania dotyczące zasad projektowania<br />
LPS.<br />
Poszczególnym poziomom ochrony przypisane<br />
zostały klasy LPS o określonej skuteczności<br />
E zgodnie z tabelą 1.<br />
Tabela 1.<br />
Poziom ochrony Klasa LPS<br />
LPL<br />
E<br />
I 0,98<br />
II 0,95<br />
III 0,90<br />
IV 0,80<br />
„Cykl życia” normy PN-EN62305-1:<br />
„Cykl życia” normy PN-EN62305-2:<br />
„Cykl życia” normy PN-EN62305-3:<br />
„Cykl życia” normy PN-EN62305-4:<br />
Norma PN-IEC 61024 została wycofana<br />
i zastąpiona przez serię norm PN-EN<br />
62305.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
45
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Aktualne normy i przepisy<br />
Obecnie obowiązującą normą w zakresie<br />
ochrony odgromowej jest norma PN-EN<br />
62305. Jest to czteroarkuszowa norma wg<br />
poniższego wykazu:<br />
• PN-EN 62305-1:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 1: Zasady<br />
ogólne,<br />
• PN-EN 62305-2:2012 (wersja angielska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 2:<br />
Zarządzanie ryzykiem,<br />
• PN-EN 62305-3:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 3: Uszkodzenia<br />
fizyczne obiektów i zagrożenie<br />
życia,<br />
• PN-EN 62305-4:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 4:<br />
Urządzenia elektryczne i elektroniczne<br />
w obiektach.<br />
W odniesieniu do „starych” norm aktualna<br />
norma wprowadziła „rewolucję” w procedurze<br />
oceny potrzeby stosowania ochrony<br />
odgromowej. Praktycznie ocenie tej został<br />
poddany osobny – drugi – arkusz tej normy<br />
zatytułowany „zarządzanie ryzykiem”.<br />
Procedura ta polega na obliczeniu ryzyka<br />
R i doborze odpowiednich środków, tak<br />
aby wartość R nie przekraczała wartości<br />
dopuszczalnych ryzyka tolerowanego RT.<br />
Przykładowe wartości ryzyka tolerowanego<br />
dla różnych strat przedstawiono w poniższej<br />
tabeli 2.<br />
Tabela 2.<br />
Typ straty R T (rok -1 )<br />
Utrata życia ludzkiego<br />
R<br />
lub trwałe porażenie<br />
1 10 -5<br />
Utrata usług publicznych R 2 10 -3<br />
Utrata dziedzictwa<br />
kulturowego<br />
R 3 10 -3<br />
Tabela 3.<br />
Zestawienie aktualnych norm i rozporządzeń dotyczących ochrony odgromowej.<br />
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 07 kwietnia 2004 r. w sprawie warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. nr 109 poz.1156 oraz z dnia<br />
12.03.2009 r.<br />
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie<br />
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U.<br />
2010 nr 239 poz. 1597.<br />
PN-EN 62305-1:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 1: Zasady<br />
ogólne.<br />
PN-EN 62305-2:2012 (wersja angielska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 2:<br />
Zarządzanie ryzykiem.<br />
PN-EN 62305-3:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 3:<br />
Uszkodzenia fi zyczne obiektów i zagrożenie<br />
życia.<br />
PN-EN 62305-4:2011 (wersja polska)<br />
Ochrona odgromowa – Część 4: Urządzenia<br />
elektryczne i elektroniczne<br />
w obiektach.<br />
PN-HD 60364-4-443:<strong>2016</strong>-03 – wersja<br />
angielska.<br />
Instalacje elektryczne niskiego napięcia<br />
– Część: 4-443: Ochrona dla zapewnienia<br />
bezpieczeństwa – Ochrona przed<br />
zaburzeniami napięciowymi i zaburzeniami<br />
elektromagnetycznymi – Ochrona<br />
przed przejściowymi przepięciami<br />
atmosferycznymi lub łączeniowymi.<br />
Norma PN-EN 62305-2 zawiera dokładny<br />
opis i metodykę obliczeń poszczególnych<br />
komponentów ryzyka RX zależnych<br />
od źródła zagrożenia oraz typu wywołanej<br />
szkody – dlatego warto się z nią szczegółowo<br />
zapoznać, aby właściwie ocenić zapotrzebowanie<br />
na ochronę odgromową.<br />
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury<br />
z dnia 7 kwietnia 2004 r. (Rozporządzenie<br />
Ministra Infrastruktury z dnia<br />
7 kwietnia 2004 r. w sprawie warunków<br />
technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />
budynki i ich usytuowanie. Dz.U. nr 109<br />
poz. 1156 wraz z późniejszym Rozporządzeniem<br />
Ministra Infrastruktury z dnia<br />
10 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie<br />
w sprawie warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki<br />
i ich usytuowanie. Dz.U. 2010 nr 239<br />
poz. 1597) budynek należy wyposażyć<br />
w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych.<br />
Obowiązek ten odnosi się<br />
do budynków wyszczególnionych w polskiej<br />
normie dotyczącej ochrony odgromowej<br />
obiektów budowlanych” (§ 53 ust. 2),<br />
a instalacja piorunochronna, o której mowa<br />
w § 53 ust. 2, powinna być wykonana zgodnie<br />
z polską normą dotyczącą ochrony odgromowej<br />
obiektów budowlanych” (§ 184<br />
ust. 3). Zmiany z dnia 10 grudnia 2010 r.<br />
wprowadzone do powyższego Rozporządzenia<br />
(weszły w życie z dniem 21 marca<br />
2011 r.) zawierają wykaz norm przywołanych<br />
do wymienionych paragrafów, z którego<br />
wynika, że polskimi normami odgro-<br />
Zawiera podstawowe zalecenia dotyczące ochrony odgromowej<br />
budynków wraz z ich wyposażeniem technicznym<br />
oraz przyłączy, a także ochrony osób przebywających<br />
w tych budynkach.<br />
Zawiera wytyczne obliczania ryzyka wyładowania piorunowego<br />
oraz doboru środków ochrony redukujących<br />
poziom ryzyka do wartości akceptowalnej.<br />
Określa wymagania dotyczące ochrony obiektów budowlanych<br />
przed uszkodzeniami fi zycznymi oraz istot żywych<br />
przebywających w pobliżu instalacji odgromowej przed<br />
porażeniem napięciami dotykowymi i krokowymi. Norma<br />
ma zastosowanie przy projektowaniu, instalowaniu,<br />
sprawdzaniu i eksploatacji LPS w obiektach budowlanych<br />
oraz przy montażu środków ochrony istot żywych przed<br />
porażeniem w wyniku przepięć.<br />
W normie określono wymagania dotyczące ochrony urządzeń<br />
elektrycznych i elektronicznych w obiektach budowlanych<br />
przed skutkami działania piorunowego udaru elektromagnetycznego.<br />
Norma dotyczy ochrony instalacji elektrycznych przed<br />
przenoszonymi do nich przez zasilającą sieć rozdzielczą<br />
przepięciami przejściowymi pochodzenia atmosferycznego,<br />
włącznie z przepięciami wywoływanymi przez bezpośrednie<br />
wyładowania w te sieci i przed przepięciami<br />
łączeniowymi.<br />
Dobór i instalacja urządzenia do ograniczania przepięć<br />
(SPD) powinny być zgodne z sekcją 534 części IEC 60364-<br />
5-53.<br />
Fot.: Elko-Bis<br />
46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: Elko-Bis<br />
mowymi w zakresie ochrony obiektów<br />
budowlanych są powyżej wymienione normy<br />
serii PN-EN 62305.<br />
W pierwszym arkuszu normy zapisano zasady<br />
ogólne z których wynika, że ustalenie<br />
konieczności stosowania ochrony odgromowej<br />
obiektu odbywa się na podstawie<br />
oceny ryzyka przeprowadzonej zgodnie<br />
z wspomnianym powyżej arkuszem 2. Natomiast<br />
z 3. części normy 62305 wynika<br />
z kolei, że klasa wymaganego LPS powinna<br />
być wybierana na podstawie oceny ryzyka<br />
– czyli reasumując można stwierdzić,<br />
że analiza ryzyka przeprowadzona zgodnie<br />
z PN-EN 62305-2 stanowi podstawę do oceny<br />
konieczności stosowania ochrony odgromowej<br />
budynku oraz podstawę do określenia<br />
klasy instalacji piorunochronnej.<br />
W skład zewnętrznej instalacji odgromowej<br />
wchodzą zwody, przewody odprowadzające<br />
oraz uziomy. W części trzeciej normy<br />
PN-EN 62305-3 określono materiały i ich<br />
kształty oraz minimalne dopuszczalne wymiary<br />
poprzeczne. Wspomniana trzecia<br />
część normy określa także zasady układania<br />
zwodów w zależności od rodzaju pokrycia<br />
dachu budynku, a także warunki wykorzystania<br />
pokrycia dachu jako elementu naturalnego<br />
instalacji piorunochronnej.<br />
W normach z serii PN-EN 62305 zawarto<br />
przykłady obliczeniowe ułatwiające zapoznanie<br />
się z przedstawionymi algorytmami.<br />
Przykłady te dotyczą domu wiejskiego,<br />
budynku biurowego, szpitala oraz bloku<br />
mieszkalnego. Pozwala to w łatwiejszy sposób<br />
zrozumieć algorytmy i metodykę obliczeń<br />
ryzyka.<br />
Z porównań norm obecnych jak i „historycznych”<br />
wynika, że najbardziej rygorystyczną<br />
pod kątem doboru klasy instalacji<br />
odgromowej była norma PN-IEC 61024<br />
z poprawką Ap1, bowiem wymagała najwyższej<br />
klasy LPS. Po uwzględnieniu poprawki<br />
Ap1 ochrony odgromowej w niektórych<br />
przypadkach wymagały nawet obiekty<br />
o wymiarach 3 × 3 × 3 m lub słup o wysokości<br />
4 m (przy założeniu T d = 30). Według<br />
norm serii PN-EN 62305 wymagania są zazwyczaj<br />
niższe.<br />
Dość istotnym jest też fakt, że na wstępie<br />
normy PN-EN 62305-2 znajduje się zapis,<br />
według którego decyzja o stosowaniu środków<br />
ochrony może być podjęta przez projektanta<br />
bez względu na wynik analizy wszędzie<br />
tam, gdzie uzna on, że ryzyko jest nie do uniknięcia.<br />
Daje to w pewnym sensie „wolną<br />
rękę” projektantowi, który pomimo tego,<br />
że wynik obliczeń ryzyka może wskazywać<br />
iż ochrona nie jest wymagana, może podjąć<br />
zupełnie odwrotną decyzję, kierując się<br />
własnym doświadczeniem<br />
i wiedzą.<br />
Na diagramach pokazano<br />
„cykl życia”<br />
norm z serii PN-<br />
EN62305. Przedstawiono,<br />
jak poszczególne<br />
arkusze<br />
normy były zastępowane<br />
nowszymi<br />
wersjami aż<br />
do obowiązujących<br />
obecnie. Natomiast<br />
w tabeli 3 jako<br />
podsumowanie powyższych<br />
rozważań<br />
zestawiono obecnie<br />
obowiązujące<br />
normy i przepisy<br />
dotyczące ochrony<br />
odgromowej.<br />
Jak wspomniano<br />
na początku artykułu,<br />
stosowanie<br />
norm obecnie nie<br />
jest obligatoryjne.<br />
Odstępstwo stanowią<br />
jednak normy<br />
przywołane w stosownych<br />
rozporządzeniach<br />
stanowiących akty prawne.<br />
Taka sytuacja występuje w przypadku<br />
norm odgromowych serii PN-EN 62305,<br />
które są przywołane we wspomnianym już<br />
wcześniej rozporządzeniu ministra infrastruktury<br />
w sprawie warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki<br />
i ich usytuowanie. Dlatego wszystkim,<br />
którzy projektują, wykonują czy serwisują<br />
instalacje odgromowe polecam je jako lektury<br />
obowiązkowe.<br />
Robert Gabrysiak<br />
Źródła informacji:<br />
1. www.pkn.pl<br />
2. http://www.redinpe.com/attachments/article/168/11.pdf<br />
3. http://www.rst.pl/pl/o-firmie/dla-projektantow/9-centrum-ochrony/124-wybor-klasy<br />
-instalacji-odgromowej.html<br />
4. http://www.dehn.pl/publikacje/normy.php<br />
5. http://www.automatyka-budynkowa.com/<br />
artykuly/108/nowe-wymagania-dotyczaceochrony-odgromowej.htm<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
47
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
TRANSPARENT 3 CIRCADIAN<br />
Długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach o ograniczonym<br />
dostępie dziennego światła może skutkować<br />
wieloma negatywnymi dolegliwościami, takimi jak:<br />
brak koncentracji, złe samopoczucie, senność, apatia,<br />
zmęczenie, a nawet depresja.<br />
Światło słoneczne reguluje dobowy rytm człowieka, odpowiednio<br />
hamując lub zwiększając stopień uwalniania melatoniny<br />
– tak zwanego hormonu snu. Długotrwałe przebywanie<br />
w sztucznym świetle naraża nas na niekorzystne zjawisko<br />
uwalniania melatoniny na stałym poziomie przez cały dzień.<br />
System TRANSPARENT 3 CIRCADIAN, w którym została<br />
zastosowana dynamiczna zmiana widma światła, minimalizuje<br />
te negatywne konsekwencje. Oprawy mogą<br />
automatycznie dostosowywać się do strefy<br />
czasowej oraz pory dnia, wywierając<br />
odpowiedni wpływ na proces<br />
uwalniania melatoniny.<br />
System TRANSPARENT<br />
3 CIRCADIAN to próba jak<br />
najlepszego odwzorowania światła<br />
słonecznego i jego zbawiennego wpływu na funkcjonowanie<br />
ludzkiego organizmu. Oprawa imituje dwie jego najważniejsze<br />
cechy – ogranicza w godzinach porannych, a następnie<br />
przed zachodem słońca ponownie uruchamia proces<br />
uwalniania melatoniny. To sprawia, że osoby przebywające<br />
w pomieszczeniu nie są narażone<br />
na negatywne skutki stałego sztucznego<br />
oświetlenia.<br />
System, ze względu na swoje właściwości,<br />
przeznaczony jest przede<br />
wszystkim do pomieszczeń długotrwałego<br />
pobytu osób z ograniczonym<br />
dostępem światła dziennego,<br />
zwłaszcza do sal szpitalnych, domów<br />
spokojnej starości, biur, galerii<br />
handlowych i obiektów użyteczności<br />
publicznej.<br />
ES-SYSTEM<br />
DYNAWHITE to system sterowania temperaturą<br />
barwową. Jego zastosowanie<br />
w oprawach pozwala na płynną regulację<br />
barwy światła od ciepłej, białej,<br />
przez neutralną, po wpadającą<br />
w kolor niebieski barwę zimną.<br />
Światło dzienne w zależności<br />
od pory ma różną barwę.<br />
Dzięki temu wpływa na proces<br />
uwalniania melatoniny<br />
i reguluje okołodobowy<br />
rytm człowieka, dzieląc<br />
go na fazy aktywności<br />
i odpoczynku. Dzięki<br />
temu rano mamy siłę<br />
i energię do działania,<br />
a wieczorem powoli wyciszamy<br />
się do snu.<br />
Wykorzystanie zmiennej<br />
temperatury barwowej<br />
w oprawach ze źródłem LED<br />
stwarza ogromne możliwości zastosowań<br />
w oświetleniu ogólnym i dekoracyjnym.<br />
Dzięki odpowiedniej temperaturze<br />
barwowej możemy wykreować pożądaną<br />
atmosferę. W pomieszczeniach, w których<br />
wymagana jest wzmożona aktywność<br />
i koncentracja, warto stosować światło<br />
o temperaturze powyżej 5000 K. Aby stworzyć<br />
atmosferę sprzyjającą rozluźnieniu<br />
i relaksowi, temperatura światła powinna<br />
wynosić maksymalnie 2900 K. Oprócz<br />
tego zmienna temperatura barwowa doskonale<br />
sprawdzi się również w wyjątkowych,<br />
świetlnych aranżacjach przestrzeni.<br />
Zastosowany w oprawach ES-SYSTEM system<br />
DYNAWHITE pozwala na regulację<br />
temperatury barwowej w zakresie od 2700<br />
K do 6500 K. Płynna i łatwa zmiana barwy<br />
światła pozwala na dostosowanie oświetlenia<br />
do preferencji i oczekiwań wszystkich<br />
użytkowników, bez konieczności<br />
wielokrotnego wymieniania źródeł. System<br />
DYNAWHITE zastosowano między<br />
innymi w systemach LUNA IRREGULAR,<br />
RODIA, MILIEU oraz OPPOSITE.<br />
ES-SYSTEM<br />
48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
Nieskończone możliwości<br />
aranżacji wnętrz<br />
Możliwe kierunki rozsyłu światła<br />
Więcej informacji:<br />
essystem@essystem.pl<br />
Tel.: 12 295 80 00<br />
www.essystem.pl<br />
- wnętrzowa oprawa zwieszana LED<br />
z możliwością montażu na ścianie lub stropie<br />
- cztery kierunki rozsyłu światła – na dół, do<br />
góry i na boki<br />
- w ścianach bocznych zamontowane źródło<br />
LED z dynamiczną zmianą koloru<br />
- dyfuzor opalowy lub raster<br />
- niski współczynnik olśnienia oprawy<br />
(UGR 16-19)
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
LEDukacja<br />
Energooszczędność, innowacja, technologia, design i nastrój – oto słowa klucze, które<br />
określają najnowszą kampanię edukacyjną firmy OSRAM. Pod hasłem LEDukacja będą<br />
