Mjólkurvöruframleiðsla á Íslandi – Staða og horfur

kr.
landinu í þeim skilningi að greiðslumarkið fullnægði eftirspurninni. 87
4.4.3 Heildsöluverð mjólkurvara
Verðlagsnefnd mjólkurvara ákvarðar heildsöluverð ýmissa mjólkurafurða. Á mynd 4.7 má sjá
heildsöluverð nokkurra vara frá árinu 2003, á föstu neysluverðlagi með grunn í janúar 2014. 88
Þó skal athuga að mynd 4.7 sýnir aðeins dæmi um þær vörur sem verðlagsnefndin ákvarðar
verð fyrir.
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
Mjólk (1 ltr.) Rjómi (1/2 ltr.) Skyr (kg) Smjör (kg) Ostur 30%
(kg)
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Mynd 4.7: Heildsöluverð nokkurra mjólkurvara skv. verðlagsnefnd, á föstu verðlagi
með grunn árið 2013.
Heimild: Auglýsingar um heildsöluverð. ANR.
Ef litið er á allt tímabilið er heildsöluverð skyrs það eina sem hefur hækkað. Árið 2003 var
það um 318 kr./kg en árið 2013 hafði það hækkað um 10 krónur eða um 3%. Heildsöluverð
annarra vara hefur lækkað að raunvirði og er lækkunin á bilinu 1-18%. Heildsöluverð eins
lítra af mjólk var 127 kr. árið 2003 á föstu verðlagi. Í október 2013 hafði það lækkað um 10
krónur, eða um 8%, en þá hafði það haldist fremur stöðugt frá byrjun árs 2006. Heildsöluverð
rjóma hefur lækkað mest eða um 18%, ostur um 12-13%, smjör um 8% og undanrennuduft
um 1%.
4.4.4 Smásöluverð
Smásöluverð mjólkurafurða er frjálst og er því í höndum hverrar verslunar. Þó að oft sé
kvartað undan hækkandi verði í matvöruverslunum landsins er ekki að sjá að smásöluverð
mjólkurvara hafi hækkað miðað við almennt neysluverð, samanber mynd 4.8. Um allar
mjólkurvörur á mynd 4.8 gildir að raunverð er lægra árið 2013 en 2003. Þó að verð á
mjólkurvörum fari hækkandi hefur hækkunin ekki haldið í við verðbólgu í landinu.
87 Samtök Afurðastöðva, munnleg heimild, 23. október 2014.
88 Verðlagsnefnd ákvarðar breytingar í heildsöluverði mjólkurvara með óreglulegu millibili, stundum oft á ári og
stundum á einhverra ára fresti. Hér hefur verið tekið vegið meðaltal á heildsöluverði fyrir hvert ár.
46