Fachowy Elektryk 5/2015
6 Aktualości 10, 17, 20, 21, 28, 47, 51, 58, 67,78 i 79 Nowości, w tym m.in.: 17 Złączki instalacyjne Scotchlok 20 volta – teraz dostępna w konfiguracji 5-rzędowej z 60 miejscami na aparaty modułowe 28 TOPJOB ®S – zyskujesz przewagę 12 Selektywność wyłączania aparatów zabezpieczających – alternatywne rozwiązania 16, 18, 26, 27, 30, 33, 43, 52, 76 Produkty, w tym m.in.: 18 Metaliczne piękno – kolekcja osprzętu elektrycznego IMPRESJA firmy Ospel 27 EXTA FREE Komfortowe bezprzewodowe sterowanie w przystępnej cenie 22 Przegląd wideodomofonów 26 SERIA VP-709 wideodomofony skrojone na miarę 30 Dlaczego warto stosować większe końcówki przeznaczone do kabli skompresowanych RMC? 33 Systemy tras kablowych firmy Baks 36 Przepusty kablowe 40 Niezastąpione rozdzielnice budowlane 44 Czujki ruchu w roli wartownika 47 Rodzaj izolacji ma znaczenie! 48 Puszki instalacyjne 52 Puszki odpowiednio do potrzeb 54 Gira eNet Radio wspomaga instalację elektryczną 60 Oprawy oświetlenia awaryjnego z marką 62 Oświetlenie, przy którym awaria mniej groźna 68 66% oszczędności! 70 Oprawy rastrowe zdają egzamin 74 W obronie jakości źródeł LED 76 Kompleksowe badania jakości zasilania i poboru energii 80 Profesjonalne wyposażenie elektromontera w narzędzia z ENERGOTYTANU 82 Pozytywne wibracje
6 Aktualości
10, 17, 20, 21, 28, 47, 51, 58, 67,78 i 79 Nowości, w tym m.in.:
17 Złączki instalacyjne Scotchlok
20 volta – teraz dostępna w konfiguracji 5-rzędowej z 60 miejscami na aparaty
modułowe
28 TOPJOB ®S – zyskujesz przewagę
12 Selektywność wyłączania aparatów zabezpieczających – alternatywne rozwiązania
16, 18, 26, 27, 30, 33, 43, 52, 76 Produkty, w tym m.in.:
18 Metaliczne piękno – kolekcja osprzętu elektrycznego IMPRESJA firmy Ospel
27 EXTA FREE Komfortowe bezprzewodowe sterowanie w przystępnej cenie
22 Przegląd wideodomofonów
26 SERIA VP-709 wideodomofony skrojone na miarę
30 Dlaczego warto stosować większe końcówki przeznaczone do kabli
skompresowanych RMC?
33 Systemy tras kablowych firmy Baks
36 Przepusty kablowe
40 Niezastąpione rozdzielnice budowlane
44 Czujki ruchu w roli wartownika
47 Rodzaj izolacji ma znaczenie!
48 Puszki instalacyjne
52 Puszki odpowiednio do potrzeb
54 Gira eNet Radio wspomaga instalację elektryczną
60 Oprawy oświetlenia awaryjnego z marką
62 Oświetlenie, przy którym awaria mniej groźna
68 66% oszczędności!
70 Oprawy rastrowe zdają egzamin
74 W obronie jakości źródeł LED
76 Kompleksowe badania jakości zasilania i poboru energii
80 Profesjonalne wyposażenie elektromontera w narzędzia z ENERGOTYTANU
82 Pozytywne wibracje
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6/<strong>2015</strong><br />
Grudzień <strong>2015</strong><br />
ISSN 1643-7209<br />
LEDGO!<br />
130<br />
ponad<br />
lm/W<br />
CODAR RS LED EVO<br />
NOWY, NAJBARDZIEJ EFEKTYWNY W SWOJEJ KLASIE<br />
czytaj<br />
str. 68
Gira stacja dokująca i Gira radio z RDS<br />
Przyłączanie zewnętrznych źródeł dźwięku/muzyki<br />
www.gira.pl<br />
Przyłączanie zewnętrznych źródeł muzyki do radia z RDS Gira<br />
Gira stacja dokująca umożliwia przyłączanie zewnętrznych<br />
źródeł dźwięku do radia Gira. Dzięki bezprzewodowej transmisji<br />
muzyki za pośrednictwem Bluetooth, urządzenia przenośne nie<br />
muszą być połączone przewodami. Ta droga transmisji umożliwia<br />
pobieranie muzyki z takich źródeł, jak smartfony, tablety<br />
lub laptopy. Także radia internetowe, które są odbierane przez<br />
urządzenia w sieci domowej, mogą być odtwarzane za pomocą<br />
stacji dokującej przez radio Gira. Ze stacją dokującą może<br />
współpracować, za pośrednictwem Bluetooth, osiem źródeł<br />
dźwięku.<br />
Rys. Gira podtynkowe radio z RDS i stacja dokująca Gira z<br />
zaślepką, Gira E2, biały z połyskiem.<br />
Stacja dokująca ze stacjonarną ładowarką<br />
Rosnąca liczba smartfonów i odtwarzaczy MP3 w domu oznacza<br />
dużą ilość ładowarek, więc także plątaninę przewodów<br />
i kłopotliwe szukanie właściwej. Dzięki stacji dokującej Gira<br />
wszystkie urządzenia mogą korzystać z jednej, zainstalowanej<br />
na stałe, ładowarki. Łatwo wymienialne nakładki pozwalają na<br />
szybkie dostosowanie do urządzenia.<br />
Rys. Stacja dokująca do ładowania Apple Lighting, Gira E2,<br />
biały z połyskiem.<br />
Standard zgodny z wieloma smartfonami i MP3<br />
Stacja dokująca Gira jest wyposażona we wszystkie typowe<br />
złącza do zasilania. Za pomocą obrotowego mocowania można<br />
szybko i łatwo wymieniać trzy nakładki Apple 30-pin, Apple<br />
Lighting i USB Micro B i przyłączać do ładowania różne smartfony<br />
i MP3.<br />
Rys. Stacje dokujące do Apple Lighting, Apple 30-pin, mikro<br />
USB.<br />
Nagrody Gira radio z RDS za stylistykę i komfort obsługi: Perspective Award – Product Design 2011,<br />
iF product design award 2010, Plus X Award-Siegel für Design und Bedienkomfort 2010
Drodzy czytelnicy!<br />
www.fachowyelektryk.pl<br />
Wydawca:<br />
Wydawnictwo Target Press<br />
sp. z o.o. sp. k.<br />
Biuro w Warszawie:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel. +48 22 635 05 82<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Redaktor Naczelna:<br />
Małgorzata Dobień<br />
tel. kom. 502 255 773<br />
malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />
Redaktor Prowadzący<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
tel. kom. 501 602 059<br />
jerzy.wierzbowski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />
Robert Madejak<br />
tel. kom. 512 043 800<br />
robert.madejak@targetpress.pl<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
Andrzej Kalbarczyk<br />
tel. kom. 531 370 279<br />
andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />
Marcin Sikora<br />
tel. kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Ryszard Staniszewski<br />
tel. kom. 503 110 913<br />
ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Zarządzający:<br />
Robert Karwowski<br />
tel. kom. 502 255 774<br />
robert.karwowski@targetpress.pl<br />
Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowyelektryk.pl<br />
Skład:<br />
As-Art Violetta Nalazek<br />
as-art.studio@wp.pl<br />
Druk:<br />
MODUSS<br />
Redakcja nie zwraca tekstów<br />
niezamówionych, zastrzega sobie prawo<br />
ich redagowania oraz skracania.<br />
Nie odpowiadamy za treść<br />
zamieszczonych reklam.<br />
ISSN 1643-7209<br />
W okresie świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku wielu z nas stara się pozamykać<br />
działania prowadzone w mijających 12 miesiącach, myśli też o oczekiwaniach<br />
i planach na kolejny rok. Tym razem cieniem kładzie się na te sprawy<br />
– i wprowadza liczne niepokoje – sytuacja polityczna w kraju i zagranicą.<br />
Jest Polska w ruinie, czy też nie. W jakim stopniu będą spełnione obietnice<br />
wyborcze, i jakie będą tego koszty finansowe i społeczne. O biegu wydarzeń<br />
w Europie i u jej granic nie wspominam, bo nie napawa on optymizmem.<br />
Uważam, że warto zacytować mistrza Młynarskiego – „róbmy swoje” – realizujmy<br />
najlepiej jak potrafimy to, na co mamy wpływ i polegajmy na dobrych<br />
emocjach.<br />
W imieniu wszystkich pracowników Wydawnictwa Target Press, w szczególności<br />
zaś współpracowników redakcji <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> życzę Wam wiele radości nie<br />
tylko w Święta, ale również w każdy dzień nadchodzącego roku. Oby wydarzenia<br />
w otaczającym nas świecie sprzyjały rozwojowi Waszej działalności zawodowej<br />
i przyczyniały się do pomyślności Was i Waszych rodzin.<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
redaktor prowadzący<br />
SPIS TREŚCI<br />
6 Aktualości<br />
10, 17, 20, 21, 28, 47, 51, 58, 67,78 i 79 Nowości, w tym m.in.:<br />
17 Złączki instalacyjne Scotchlok<br />
20 volta – teraz dostępna w konfiguracji 5-rzędowej z 60 miejscami na aparaty<br />
modułowe<br />
28 TOPJOB ® S – zyskujesz przewagę<br />
12 Selektywność wyłączania aparatów zabezpieczających – alternatywne rozwiązania<br />
16, 18, 26, 27, 30, 33, 43, 52, 76 Produkty, w tym m.in.:<br />
18 Metaliczne piękno – kolekcja osprzętu elektrycznego IMPRESJA firmy Ospel<br />
27 EXTA FREE Komfortowe bezprzewodowe sterowanie w przystępnej cenie<br />
22 Przegląd wideodomofonów<br />
26 SERIA VP-709 wideodomofony skrojone na miarę<br />
30 Dlaczego warto stosować większe końcówki przeznaczone do kabli<br />
skompresowanych RMC?<br />
33 Systemy tras kablowych firmy Baks<br />
36 Przepusty kablowe<br />
40 Niezastąpione rozdzielnice budowlane<br />
44 Czujki ruchu w roli wartownika<br />
47 Rodzaj izolacji ma znaczenie!<br />
48 Puszki instalacyjne<br />
52 Puszki odpowiednio do potrzeb<br />
54 Gira eNet Radio wspomaga instalację elektryczną<br />
60 Oprawy oświetlenia awaryjnego z marką<br />
62 Oświetlenie, przy którym awaria mniej groźna<br />
68 66% oszczędności!<br />
70 Oprawy rastrowe zdają egzamin<br />
74 W obronie jakości źródeł LED<br />
76 Kompleksowe badania jakości zasilania i poboru energii<br />
80 Profesjonalne wyposażenie elektromontera w narzędzia z ENERGOTYTANU<br />
82 Pozytywne wibracje
gardi<br />
www.gardi.pl<br />
<br />
<br />
STOP<br />
CICHEMU<br />
ZABÓJCY<br />
czujniki<br />
<br />
<br />
Zamel Sp. z o.o. 43-200 Pszczyna, ul.Zielona 27<br />
tel:+48 32 210 46 65, fax: +48 32 210 80 04, e-mail: marketing@zamel.pl, www.zamel.com
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Największa elektrownia słoneczna w Polsce<br />
Grupa Energa poinformowała 28 października<br />
br. o uruchomieniu w gminie Czernikowo<br />
koło Torunia największej w Polsce<br />
farmy PV (moc ok. 4 MW). Energa zakłada<br />
w swojej strategii zwiększenie udziału OZE<br />
w posiadanych mocach wytwórczych do ponad<br />
60 proc. przed 2020 r.<br />
Nowa inwestycja jest elementem projektu<br />
Smart Toruń – pilotażowego wdrożenia<br />
inteligentnych sieci energetycznych przez<br />
Grupę Energa, obejmującego modernizację<br />
sieci dystrybucyjnej, wytwarzanie<br />
energii w źródłach odnawialnych, inteligentne<br />
oświetlenie uliczne oraz elementy<br />
zarządzania popytem przy udziale<br />
klientów. Całkowity koszt projektu<br />
wyniósł 81,6 mln zł, z czego ponad<br />
19,5 mln zł pochodzi z dofinansowania<br />
od NFOŚiGW.<br />
– Uruchomienie PV Czernikowo podkreśla<br />
zaangażowanie Grupy Energa<br />
w rozwój odnawialnych źródeł energii.<br />
Nasze działania na rzecz rozwoju i dywersyfikacji<br />
polskiego sektora OZE,<br />
także w zakresie energetyki słonecznej,<br />
nabierają szczególnego znaczenia<br />
w kontekście nadchodzącego szczytu<br />
klimatycznego w Paryżu oraz związanej<br />
z nim intensyfikacji globalnej debaty na temat<br />
walki z globalnym ociepleniem. Fotowoltaika,<br />
jako jedno z najczystszych źródeł<br />
energii, może być elementem odpowiedzi<br />
na to wyzwanie – stwierdził Andrzej Tersa,<br />
prezes Energa SA.<br />
Roczna produkcja energii elektrycznej w Czernikowie<br />
jest szacowana na ok. 3500 MWh<br />
(zapotrzebowanie 1600 gospodarstw domowych).<br />
Instalacja składa się z blisko 16 tys.<br />
paneli – każdy o mocy 240 W. Farma zajmuje<br />
powierzchnię ponad 24 tys. m 2 . Jest w przyjazna<br />
środowisku naturalnemu – nie zanieczyszcza<br />
powietrza, nie wytwarza odpadów ani nie<br />
emituje hałasu. Przy tej wielkości rocznej produkcji<br />
elektrownia konwencjonalna wyemitowałaby<br />
ok. 3 tys. ton CO 2 .<br />
http://media.energa.pl/PressOffice/<br />
TAK – łączą siły<br />
TAK – to nazwa wspólnego przedsięwzięcia<br />
trzech firm, należących do grona największych<br />
dystrybutorów artykułów elektrotechnicznych<br />
w Polsce. Nowa rynkowa inicjatywa ma wprowadzić<br />
do branży nową jakość współpracy,<br />
z korzyścią dla dostawców i klientów.<br />
Z okazji podpisania umowy w tej sprawie zaproszono<br />
do Warszawy na konferencję zorganizowaną<br />
16.11.<strong>2015</strong> przedstawicieli dostawców<br />
i dziennikarzy.<br />
Partnerzy tworzący TAK dysponują bogatym<br />
know-how i doświadczeniem. Na rynku działają<br />
– łącznie – już 70 lat, kierując swoją ofertę<br />
nie tylko do klientów biznesowych, dokonujących<br />
zakupów hurtowych, lecz również do szerokiego<br />
grona odbiorców detalicznych.<br />
– Nasze modele biznesowe i pomysły na rozwój<br />
różnią się, doskonale się uzupełniając. Konkurujemy<br />
ze sobą w niewielkim stopniu, dlatego<br />
uznaliśmy, że współpraca może przynieść nam<br />
wszystkim duże korzyści – wyjaśniał Paweł Jarmużek,<br />
prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Handlowego<br />
A-T SA.<br />
Niewątpliwym atutem A-T, Kaczmarek Electric<br />
oraz TIM-u jest multikanałowość. Firmy<br />
posiadają łącznie 215 placówek handlowych<br />
(sklepy, hurtownie i biura handlowe), a dodatkowo<br />
A-T oraz TIM sprzedają także online.<br />
Dzięki temu grupa TAK zaoferuje swoim dostawcom<br />
dotarcie do wszystkich grup klientów<br />
oraz wyjątkowo szybkie i sprawne wprowadzanie<br />
na rynek nowości produktowych. Łączne<br />
obroty twórców grupy TAK wyniosły w 2014 r.<br />
niemal 1,4 mld zł. Po trzech kwartałach <strong>2015</strong> r.<br />
osiągnęły już poziom 1,16 mld zł, co oznacza<br />
dynamikę rzędu niemal 120% w stosunku<br />
do analogicznego okresu 2014 r.<br />
– Wszyscy dynamicznie się rozwijamy. Stoi za<br />
nami zarówno potencjał sprzedażowy, jak i logistyczny.<br />
Wspólnie mamy niemal 70 tysięcy m 2<br />
powierzchni magazynowych i placów kablowych<br />
– powiedział m.in. Krzysztof Folta, prezes<br />
zarządu TIM SA.<br />
Z kolei klienci A-T, Kaczmarek Electric oraz<br />
TIM-u będą mogli liczyć na dostęp do jeszcze<br />
szerszej gamy produktów. Przewidywane długoterminowe<br />
kontrakty pomiędzy TAK a producentami<br />
artykułów elektrotechnicznych pozwolą<br />
także na wypracowanie bardziej stabilnej<br />
oferty cenowej.<br />
– TAK to nie tylko inicjały naszych firm. Nazwa<br />
grupy to także sygnał dla naszych partnerów<br />
w interesach. Liczymy, że wspólnie z dostawcami<br />
wypracujemy nowe modele zakupowe,<br />
pozwalające na optymalizację kosztów logistycznych<br />
po obu stronach. Także usprawnienie<br />
procesów decyzyjnych w relacjach z dostawcami<br />
powinno stworzyć nowe ramy tej współpracy,<br />
czyniąc ją bardziej przewidywalną, spójną<br />
i – przede wszystkim – prorozwojową. Chcemy<br />
robić biznes na TAK, z korzyścią dla wszystkich<br />
– podkreślał Cezary Kaczmarek, prezes zarządu<br />
Kaczmarek Electric SA.<br />
Najbliższy miesiąc przedstawiciele grupy TAK<br />
poświęcą na ustalenie terminów spotkań z dostawcami<br />
– tak, aby jeszcze w tym roku rozpocząć<br />
rozmowy handlowe dotyczące zakupów<br />
dla całej grupy.<br />
Na podstawie materiałów TIM SA<br />
6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Jak wybrać dobre światło?<br />
Wyniki badań pokazują, że niektórzy producenci<br />
nie podają prawdziwych danych dotyczących<br />
oznakowania produktów oświetleniowych.<br />
Lampa LED oznaczona jako zamiennik żarówki<br />
o mocy 88 W emitująca światło odpowiadające<br />
żarówce 66 W – to tylko jeden<br />
z wniosków płynących z badania GfK Polonia<br />
przeprowadzonego na zlecenie Związku<br />
Producentów Sprzętu Oświetleniowego<br />
Pol–Lighting, który zrzesza wiodących producentów<br />
źródeł światła i sprzętu oświetleniowego<br />
w Polsce. Efektem badania jest<br />
kampania mająca na celu dostarczenie konsumentom<br />
wiedzy, o tym jak kupować „dobre<br />
światło”.<br />
Przepisy regulujące specyfikację produktów<br />
branży oświetleniowej wywołały niegdyś<br />
burzliwą dyskusję i były szeroko komentowane<br />
w mediach. Realizacja dyrektyw unijnych<br />
wysłała na zasłużoną emeryturę<br />
tradycyjne żarówki. W ich<br />
miejscu coraz częściej oferowane<br />
są LED-owe zamienniki. W zmianach<br />
niekoniecznie odnalazły się osoby<br />
w całym zamieszaniu najważniejsze, czyli<br />
konsumenci. Zakup źródeł światła wyprodukowanych<br />
w nowej technologii wymaga<br />
zmiany świadomości w zakresie kryteriów,<br />
które powinny kierować naszym wyborem.<br />
Podstawowym kryterium wyboru lampy jest<br />
ilość emitowanego światła, która w języku<br />
technicznym określana jest jako strumień<br />
świetlny liczony w lumenach (lm). W czasach<br />
gdy niepodzielnie królowały żarówki,<br />
cechą wyróżniającą była moc, czyli waty.<br />
Z mocą żarówki była kojarzona ilość otrzymywanego<br />
światła. Różnica pomiędzy 40 W,<br />
a 60 W była dla każdego oczywista. Ten<br />
sposób identyfikacji odszedł do lamusa<br />
wraz z rozwojem energooszczędnych źródeł<br />
światła. Obecnie przy zakupie lampy LED,<br />
należy zwracać uwagę na wartość strumienia<br />
świetlnego, czyli lumeny. Lumeny (lm)<br />
zamiast wat (W) to podstawowe kryterium<br />
wyboru, które musi sobie przyswoić współczesny<br />
konsument.<br />
Więcej o pożytecznej kampanii piszemy<br />
na stronach 74-75 w tym wydaniu FE.<br />
www.pollighting.pl<br />
Sklep internetowy TIM.pl podwójnym laureatem<br />
Utworzony i rozwijany przez TIM SA e-sklep<br />
TIM.pl został podwójnym laureatem prestiżowego<br />
konkursu e-Commerce Polska awards<br />
<strong>2015</strong>. Zwyciężył w kategoriach „Mobilny<br />
design roku” i „Najlepsze dostosowanie<br />
do sprzedaży wielokanałowej” w grupie średnich<br />
i dużych sklepów w konkursie, organizowanym<br />
przez Izbę Gospodarki Elektronicznej.<br />
Internetowe sklepy zgłoszone do konkursu<br />
oceniało jury złożone z ponad 20 fachowców<br />
z branży e-commerce. Wyniki tegorocznej<br />
edycji ogłoszono 18 listopada w Warszawie.<br />
TIM SA rozpoczął sprzedaż poprzez kanał<br />
internetowy w 2013 r. Firma po niemal 25 latach<br />
działalności zmieniła wówczas model biznesowy<br />
z tradycyjnego (ogólnopolskiej sieci<br />
dystrybucji artykułów elektrotechnicznych)<br />
na swoistą hybrydę, łączącą doświadczenie<br />
zdobyte w tradycyjnym handlu z nowoczesną<br />
technologią e-commerce i multikanałowością.<br />
Oferta TIM-u jest obecnie dostępna poprzez<br />
TIM.pl, aplikację mobilną mTIM (Android,<br />
iOS), infolinię oraz ogólnopolską sieć biur<br />
i przedstawicieli handlowych.<br />
– Od uruchomienia w TIM SA sprzedaży online<br />
minęły zaledwie niecałe trzy lata. Dlatego też<br />
podwójne zwycięstwo w e-Commerce Polska<br />
awards <strong>2015</strong> naprawdę nas zaskoczyło.<br />