prowadzone działania, dzięki którym będzie można się dowiedzieć, dlaczego lampy LED<br />
stają się coraz częściej wybieranymi źródłami światła, jakie są ich zalety i na co zwracać<br />
uwagę podczas zakupów.<br />
Lampy LED z oferty firmy OSRAM<br />
obejmują bogaty wybór produktów<br />
oświetleniowych, które nie tylko dają<br />
światło o ciepłej<br />
barwie,<br />
tworzące<br />
atmosferę<br />
i do pracy,<br />
i do<br />
relaksu,<br />
lecz także<br />
dekorują wnętrza,<br />
stając się<br />
nieodłącznym elementem<br />
domu. Do tego<br />
lampy te są bardzo trwałe,<br />
energooszczędne i bezpieczne<br />
dla zdrowia.<br />
Czego zatem więcej wymagać od nowoczesnego<br />
światła? Technologia LED na naszych<br />
oczach zdobywa rynek, warto więc odkryć<br />
jej tajniki, stworzyć przewodnik po tym<br />
świetlnym świecie. Przewodnik ten miałby<br />
i informować, jakie produkty wybierać i jakie<br />
rozwiązania stosować do konkretnych pomieszczeń<br />
oraz co jest teraz na czasie. Takim<br />
przewodnikiem po świecie LED pomoże poruszać<br />
się nowy serwis – www.ledukacja.pl.<br />
Jest to miejsce, które w przejrzysty sposób<br />
wprowadzi użytkowników w temat nowoczesnego<br />
oświetlenia. Będzie tu można znaleźć<br />
ciekawe filmy, które w pigułce zaprezentują<br />
najistotniejsze informacje na temat zalet<br />
lamp LED oraz korzyści z ich użytkowania.<br />
W serwisie napotkamy też rekomendacje<br />
produktów, które będzie można kupić online.<br />
Kampania LEDukacja to jednak nie tylko<br />
nowy serwis internetowy. To szersza<br />
akcja, która potrwa kilka miesięcy<br />
i przypomni o tym, jak ważne jest światło<br />
w życiu współczesnego człowieka<br />
i jak istotne jest to, by wybierać najlepsze<br />
jakościowo rozwiązania oświetleniowe.<br />
Podczas kampanii organizatorzy<br />
pragną porozmawiać z użytkownikami<br />
oświetlenia o ekologii, innowacyjności<br />
oraz bezpieczeństwie – pojęciach nieodłącznie<br />
związanych z zaawansowanymi<br />
technikami oświetlenia. Lampy LED to<br />
nie tylko oszczędność nawet do 90%<br />
energii elektrycznej i imponujący bilans<br />
ekologiczny, lecz także doskonały<br />
współczynnik oddawania barw i szeroki<br />
kąt rozsyłu światła.<br />
Organizatorzy LEDukacji zapewniają,<br />
że kupując lampy OSRAM, wybiera się<br />
najwyższą jakość oraz komfort i bezpieczeństwo<br />
użytkowania oraz pewność<br />
wytrzymałej konstrukcji, solidnego wykonania,<br />
a do tego gwarancję trwałości<br />
nawet do 25 lat.<br />
Więcej informacji: www.ledukacja.pl<br />
•<br />
50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kamera z nowym<br />
systemem regulacji<br />
ostrości<br />
Fluke wprowadza do sprzedaży kamerę<br />
termowizyjną Fluke Ti450 FC<br />
z nowym systemem regulacji ostrości<br />
MultiSharp Fokus. Zapewnia ona<br />
unikalną ostrość zdjęć dzięki wykorzystaniu<br />
nowej technologii MultiSharp<br />
Focus. Wykonanie niewystarczająco<br />
ostrych zdjęć termowizyjnych może dostarczyć<br />
informacje prowadzące do postawienia<br />
złej diagnozy, a to może oznaczać dla<br />
przedsiębiorstwa duże wymierne koszty.<br />
Nowa rozwiązuje ten problem – pozwala<br />
zarejestrować wyraźne i ostre obrazy<br />
w całym polu widzenia kamery – wystarczy<br />
wycelować i nacisnąć spust migawki, a kamera automatycznie<br />
wykona wiele ujęć o różnej ostrości, z bliska i z daleka, i połączy<br />
je w jedno. Nowa kamera oferuje także funkcję SuperResolution<br />
(4x więcej pikseli) oraz bezprzewodowe synchronizowanie obrazów<br />
z kamery z chmurą, do których można dołączyć pomiary lub<br />
przebiegi pracy.<br />
Najważniejsze cechy kamery Ti450 FC to:<br />
• rejestracja wyraźnych i ostrych obrazów na całej powierzchni<br />
pola widzenia, dzięki technologii regulacji ostrości<br />
MultiSharp. Wystarczy wycelować i nacisnąć spust migawki<br />
– kamera automatycznie wykonuje wiele ujęć o różnej<br />
ostrości (z bliska i z daleka) i łączy je w jedno;<br />
• funkcja autofokusu LaserSharp ® korzysta z wbudowanego<br />
dalmierza laserowego do precyzyjnego określania odległości<br />
od wskazanego celu, ta wartość jest następnie wyświetlana na<br />
przyrządzie;<br />
• zwiększona rozdzielczość dzięki funkcji SuperResolution,<br />
w ramach której wykonane zostaje kilka obrazów, które są<br />
następnie łączone, tak aby stworzyć obraz o rozdzielczości<br />
640 x 480;<br />
• możliwość bezprzewodowej synchronizacji obrazów bezpośrednio<br />
z kamery z systemem Fluke Connect ® i przypisywania<br />
ich do rejestru zasobów lub konkretnego zlecenia prac;<br />
• technologia IR-Fusion® umożliwia uzyskanie kontekstu poprzez<br />
wyświetlanie szczegółów w świetle widzialnym i pomiarów<br />
w podczerwieni, dzięki dokładnemu połączeniu obrazów<br />
lub funkcji obrazu w obrazie.<br />
Urządzenie pozwala na nagrywanie wideo, transmisje wideo oraz<br />
zdalne sterowanie.<br />
Kamera termowizyjna Ti450 FC jest kompatybilna z aplikacją<br />
Fluke Connect. Jest to jedyny bezprzewodowy system pomiarowy,<br />
który pozwala na kontakt z zespołem bez opuszczania miejsca pracy.<br />
www.fluke.pl<br />
REKLAMA<br />
Obudowy podtynkowe 4XP160<br />
Obudowy natynkowe 4XN160<br />
Obudowy hermetyczne GT<br />
infolinia: 801 501 571<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
51
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowoczesne<br />
oświetlenie biurowe<br />
Projekt oświetlenia biurowego powstaje na styku potrzeb użytkownika oraz wymagań<br />
określanych przez przepisy. Producenci nie mają problemu z realizacją ani jednych, ani<br />
drugich, proponują zatem coraz doskonalsze rozwiązania z dziedziny automatyzacji<br />
i inteligentnego zarządzania oświetleniem.<br />
Fot.: Philips Lighting Poland<br />
Fot. 1.<br />
Triumfy święci oświetlenie dynamiczne odtwarzające parametry światła naturalnego oraz stymulujące samopoczucie pracowników<br />
Parametry oświetleniowe wymagane<br />
w przypadku stanowisk, na których<br />
realizowane są takie zadania,<br />
jak pisanie ręczne, rysowanie, praca<br />
przy komputerze czy czytanie, są<br />
niezmienne w ciągu roku. Wynika<br />
to z regulacji PN-EN 12464-1:2012.<br />
Niezależnie od pory roku pracodawca<br />
jest zobowiązany do wyposażenia<br />
miejsca pracy w takie oprawy<br />
oświetleniowe, które wytwarzać będą natężenie<br />
na poziomie 500 lx na miejscu pracy,<br />
współczynniku odzwierciedlenia barw Ra<br />
na poziomie co najmniej 80 oraz wskaźniku<br />
olśnieni UGR równym lub niższym niż 19.<br />
Po pierwsze:<br />
imitacja światła naturalnego<br />
Skoro wymagania dotyczące parametrów<br />
oświetlenia nie zmieniają się w zależności<br />
do pory roku, dostosowanie systemu<br />
oświetleniowego do warunków zewnętrznych<br />
oraz parametrów światła naturalnego<br />
jest zasadne zarówno z uwagi na zdrowie<br />
i samopoczucie pracowników, jak<br />
i koszty eksploatacyjne. Przepisy unijne<br />
jednoznacznie określają, że oświetlenie<br />
stanowisk pracy może być realizowane<br />
zarówno przez system sztuczny, światło<br />
naturalne, jak i kombinację obydwu,<br />
52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: Trilux<br />
Fot.: Trilux<br />
Fot.: Trilux<br />
Fot. 2.<br />
Producenci do przeprowadzenia<br />
modernizacji oświetlenia proponują<br />
ultrapłaskie rozwiązania<br />
Fot. 3.<br />
W oświetleniu biurowym zależy nam<br />
na uzyskaniu najwyższego komfortu<br />
widzenia oraz niemal bezcieniowego,<br />
jednorodnego światła<br />
Fot. 4.<br />
Nowoczesne projekty systemów<br />
oświetleniowych mają pozytywnie<br />
wpływać na pracowników<br />
pod warunkiem, że spełnione zostaną<br />
opisane wymagania. Wykorzystywanym<br />
od dość niedawna rozwiązaniem jest tzw.<br />
oświetlenie dynamiczne (lub inaczej biologicznie<br />
efektywne). W tym przypadku<br />
źródła światła nie pracują w jednym<br />
nadanym, sztywnym trybie, a naśladują<br />
rytm dobowy, optymalny dla ludzkiego<br />
organizmu. Producenci opierają się przy<br />
tym na odkryciu trzeciego fotoreceptora<br />
w ludzkim oku, do którego doszło<br />
na początku XXI wieku. Badania wykazały,<br />
że reaguje on na niebieską część<br />
promieniowania świetlnego, która to<br />
steruje procesami biologicznymi w ciele<br />
człowieka. Tym samym odpowiednie sterowanie<br />
oświetleniem pozwala na imitację<br />
światła dziennego oraz wpływa m.in.<br />
wydzielanie kortyzolu oraz melatoniny.<br />
System opiera swoje działanie na zasadzie<br />
automatycznej zmiany temperatury<br />
barwowej i intensywności światła np.<br />
poprzez zmieszanie strumieni światła<br />
– ciepłego i zimnego – z dwóch różnych<br />
lamp. Zwiększenie zawartości niebieskiej<br />
wiązki sprawia, że lampy w coraz<br />
doskonalszy sposób „udają” światło<br />
dzienne. Tego rodzaju oprawy często są<br />
wyposażone w diody imitujące światło<br />
o temperaturze barwowej 3000–6500 K.<br />
Po drugie: strefowość i możliwość<br />
realizowania różnych funkcji<br />
Kluczowe jest takie zaprojektowanie<br />
oświetlenia biurowego oraz sięgnięcie<br />
po takie rozwiązania, dzięki którym<br />
możliwe będzie osiągnięcie warunków<br />
maksymalnie zbliżonych do zapewnianych<br />
przez światło naturalne, dzienne<br />
– to oczywiste. Kolejną istotną kwestią<br />
jest dostosowanie oświetlenia biurowego<br />
do kolejnych, nowych funkcji, które<br />
ma spełniać wnętrze obiektu. Nowoczesne<br />
biura mają często formę otwartą<br />
(open space). Jedna, wspólna przestrzeń<br />
ma umożliwiać realizację wielu odmiennych<br />
zadań – obok standardowych<br />
stanowisk pracy tworzone są miejsca<br />
przeznaczone do spotkań z kontrahentami<br />
i wydziela się sale konferencyjne.<br />
Konieczne stało się wdrażanie kilku różnych<br />
rozwiązań oświetleniowych, które<br />
muszą ze sobą współpracować oraz komunikować<br />
się pomiędzy sobą.<br />
W zależności od potrzeb zastosowanie<br />
znajdują zintegrowane układy skomunikowane<br />
np. z systemem zarządzania<br />
obiektem lub autonomiczne rozwiązania<br />
odpowiedzialne za realizację danej funkcji<br />
w danym miejscu.<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Źródła światła LED w tradycyjnych oprawach<br />
świetlówkowych?<br />
Adam Ciesielski,<br />
technolog oświetlenia,<br />
GTV<br />
Szybki rozwój technologii oświetleniowej<br />
pozwala na przeprojektowanie<br />
schematów oświetleniowych<br />
biur i przestrzeni użyteczności<br />
publicznej na nowoczesne, wysokowydajne<br />
i oszczędne instalacje<br />
wykorzystujące źródła światła<br />
LED. Problemem nurtującym<br />
każdego inwestora jest zwykle dobór<br />
odpowiedniego rozwiązania,<br />
a tu możemy wybierać spośród<br />
dwóch opcji.<br />
Inwestor może zadecydować<br />
o użyciu tradycyjnych opraw świetlówkowych<br />
przystosowanych do<br />
źródeł LED, które są najtańszym<br />
sposobem przechodzenia na nowoczesną<br />
technologię oświetleniową. Jednak, jak to bywa<br />
w przypadku rozwiązań najprostszych i oszczędnych, nie jest<br />
to wyjście idealne. Dlaczego? Tradycyjne oprawy oświetleniowe<br />
były projektowane z myślą o źródłach charakteryzujących<br />
się określonym rozsyłem światła, często niekompatybilnym<br />
ze źródłami światła LED. Takie działanie może więc znacząco<br />
wpłynąć na krzywą światłości oprawy, a co za tym idzie skutkować<br />
koniecznością ponownego badania krzywej w celu korekty<br />
niezbędnych obliczeń. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem<br />
zarówno pod względem niezawodności, jak i wydajności jest<br />
stosowanie opraw specjalnie zaprojektowanych do LED-owych<br />
źródeł światła, w których układy optyczne, zasilające, termiczne<br />
i mechaniczne są przystosowane do właściwości i potrzeb<br />
diod elektroluminescencyjnych. To rozwiązanie pozwoli w pełni<br />
korzystać z zalet technologii LED, takich jak stosunkowo niewielkie<br />
rozmiary, wysoka skuteczność świetlna oraz wysoka<br />
trwałość.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• 2015<br />
53
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: Lug<br />
Fot.: GTV<br />
Fot. 5.<br />
Regulacja temperatury barwowej pozwala na dostosowanie<br />
oświetlenia do sytuacji, nastroju, potrzeb czy aktualnie<br />
wykonywanej czynności<br />
Fot. 6.<br />
Skomunikowanie wszystkich opraw oraz sterowanie ich pracą<br />
przez system BMS to optymalny sposób na uzyskanie doskonałych<br />
warunków oświetleniowych w obiekcie biurowym<br />
Ochrona przed olśnieniem<br />
Charakter pracy w biurze, czyli w większości<br />
przypadków wykonywanej za pomocą<br />
komputera, stawia systemowi oświetleniowemu<br />
wysokie wymagania. Priorytetem<br />
jest tu wyeliminowanie zjawiska<br />
olśnienia, do którego dochodzi w momencie,<br />
gdy do oka człowieka dociera (często<br />
niespodziewanie) intensywny, powodujący<br />
dyskomfort widzenia strumień światła<br />
– pochodzący bezpośrednio ze źródła<br />
światła lub od powierzchni odbijającej<br />
światło (jak chociażby ekran monitora).<br />
Olśnienie wynika z zastosowania złego<br />
rodzaju opraw lub nieprawidłowego ich<br />
ustawienia i powoduje obniżenie zdolności<br />
rozpoznawania szczegółów, zmęczenie<br />
wzroku, a ostatecznie również ogólne pogorszenie<br />
samopoczucia.<br />
Wykorzystanie mogą tu znaleźć oprawy<br />
wykorzystujące technologię mikroodbłyśników<br />
(MRX), czyli takie, które<br />
dzięki specjalnej konstrukcji układu optycznego<br />
nie powodują olśnienia nawet<br />
przy wysokim strumieniu świetlnym.<br />
Oprawy oświetleniowe powinny chronić<br />
użytkowników przed widzeniem źródła<br />
światła lub jego jaskrawych odbić. Odpowiednie<br />
będą oprawy świetlówkowe<br />
wyposażone w rastry z odbłyśnikiem lub<br />
nowoczesne oprawy do źródeł LED. Profile<br />
powierzchni rastrów oferowanych<br />
aktualnie przed producentów mogą mieć<br />
formę paraboli, elipsy, okręgu, kombinacji<br />
prostej lub kombinacji kilku krzywizn<br />
– poszczególne wykończenia pozwalają<br />
na osiągnięcie kontroli nad sposobem<br />
rozsyłu promieniowania.<br />
Przede wszystkim czujniki<br />
Niezależnie od obranego scenariusza<br />
działanie systemu oświetleniowego w nowoczesnym<br />
biurze powinno uwzględniać<br />
zastosowanie szeregu czujników. Podstawą<br />
są tu czujniki mierzące natężenie<br />
światła naturalnego w pomieszczeniu<br />
i dostosowujące do niego parametry<br />
oświetlenia sztucznego. Ponadto czujni-<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Współczynnik oddawania barw: jeden z najważniejszych<br />
parametrów oświetlenia biurowego<br />
Maciej Gronert,<br />
projektant oświetlenia<br />
TRILUX Polska<br />
Według normy PN-EN 12464-<br />
1:2012 parametry oświetleniowe<br />
wymagane dla stanowisk, na których<br />
wykonuje się zadania biurowe,<br />
takie jak: pisanie ręczne,<br />
czytanie czy obsługa klawiatury,<br />
obejmują: natężenie światła na<br />
poziomie 500 lx, ujednolicony<br />
wskaźnik olśnień UGR nie przekraczający<br />
19 oraz współczynnik<br />
odzwierciedlenia barw (oznaczany<br />
jako Ra bądź CRI) wynoszący<br />
co najmniej 80.<br />
Współczynnik odzwierciedlenia<br />
barw to ilościowa miara mówiąca<br />
