Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Greiðslumark<br />
Jafnvægisverð<br />
3.000<br />
2.500<br />
2.000<br />
1.500<br />
1.000<br />
500<br />
0<br />
1. des<br />
2010<br />
1. apr<br />
2011<br />
1. nóv<br />
2011<br />
1. apr<br />
2012<br />
1. nóv<br />
2012<br />
1. apr<br />
2013<br />
1. nóv<br />
2013<br />
1. apr<br />
2014<br />
1. sept<br />
2014<br />
1. nóv<br />
2014<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
Uppboð<br />
Mynd 3.1: Niðurstöður greiðslumarksuppboða.<br />
Heimild: Vefsíða Matvælastofnunar<br />
Framboð Eftirspurn Viðskipti Jafnvægisverð<br />
Athyglisvert er að sj<strong>á</strong> breytinguna sem varð <strong>á</strong>rið 2014. Þar er framboðið margfalt eftirspurt<br />
magn <strong>og</strong> eru einungis gerð tvö kauptilboð en 28 sölutilboð í apríl, eitt kauptilboð en níu<br />
sölutilboð í september <strong>og</strong> tvö kauptilboð <strong>og</strong> fjögur sölutilboð í nóvember. Jafnvægisverð féll<br />
úr 320 krónum <strong>á</strong>rið 2013 í 140 krónur í nóvember 2014.<br />
Þessi stórvægilega breyting kann að tengjast því að uppboðum fjölgaði. Þ<strong>á</strong>tttaka í hverju<br />
uppboði fyrir sig er ef til vill ekki nægileg <strong>og</strong> það getur haft <strong>á</strong>hrif <strong>á</strong> markaðsniðurstöður. Öllu<br />
líklegra er þó að þetta sé bein afleiðing mjólkurskorts undanfarinna <strong>á</strong>ra. Hann hefur valdið<br />
því að afurðastöðvar hafa fr<strong>á</strong> lokum september 2013 greitt jafnmikið fyrir mjólk umfram<br />
greiðslumark (eða umframmjólk) <strong>og</strong> innan greiðslumarks. N<strong>á</strong>nar er fjallað um þetta í kafla<br />
4.4.<br />
Markmiðum stjórnvalda með fyrirkomulagi <strong>á</strong> viðskiptum með greiðslumark er lýst bæði í 1.<br />
gr. reglugerðar 190/2011 <strong>og</strong> í fréttatilkynningu Atvinnuvega- <strong>og</strong> nýsköpunarr<strong>á</strong>ðuneytisins. 37 Í<br />
reglugerð kemur fram að markaðsfyrirkomulag skuli m.a. stuðla að því „að fj<strong>á</strong>rhagslegur<br />
stuðningur við greinina nýtist sem best til að lækka vöruverð til neytenda …“<br />
Þegar viðskipti með greiðslumark eru leyfð myndast <strong>á</strong> því markaðsverð. Þetta verð felur<br />
meðal annars í sér núvirt greiðsluflæði l<strong>á</strong>gmarksverðs <strong>og</strong> beingreiðslna um ókomna framtíð.<br />
Viðskipti með greiðslumark leiða óhj<strong>á</strong>kvæmilega til aukinnar hagkvæmni í framleiðslu<br />
mjólkur. Skilvirkustu framleiðendurnir sj<strong>á</strong> fram <strong>á</strong> meiri hagnaðarmöguleika en aðrir <strong>og</strong> eru<br />
því reiðubúnir til að greiða meira fyrir greiðslumarkið. Þannig munu viðskiptin leiða til þess<br />
að framleiðslan verður hagkvæmari. Hagkvæmari framleiðsla ætti sömuleiðis að birtast í<br />
lægra verði <strong>á</strong> mjólkurvörum til neytenda, þó svo að skilyrði <strong>á</strong> mjólkurmarkaði torveldi<br />
nokkuð þau <strong>á</strong>hrif.<br />
Samkvæmt fréttatilkynningu Atvinnuvega- <strong>og</strong> nýsköpunarr<strong>á</strong>ðuneytisins er tilgangur<br />
37 Atvinnuvega- <strong>og</strong> nýsköpunarr<strong>á</strong>ðuneytið. (1. des. 2010). Fyrsti kvótamarkaður í mjólk. Sótt 5. febrúar 2015 af<br />
http://www.atvinnuvegaraduneyti.is/utgafa/frettir/eldri-frettir/sjrlan-frettatengd/nr/3622.<br />
24
Change language