Bardzo cieszy mnie, że branża e-commerce<br />
zauważa i docenia także sklepy działające<br />
na rynku B2B, takie jak nasz TIM.pl – skomentował<br />
sukces Artur Piekarczyk, członek<br />
Zarządu i dyrektor ds. handlu TIM SA.<br />
– W branży dystrybucji artykułów elektrotechnicznych<br />
jako pierwsi wybraliśmy<br />
e-commerce jako główny kanał sprzedaży.<br />
Ta decyzja wymagała dużej odwagi i wiary<br />
w sukces. Coraz lepsze wyniki finansowe,<br />
rosnąca dynamicznie liczba klientów oraz<br />
dwie nagrody przyznane przez najbardziej<br />
doświadczonych przedstawicieli branży<br />
e-commerce w Polsce potwierdzają, że dokonaliśmy<br />
właściwego wyboru – podsumował<br />
Artur Piekarczyk.<br />
Źródło TIM SA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
7
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Niezwykłe stoisko targowe<br />
Stoisko firmy Rittal na targach SPS IPC Drives <strong>2015</strong> (Norymberga,<br />
24-26 listopada <strong>2015</strong>) zmieniło się w zakład produkcji urządzeń sterowniczych<br />
i rozdzielczych.<br />
„Nasze kompetencje. Twoje korzyści” – pod tym hasłem Rittal zaprezentował<br />
całkiem nowe spojrzenie na proces tworzenia wartości w produkcji<br />
urządzeń sterowniczych i rozdzielczych. Po raz pierwszy firma<br />
zainscenizowała na stoisku targowym realny zakład produkcyjny. Na<br />
powierzchni 1200 m 2 były pokazywane i dyskutowane wyzwania stojące<br />
przed produkcją aparatury sterowniczej i rozdzielczej oraz poszczególne<br />
etapy procesu na podstawie konkretnych sytuacji z dnia codziennego.<br />
Goście targów mogli zapoznać się z łańcuchem tworzenia wartości:<br />
od inżynierii przez technikę systemową aż po rozbudowę systemu wraz<br />
z automatyzacją produkcji. W centrum tego łańcucha, jako element łączący,<br />
znajdował się wirtualny prototyp szafy sterowniczej.<br />
Sposób, w jaki konstruktorzy mogą przyspieszyć procesy projektowania,<br />
został przedstawiony przez firmy<br />
Rittal i Eplan w sekcji „Engineering”<br />
w postaci inteligentnych narzędzi<br />
inżynierskich. Wskazywano na możliwości<br />
zwiększenia efektywności<br />
przez wykorzystanie danych urządzeń<br />
z Eplan Data Portal, poprzez rozwiązania<br />
inżynierskie (jak Eplan Electric<br />
P8, Eplan Pro Panel, Rittal Therm,<br />
Rittal Power Engineering) oraz najnowsze<br />
narzędzia doboru produktów.<br />
W sekcji „Technika systemowa” Rittal<br />
umożliwił spojrzenie na realistycznie<br />
przedstawiony świat produkcji aparatury sterowniczej i rozdzielczej,<br />
przedstawiając rozwiązania zwiększające efektywność całego łańcucha<br />
tworzenia wartości: od dostawy, wstępnego montażu i obróbki mechanicznej,<br />
przez instalowanie i konfekcjonowanie złączy zaciskowych, aż<br />
po okablowanie, montaż i dostawę. Potencjalne oszczędności oraz istotne<br />
zalety systemu szaf szeregowych TS 8, jak pokrycie powierzchni, łączenie<br />
szeregowe, wyrównanie potencjałów i wprowadzanie kabli, były objaśniane<br />
na konkretnych przykładach.<br />
W sekcji „Automatyka” Rittal zaprezentował rozbudowane rozwiązania<br />
wsparcia produkcyjnego i automatyzacji warsztatu. Zakres rozwiązań<br />
rozciąga się od obróbki mechanicznej w centrach obróbczych i centrach<br />
obróbki laserowej w 3D aż po automatyczne konfekcjonowanie złączy<br />
zaciskowych oraz przewodów.<br />
Główną atrakcją produktową były nowe klimatyzatory Blue e+, które<br />
dzięki opatentowanej technologii hybrydowej pozwalają na oszczędności<br />
energii do 75%. Poza tym Rittal<br />
po raz pierwszy prezentował nową<br />
generację wentylatorów dachowych<br />
oraz nowe wymienniki ciepła powietrze/woda<br />
w wersji Hygienic-Design.<br />
Innymi nowościami były adaptery<br />
urządzeniowe 630 A do systemu rozdziału<br />
mocy Ri4Power 185 mm oraz<br />
system inteligentnego monitoringu<br />
dla głównej rozdzielni nn niskiego<br />
napięcia.<br />
Źródło Rittal Sp. z o.o.<br />
Bosch zainteresowany inteligentnymi budynkami<br />
Fot.: BOSCH<br />
Firma Bosch postanowiła założyć nową<br />
spółkę w segmencie inteligentnych budynków.<br />
Od 1 stycznia 2016 r. nowo powstała<br />
spółka Robert Bosch Smart Home GmbH<br />
będzie się zajmować wszystkimi działaniami<br />
koncernu w segmencie inteligentnych<br />
budynków, łącząc m.in. doświadczenie<br />
w tworzeniu odpowiedniego oprogramowania<br />
oraz czujników. W przyszłości nowa<br />
spółka będzie oferować z jednego źródła<br />
wiele produktów i usług dla budynków zintegrowanych<br />
z internetem, w tym raportowanie<br />
próby włamania oraz pomoc w sterowaniu<br />
ogrzewaniem w celu oszczędzania<br />
energii. Od stycznia 2016 r.<br />
klienci będą mogli zamówić<br />
w internecie pierwsze produkty<br />
z tego segmentu. Wśród<br />
nich znajdą się inteligentny<br />
kontroler<br />
domowy, inteligentny<br />
termostat i czujniki<br />
otwartych drzwi lub<br />
okien. Swoją premierę produkty będą<br />
miały podczas targów elektroniki użytkowej<br />
CES (Consumer Electronics Show)<br />
w Las Vegas, 6-9 stycznia 2016 r. Rozwiązania<br />
Bosch dla inteligentnych budynków<br />
są tworzone z myślą o gigantycznym<br />
rynku: według ekspertów tylko do 2020 r.<br />
ok. 230 milionów budynków na świecie<br />
– prawie 15% wszystkich gospodarstw domowych<br />
– będzie wyposażonych w technologie<br />
przeznaczone dla inteligentnych<br />
budynków.<br />
Pierwsze produkty Bosch dla inteligentnych<br />
budynków będzie można zamawiać<br />
od 1 stycznia 2016 r. na stronie<br />
www.bosch-smarthome.com.<br />
www.bosch.pl<br />
8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe UPS-y AEG Power Solutions w Polsce<br />
Firma AEG Power Solutions wprowadziła<br />
do sprzedaży dwie nowe serie UPS-ów: Protect<br />
B i Protect NAS, przeznaczone głównie<br />
do segmentów SOHO (Small office/home office)<br />
i MŚP. Firma jest przekonana, iż zostaną pozytywnie<br />
odebrane na rynku, a ich użytkowanie<br />
będzie spełniało oczekiwana nawet najbardziej<br />
wymagających klientów.<br />
Jednofazowy UPS Protect B kompensuje przerwy<br />
w dostawie prądu oraz monitoruje wartość<br />
napięcia podczas równoważenia zarówno spadku<br />
napięcia, jak i jego wzrostu ponad wartość<br />
znamionową bez czerpania energii elektrycznej<br />
z baterii. Jest kompaktowy i cichy, a dzięki<br />
wyświetlaczowi LCD wszystkie informacje są<br />
przekazane za pomocą prostych wskazówek,<br />
co ułatwia obsługę Protect B nawet początkującym.<br />
Użytkownicy nie potrzebują dodatkowego<br />
oprogramowania do korzystania i integracji<br />
urządzenia z ich systemem. Produkt charakteryzuje<br />
się wysoką żywotnością baterii oraz<br />
łatwością wymiany baterii umieszczonej pod<br />
frontowym panelem.<br />
Z kolei model Protect NAS ma dłuższy czas autonomii<br />
przy pracy bez wentylatora. To sprawia,<br />
że idealnie nadaje się do środowisk biurowych<br />
i domowych, chroni sprzęt oraz zapewnia bezpieczeństwo<br />
przechowywania danych, zwłaszcza<br />
przy użyciu systemów pamięci masowej<br />
podłączonych do sieci. Dzięki interfejsowi<br />
HID urządzenie może być bezpośrednio podłączone<br />
do systemu zarządzania danymi NAS<br />
(z podłączeniem zasobów pamięci dyskowych<br />
bezpośrednio do sieci komputerowej). Zwarta<br />
budowa oraz brak użycia wentylatora sprawiają,<br />
że produkt pracuje bardzo cicho i sprawnie.<br />
Dostępne w Polsce urządzenia AEG Power<br />
Solutions sprawdzają się jako źródło zasilania<br />
bezprzerwowego serwerów, dysków NAS,<br />
bankomatów, biletomatów, drukarek 3D, stacji<br />
roboczych, komputerów PC. To także świetne<br />
rozwiązanie dla inteligentnych budynków, zapewniające<br />
komfort pracy urządzeń bez przerw<br />
w zasilaniu. Oba modele UPS-ów są już dostępne<br />
na firmowej platformie b2b.eptimo.com,<br />
należącej do Eptimo, dystrybutora rozwiązań<br />
AEG Power Solutions w Polsce.<br />
Źródło AEG Power Solutions,<br />
https://b2b.eptimo.com/<br />
Wytrzymała drukarka etykiet<br />
Od września <strong>2015</strong> r. jest w sprzedaży drukarka<br />
Brother P-touch E550WSP w zestawie z czterema<br />
taśmami umożliwiającymi użytkownikowi<br />
oznaczanie zgodne z regulacjami prawnymi<br />
w zakresie okablowania. Jest to drukarka etykiet<br />
klasy przemysłowej, która bardzo dobrze<br />
sprawdzi się w pracy instalatorów, elektryków<br />
oraz monterów sieci teleinformatycznych, telekomunikacyjnych,<br />
jak również systemów<br />
audio-wideo i bezpieczeństwa. Przeznaczona<br />
jest dla osób, które potrzebują niezawodnego<br />
narzędzia umożliwiającego profesjonalne drukowanie<br />
etykiet.<br />
Model P-touch E550WSP ma ergonomiczną<br />
i wytrzymałą obudowę, wygodną klawiaturę<br />
QWERTY i mocną, automatyczną gilotynę<br />
z funkcją nacinania i możliwością ustawienia<br />
pożądanej długości etykiet. Prędkość druku<br />
wynosi do 30 mm/s.<br />
Urządzenie umożliwia szybkie i łatwe drukowanie<br />
oznaczeń kabli, symboli elektrycznych<br />
czy logo firmy oraz kompleksowe projektowanie<br />
zindywidualizowanych etykiet lub wybranie<br />
wcześniej zaprojektowanych szablonów<br />
zapisanych w pamięci urządzenia. Dzięki temu<br />
nie zachodzi konieczność tworzenia oznaczeń<br />
za każdym razem przed wydrukowaniem.<br />
Możliwe jest również importowanie plików<br />
i baz danych z programów Excel i Access.<br />
P-touch E550WSP może być połączona bezprzewodowo<br />
z tabletami bądź smartfonami, z poziomu<br />
których można także wykonywać edycję<br />
i druk etykiet. Pozwala obsługiwać aplikacje<br />
Brother iPrint & Label oraz Mobile Cable Label<br />
Tool, umożliwiające wybieranie szablonów etykiet<br />
i dodawanie obrazów z urządzeń mobilnych.<br />
Z kolei aplikacja Mobile Transfer Express pozwala<br />
na wysyłanie plików bezpośrednio z poczty<br />
e-mail lub serwisu Dropbox do pamięci drukarki.<br />
Wszystkie aplikacje można bezpłatnie pobrać<br />
z witryn App Store lub Google Play.<br />
Tym, co wyróżnia opisywany produkt, są dołączone<br />
do drukarki specjalne taśmy umożliwiające<br />
użytkownikom dostosowanie się<br />
do regulacji prawnych w zakresie okablowania,<br />
bez względu na rodzaj instalacji elektrycznej.<br />
Są to: taśma do oznaczania kabli TZe-FX231,<br />
taśma laminowana do tablic rozdzielczych<br />
TZe-241, taśma laminowana TZe-251 oraz<br />
TZe-651 do ostrzegania.<br />
Laminowane taśmy TZe składają się z sześciu<br />
warstw, tworzących cienką i bardzo wytrzymałą<br />
etykietę. Znaki nanoszone są metodą termotransferu<br />
i umieszczane pomiędzy dwoma<br />
ochronnymi warstwami folii poliestrowej, co<br />
zabezpiecza oznakowanie<br />
przed cieczami,<br />
tarciem, nieodpowiednią<br />
temperaturą,<br />
chemikaliami<br />
oraz światłem<br />
słonecznym.<br />
www.brother.pl<br />
10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Selektywność wyłączania<br />
aparatów zabezpieczających<br />
– alternatywne rozwiązania<br />
Instalacjom elektroenergetycznym stawiane są głównie takie wymagania jak: bezpieczeństwo<br />
przeciwporażeniowe, wysoka niezawodność zasilania, bezpieczeństwo<br />
pożarowe i jej długotrwałość. Aby spełnić te wymagania, konieczny jest właściwy dobór<br />
aparatów i urządzeń zabezpieczających. W artykule zaproponowano nowe rozwiązanie<br />
zachowania selektywności wyłączania aparatów zabezpieczających przy wykorzystaniu<br />
ogranicznika mocy umownej ETIMAT T firmy ETI Polam.<br />
Wszystkie aparaty zabezpieczające<br />
instalację elektroenergetyczną<br />
i wszelkie środki ochrony przeciwporażeniowej<br />
powinny być prawidłowo<br />
skoordynowane w całej sieci zasilającej<br />
i instalacji – od stacji transformatorowej<br />
aż do obwodu odbiorczego<br />
włącznie. Brak właściwej koordynacji<br />
(wybiórczości) zabezpieczeń, co niestety<br />
często ma miejsce w praktyce<br />
– może powodować ich błędne działanie:<br />
zbyt częste wyłączanie zasilania<br />
spowoduje bowiem pogorszenie właściwości<br />
użytkowych instalacji elektrycznej.<br />
Wszelkie próby ograniczenia<br />
zbędnych wyłączeń mogą być z kolei<br />
przyczyną pogorszenia skuteczności<br />
t<br />
Z4<br />
Z3<br />
Z2<br />
~10In<br />
Rys. 1.<br />
A<br />
Z1<br />
lub co gorsze – całkowitego wyeliminowania<br />
zabezpieczeń, zwiększenia zagrożenia pożarowego<br />
lub szybkiego zniszczenia instalacji<br />
na skutek jej przeciążenia. Prawidłowa koordynacja<br />
zabezpieczeń powinna być przeprowadzona<br />
na etapie projektowania instalacji,<br />
gdyż ewentualna wymiana aparatów zabezpieczających<br />
po ich zamontowaniu spowoduje<br />
konieczność przebudowy lub wymiany<br />
instalacji, co pociąga za sobą dodatkowe<br />
koszty.<br />
B<br />
Licznik<br />
Z2 Z3 Z4<br />
Sieć zasilająca Rozdzielnica pomiarowa Odbiorca<br />
Układ zabezpieczeń instalacji:<br />
Z1 – zabezpieczenie sieci; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG<br />
Z2 – zabezpieczenie w szafce licznikowej; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG<br />
(rozłącznik bezpiecznikowy STV DO2 lub EFD)<br />
Z3 – zabezpieczenie przedlicznikowe; wyłącznik nadprądowy o charakterystyce C<br />
Z4 – zabezpieczenie u odbiorcy: wyłącznik nadprądowy o charakterystyce B<br />
C<br />
Rys. 2.<br />
Charakterystyki t-I<br />
zabezpieczeń Z2, Z3, Z4<br />
I<br />
Jakich zabezpieczeń wymagają<br />
przepisy<br />
Zasady wiedzy technicznej, normy oraz<br />
obowiązujące przepisy (np. Rozporzą-<br />
Rys. 3.<br />
Rozłącznik bezpiecznikowy<br />
STV DO2<br />
12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Rys. 4<br />
Wnętrze rozłącznika bezpiecznikowego STV DO2<br />
-<br />
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.<br />
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />
budynki i ich usytuowanie – §183.1 – instalacje elektroenergetyczne<br />
– Dz.U. nr 75 poz. 690 z późn. zm.) wymagają stosowania<br />
zasady selektywności pomiędzy zabezpieczeniami przed<br />
prądem przetężeniowym (przed skutkami zwarć i przeciążeń).<br />
Jako zabezpieczenie przed prądem przetężeniowym mogą być<br />
stosowane:<br />
• bezpieczniki topikowe – przed skutkami zwarć i w niektórych<br />
przypadkach przeciążeń;<br />
• przekaźniki termobimetalowe – przed skutkami przeciążeń<br />
(powinny współpracować z innymi zabezpieczeniami przed<br />
skutkami zwarć – np. bezpiecznikami o charakterystyce aM);<br />
• wyłączniki instalacyjne nadprądowe – przed skutkami zwarć<br />
i przeciążeń.<br />
Wyłączniki instalacyjne nadprądowe wyposażone są w dwa<br />
wyzwalacze: zwarciowy bezzwłoczny i przeciążeniowy termobimetalowy<br />
działający ze zwłoką czasową zależną od wartości<br />
Rys. 5<br />
Rozłączniki bezpiecznikowe EFD do wkładek cylindrycznych<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
13
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rys. 6.<br />
t<br />
Rys. 7<br />
A<br />
Z4<br />
Z1<br />
B<br />
Licznik<br />
Z2 E Z4<br />
Sieć zasilająca Rozdzielnica pomiarowa Odbiorca<br />
Układ zabezpieczeń instalacji z wyłącznikiem selektywnym:<br />
Z1 – zabezpieczenie sieci; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG<br />
Z2 – zabezpieczenie w szafce licznikowej; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG (rozłącznik<br />
bezpiecznikowy STV DO2 lub EFD)<br />
E – zabezpieczenie przedlicznikowe; wyłącznik nadprądowy selektywny o charakterystyce E<br />
Z4 – zabezpieczenie u odbiorcy: wyłącznik nadprądowy o charakterystyce B<br />
E Z2<br />
~10In<br />
Charakterystyki t-I<br />
zabezpieczeń Z2, E, Z4<br />
I<br />
prądu przeciążenia. W wyłącznikach tych<br />
zastosowane są trzy typy wyzwalaczy bezzwłocznych<br />
– o charakterystykach B, C, D,<br />
różniących się zakresem prądu zadziałania<br />
oraz jeden typ wyzwalacza termicznego<br />
przeciążeniowego. Zabezpieczenia zainstalowane<br />
w sieci rozdzielczej zasilającej instalację<br />
oraz w obwodach instalacji odbiorczej<br />
powinny być selektywne w działaniu<br />
– oznacza to, że w przypadku zwarcia lub<br />
przeciążenia w obwodzie powinno zadziałać<br />
zabezpieczenie najbliższe miejsca wystąpienia<br />
zwarcia lub przeciążenia. W przypadku<br />
stosowania wyłączników nadprądowych<br />
o chraterystykach B, C, D do wielostopniowego<br />
zabezpieczenia obwodów, uzyskanie<br />
selektywności ich zadziałania w przypadku<br />
zwarcia jest niemożliwe. Wynika to z charakterystyk<br />
czasowo-prądowych tych wyłączników.<br />
Istnieją na rynku wyłączniki nadprądowe<br />
selektywne, również wyposażone w wyzwalacze<br />
zwarciowe i przeciążeniowe, których<br />
skomplikowana budowa pozwala jednak<br />
na jego selektywne działanie z innymi<br />
wyłącznikami nadprądowymi i to zarówno<br />
w zakresie przeciążeniowym, jak i zwarciowym.<br />
Dotychczas stosowane przez niektóre zakłady<br />
energetyczne rozwiązanie techniczne<br />
w zakresie zabezpieczeń przedlicznikowych<br />
polegało najczęściej na zastosowaniu wyłącznika<br />
nadprądowego o charakterystyce C<br />
(Z3 – rys. 1) i prądzie znamionowym dobranym<br />
do mocy przyłączeniowej lub umownej<br />
z odbiorcą. (W uzasadnionych przypadkach<br />
dopuszcza się również inne rozwiązania np.<br />
bezpieczniki topikowe lub wyłączniki selektywne).<br />
Rozwiązanie to nie zapewnia selektywności<br />
działania zabezpieczeń w przypadku<br />
zwarć za wyłącznikiem nadprądowym<br />
(Z4) w instalacji odbiorczej, ale jest stosowane<br />
ze względu na niskie koszty inwestycyjne.<br />
W przypadku nieselektywnego zadziałania<br />
wyłącznika (Z3), odbiorca posiadający klucz<br />
do części pomiarowej rozdzielnicy licznikowej<br />
może wyłącznik Z4 samodzielnie<br />
ponownie załączyć. Sytuacja taka została<br />
przedstawiona na rys. 1.<br />
Na rys. 2 przedstawiono charakterystyki<br />
czasowo-prądowe t-I powyższej instalacji.<br />
Możliwość selektywnej współpracy urządzeń<br />
zabezpieczających jest zapewniona, gdy charakterystyki<br />
czasowo-prądowe są przesunięte<br />
względem siebie i nie posiadają punktów<br />
wspólnych. Na rys. 2 pokazano, że tylko<br />
w zakresie prądów przeciążeniowych zabezpieczenia<br />
Z3 i Z4 działają selektywnie. Selektywność<br />
zwarciowa zabezpieczenia odbiorcy<br />
Z4 jest zachowana tylko z zabezpieczeniem<br />
Z2 – topikowym. (Rozłącznik bezpiecznikowy<br />