o tym, jak wiernie oddana jest<br />
kolorystyka obiektów oświetlonych<br />
przez dane źródło światła<br />
w porównaniu ze światłem naturalnym. Im mniejsza jest ta<br />
różnica, tym wyższy współczynnik odzwierciedlenia barw.<br />
Niska wartość parametru powoduje, że obiekty mają nienaturalne,<br />
„przygaszone” barwy. Długotrwałe przebywanie<br />
w przestrzeniach oświetlonych lampami o niskim CRI pogarsza<br />
samopoczucie i skutkuje spadkiem efektywności<br />
pracy. W związku z tym w pomieszczeniach, w których ludzie<br />
przebywają przez dłuższy czas, należy stosować oświetlenie<br />
o wskaźniku oddawania barw wynoszącym co najmniej 80.<br />
Różne typy źródeł światła są dość silnie zróżnicowane pod<br />
względem tego parametru. Lampy żarowe osiągają Ra 95-100,<br />
lampy fluorescencyjne od około 50 do 99, natomiast LED-y<br />
– 60-95. Dlatego, decydując się na energooszczędne rozwiązania,<br />
należy upewnić się co do ich współczynnika oddawania<br />
barw. Pominięcie tej kwestii może skutkować niewypełnieniem<br />
wymagań normatywnych oraz nierealizowaniem<br />
pełnego potencjału pracowników.<br />
54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 7.<br />
Parametry strumienia światła powinny różnić się w zależności o rodzaju wykonywanej<br />
pracy czy charakteru pomieszczenia<br />
Fot.: GTV<br />
ki powinny dokonywać pomiaru światła<br />
odbitego od płaszczyzn roboczych, dzięki<br />
czemu do systemu zostaną przekazane informacje<br />
jedynie o czynnikach mających<br />
realny wpływ na warunki oświetleniowe<br />
w pomieszczeniu.<br />
Oczywiście, w kompletnym układzie nie może<br />
zabraknąć czujek obecności. Co istotne, cechujące<br />
się wysoką czułością urządzienia tego<br />
rodzaju mogą wykrywać ruch odbywający się<br />
na kilkucentymetrowym wycinkowym polu.<br />
Dzięki temu lampa nie ma prawa wyłączyć<br />
się, jeśli w pomieszczeniu przebywa człowiek<br />
piszący na klawiaturze – wystarczy ruch ręką,<br />
aby „poinformować” układ o czyjejś obecności.<br />
Poza godzinami pracy opóźnienie wyłączenia<br />
może być krótsze, niż w ciągu dnia, np. tylko<br />
kilka sekund, po biurze bowiem przemieszcza<br />
się tylko ekipa sprzątająca. Co interesujące,<br />
czujka obecności może współpracować jednocześnie<br />
z systemem zarządzania oświetleniem,<br />
jak i instalacją klimatyzacyjną czy grzewczą.<br />
Niezależnie od tego, czy współpracują one<br />
z układem zarządzania budynku, czy nie,<br />
umożliwiają uzyskanie oszczędności rzędu<br />
35% w porównaniu do przełączników ręcznych.<br />
Iwona Bortniczuk<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Rewolucja: oświetlenie dynamiczne<br />
Bogdan Ślęk,<br />
Government Affairs<br />
Lead, Philips Lighting<br />
Poland Sp. z o.o.<br />
Prace nad wdrożeniem idei „dynamicznego<br />
oświetlenia” rozpoczęto<br />
w firmie Philips na początku<br />
2003 roku, zaraz po odkryciu<br />
przez naukowców nowego typu<br />
fotoreceptorów powodujących<br />
efekt biologiczny tj. produkcję<br />
hormonów. Stwierdzono, że skoro<br />
reakcje biologiczne człowieka są<br />
tak mocno uzależnione od światła,<br />
należy opracować rozwiązanie,<br />
które pozwoli uzyskać w pomieszczeniach<br />
zamkniętych zmienność<br />
oświetlenia podobną do tej znanej<br />
z natury.<br />
Normalne oświetlenie ma wpływ na<br />
to, jak postrzegamy nasze otoczenie.<br />
Dynamiczne oświetlenie marki<br />
Philips idzie o krok dalej, wpływając<br />
na to, jak myślimy i co czujemy.<br />
Technologia LED umożliwia personifikację oświetlenia –<br />
pozwala ludziom wpływać na miejsca, w których przebywają<br />
dzięki pełnej kontroli zainstalowanych tam urządzeń.<br />
W praktyce oznacza to, że w domu np. przy użyciu źródeł<br />
światła HUE ustawiamy oświetlenie zgodnie z naszym rytmem<br />
biologicznym, łatwiej się relaksujemy czy koncentrujemy<br />
nad wykonywanym zadaniem. Natomiast w biurze<br />
oznacza, że oświetlenie będzie automatycznie zapewniane<br />
tylko w pomieszczeniach, a nawet wydzielonych strefach<br />
pomieszczeń, w których przebywają pracownicy. Co<br />
więcej, poziom oświetlenia sztucznego będzie dobierany<br />
z uwzględnieniem ilości światła naturalnego docierającego<br />
aktualnie do wnętrza.<br />
W praktyce dynamiczne oświetlenie realizuje się poprzez<br />
kreowanie dynamicznego otoczenia (dynamic ambiance)<br />
oraz możliwość personalizacji oświetlenia (personal light).<br />
Przykładem takiej realizacji jest biurowiec The Edge w Amsterdamie,<br />
gdzie na 15 piętrach budynku zainstalowanych<br />
jest 6,5 tysiąca opraw oświetleniowych pozwalających na<br />
optymalizację warunków oświetleniowych i zużycia energii<br />
poprzez współpracę z dedykowanym oprogramowaniem Envision<br />
i wykorzystaniu gromadzonych przez niego danych.<br />
W ramach infrastruktury sytemu działa 750 przełączników<br />
typu PoE (Power over Ethernet) umożliwiających przesyłanie<br />
nie tylko energii elektrycznej, ale również danych<br />
z sensorów, w które wyposażonych jest ponad 3000 opraw<br />
oświetleniowych. Dodatkowo każdy z pracowników może za<br />
pomocą specjalnej aplikacji na telefon komórkowy dodatkowo<br />
dostosować warunki oświetleniowe do własnych preferencji.<br />
Funkcjonujący biurowiec jest dowodem, że innowacje<br />
usprawniające prace i zwiększające komfort pracowników<br />
można skutecznie łączyć z wydajnością energetyczną.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong><br />
55
ZABEZPIECZENIA<br />
Budynków<br />
Domofony i wideofony<br />
Usłyszeć i zobaczyć, kto to<br />
Domofony i wideofony są nieodzownym elementem wyposażenia budownictwa jednoi<br />
wielorodzinnego. W nowoczesnych urządzeniach tego typu uwzględnia się wiele<br />
przydatnych rozwiązań.<br />
Fot. 1.<br />
Wpuszczą, czy nie wpuszczą?<br />
Oferta rynkowa w zakresie<br />
domofonów jest bogata, stąd też nabyć<br />
można urządzenia ściśle dostosowane<br />
do potrzeb użytkowników,<br />
zarówno pod względem funkcjonalności<br />
jak i stylistyki. Warto zwrócić<br />
uwagę na ergonomiczność i przyjazność<br />
klawiatury dla użytkownika.<br />
Estetyczne, ale nieczytelne po zmroku<br />
– mimo podświetlania maleńkich<br />
klawiszy – urządzenie może być<br />
zmorą dla ludzi o gorszym wzroku,<br />
zwłaszcza starszych wiekiem.<br />
Domofony – jak z rogu obfitości<br />
Podstawę w ofercie rynkowej domofonów<br />
stanowią systemy analogowe,<br />
gdzie każdy unifon jest połączony<br />
z bramofonem za pomocą oddzielnego<br />
kabla. Urządzenia analogowe<br />
sprawdzą się w domach jednorodzinnych<br />
z jednym bramofonem oraz jednym<br />
lub dwoma unifonami.<br />
Bardziej zaawansowanymi urządzeniami<br />
są systemy, w których wykorzystywana<br />
jest technologia cyfrowa. Rozwiązania tego<br />
typu szczególnie nadają się do budynków<br />
wielorodzinnych. W typowym systemie<br />
Fot.: ORNO<br />
Fot.: Archiwum redakcji<br />
wykorzystuje się centralkę cyfrową z dekoderami.<br />
W centrali przewidziano numeryczną<br />
klawiaturę, na której wprowadza się<br />
odpowiedni numer lokalu lub kod dostępu<br />
dla odblokowania drzwi lub furtki. Można<br />
wprowadzić czas otwarcia zamka – elektrozaczepu<br />
– oraz długość czasu trwania<br />
dzwonka i rozmowy. Liczba przewodów<br />
w instalacji zależy od tego, ilu użytkowników<br />
będzie korzystało z systemu. Dodatkowo<br />
unifon może być połączony z systemem<br />
ochrony budynku.<br />
Na rynku dostępne są też domofony analogowo-cyfrowe.<br />
Urządzenia tego typu<br />
stanowią kombinację obu rozwiązań, gdzie<br />
analogowe unifony łączy się z cyfrowym<br />
bramofonem. Drzwi są otwierane kodem<br />
lub kartą kodową.<br />
Zobaczyć lepiej, niż tylko usłyszeć<br />
Wideofony można traktować jako bardziej<br />
rozbudowane domofony. W nowoczesnych<br />
urządzeniach tego typu uwzględniono kolorowe<br />
kamery i ekrany dotykowe. Kamera<br />
jest uruchamiana wraz z naciśnięciem<br />
przycisku w bramofonie. Przydatne rozwiązanie<br />
stanowi możliwość jej załączenia<br />
za pomocą panelu wewnętrznego. Jeżeli<br />
w budynku nie ma nikogo z użytkowni-<br />
Fot. 2.<br />
Schemat bardzo prostej instalacji domofonowej<br />
56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
ZABEZPIECZENIA<br />
Budynków<br />
Fot. 3.<br />
Fot.: Archiwum redakcji<br />
Panel zewnętrzny do budynku<br />
z rozdzielonymi wejściami na klatki<br />
schodowe<br />
ków, to po naciśnięciu przycisku w furtce<br />
kamera jest uruchamiana i rozpoczyna się<br />
rejestracja obrazu. Obraz zapisywany jest<br />
w pamięci, łącznie z datą i godziną wizyty.<br />
Zebrane obrazy można więc w dowolnej<br />
chwili odtworzyć i mieć wgląd, kto starał<br />
się o kontakt. Rozwiązanie to szczególnie<br />
sprawdza się, gdy domownicy często<br />
przebywają poza domem. Nowoczesne wideofony<br />
pozwalają również na monitoring<br />
otoczenia. Tym sposobem po naciśnięciu<br />
odpowiedniego przycisku na unifonie kamera<br />
będzie rejestrowała obraz automatycznie,<br />
zapisując go w określonych odstępach<br />
czasowych. Dzięki zewnętrznej<br />
karcie pamięci dane można przenieść<br />
do komputera PC. W wielu modelach przewidziano<br />
system głośnomówiący, rozmowy<br />
wewnętrzne oraz regulację głośności<br />
i jasności obrazu. Wybrać można pomiędzy<br />
modelem montowanym natynkowo lub<br />
podtynkowo. Niektórzy producenci oferują<br />
możliwość dopasowania koloru obudowy<br />
unifonu do stylistyki pomieszczenia.<br />
Fot. 4.<br />
Fot.: Archiwum redakcji<br />
Unifon w mieszkaniu współpracujący<br />
z panelem z fot. 3<br />
Unifony<br />
Podstawowy podział dzieli unifony na urządzenia<br />
z słuchawką i głośnomówiące. Dzięki<br />
unifonowi z słuchawką rozmowa jest<br />
prowadzona dyskretnie. Dużym uznaniem<br />
cieszą się unifony głośnomówiące z wbudowanymi<br />
przyciskami wywoławczymi,<br />
mikrofonem i głośnikiem. Wiele urządzeń<br />
wyposaża się w dodatkowe przyciski, które<br />
mogą być użyte np. do załączania oświetlenia<br />
czy uruchamiania mechanizmu otwierania<br />
drzwi.<br />
Nowoczesne unifony są w stanie współpracować<br />
z dodatkowymi sygnalizatorami<br />
optycznymi i akustycznymi, dzięki którym<br />
sygnał dzwonka jest przekazywany<br />
do dalszych miejsc budynku lub posesji.<br />
Można zróżnicować dźwięki dzwonka, co<br />
pozwoli na identyfikowanie źródła wywołania.<br />
Do wyboru są obudowy natynkowe<br />
i podtynkowe.<br />
Niektóre modele domofonów umożliwiają<br />
prowadzenie rozmowy pomiędzy<br />
panelem rozmownym a telefonem komórkowym.<br />
Używając klawiatury telefonu<br />
komórkowego, można również otworzyć<br />
furtkę.<br />
Wideounifony<br />
W zaawansowanych modelach wideounifonów<br />
stosuje się pojemnościowe przyciski<br />
dotykowe, a więc obsługa odbywa<br />
się poprzez dotknięcie odpowiedniej ikony<br />
na ekranie, pozwalając na przyjmowanie<br />
rozmów, dezaktywację dzwonka<br />
oraz otwieranie furtki (drzwi) czy bramy.<br />
W niektórych rozwiązaniach przewidziano<br />
funkcję samoczynnego otwierania<br />
drzwi, która sprawdzi się np. w przychodniach<br />
lekarskich. Ważny jest przy tym<br />
wyższy poziom czułości wideounifonu,<br />
a więc osoba dzwoniąca nie musi znajdować<br />
się bardzo blisko mikrofonu.<br />
Odpowiednie urządzenie można wybrać<br />
pod kątem obsługi urządzeń inteligentnego<br />
budynku wymieniających dane w magistrali<br />
KNX/EIB. Jako wyposażenie dodatkowe<br />
można uwzględnić czytnik linii<br />
papilarnych, czy czytnik kart zbliżeniowych.<br />
Przydatne rozwiązanie stanowi<br />
możliwość połączenia równoległego<br />
kilku terminali wideo. Funkcje sterujące<br />
pozwolą na zaprogramowanie sekwencji,<br />
w której np. otwarcie drzwi spowoduje<br />
załączenie światła lub ogrzewania.<br />
Wyświetlacz można dostosować do indywidualnych<br />
preferencji użytkownika.<br />
Fot.: GIRA<br />
Fot.: GIRA<br />
Fot.: GIRA<br />
Fot. 5.<br />
Panel domofonowy w stylistyce elektroinstalacyjnego<br />
osprzętu ramkowego<br />
Fot. 6. Terminal wideo Fot. 7. Funkcjonalny i elegancki wideounifon<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
57
ZABEZPIECZENIA<br />
Budynków<br />
Fot.: JUNG<br />
Fot. 8.<br />
Rozwiązania firmy Jung<br />
Panele wewnętrzne mogą komunikować się<br />
ze sobą. Oprócz tego przewiduje się funkcję<br />
kalendarza, dyktafonu, ramki elektronicznej<br />
oraz odtwarzacza multimedialnego. Obraz<br />
może być wywołany na żądanie użytkownika.<br />
Reguluje się rozdzielczość obrazu,<br />
poziom głośności rozmowy i dzwonka oraz<br />
nasycenie barw i jasności.<br />
Dzięki specjalnym urządzeniom jest możliwe<br />
wykorzystanie telewizora do realizowania<br />
funkcji wideo. Wraz z próbą nawiązania<br />
połączenia w telewizorze załącza się funkcja<br />
„obraz w obrazie” i zostanie wyświetlony<br />
obraz z kamery.<br />
Urządzenia dodatkowe<br />
Warto zwrócić uwagę na specjalne rozdzielacze<br />
wideo będące aktywnymi komponentami<br />
dopasowania mocy i wzmocnienia sygnału<br />
wideo w domofonie. Tym sposobem<br />
zyskuje się możliwość rozdzielenia sygnału<br />
wideo bramofonów i bramek domofonowych<br />
IP na unifony.<br />
Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />
wzmacnianie pozwalające na podwojenie<br />
długości przewodu i liczby użytkowników<br />
instalacji domofonowej. Urządzenia tego<br />
typu są nieodzownym elementem instalacji,<br />
w których wymagane jest zastosowanie<br />
długich przewodów. Wzmacniacz może pracować<br />
w trybie regeneracyjnym, co pozwala<br />
na zwiększenie długości przewodu. Z kolei<br />
w trybie podziału jest możliwe prowadzenie<br />
kilku rozmów za pomocą jednego systemu.<br />
Specjalne wzmacniacze oferuje się pod kątem<br />
zwiększenia mocy sygnału wideo. Tym<br />
sposobem sygnał wideo osiąga poziom,<br />
który jest wymagany na wejściu określonej<br />
magistrali. Kluczową rolę odgrywa przy<br />
tym kompensowanie tłumienia i rezystancji<br />
przewodów. Interesujące rozwiązanie<br />
stanowią multipleksery, które łączą sygnały<br />
wideo, bramek domofonowych do kamery<br />
oraz bramek domofonowych IP. Multiplekser<br />
wizyjny przetwarza sygnały z kilku kamer.<br />
Na rynku oferowane są bramki domofonowe<br />
do kamery. Tym sposobem za pomocą przewodu<br />
dwużyłowego jest możliwe włączenie<br />
kamery analogowej do systemu domofonowego.<br />
Kilka bramek może być połączonych<br />
w gwiazdę lub szeregowo.<br />
W przypadku gdy nie ma możliwości poprowadzenia<br />
instalacji elektrycznej, można<br />
skorzystać z urządzeń technologii bezprzewodowej.<br />
Jak wybrać?<br />
Nie ma wątpliwości, co do tego, że zarówno<br />
domofon jak i wideofon powinien być<br />
ściśle dobrany do potrzeb użytkowników<br />
urządzenia. Jednak warto zadbać o model,<br />
który w razie potrzeby można rozbudować.<br />
Już na etapie wyboru systemu trzeba<br />
zwrócić uwagę na sposób podłączenia<br />
elektrycznego. Odpowiednie elementy instalacyjne<br />
warto już przewidzieć podczas<br />
budowy domu lub w czasie generalnego<br />
remontu. Wybór wideofonu powinien<br />
uwzględniać sposób zasilania. Stąd też,<br />
jeżeli przewody przeznaczone do połączenia<br />
monitora i kamery doprowadzone<br />
