You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
B + C + D. Eins <strong>og</strong> sj<strong>á</strong> m<strong>á</strong> í töflu A.1 minnkar samfélagslegur <strong>á</strong>bati umC + F + G. Slík<br />
rýrnun samfélagslegs <strong>á</strong>bata er hreinsóun <strong>og</strong> kallast allratap (e. deadweight loss).<br />
Tafla A.1: Velferðar<strong>á</strong>hrif bindandi l<strong>á</strong>gmarksverðs.<br />
Mynd A.1 Án l<strong>á</strong>gmarksverðs Með l<strong>á</strong>gmarksverði Breyting<br />
Neytendur A+B+C A -B-C<br />
Framleiðendur E+F B+C+D+E+F +B+C+D<br />
Hið opinbera -C-D-F-G -C-D-F-G<br />
Samfélagið A+B+C+E+F A+B+E-G -C-F-G<br />
Mynd A.2 Án h<strong>á</strong>marksverðs Með h<strong>á</strong>marksverði Breyting<br />
Neytendur A+B A+C C-B<br />
Framleiðendur C+D+E E -C-D<br />
Hið opinbera<br />
Samfélagið A+B+C+D+E A+C+E -B-D<br />
Mynd A.2 sýnir velferðar<strong>á</strong>hrif bindandi h<strong>á</strong>marksverðs. Á frj<strong>á</strong>lsum markaði væri<br />
neytenda<strong>á</strong>bati jafn svæðinu A + B. Framleiðenda<strong>á</strong>bati væri C + D + E. Samfélagslegur <strong>á</strong>bati<br />
væri því A + B + C + D + E. Ef<br />
v<br />
h<strong>á</strong>marksverð yrði sett við v h m<strong>á</strong> sj<strong>á</strong> að<br />
Framboð<br />
neytendur mundu vilja kaupa magn m n en<br />
framleiðendur hefðu einungis <strong>á</strong>huga <strong>á</strong> að<br />
A<br />
selja m f . Því myndast umframeftirspurn <strong>á</strong><br />
B<br />
markaði. Umframeftirspurn fylgir<br />
v*<br />
C D<br />
H<strong>á</strong>marksverð<br />
v h<br />
óhagkvæmni þar sem neytendur geta ekki<br />
E<br />
allir keypt eins mikið <strong>og</strong> þeir vilja. Því<br />
myndast allratap sem jafngildir svæðinu<br />
Eftirspurn<br />
B + D eins <strong>og</strong> sj<strong>á</strong> m<strong>á</strong> í neðri hluta töflu<br />
m f m* m n<br />
m A.1. Þannig rýrir h<strong>á</strong>marksverð velferð<br />
Umframeftirspurn<br />
samfélagsins. Kostnaður hins opinbera af<br />
framkvæmd <strong>og</strong> viðhaldi h<strong>á</strong>marksverðs er<br />
Mynd A.2:Velferðar<strong>á</strong>hrif bindandi h<strong>á</strong>marksverðs. enginn í þessu líkani.<br />
A.2 Framleiðslukvóti<br />
Þegar framleiðslugreinar njóta opinberra styrkja eða annars stuðnings myndast hvati til<br />
offramleiðslu. Ein leið fyrir hið opinbera til að hafa <strong>á</strong>hrif <strong>á</strong> það er að takmarka framleitt<br />
magn, þ.e. að setja <strong>á</strong> kvóta. Einn helsti kostur framleiðslukvótans sem stjórntækis er að hann<br />
felur í sér lítinn beinan kostnað fyrir hið opinbera. Mynd A.3 sýnir <strong>á</strong>hrif slíkrar<br />
kvótasetningar.<br />
Á mynd A.3 m<strong>á</strong> sj<strong>á</strong> að ef markaður er frj<strong>á</strong>ls jafngildir neytenda<strong>á</strong>batinn svæðinu A + B + C <strong>og</strong><br />
framleiðenda<strong>á</strong>bati svæðinu D + E, en þetta m<strong>á</strong> einnig sj<strong>á</strong> í töflu A.2.<br />
86
Change language