STV DO2 lub EFD – rys. 3, 4, 5)<br />
C<br />
Wyłącznik selektywny jako<br />
zabezpieczenie przedlicznikowe<br />
W niektórych zakładach energetycznych<br />
w standardach technicznych wprowadzono<br />
obowiązek stosowania wyłącznika selektywnego<br />
o charakterystyce E jako zabezpieczenia<br />
przedlicznikowego. W układzie<br />
instalacji pokazanym na rys. 1 zamiast wyłącznika<br />
nadprądowego o charakterystyce<br />
C - Z3 stosuje się wyłącznik selektywny E<br />
(rys. 6). Jest to rozwiązanie skuteczne, ale<br />
niestety drogie. Charakterystyki czasowo-<br />
-prądowe takiego układu są pokazane<br />
na rys. 7. Ponadto dla zapewnienia selektywności<br />
działania należy zwiększyć wartość<br />
bezpiecznika w zabezpieczeniu Z2<br />
– topikowym, co wymaga również dobrania<br />
odpowiedniego zabezpieczenia w złączu<br />
– Z1 w zależności od spodziewanego prądu<br />
zwarcia. W niektórych przypadkach powiększanie<br />
wartości bezpiecznika w złączu Z1<br />
nie będzie możliwe ze względu na spełnienie<br />
warunków ochrony przeciwporażeniowej<br />
w sieci dostawcy energii elektrycznej.<br />
Wyłącznik nadprądowy w roli<br />
zabezpieczenia przedlicznikowego<br />
Firma ETI proponuje zastosowanie w charakterze<br />
zabezpieczenia przedlicznikowego<br />
wyłącznika nadprądowego (ogranicznika<br />
mocy) ETIMAT T pozbawionego wyzwalacza<br />
zwarciowego (rys. 8). Jest to rozwiązanie<br />
skuteczne i tańsze niż poprzednie.<br />
Wyłącznik taki ma tylko wyzwalacz przeciążeniowy<br />
(termiczny). Zaplombowany<br />
wyłącznik ETIMAT T (chodzi o dostęp<br />
do jego zacisków prądowych) instaluje<br />
się tak, aby jego dźwignia napędowa była<br />
dostępna dla odbiorcy. Ten ostatni w razie<br />
samoczynnego zadziałania wyłącznika<br />
Rys. 8<br />
Ogranicznik mocy ETIMAT T bez<br />
członu zwarciowego<br />
14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
100<br />
1,13 1,45<br />
Selektywność zwarciowa<br />
t<br />
ms. sek.<br />
min.<br />
10<br />
2<br />
1 min.<br />
4<br />
2<br />
10 s<br />
6<br />
4<br />
2<br />
1 s<br />
A<br />
Z1<br />
Sieć zasilająca<br />
B<br />
Selektywność przeciążeniowa<br />
b<br />
Licznik C<br />
a<br />
Z2 ETIMAT T Z4<br />
Odbiorca<br />
Rozdzielnica pomiarowa<br />
Rys. 9<br />
0,1 s<br />
1 1,5 2 3 5 10 20 30 40 50<br />
N x ln<br />
Charakterystyka czasowo-prądowa<br />
t-I ogranicznik mocy ETIMAT T<br />
Rys. 10 Układ zabezpieczeń instalacji z wyłącznikiem selektywnym:<br />
Z1 – zabezpieczenie sieci; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG<br />
Z2 – zabezpieczenie w szafce licznikowej; bezpiecznik topikowy o charakterystyce gG<br />
(rozłącznik bezpiecznikowy STV DO2 lub EFD )<br />
T – zabezpieczenie przedlicznikowe; ogranicznik mocy ETIMAT T<br />
Z4 – zabezpieczenie u odbiorcy: wyłącznik nadprądowy o charakterystyce B<br />
t<br />
<br />
– na skutek przekroczenia poboru mocy<br />
przyłączeniowej lub z innych powodów,<br />
może go ponownie załączyć bez wzywania<br />
ekipy zakładu energetycznego. Układ taki<br />
przedstawiony jest na rys. 10.<br />
W zakresie prądów przeciążeniowych w instalacji<br />
odbiorczej, zabezpieczenie u odbiorcy<br />
Z4 współpracuje selektywnie z ogranicznikiem<br />
mocy ETIMAT T. Natomiast przy<br />
zwarciach u odbiorcy (np. w miejscu – a),<br />
wyłącza tylko zabezpieczenie Z4 u odbiorcy,<br />
ponieważ zabezpieczenia T i Z2 (topikowe)<br />
mają odpowiednio przesunięte charakterystyki<br />
czasowo-prądowe t-I (rys. 11).<br />
Przy zwarciu w miejscu b zadziała tylko zabezpieczenie<br />
topikowe Z2 lub w przypadku<br />
jego braku – zabezpieczenie Z1 .<br />
Prąd znamionowy wyłącznika ETIMAT T<br />
dobiera się do mocy przyłączeniowej/<br />
umownej uzgodnionej z odbiorcą. Natomiast<br />
wartość i charakterystykę bezpiecznika<br />
topikowego Z2 dobiera się biorąc pod<br />
uwagę spodziewany prąd zwarcia. Przykładowe<br />
zastosowanie ograniczników mocy<br />
ETIMAT T w rozdzielnicach na terenie Zakładu<br />
Energetycznego ENERGA Olsztyn<br />
przedstawia rys. 12.<br />
Wnioski<br />
Opisany powyżej problem selektywności<br />
działania zabezpieczeń występuje najczęściej<br />
przy projektowaniu selektywności wyłączania<br />
aparatów przez projektantów oraz<br />
przy eksploatacji zabezpieczeń przez służby<br />
techniczne zakładów energetycznych.<br />
Zakłady energetyczne do określenia poboru<br />
mocy szczytowej przyjmują wartość<br />
prądu znamionowego wkładki topikowej<br />
w zabezpieczeniu przed licznikiem.<br />
W przypadku, kiedy użytkownik posiada<br />
odbiorniki dużej mocy np. silniki, spawarki<br />
transformatorowe itp., ze względu<br />
na sporadyczny pobór dużego prądu rozruchowego,<br />
bezpieczniki te mają duży prąd<br />
znamionowy, a odbiorca przydzieloną dużą<br />
moc przyłączeniową i przez to narażony<br />
jest na wysokie opłaty za jej przesył. Tymczasem,<br />
rzeczywista pobierana przez niego<br />
moc jest znacznie mniejsza. Zastosowanie<br />
rozwiązania zabezpieczenia przedlicznikowego<br />
za pomocą ogranicznika mocy<br />
ETIMAT T o charakterystyce termicznej<br />
pozwoli odbiorcy na oszczędności finansowe<br />
w postaci niższej opłaty za przesył<br />
przydzielonej energii. Ponadto zastosowanie<br />
ogranicznika mocy ETIMAT T zamiast<br />
wyłącznika selektywnego, oraz zastosowanie<br />
bezpieczników topikowych pracujących<br />
w rozłącznikach bezpiecznikowych<br />
STV DO2 i EFD jako dobezpieczenie<br />
wstępne, będzie układem spełniającym<br />
wymagania obowiązujących przepisów<br />
dotyczących selektywności zabezpieczeń,<br />
a jednocześnie pozwoli ograniczyć koszty<br />
inwestycyjne instalacji elektrycznej.<br />
Z4 T Z2 ~5In<br />
Rys. 11 Charakterystyki t-I zabezpieczeń<br />
Z2, T, Z4<br />
I<br />
Rys. 12 Przykładowe zastosowanie ograniczników<br />
mocy ETIMAT T<br />
w rozdzielnicach<br />
Inż. Roman Kłopocki<br />
Autor pracuje w firmie<br />
ETI Polam w Pułtusku<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
15
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Wielokanałowy wyłącznik elektroniczny<br />
Wielokanałowe elektroniczne wyłączniki CBM<br />
firmy Phoenix Contact chronią systemy elektryczne<br />
przed przeciążeniami jak i zwarciami.<br />
Mieszczą się przy tym w bardzo zwartej obudowie,<br />
zajmując tylko 41 mm szerokości na szynie.<br />
Aparat ma wbudowanego asystenta prądu znamionowego<br />
dla prostszego ustawiania prądów<br />
znamionowych przyłączonych odbiorów.<br />
Dodatkowo, dwa nowe wyłączniki, jeden cztero-,<br />
drugi ośmiokanałowy dodatkowo mają<br />
blokadę elektroniczną nastaw prądów znamionowych.<br />
Prąd znamionowy każdego kanału<br />
może być ustawiony skokowo od 0,5 A do<br />
10 A, co ułatwia ustawienie odpowiedniego poziomu<br />
ochrony.<br />
Zestaw diod sygnałowych LED w sposób<br />
ciągły wskazuje statusy przyłączonych odbiorów<br />
jak i zasilaczy. Wyłącznik może wykryć<br />
i zasygnalizować stany niedociążenia<br />
jak i przeciążenia i wyłączyć przyłączone<br />
obciążenia zgodnie z ustaloną procedurą.<br />
Taka koncepcja sygnalizacji zdecydowanie<br />
usprawnia odnajdywanie awarii w przyłączonych<br />
obwodach.<br />
Prąd każdego kanału jest aktywnie ograniczany<br />
dla zapewnienia najlepszego sposobu<br />
dystrybucji mocy, co czyni możliwym w niektórych<br />
przypadkach użycie mniejszych zasilaczy.<br />
Te wyłączniki są szczególnie odpowiednie<br />
dla maszyn, systemów sterowania czy całych<br />
obiektów dzięki szerokiemu zakresowi<br />
temperatury pracy, bardzo dobrej odporności<br />
na wibracje, jak i wygodzie łączenia dzięki<br />
złączom push-in.<br />
www.phoenixcontact.pl<br />
Oznaczniki złączek<br />
szynowych innych<br />
producentów<br />
REKLAMA<br />
Nowa seria UM uniwersalnych materiałów do oznaczania firmy<br />
Phoenix Contact przeznaczona jest do złączek szynowych innych producentów,<br />
takich jak Weidmüller, Conta Clip, Klemsan, Wago, Wieland,<br />
ABB, Cabur, Legrand. Oznaczniki mają postać podwójnych pasków,<br />
dzięki czemu można je bardzo łatwo i szybko opisywać. Kształt<br />
oraz użyty materiał jest zgodny z oryginałem, dzięki czemu idealnie<br />
pasują do złączek szynowych innych producentów.<br />
Paski opisowe można łatwo montować w magazynku za pomocą<br />
trzpienia kodującego w sposób zapobiegający jego przekręcaniu.<br />
Takie rozwiązanie zapewnia automatyczny druk z zachowaniem dokładnej<br />
pozycji. Oznaczniki dają możliwość wykonania opisu w kilku<br />
linijkach, a sposób montażu oraz ewentualnego demontażu jest<br />
bardzo prosty i szybki. Materiał<br />
może być opisywany za pomocą<br />
systemów Bluemark CLED oraz<br />
Thermomark Card.<br />
Oznaczniki UM wykonane są<br />
z tego samego materiału co<br />
oznaczniki UCT, dzięki czemu<br />
charakteryzują się dużą trwałością<br />
oraz wysoką odpornością na ścieranie,<br />
zadrapanie i działanie chemikaliów.<br />
www.phoenixcontact.pl<br />
16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Złączki instalacyjne Scotchlok<br />
Pewność elektrycznego połączenia przewodów<br />
w powiązaniu z łatwością montażu sprawia,<br />
że złączki typu Scotchlok znajdują powszechne<br />
zastosowanie w różnego rodzaju instalacjach<br />
elektrycznych. Można je stosować do łączenia<br />
przewodów w puszkach rozgałęźnych, skrzynkach<br />
rozdzielczych i zasilaniu urządzeń. Znakomicie<br />
usprawniają i przyspieszają wszelkie prace<br />
wymagające łączenia przewodów, zwłaszcza<br />
kiedy trzeba wykonać wiele połączeń. Przeznaczone<br />
są do zastosowania przy wszelkiego<br />
rodzaju instalacjach słaboprądowych, takich<br />
jak: • instalacje alarmowe • instalacje domofonowe<br />
• instalacje kontroli dostępu<br />
(instalacje sygnałowe, przeciwwłamaniowe)<br />
• słaboprądowe instalacje automatyki przemysłowej<br />
(np. czujniki pomiarowe) • instalacje<br />
sterownicze, np. do centralnych pomieszczeń<br />
klimatyzacyjnych itp.<br />
Złączki skrętne Scotchlok umożliwiają<br />
trwałe połączenia przewodów miedzianych<br />
o dużej rozpiętości przekrojów w instalacjach<br />
elektrycznych na napięcie do 600 V. W celu<br />
uzyskania połączenia przewodów należy odizolować<br />
przewody na długości 13-22 mm,<br />
zależnej od przekroju przewodu i typu złączki,<br />
następnie wprowadzić je do otworu złączki<br />
oraz przekręcić złączkę w kierunku zgodnym<br />
z ruchem wskazówek zegara do oporu bez<br />
użycia dodatkowych narzędzi. Obrót złączki<br />
powoduje skręcenie żył łączonych przewodów<br />
oraz ich silne dociśnięcie do siebie. Wewnątrz<br />
korpusu znajduje się sprężyna z drutu<br />
o przekroju kwadratowym, która pozwala<br />
na nagwintowanie powierzchni odizolowanych<br />
przewodów, przez co połączenie staje się<br />
bardziej niezawodne. W przypadku konieczności<br />
deinstalacji wystarczy przekręcić złączkę<br />
w kierunku przeciwnym.<br />
Złączki zaciskane Scotchlok pozwalają<br />
na szybkie i niezawodne połączenia lub odgałęzienia<br />
jedno- i wielodrutowych przewodów<br />
miedzianych na napięcie do 600 V o przekrojach<br />
od 0,5 mm 2 do 4 mm 2 oraz maksymalnej<br />
średnicy izolacji do 4,8 mm. W złączkach zastosowany<br />
jest zacisk szczelinowy, który umożliwia<br />
szybkie i sprawne wykonanie połączenia<br />
bez potrzeby zdejmowania izolacji z końcówek<br />
żył. Jedyne co trzeba zrobić, to umieścić koń-<br />
cówki przewodów w otworach złączki, a następnie<br />
zacisnąć złączkę, zamykając jej obudowę.<br />
Zacisk szczelinowy przebija izolację przewodu,<br />
wcina się w żyłę i zapewnia bardzo dobre połączenie.<br />
Do zaciskania można użyć zwykłych<br />
kombinerek lub narzędzia gwarantującego właściwy<br />
kąt docisku.<br />
Warto wspomnieć o zaciskach wypełnionych<br />
uszczelniającym żelem hydrofobowym,<br />
co skutkuje idealnym zabezpieczeniem<br />
przed wnikaniem wilgoci, np.<br />
w wilgotnym środowisku systemów irygacyjnych.<br />
www.3m.pl<br />
REKLAMA<br />
<br />
<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong><br />
17
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Metaliczne piękno<br />
– kolekcja osprzętu elektrycznego<br />
IMPRESJA firmy Ospel<br />
Podążając za współczesnymi tendencjami dotyczącymi wykończenia wnętrz, warto zwrócić<br />
uwagę na detale, takie jak gniazdka elektryczne czy włączniki.<br />
Z myślą o osobach, którym zależy<br />
na nowoczesnym i oryginalnym wzornictwie<br />
wnętrz i ich wyposażenia, powstała<br />
kolekcja osprzętu elektrycznego<br />
IMPRESJA firmy Ospel. Utrzymane<br />
w intensywnej, metalicznej kolorystyce<br />
produkty to doskonałe rozwiązanie dla<br />
wszystkich, którzy cenią sobie niebanalne<br />
rozwiązania i nie boją się eksperymentować.<br />
Tradycyjny, biały osprzęt elektryczny ma wielu<br />
zwolenników, jednak dla części osób jest nudny<br />
i przewidywalny. W odważnych, dynamicznych<br />
wnętrzach znacznie bardziej sprawdzą się wyroby<br />
o mocnych, metalicznych barwach i wyjątkowym<br />
designie. Obie te cechy doskonale<br />
łączy w sobie kolekcja osprzętu elektrycznego<br />
IMPRESJA. Klasyczne wzornictwo i intensywne,<br />
połyskliwe odcienie – antracyt, tytan, srebro<br />
i złoto tworzą wyjątkowe połączenie, które sprosta<br />
nawet najbardziej wyszukanym gustom.<br />
Metaliczne odcienie dla odważnych<br />
Produkty z kolekcji IMPRESJA firmy<br />
Ospel charakteryzują się prostymi,<br />
geometrycznymi kształtami. Większość<br />
urządzeń jest utrzymana w metalicznych<br />
barwach takich jak antracyt czy tytan. Zdecydowane<br />
odcienie i stonowana stylistyka<br />
stanowią niezwykle wyszukane połączenie,<br />
18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
dlatego doskonale sprawdzą się w nowoczesnych<br />
wnętrzach. Z kolei osprzęt w kolorze<br />
złotym i srebrnym może stanowić doskonałe<br />
wykończenie dla eleganckich pomieszczeń<br />
utrzymanych w stylu retro. To propozycja<br />
skierowana do osób, które nie boją się niestandardowych<br />
rozwiązań aranżacyjnych.<br />
Bogata gama kolorystyczna produktów<br />
z linii IMPRESJA sprawia, że niezależnie<br />
od upodobań każdy znajdzie w niej produkty<br />
odpowiadające jego potrzebom. Dla tych,<br />
którym bliżej w stronę klasyki, przygotowano<br />
osprzęt w kolorze białym oraz ecru. To<br />
wyśmienita propozycja dla wszystkich wielbicieli<br />
prostoty i klasycznych wzorów.<br />
Wzornictwo w parze z<br />
funkcjonalnością<br />
Urozmaicony zestaw wersji wzorniczych<br />
omawianej serii osprzętu ułatwia aranżację<br />
wnętrz. Jednak podstawową rolą osprzętu<br />
elektroinstalacyjnego jest realizowanie różnych<br />
funkcji w obwodach elektrycznych.<br />
Niezwykle bogata gama produktów wchodzących<br />
w skład linii IMPRESJA sprawia,<br />
że doskonale sprawdzi się ona także pod<br />
względem funkcjonalnym. W kolekcji występują<br />
nie tylko niezbędne gniazda wtyczkowe<br />
– pojedyncze i podwójne, z uziemieniem<br />
lub bez niego, ale również włączniki<br />
światła, ściemniacze, gniazda; antenowe,<br />
teleinformatyczne, a także czujnik ruchu<br />
oraz regulatory temperatury. Dla zwiększenia<br />
wygody użytkowników firma Ospel<br />
przygotowała także szereg pomocnych akcesoriów,<br />
takich jak puszki naścienne, zaślepkę<br />
oraz zestaw uszczelniający. Wśród<br />
wyrobów z linii IMPRESJA można znaleźć<br />
także ramki pojedyncze i wielokrotne, które<br />
pozwalają na dowolne zestawianie ze sobą<br />
różnych elementów osprzętu elektrycznego<br />
w ramach jednej przestrzeni.<br />
www.ospel.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
19
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rozdzielnica volta<br />
– teraz dostępna w konfiguracji 5-rzędowej<br />
z 60 miejscami na aparaty modułowe<br />
Mały, duży rozmiar!<br />
Rozporządzenie Ministra Transportu,<br />
Budownictwa i Gospodarki Morskiej<br />
z 2012 r (Dz.U. z 2012 r. poz. 1289)<br />
zmieniające ustalenia w sprawie warunków<br />
technicznych, jakim powinny<br />
odpowiadać budynki i ich usytuowanie,<br />
ustanawia nowe warunki prowadzenia instalacji<br />
telekomunikacyjnej w budynkach<br />
użyteczności publicznej oraz budynkach<br />
mieszkalnych wielorodzinnych. Zgodnie<br />
z nowym prawem instalacja telekomunikacyjna<br />
powinna zapewnić świadczenie<br />
usług telekomunikacyjnych, możliwość<br />
podłączenia do publicznych sieci telekomunikacyjnych<br />
oraz powinna być wykonana<br />
w sposób gwarantujący możliwość<br />
wymiany i instalowania odpowiedniej<br />
liczby elementów telekomunikacyjnych.<br />
Powinna również zapewnić instalacje<br />
dodatkowej infrastruktury, jak np.: kable<br />
antenowe wraz z osprzętem i urządzeniami<br />
telekomunikacyjnymi, bez naruszania<br />
konstrukcji budynku.<br />
Dzięki serii produktów volta, firma Hager,<br />
stała się pierwszym producentem oferującym<br />
5-rzędowe rozdzielnice do montażu<br />
podtynkowego lub w ścianach szkieletowych.<br />
Ma to na celu zaspokojenie<br />
większych oczekiwań na przestrzeń montażową<br />
pod aparaturę modułową zabezpieczającą,<br />
zgodnie z wymaganiami normy<br />
PN-EN60364, dotyczącej konieczności<br />
ochrony obwodów gniazd do 20 A<br />
przez wyłączniki RCCB o prądzie różnicowym<br />
30 mA. Większa przestrzeń<br />
potrzebna jest także z uwagi na coraz<br />
większą liczbę aparatów sterujących<br />
w rozdzielnicach, co związane jest z instalacjami<br />
automatyki i sterowania.<br />
Oprócz dodatkowej przestrzeni montażowej<br />
nowe, 5-rzędowe konstrukcje, oferują<br />
wszystkie korzyści sprawdzonych<br />
i przetestowanych rozwiązań z serii volta.<br />
Są to różne funkcje, przyspieszające<br />
i ułatwiające instalację.<br />
Szczególnie duża przestrzeń łączeniowa,<br />
wyposażona w samozaciski typu<br />
QuickConnect oraz uchwyty do mocowania<br />
przewodów w bocznych częściach<br />
rozdzielnicy, pozwalają na oprzewodowanie<br />
rozdzielnicy na najwyższym poziomie<br />
technicznym w sposób przejrzysty<br />
i bezpieczny. Zaczepy grzebieniowe,<br />
Fot. 1. Rozdzielnice multimedialne są idealnie dopasowane do modułowych<br />
Fot. 2.<br />
rozdzielnic<br />
energii<br />
Rozdzielnice volta mogą być łączone w pionie i poziomie<br />
20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
które znajdują się w dolnej i górnej<br />