są do rozdzielnicy elektrycznej, warto nabyć<br />
wideofon z zewnętrznym zasilaczem,<br />
który można zamontować na szynie DIN.<br />
Jeżeli do monitora doprowadzone jest napięcie<br />
230 V, to warto skorzystać z monitora<br />
z wbudowanym zasilaczem.<br />
Wybierając domofon, trzeba zorientować<br />
się, czy zastosowano podzespoły elektroniczne<br />
odpowiednio wysokiej jakości.<br />
Co prawda budowa typowego domofonu<br />
nie jest skomplikowana, bowiem zawiera<br />
wzmacniacz akustyczny z tranzystorem<br />
i układem scalonym z dołączonymi do wejścia<br />
i wyjścia głośnikami dynamicznymi,<br />
to jednak od klasy zastosowanych podzespołów<br />
zależy trwałość i jakość dźwięku.<br />
Instalując domofon, należy zadbać o to, aby<br />
miejsce montażu nie było narażone na bez-<br />
Fot.: JUNG<br />
Fot. 9.<br />
Modułowy wideounifon w potrójnej<br />
ramce osprzętowej<br />
58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
ZABEZPIECZENIA<br />
Budynków<br />
Fot.: JUNG<br />
REKLAMA<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fot. 10.<br />
Dotykowy wideounifon skonfigurowany do biura podzielonego<br />
na strefy dostępu<br />
pośrednie działanie opadów atmosferycznych i promieni słonecznych,<br />
a przed wyborem wideofonu sprawdzić, w jakich<br />
warunkach środowiskowych i oświetleniowych urządzenie<br />
może pracować, a w jakich będzie pracowało.<br />
Do furtki można wybrać duży lub mały panel. W małych panelach<br />
najczęściej uwzględnia się kamery ukryte. Stąd też<br />
w urządzeniach tego typu jakość obrazu może być nieco gorsza.<br />
Oprócz tego kamery ukryte nie mają możliwości regulowania<br />
kąta widzenia.<br />
Przy wyborze wideofonu trzeba dobrać odpowiednie pole obserwacji.<br />
Jeśli chce się zapewnić odpowiednią widoczność,<br />
konieczne może okazać się zamontowanie dodatkowej kamery.<br />
Standardowa kamera cechuje się kątem widzenia wynoszącym<br />
około 80°.<br />
Nie bez znaczenia pozostają warunki oświetleniowe. Jeżeli<br />
kamera będzie zainstalowana w miejscu o ograniczonym<br />
oświetleniu, należy zamontować panel zewnętrzny nieco<br />
wyżej i skierować kamerę w dół. Problem z oświetleniem<br />
może rozwiązać także zamontowanie dodatkowej kamery<br />
lub oświetlenia zapalającego się wraz z chwilą naciśnięcia<br />
dzwonka.<br />
Damian Żabicki<br />
Wykorzystano materiały firm:<br />
Orno, Jung, Gira, Zamel-Cet, Miwi Urmet<br />
Siedle Basic<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
59
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowości w ofercie automatyki<br />
budynkowej EXTA firmy ZAMEL<br />
System automatyki budynkowej EXTA to kompleksowe rozwiązanie stworzone przez<br />
konstruktorów firmy ZAMEL pozwalające na sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem,<br />
wentylacją oraz wszystkimi elementami instalacji budynkowej.<br />
EXTA doskonale sprawdza się zarówno<br />
w budownictwie jednorodzinnym, jak<br />
i wielorodzinnym, ponadto stosowana jest<br />
z powodzeniem w inwestycjach użyteczności<br />
publicznej, hotelach, szpitalach oraz obiektach<br />
przemysłowych. EXTA odznacza się<br />
prostotą instalacji, dużą intuicyjność rozwiązań<br />
oraz łatwością obsługi. Propozycja firmy<br />
ZAMEL w zakresie automatyki budynkowej<br />
poszerzona została o ponad 20 urządzeń.<br />
Sterowniki rolet<br />
Nowe konstrukcje sterowników rolet dostosowane<br />
są do sterowania napędami zasilanymi<br />
napięciem 230 V lub niskim napięciem<br />
12-24 V. Urządzenia występują w obudowach<br />
przystosowanych do montażu w puszce<br />
elektroinstalacyjnej lub na szynie TH35.<br />
Sterowniki mają wejścia do sterowania lokalnego<br />
oraz centralnego. Sterowanie lokalne<br />
może być prowadzone za pomocą przycisku<br />
pojedynczego lub podwójnego. Urządzenia<br />
są przystosowane do współpracy z systemami<br />
alarmowymi – po podaniu na stałe sygnału<br />
na zaciski centralne sterujące zamykaniem<br />
rolet (poprzez centralę alarmową) sterowniki<br />
zamykają rolety i blokują możliwość ich otworzenia<br />
do czasu, gdy centrala alarmowa<br />
nie zdejmie sygnału z zacisków sterujących.<br />
Fot. 1. Sterownik rolet SRP-04 Fot. 2. Przekaźnik bistabilny dopuszkowy<br />
typu PBP-04<br />
Sterowniki umożliwiają sterowanie grupowe<br />
przy zastosowaniu separatorów wejść typu<br />
SEM-01 (rys. 1).<br />
Przekaźniki bistabilne<br />
Oferta przekaźników bistabilnych poszerzyła<br />
się o 3 nowe konstrukcje: przekaźnik bistabilny<br />
dopuszkowy typu PBP-04 (rys. 2), przekaźnik<br />
bistabilny 2-polowy typu PBM-07 (rys. 4)<br />
oraz przekaźnik bistabilny sekwencyjny typu<br />
PBM-06 (rys. 3). Przekaźnik bistabilny dopuszkowy<br />
pozwala na sterowanie za pomocą<br />
przycisków (również podświetlanych diodą<br />
LED) obwodem wyjściowym o maksymalnym<br />
obciążeniu 10 A. Urządzenie umożliwia<br />
sterowanie obwodami świetlnymi tradycyjnymi,<br />
halogenowymi oraz LED. Kompaktowa<br />
obudowa zapewnia łatwą i szybką instalację<br />
w puszce elektroinstalacyjnej 60 mm.<br />
Przekaźnik bistabilny 2-polowy ma dwa<br />
skonfigurowane równolegle wyjścia przekaźnikowe.<br />
Montowany jest na szynie<br />
TH35. Urządzenie po podaniu impulsu sterującego<br />
zmienia stan obydwu wyjść typu<br />
NO/NC na przeciwny. Umożliwia to m.in.<br />
łączne odłączenie zasilania od dwóch różnych<br />
obwodów lub całkowicie bezpieczne<br />
odłączenie źródła światła z instalacji (jednoczesne<br />
odłączenie przewodu fazowego oraz<br />
neutralnego w tym samym czasie).<br />
Przekaźnik bistabilny sekwencyjny typu PBM-06<br />
pozwala na sterowanie niezależne dwoma ob-<br />
Fot. 3.<br />
Przekaźnik<br />
bistabilny<br />
sekwencyjny<br />
typu PBM-06<br />
Fot. 4.<br />
Przekaźnik<br />
bistabilny<br />
2-polowy typu<br />
PBM-07 Fot. 5. Tryby pracy przekaźnika bistabilnego sekwencyjnego typu PBM-06<br />
60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 6.<br />
Programator astronomiczny<br />
2-kanałowy<br />
ZCM-32<br />
Fot. 7.<br />
Programator astronomiczny<br />
ZCM-32P/U umożliwiający przenoszenie<br />
ustawień za pomocą<br />
zewnętrznej kości pamięci<br />
Fot. 8.<br />
Automatyczny przełącznik<br />
faz APM-20<br />
Fot. 9.<br />
Przekaźnik czasowy<br />
do rozruchu silników<br />
typu gwiazda-trójkąt<br />
PCM-08<br />
wodami świetlnymi wg ściśle ustalonego algorytmu<br />
przełączeń. Za pomocą potencjometru obrotowego<br />
wybierany jest tryb pracy urządzenia.<br />
Dostępne tryby pracy prezentuje rysunek 5.<br />
Programatory astronomiczne<br />
2-kanałowe<br />
Programatory astronomiczne, np. ZCM-32<br />
(rys. 6) służą do sterowania oświetleniem w zależności<br />
od godzin wschodu i zachodu słońca.<br />
Urządzenie ma dwa wyjścia przekaźnikowe.<br />
Każde z nich może pracować z inną korekcją<br />
czasową dotyczącą godziny uruchomienia oraz<br />
wyłączenia oświetlenia, a także umożliwia<br />
ustawienie osobnej przerwy nocnej. Dodatkowo<br />
programator astronomiczny ZCM-32P/U<br />
(rys. 7) pozwala na zasilenie napięciem w zakresie<br />
24-230 V AC. Urządzenie ma także<br />
możliwość przenoszenia ustawień za pomocą<br />
zewnętrznej kości pamięci na inne programatory.<br />
Takie rozwiązanie ułatwia proces programowania<br />
i konfiguracji urządzenia.<br />
Fot. 10. Przekaźnik zalania<br />
PZM-20<br />
Fot. 11. Ściemniacz oświetlenia<br />
DIM-30<br />
Automatyczny przełącznik faz APM-20<br />
Automatyczny przełącznik faz typu APM-<br />
20 (rys. 8) to uproszczona wersja automatycznego<br />
przełącznika faz typu APM-10.<br />
Urządzenie ma fabrycznie skonfigurowane<br />
optymalne ustawienia i reaguje w przypadku<br />
spadku napięcia lub zaniku napięcia<br />
na danej fazie, zapewniając stałe zasilanie<br />
obwodów jednofazowych.<br />
Przekaźnik czasowy do rozruchu<br />
silników typu gwiazda-trójkąt PCM-08<br />
Przekaźnik czasowy PCM-08 (rys. 9)<br />
w postaci przełącznika gwiazda/trójkąt służy<br />
do sterowania procesem rozruchu silnika,<br />
przełączając po odliczeniu nastawionych<br />
czasów uzwojenia silnika z konfiguracji<br />
gwiazdy w trójkąt. Urządzenie ma kompaktową,<br />
1-modułową obudowę. Panel przedni<br />
ma potencjometry służące do nastawy czasu<br />
pracy w układzie gwiazdy i czasu przełączania<br />
przekaźnika w układ trójkąta. Diody LED<br />
informują o stanie urządzenia.<br />
Przekaźnik zalania z kontrolą<br />
trzech poziomów cieczy<br />
Przekaźnik zalania z kontrolą trzech poziomów<br />
cieczy PZM-20 (rys. 10) pozwala<br />
na automatyczne regulowanie pracy<br />
pomp i utrzymywanie cieczy na zadanym<br />
poziomie. Dzięki zastosowaniu czujników<br />
2-przewodowych poszczególne sondy<br />
można łączyć ze sobą i dopasowywać się<br />
do różnych kształtów zbiorników. Potencjometr<br />
obrotowy pozwala na dopasowanie<br />
się do różnej przewodności cieczy występującej<br />
w zbiorniku. Definiuje on czułość<br />
urządzenia.<br />
Ściemniacz oświetlenia – uniwersalny<br />
Urządzenie DIM-30 (rys. 11) pozwala<br />
na ściemnianie oświetlenia tradycyjnego,<br />
halogenowego oraz LED ściemnialnego,<br />
zasilanego za pomocą napięcia 230 V AC.<br />
Urządzenie ma dwa wejścia dedykowane służące<br />
do podłączenia przycisku podwójnego.<br />
Każde z wejść realizuje odrębnie rozjaśnianie<br />
oraz ściemnianie oświetlenia. Trzecie wejście<br />
umożliwia podłączenie przycisku pojedynczego<br />
oraz sterowanie oświetleniem za pomocą<br />
pojedynczego przycisku. Dodatkowo urządzenie<br />
ma wejście na potencjometr obrotowy,<br />
przez co możliwe jest płynne regulowanie<br />
oświetlenia za pomocą potencjometru.<br />
Na panelu przednim urządzenia znajdują się<br />
dwa potencjometry. Pozwalają one na ustalenie<br />
dynamiki procesu rozjaśniania – w jakim<br />
czasie oświetlenie ma osiągać poziom maksymalny.<br />
Drugi potencjometr pozwala na nastawę<br />
minimalnej wartości, do jakiej możliwe<br />
jest przyciemnienie oświetlenia. Takie<br />
rozwiązanie ułatwia współpracę ściemniacza<br />
z różnymi źródłami oświetlenia.<br />
Moduł programowania PP1<br />
Moduł PP1 pozwala na zaprogramowanie<br />
pamięci przenośnych stosowanych w programatorach<br />
serii ZCM-XXP/U za pomocą dedykowanego<br />
oprogramowania na komputer<br />
PC. Urządzenie dostarczane jest wraz z darmowym,<br />
prostym oprogramowaniem konfiguracyjnym.<br />
Moduł stanowi niezastąpioną pomoc<br />
dla każdego instalatora w przypadku bardziej<br />
skomplikowanych instalacji zawierających<br />
większą liczbę programatorów.<br />
Na podstawie materiałów firmy ZAMEL<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
61
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Listwy i kanały elektroinstalacyjne<br />
Systemy listew i kanałów elektroinstalacyjnych to wygodne i skuteczne rozwiązanie<br />
w prowadzeniu instalacji elektrycznych wszędzie tam, gdzie kładziony jest nacisk na<br />
możliwość łatwego i szybkiego doprowadzania zasilania oraz mediów. Dotyczy to szczególnie<br />
instalacji, o których wiemy, że będą rozbudowywane lub modyfikowane.<br />
Fot. 1.<br />
Listwy i kanały kolorowe<br />
Fot. 2.<br />
Listwy z folią<br />
Systemy te są niezwykle praktyczne także<br />
z innego powodu – dają możliwość<br />
dotarcia do przewodów i ingerencji<br />
w ich przebieg bez konieczności uszkadzania<br />
ścian. Jest to szczególnie przydatne<br />
w obiektach biurowych, obiektach<br />
użyteczności publicznej (szkoły, szpitale,<br />
urzędy), obiektach przemysłowych<br />
oraz w budownictwie mieszkaniowym<br />
i pomieszczeniach gospodarczych.<br />
Firma Kopos Elektro PL ma w swoim<br />
portfolio szeroki wybór listew i kanałów<br />
elektroinstalacyjnych o różnym przeznaczeniu,<br />
rozmiarach oraz właściwościach.<br />
Większość z nich (a w przyszłości wszystkie)<br />
dostarczana jest w specjalnej niebieskiej folii<br />
ochronnej, która zabezpiecza listwy przed<br />
uszkodzeniami podczas transportu oraz montażu.<br />
Folia jest bardzo łatwa do usunięcia już<br />
po zakończeniu montażu.<br />
Listwy i kanały produkcji Kopos spełniają<br />
wymagania próby odporności na rozszerzanie<br />
płomienia. Ich montaż zalecany jest<br />
na i w materiałach budowlanych o klasie<br />
62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 4.<br />
Fot. 5.<br />
Listwy i kanały<br />
Listwa LP35 z nośnikiem osprzętu PNLP<br />
Kanał PK 210x70<br />
reakcji na ogień A1 do F. Są one odporne<br />
na korozję oraz agresywne oddziaływanie<br />
środowiska chemicznego. Część z nich<br />
(LHD 20X10; LHD 20X20; LHD 40X20;<br />
LHD 40X40; EKD 80X40; PK 110X70;<br />
PK90X55 D) wyprodukowana jest z materiału<br />
bezhalogenowego, co jest szczególnie<br />
ważne w przypadku wyboru listew i kanałów<br />
do montażu w pomieszczeniach użyteczności<br />
publicznej.<br />
Do wykonania instalacji w pomieszczeniach<br />
mieszkalnych przewidziano tzw.<br />
małe listwy (LV, LH) opatrzone taśmą<br />
samoprzylepną, a także listwy podłogowe<br />
nadające się zarówno do podłóg pływających,<br />
jak i klasycznych wykładzin<br />
(LP 35). W mieszkaniach zastosowanie<br />
może znaleźć także listwa obła LO do montażu<br />
przewodów na podłodze – listwa ta ma<br />
wysoką odporność na nacisk. Często stosowane<br />
są także w tym przypadku listwy kanciaste<br />
LH i LHD wykorzystywane głównie<br />
na ścianach do doprowadzenia przewodów<br />
do gniazd wtyczkowych lub wyłączników.<br />
Planując prowadzanie instalacji elektrycznej<br />
za pomocą listew lub kanałów i dokonując<br />
ich wyboru, należy najpierw określić, co<br />
będzie wygodniejsze dla instalatora i użytkownika:<br />
instalacja podłogowa, naścienna<br />
czy parapetowa. Niezbędne jest także określenie,<br />
jak duża powinna być pojemność kanałów<br />
oraz jaką liczbę punktów elektrycznych<br />
dana instalacja będzie obejmowała.<br />
Kanały i listwy produkcji Kopos wyposażone<br />
są w rowki umożliwiające wsunięcie<br />
przegród służących do rozdzielenia wewnętrznej<br />
przestrzeni kanałów, a tym samym<br />
do wygodniejszego układania i grupowania<br />
kabli i przewodów. Ponadto kanały typu<br />
LP 80X25, LPK 80X25, PK 120X55 D;<br />
PK 160X65 D; PK 210X70 D mają dwie<br />
lub trzy komory. Umożliwia to prowadzenie<br />
przewodów elektrycznych, telefonicznych,<br />
antenowych lub komputerowych w jednym<br />
kanale, ale w wydzielonych komorach, co<br />
z kolei wpływa na oszczędność czasu oraz<br />
materiałów.<br />
Jeśli planujemy instalację z dużą liczbą<br />
punktów elektrycznych oraz zależy nam<br />
na poprowadzeniu różnych rodzajów instalacji<br />
w jednym kanale (pomieszczenia<br />
biurowe, open space, szkoły, szpitale etc.),<br />
warto wybrać duże kanały parapetowe typu<br />
PK. Kanały PK mają podwójne ścianki zapewniające<br />
wysoką odporność mechaniczną<br />
i trwałość. Wymienne osłony kanału można<br />
z łatwością nakładać po zakończeniu montażu,<br />
przykrywając nawet mniej dokładnie<br />
przycięte obrzeża.<br />
Ofertę Kopos w asortymencie listew oraz<br />
kanałów uzupełniają puszki osprzętowe<br />
oraz nośniki osprzętu, kanały ekranujące,<br />
a także zaciski kanału ekranującego. Do<br />
każdego typu listwy czy kanału przyporządkowanych<br />
