You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Þús. ltr.<br />
annarra tegunda eru íslensku kýrnar ódýrari í rekstri, þar sem þær eru minni <strong>og</strong> éta minna.<br />
Á mynd 4.4 m<strong>á</strong> sj<strong>á</strong> mjólkurframleiðslu <strong>á</strong> <strong>á</strong>ri, mælda í þúsundum lítra, eftir landshlutum <strong>á</strong>rin<br />
2004-2013. Sj<strong>á</strong> m<strong>á</strong> að heildarframleiðsla hefur aukist lítillega fr<strong>á</strong> upphafi tímabilsins en<br />
140.000<br />
120.000<br />
100.000<br />
80.000<br />
60.000<br />
40.000<br />
20.000<br />
0<br />
Mynd 4.4:Mjólkurframleiðsla eftir landshlutum 2004-2013, þús. ltr.<br />
Heimild: Samtök Afurðastöðva.<br />
meðalframleiðsla <strong>á</strong> <strong>á</strong>ri er<br />
121 þúsund lítrar. Mjólk<br />
er framleidd um allt land<br />
að undanskildum Suðurnesjum.<br />
Mest er<br />
framleiðslan <strong>á</strong> Suðurlandi,<br />
en þar hefur hún<br />
aukist úr rúmlega 40.000<br />
þúsund lítrum í tæpa<br />
50.000 þúsund lítra <strong>á</strong><br />
þeim <strong>á</strong>ratug sem til<br />
skoðunar er. Það jafngildir<br />
um 40% af heildarframleiðslu<br />
landsins.<br />
Minnst er framleitt af mjólk <strong>á</strong> Vestfjörðum þar sem framleiðslan fór aldrei yfir 1.600 þúsund<br />
lítra, en það er um 1% af allri framleiðslu <strong>á</strong> landinu.<br />
4.2 Afurðastöðvar<br />
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013<br />
Höfuðborgarsv. Vesturland Vestfirðir Norð-vestur<br />
Ár<br />
Norð-austur Austurland Suðurland<br />
Kúabændur selja afurðastöðvum mjólk til vinnslu. Afurðastöð er skilgreind sem „hver sú<br />
atvinnustarfsemi lögaðila eða einstaklings sem tekur við búvörum úr höndum framleiðenda til<br />
vinnslu, flokkunar, pökkunar, geymslu, heildsölu <strong>og</strong>/eða dreifingar.“ 78 Mjólkin er sótt til<br />
bændanna um það bil þrisvar í viku. 79 Afurðastöð greiðir kúabændum l<strong>á</strong>gmarksverð fyrir<br />
mjólkina, en n<strong>á</strong>nar er fjallað um mjólkurverð í kafla 4.4.<br />
Afurðastöðvar hafa verið undanþegnar ýmsum <strong>á</strong>kvæðum samkeppnislaga. Þær geta til dæmis<br />
sameinast, samið um verkaskiptingu í framleiðslu einstakra afurða <strong>og</strong> haft með sér annars<br />
konar samstarf til að draga úr kostnaði við mjólkurvöruframleiðslu, geymslu <strong>og</strong> dreifingu. 80<br />
Þetta gerir það að verkum að aukin hagkvæmni næst í framleiðslu þegar afurðastöðvar stækka<br />
en aftur <strong>á</strong> móti verður samkeppni <strong>á</strong> markaði lítil. Þetta hefur leitt til þess að afurðastöðvum<br />
hefur fækkað.<br />
Á 10. <strong>á</strong>ratug síðustu aldar voru um fimmt<strong>á</strong>n afurðastöðvar <strong>á</strong> landinu. Árið 2004 voru þær<br />
orðnar níu. M<strong>á</strong> þar nefna Mjólkursamsöluna í Reykjavík (MS, <strong>á</strong>tti tvær afurðastöðvar) <strong>og</strong><br />
http://statinfo.biz/Data.aspx?act=6243&lang=2, Hagfræðideild Landsbankans. (2014). Getur íslensk<br />
mjólkurframleiðsla staðið <strong>á</strong> eigin fótum? Hagsj<strong>á</strong> <strong>–</strong> Landbúnaður 17 október 2014.<br />
78 1. mgr., 2. gr. laga nr. 99/1993<br />
79 Vefsíða Auðhumlu. http://www.audhumla.is/Felagsmenn/Mjolkurflutningar/<br />
80 Lög um framleiðslu, verðlagningu <strong>og</strong> sölu <strong>á</strong> búvörum, 13. grein, 71. grein.<br />
42
Change language