części rozdzielnicy, umożliwiają<br />
mocowanie mechaniczne (opaskami<br />
zacis-kowymi) przewodów, co jest<br />
szczególnie ważne w przypadku instalacji<br />
w ścianach szkieletowych.<br />
Dodatkowym ułatwieniem dla instalatorów<br />
jest standardowo montowana<br />
poziomica, dzięki której montaż<br />
przebiega sprawniej i precyzyjniej,<br />
bez konieczności sięgania po dodatkowe<br />
narzędzia. Pomocny jest także<br />
specjalny klips podtrzymujący, zamontowany<br />
na drzwiach rozdzielnicy,<br />
gdzie możemy umieścić dokumentację<br />
elektryczną.<br />
Hager oferuje również<br />
5-rzędowe rozdzielnice<br />
multimedialne<br />
Już kilka lat temu firma Hager opracowała<br />
rozwiązanie dla szczególnych<br />
wymagań instalacji teletechnicznych<br />
w budynkach wielorodzinnych i domach<br />
jednorodzinnych. Seria produktów<br />
volta multimedialna obejmuje<br />
obecnie również wersję 5-rzędową.<br />
Rozdzielnice volta multimedialne<br />
3-, 4- i 5-rzędowe, są teraz standardowo<br />
wyposażone w 12-miejscowy patch-<br />
-panel pod moduły teleinformatyczne,<br />
perforowane płyty montażowe<br />
i potrójne, obrotowe gniazda zasilające<br />
230 V. Do patch-panelu można<br />
zabudować moduły teletechniczne<br />
zgodnie z Rozporządzeniem MT-<br />
-BiGM (Dz.U. z 2012 r. poz. 1289)<br />
Fot. 3.<br />
Rozdzielnica multimedialna wyposażona<br />
w patch-panel i płyty montażowe<br />
oraz moduły od domowej instalacji<br />
teletechnicznej. Perforowane stalowe<br />
płyty montażowe umożliwiają montaż<br />
pasywnych lub aktywnych urządzeń<br />
telekomunikacyjnych.<br />
W dolnej części obudowy rozdzielnicy<br />
znajduje się specjalny panel, w którym<br />
osadzone są 3 gniazda z uziemieniem<br />
na 230 V. Każde gniazdo można<br />
swobodnie przekręcić, unikając w ten<br />
sposób kolizji wtyczek i zasilaczy<br />
sąsiadujących. W przypadku bardziej<br />
rozbudowanych instalacji możliwe<br />
jest zabudowanie kolejnego patch-<br />
-panelu na dodatkowe moduły.<br />
Standardowy kolor nowo dostarczanych,<br />
5-rzędowych rozdzielnic volta,<br />
to kolor biały. Drzwi mogą być montowane<br />
po prawej lub lewej stronie.<br />
Rozdzielnice elektryczne i teletechniczne<br />
mogą być montowane obok<br />
siebie w zabudowie poziomej lub pionowej.<br />
Standardowo mają łączniki,<br />
które pozwalają połączyć je w odpowiedniej<br />
pozycji, aby zachować idealne<br />
przyleganie ramek z drzwiami<br />
i zachować wysokie walory estetyczne.<br />
Rozdzielnice multimedialne mają<br />
drzwi z otworami wentylacyjnymi<br />
w celu odprowadzenia na zewnątrz<br />
zwiększonej ilości ciepła od elementów<br />
aktywnych i ich zasilaczy.<br />
www.hager.pl<br />
Fot. 4.<br />
Unikatowe obrotowe, potrójne gniazdo zasilające<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
21
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych<br />
Producent ABB GIRA GIRA<br />
Model/seria ABB-Welcome TX-44 nt. 106<br />
PANEL ZEWNĘTRZNY<br />
Montaż Natynkowy lub podtynkowy Natynkowy Podtynkowy<br />
Wymiary (szer. x wys.) [mm] 110 × 253 × 19 (kamera 40) 110 × 253<br />
Materiał obudowy<br />
Stal szlachetna,<br />
stop aluminium<br />
Poliwęglan<br />
Poliwęglan<br />
Dostępne kolory obudowy Stalowy, aluminowy, biały Aluminiowy, antracytowy, biały Aluminiowy, antracytowy, biały<br />
Możliwość montażu<br />
modułowego<br />
Tak Nie Tak<br />
Rodzaj kamery<br />
Kolorowa z podświetleniem IR po<br />
zmroku<br />
Czujnik CCD 0,85 cm (1/3”) Czujnik CCD 0,85 cm (1/3”)<br />
Obiektyw [mm] Szerokokątny Szerokokątny<br />
Kąt widzenia [stopnie] 104 100 100<br />
Sposób transmisji dźwięku<br />
i obrazu<br />
Cyfrowy Cyfrowy Cyfrowy<br />
Rodzaj mikrofonu Elektretowy Elektretowy<br />
Współczynnik IP IP44 IP44 IP44<br />
Zabezpieczenie<br />
„wandaloodporne”<br />
Tak Tak Tak<br />
Maks. liczba przyłączonych<br />
paneli wewn.<br />
250 do jednego systemu 136 136<br />
Dodatkowe właściwości i<br />
funkcje<br />
Możliwa komunikacja ze smartfonami,<br />
panel wykorzystywany do systemu<br />
ABB-free@home<br />
• pamięć obrazu<br />
• przekierowanie na smartfon<br />
• IP<br />
• pamięć obrazu<br />
• przekierowanie na smartfon<br />
• IP<br />
Wyposażenie opcjonalne<br />
Możliwosć odłączenia kamer<br />
dodatkowych, klawiatura numeryczna,<br />
czytnik kart zbliżeniowych<br />
• bramka IP<br />
• skrzynka na listy<br />
• bramka IP<br />
• skrzynka na listy<br />
• kontrola dostępu (transponder, czytnik<br />
linii papilarnych, klawiatura kodowa)<br />
PANEL WEWNĘTRZNY<br />
Montaż<br />
natynkowy/podtynkowy<br />
Natynkowy lub podtynkowy Natynkowy i podtynkowy Natynkowy i podtynkowy<br />
Wymiary (szer. × wys.) [mm] 55 × 127 (x 21 nt.) 80,7 × 223,3<br />
Materiał obudowy Tworzywo Termoplast Termoplast, szkło, metal<br />
Dostępne kolory obudowy<br />
Antracytowy, biały, srebrny, błękitny,<br />
złoty<br />
Kilkadziesiąt odmian<br />
kolorystycznych i stylistycznych<br />
Kilkadziesiąt odmian<br />
kolorystycznych i stylistycznych<br />
Przekątna monitora [cale] 7 i 4,3 1,8”–5,7” 1,8”– 5,7”<br />
Rozdzielczość monitora [px] 320 × 240 QVGA 320 × 240 QVGA<br />
Dodatkowe właściwości<br />
i funkcje<br />
Interkom, komunikacja z portierem,<br />
sygnał SOS, wiadomość głosowa dla<br />
stacji wejściowej<br />
• pamięć<br />
• otwieranie bramy<br />
• załączanie oświetlenia<br />
• przekierowanie na IP, telefon, TV<br />
• pamięć<br />
• otwieranie bramy<br />
• załączanie oświetlenia<br />
• rozmowy wewnętrzne<br />
• przekierowanie na IP, telefon, TV<br />
Cena katalogowa zestawu<br />
netto<br />
Sugerowana 2500 zł netto, dla domu<br />
jednorodzinnego<br />
z panelem 4,3” zasilaczem<br />
i stacją zewnętrzną<br />
8700 zł 9121 zł<br />
22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych<br />
GIRA JUNG, Siedle LEELEN POLSKA<br />
STAL SZLACHETNA JUNG LS990, Siedle Classic N75_NO18PC/JB304<br />
Siedle<br />
NO18PC<br />
Podtynkowy Podtynkowy Podtynkowy/natynkowy – opcja<br />
160 × 285 171 x 435 x 2 99 x 175<br />
Stal szlachetna Nirosta V2A<br />
grubości 3 mm<br />
Stal szlachetna, aluminium, chrom, mosiądz<br />
Aluminium<br />
Naturalny Wg palety RAL Srebrny (paleta ral-opcja)<br />
Nie Nie Brak<br />
Czujnik CCD 0,85 cm (1/3”) Analogowa, CMOS 1/3” SONY CCD<br />
Szerokokątny Szerokokątny 1/3’’<br />
100 Do wyboru: 80, 130, 180 92<br />
Cyfrowy Cyfrowy 4-przewodowy<br />
Elektretowy Pojemnościowy z korektą szumów Pojemnościowy<br />
IP44 IP44 44<br />
Tak Tak tak<br />
136 ~200 4<br />
• pamięć obrazu<br />
• przekierowanie na smartfon<br />
• IP<br />
Pamięć obrazu<br />
Przekierowanie na smartfon<br />
2 kody otwarcia np. bramy oraz furtki, podświetlane<br />
przyciski, podświetlanie led do pracy w nocy,<br />
czytnik zbliżeniowy<br />
• bramka IP<br />
• skrzynka na listy<br />
Bramka IP. Skrzynka na listy. Klawiatura kodowa.<br />
Transponder. Czytnik linii papilarnych. Podświetlanie<br />
LED. Czujka ruchu<br />
JUNG<br />
Obudowa natynkowa<br />
N75B/BW<br />
Natynkowy i podtynkowy Natynkowy i podtynkowy Natynkowy/podtynkowy – opcja<br />
182 × 240 × 52 81 x 223 210 x 150<br />
Szkło + aluminium Stal, aluminium, termoplast, szkło ABS<br />
Biały, czarny, seledynowy<br />
Wszystkie kolory dostępne w palecie LS990,<br />
Acreation, CD<br />
Czarny/biały<br />
14,48 cm TFT 5,7” 2,2 7<br />
640 × 480 320 x 240 800 x 480<br />
• pamięć<br />
• otwieranie bramy<br />
• załączanie oświetlenia<br />
• rozmowy wewnętrzne<br />
• przekierowanie na IP, telefon, TV<br />
Pamięć. Otwarcie bramy. Załączenie oświetlenia.<br />
Przekierowanie na panel dotykowy, telefon, TV<br />
Dotykowe przyciski, pamięć zdjęć, interkom,<br />
sterowanie np. bramą oraz furtką<br />
12 370 zł 13 400 zł<br />
1300 zł<br />
www.leelen.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
23
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych<br />
Producent SafeAutomation Legrand SOMFY<br />
Model/seria WIDEODOMOFON IP S03P Nr ref. 369220 V400<br />
PANEL ZEWNĘTRZNY<br />
S03P<br />
Montaż Natynkowy Natynkowy Natynkowy<br />
Wymiary (szer. x wys.) [mm] 73 x 166 100 x 160 101 × 153<br />
Materiał obudowy Aluminium Metalowa Aluminium<br />
Dostępne kolory obudowy Grafit Aluminium Szczotkowane aluminium<br />
Możliwość montażu<br />
modułowego<br />
Brak<br />
Nie<br />
Rodzaj kamery<br />
SONY Effio-E DSP (650TVL)<br />
Kolorowa szerokokątna<br />
z podświetleniem LED<br />
Kolor 1/3 CCD 720<br />
Obiektyw [mm] 1/3’’ 2,5<br />
Kąt widzenia [stopnie] 88 95 (w pionie) 72<br />
Sposób transmisji dźwięku<br />
i obrazu<br />
Kabel KAT.5E/WIFI (opcja) Przewód 2-żyłowy 2 przewody<br />
Rodzaj mikrofonu Pojemnościowy Standardowy Pojemnościowy<br />
Współczynnik IP IP65 IP54 IPX3<br />
Zabezpieczenie<br />
„wandaloodporne”<br />
Tak IK07 Tak<br />
Maks. liczba przyłączonych<br />
paneli wewn.<br />
6 użytkowników (36 paneli zewnętrznych) 2 2<br />
Dodatkowe właściwości<br />
i funkcje<br />
• Trzy wyjścia przekaźnikowe (np. furtka,<br />
brama, światło)<br />
• Praca w nocy, diody IR nowej generacji<br />
• Zdalny dostęp do bramofonu<br />
• Regulacja kąta widzenia w poziomie 180°<br />
• Sterowanie bramofonem za pomocą<br />
komputera oraz urządzeń mobilnych<br />
• Temperatura pracy od -40°С do + 50°С<br />
• Rejestracja odwiedzających na ruch lub ciągła<br />
• Zapis nagrań na dysk twardy lub na serwer<br />
• Wysyłanie zdjęć odwiedzających na e-mail<br />
• Współpraca z rejestratorami IP<br />
1- lub 2-rodzinny, podświetlana plakietka<br />
adresowa, 2-przewodowe połączenie<br />
z aparatem wideodomofonowym<br />
Minimalne oświetlenie: 0,05 luxa<br />
Wyposażenie opcjonalne<br />
Wymagania systemowe: Microsoft Internet<br />
Explorer 9.0, Windows 07/08/Vista, iOS 6.0<br />
i wyżej, Android 4.0 i wyżej, Protokoły<br />
Możliwość podłączenia dodatkowej kamery<br />
integracyjne: SIP, MODBUS, ONVIF<br />
PANEL WEWNĘTRZNY<br />
Smartfony, notebooki, tablety, komputery<br />
stacjonarne oraz inne urządzenia<br />
wyposażone w wyżej wymienione systemy<br />
operacyjne<br />
Montaż<br />
natynkowy/podtynkowy<br />
- Natynkowy Natynkowy<br />
Wymiary (szer. × wys.) [mm] - 238 x 167 225 × 150<br />
Materiał obudowy - Tworzywo sztuczne Tworzywo sztuczne<br />
Dostępne kolory obudowy -<br />
Ciemna/monitor<br />
z efektem lustrzanym<br />
Biały, czarny, lustro<br />
Przekątna monitora [cale] - 7 7<br />
Rozdzielczość monitora [px] - 480 × 234<br />
Dodatkowe właściwości<br />
i funkcje<br />
-<br />
Interkom z dodatkowymi aparatami<br />
(maks. 2 dodatkowe).<br />
Zasilanie poprzez zasilacz wtyczkowy<br />
• przechowuje zdjęcia osób dzwoniących<br />
• wbudowany pilot 5-kanałowy RTS Somfy<br />
• można dołączyć drugi panel wewnętrzny<br />
Cena katalogowa zestawu<br />
netto<br />
1463,41 zł<br />
www.safeautomation.pl<br />
1145 zł 1840 zł<br />
24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych<br />
SOMFY ZAMEL ZAMEL<br />
V600 VP-709B + VO-711B VP-739B + VO-711IC<br />
VP-709B<br />
VP-709B<br />
Natynkowy Natynkowy Natynkowy<br />
130 × 260 133,2 x 48 x 15,5 133,2 x 48 x 15,5 mm<br />
Aluminium Aluminium Aluminium<br />
Szczotkowane aluminium Czarny/Złoty C Biały<br />
Nie<br />
Nie<br />
Kolor 1/3 CCD 720 CCD CCD<br />
72 110 110<br />
2 przewody Analogowy Analogowy<br />
Pojemnościowy<br />
IPX3 IP66 IP66<br />
Tak Nie Nie<br />
2 4 sztuki 4 sztuki<br />
• minimalne oświetlenie: 0,05 luxa<br />
• wbudowany czytnik linii papilarnych do<br />
automatycznego otwierania bramy lub furtki<br />
Czytnik kart zbliżeniowych<br />
Kątownik<br />
Kątownik<br />
Natynkowy Natynkowy Natynkowy<br />
225 × 150 210 x 116 x 25 234 x 120 x 25<br />
Tworzywo sztuczne Plastik Plastik<br />
Czarny Biały/czarny Biały/czarny<br />
7 7 7<br />
480 × 234 640 x 480 800 x 480<br />
• przechowuje zdjęcia osób dzwoniących<br />
• wbudowany pilot 5-kanałowy RTS Somfy<br />
• można dołączyć drugi panel wewnętrzny<br />
panel dotykowy • funkcja foto • rejestrator DVR<br />
• komunikacja wewnętrzna • funkcja rozgłoszeniowa<br />
• możliwość podłączenia dwóch kamer CCTV do jednego<br />
monitora • możliwość podłączenia dwóch paneli<br />
zewnętrznych do jednego monitora • kalendarz • funkcja<br />
dyktafonu • funkcja ramki elektronicznej • czytnik kart<br />
microSD • odtwarzacz multimedialny<br />
• funkcja foto • rejestrator DVR • komunikacja<br />
wewnętrzna • funkcja rozgłoszeniowa • możliwość<br />
podłączenia dwóch kamer CCTV do jednego monitora<br />
• możliwość podłączenia dwóch paneli zewnętrznych do<br />
jednego monitora • kalendarz • funkcja dyktafonu<br />
• funkcja ramki elektronicznej • czytnik kart microSD<br />
• odtwarzacz multimedialny<br />
2800 zł 789 zł + 279 zł 619 zł + 359 zł<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
25
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
SERIA VP-709<br />
wideodomofony skrojone na miarę<br />
Seria wideodomofonów VP-709 to innowacyjne rozwiązanie zaprojektowane na potrzeby budownictwa<br />
jednorodzinnego. Możliwość konfiguracji podstawowego zestawu z dostępnych w ramach<br />
serii VP-709 paneli zewnętrznych oraz wideomonitorów jest niewątpliwą zaletą systemu. Każdy<br />
podstawowy zestaw można rozbudować o dodatkowe panele zewnętrzne oraz monitory.<br />
Ta cecha jest szczególnie istotna<br />
w przypadku budynków o dużej<br />
powierzchni, a także posesji z kilkoma<br />
furtkami. W ramach systemu<br />
można zgrupować maksymalnie<br />
cztery dowolne monitory oraz<br />
dwa dowolne panele zewnętrzne.<br />
Ponadto po podłączeniu dodatkowych<br />
kamer CCTV zestaw może<br />
pełnić funkcję rejestratora.<br />
Wideomonitor z dotykowym<br />
wyświetlaczem<br />
Dzięki nowoczesnemu wzornictwu<br />
wideomonitory VP-709 stanowią<br />
ciekawy element aranżacji wnętrz<br />
domów jednorodzinnych. Monitory<br />
mają czytelny 7” wyświetlacz.<br />
Dotykowy wyświetlacz LCD<br />
umożliwia łatwą i komfortową obsługę<br />
domofonu. Oprócz funkcji<br />
typowych wideomonitory serii VP-<br />
709 mogą pełnić szereg funkcji dodatkowych<br />
m.in.: interkomu, ramki<br />
cyfrowej, odtwarzacza muzyki,<br />
dyktafonu, kalendarza, a nawet<br />
„elektronicznej niani”. Dodatkowo<br />
wideodomofony serii VP-709<br />
wyposażone zostały w opcję rejestracji<br />
obrazu w następstwie<br />
Fot. 1. VO-711B Fot. 2. VO-701A Fot. 3. VO-711IC<br />
detekcji ruchu oraz funkcję „foto”, która<br />
aktywowana jest poprzez naciśnięcie<br />
przycisku w panelu zewnętrznym. Pulsujące<br />
podświetlenie jest powiadomieniem<br />
o pojawieniu się w systemie nowych<br />
wiadomości głosowych lub zdjęć.<br />
Panel zewnętrzny<br />
Panel zewnętrzny, wykonany ze stopu<br />
aluminium, jest przeznaczony do montażu<br />
natynkowego. Urządzenie wyposażone<br />
jest w oświetlacz LED.<br />
Seria VP-709 – rozbudowana<br />
funkcjonalność w przystępnej cenie<br />
Seria VP-709 umożliwia stworzenie zestawu<br />
dostosowanego do indywidualnych wymagań<br />
użytkownika. Podstawowy zestaw<br />
można skonfigurować, wybierając jeden<br />
spośród pięciu dostępnych wideomonitorów<br />
oraz jeden spośród pięciu paneli. Poszczególne<br />
elementy systemu różnią się zarówno<br />
jeżeli chodzi o oferowane funkcjonalności,<br />
jak i wzornictwo oraz kolorystykę.<br />
www.zamel.com<br />
Fot. 4. VP-709B Fot. 5. VP-709W<br />
Fot. 6. VP-739B<br />
26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
EXTA FREE<br />
Komfortowe bezprzewodowe sterowanie w przystępnej cenie<br />
System EXTA FREE to propozycja bezprzewodowego sterowania oświetleniem, roletami,<br />
napędami bram, ogrzewaniem oraz innymi systemami zainstalowanymi w budynku. Wszystkie<br />
elementy systemu produkowane są w Polsce. Urządzenia przystosowane są do montażu<br />
w puszce elektroinstalacyjnej 60 mm oraz na szynie TH-35.<br />
System EXTA FREE obejmuje pięć<br />
kategorii produktów:<br />
• radiowe nadajniki – elementy<br />
wysyłające sygnały sterujące do<br />
elementów wykonawczych, czyli<br />
odbiorników. Przykładowymi<br />
nadajnikami są płaskie przyciski<br />
naklejane na ścianę RNK-02<br />
i RNK-04, piloty radiowe, nadajniki<br />
dopuszkowe mogące współpracować<br />
z dowolnym osprzętem;<br />
• radiowe odbiorniki – elementy<br />
wykonawcze sterujące m.in.<br />
oświetleniem (ON/OFF, ściemnianie<br />
oświetlenia, sterowanie<br />
napędami rolet, bram garażowych,<br />
sterowanie oświetleniem<br />
LED oraz LED RGB);<br />
• kontroler EFC-02 – jednostka<br />
centralna systemu inteligentnego<br />
budynku. Kontroler pozwala na<br />
realizację scenariuszy, sterowanie<br />
czasowe oraz kontrolę urządzeń<br />
w budynku za pomocą aplikacji<br />
zainstalowanych na smartfonach,<br />
tabletach oraz innych urządzeniach<br />
z systemem Android i iOS.<br />
Kontrolery także pozwalają na<br />
zdalne sterowanie budynkiem;<br />
• czujniki – elementy przekazujące<br />
informacje o otoczeniu do kontrolerów<br />
oraz sterujące bezpośrednio<br />
wybranymi odbiornikami<br />
systemu. W ofercie dostępne<br />
są m.in. czujniki temperatury,<br />
poziomu natężenia oświetlenia,<br />
czujniki ruchu, zalania oraz kontaktronowe;<br />
• sterowniki GSM/LAN – osobną<br />
grupę urządzeń stanowią elementy<br />
komunikujące się za pomocą<br />
ENERGOOSZCZDNO<br />
KOMFORT STEROWANIA<br />
BEZPIECZESTWO<br />
ATWA INSTALACJA<br />
PRZYSTPNA CENA<br />
owietlenie<br />
dzwonki<br />
pomiar temperatury<br />
rolety, zasony<br />
bramy wjazdowe<br />
GSM oraz LAN. Przystosowane są one<br />
do współpracy bezpośrednio w gniazdach<br />
elektrycznych (np. GRG-01, GRL-01)<br />
oraz na szynie TH-35 (GRM-10);<br />
Sterowanie roletami<br />
Sterowniki rolet SRP-02 pozwalają na sterowanie<br />
lokalne, centralne oraz grupowe<br />
za pomocą przycisków przewodowych lub<br />
nadajników bezprzewodowych. Sterowniki<br />
mają wydajne wyjścia 2x5 A realizowane<br />
na przekaźnikach przeznaczonych do współpracy<br />
z napędami rolet. Eliminuje to problemy<br />
związane ze „sklejaniem się” styków<br />
przekaźnika. Użytkownik może sterować<br />
każdą z rolet z osobna, dostosowując wysokość<br />
rolety do indywidualnych potrzeb.<br />
Wygodną formą sterowania jest także pilot<br />
radiowy. Kontroler EFC-02 umożliwia automatyczne<br />
podnoszenie rolet w godzinach<br />
porannych oraz ich opuszczanie wieczorem.<br />
Rolety mogą być także sterowane zdalnie<br />