jest wiele rodzajów pokryw<br />
(końcowa, łącząca, odgałęźna, narożna,<br />
przepustowa).<br />
Jeśli potrzebne są kanały do rozdzielnic,<br />
warto przyjrzeć się kanałom typu RK<br />
oraz RK SF. Kanały tego typu zapewniają<br />
przejrzyste prowadzenie przewodów oraz<br />
zwiększają bezpieczeństwo eksploatacji<br />
rozdzielnic i sterownic elektrycznych.<br />
W ostatnim czasie Kopos poszerzył swoją<br />
ofertę o gniazda modułowe Quadro 45x45<br />
Fot. 6.<br />
Fot. 7.<br />
Fot. 8.<br />
Fot. 9.<br />
Kanał PK 210 x 70 D z akcesoriami<br />
Listwa LHD 50 x 20 (z przegrodami i bez)<br />
Puszki listwowe<br />
Kanał do rozdzielnic RK<br />
(ze stykiem ochronnym, z przesłonami,<br />
schuko) produkowanych specjalnie do<br />
kanałów PK 210X70; PK 160X65 D;<br />
PK 120X55 D; PK 90X55 D oraz do kanału<br />
PK 110X70 D (przy montażu wraz z puszką<br />
Kopobox mini P). Gniazda instaluje się<br />
metodą zatrzaskową, można je instalować<br />
w sposób ciągły.<br />
www.kopos.pl<br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
63
KOMPLETNA OFERTA SYSTEMÓW I ELEMENTÓW STEROWANIA DO BUDYNKÓW<br />
DOMAT PRZEDSTAWIA NOWĄ SERIĘ REGULATORÓW<br />
Z DOSTĘPEM PRZEZ INTERNET<br />
Domat Control System to firma oferująca szeroką<br />
gamę produktów oraz rozwiązań systemowych<br />
w dziedzinie sterowania budynkami, zarządzania<br />
energetycznego oraz techniki pomiarowej<br />
i regulacyjnej. Firma kładzie nacisk na nowoczesne<br />
technologie i standardy łączności, zdalny dostęp<br />
do urządzeń, niezawodność i elastyczność:<br />
reaguje szybko na oczekiwania klientów, co przy<br />
dzisiejszych projektach stanowi podstawowy<br />
warunek ich pomyślnej realizacji. Na każdym<br />
poziomie systemu stosujemy standardowe i otwarte<br />
protokoły komunikacyjne, sygnały i interfejsy. Dzięki<br />
temu nasz system ma zastosowanie w szerokim<br />
zakresie rozwiązań zintegrowanych.<br />
W tym roku wprowadziliśmy stacje procesowe<br />
serii mark, oferujące elastyczność swobodnego<br />
programowania na poziomie modułów I/O.<br />
Dzięki nowoczesnym technologiom możemy<br />
w ramach tej nowej serii zaoferować kompaktowe<br />
regulatory IMIO100 (16 I/O) i ICIO205 (30 I/O)<br />
z interfejsami Ethernet i RS485. Do większych<br />
układów przeznaczona jest stacja markMX z 88<br />
I/O. Kompaktowe stacje zawierają jednostkę<br />
sterującą oraz moduły wejścia-wyjścia w jednej<br />
obudowie, co ułatwia instalację. Równocześnie<br />
można je rozszerzać o standardowe moduły I/O,<br />
podłączone do interfejsu RS485. Wszystkie stacje<br />
posiadają serwer internetowy do wizualizacji.<br />
Typ Wyświetlacz RS232 RS485 I/O Inne Moc<br />
IMIO100 nie – – 16 *<br />
IMIO105 nie – 1 16 większy RAM **<br />
ICIO200 nie – – 30 *<br />
ICIO205 nie – 1 30 większy RAM **<br />
markMX nie 2 2 88 ***<br />
mark100 nie – 1 – *<br />
mark120 LCD 4x20 – – – *<br />
mark125 LCD 4x20 1 1 – większy RAM **<br />
mark150 nie – – 15 M-Bus *<br />
mark150/485 nie – 1 15 M-Bus *<br />
mark220 LCD 3x16 – 1 – ***<br />
mark320 LCD 3x16 2 2 – ***
PROMOCJA<br />
Strony są w formacie HTML 5, co zapewnia kompatybilność ze wszystkimi<br />
nowoczesnymi przeglądarkami. Interfejs Ethernet służy do programowania<br />
oraz do komunikacji z klientami, takimi jak wizualizacja, przeglądarka www<br />
czy też zewnętrzny program do odczytu danych. Dzięki uwierzytelnieniu<br />
oraz opcjonalnemu szyfrowaniu połączenie nadaje się do przesyłu danych<br />
przez internet, co oprócz innych zastosowań umożliwia zdalne przegrywanie<br />
programów aplikacyjnych. Nie brakuje równocześnie wsparcia dla<br />
serwera proxy, umożliwiającego komunikację stacji również w sieciach,<br />
nieposiadających możliwości mapowania portów (NAT) i dostępu przez VPN.<br />
Stacje bez zintegrowanych wejść i wyjść nadają się do klasycznych układów<br />
sterujących z modułami I/O oraz do użycia jako przetworniki i komunikatory<br />
z możliwością swobodnego programowania. Oferujemy modele z jedną<br />
magistralą RS485 (mark100, mark125, mark220), z dwiema magistralami<br />
RS485 i dwiema RS232 (mark320) oraz z wbudowanym przetwornikiem<br />
M-Bus dla 10 urządzeń pomiarowych (mark150, mark150/485). Stacje<br />
te są idealnym rozwiązaniem w małych układach, takich jak kompaktowe<br />
stacje wymiennikowe, węzły mieszkaniowe, czy też w regulacji pomp ciepła<br />
i małych jednostek wentylacyjnych.<br />
Seria stacji mark to element otwartego systemu sterującego Domat Control<br />
System, a aby zapewnić łatwą integrację z innymi systemami, załączamy<br />
do nich bezpłatnie serwery Modbus RTU i Modbus TCP. Na poziomie<br />
procesowym można zintegrować na przykład termometry, przepływomierze,<br />
liczniki energii elektrycznej i inne (przykładowo przetwornice frekwencji<br />
i pompy ciepła), ponieważ stacje wspierają standardowe protokoły, takie jak:<br />
M-Bus, Modbus RTU / TCP, protokół odczytu liczników energii elektrycznej<br />
IEC 62056-21.<br />
Domat oferuje dodatkowo kompletną paletę czujników i pilotów<br />
z czujnikami temperatury, wilgoci, ciśnienia, natężenia światła, ruchu,<br />
jakości powietrza i stężenia CO2. To wszystko w wersji analogowej<br />
lub skomunikowanej z protokołem Modbus RTU, umożliwiającym łatwą<br />
integrację z różnymi systemami sterowania. Do tej serii zaliczają się również<br />
skomunikowane regulatory grzejników, sufitowych modułów chłodzących<br />
i klimakonwektorów, również z możliwością sterowania silnikami EC<br />
i regulatorami VAV. Dla rozwiązań hotelowych oferujemy również połączenie<br />
z hotelowym systemem rezerwacji.<br />
Na poziomie operatorskim stacje i urządzenia do odczytu pomiarów łączą<br />
się z programem do wizualizacji (SCADA) RcWare Vision, wydajną bazą<br />
danych, lub z usługą zarządzania energetycznego w chmurze. To wszystko<br />
sprawia, że oferta firmy Domat obejmuje oprócz systemów sterowania dla<br />
typowych budynków również rozwiązania dla sieci handlowych, kompleksów<br />
produkcyjnych oraz dystrybutorów energii.<br />
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR W POLSCE:<br />
P&B Sp. z o. o., Szosa Chełmińska 26/610, 87-100 Toruń<br />
+48 606 694 627, patryk@domat-cs.pl<br />
www.domat-cs.pl
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Wydajne sterowanie<br />
– budynki zrównoważone energetycznie wyposażone w LCN<br />
Kto chce zbudować zrównoważony energetycznie budynek, ten nie może obejść się bez<br />
zastosowania systemu do automatyki budynku. Sterowanie lub regulacja ogrzewaniem,<br />
klimatyzacją, oświetleniem i zacienieniem oferuje – obok ogromnego potencjału oszczędnościowego<br />
– także zwiększenie wartości budynku, czego nie należy bagatelizować,<br />
w szczególności gdy budynek jest certyfikowany.<br />
Fot. 1.<br />
Przykład zmiany barwy światła w biurze<br />
Zrównoważenie energetyczne to coś<br />
więcej, niż tylko oszczędzanie energii.<br />
Zrównoważenie energetyczne rozpoczyna<br />
się już na etapie planowania<br />
oraz doboru produktów. Ich wytwórcy<br />
również pracują w sposób zrównoważony<br />
energetycznie i takie cele wdrażają<br />
już na etapie opracowywania koncepcji<br />
swoich towarów. Zwracają przy<br />
tym uwagę na materiały ekologiczne<br />
i podlegające recyklingowi, niewielkie<br />
zużycie energii oraz niskie koszty<br />
konserwacji. Obok czysto ekonomicznych<br />
i ekologicznych aspektów<br />
kolejną ważną kwestią jest włączenie<br />
człowieka i społeczeństwa w planowanie<br />
przedsięwzięcia budowlanego.<br />
Socjokulturowe akcenty podczas planowania<br />
służą do zwiększenia poziomu<br />
akceptacji oraz do poszanowania<br />
wartości przedsięwzięcia budowlanego.<br />
Jest to widoczne m.in. w przypadku<br />
obiektów komercyjnych. Patrząc<br />
np. na amerykańskie biura wielkopowierzchniowe<br />
z lat 60. XX w.,<br />
w których pracownicy pracowali<br />
w małych działach, odcięci od świata<br />
zewnętrznego, dostrzegamy, że nowoczesne,<br />
zrównoważone energetycznie biura obecnych<br />
czasów są dopasowane do życia użytkowników.<br />
Można wręcz rzec: obecnie tworzy<br />
się budynki dla ludzi, zamiast budynków<br />
pod określony cel, w którym człowiek pełni<br />
tylko podrzędną rolę. Koncepcją budowlaną<br />
obejmuje się również takie wartości społeczne<br />
jak integracja, zdrowie, jakość życia,<br />
bezpieczeństwo i mobilność oraz wartości<br />
estetyczno-kulturowe jak aranżacja.<br />
Fot. 2.<br />
Zrównoważenie energetyczne to<br />
koncepcja, w której różne cele można<br />
połączyć w większą całość<br />
Dopiero nowoczesna automatyzacja budynku<br />
wyposażona w takie inteligentne systemy<br />
budowlane jak LCN umożliwia zrównoważone<br />
energetycznie, kompleksowe sterowanie<br />
budynkiem. Słowo „kompleksowe” oznacza<br />
w tym przypadku połączenie ze sobą w sieć<br />
wszystkich funkcji wymaganych do eksploatacji<br />
budynku. Zalicza się do nich ogrzewanie,<br />
klimatyzację, oświetlenie i energię elektryczną<br />
jako główne podstawy, które równocześnie są<br />
czynnikami najbardziej kosztotwórczymi, oraz<br />
powodują emisję CO 2 . Należy zatem minimalizować<br />
emisję gazów cieplarnianych, obniżać<br />
koszty i jednocześnie myśleć o potrzebach<br />
użytkowników.<br />
Oświetlenie<br />
Wybór prawidłowych lamp oraz właściwego<br />
producenta lamp pracującego w sposób zrównoważony<br />
energetycznie to tylko jeden krok<br />
w kierunku aranżacji oświetlenia zgodnie z zasadami<br />
zrównoważenia energetycznego. Układy<br />
sterowania i regulacji optymalizują zużycie<br />
energii, dbają o przestrzeganie norm (np. zasad<br />
technicznych dla stanowisk pracy) i zwiększają<br />
komfort użytkowników budynku. Oświetlenie<br />
powinno być włączane tylko na czas obecno-<br />
66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 3.<br />
Stacja pogodowa LCN-WIH mierzy<br />
oprócz aktualnej prędkości wiatru<br />
także dane natężenie światła docierające<br />
z trzech kierunków świata.<br />
Dzięki temu można różnie sterować<br />
żaluzjami w zależności od ekspozycji<br />
danej części budynku<br />
Tab. 1. Wydajność świetlna typowych źródeł światła<br />
ści osoby w pomieszczeniu. Do tego celu służą<br />
zainstalowane w pomieszczeniu detektory<br />
obecności jak LCN-GBL. W tym detektorze<br />
obecności jest dodatkowo zabudowany czujnik<br />
do pomiaru natężenia światła. Na bazie takich<br />
danych można tworzyć układy regulacji stałego<br />
oświetlenia. W oparciu o aktualny poziom<br />
natężenia oświetlenia w pomieszczeniu lampę<br />
reguluje się w taki sposób, by osiągnięta<br />
została ściśle określona wartość (np. 500 lx).<br />
Natomiast regulacja odbywa się albo za pośrednictwem<br />
modułów LCN-HU lub LCN-DDR<br />
poprzez DALI, albo też za pośrednictwem napięcia<br />
sterującego 0-10 V. Zastosowanie kilku<br />
detektorów obecności pozwala na dalszą optymalizacją<br />
układu regulacji stałego oświetlenia.<br />
W zależności od wielkości pomieszczenia inne<br />
warunki świetlne panują przy oknie, a inne<br />
w części pomieszczenia oddalonej od okna.<br />
Podzielenie oświetlenia na kilka obszarów oraz<br />
obwodów regulujących pozwala na wyrównanie<br />
tej różnicy. Jak dotąd podczas aranżacji<br />
oświetlenia często pomijano następujący ważny<br />
czynnik: badania pokazują, że można polepszyć<br />
dobre samopoczucie człowieka, dopasowując<br />
do przebiegu dnia nie tylko natężenia<br />
światła, ale także barwę światła. Przykładowo<br />
nadając oświetleniu o poranku niższą temperaturę<br />
barwową, w południe – gdy słońce jest<br />
w najwyższym punkcie – zapewniając oświetlenie<br />
z dużym udziałem barwy niebieskiej,<br />
natomiast po południu lub wieczorem nadając<br />
oświetleniu znowu niższą, czerwonawą temperaturę<br />
barwową. Ponieważ pracownicy są<br />
bardziej wydajni, gdy mają dobre samopoczucie,<br />
stąd układ sterowania oświetlenia RGBW<br />
uzyskuje także wyraźne znaczenie komercyjne.<br />
Dzięki technice LED znacznie spadły koszty<br />
kolorowego światła – LCN jest na to przygotowany:<br />
Wszystkie moduły ściemniające (np.<br />
LCN-HU lub LCN-SH) mają 4 kanały do sterowania<br />
poszczególnych kanałów barwowych.<br />
Kolejnym „miękkim” aspektem jest zmniejszanie<br />
zanieczyszczenia świetlnego, w celu niezakłócania<br />
zwykłego zachowania zwierząt i owadów.<br />
Podczas nocy w lecie każde oświetlenie<br />
uliczne działa jak jasne słońce. Trzeba wręcz<br />
podkreślić, że sytuacji, w której co pięć sekund<br />
ćma zderza się z lampą, nie można określić jako<br />
„naturalnej”.<br />
Dlatego też już na etapie planowania należy<br />
określić, które lampy są bezwzględnie konieczne<br />
w ciemności, a które można wyłączyć w nocy.<br />
Również i wybór właściwego typu lamp ma<br />
kluczowe znaczenie. Prawidłowy kąt padania<br />
światła lub powierzchnia oświetlana powinny<br />
być dokładnie takie, jak wymagają tego np.<br />
przepisy bezpieczeństwa. Detektory obecności<br />
lub czujniki ruchu przesyłają zebrane informacje<br />
do magistrali. W ten sposób światło będzie<br />
włączane zgodnie z zapotrzebowaniem. Także<br />
i funkcje programatora czasowego mogą pomóc<br />
w ograniczeniu zanieczyszczenia świetlnego.<br />
Ochrona przeciwsłoneczna<br />
Należy znaleźć odpowiedni kompromis: korzystanie<br />
ze światła słonecznego pozwala<br />
Typ<br />
Moc [W]<br />
Wydajność świetlna<br />
[lm/W]<br />
Świeca ok. 50 0,1<br />
Żarówka 60 10<br />
Halogen 50 15<br />
Lampa fl uorescencyjna wyposażona<br />
w stateczniki konwencjonalne (KVG)<br />
55 80<br />
Lampa fl uorescencyjna wyposażona<br />
w stateczniki elektroniczne (EVG)<br />
50 100<br />
Dioda elektroluminescencyjna (LED) do 5 50-140<br />
Wysokoprężna lampa sodowa od 50 wzwyż 100-150<br />
Fot. 4.<br />
Układy automatycznej regulacji są<br />
bardziej wydajne energetycznie.<br />
Mimo to nie można pomijać życzeń<br />
użytkownika. Przykładowo temperaturę<br />
w pomieszczeniu można<br />
ustawiać manualnie na panelu<br />
szklanym z serii LCN-GT<br />
w naturalny sposób oszczędzać energię, a także<br />
ją wykorzystywać. To, co sprawia radość<br />
zwolennikowi fotowoltaiki, jest zmartwieniem<br />
technika klimatyzacji. Na skutek wysokiego<br />
udziału promieniowania podczerwonego pomieszczenia<br />
wystawione na bezpośrednie działanie<br />
słońca silnie się nagrzewają. A dodatkowo<br />
użytkownicy pomieszczenia niepotrzebnie są<br />
oślepiani przez światło. Także i specjalne szyby<br />
nie potrafią w 100% odfiltrować promieni<br />
podczerwonych, zaś problem z oślepianiem<br />
pozostaje nierozwiązany. Pomoc oferuje inteligentnie<br />
sterowany system ochrony przeciwsłonecznej<br />
– przykładowo z wykorzystaniem<br />
żaluzji.<br />
Stacja pogodowa LCN-WIH może mierzyć<br />
oprócz aktualnego natężenia światła także<br />
i temperaturę, a za pomocą sygnału GPS aktualny<br />
czas. Dzięki temu pojawiają się rożne opcje<br />
sterowania żaluzji. W oparciu o temperaturę<br />
oraz aktualne natężenie światła można podnosić<br />
lub opuszczać żaluzje. Ważne jest przy<br />
tym uwzględnienie temperatury, aby w zimie<br />
wykorzystywać do celów grzewczych promieniowanie<br />
podczerwone słońca. Dzięki temu,<br />
