QÜRANI KƏRİMDƏ BİOLOJİ FİKİRLƏR

aş beyin yarımkürələrinin ayrı-ayrı sahələri (paylar və nahiyyələr)
müəyyən funksional əhəmiyyət daşıyırlar. Yəni hər bir
payın öz funksiyası var.
“Gözlər onu (görüb) dərk etməz”
Gözün quruluşunun və funksiyasının müasir elm tərəfindən
ətraflı öyrənilməsi göstərir ki, o, fotokameraya bənzəyir. Onun
ön hissəsi işıq şüalarını qəbul edən və fokuslaşdırıb torlu qişaya
ötürən şəffaf linzalardan ibarətdir (şək. 10).
Şəkil 9. Baş beyinin sxematik quruluşunun yandan görünüşü.
Alın payı beyin yarımkürələrinin yaxşı inkişaf etmiş payı
sayılır və insan beyninin ümumi sahəsinin 29%-ni təşkil edir.
Bu payda nitqin əsas mərkəzi yerləşir. Onun ən ön hissəsi isə
şəxsiyyətin keyfiyyətinin, yaradıcılığının və əlavə
məşğuliyyətinin formalaşmasında iştirak edir. Hesab olunur ki,
alın payı həm də təcavüz mərkəzidir.
Bir sözlə, baş beyin qabığının alın payı insanın hansı əməl
sahibi olmasını təmin edir. Onun yaxşı və ya pis olması, məhz
bu payın nəzarəti altından gedir. Yəni insanın törətdiyi bütün
əməllərə alın payı nəzarət edir və bu əməlləri törədir.
7-ci əsrdə Qurani-Kərimdə yazılan bu fikrin dürüstlüyü 20-
ci əsrin birinci yarısında müasir alimlər tərəfindən sübut
edilmişdir.
Şəkil 10. Gözün sxematik quruluşu.
Müəyyən edilmişdir ki, insan dölünün embrional inkişafı
dövründə gözün torlu qişası sinir borusundan (bu mərhələdə
insan beyni sinir borusu şəklində olur) əmələ gəlir. Bu sinir
borusundan həm baş beyin, həm də onurğa beyni formalaşır.
Deməli, gözün torlu qişası beyin toxumasından (sinir
hüceyrələrindən) əmələ gəlir.
Gözün torlu qişasının submikroskopik (çox incə) quruluşu
öyrənilib. O, öz quruluşunun mürəkkəbliyinə görə də baş beyin
yarımkürələrinin quruluşunu xatırladır. Onun qalınlığı 0,14 mm
olub bir-biri ilə bağlı olan 3 sırada düzülmüş sinir
hüceyrələrindən (neyronlardan) ibarətdir (şək. 11).
40
41