poprzez urządzenia mobilne z zainstalowaną<br />
aplikacją EXTA FREE.<br />
Sterowanie oświetleniem<br />
System EXTA FREE pozwala na sterowanie<br />
oświetleniem tradycyjnym oraz LED.<br />
Podstawowym odbiornikiem jest ROP-01.<br />
Urządzenie pracuje w trybie bistabilnym,<br />
umożliwiając kontrolę oświetlenia z wielu<br />
miejsc jednocześnie. Tryb czasowy pozwala<br />
na załączenie odbiornika z wielu miejsc<br />
na ściśle określony czas. Możliwe jest także<br />
wyłączenie odbiornika przed upływem zadanego<br />
czasu. Ostatnim trybem pracy jest<br />
tryb pracy monostabilnej.<br />
Do sterowania oświetleniem LED służą sterowniki<br />
RDP-02 oraz RDP-11. Pierwszy sterownik<br />
pozwala na płynne ściemnianie oraz<br />
rozjaśnianie oświetlenia LED 10-14 VDC.<br />
Natomiast drugi z wymienionych umożliwia<br />
zmianę barwy oświetlenia RGB. Sterowniki<br />
przystosowane są również do współpracy<br />
z oświetleniem LED serii LEDIX produkowanym<br />
przez firmę ZAMEL.<br />
Exta Free Controller EFC-02<br />
Intuicyjna obsługa, niezawodność w działaniu<br />
oraz wygoda to podstawowe cechy<br />
kontrolera EFC-02. Urządzenie pozwala<br />
na sterowanie instalacją EXTA FREE za<br />
pomocą dedykowanego oprogramowania.<br />
Niewątpliwym atutem sterownika jest jego<br />
prostota – zarówno sterowanie jak również<br />
obsługa instalacji odbywa się z poziomu<br />
tego samego oprogramowania. Jednostka<br />
centralna pozwala na sterowanie automatyczne<br />
o zadanej godzinie, realizację zaprogramowanych<br />
scenariuszy, podgląd stanu<br />
czujników oraz kontrolę instalacji za pomocą<br />
kilku kliknięć.<br />
www.zamel.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
27
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
TOPJOB ® S – zyskujesz przewagę<br />
Złączki listwowe TOPJOB ® S z bezpieczną technologią<br />
zacisku Push-in CAGE CLAMP ®<br />
Aby w dzisiejszych czasach sprostać wymaganiom stawianym producentom rozdzielnic, system<br />
złączek listwowych musi oferować więcej, niż tylko pewne połączenie przewodów. Produkty<br />
stają się coraz bardziej złożone. Łączenie wielu funkcji, łatwy i pewny montaż, rozbudowany<br />
system mostkowania oraz czytelny opis decydują o wyborze rodziny złączek zarówno przez<br />
projektantów, jak i elektromonterów.<br />
Budowa np. maszyny do pakowania lub<br />
linii produkcyjnej jest bardzo skomplikowanym<br />
procesem. Żeby wszystkie komponenty,<br />
wyłączniki, zasilacze, sterowniki,<br />
falowniki, przekaźniki dobrze ze sobą<br />
współpracowały, a rozdzielnica mogła być<br />
zintegrowana z całością, nieodzowne są<br />
złączki listwowe. Są one odpowiedzialne za<br />
zasilanie odbiorów energią elektryczną oraz<br />
powielenie potencjałów. Umożliwiają podłączenie<br />
urządzeń pomiarowych w trakcie<br />
pracy lub sygnalizują za pomocą wbudowanych<br />
LED gotowość do pracy podłączonego<br />
urządzenia.<br />
Tyle ile jest zastosowań, tyle różnorodnych<br />
parametrów ma znaczenie przy doborze systemu<br />
złączek listwowych. Decydujące są<br />
następujące kwestie: czy oferta pokrywa<br />
cały przedział przekrojów przewodów, dzięki<br />
którym udaje się zrealizować zarówno zasilanie,<br />
jak i przenoszenie sygnałów pomiarowych?<br />
Czy są dostępne złączki piętrowe,<br />
dzięki którym możliwe jest pomieszczenie<br />
wielu połączeń na małej powierzchni? Czy<br />
producent oferuje szeroką gamę złączek<br />
funkcyjnych, za pomocą których zrealizować<br />
można specjalne zadania? Czy zwarta<br />
modułowa obudowa pozwala na ograniczenie<br />
miejsca w rozdzielnicy oraz zapewni<br />
konieczną elastyczność dzięki rozbudowanemu<br />
systemowi mostkowania?<br />
Do wszystkich rodzajów przewodów<br />
Złączki WAGO z serii TOPJOB ® S spełniają<br />
wszystkie te wymagania. Dodatkowo oferują<br />
jeszcze więcej: bezobsługowość, doskonałą<br />
przydatność do pracy w trudnych<br />
warunkach oraz rezerwę bezpieczeństwa.<br />
Fot. WAGO<br />
Fot. 1.<br />
Do sprawnego współdziałania wszystkich komponentów w rozdzielnicy nieodzowne stają<br />
się złączki. Jak różne są ich zadania, tak różne są czynniki, które charakteryzują dobry<br />
system złączek listwowych<br />
Kolejna zaleta: za pomocą systemu złączek<br />
listwowych WAGO można oprzewodować<br />
wszystkie rodzaje przewodów z zarobionymi<br />
– lub nie – końcówkami. Jednodrutowe<br />
i wielodrutowe przewody oraz linki z zarobionymi<br />
końcówkami mogą być podłączane<br />
bez użycia narzędzi.<br />
Stworzone do skrajnych obciążeń<br />
Wszystkie jednopiętrowe złączki listwowe<br />
TOPJOB ® S umożliwiają podłączenie przewodów<br />
jednodrutowych, wielodrutowych<br />
i linkowych o przekroju o jeden stopień<br />
większym od znamionowego i obciążanie<br />
ich prądem odpowiednim dla tego przekroju.<br />
Dla producenta rozdzielnicy korzystne jest,<br />
jeżeli jak najwięcej komponentów zabudowanych<br />
w rozdzielnicy pochodzi od jednego<br />
dostawcy. Dzięki temu całe części rozdzielnicy<br />
mogą być wcześniej konfekcjonowane<br />
i dostarczone już z oprzewodowaniem.<br />
Ogranicza to liczbę komponentów, którą producent<br />
rozdzielnicy musi trzymać w swoim<br />
magazynie. Z drugiej strony zastosowanie<br />
większej liczby komponentów od jednego<br />
dostawcy ułatwia uruchomienie na miejscu,<br />
ponieważ produkty są na ogół dobrze do siebie<br />
dopasowane i dzięki standardowym akcesoriom<br />
mogą być łatwo uzupełniane. Dlatego<br />
WAGO oprócz złączek listwowych oferuje<br />
szeroki asortyment wyrobów wykorzystywanych<br />
w budowaniu rozdzielnic, od przekaźników<br />
poprzez przetworniki do układów<br />
zasilania i komponentów automatyki.<br />
Nowe wymagania<br />
dzięki modularyzacji urządzeń<br />
Tendencja do stosowania modułowej budowy<br />
maszyn i urządzeń stawia nowe wymagania<br />
również w stosunku do złączek list-<br />
28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
w obsłudze oprogramowanie. Wydruk z drukarki<br />
jest wyraźny, trwale odporny na działanie<br />
czynników zewnętrznych, jak również<br />
na rozmazywanie i zadrapania – zgodnie<br />
z normą DIN EN 60068. Dzięki temu złączki<br />
mają zapewniony profesjonalny wygląd.<br />
Fot. 2.<br />
TOPJOB ® S – bogaty system mostkowania<br />
wowych. Jeśli całe urządzenie realizujące<br />
określone zadania składa się z paru, mniej<br />
lub bardziej, zamkniętych modułów bardzo<br />
ważnym staje się oznakowanie punktów<br />
przyłączeniowych. Co raz częściej moduły<br />
są opracowywane i kompletowane przez<br />
różne wyspecjalizowane firmy partnerskie.<br />
Inne zespoły je podłączają, testują i uruchamiają.<br />
Dobrze sporządzona dokumentacja<br />
wraz z czytelnymi opisami w decydujący<br />
sposób przyczynia się do zachowania bezpieczeństwa<br />
i skraca czas uruchomień.<br />
Najefektywniejszy<br />
system oznaczania<br />
W praktyce system opisu złączek musi być<br />
przede wszystkim tani, łatwy i szybki w tworzeniu<br />
oznaczeń. Stąd WAGO dla swoich<br />
złączek TOPJOB ® S oferuje ciągły pasek<br />
oznacznikowy, który w bardzo krótkim czasie<br />
może być zamontowany na złączkach<br />
– również przy różnych przekrojach złączek.<br />
Pasek umożliwia wielowierszowy nadruk<br />
i ułatwia funkcjonalne przyporządkowanie<br />
poszczególnych złączek. Nawet 75%<br />
oszczędność czasu dzięki zastosowaniu<br />
systemu oznaczania WAGO jest ważnym<br />
argumentem dającym przewagę złączkom<br />
WAGO. System tworzą podręczna drukarka<br />
termotransferowa smartPrinter oraz łatwe<br />
Fot. 4.<br />
TOPJOB ® S – najefektywniejszy system<br />
oznaczania<br />
Fot. 3.<br />
TOPJOB ® S – do wszystkich rodzajów<br />
przewodów<br />
Bogaty system mostkowania<br />
Różnorodność zastosowania oraz elastyczność<br />
produktów z rodziny TOPJOB ® S jest<br />
również rezultatem opracowania szerokiego<br />
oraz wielofunkcyjnego asortymentu mostków.<br />
Są konieczne, gdy do połączenia mamy<br />
złączki różnych wielkości lub wymagane jest<br />
powielenie potencjałów. Dla wszystkich wymaganych<br />
zastosowań system mostkowania<br />
oferuje odpowiednie rozwiązanie, od połączenia<br />
w trójkąt silnika poprzez połączenie<br />
poszczególnych poziomów w złączkach<br />
piętrowych za pomocą wtykanych mostków<br />
pionowych po połączenie złączek na większe<br />
odległości za pomocą mostków przewodowych.<br />
Bardzo praktyczne są mostki ciągłe.<br />
Za ich pomocą w jednym kanale mostkowania<br />
można połączyć ze sobą dowolną<br />
liczbę złączek. Swoją zaletę zawdzięczają<br />
specjalnej budowie, dzięki której zajęta jest<br />
wyłącznie połowa kanału do mostkowania.<br />
Dwa mostki tworzą w ten sposób wspólny<br />
kontakt.<br />
Firma WAGO rozszerza teraz możliwość<br />
mostkowania ciągłego poprzez nowy mostek<br />
poprzeczny do mostkowania ciągłego,<br />
dzięki któremu połączona może być<br />
co druga złączka (1 na 3). W przypadku<br />
zasilania małych urządzeń napięciem 24 V<br />
można przykładowo w rozdzielnicy zrealizować<br />
uporządkowane rozszycie potencjałów,<br />
gdzie zaciski z potencjałem dodatnim<br />
u ujemnym mogą być montowane na szynie<br />
montażowej bezpośrednio koło siebie.<br />
Zapewnia to przejrzyste przyporządkowanie<br />
przyłączeń urządzeń i dzięki temu<br />
wprowadza lepsze uporządkowanie w rozdzielnicy.<br />
Jeżeli zakres działania układu<br />
rozbudowywany będzie o kolejne funkcje,<br />
można w prosty sposób dodać mostek ciągły<br />
do tego samego kanału do mostkowania.<br />
W połączeniu z 2-torowym mostkiem ciągłym<br />
rozwiązanie zróżnicowanych zadań<br />
mostkowania staje się jeszcze łatwiejsze.<br />
W wszystkich przypadkach drugi kanał<br />
do mostkowania pozostaje wolny i może<br />
zostać wykorzystany do dodatkowych połączeń<br />
lub pomiarów. Dzięki elastycznemu<br />
zastosowaniu mostków ciągłych spada różnorodność<br />
potrzebnych części, co przekłada<br />
się na redukcje kosztów.<br />
Tekst na podstawie artykułu<br />
Burkharda Niemanna i Frank Sellke,<br />
WAGO<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
29
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Dlaczego warto stosować<br />
końcówki przeznaczone<br />
do kabli skompresowanych RMC?<br />
Wychodząc na przeciw potrzebom klientów oraz nowym trendom na rynku kabli Zakład<br />
Aparatury Elektrycznej ERGOM Sp. z o.o. wprowadził do oferty nowy typ końcówek<br />
i łączników miedzianych do kabli i przewodów klasy 2 o budowie żył RMC potocznie<br />
zwanych skompresowanymi wraz z dedykowanymi do ich zaprasowania matrycami.<br />
Obecnie produkowane nowe kable<br />
miedziane i aluminiowe RMC klasy 2<br />
mogą mieć średnicę żyły roboczej<br />
nawet o 15% mniejszą, niż ich odpowiedniki<br />
(RM klasy 2) stosowane<br />
w przeszłości. Dzięki nowej konstrukcji<br />
producenci kabli są w stanie<br />
wyprodukować kable mniejsze<br />
i lżejsze przy zachowaniu takich<br />
samy parametrów. Zmniejszenie<br />
średnicy żyły roboczej stało się<br />
przyczyną poważnego problemu,<br />
ponieważ produkowane dotychczas<br />
końcówki rurowe zostały zaprojektowane<br />
do kabli o budowie żyły<br />
RM klasy 2 (tabela 1). Oznacza<br />
to, że stosowane dotychczas końcówki<br />
są za duże i nie mogą być<br />
poprawnie zaciśnięte na kablu przy<br />
użyciu dotychczas stosowanych<br />
narzędzi i matryc zaciskających<br />
(rys. 1).<br />
Stosując do kabli o budowie żyły<br />
roboczej RMC standardowo produkowaną<br />
dotychczas końcówkę<br />
(przeznaczoną do kabli o profilu<br />
RM) i dedykowaną do niej wielkość<br />
gniazda matrycy zaciskającej,<br />
można nie osiągnąć wymaganego<br />
odkształcenia, a co za tym idzie<br />
Rys. 1.<br />
Rys. 2.<br />
Końcówka dedykowana do kabli RM klasy 2 zaciśnięta na przewodzie RMC klasy 2<br />
Charakterystyka nagrzewania końcówki CKOR 120 i odcinka referencyjnego<br />
Tabela 1<br />
Przekrój<br />
[mm 2 ]<br />
Średnica żyły kabla o profi lu wg PN-EN 60228 2007 i PN-88/E-90160<br />
Kabel okrągły wielodrutowy „RM”<br />
klasy 2<br />
Kabel okrągły wielodrutowy<br />
„RMC” klasy 2 („skompresowany”)<br />
Znamionowa średnica wewnętrzna końcówki kablowej<br />
do kabli o profi lu żyły RM klasy 2<br />
wg DIN 46235 (Cu) DIN 46329 (AL.) [mm]<br />
Maksymalna [mm] Maksymalna/minimalna [mm] miedziana aluminiowa<br />
120 14,5 12,3-13,5 15,5 14,7<br />
240 20,6 17,6-19,2 21,5 21<br />
30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Tabela 2<br />
Sprawdzany parametr<br />
(dla przekroju 120 mm 2 )<br />
Odcinek<br />
referencyjny<br />
Końcówka 1 – CKOR 120 Końcówka 2 – CKOR 120<br />
Płetwa Część rurowa Płetwa Część rurowa<br />
Rezystancja [μ] 56,5 33,8 31,7 33,3 31,3<br />
Temperatura [°C] 122,9 90,9 94,1<br />
Siła zrywająca [N]<br />
(wartość wymagana 7200 N)<br />
------------- 18800 18500<br />
Tabela 3<br />
Obciążalność prądowa długotrwała przewodów o żyłach miedzianych ułożonych w różny sposób<br />
wg PN-IEC 60364-5-523 (izolacja żyły PVC, trzy żyły obciążone [A])<br />
C D F F<br />
Przekrój znamionowy żyły<br />
[mm 2 ]<br />
95 223 179 264 275<br />
120 259 203 308 321<br />
parametrów mechaniczno-elektrycznych<br />
połączenia, zawartego w wymaganiach<br />
normy PN-EN 61238-1. Przekłada się to<br />
bezpośrednio na wytrzymałość prądową<br />
oraz wytrzymałość mechaniczną połączenia<br />
w czasie.<br />
Podstawowe parametry mechaniczne<br />
i elektryczne nowych końcówek przeznaczonych<br />
specjalnie do kabli o konstrukcji<br />
żył RMC sprawdzane były na etapie produkcyjnym<br />
w laboratorium zakładowym<br />
Ergomu zgodnie z wytycznymi normy<br />
PN-EN 61238-1. Przykładowe wartości<br />
pomiarów dla końcówki CKOR 120 przedstawione<br />
są w tabeli 2, a charakterystyka<br />
nagrzewania na rysunku 2. Dodatkowo<br />
w celu sprawdzenia poprawności zaprasowania<br />
końcówki na przewodzie za pomocą<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
31
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rys. 3.<br />
Rozkład pola temperatury na końcówce<br />
CKOR 120<br />
Rys. 4.<br />
Charakterystyka nagrzewania końcówki CKOR 120 (RMC) i końcówki o mniejszym<br />
przekroju 95 (RM)<br />
dedykowanej matrycy został wykonany<br />
rozkład pola temperatury kamerą termowizyjną<br />
(rys. 3).<br />
Często stosowanym rozwiązaniem, które<br />
jest niezgodne z zasadami sztuki inżynierskiej,<br />
jest zastosowanie do zaprasowania<br />
na kablach z żyłami o konstrukcji<br />
RMC końcówek o przekroju mniejszym<br />
dedykowanych do kabli z żyłami roboczymi<br />
o konstrukcji RM, np.: na przewód<br />
RMC o przekroju 120 mm 2 stosowana jest<br />
końcówka do przewodu RM o przekroju<br />
95 mm 2 . Może to spowodować nadmierne<br />
grzanie się końcówki w przypadku jej<br />
długotrwałego obciążenia, co w efekcie<br />
doprowadzi do jej uszkodzenia w wyniku<br />
przegrzania w związku z nadmiernym prądem,<br />
który przez nią przepływa (tabela 3).<br />
Efekt ten dodatkowo może zostać spotęgowany<br />
poprzez wzajemne oddziaływanie<br />
termiczne końcówek, które są zamontowane<br />
do szyny zbiorczej blisko siebie.<br />
Charakterystyka nagrzewania końcówek<br />
w przypadku takiego odziaływania przedstawiona<br />
została na rysunku 4.<br />
Aby uwzględnić potrzeby klientów i rozwiązać<br />
zaistniały problem, zaprojektowaliśmy<br />
końcówki kablowe CKOR i łączniki<br />
CKL, przeznaczone specjalnie do kabli<br />
miedzianych o profilu RMC klasy 2.<br />
Specjalnie do tego zestawu – kabel skompresowany<br />
RMC + końcówka RMC<br />
– zostały opracowane matryce zaciskające<br />
o odpowiedniej wielkości gniazda<br />
zaciskającego jak i szerokości zaciskania<br />
(rys. 5 i 6).<br />
Ciągły rozwój techniki wytwarzania kabli<br />
i przewodów zmierzający w kierunku<br />
ograniczenia zużycia materiałów przy<br />
zachowaniu ich parametrów elektrycznych<br />
i mechanicznych wymusza również<br />
zmiany w projektowaniu i wykonywaniu<br />
końcówek i łączników kablowych. Przykładem<br />
takiej zmiany jest nowa linia<br />
końcówek CKOR i łączników CKL dopasowanych<br />
do kabli i przewodów o żyłach<br />
RMC. Opracowany przez naszych<br />
inżynierów system kabel – końcówka/<br />
/łącznik – matryca zaciskająca, zapewnia<br />
uzyskanie na kablach RMC połączenia zaciskowego<br />
o wymaganej jakości w sposób<br />
pewny, szybki i efektywny. Gwarantuje<br />
to, że połączenie będzie spełniało, zarówno<br />
pod względem mechanicznym jak<br />
i elektrycznym, wymagania zdefiniowane<br />
w normie PN-EN 61238-1 2004.<br />
Rys. 5.<br />
Końcówka CKOR zaprasowana na<br />
przewodzie RMC klasy 2<br />
Rys. 6.<br />
Matryca sześciokątna dedykowana<br />
do zaprasowywania końcówek<br />
CKOR i łączników CKL na przewodzie<br />
RMC klasy 2<br />
Marcin Lis i Piotr Mirowski<br />
Pracownicy Działu Rozwoju Wyrobów<br />
ZAE ERGOM<br />
32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Systemy tras kablowych<br />
firmy Baks<br />
Profesjonalne systemy tras kablowych firmy Baks są nieodzownym elementem<br />
wyposażenia fabryk, hal przemysłowych i sportowych, a także obiektów biurowych,<br />
magazynów itp.<br />
Działająca już od 1986 r. firma Baks<br />
jest wiodącym producentem systemów<br />
nośnych dla instalacji i sieci<br />
elektroenergetycznych, w tym także<br />
fotowoltaicznych, telekomunikacyjnych,<br />
sterowniczych, oświetleniowych<br />
oraz służących do przesyłu mediów<br />
ciekłych i gazowych.<br />
Fot. 1.<br />
Przykład tras kablowych wykonanych przy użyciu produktów Baks<br />
Z połączeniem<br />
zatrzaskowym<br />
Mówiąc o nowościach w zakresie<br />
rozwiązań firmy Baks, warto wspomnieć<br />
o ceownikach z połączeniem<br />
zatrzaskowym, przez co zyskuje się<br />
możliwość realizowania nietypowych<br />
rozwiązań inżynierskich. Istotne<br />
jest nie tylko dokładne i stabilne<br />
połączenie, ale co najważniejsze<br />
szybki montaż na zasadzie „klik”.<br />
Spektrum zastosowania ceowników<br />
z połączeniem zatrzaskowym<br />
jest bardzo szerokie. Stanowić one<br />
mogą niezależne elementy konstrukcyjne<br />
przeznaczone do mocowania<br />
korytek kablowych i drabinek. Ceowniki<br />
niejednokrotnie są również<br />
elementami wsporczymi oraz systemami<br />
do podwieszania lamp oraz<br />
konstrukcji instalacji wentylacyjnej.<br />
Specjalne łączniki zapewniają połączenie<br />