że stacja pogodowa wyposażona jest w trzy<br />
czujniki mierzące natężenie światła na wschodzie,<br />
zachodzie i południu, można sterować<br />
rożnymi obszarami budynku w różny sposób.<br />
Na przykład rano, gdy słońce jest na wschodzie,<br />
można zacienić tylko wschodnią cześć<br />
budynku, podczas gdy pozostałe części będą<br />
wykorzystywać światło dzienne. A w ciągu<br />
dnia przed promieniami słonecznymi chroniona<br />
będzie najpierw południowa część budynku,<br />
a potem jego zachodnia część.<br />
Wadą ochrony przeciwsłonecznej jest odcięcie<br />
widoku na zewnątrz budynku po opuszczeniu<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
67
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
żaluzji i konieczność sztucznego oświetlania<br />
pomieszczenia. Z perspektywy energetycznej<br />
należy znaleźć kompromis pomiędzy oszczędnością<br />
wynikającą ze zmniejszonej mocy klimatyzacji<br />
oraz większym zużyciem energii<br />
na skutek korzystania z oświetlenia sztucznego.<br />
Ważne jest w tym przypadku, a także w pozostałym<br />
układzie sterowania budynkiem, by nie<br />
narzucać wszystkiego użytkownikowi: w każdym<br />
przypadku powinna istnieć możliwość<br />
sterowania żaluzjami ręcznie bądź za pomocą<br />
szklanych paneli z serii LCN-GT.<br />
Może się dla przykładu zdarzyć, że natężenie<br />
światła na zewnątrz będzie poniżej wartości<br />
żądanej – zatem żaluzje będą podniesione – ale<br />
na skutek odbić światła w oknie sąsiedniego<br />
domu osoby w pomieszczeniu będą oślepiane.<br />
Ewentualnie użytkownik lub mieszkaniec<br />
pomimo automatycznie opuszczonych żaluzji<br />
chciałby zerknąć, co się dzieje na zewnątrz.<br />
Ogrzewanie<br />
Wszystkie moduły LCN dysponują rozbudowanym<br />
systemem przetwarzania analogicznych<br />
wartości pomiarowych w oparciu<br />
o 12 zmiennych, formuły, obrazy wartości<br />
średnich, regulatory, rejestry wartości progowych<br />
itp. Dzięki temu każdy pojedynczy<br />
moduł inteligentny LCN może równocześnie<br />
sterować 6 obwodami regulacyjnymi<br />
i przekazywać wartości do innych modułów,<br />
do programu wizualizacyjnego i do obcych<br />
systemów.<br />
LCN umożliwia powiązanie ze sobą wszystkich<br />
części składowych koniecznych do eksploatacji<br />
ogrzewania. Czujniki ustalają aktualne wartości<br />
jak np. temperaturę na wejściu i na powrocie<br />
ogrzewania. A za pomocą przetwornika analogowo-cyfrowego<br />
dane te zostaną przygotowane<br />
i przesłane do magistrali celem dalszego<br />
wykorzystania. Pojedynczy moduł LCN-HU<br />
Fot. 5.<br />
może przejąć sterowanie palnika oraz sterować<br />
prędkością obrotową pomp elektronicznych<br />
w zależności od odbioru ciepła. Wartości żądane<br />
dopasowywane są dynamicznie w oparciu<br />
o parametryzację przeprowadzoną w programie<br />
LCN-PRO. Użytkownik może jednak<br />
ciągle wpływać na wartości żądane za pomocą<br />
aplikacji LCN-GVS.<br />
Takie części składowe układu jak pompy mogą<br />
wysyłać także komunikaty zwrotne do magistrali.<br />
W razie wystąpienia błędu pracownicy<br />
mogą szybko i prosto być o tym poinformowani<br />
za pomocą komunikatu typu push wyświetlanego<br />
na smartfonie. Istnieje również<br />
możliwość zintegrowania instalacji grzewczej<br />
sterowanej przez LCN z nadrzędnymi systemami<br />
sterowania jak BACnet, Modbus lub OPC.<br />
Sprzężenie odbywa się za pomocą Globalnego<br />
Systemu Wizualizacji (LCN-GVS). Dane zgromadzone<br />
w budynku mogą być wykorzystywane<br />
w dalszym zakresie, co umożliwia powstanie<br />
kompleksowego systemu obejmującego<br />
wszystkie ważne części składowe budynku.<br />
Ogrzewanie lub chłodzenie ma podobnie jak<br />
w przypadku oświetlenia odbywać się tylko<br />
Zrównoważanie energetyczne oraz ochrona środowiska są oczywistością<br />
również i dla produktów firmy ISSENDORF KG. Następujące punkty<br />
zostały już wdrożone:<br />
• opakowania kartonowe produktów są wykonane ze skrobi kukurydzianej,<br />
• brak stosowania takich materiałów jak tantal, które zostały wyprodukowane<br />
w nieludzkich warunkach,<br />
• transformatory są przewidziane dla wyższego napięcia wejściowego<br />
(> 230 V), dzięki czemu występują mniejsze straty magnetyczne,<br />
a transformatory pracują bardziej wydajnie,<br />
• wszystkie podzespoły opracowano pod kątem maksymalnej wydajności<br />
i oferują najwięcej funkcji w przeliczeniu na jeden wat.<br />
Czujniki LCN-GRT (po lewej) i LCN-GBL (po prawej) utrzymane w stylu paneli szklanych<br />
LCN służą do pomiaru temperatury, wykrywania obecności osób i pomiaru<br />
natężenia światła<br />
wówczas, gdy ktoś przebywa w pomieszczeniu.<br />
Jeśli zainstalowano w pomieszczeniu detektory<br />
obecności, które włączają oświetlenie<br />
w przypadku obecności osoby, to dane te można<br />
oczywiście wykorzystać również do sterowania<br />
ogrzewaniem. Panele z serii LCN-GT lub panel<br />
LCN-GRT (szklany czujnik temperatury)<br />
ustalają aktualną temperaturę w pomieszczeniu.<br />
Sterowanie grzejników odbywa się za pomocą<br />
elektrozaworów C.O. jak LCN-AVN lub<br />
LCN-AVC. LCN-AVN to prosty elektrozawór<br />
nadający się do sterowania pomieszczeniami,<br />
w których jest tylko jeden grzejnik. Natomiast<br />
LCN-AVC jest sterowany sygnałem 0-10 V<br />
i kalibruje się samoczynnie. Dzięki temu także<br />
i większe pomieszczenia, w których jest zainstalowanych<br />
kilka grzejników, można sterować<br />
z dokładnością do jednego stopnia.<br />
Zalety są oczywiste: pełna elastyczność, mniejsze<br />
nakłady na okablowanie i maksymalna wydajność<br />
energetyczna.<br />
Wnioski<br />
Ten, kto obecnie planuje budowę budynku, nie<br />
może obejść się bez wykorzystania chociażby<br />
w niewielkim stopniu koncepcji z rozległej<br />
dziedziny zrównoważenia energetycznego. Zużycie<br />
energii można zoptymalizować poprzez<br />
zastosowanie automatyzacji budynku. Pozwala<br />
ona na obniżenie kosztów eksploatacji budynku,<br />
a zainwestowane nakłady ulegają szybkiej<br />
amortyzacji. Należy wszakże pamiętać, że profesjonalnie<br />
zautomatyzowany budynek nie jest<br />
jeszcze gwarantem otrzymania certyfikatu (np.<br />
DGNB lub LEED) zrównoważonego budynku.<br />
By go uzyskać, należy połączyć ze sobą i wdrożyć<br />
cele ekologiczne, ekonomiczne i społeczne.<br />
Tomasz Lipski<br />
LCN POLSKA<br />
68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Multimetry – przybywa atutów<br />
Multimetr cyfrowy to jeden z podstawowych elementów wyposażenia każdego elektryka,<br />
elektronika, automatyka, czy nawet mechanika samochodowego. To wielofunkcyjne urządzenie<br />
pozwala na dokonywanie pomiarów wielu wielkości elektrycznych i nieelektrycznych.<br />
I jest wciąż udoskonalane.<br />
Obecnie na rynku znajduje się bardzo<br />
wiele multimetrów. Szczególnie<br />
rzucającym się w oczy jest duże zróżnicowanie<br />
cenowe między urządzeniami<br />
poszczególnych producentów.<br />
Powszechne jest również naśladowanie<br />
przez tanich producentów projektu<br />
obudowy na wzór wiodących<br />
marek, takich jak Fluke, którego obudowy<br />
mają charakterystyczną żółto-<br />
-szarą kolorystykę.<br />
Skąd więc biorą się, często kilkuset<br />
procentowe, różnice cenowe pomiędzy<br />
multimetrami?<br />
Bezpieczeństwo<br />
Dobór urządzenia pomiarowego pod<br />
kątem bezpieczeństwa można porównać<br />
do wyboru kasku przez motocyklistę.<br />
Na piewszy rzut oka różne kaski nie<br />
różnią się zbytnio od siebie – jedynie<br />
ceną. Ich kształt i wygląd zewnętrzny<br />
jest do złudzenia podobny. Jednak to,<br />
co najważniejsze dla bezpieczeństwa<br />
motocyklisty, znajduje się pod błyszczącą<br />
skorupą – specjalnie uformowane<br />
i wytrzymałe wypełnienie pochłaniające<br />
siłę uderzenia warunkuje bezpieczeństwo,<br />
stąd wynika cena produktu.<br />
W ten sam sposób możemy rozpatrywać<br />
urządzenia służące do pomiarów<br />
elektrycznych. Z pozoru wyglądające<br />
niemalże identycznie multimetry mogą<br />
istotnie różnić się pod względem zastosowanych<br />
w nich rozwiązań zapewniających<br />
bezpieczeństwo osoby dokonującej<br />
pomiaru. W multimetrach Fluke<br />
stosowane są specjalistyczne bezpieczniki<br />
uniemożliwiające wydostanie się<br />
łuku elektrycznego poza urządzenie<br />
pomiarowe. Najwyższe starania o bezpieczeństwo<br />
dokładane przez projektantów<br />
Fluke dają wysoką pewność<br />
pomiarów nawet w punkcie zdawczo-<br />
-odbiorczym sieci elektroenergetycz-<br />
Fot. 1.<br />
nej. Należy pamiętać, że czym bliżej przyłącza<br />
elektroenergetycznego instalacji, tym wyższa<br />
moc zwarciowa systemu i tym wyższa energia<br />
wyzwalana podczas zwarcia. Określając miejsce<br />
pomiaru, powinniśmy dobrać multimetr<br />
w odpowiednej klasie bezpieczeństwa (fot. 1).<br />
Wymóg ten dotyczy również sond i przewodów<br />
pomiarowych.<br />
Dobór multimetrów<br />
Większość multimetrów Fluke może pracować<br />
w obszarze CAT IV przy napięciu znamionowym<br />
600 V. Dobierając multimetr,<br />
zwróćmy dodatkowo uwagę na takie parametry,<br />
jak maksymalny zakres oraz rozdzielczość<br />
pomiaru. W tym celu powinniśmy dokładnie<br />
określić miejsca, w których będziemy dokonywali<br />
pomiaru. Przykładowo jeśli będziemy<br />
chcieli dokonać pomiarów wyjścia prostownika<br />
w przetwronicy częstotliwości, powinniśmy<br />
wybrać miernik z jak najwyższym zakresem<br />
częstotliwości, ponieważ składowa<br />
zmienna w tych przebiegach jest bardzo szybkozmiennym<br />
sygnałem okresowym. Powinniśmy<br />
być również świadomi wielu zaburzeń<br />
w sieciach elektroenergetycznych, w których<br />
występuje coraz więcej nieliniowych odbiorników<br />
energii elektycznej generujących wyższe<br />
harmoniczne. Dlatego też jeśli zależy nam<br />
na dokładnych wynikach pomiarów, powinniśmy<br />
wybrać multimetr z pomiarem w trybie<br />
TrueRMS, np. model Fluke 289.<br />
Lider wśród multimetrów<br />
Fluke 289 to znany na całym świecie przemysłowy<br />
multimetr rejestrujący. Poza<br />
podstawowymi funkcjami pomiarowymi<br />
i najwyższą klasą bezpieczeństwa przyrząd<br />
ten daje szereg możliwości rejestrowania<br />
pomiarów. Pozwala na zapis wielu sesji pomiarowych<br />
w określonym przez użytkownika<br />
przedziale czasowym i z określonym<br />
interwałem. Nieprzerwany zapis danych<br />
może trwać nawet 200 godzin. Duży, podświetlany<br />
wyświetlacz umożliwia podgląd<br />
zapisanych pomiarów w postaci graficznej<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
69
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 2. Fot. 3. Fot. 4.<br />
i zobrazowanie trendu zmierzonych wartości<br />
(TrendCapture) – fot. 2.<br />
Jest to również najdokładniejszy multimetr<br />
z oferowanych przez Fluke (o ile nie na całym<br />
rynku). Podstawowa dokładność przy pomiarze<br />
napięcia stałego wynosi 0,025%. Częstotliwość<br />
próbkowania sygnału AC (Bandwidth)<br />
wynosi 100 kHz. Na uwagę zasługuje również<br />
możliwość pomiaru współczynnika szczytu<br />
(CF – Creas Factor), czy funckja LoZ – niska<br />
impedancja wejścia, która eliminuje efekt występowania<br />
napięć szczątkowych (fot. 3).<br />
Unikatową funkcją multimetru jest odczyt<br />
wartości napięcia wyrażony jako dBV lub<br />
dBm, co znajduje zastosowanie w diagnostyce<br />
urządzeń audio-wideo oraz urządzeń<br />
radarowych.<br />
Z kolei bardzo przydatną funkcją dla elektryków<br />
przemysłowego utrzymania ruchu<br />
jest zakres 50 Ω. Pierwsze zastosowanie – to<br />
pomiar małych rezystancji z rozdzielczością<br />
do 0,001 Ω i możliwością kompensacji rezystancji<br />
przewodów pomiarowych. Drugie<br />
– wynika z zastosowania w tej funkcji pomiarowej<br />
źródła prądu o wartośći 10 mA,<br />
co daje większą dokładność pomiaru w środowisku<br />
z dużymi zakłóceniami i szumami.<br />
Fluke 289 oferuje również możliwość podłączenia<br />
wielu akcesoriów, np. cęgów wysokoprądowych<br />
(pomiar do 6000 A AC) (fot. 4),<br />
cęgów prądowych z czujnikiem hallotronowym<br />
(umożliwiających pomiar natężenia<br />
prądu AC/DC) (fot. 5) lub termopar.<br />
Kolejnym godnym uwagi akcesorium jest<br />
złącze Fluke Connect ir3000 FC Connector<br />
(fot. 6), dzięki któremu użytkownik ma możliwość<br />
skomunikowania multimetru z aplikacją<br />
Fluke Connect. Moduł ten umożliwia<br />
bezprzewodowy transfer danych z miernika<br />
Fluke do smartfona, zbiera pomiary w czasie<br />
rzeczywistym, umożliwia na bieżąco sporządzanie<br />
wykresów, zapisywanie i udostępnienie<br />
odczytów.<br />
System Fluke Connect obejmuje w chwili<br />
obecnej ponad 30 przyrządów Fluke,<br />
a liczba ta ciągle się powiększa. Urządzenia<br />
Fluke oznaczone symbolem FC mają<br />
możliwość połączenia się bezprzewodowo<br />
(Bluetooth lub WiFi) z aplikacją Fluke Connect.<br />
Aplikacja uruchomiona na smartfonie<br />
(fot. 7) umożliwia zbieranie i wyświetlanie<br />
na jego ekranie wyników pomiarów<br />
z 11 różnych urządzeń jednocześnie. Aplikacja<br />
umożliwia także zarządzanie wynikami<br />
pomiarów – współdzielenie z innymi<br />
użytkownikami i archiwizowanie w bazie<br />
danych Fluke Cloud. Dostęp do danych<br />
w chmurze mamy poprzez smartfona i poprzez<br />
komputer PC za pomocą przeglądarki<br />
internetowej.<br />
Fot. 5. Fot. 6.<br />
Optymalizacja diagnostyki instalacji elektrycznych<br />
z użyciem przyrządów Fluke oraz<br />
technologii Fluke Connect polega przede<br />
wszystkim na możliwości dokonywania wielu<br />
pomiarów jednocześnie. Otrzymane wyniki<br />
mogą być przypisywane do zdefiniowanych<br />
wcześniej urządzeń. Dokonując systematycznej<br />
kontroli i przypisując pomiary do zdefiniowanych<br />
w aplikacji urządzeń, będziemy<br />
w stanie zaobserwować ogólne trendy zachodzących<br />
zmian. Korelując ze sobą trendy<br />
różnych zmierzonych wielkości (także termogramy<br />
z badań termowizyjnych kamerami<br />
Fluke) możemy przewidywać niebezpieczeństwo<br />
wystąienia awarii, co jest najważniejszą<br />
korzyścią płynącą z zastosowania technologii<br />
Fluke Connect – oszczędza czas i pieniądze.<br />
Ponadto wykorzystanie Fluke Connect<br />
wpływa na uproszczenie i standaryzację ra-<br />
70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 7. Fot. 8.<br />
portowania, które jest pochodną wykonanych<br />
pomiarów.<br />
Fluke 289 jest multimetrem od lat wykorzystywanym<br />
przez fachowców na całym<br />
świecie. Swoją funcjonalnością, dokładnością,<br />
a także wytrzymałością mechaniczną<br />
zasużył sobie na prymat lidera wśród<br />
multimetrów. Teraz, wzbogacony o moduł<br />
ir3000 FC Connector dołącza do rodziny<br />
Fluke Connect, co jeszcze bardziej umacnia<br />
jego pozycję.<br />
Multimetr Fluke 289 sprzedawany jest samodzielnie<br />
lub w zestawie Fluke 289/FVF<br />
zawierającym etui, dodatkowe akcesoria<br />
i oprogramowanie (fot. 8). Dostępny jest<br />
również bogaty zestaw akcesoriów (duże<br />
i małe krokodylki, haki, sondy, termopara,<br />
uchwyt magnetyczny) o symbolu TLK-289.<br />
REKLAMA<br />
Karol Bielecki, Piotr Kornacki<br />
firma FLUKE<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
71
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
