Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Fjöldi kúabúa<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
78<br />
289<br />
512<br />
(122-191 þúsund lítrar) hefur einnig<br />
fækkað, en þó ekki alveg eins<br />
mikið, eða um 35%. Hins vegar<br />
hefur búum í tveimur efri þrepunum<br />
fjölgað. Á greiðslumarksbilinu 191-<br />
261 þúsund lítrar hefur búum<br />
fjölgað úr 78 í 112, eða um 44%. Þ<strong>á</strong><br />
hefur tala búa í stærsta flokknum<br />
rúmlega þrefaldast <strong>á</strong> þessum <strong>á</strong>tta<br />
<strong>á</strong>rum.<br />
Mynd 4.2: Fjöldi kúabúa eftir greiðslumarki í þúsundum lítra. Þessi þróun endurspeglar að<br />
Heimild: Sverrir Sverrisson hj<strong>á</strong> MAST.<br />
greiðslumark leitar <strong>á</strong> færri hendur<br />
<strong>og</strong> fer umfang hvers framleiðanda<br />
vaxandi. Þetta bendir til stærðarhagkvæmni í rekstrinum. 67<br />
4.1.1 Afkoma kúabúa<br />
26<br />
98<br />
110<br />
123<br />
112<br />
217 190<br />
306 280<br />
2004 2008 2012<br />
Ár<br />
261<br />
Afkomu kúabænda m<strong>á</strong> sj<strong>á</strong> í búreikningum. Ár hvert er reikningum kúabúa safnað saman. 68<br />
Fram til <strong>á</strong>rsins 2011 s<strong>á</strong> Hagþjónusta landbúnaðarins um það en síðan hefur starfsemin verið í<br />
höndum Hagstofu Íslands. Það er undir hverjum bónda komið hvort hann kýs að skila inn<br />
búreikningum. Af því hlýst trúlega nokkur bjögun. Gögnin gefa með öðrum orðum ekki<br />
fyllilega rétta mynd af þýðinu, þ.e. meðaltal gagnanna er sennilega ekki jafnt meðaltali<br />
þýðisins, en óljóst er í hvaða <strong>á</strong>tt bjögunin er. Þr<strong>á</strong>tt fyrir það gefa gögnin vissar vísbendingar<br />
um arðsemi kúabúa <strong>og</strong> mjólkurframleiðslu.<br />
Hér er litið <strong>á</strong> búreikninga fr<strong>á</strong> þrem <strong>á</strong>rum; 2006, 2009 <strong>og</strong> 2012. Þessi <strong>á</strong>r eru valin með það í<br />
huga að kanna afkomu bænda bæði fyrir <strong>og</strong> eftir hrun sem <strong>og</strong> að líta til nýlegra talna. Í birtum<br />
búreikningum Hagþjónustunnar <strong>og</strong> Hagstofunnar eru kúabú flokkuð í 12-13 stærðarflokka<br />
eftir greiðslumarki. Hér hefur þessum flokkum verið fækkað í fjóra. Í hverjum flokki eru sýnd<br />
vegin meðaltöl, þar sem v<strong>og</strong>irnar eru fjöldi reikninga í upphaflegum flokki sem hlutfall af<br />
heildarfjölda reikninga í nýjum flokki. Niðurstöður þessara útreikninga m<strong>á</strong> sj<strong>á</strong> í töflu 4.1.<br />
67 Stefanía Nindel <strong>og</strong> Sveinn Agnarsson. (2002). Athugun <strong>á</strong> framleiðni <strong>og</strong> skilvirkni <strong>á</strong> íslenskum kúabúum 1993-<br />
1999. Búvísindi, 15: 11-25.<br />
68 Hér er kúabú skilgreint sem sérhæfð kúabú sem hafa að l<strong>á</strong>gmarki 70% af reglulegum tekjum sínum af<br />
nautgripaafurðum. (Heimild: Skýringar Hagstofu <strong>og</strong> búreikningar <strong>á</strong> hag.is).<br />
37
Change language