zwykłych ceowników z ceownikami<br />
zatrzaskowymi. Istotna jest<br />
możliwość tworzenia konstrukcji<br />
przy użyciu ceowników montażowych<br />
firmy Baks o rozmiarze od<br />
41 x 41 mm do 100 x 100 mm.<br />
Jak zatem wykonywane jest szybkie<br />
połączenie zatrzaskowe? Na początku<br />
umieszcza się pierwszą część z językiem<br />
i zaczepem blokującym nad drugą<br />
częścią ceownika z prowadnicą. Istotne<br />
jest wsunięcie pierwszej części z językiem<br />
w drugą część ceownika z prowadnicą<br />
aż do zatrzaśnięcia zaczepu blokującego.<br />
Dzięki specjalnym łącznikom można połączyć<br />
ceownik zatrzaskowy z ceownikiem<br />
zwykłym. Z kolei zaciski umożliwiają podwieszanie<br />
ciągów ceowników oświetleniowych<br />
do konstrukcji z dwuteownika. Zastosować<br />
można również wieszaki z drutu<br />
do podwieszania ceowników oraz uchwyty<br />
zatrzaskowe pręta pozwalające na sztywne<br />
podwieszanie uchwytu z drutu. Po zatrzaśnięciu<br />
uchwytu na pręcie należy przełożyć<br />
wieszak z drutu, a następnie umiejscowić<br />
w odpowiednim gnieździe. Zatrzaśnięcie<br />
uchwytu zabezpiecza natomiast połączenia<br />
pręta z wieszakiem.<br />
Z oferty firmy Baks wybrać można również<br />
drabinki z połączeniem zatrzaskowym. Stosuje<br />
się je zarówno w nowych trasach kablowych,<br />
jak i przy modernizacji już istniejących<br />
systemów. W rozwiązaniach tego typu<br />
jest możliwe (dzięki specjalnym otworom)<br />
wzmocnienie połączenia poprzez skręcenie<br />
połączonych drabin śrubami. Powstałe<br />
w ten sposób trasy kablowe są opracowane<br />
z myśłą o przypadkach, w których występują<br />
duże obciążenia mechaniczne (obciążenie<br />
statyczne, drgania itp.) oraz chemiczne.<br />
Warto zwrócić uwagę na specjalne łączniki<br />
umożliwiające łączenie drabinek zatrzaskowych<br />
z drabinkami klasycznymi oraz<br />
z kształtkami.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
33
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
drabin, a także wszystkich systemowych<br />
kształtek. Uwzględniając w systemie tras<br />
kablowych elementy tego typu, zyskuje się<br />
ochronę kabli przed uszkodzeniem mechanicznym<br />
oraz przed promieniowaniem UV.<br />
Pokrywa zapewnia również dobrą ochronę<br />
przed zapyleniem.<br />
Mówiąc o systemach bezpieczeństwa pożarowego<br />
E-90, warto również wspomnieć<br />
o ponadnormatywnych mocowaniach do<br />
konstrukcji stalowych, do blachy trapezowej<br />
oraz do rurowych konstrukcji podłóg<br />
podniesionych. Niejednokrotnie zastosowanie<br />
znajdują również uchwyty kablowe<br />
mocowane do płyt gipsowo-kartonowych,<br />
porobetonu, cegły silka, betonu i pustaków<br />
ceramicznych.<br />
Korytka siatkowe<br />
Oferta firmy Baks to również systemy<br />
korytek siatkowych. Zazwyczaj znajdują<br />
one zastosowanie w instalacjach lekkich,<br />
Fot. 2.<br />
Konfiguracja tras kablowych zmontowanych ze zróżnicowanych produktów<br />
Mocowanie kabli w systemie<br />
bezpieczeństwa pożarowego<br />
E-30, E-60, E-90<br />
Omawiając ofertę firmy Baks, warto wspomnieć<br />
o rozwiązaniach pozwalających na<br />
mocowanie kabli w systemie bezpieczeństwa<br />
pożarowego E-30, E-60 i E-90.<br />
Za podstawowe produkty w tym zakresie<br />
można uznać korytka kablowe z kształtowymi<br />
przetłoczeniami wzdłużnymi i poprzecznymi,<br />
dzięki którym zapobiega się uszkodzeniu<br />
przewodów podczas ich układania<br />
(przeciągania). Wycięcie na końcu koryta<br />
oraz przesunięcie ostatniego rzędu otworów<br />
pozwala na wsuwanie jednego korytka<br />
w drugie i montaż bez łącznika. Ważna jest<br />
gęsta perforacja z przetłoczeniami, która zapewnia<br />
dobrą wymianę ciepła. Montaż poszczególnych<br />
elementów ułatwiają głębokie<br />
przetłoczenia, gęsta perforacja, wycięcia<br />
służące do łączenia przez wsuwanie oraz<br />
otwory Ø11 w dnie korytka. Maksymalny<br />
rozstaw podpór wynosi 1,5 m przy maksymalnym<br />
obciążeniu 20 kg/m. Stosowany<br />
na elementy blaszane materiał to blacha stalowa<br />
o grubości 0,7 mm (KGL/KGOL) oraz<br />
blacha o grubości 1,0 mm (KGJ/KGOJ)<br />
poddawana cynkowaniu metodą Sendzimira<br />
(PN-EN 10346:2011). Przedstawiając<br />
program produkcyjny systemów tras kablowych<br />
spełniających wymagania bezpieczeństwa<br />
pożarowego, trzeba wspomnieć<br />
o pokrywach korytek i drabin. Elementy<br />
tego typu są również standardowo wykonywane<br />
ze stali ocynkowanej metodą Sendzimira<br />
(PN-EN 10346:2011). Opcjonalnie<br />
zastosować można stal ocynkowaną metodą<br />
zanurzeniową (PN-EN ISO 1461:2011) lub<br />
stal kwasoodporną (PN-EN 10088). Pokrywy<br />
dostępne są również jako kolanka 90°<br />
oraz pokrywy trójnika i czwórnika. Pokrywy<br />
nabyć można do wszystkich korytek,<br />
Fot. 3.<br />
Koryta kablowe mogą być perforowane<br />
na kilka sposobów<br />
34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4. Korytka kablowe z zawieszeniami Fot. 5.<br />
w systemie E90<br />
Łuk 90 o drabiny kablowej<br />
trach mechanicznych i wysokiej odporności<br />
na korozję.<br />
Interesujące rozwiązanie w ofercie firmy<br />
Baks stanowią wzmocnione łączniki zgrzane<br />
z korytkiem. Warta podkreślenia jest maksymalna<br />
wytrzymałość mechaniczna połączeń<br />
równoważna z połączeniami śrubowymi.<br />
Kluczowe miejsce zajmuje podwyższona<br />
odporność na korozję w efekcie zwiększonej<br />
grubości powłoki cynku do 20 μm.<br />
Na etapie łączenia korytek siatkowych<br />
z łącznikami zgrzewanymi w pierwszej<br />
kolejności zakładane są obejmy łącznika<br />
na pionowy drut dołączanego korytka.<br />
Ważne jest lekkie odgięcie przeciwległej<br />
burty dołączanego korytka zgodnie<br />
Fot. 6.<br />
Przykłady kształtek do zmiany przebiegu tras kablowych; uniwersalne kształtki do wszystkich koryt lekkich<br />
wymagających szybkiego odprowadzenia<br />
ciepła od grzejących się kabli. Korytka<br />
siatkowe warto zastosować w rozwiązaniach,<br />
w których potrzebny jest bezpośredni<br />
dostęp do kabli i przewodów<br />
w celu szybkiej diagnostyki i serwisu,<br />
a także w aplikacjach wymagających wentylacji<br />
oraz częstego odkurzania i mycia.<br />
Korytka siatkowe są nieodzownym elementem<br />
przemysłu spożywczego zwłaszcza<br />
instalacji odprowadzania wody.<br />
Zalet wynikających ze stosowania koryt<br />
siatkowych jest wiele. Przede wszystkim<br />
należy podkreślić wysoki poziom wydajności,<br />
bezpieczeństwo i łatwość montażu.<br />
Istotną rolę odgrywają zatem bezśrubowe<br />
połączenia zatrzaskowe, które kilkakrotnie<br />
skracają czas montażu i demontażu w odniesieniu<br />
do tradycyjnych połączeń na śruby.<br />
Dzięki korytkom siatkowym jest możliwe<br />
wykonywanie tras kablowych prawie<br />
w każdych warunkach zarówno wewnątrz,<br />
jak i na zewnątrz budynku. Ważne jest zastosowanie<br />
materiałów o wysokich parame-<br />
Fot. 7.<br />
Trasa kablowa zaprojektowana<br />
z użyciem koryt siatkowych<br />
z kierunkiem strzałek. Następnie należy<br />
wprowadzić drut z drugiej strony korytka<br />
w obejmy łącznika. Trzeba pamiętać, aby<br />
sprawdzić, czy drut dołączanego korytka<br />
został wprowadzony do końca uchwytu<br />
łącznika.<br />
Warto wspomnieć o łącznikach zatrzaskowych<br />
przegubowych. Pozwalają one na łączenie<br />
korytek siatkowych pod kątem. Podczas<br />
montażu łącznik jest zapinany po obu<br />
stronach korytka. Po ustawieniu jednego<br />
korytka względem drugiego należy ustawić<br />
docelowy kąt, po czym śruby są skręcane.<br />
Na uwagę zasługuje przy tym płynna regulacja<br />
kąta w zakresie od 0-90°. Do zapiętych<br />
łączników na jednym korytku montowane<br />
jest drugie, a kąt jest regulowany poprzez<br />
luzowanie śrub.<br />
Opracowano na podstawie materiałów<br />
firmy Baks<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
35
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przepusty kablowe<br />
Przepusty kablowe są niezbędne dla prawidłowego, a co najważniejsze, bezpiecznego i szczelnego<br />
wprowadzania kabli do urządzeń elektrycznych, do naściennych i stosowanych w systemach koryt<br />
instalacyjnych puszek rozgałęźnych, do rozdzielnic oraz szaf sterowniczych.<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Fot. 1.<br />
Akcesoria uniwersalne IP54 do IP68<br />
Przepusty z reguły stosuje się<br />
w przypadkach, gdy nie ma potrzeby<br />
uwzględniania szczególnych warunków<br />
pracy. Chodzi np. o zabezpieczenie<br />
przewodów przed uszkodzeniami<br />
mechanicznymi, działaniem skrajnych<br />
temperatur czy też wilgoci. Jeżeli konieczne<br />
jest zabezpieczenie miejsca<br />
wprowadzenia przewodu przed wodą,<br />
zanieczyszczeniami itp., zastosowanie<br />
znajdują dławiki kablowe. Oprócz<br />
tego stosuje się szereg innych rodzajów<br />
przepustów, chociażby w postaci<br />
płyt i listew przeprowadzających.<br />
Przepustami kablowymi są również<br />
gumowe elementy, w których otwór<br />
jest wycinany z uwzględnieniem średnicy<br />
przewodu lub kabla.<br />
W efekcie odpowiedni przepust jest dobierany<br />
pod kątem warunków środowiskowych,<br />
w jakich będzie on pracował.<br />
Dławiki kablowe<br />
Kluczową rolę odgrywa wybór materiału<br />
użytego do wykonania dławika. Na przykład<br />
po elementy metalowe warto sięgnąć<br />
w miejscach, które wymagają podwyższonego<br />
poziomu ochrony przed uszkodzeniami<br />
mechanicznymi oraz w zastosowaniach,<br />
gdzie temperatura może być podwyższona.<br />
Z kolei dławiki wykonane z tworzywa<br />
sztucznego stosuje się w miejscach, gdzie<br />
mogą wystąpić prądy indukcyjne o znacznej<br />
wartości jednak przy braku zagrożenia gwałtownym<br />
wzrostem temperatury i uszkodzeniami<br />
o charakterze mechanicznym.<br />
Za podstawę w ofercie rynkowej należy<br />
uznać dławiki kablowe wykonane z tworzywa<br />
sztucznego z gwintem PG lub metrycznym.<br />
Konstrukcja dławików zapewnia<br />
szczelność oraz wytrzymałość przejścia<br />
kablowego. Kluczową rolę odgrywa zabezpieczenie<br />
przed przekręceniem kabla oraz<br />
odciążenie. Istotny jest pierścień uszczelniający<br />
wykonany z polichloroprenu/kauczuku<br />
nitrylowego. Trzeba podkreślić, że w niektórych<br />
rozwiązaniach nie ma potrzeby używania<br />
pierścienia uszczelniającego gwint,<br />
dzięki zastosowaniu natryskiwanej uszczelki<br />
na króćcu pośrednim.<br />
Dławiki dzielone i redukcyjne<br />
Dzięki dławikom dzielonym można wprowadzić<br />
okablowanie bez konieczności roz-<br />
36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 2.<br />
Dławnica kablowa<br />
łączania instalacji (np. wiązki kablowe).<br />
W elementach ruchomych warto zadbać<br />
o dławiki z odgiętką. Ważne jest zabezpieczenie,<br />
które zapobiega zerwaniu żył.<br />
Z kolei zabezpieczenie spiralne eliminuje<br />
zjawisko zaginania się przewodów. Stopień<br />
ochrony niektórych dławików dzielonych<br />
wynosi IP68.<br />
Dławiki redukcyjne stosowane są w aplikacjach,<br />
w których przy określonym gwincie<br />
PG trzeba uszczelnić kabel o mniejszej średnicy.<br />
Pierścień bazujący na kauczuku chloroprenowym<br />
zapewnia podwójne dodatkowe<br />
uszczelnienie. Zacisk samocentrujący<br />
odpowiada z kolei za prowadzenie kabla.<br />
W nowoczesnych dławikach stawia się<br />
na konstrukcje zapewniające wysoki stopień<br />
ochrony miejsca wprowadzenia przewodu.<br />
Za standard w zakresie uszczelnień<br />
dławików należy uznać zacisk gwintowany.<br />
Istotną rolę odgrywa jednolity korpus z materiału<br />
sprężystego. Ukształtowanie obudowy<br />
pozwala na wciśnięcie w otwór korpusu<br />
z jednoczesnym wypchnięciem membrany<br />
Fot. 3.<br />
Dławnice metalowe cechuje przede wszystkim wytrzymałość na uszkodzenia<br />
mechaniczne<br />
zaślepiającej. Ważną cechą dławików jest<br />
łatwy montaż oraz demontaż niewymagający<br />
używania narzędzi. Należy zwrócić uwagę<br />
na niewielką wysokość przepustu.<br />
Dławiki do trudnych warunków<br />
eksploatacyjnych<br />
Odpowiednie dławiki dobierane są do pracy<br />
w miejscach narażonych na wystąpienie<br />
mieszaniny wybuchowej (środowisko EX).<br />
Dławiki tego typu są wykonywane z nieiskrzącego<br />
mosiądzu niklowanego, a z kolei<br />
poliamid to materiał, z którego wytwarzane<br />
są zaciski. Ważny jest przy tym wysoki stopień<br />
ochrony wynoszący IP68, a temperatura<br />
pracy mieści się pomiędzy -20ºC a 95ºC.<br />
Z myślą o trudnych warunkach eksploatacyjnych<br />
oferowane są dławiki wykonane<br />
z mosiądzu. Zapewniają one ochronę przed<br />
wyrwaniem przewodu oraz dużą powierzchnię<br />
zaciskową. Tym sposobem jest możliwe<br />
wprowadzanie kabli o dużych przekrojach.<br />
Dławiki mogą mieć rozszerzoną obejmę<br />
i wejście. Odpowiednie rozwiązania są<br />
dobierane z myślą o miejscach wymagających<br />
ochrony przeciwpyłowej. Oprócz tego<br />
nabyć można modele odporne na działanie<br />
substancji chemicznych i wysokich temperatur.<br />
W razie potrzeby należy zadbać<br />
o wersje mogące pracować w skrajnych<br />
temperaturach i przy obecności substancji<br />
chemicznych.<br />
Akcesoria do dławików<br />
Wybierając dławiki warto zadbać o odpowiednie<br />
akcesoria. Np. podkładki uszczelniające<br />
są gwarancją ochrony mechanicznej<br />
i zachowania stopnia ochrony dławików kablowych.<br />
Podkładki takie wkłada się pomiędzy<br />
pierścień dociskowy a tuleję dociskową.<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 4.<br />
Interesujące rozwiązanie stanowią dławnice dzielone<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
37
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 6.<br />
Przepust kablowy powinien przede<br />
wszystkim być gwarancją odporności<br />
na działanie wilgoci<br />
Fot. 5.<br />
Metalowe dławnice kablowe<br />
Poziom szczelności przepustu można zachować<br />
lub poprawić dzięki specjalnym<br />
kitom uszczelniającym. Produkty tego typu<br />
nie zawierają włókien oraz przez długi czas<br />
zachowują elastyczność. Materiał wykonania<br />
kitów stanowią zazwyczaj minerały i polimery;<br />
ale nie powinny one zawierać silikonów,<br />
kwasów i związków halogenowych.<br />
Kluczową rolę odgrywa możliwość stosowania<br />
w niskich temperaturach z zachowaniem<br />
odporności na działanie wysokiej temperatury.<br />
Ważna jest również mała absorpcja<br />
wody i dobre właściwości izolacyjne.<br />
Płytki ochronne pozwalają na szczelne zamykanie<br />
dławików kablowych przed instalacją<br />
kabla. Elementy tego typu montuje się<br />
wstępnie między nakrętkę mocującą przewód<br />
a uszczelkę. Wprowadzając kabel nie<br />
ma potrzeby wyjmowania płytki, bowiem są<br />
one przepchnięte kablem do wewnątrz. Niejednokrotnie<br />
zastosowanie znajdują tuleje<br />
dociskowe z odciążnikiem poprzecznym<br />
działającym centrycznie.<br />
Płyty przeprowadzające<br />
Płyty przeprowadzające można uznać za<br />
tanie i proste przepusty kablowe. Montując<br />
instalację z płytami przeprowadzającymi,<br />
przewody wprowadza się do obudowy,<br />
po czym wyciąga na odpowiednią długość.<br />
Płyty przeprowadzające o konstrukcji okrągłej<br />
przeznaczone są do przeprowadzania<br />
przewodów w przypadku obudów, które<br />
mają otwory z gwintem metrycznym lub<br />
przy grubości ścianki do 8 mm. W razie<br />
potrzeby zastosować można płyty okrągłe<br />
z otworem montażowym z gwintem metrycznym<br />
M63, M50 oraz M32. Dla pewności<br />
połączenia stosuje się przeciwnakrętkę.<br />
Jako zalety płyt przeprowadzających należy<br />
wymienić przede wszystkim łatwy i szybki<br />
montaż oraz natychmiastowe uszczelnienie<br />
przewodu.<br />
Przewody o średnicy od 16 do 24 mm mogą<br />
być wprowadzane poprzez duże moduły<br />
uszczelniające. Za pomocą specjalnego<br />
adaptera można zamontować mały moduł<br />
uszczelniający oraz zmniejszyć zakres dławienia<br />
do 2 mm.<br />
Przejście przez ścianę<br />
Specjalne elementy nabyć można z myślą<br />
o aplikacjach wymagających przejścia kabli<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Fot. 7. Odpowiednie przepusty pozwalają na przeprowadzenie Fot. 8.<br />
kabli niezależnie od średnicy<br />
Odpowiednie przepusty kablowe są istotnym elementem<br />
bezpieczeństwa maszyn przemysłowych<br />
38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. AMATECH<br />
Fot. 9. Specjalne rozwiązania dostępne są Fot. 10.<br />
z myślą o pracy w trudnych warunkach<br />
eksploatacyjnych<br />
przez ścianę. Za podstawę w tym zakresie<br />
można uznać rury przepustowe wykonane<br />
z tworzywa sztucznego. Są one pokryte<br />
specjalnym tworzywem po to, aby zapewnić<br />
szczelne wiązanie rury z betonem.<br />
Przepusty przez ścianę mogą być również<br />
wykonane ze stali szlachetnej. Dodatkowo<br />
uwzględnia się kołnierz środkowy, który stanowi<br />
dodatkową barierę zapobiegającą wnikaniu<br />
wody do budynku. Niejednokrotnie zastosowanie<br />
znajdują rury ze stali szlachetnej<br />
z dodatkowym kołnierzem zewnętrznym.<br />
Ramy kołnierzowe i płyty podłogowe<br />
Ramy kołnierzowe odgrywają istotną rolę<br />
w przypadkach, które wymagają uszczelnienia<br />
kabli i węży. Na uwagę zasługuje przy<br />
tym mechaniczne mocowanie kabli. Warto<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 11.<br />
Sposób połączenia elektrycznego<br />
ekranu kabla z przepustem<br />
kablowym<br />
Fot. AMATECH<br />
Sposób montażu płyty z dławnicami<br />
kablowymi<br />
zwrócić uwagę na przepusty przeznaczone<br />
do ochrony węży spiralnych. Niektóre<br />
ramy montowane są za pomocą zatrzasku.<br />
W przypadku prefabrykowanych wiązek<br />
jest możliwe ich wprowadzanie do obudowy<br />
pod kątem 90°. Zaletą ram kołnierzowych<br />
jest zapewnienie ochrony w miejscu<br />
wprowadzenia przewodu.<br />
Oferowane na rynku blachy podłogowe<br />
zazwyczaj mają konstrukcję dwuczęściową<br />
oraz otwory dopasowane do konkretnych<br />
systemów przepustowych. Jako<br />
zalety takich rozwiązań należy wymienić<br />
możliwość wykorzystania do wprowadzenia<br />
kabli prawie całej powierzchni podłogi<br />
szafy. Nie ma przy tym utrudnień przy<br />
wprowadzaniu kabli zakończonymi nawet<br />
dużymi wtyczkami.<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 12.<br />