UPS o konstrukcji modułowej<br />
Z różnych względów na rynku zasilania gwarantowanego firmy często określają jako UPS-y<br />
modułowe urządzenia, które faktycznie nimi nie są. W artykule poświęcamy uwagę tej<br />
sprawie.<br />
Zacznijmy od definicji: UPS o konstrukcji<br />
modułowej składa się z modułów<br />
będącymi kompletnymi zasilaczami<br />
UPS wyposażonymi we własne układy<br />
prostownika, falownika, ładowarki<br />
baterii, układu sterowania i są umieszczone<br />
w szafie, w której pionowo jeden<br />
nad drugim są zamontowane. Cechą<br />
UPS-ów modułowych jest możliwość<br />
ich zamontowania w szafie poprzez<br />
wsunięcie w odpowiednie miejsce.<br />
Prawidłowa specyfikacja<br />
systemu modułowego<br />
Konstrukcja rzeczywiście modułowego<br />
UPS-a charakteryzuje się poniższymi<br />
cechami:<br />
• każdy moduł UPS jest wyposażony<br />
we własne układy prostownika,<br />
falownika, ładowarki baterii,<br />
układu by-pass statycznego, układu<br />
sterowania i panelu kontroli,<br />
• montaż modułu UPS w szafie<br />
mieszczącej moduły odbywa się<br />
„na gorąco” (ang. HOT SWAP)<br />
bez wykonywania jakichkolwiek<br />
przełączeń kablowych i bez konieczności<br />
wyłączania falownikowego<br />
trybu zasilania odbiorników,<br />
• UPS modułowy ma możliwość<br />
konfiguracji tzw. „baterii rozdzielonej”,<br />
co pozwala na separację obwodów<br />
DC w systemie – każdy bank bateryjny<br />
współpracuje ze swoim modułem UPS,<br />
• szafa na moduły UPS jest wyposażona<br />
w by-pass serwisowy dla całego systemu<br />
UPS, w interfejsy komunikacyjne<br />
(np. SNMP, styki bezpotencjałowe,<br />
RS232 itp.).<br />
Ze względu na zamieszanie na rynku<br />
zasilania gwarantowanego często firmy<br />
określają jako UPS-y modułowe, które<br />
faktycznie nimi nie są. W żaden sposób<br />
nie można nazywać modułowymi UPS- y,<br />
które są wykonane jako jeden UPS w jednej<br />
szafie, pomimo że takie urządzenia<br />
też można łączyć do pracy równoległej.<br />
Fot. 1.<br />
Przykłady modułów UPS EcoPower. Moduł zawiera wszystkie elementy zasilacza<br />
UPS tj. prostownik, falownik, ładowarkę baterii, by-pass statyczny, układ sterowania.<br />
Poniżej przykłady różnych wykonań UPS-ów modułowych EcoPower. Pierwszy na lewo<br />
Powyżej w tzw. „subrack” do zamontowania w szafie rack 19”. Skrajny prawy – przykład<br />
UPS-a z modułami 100 kW<br />
Fot. 2.<br />
W module jest umieszczone złącze mocy i złącze szyny sterowania. W szafie są złącza odpowiadające złączom w modułach.<br />
Po wsunięciu i dociśnięciu modułu jest on galwanicznie włączony do systemu<br />
72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
Kiedy stosować modułowe systemy UPS?<br />
Generalnie można powiedzieć, że zawsze, bo to jest bardzo nowoczesna<br />
i elastyczna konstrukcja. Jednak UPS-y modułowe<br />
są droższe od UPS-ów monoblokowych (w zestawieniu jeden<br />
do jeden), więc zawsze warto wykonać analizę ekonomiczną/<br />
techniczną zastosowania takich urządzeń. Jak później będzie<br />
wykazane, w niektórych przypadkach zastosowanie UPS-ów<br />
modułowych może być tańsze niż monoblokowych.<br />
Jest kilka przypadków, kiedy ewidentnie warto zastosować<br />
UPS-y modułowe, które poniżej zostaną opisane.<br />
REKLAMA<br />
Potrzeba skalowalności mocy – elastyczność<br />
W wielu przypadkach inwestorzy planują osiągnięcie mocy<br />
docelowej systemu UPS na podstawie przewidywań, obliczeń<br />
projektanta. Najczęściej są to założenia przesadzone i faktycznie<br />
do planowanego poziomu obciążenia nigdy nie dochodzi.<br />
Po jakimś czasie następuje wzrost poboru mocy, ale nie na tym<br />
poziomie, jaki był zakładany na początku.<br />
Tak czy inaczej, w UPS-ach modułowych można dokonać łatwej<br />
rozbudowy mocy poprzez zamontowanie kolejnych modułów.<br />
Taką operację przeprowadza się bez wyłączania bezpiecznego,<br />
falownikowego zasilania odbiorników. Aby rozbudowę<br />
mocy można było wykonać całkowicie bezprzerwowo – cała<br />
instalacja elektryczna (kable, rozdzielnice) muszą być zawczasu<br />
do tego przygotowane.<br />
Systemy modułowe są odpowiedzią dla nowoczesnych modeli<br />
biznesowych „Pay as you grow” pozwalając idealnie dopasować<br />
się do istniejącego obciążenia na obiekcie.<br />
Wymóg dużej dyspozycyjności zasilania gwarantowanego<br />
Dla niektórych zastosowań jak np. zasilanie serwerowni o podstawowym<br />
znaczeniu wymagana jest tzw. dyspozycyjność zasilania<br />
na bardzo wysokim poziomie. Jednym z parametrów<br />
wpływającym na poziom dyspozycyjności systemu UPS jest<br />
jego czas naprawy. Przy UPS-ch modułowych czas naprawy to<br />
tylko czas wymiany uszkodzonego modułu na sprawny. Dlatego<br />
dyspozycyjność UPS-ów modułowych jest najwyższa z wszystkich<br />
innych konstrukcji UPS-ów.<br />
Budowa systemów redundantnych (nadmiarowych)<br />
Tam, gdzie wymagana jest duża niezawodność zasilania, stosuje<br />
się metodę budowy systemów redundantnych (nadmiarowych)<br />
i polega to na tym, ze jedno urządzenie jest nadmiarowe.<br />
Jeśli jedno z urządzeń w systemie uszkodzi się – pozostałe<br />
przejmują zadania urządzenia uszkodzonego. Systemy redundantne<br />
„N+M” oznaczają, że N jednostek potrzeba do spełniania<br />
funkcji, a M jednostek jest nadmiarowych. Ze względów<br />
ekonomicznych najczęściej buduje się systemy redundantne<br />
„N+1”. UPS-y modułowe są przeznaczone do pracy równoległej.<br />
Dlatego idealnie nadają się do budowy systemów redundantnych.<br />
W redundantnych systemach modułowych można również<br />
przeprowadzać naprawę bez wyłączenia bezpiecznego, falownikowego<br />
zasilania odbiorników. Naprawa odbywa się w najkrótszy<br />
możliwy sposób (wymiana uszkodzonego modułu).
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3.<br />
Przykłady rozbudowy systemu modułowego<br />
Potrzeba unifikacji w dużych organizacjach<br />
Dla użytkowników dużej liczby UPS-ów bardzo<br />
wygodne może być unifikowanie sprzętu<br />
w ramach systemów modułowych. Wtedy<br />
istnieje możliwość przemieszczania modułów<br />
z jednego do drugiego systemu. W dynamicznie<br />
zmieniających się potrzebach biznesowych<br />
często zmienia się (zwiększa lub<br />
zmniejsza) zapotrzebowanie na moc systemu<br />
zasilania gwarantowanego. Mając do dyspozycji<br />
systemy modułowe, można zabrać<br />
do szafy. Moduł, po włączeniu, przejmuje<br />
przypadającą na ten moduł część obciążenia<br />
i cała operacja odbywa się bez utraty falownikowego<br />
(tzn. gwarantowanego, z podtrzymaniem<br />
bateryjnym) zasilania odbiorników.<br />
Zalecana konstrukcja systemu<br />
modułowego<br />
Najbardziej elastyczny i niezawodny układ pracy<br />
równoległej systemu UPS jest układ pozbawiony<br />
pojedynczych punktów awarii (ang. Single<br />
Fot. 4. System pozbawiony pojedynczych punktów awarii<br />
Fot. 5.<br />
System z pojedynczymi punktami awarii: wspólny by-pass,<br />
wspólne sterowanie i wspólny pulpit kontrolny, wspólna bateria<br />
moduł z miejsca, gdzie nie potrzeba zainstalowanej<br />
mocy i przenieść do systemu, który<br />
wymaga większej mocy.<br />
Łatwość, pewność i szybkość<br />
czynności serwisowych<br />
Systemy modułowe naprawia się poprzez wymianę<br />
modułu na sprawny, a następnie wykonuje<br />
się naprawienie modułu w warsztacie serwisowym.<br />
Po naprawie moduł jest testowany<br />
pod obciążeniem. Tylko w ten sposób można<br />
zapewnić 100% skuteczność naprawy. Niektóre<br />
instalacje są wykonywane w bardzo odległych<br />
miejscach, gdzie dojazd serwisu byłby bardzo<br />
kosztowny. W takim przypadku osoba po bardzo<br />
prostym przeszkoleniu jest w stanie sama<br />
dokonać wymiany uszkodzonego modułu.<br />
Przeglądy serwisowe takich systemów również<br />
są bardzo proste i bezpieczne.<br />
Przy rozdzielonej baterii (każdy moduł UPS ma<br />
swoją baterię) można wykonywać test rozładowania<br />
baterii podczas normalnej pracy całego<br />
systemu.<br />
Procedura rozbudowy mocy<br />
systemu UPS<br />
Posłużmy się takim przykładem. W obiekcie<br />
planowana jest sukcesywna rozbudowa<br />
mocy UPS do ok. 500 kW. Przy systemie<br />
UPS-ów modułowych rozbudowę przeprowadza<br />
się przez wsunięcie modułu UPS<br />
Point Of Failure – SPOF). Taka konstrukcja cechuje<br />
układy UPS-ów modułowych.<br />
Na lewym rysunku pokazano system pozbawiony<br />
pojedynczych punktów awarii.<br />
Na prawym rysunku jest pokazany system<br />
z pojedynczymi punktami awarii: wspólny<br />
by-pass, wspólne sterowanie i wspólny pulpit<br />
kontrolny, wspólna bateria<br />
Aleksander Redlich<br />
FAST Group Sp. z o.o.<br />
74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2• <strong>2016</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Wavestore – nowość w ofercie LINC Polska<br />
Często partnerzy biznesowi spółki LINC<br />
Polska trafiają z produktami marki<br />
MOBOTIX do klientów, którzy mają już<br />
inne rozwiązania IP lub analogowe. Jednym<br />
z podstawowych wymagań klientów<br />
jest integracja dotychczasowego systemu<br />
monitoringu z kamerami marki MOBOTIX.<br />
Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom<br />
firma LINC Polska postanowiła wprowadzić<br />
do swojej oferty oprogramowanie Wavestore,<br />
które umożliwia rozbudowę istniejącego<br />
już systemu monitoringu o kamery<br />
marki MOBOTIX. W związku z powyższym<br />
zastosowanie oprogramowania marki<br />
Wavestore zdecydowanie rozszerza możliwości<br />
wykorzystania rozwiązań marki<br />
MOBOTIX, co stanowi kolejny atut w rozmowie<br />
z potencjalnym klientem.<br />
Rozwiązanie Wavestore wybrano po przetestowaniu<br />
wielu platform typu VMS. Oferuje<br />
ono wysoki poziom integracji z kamerami<br />
marki MOBOTIX. Ma pelne wsparcie kodowania<br />
MxPEG, zapewniając przy tym<br />
najwyższą jakość obrazu w każdej zarejestrowanej<br />
klatce. Dodatkowo oprogramowanie<br />
Wavestore ma funkcję dewarpingu pozwalającą<br />
na wygodną obslugę m.in. tak popularnych,<br />
hemisferycznych (360°) kamer marki<br />
MOBOTIX. Możliwa jest<br />
także, zdarzeniowa rejestracja<br />
obrazu za pomocą analityki<br />
wbudowanej w kamerach.<br />
Urządzenie marki MOBO-<br />
TIX może przesłać informacje<br />
do serwera o wykrytym<br />
zdarzeniu i na tej podstawie<br />
rozpoczyna się nagrywanie.<br />
„Wavestore to nowy produkt<br />
w naszej ofercie, który<br />
daje naszym partnerom większe możliwości.<br />
Oferując takie rozwiązanie, będą mogli być<br />
bardziej konkurencyjni na rynku” – mówi<br />
Harald Dingemans, dyrektor zarządzajacy<br />
LINC Polska. „Stabilność i szybkość działania<br />
oprogramowania Wavestore jest na najwyższym<br />
poziomie. Potwierdziły to także nasze<br />
testy”.<br />
Oprogramowanie Wavestore może być<br />
gotowe do pracy w kilka sekund – działa<br />
na platformie Linux, osiągając dwukrotnie<br />
wiekszą przepustowość danych, w porównaniu<br />
z kompilacją na system Windows.<br />
Oznacza to, że można nagrać podwójną<br />
liczbę strumieni wideo, podnieść ich jakość<br />
lub odtwarzać więcej strumieni jednocześnie.<br />
To sprawia, że jest to bardzo<br />
wydajny system zaprojektowany na lata.<br />
Wavestore uruchamia się w ciągu minuty.<br />
Ponieważ oprogramowanie pracuje na systemie<br />
Linux, żaden inny proces nie opóźnia<br />
jego restartu. Gwarantuje to, że nawet<br />
w sytuacjach awaryjnych nagrywanie zostanie<br />
wznowione już po kilku sekundach.<br />
www. linc.pl<br />
Centrala alarmowa SATEL<br />
Centrala alarmowa VERSA Plus firmy<br />
SATEL to jedna z nowości prezentowanych<br />
na targach SECUREX <strong>2016</strong>. Jest<br />
ona przeznaczona do ochrony małych<br />
i średniej wielkości obiektów. Umożliwia<br />
stworzenie systemu przewodowego<br />
lub bezprzewodowego, a także hybrydowego,<br />
łączącego obie te formy instalacji.<br />
Współpracuje z kontrolerami ACU-120<br />
i ACU-270, które oferują uzyskanie doskonałego<br />
zasięgu działania urządzeń<br />
z rodziny ABAX – nawet do 500 m<br />
w terenie otwartym, co daje powierzchnię<br />
chronioną 78,5 ha.<br />
VERSA Plus to jedyne rozwiązanie łączące<br />
w sobie funkcjonalności, które<br />
do tej pory były dostępne wyłącznie<br />
poprzez zastosowanie kilku odrębnych<br />
urządzeń. Jej płyta główna integruje moduły:<br />
ETHM, GSM, INT-VG, INT-AV<br />
oraz dialer PSTN. Dzięki temu centrala<br />
VERSA Plus umożliwia komunikację aż<br />
trzema kanałami (Ethernet, PSTN, GSM/<br />
GPRS), zapewniając skuteczne przekazywanie<br />
informacji.<br />
System alarmowy VERSA Plus może być<br />
idealnie dopasowany do potrzeb, oferuje<br />
elastyczną konfigurację i wszechstronność<br />
zastosowań przy zachowaniu<br />
najwyższego poziomu bezpieczeństwa,<br />
dostępnego z każdego miejsca na świecie.<br />
Jest to rozwiązanie dedykowane dla<br />
osób, którym równie mocno zależy na jakości,<br />
funkcjonalności, nieskomplikowanej<br />
i intuicyjnej obsłudze, jak i na szybkim<br />
i czystym montażu.<br />
Instalacja systemu, którego serce stanowi<br />
centrala VERSA Plus, jest szybka i prosta.<br />
Co więcej, jeśli zdecydujemy się na opcję<br />
w pełni bezprzewodową, unikniemy prac<br />
budowlanych, które byłyby konieczne<br />
w przypadku prowadzenia okablowania.<br />
Dzięki temu zyskujemy czas i dbamy<br />
o domowy budżet. Nowoczesne i wygodne<br />
rozwiązania związane z konfiguracją<br />
i programowaniem systemu alarmowego<br />
opartego na centrali alarmowej<br />
VERSA Plus oznaczają dla instalatora<br />
szybką i bezproblemową pracę w komfortowych<br />
warunkach.<br />
www.satel.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
75
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Miernik rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu Sonel MRU-30<br />
Teraz taniej znaczy lepiej<br />
Wykonywanie pomiarów rezystancji uziemienia jest procesem wymagającym znacznie<br />
większego zaangażowania od pomiarowca, niż pozostałe pomiary związane z ochroną<br />
przed porażeniem prądem elektrycznym. Każde ułatwienie, mogące pomóc w prawidłowym<br />
przeprowadzeniu badania i skróceniu czasu jego trwania, jest zatem nie do przecenienia.<br />
Fot. 1.<br />
Miernik Sonel MRU-30 i akcesoria<br />
W bogatej rodzinie mierników<br />
do pomiarów rezystancji uziemienia,<br />
produkowanych przez Sonel SA,<br />
znajdziemy rozwiązania obejmujące<br />
w zasadzie wszystkie dostępne metody<br />
pomiarowe. Ścisła, do tej pory, zależność<br />
możliwości funkcjonalnych<br />
od ceny skutkowała tym, że mierniki<br />
najtańsze dysponują jedynie metodą<br />
techniczną trójbiegunową. Mierniki<br />
oferujące wiele metod pomiarowych są<br />
z kolei bardziej kosztowne. Lukę w tym zakresie<br />
wypełni z pewnością nowy, tani ale<br />
i rozbudowany miernik Sonel MRU-30 wyprodukowany<br />
przez Sonel SA.<br />
Nowa obudowa<br />
Z pewnością pierwszą rzeczą, na którą użytkownik<br />
zwraca uwagę, jest obudowa nowego<br />
przyrządu Sonel MRU-30. Wykonanie jej w tak<br />
prostej formie pozwoliło nie tylko zmniejszyć<br />
gabaryty prezentowanego urządzenia, ale i uzyskać<br />
stopień ochrony IP65. Nowy przyrząd jest<br />
zatem odporny na pył i strugi wody z każdej<br />
strony, co niewątpliwie jest przydatną cechą,<br />
jeśli prace wykonywane są praktycznie wyłącznie<br />
na zewnątrz pomieszczeń. Stwierdzenie<br />
„ergonomiczna i prosta obsługa” nabiera w tym<br />
przypadku nowego wymiaru. Dwukomponentowa<br />
obudowa, ze specjalnie wyprofilowany-<br />
76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
mi pochwytami, pozwala na pewne trzymanie<br />
urządzenia w rękach, nawet jeśli obudowa jest<br />
mokra. Dostęp do wszystkich funkcji pomiarowych<br />
jest możliwy bezpośrednio z klawiatury.<br />
Przemieszczanie się po menu miernika odbywa<br />
się sekwencyjnie, a wybrana aktualnie funkcja<br />
jest oznaczona jasną diodą LED.<br />
Funkcje pomiarowe<br />
Jak już wspomniano we wstępie, miernik<br />
– pomimo niskiej ceny – charakteryzuje się<br />
znacznie większą liczbą funkcji pomiarowych,<br />
niż pozostałe tanie modele oferowane<br />
przez Sonel.<br />
W mierniku Sonel MRU-30 zastosowano<br />
większość znanych metod pomiaru rezystancji<br />
uziemień:<br />
• metodę techniczną (2p, 3p, 4p),<br />
• metodę techniczną z użyciem dodatkowych<br />
cęgów (uziemienia wielokrotne),<br />
• metodę dwucęgową (uziemienia wielokrotne<br />
– niepołączone ze sobą pod ziemią).<br />
Fot. 2.<br />
Panel czołowy miernika Sonel MRU-30 (2p, 3p, 4p itd. – diody oznaczające wybraną<br />
funkcję)<br />
Metoda dwucęgowa pozwala na wykonywanie<br />
w niektórych sytuacjach pomiarów<br />
rezystancji uziemień bez konieczności stosowania<br />
sond pomocniczych wbijanych<br />
do gruntu.<br />
Uzupełnieniem możliwości przyrządu są<br />
pomiary:<br />
• rezystywności gruntu (metoda Wennera),<br />
• ciągłości połączeń ochronnych i wyrównawczych<br />
prądem 200 mA z funkcją<br />
autozerowania (zgodnie z PN-EN<br />
61557-4),<br />
• prądów upływu z użyciem dodatkowych<br />
cęgów (w metodzie 3p + cęgi i w metodzie<br />
dwucęgowej),<br />
• napięć zakłócających.<br />
W mierniku dostępne są również inne bardzo<br />
przydatne funkcje:<br />
• pomiar rezystancji elektrod pomocniczych<br />
RS i RH,<br />
• pomiar napięcia zakłócającego,<br />
• pomiar w obecności napięć zakłócających<br />
w sieciach z częstotliwością 50 Hz<br />
i 60 Hz,<br />
• wybór maksymalnego napięcia pomiarowego<br />
(25 V i 50 V),<br />
• wprowadzanie odległości między elektrodami<br />
dla rezystywności w metrach<br />
(m) i stopach (ft),<br />
• pamięć 990 pomiarów (10 banków po<br />
99 komórek),<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
77
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
• możliwość kalibracji cęgów pomiarowych,<br />
• transmisja danych do komputera (USB),<br />
• wskazywanie poziomu naładowania<br />
akumulatorów.<br />
PROMOCJA<br />
Wbudowany akumulator jest rozwiązaniem<br />
nowatorskim dla tego typu urządzeń.<br />
Jednak przy obecnej jakości baterii akumulatorów<br />
z pewnością można to uznać<br />
za zaletę. Zwłaszcza że nawet w przypadku<br />
jego rozładowania mamy możliwość<br />
zastosowania ładowarki samochodowej.<br />
To akcesorium dodatkowe pozwoli na dokończenie<br />
pomiarów w warunkach terenowych.<br />
Miernik Sonel MRU-30 ma podwójną izolację,<br />
zgodnie z PN-EN 61010-1 i PN-EN<br />
61557, kategorię pomiarową CAT III 300V<br />
wg PN-EN 61010-1 oraz, jak wspomniano<br />
wcześniej, stopień ochrony obudowy IP65<br />
wg PN-EN 60529.<br />
Fot. 3.<br />
Miernik w futerale umożliwiającym pracę bez wyjmowania<br />
Zakres zastosowania<br />
Biorąc pod uwagę zaimplementowane<br />
funkcje pomiarowe, możliwy zakres zastosowania<br />
tego urządzenia jest bardzo<br />
szeroki. Metoda 3p i 4p może być stosowana<br />
we wszystkich miejscach, gdzie<br />
mamy możliwość rozpięcia zwodów dla<br />
układów złożonych lub mierzymy wypadkową<br />
rezystancję uziemienia bez<br />
rozpinania złącz kontrolnych. Dotyczy<br />
to zarówno małych firm, wykonujących<br />
badania w obiektach jedno- i wielorodzinnych,<br />
zakładów przemysłowych i zawodowej<br />
energetyki.<br />
Metody jedno- i dwucęgowa mogą znacznie<br />
przyśpieszyć selektywne badania uziemień<br />
wielokrotnych. Niezależnie od miejsca badań<br />
napowietrzne linie przesyłowe, układy<br />
uziemień odgromowych czy inne uziemienia<br />
złożone z wielu zwodów połączonych<br />
ze sobą górą mogą być mierzone z wykorzystaniem<br />
cęgów tylko wtedy, jeśli nie są<br />
połączone ze sobą pod ziemią.<br />
Ciekawą funkcją jest pomiar rezystywności<br />
gruntu metodą Wennera. Przy jej wykorzystaniu<br />
można określić, na jakiej głębokości<br />
występuje grunt o najmniejszej rezystywności.<br />
Jest to informacja nie do przecenienia<br />
dla projektantów i wykonawców układów<br />
uziemiających, ponieważ pozwala na znaczne<br />
obniżenie kosztów zużytych materiałów<br />
i skrócenie czasu pracy przy budowie uziemienia.<br />
W wielu przypadkach pomiar rezystywności<br />
jest niezbędny w celu określenia<br />
wymaganej wartości rezystancji dla badanego<br />
uziemienia.<br />
Wyposażenie<br />
Standardowy zestaw mimo atrakcyjnej ceny<br />
wyposażony jest w wiele przydatnych akcesoriów.<br />
Sam przyrząd ma specjalny odrębny<br />
futerał uszyty tak, aby można było podłączyć<br />
do niego przewody bez wyjmowania.<br />
Miernik w futerale można umieścić w drugim,<br />
większym, który służy jako zbiorcze<br />
opakowanie transportowe również na akcesoria.<br />
W dużym pokrowcu znajdziemy dwie<br />
sondy 30 cm do wbijania w grunt, szpulę<br />
z przewodem o dł. 25 m, szpulę z przewodem<br />
o dł. 50 m, przewody pomiarowe<br />
1,2 m i 2,2 m, sondę ostrzową, krokodyla,<br />
przewód USB do transmisji danych,<br />
zasilacz do ładowania akumulatora i – co<br />
niespotykane w tanich zestawach – zacisk<br />
imadełkowy służący do przyłączenia miernika<br />
do badanego uziemienia. Zacisk zapewnia<br />
uzyskanie dobrego kontaktu z uziemieniem.<br />
Jest to możliwe nawet w sytuacji,<br />
kiedy uziemienie, do którego się podłączamy,<br />
jest skorodowane lub zamalowane.<br />
Specjalna konstrukcja trzpienia nacina taki<br />
element, zapewniając pomijalną rezystancję<br />
połączenia.<br />
Warto dodać, że dokupując kilka elementów<br />
dodatkowych, takich chociażby jak cęgi nadawcze<br />
i odbiorcze, możemy się stać posiadaczami<br />
profesjonalnego zestawu do badania<br />
uziemień za umiarkowaną cenę.<br />
Fot. 4.<br />
Pokrowiec z zawartością – widok z obu stron<br />
Roman Domański,<br />
SONEL S.A.<br />
78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Objęte promocją produkty firmy ENERGOTYTAN<br />
<br />
• wymiary: 450 x 360 x 140<br />
• izolacja dwuwarstwowa<br />
• walizka transportowa<br />
• izolacja 1000V<br />
• waga: 5,5 kg<br />
• IEC 60900<br />
<br />
• zasilanie 18V DEWALT<br />
• zakres pracy 6-300 mm²<br />
• <br />
• akumulator, pojemnik na matryce<br />
PROMOCJA<br />
Model Ilość narzędzi Cena netto<br />
253109 29 sztuk 2100 zł<br />
<br />
• <br />
• <br />
• <br />
• <br />
Model Długość Cena netto<br />
EBF30 30 m 320 zł<br />
EBF60 60 m 499 zł<br />
Model Zakres Cena netto<br />
EK-300K 6-300 mm² 6000 zł<br />
<br />
• <br />
• <br />
• zakres pracy 6-300 mm²<br />
• w zestawie walizka transportowa<br />
<br />
• <br />
• <br />
• idealny zestaw do mocowania<br />
• <br />
• <br />
• <br />
Model Zakres pracy Cena netto<br />
E877 0,08-16 mm 550 zł<br />
<br />
• <br />
• <br />
• zakres 6-50 / 6-120 mm²<br />
Model Zakres pracy Cena netto<br />
HH622 6-300 mm² 3500 zł<br />
<br />
• <br />
• <br />
• zakres pracy 6-300 mm²<br />
• w zestawie walizka transportow<br />
Model Zakres pracy Cena netto<br />
PM-0650K 6-50 mm² 390 zł<br />
PM-06120K 6-120 mm² 450 zł<br />
Model Długość Cena netto<br />
PM-60-CK 6-300 mm² 1999 zł<br />
www.energotytan.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
79
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd narzędzi dla instalatorów serii<br />
Energotytan ® Expert<br />
Kluczowym elementem decydującym o bezpiecznym i sprawnym przebiegu robót elektroinstalacyjnych<br />
jest wiedza i doświadczenie instalatora oraz dobór odpowiedniego sprzętu i narzędzi<br />
monterskich. W dzisiejszym wydaniu przedstawimy pokrótce zarys podstawowych grup<br />
narzędziowych, które gwarantują profesjonalną realizację prac, dostosowaną do specyficznych<br />
wymagań danego projektu.<br />
Fot. 1. Fot. 2.<br />
Grupa pierwsza to podstawowe wyposażenia<br />
warsztatu elektromontera.<br />
Należą do niej praski, zaciskarki<br />
i nożyce z napędem mechanicznym,<br />
hydraulicznym lub elektrohydraulicznym,<br />
służące do zakańczania<br />
i cięcia przewodów oraz ich łączenia<br />
w rozdzielnicach, przyłączach, czy<br />
też puszkach instalacyjnych. Firma<br />
Energotytan oferuje całą gamę tego<br />
typu narzędzi od najprostszych<br />
zaciskarek i prasek mechanicznych<br />
służących do zaprasowywania<br />
wszystkich rodzajów końcówek<br />
i złączek izolowanych, nieizolowanych<br />
oraz złącz BNC, do bardziej<br />
skomplikowanych i wygodniejszych<br />
w użyciu prasek i nożyc akumulatorowych,<br />
wykorzystywanych zwykle<br />
przy większych przekrojach kabli<br />
i konieczności wykonywania dużej<br />
liczby zagnieceń i cięć (fot. 1).<br />
W przeciwieństwie do napędów hydraulicznych,<br />
w których wytwarzanie<br />
ciśnienia i zaprasowywanie/cięcie<br />
dokonuje się poprzez pompowanie<br />
ruchomą dźwignią, urządzenia akumulatorowe<br />
(fot. 2) z racji swojej ergonomii mogą<br />
być obsługiwane jedną ręką, co zapewnia<br />
operatorowi duży komfort pracy. Do tej<br />
grupy urządzeń należą także głowice hydrauliczne<br />
zaciskające i tnące, których<br />
atutem jest stosunkowo niewielka waga<br />
i wymiary, co daje możliwość manewrowania<br />
i pracy nawet w bardzo wąskich<br />
przestrzeniach, przy zachowaniu<br />
dużej siły nacisku. Do napędu głowic<br />
wykorzystać można oferowane przez nas<br />
pompy ręczne, pneumatyczne, elektryczne,<br />
akumulatorowe oraz spalinowe agregaty<br />
hydrauliczne.<br />
Drugą grupę urządzeń stanowią<br />
ręczne narzędzia<br />
izolowane. W jej skład<br />
wchodzą m.in.: wkrętaki,<br />
szczypce boczne,<br />
szczypce wygięte, ściągacze<br />
izolacji, klucze<br />
płaskie, klucze nasadowe,<br />
rękawice, itp.<br />
narzędzia zapewniające<br />
ochronę operatora przy pracy pod<br />
napięciem. Poszczególne pozycje można<br />
zamawiać pojedynczo na sztuki lub wyposażyć<br />
w gotowe zestawy narzędziowe<br />
(fot. 3).<br />
Fot. 3.<br />
80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4.<br />
Trzecia grupa narzędzi służy do wycinania<br />
otworów w blachach rozdzielnic, pulpitów,<br />
obudowach urządzeń służących do mocowania<br />
dławnic, przycisków sterowniczych,<br />
Fot. 5.<br />
lampek sygnalizacyjnych, manipulatorów lub<br />
przyrządów pomiarowych itp. Wycinaki firmy<br />
Energotytan służą do wycinania otworów<br />
okrągłych, kwadratowych, prostokątnych<br />
oraz specjalnych w blachach stalowych St37<br />
do grubości 3 mm, oraz w stali nierdzewnej<br />
VA do grubości 2 mm (fot. 4). W zależności<br />
od modelu stempla i matrycy odpad technologiczny<br />
jest rozcinany na dwie lub trzy części,<br />
co znacznie ułatwia i przyśpiesza jego usuwanie<br />
z matrycy podczas pracy. Standardowo<br />
wycinaki podzielone są na zestawy walizkowe<br />
(fot. 5) ze względu na rozmiary otworów i rodzaj<br />
otworowanej stali. Bardzo przydatnym<br />
i zwiększającym wydajność rozwiązaniem<br />
podczas otworowania jest dodatkowy napęd<br />
hydrauliczny lub elektrohydrauliczny, który<br />
zastępuje ułożyskowaną śrubę pociągową.<br />
Czwarta grupa narzędzi to produkty służące optymalizacji<br />
pracy z przewodami i kablami. W jej<br />
skład wchodzą obrotowe stojaki do odwijania<br />
kabli i peszli z krążków (fot. 6) oraz stojaki<br />
z włóknem szklanym do przeciągania przewodów<br />
(fot. 7). Przy korzystaniu z ciężkich bębnów<br />
kablowych bardzo przydatne okazują się<br />
podnośniki hydrauliczne, za pomocą których<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 6.<br />
Fot. 7.<br />
Fot. 8.<br />
z łatwością podniesiemy bębny o wadze do 10 T.<br />
Każdy z podnośników wyposażony jest dodatkowo<br />
w niezależne kółka transportowe, które<br />
ułatwiają dostarczenie urządzenia na plac budowy,<br />
oraz pozwalają na samodzielne przygotowanie<br />
miejsca pracy i podniesienie bębna przez<br />
jednego operatora (fot. 8).<br />
Szczegółowy opis wszystkich przedstawionych<br />
i naszych pozostałych urządzeń można<br />
znaleźć na stron www.energotytan.pl.<br />
Adrian Zając<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong><br />
81
POZYTYWNE WIBRACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
•••<br />
Policjant upomina kobietę prowadzącą samochód:<br />
– Proszę pani, tą ulicą można jeździć tylko w jednym<br />
kierunku!<br />
– A czy ja jeżdżę w dwóch?<br />
Jestem doskonałym:<br />
a) konserwatorem latarni,<br />
b) samozwańczym parkingowym,<br />
c) kibicem piłkarskim.<br />
(niepotrzebne skreślić)<br />
•••<br />
Wpływowy polski polityk prowadzi za rączki dwójkę dzieci. i.<br />
Jedno z nich dopytuje:<br />
– Podobno od niedawna podsłuchuje Pan mego tatę.<br />
– To nie jest twój tata…<br />
•••<br />
Nauczyciel usiłuje opisać uczniom rodzaje małżeństwa.<br />
– Wiecie, że Arabowie mogą mieć kilka żon? To się<br />
nazywa poligamia. Natomiast chrześcijanie mają tylko<br />
jedną żonę. A to się nazywa..., może ktoś z Was wie?<br />
W klasie cisza, nikt się nie zgłasza.<br />
– To się nazywa – podpowiada pan – mono... mono...<br />
Krzyś zdobywa się na odwagę:<br />
– Monotonia!<br />
•••<br />
Dyrektor szkoły otwiera drzwi szatni zapasowym kluczem<br />
i pyta woźną:<br />
– To niby dlaczego Kozłowski z II C zamknął panią tutaj?<br />
– Spodziewał się okupu.<br />
•••<br />
Gilotyna jest bardzo demokratyczna – może równie łatwo<br />
ściąć głowę każdemu.<br />
•••<br />
Spotkania koleżeńskie<br />
Paczka 40-latków dyskutuje o miejscu na jubileuszowy<br />
obiad. W końcu ustalają, że spotkają się w restauracji<br />
„Wysokie Napięcie”; tamtejsze kelnerki mają bluzeczki<br />
z głębokimi dekoltami i ładne piersi.<br />
Fot. http://bythewayphoto.blog.com<br />
10 lat później, grupa znowu zastanawia się, gdzie<br />
spotkać się na obiad. W końcu zgadzają się, że<br />
najlepiej wybrać się do restauracji „Wysokie<br />
Napięcie”, ponieważ jest tam bardzo dobre<br />
jedzenie i duży wybór win.<br />
Po kolejnych 10 latach mają już szósty krzyżyk na<br />
karku. Zapada decyzja, że najlepiej spotkać się<br />
w restauracji „Wysokie Napięcie”; można tam zjeść<br />
w spokoju, w dodatku jest sala dla niepalących.<br />
Gdy mija następne 10 lat przyjaciele dzwonią<br />
do siebie i dyskutują, gdzie się spotkać.<br />
Ustalają, że najlepiej wybrać się do restauracji<br />
„Wysokie Napięcie” – jest tam wjazd dla wózków<br />
inwalidzkich, a nawet winda.<br />
Gdy przyjaciołom stuknęła 80-ka, postanawiają<br />
podtrzymać tradycję spotkań i dyskutują, gdzie tu<br />
pójść. Ostateczna zgodna decyzja: najlepiej spotkać<br />
się w restauracji „Wysokie Napięcie” – pomysł jest<br />
wspaniały, bo jeszcze nigdy tam nie byli.<br />
82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 2 • <strong>2016</strong>