W płytach przeprowadzających każdy<br />
z przewodów uszczelniany jest<br />
za pomocą osobnego elementu<br />
Listwy przeprowadzające<br />
Listwy przeprowadzające wyróżnia przede<br />
wszystkim podzielność, a więc jest możliwy<br />
montaż w szafach już istniejących. Kluczową<br />
rolę odgrywa również dopasowanie<br />
do instalacji ze względu na dwa rozmiary<br />
modułów uszczelniających.<br />
W typowej listwie przeprowadzającej<br />
uwzględnia się dwuczęściową, otwieraną<br />
ramę, w której umieszczane są moduły<br />
uszczelniające. Zastosować można wersje<br />
ram z podwójnym rzędem modułów<br />
uszczelniających oraz dwoma typami ram.<br />
Tym sposobem jest możliwa instalacja wielu<br />
przewodów przy wykorzystaniu niewielkiej<br />
powierzchni.<br />
W listwach uszczelniających stawia się<br />
na uszczelnienie o stopniu ochrony IP54.<br />
Stąd też w konstrukcji zastosowanie znajduje<br />
uszczelka zewnętrzna, przez co przepust<br />
kablowy dokładnie przylega do krawędzi<br />
otworu szafy. Wprowadzenie kabla o dowolnej<br />
średnicy odbywa się poprzez moduł<br />
uszczelniający wykonany w postaci elastycznej<br />
sześciennej kostki z nacięciem.<br />
Podsumowanie<br />
Przepust kablowy stanowi element, który<br />
umożliwia przeprowadzanie kabla przez<br />
ścianę lub obudowę urządzenia elektrycznego.<br />
Przepust ma za zadanie zapewnienie<br />
uszczelnienia oraz częściowe uszczelnienie<br />
kabla po to, aby ograniczyć możliwość<br />
uszkodzeń mechanicznych mogących<br />
powstać w efekcie zmęczenia materiału.<br />
Może ono wystąpić np. w efekcie częstego<br />
zginania. Oprócz tego izolacja przewodu<br />
ma ochronę przed przecięciem ostrymi krawędziami<br />
blaszanej obudowy urządzenia.<br />
Ważne jest przy tym uniemożliwienie wyrwania<br />
kabla z wnętrza urządzenia. Przepusty<br />
kablowe zazwyczaj wytwarza się<br />
z gumy, tworzyw sztucznych oraz metalu.<br />
Oferta rynkowa w zakresie przepustów<br />
kablowych jest bardzo obszerna. Stąd też<br />
zastosować można ramy przeprowadzające,<br />
ramy kołnierzowe, dławnice oraz moduły<br />
uszczelniające. Odpowiednie przepusty<br />
uwzględnia się do kabli o większej średnicy.<br />
Istotną rolę odgrywają również blachy podłogowe,<br />
płyty kołnierzowe, systemy zatrzaskowe,<br />
a także listwy mocujące. Niejednokrotnie<br />
zastosowanie znajdują przepusty<br />
spełniające wymagania EMC.<br />
Damian Żabicki<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
39
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Niezastąpione<br />
rozdzielnice budowlane<br />
Rozpoczynając prace na jakimkolwiek placu budowy, nie możemy zapomnieć o zasileniu<br />
tego miejsca w energię elektryczną. To podstawa. Rozdzielnice budowlane są tu zatem<br />
niezastąpione – zapewnią bezpieczny rozdział energii, a w razie potrzeby umożliwią też jej<br />
pomiar, co jest konieczne przy rozliczaniu podwykonawców.<br />
Warunki na placu budowy są bardzo<br />
wymagające. Zarówno dla pracowników,<br />
jak i poszczególnych sprzętów<br />
i instalacji. Tyczy się to przede<br />
wszystkim systemów pozwalających<br />
na dystrybucję i rozdział energii. Konieczne<br />
jest również zabezpieczenie<br />
poszczególnych maszyn i urządzeń<br />
przed skutkami zwarć i przeciążeń.<br />
Za kluczowe uznaje się więc odpowiedni<br />
dobór rozdzielnicy, która<br />
zapewni tymczasowe zasilanie. Producenci<br />
oferują urządzenia w wersji<br />
do zawieszenia (słup, ściana) oraz<br />
wolno stojącej, na metalowej podstawie<br />
lub fundamencie termoutwardzalnym.<br />
Fot. ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
Gdzie umieścić rozdzielnicę?<br />
Plan placu budowy wpływa na to,<br />
w jaki sposób należy poprowadzić<br />
instalację, tzn. zdecydować się na<br />
jedną rozdzielnicę główną lub jedną<br />
główną oraz kilka mniejszych. Pamiętajmy,<br />
że należy rozmieszczać je<br />
tak, aby odległość od odbiorników<br />
do najdalszego urządzenia zasilającego<br />
nie przekraczała 50 m (wiąże się<br />
to ze spadkami napięć, które występują<br />
wprost proporcjonalnie do odległości).<br />
Zabrania się montowania<br />
rozdzielnic bezpośrednio pod napowietrznymi<br />
liniami elektroenergetycznymi.<br />
Poza tym musimy zwrócić<br />
uwagę na stabilność podłoża, na którym<br />
chcemy ustawić urządzenie – nie<br />
powinno być mokre, nierówne, w takich<br />
sytuacjach stosujemy specjalne<br />
nóżki lub podkładki.<br />
Fot. 1.<br />
Rozdzielnice budowlane zapewniają skuteczną ochronę przed porażeniem prądem<br />
elektrycznym oraz przed termicznymi skutkami przepływu prądu elektrycznego,<br />
mogącymi spowodować zagrożenie pożarowe<br />
40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Co w środku?<br />
Wśród wyposażenia rozdzielnicy budowlanej<br />
możemy wyróżnić aparaturę zabezpieczającą,<br />
rozdzielczą, pomiarową, sygnalizacyjną,<br />
sterowniczą i komunikacyjną,<br />
a oprócz tego wiele innych elementów,<br />
które uznamy za niezbędne lub przydatne<br />
na placu budowy. Moduł zabezpieczeń<br />
zawiera m.in. zabezpieczenia nadmiarowoprądowe<br />
obwodów 1- i 3-fazowych<br />
zakończonych gniazdami wtyczkowymi<br />
– zainstalowanymi wewnątrz lub na zewnętrznych<br />
ściankach urządzenia. Stosuje<br />
się również wyłączniki różnicowoprądowe<br />
o wysokiej czułości, dzięki którym możliwa<br />
jest skuteczna ochrona przeciwporażeniowa.<br />
Wyłączniki lub rozłączniki o odpowiednim<br />
prądzie znamionowym mają<br />
rączkę umieszczoną na obudowie, w razie<br />
konieczności umożliwiają błyskawiczne<br />
rozłączenie wszystkich odbiorników. Doskonałym<br />
rozwiązaniem jest wyposażenie<br />
frontu urządzenia w lampki kontrolne sygnalizujące<br />
obecność napięcia.<br />
W urządzeniu można również zaprojektować<br />
moduł pomiaru bezpośredniego<br />
i pośredniego, w którym znajdziemy tablicę<br />
pomiarową do montażu liczników energii<br />
czynnej i biernej, przekładniki prądowe<br />
dobrane do obciążenia, listwy pomiarowo-<br />
-kontrolne przeznaczone do łączenia napięciowych<br />
i prądowych obwodów licznika<br />
energii elektrycznej z obwodami wtórnymi<br />
przekładników pomiarowych.<br />
Fot. 2.<br />
Liczymy energię<br />
Liczniki energii nowoczesnych rozdzielnic<br />
budowalnych to coraz częściej elektroniczne<br />
urządzenia o bardzo niewielkich rozmiarach,<br />
wyposażone w wyświetlacz LCD<br />
umożliwiający łatwy dostęp do informacji<br />
o poborze energii oraz w mikroprocesor<br />
– w pamięci urządzenia mogą być przecho-<br />
Mobilne rozdzielnice budowlane RS to urządzenia przeznaczone do zasilania<br />
placów budowy, remontowanych obiektów orz innych odbiorców czasowo korzystających<br />
z energii elektrycznej<br />
Fot. ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Choć krótko wykorzystywana,<br />
musi być najlepszej jakości<br />
mgr inż. Bartosz Moskała<br />
kierownik produkcji<br />
PRE Edward Biel<br />
Rozdzielnice budowlane ze względu<br />
na trudne warunki eksploatacji<br />
powinny wykazywać dużą odporność<br />
na zewnętrzne czynniki, takie<br />
jak kurz i wilgoć. Bardzo ważna<br />
jest odporność na wnikanie<br />
wody do wnętrza oraz na czynniki<br />
mechaniczne (przypadkowe uderzenia,<br />
przesuwanie rozdzielnic<br />
– istotny jest dobór odpowiedniego<br />
stopnia IK). Rozdzielnice aluminiowe<br />
naszej firmy zapewniają<br />
wysoki poziom bezpieczeństwa<br />
na placu budowy (lub podczas<br />
remontów takich obiektów jak<br />
np. elektrownie). Aluminium jest odporne na korozję, może<br />
być lakierowane w dowolnym kolorze z palety RAL (np. kolory<br />
jaskrawe zwiększające widoczność). Rozdzielnica budowlana<br />
może mieć dowolną konfigurację zarówno jeśli chodzi<br />
o formę obudowy, jak również wyposażenie elektryczne. Ważnym<br />
elementem rozdzielnicy jest podstawka umożliwiająca<br />
dowolne ustawienie na placu budowy, jak również dodatkowe<br />
daszki/osłony zabezpieczające gniazda przed opadami oraz<br />
czynnikami mechanicznymi.<br />
Może się wydawać, że rozdzielnica budowlana w związku<br />
z tym, że jest czasowo wykorzystywana może być wykonana<br />
z elementów gorszej jakości, nic bardziej mylnego. Warto<br />
zainwestować w rozdzielnicę aluminiową o podwyższonym<br />
IP, która może służyć latami.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
41
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. EL-BIG Jarosław Wręczycki<br />
Fot. 3.<br />
wywane dane dotyczące pomiarów nawet<br />
sprzed kilkudziesięciu dni, a dodatkowo<br />
związane ze zdarzeniami typu zanik napięcia<br />
pomiarowego czy też otwarcie osłony<br />
licznika. Przydatny jest m.in. zegar czasu<br />
rzeczywistego, który ułatwia rozliczanie<br />
taryf wielostrefowych. Świetnie, jeśli zdecydowaliśmy<br />
się na licznik z układem awaryjnym,<br />
czyli zasilaniem z baterii, wtedy nie<br />
Fot. PRE Edward Biel<br />
Urządzenia eksploatowane na placach budowy narażone są na ekstremalne warunki.<br />
Muszą więc spełniać najwyższe wymagania<br />
tracimy danych nawet w przypadku usterki<br />
czy zaniku napięcia.<br />
Pomiar, jak również samą konfigurację<br />
urządzenia można realizować w sposób<br />
standardowy lub też za pomocą transmisji<br />
danych. Wykonawca może tym samym<br />
kontrolować czas i ilość zużywanej energii,<br />
załączanie poszczególnych obwodów elektrycznych,<br />
przepalenie wkładek czy otwarcie<br />
szafki za pomocą przeglądarki internetowej<br />
lub nawet SMS.<br />
Ważne: odporność obudowy<br />
Za kluczową w przypadku rozdzielnic budowlanych<br />
uznaje się odporność na szereg<br />
czynników środowiskowych: zmienną temperaturę,<br />
kurz, pył, wilgoć oraz na uszkodzenia<br />
mechaniczne. Wnętrze urządzenia<br />
powinno być tym samym całkowicie odizolowane<br />
od warunków zewnętrznych – pył,<br />
brud i wilgoć mogłyby zmniejszyć trwałość<br />
poszczególnych elementów aparatury, doprowadzając<br />
do mechanicznego blokowania<br />
styczników, gniazd i napędów, a ponadto<br />
do korozji żył kabli i innych elementów<br />
metalowych. Jakość wykonania obudowy<br />
rozdzielnicy jest zatem niezwykle ważna.<br />
Producenci oferują przede wszystkim obudowy<br />
termoutwardzalne, aluminiowe oraz<br />
stalowe, czyli – w zależności od środowiska<br />
pracy – z blachy malowanej proszkowo,<br />
także ocynkowanej, oraz blachy kwasoodpornej.<br />
Wyższą klasę ochronności uzyskuje<br />
Fot. 4. To najczęściej ruchome (przesuwne)<br />
rozdzielnice tablicowe<br />
umieszczone w metalowej szafie<br />
lub w obudowie termoutwardzalnej<br />
z tworzywa sztucznego<br />
Fot. 5.<br />
się m.in. dzięki nałożeniu dodatkowej warstwy<br />
izolacyjnej (np. poliestrowej), wyłożonej<br />
w trwały sposób na wewnętrznej powierzchni<br />
obudowy. Z wymienionych rodzajów z pewnością<br />
wyróżnia się materiał termoutwardzalny<br />
charakteryzujący się wysoką odpornością<br />
na działanie czynników atmosferycznych,<br />
promieniowanie UV oraz konkurencyjną wytrzymałością<br />
mechaniczną.<br />
Zwróćmy uwagę na szczelność obudowy,<br />
którą można podnieść m.in. przez zastosowanie<br />
dodatkowych uszczelek. Istotna jest<br />
również konstrukcja drzwi rozdzielnicy<br />
– ma umożliwiać łatwy dostęp do aparatów<br />
pracownikowi, a jednocześnie chronić<br />
je przed ingerencją osób nieupoważnionych.<br />
Dobrze, jeśli drzwiczki wyposażone<br />
są w zawiasy wewnętrzne z zaczepem przeciwwyłamaniowym<br />
oraz wielopunktowe<br />
ryglowanie, zamek baskwilowy zamykany<br />
na kłódkę lub wkładkę systemową. Przydatnym<br />
usprawnieniem jest również daszek<br />
obudowy rozdzielnicy, odpowiednio<br />
wyprofilowany, dzięki czemu nie dochodzi<br />
do zastojów wody. W dolnej części obudowy<br />
powinny się z kolei znajdować przepusty<br />
kablowe, szczotkowe i dławiki, przez<br />
które doprowadzimy przewody zasilające<br />
i odpływowe.<br />
Pamiętaj o przepisach<br />
Tymczasowe, budowlane rozdzielnice doskonale<br />
sprawdzają się nie tylko do zasilania<br />
placu budowy, ale także różnego rodzaju<br />
obiektów przemysłowych czy użyteczności<br />
W środku znajdziemy aparaturę<br />
zabezpieczającą, rozdzielającą,<br />
pomiarową, sygnalizacyjną, sterowniczą<br />
i komunikacyjną oraz inne<br />
niezbędne elementy<br />
Fot. Warsztat Produkcyjno-Przemysłowy mgr inż. Zdzisław Lityński<br />
42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. PRE Edward Biel<br />
Fot. 6.<br />
Na ścianie frontowej rozdzielnicy<br />
„wiele się dzieje”<br />
Rozdzielnice budowlane: liczy się zgodność z normami<br />
• PN-EN 61439-1 – „Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe<br />
– Część 1: Postanowienia ogólne”;<br />
• PN-EN 61439-4 – „Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe<br />
– Część 4: Wymagania dotyczące zestawów przeznaczonych<br />
do zasilania placu budowy”;<br />
• PN-EN 60529 – „Stopnie ochrony zapewniane przez obudowy<br />
(Kod IP)”;<br />
• PN-EN 62208 – „Puste obudowy do rozdzielnic i sterownic<br />
niskonapięciowych. Wymagania ogólne”;<br />
• PN-EN 62262 – „Stopnie ochrony przed zewnętrznymi uderzeniami<br />
mechanicznymi zapewnianej przez obudowy urządzeń<br />
elektrycznych (Kod IK) (IDT PN-EN 50102:2001)”;<br />
• PN-EN ISO 4628 – „Farby i lakiery – Ocena zniszczenia powłok<br />
– Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności<br />
jednolitych zmian w wyglądzie – Część 6: Ocena<br />
stopnia skredowania metodą taśmy”;<br />
• PN-EN ISO 2409 – „Farby i lakiery — Badanie metodą siatki<br />
nacięć”.<br />
publicznej, żurawi wieżowych, jak i urządzeń<br />
do obsługi pikników, koncertów i innych<br />
imprez plenerowych. Kluczową kwestią<br />
jest więc zgodność z przepisami, dotyczy<br />
to nie tylko jakości wykonania obudowy czy<br />
konfiguracji poszczególnych aparatów, ale<br />
również przyłączenia. Nie można w związku<br />
z tym zapominać o okresowych przeglądach<br />
urządzenia. Z uwagi na występowanie<br />
niebezpiecznych napięć przyłączenie rozdzielnicy<br />
budowlanej powinno być przeprowadzone<br />
przez wykwalifikowany personel,<br />
czyli wyłącznie osoby posiadające świadectwo<br />
kwalifikacyjne „E”. Jeśli zastosowano<br />
wyłączniki przeciwporażeniowe (różnicowoprądowe),<br />
jeszcze przed przystąpieniem<br />
do pracy należy sprawdzić, czy działają. Po<br />
przyłączeniu należy zabezpieczyć przewody<br />
zasilające i obejściowe przed uszkodzeniami<br />
mechanicznymi.<br />
Wiszące i plączące się przewody i kable,<br />
w tym przedłużacze nie świadczą dobrze<br />
o wykonawcy, nie mówiąc już o zagrożeniu,<br />
jakie wiąże się z nieuporządkowanym placem<br />
budowy. Odpowiednie zaplanowanie<br />
rozdzielnicy budowlanej oraz jej komponentów<br />
to zatem podstawa wszelkich prac<br />
w miejscu, w którym niezbędny jest tymczasowe<br />
zasilanie.<br />
Iwona Bortniczuk<br />
Na podstawie materiałów:<br />
PRE Edward Biel, Sakspol,<br />
ELEKTRO-PLAST Nasielsk<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Zwróć uwagę na jakość materiałów<br />
Marcin Michałek<br />
specjalista ds. marketingu,<br />
ELEKTRO-PLAST<br />
Nasielsk<br />
Rozdzielnice siłowe w pełni okablowane<br />
stanowią niezbędne wyposażenie<br />
każdej budowy. Istotna<br />
jest możliwość dowolnej konfiguracji<br />
gniazd w stopniach ochrony<br />
IP54 i IP67 oferowana przez producentów.<br />
Należy zwrócić uwagę<br />
na wysoki współczynnik odporności<br />
na uderzenia (IK 08)<br />
– gwarantujący wytrzymałość.<br />
Istotna jest również możliwość<br />
przyłączania do rozdzielnicy dużej<br />
liczby odbiorników. Szeroka oferta dostępnych modeli obudów<br />
umożliwia stosowanie obudów przenośnych z uchwytem<br />
ułatwiającym jej przemieszczanie, jak i stacjonarnych.<br />
Wysokiej jakości rozdzielnice siłowe charakteryzuje przede<br />
wszystkim wysoka jakość zastosowanych materiałów<br />
oraz niezawodność bez względu na warunki atmosferyczne,<br />
zagwarantowana przez stopień obudów IP65. Istnieje<br />
również możliwość zamówienia rozdzielnic z zabezpieczeniami<br />
ochronnymi. Nasza firma w swoich produktach połączyła<br />
doświadczenie w produkcji obudów z tworzywa<br />
i wieloletnie doświadczenie producentów osprzętu tablicowego<br />
znanych w branży osprzętu siłowego.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
43
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Czujki ruchu<br />
w roli wartownika<br />
Czujki ruchu odgrywają kluczową rolę w systemach ochrony mienia i osób. Wykrywają<br />
intruza przy próbie wtargnięcia do dozorowanego pomieszczenia lub nawet ze znacznej<br />
odległości – na zewnątrz budynku. Mogą błyskawicznie przekazać informację o tym do<br />
centrali alarmowej, a dalej do komputera o wybranym numerze IP, do samartfona lub<br />
telefonu komórkowego.<br />
FOT. BOSCH<br />
Fot. 1.<br />
Zastosowanie czujek ruchu i obecności w lokalach handlowo-usługowych<br />
nikogo już nie dziwi. Systemy alarmowe stają się coraz popularniejsze<br />
również w domach i na posesjach inwestorów prywatnych. Warto różnicować<br />
rodzaje i funkcjonalności czujek w zależności od miejsca montażu oraz<br />
przeznaczenia<br />
Jeśli inwestor do tematu zabezpieczenia<br />
posesji, domu czy innego rodzaju obiektu<br />
podchodzi świadomie, zdecyduje się<br />
na kompletny system alarmowy. Czujki<br />
ruchu docelowo powinny bowiem stanowić<br />
jedynie jeden z wielu elementów<br />
układu – dzięki temu idealnie spełnią<br />
swoją podstawową rolę, tzn. wykryją<br />
wtargnięcie niepowołanej osoby, nawet<br />
jeśli tej uda się obejść innego rodzaju<br />
zabezpieczenia. W skład systemu mogą<br />
wchodzić także m.in., czujki wykrywające<br />
stłuczenie szkła, kontaktrony sygnalizujące<br />
niepożądane otwarcia okna<br />
lub drzwi, dalej zaś czujki dymu, czujki<br />
wycieku z układów hudraulicznych. Najważniejsze<br />
miejsce przypada oczywiście<br />
centrali alarmowej, którą programuje się<br />
odpowiednio do chronionego obiektu<br />
i konfiguracji systemu bezpieczeństwa.<br />
Może ona po odebraniu informacji o zagrożeniu<br />
i jej przeanalizowaniu włączyć<br />
sygnalizatory dźwiękowe i świetlne, uruchomić<br />
blokady itp. oraz wysłać, jak już wspomniano,<br />
powiadomienie o niestandardowej sytuacji.<br />
Warto zwrócić uwagę, że czujki ruchu, których<br />
odmian i wersji konstrukcyjnych może być wiele,<br />
w tym czujki obecności osób, miewają więcej<br />
zastosowań. Są np. przydatne w automatyzowaniu<br />
pracy opraw i obwodów oświetleniowych<br />
w instalacjach elektrycznych.<br />
Ciepło, ciepło, ciepło…<br />
Powróćmy jednak do czujek ruchu, które wykorzystujemy<br />
w systemach sygnalizacji włamań<br />
i napadu. Są to urządzenia bardzo czułe, adaptują<br />
się do warunków środowiska, rejestrują<br />
ruch nawet bezpośrednio przy ścianie, na której<br />
zostały zamontowane. Można je pogrupować<br />
według wielu oddzielnych kategorii, w zależności<br />
od przyjętych kryteriów. Największym segmentem<br />
rynku są wewnętrzne detektory ruchu,<br />
opierające swoje działanie na określonych parametrach<br />
fizycznych. Rozróżniamy tym samym<br />
przede wszystkim pasywne czujki podczerwieni,<br />
czujki mikrofalowe oraz rzadziej wykorzystywane<br />
w Polsce czujki ultradźwiękowe, jak<br />
również dualne, wykorzystujące równocześnie<br />
dwie metody detekcji..<br />
Pasywne czujki podczerwieni PIR informują<br />
centralę alarmową o pojawieniu się w obszarze<br />
ich pracy emitujących ciepło obiektów. Najprościej<br />
mówiąc, reagują na pojawiające się w ich<br />
zasięgu obiekty o temperaturze wyższej od temperatury<br />
otoczenia – czyli na zmianę promieniowania<br />
podczerwonego, niewidocznego ludzkim<br />
okiem. Maksimum czułości tego rodzaju czujki<br />
osiągają dla ruchu prostopadłego do osi optycznych,<br />
tzn. w poprzek „wiązek”. Jeżeli intruz<br />
przekroczy wiązkę, uruchomiony zostaje alarm.<br />
Detektor podczerwieni (piroelement) na bazie<br />
azotku galu lub azotanu cezu, soczewka Fresnela<br />
lub lustro – to podstawowe elementy układu<br />
pozwalającego na wykrycie we wnętrzu niepowołanej<br />
osoby. Należy pamiętać, że skuteczność<br />
urządzenia zależy od jakości poszczególnych<br />
komponentów, jak również zasady działania czujki,<br />
konstrukcji układu optycznego oraz techniki<br />
analizy sygnału z sensora. Jeżeli zaś chodzi o zastosowany<br />
układ optyczny, sprawdzają się przede<br />
wszystkim płaskie soczewki Fresnela produkowane<br />
z tworzywa sztucznego (dobra charakterystyka<br />
działania czujki) oraz układy ze zwierciadłem<br />
umożliwiające uzyskanie pełniejszego pokrycia<br />
przestrzeni chronionej obszarami detekcji.<br />
Wśród czujek PIR wyróżnia się czujniki wolumetryczne<br />
i kurtynowe. Pierwsze są przeznaczone<br />
do ochrony dużych powierzchni, obiektów – charakteryzują<br />
się szerokim polem detekcji, znajdują<br />
więc zastosowanie przede wszystkim w zakładach<br />
produkcyjnych, halach, na parkingach itd.<br />
Z kolei czujki kurtynowe tworzą jedną długą,<br />
wąską kurtynę pionową lub poziomą (szerokość<br />
obszaru detekcji najczęściej nie przekracza 3 m).<br />
44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
FOT. DSC<br />
FOT. SATEL<br />
Fot. 2.<br />
Większość dostępnych na rynku czujek jest tak zaprogramowana,<br />
aby nie załączać się w przypadku ruchu zwierząt<br />
domowych<br />
Fot. 3.<br />
System alarmowy jest całkowicie zależny od jakości czujek<br />
w obwodzie. Warto zatem postawić na konkurencyjne rozwiązania,<br />
takie jak cyfrowe czujki podczerwieni<br />
Gdy standardowa czujka PIR<br />
nie wystarczy…<br />
Oczywiście, nie możemy zapominać również<br />
o całej gamie czujek mikrofalowych lub ultradźwiękowych<br />
wykorzystujących efekt Dopplera.<br />
W pomieszczeniu montowane są nadajnik i odbiornik,<br />
razem tworzące detektor. Nadajnik wysyła<br />
energię, która rozchodzi się we wnętrzu jako<br />
fala elektromagnetyczna (w czujkach mikrofalowych).<br />
Zmiana częstotliwości fal zarejestrowana<br />
przez odbiornik świadczy o tym, że w pomieszczeniu<br />
znajduje się intruz. Czułość czujki jest największa<br />
dla ruchu poosiowego, tzn., że należy ją<br />
zamontować w kierunku spodziewanego ruchu<br />
intruza, np. naprzeciwko okna.<br />
Jeżeli, projektując układ, obawiamy się, że czujka<br />
będzie narażona na zmiany temperatury (np.<br />
w przypadku montażu w bezpośredniej bliskości<br />
źródła ciepła czy urządzenia emitującego ciepło),<br />
czy przeciągi (garaże, hale, magazyny), możemy<br />
zastosować tzw. czujkę dualną, tzn. działającą<br />
z wykorzystaniem dwóch metod detekcji – np.<br />
w podczerwieni i mikrofalowej (PIR+MW).<br />
Oprócz piroelementu jest w tym przypadku wykorzystywany<br />
czujnik mikrofalowy. Alarm zostaje<br />
zgłoszony po zarejestrowaniu zmian cieplnych<br />
w polu widzenia czujki i po odbiciu fal radiowych<br />
od poruszającego się obiektu. Są więc znacznie<br />
bardziej odporne na fałszywe alarmy od czujek<br />
PIR i mikrofalowych działających oddzielnie<br />
– alarm uruchamiany jest dopiero w przypadku, gdy<br />
oba detektory zostaną pobudzone równocześnie.<br />
Parę szczegółów<br />
Rodzaj urządzenia dobieramy przede wszystkim<br />
z uwagi na miejsce, obszar zastosowania, co ściśle<br />
wiąże się z zastosowanym algorytmem detekcji<br />
– w związku z tym inne systemy polecane są do<br />
budownictwa mieszkalnego, inne do komercyjnego<br />
czy przemysłowego, zapewniając stabilną<br />
i pewną pracę nawet w trudniejszych warunkach.<br />
Wiele czujek ruchu oferuje cyfrowe przetwarzanie<br />
sygnału z sensora, realizowane za pomocą<br />
mikroprocesora, dzięki czemu system precyzyjniej<br />
reaguje na zmianę temperatury lub nieprawidłowości<br />
w rozchodzeniu się fal w pomieszczeniu<br />
niż w przypadku technologii analogowej.<br />
Urządzenia działają prawidłowo, jeżeli temperatura<br />
pracy nie przekracza wartości określonych<br />
przez producenta, np. od -40 do +55° C. Do<br />
produkcji obudowy wykorzystuje się odporne<br />
na szereg czynników materiały, jak ABS, poliwęglan<br />
i elastomer termoplastyczny. Stosuje się<br />
także technologię wtrysku dwukomponentowego,<br />
wykorzystywaną chociażby przez producentów<br />
osprzętu elektroinstalacyjnego, co pozwala<br />
na uzyskanie bryzgoszczelnych konstrukcji<br />
o wysokiej klasie szczelności (IP54).<br />
Coraz doskonalsze<br />
Producenci z segmentu systemów sygnalizacji<br />
włamań wciąż podwyższają sobie poprzeczkę,<br />
oferując coraz doskonalsze rozwiązania. Zwiększa<br />
się m.in. zasięg monitorowania oraz kąt detekcji,<br />
Fot. 4.<br />
FOT. BOSCH<br />
Kluczowa jest błyskawiczna<br />
reakcja czujki i systemu alarmowego<br />
na obecność osoby niepowołanej<br />
oraz działanie niezależnie<br />
od warunków panujących w<br />
pomieszczeniu lub na zewnątrz<br />
zabezpieczony może być dodatkowo obszar pod<br />
czujką. Czujki stają się poza tym odporniejsze<br />
na wspomniane fałszywe alarmy. Przydatną funkcją<br />
urządzeń jest samoczynna kompensacja temperatury.<br />
Czujki ruchu PIR wykrywają ruch dzięki<br />
różnicy między temperaturą otoczenia a temperaturą<br />
przemieszczającego się obiektu, dlatego tak ważne<br />
jest automatyczne dostosowywanie się czujnika<br />
do temperatury panującej na chronionym obszarze.<br />
Rozwiązania poszczególnych producentów dobrze<br />
radzą sobie też np. z zakłóceniami w tle, kołyszące<br />
się obiekty, wibracje budowlane, ruchome<br />
przedmioty. Nie reagują ponadto na obecność<br />
i ruch zwierząt (np. o masie do 20 kg); na ich<br />
działanie nie mają wpływu owady czy cyrkulacja<br />
powietrza (hermetycznie zamknięte obudowy).<br />
Wiele urządzeń ma zabezpieczenia przed oderwaniem<br />
od podłoża oraz przed otwarciem obudowy.<br />
Do realizacji systemów alarmowych do obiektów<br />
komercyjnych, specjalistycznych lub do domów<br />
mieszkalnych, w których wskazany jest wyższy<br />
stopień ochrony, niektórzy producenci proponują<br />
czujki opierające swoje działanie na tzw. aktywnej<br />
podczerwieni umożliwiającej wykrycie obiektów<br />
umieszczonych bezpośrednio przed detektorem,<br />
a nie w pewnym oddaleniu. Przydatną cechą oferowaną<br />
przez jednego z producentów jest opcja<br />
zdalnej zmiany czułości wszystkich torów detekcji<br />
czujnika za pomocą pilota.<br />
Nowoczesne czujki doskonale radzą sobie również<br />
z pracą na zewnątrz, są odporne na działanie<br />
czynników atmosferycznych czy zmienne temperatury,<br />
wykrywają ruch nawet przy opadach<br />
śniegu i deszczu, działają prawidłowo w miejscach<br />
narażonych na silne nasłonecznienie oraz<br />
podmuchy wiatru.<br />
W systemie<br />
Jak sygnalizowaliśmy na początku artykułu<br />
czujki ruchu i obecności niegdy nie funkcjonują<br />
w „próżni” jako samodzielne, nie powiąza-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
45
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
FOT. JABLOTRON<br />
Fot. 5.<br />
System, aby działał bez zarzutu, musi zostać odpowiednio zaprojektowany. Zwróćmy uwagę na lokalizacje poszczególnych czujek<br />
ne z innymi urządzenia. Nawet w przypadku<br />
sterowania załączaniem pojedynczych opraw<br />
oświetleniowych działają w „ducie” lampa plus<br />
oprawa ze źródłem światłą. A najczęściej stanowią<br />
po prostu jeden z rodzajów komponentów<br />
kompletnego systemu alarmowego. Natomiast<br />
instalację alarmową z czujkami można jednocześnie<br />
skomunikować z systemami automatyki<br />
budynkowej, zarządzania budynkiem lub domu<br />
Fot. 6.<br />
FOT. STEINEL<br />
Obserwujemy dynamiczny rozwój<br />
czujek ruchu nie tylko w segmencie<br />
systemów alarmowych, ale<br />
również oświetleniowych. Znane od<br />
dawna oprawy załączające się po<br />
wykryciu ludzi w zasięgu działania<br />
wiązki podczerwieni nadal zyskują<br />
na popularności<br />
inteligentnego, programując np. pracę obwodów<br />
oświetleniowych po zmierzchu.<br />
Ważne: miejsce montażu<br />
Równie istotna, co zastosowane usprawnienia<br />
czy wdrożone technologie, jest lokalizacja czujek<br />
i miejsce ich montażu. Mimo iż urządzenia są<br />
coraz odporniejsze na różnego rodzaju czynniki,<br />
lokalizacja może im „pomóc” w prawidłowym<br />
działaniu, a w przypadku mniej zaawansowanych<br />
rozwiązań wpłynąć na wartość odczytów. Aby<br />
nie doprowadzić do generowania fałszywych<br />
alarmów, nie należy kierować czujek bezpośrednio<br />
w stronę światła słonecznego ani montować<br />
ich w pobliżu przedmiotów, urządzeń, które mogą<br />
gwałtownie zmienić swoją temperaturę. By detektor<br />
działał najsprawniej, nie przesłaniajmy go<br />
żadnymi meblami czy innymi elementami wyposażenia,<br />
nie montujmy go też bezpośrednio<br />
na wprost dużych otworów okiennych. Uczulmy<br />
inwestora, aby w pomieszczeniu z czujką nie pozostawiał<br />
żadnych luźnych elementów, niewskazane<br />
są firanki czy poruszające się na przeciągu<br />
luźno zawieszone plakaty, mogą bowiem w wielu<br />
przydadkach spowodować włączenie się alarmu.<br />
Szybsza instalacja<br />
Najnowocześniejsze urządzenia oprócz szeregu<br />
usprawnień charakteryzują się również znacznie<br />
szybszą instalacją. Niektórzy producenci pokusili<br />
się nawet o procentowe wyliczenia oszczędności<br />
czasu (sięgające np. 43%). Sprawniejszy montaż<br />
(m.in. dzięki wykorzystaniu wbudowanej poziomicy)<br />
oznacza oczywiście większą wydajność<br />
pracy instalatora, a poszczególne rozwiązania<br />
sprawiają, że minimalizowane jest przy tym ryzyko<br />
popełnienia błędu.<br />
Czujki możemy montować na płaskich powierzchniach,<br />
ścianach, sufitach, jeśli jednak konieczne<br />
jest uzyskanie danego kąta (tzn. czujka<br />
musi być skierowana w konkretne miejsce), warto<br />
skorzystać ze specjalnych uchwytów umożliwiających<br />
ustawienie pożądanej pozycji. Pomocne są<br />
one również w przypadku nierównej powierzchni<br />
podłoża, utrudniającej precyzyjne zamontowanie<br />
czujnika.<br />
Na jakie rozwiązanie powinien zdecydować się<br />
inwestor? O systemie przeciwwłamaniowym,<br />
alarmowym trudno mówić w oderwaniu od kontekstu,<br />
czyli konkretnego obiektu, miejsca, do którego<br />
jest przeznaczony. Wybór dotyczący danej<br />
technologii powinien więc stanowić wynikową<br />
charakterystyki budynku, potrzeb domowników<br />
i możliwości – również finansowych – inwestora.<br />
Iwona Bortniczuk<br />
Na podstawie materiałów firm: Satel, Bosch,<br />
AAT Holding, Awal<br />
Konsultacja merytoryczna: Satel<br />
46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rodzaj izolacji ma znaczenie!<br />
Prawidłowe działanie instalacji elektrycznej przekłada się na bezpieczeństwo samych<br />
użytkowników. Aby instalacja była w pełni sprawna, żyły przewodzące muszą być od siebie<br />
odizolowane. Zapewniają to odpowiednie powłoki izolacyjne, nanoszone zarówno na żyły, jak<br />
i cały przewód elektryczny.<br />
Podstawowymi funkcjami izolacji<br />
przewodów elektrycznych<br />
jest ochrona użytkowników<br />
przed porażeniem, jak również zapewnienie<br />
bezawaryjnego działania<br />
instalacji elektrycznej. Odseparowując<br />
przewody fazowe<br />
od neutralnych, zapewnia się<br />
właściwy przepływ prądu. Grubość<br />
i rodzaj materiału, z jakiego<br />
została wykonana izolacja, mają<br />
również przełożenie na własności<br />
elektryczne przewodów, takie<br />
jak napięcie znamionowe i temperatura<br />
pracy. Izolacja jest narażona<br />
na różnego rodzaju uszkodzenia,<br />
które mogą doprowadzić<br />
do utraty jej ciągłości i w efekcie<br />
– zwarcia elektrycznego. Przy<br />
braku odpowiednich zabezpieczeń<br />
prąd zwarciowy o wysokiej<br />
wartości może być niebezpieczny<br />
dla zdrowia i życia ludzkiego, doprowadzić<br />
do zniszczenia instalacji oraz urządzeń,<br />
a nawet pożaru. Ponieważ przewody<br />
pracują w różnych warunkach i są narażone<br />
na oddziaływanie różnorodnych czynników,<br />
istnieją obecnie dziesiątki materiałów izolacyjnych,<br />
które różnią się pomiędzy sobą<br />
właściwościami.<br />
Od włókna do polwinitu<br />
Choć może trudno w to uwierzyć, pierwsze<br />
izolacje przewodów elektrycznych stosowanych<br />
jeszcze na początku XIX wieku były<br />
wykonywane z materiałów włókienniczych.<br />
Dopiero później pojawiły się izolacje z gumy,<br />
a następnie – z tworzyw sztucznych. Obecnie<br />
najpopularniejszym tworzywem do produkcji<br />
rozmaitych powłok przewodów elektrycznych,<br />
zarówno indywidualnej izolacji poszczególnych<br />
żył, jak i wspólnych powłok chroniących<br />
cały przewód wielożyłowy, jest polwinit,<br />
oznaczany literą Y. Powstaje on w procesie<br />
plastyfikacji (zmiękczenia) polichlorku winylu,<br />
który nabiera dzięki temu większej<br />
wytrzymałości na zginanie, łamanie czy pękanie.<br />
Warto również zaznaczyć, że polwinit<br />
wyróżnia się wysoką stabilnością chemiczną<br />
i jest niewrażliwy na większość rozpuszczalników.<br />
W celu zwiększenia odporności powłoki<br />
na działanie tlenu, ciepła, światła widzialnego<br />
i UV doświadczeni producenci stosują ponadto<br />
cały szereg dodatków, takich jak na przykład<br />
antyutleniacze i stabilizatory. Dobre tworzywa<br />
izolacyjne z tego materiału są wzbogacane<br />
ponadto o modyfikatory udarności, które<br />
znacznie ograniczają ryzyko jego uszkodzeń.<br />
Na koniec, izolacja z polwinitu jest odporna<br />
na rozprzestrzenianie płomienia. Wszystko to<br />
sprawia, że polwinit jest niemalże idealnym<br />
materiałem do produkcji izolacji elektrycznych,<br />
jednak w trakcie pożaru emituje on trujący,<br />
gęsty dym, który może dodatkowo obniżać<br />
widoczność w trakcie ewakuacji. Dlatego<br />
w dużych obiektach publicznych i miejscach<br />
zagrożonych wybuchem czy pożarem zazwyczaj<br />
stosuje się inne rodzaje izolacji.<br />
Przewody do zadań<br />
specjalnych<br />
Przewody elektryczne mogą stanowić<br />
ważny składnik ochrony<br />
życia ludzkiego i mienia w czasie<br />
pożaru.<br />
– Takie funkcje pełnią przewody<br />
bezhalogenowe, które w zależności<br />
od składu mogą być produkowane<br />
jako niepalne lub nie rozprzestrzeniające<br />
ognia. Zamiast polichlorku<br />
winylu do ich produkcji używa się<br />
tworzyw bezhalogenowych, głównie<br />
odpowiednio modyfikowanego<br />
polietylenu. W odróżnieniu<br />
od przewodów tradycyjnych tworzywa<br />
te nie zawierają związków<br />
chloru, fluoru, jodu czy bromu, które<br />
uwalniane w trakcie pożaru wiążą<br />
się w trujące i korozyjne gazy.<br />
Dzięki temu przewody bezhalogenowe<br />
podczas spalania nie emitują<br />
gazów korozyjnych – mówi Mirosław Lazarek,<br />
menadżer produktu w firmie nkt cables.<br />
Spośród tego rodzaju tworzyw najlepsze właściwości<br />
pod względem izolacyjnym, cieplnym<br />
i elektrycznym ma polietylen usieciowany,<br />
oznaczany literami XLPE. W procesie sieciowania<br />
powstają poprzeczne wiązania pomiędzy<br />
łańcuchami cząsteczek, co wpływa na poprawę<br />
szeregu właściwości tworzywa, przy<br />
czym wymagany poziom sieciowania wynosi<br />
od 65 do 89%. Polietylen sieciowany jest bardzo<br />
wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne.<br />
Przewody z tego typu izolacją nie zmieniają<br />
objętości pod wpływem temperatury i charakteryzują<br />
się szerokim zakresem temperatur<br />
pracy – od –20 do nawet 90°C. Oprócz budynków,<br />
w których występują duże skupiska<br />
ludzi i urządzeń, stosowanie przewodów bezhalogenowych<br />
jest zalecane również w instalacjach<br />
zasilających systemy alarmowe, przeciwpożarowe<br />
czy oświetlenia awaryjnego.<br />
www.nktcables.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
47
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Puszki instalacyjne<br />
Puszki instalacyjne zapewniają miejsce, w którym można wygodnie wykonywać bezpieczne<br />
i niezawodne połączenia elektryczne poszczególnych obwodów elektrycznych. Produkty<br />
tego typu doczekały się wielu odmian konstrukcyjnych i są – albo przynajmniej powiny<br />
być – dobierane pod kątem konkretnego zastosowania.<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Fot. 1.<br />
Po pierwsze pod tynkiem<br />
i do osprzętu<br />
Podstawym rodzajem puszek instalacyjnych<br />
są puszki podtynkowe<br />
– zazwyczaj używane z uniwersalną<br />
nakładaną pokrywą z elastyczną listwą<br />
rozporową. Pewniej zakrywają<br />
puszkę pokrywy przykręcaną wkrętami.<br />
Do wielomodułowych zestawów<br />
osprzętu korzystne jest stosowanie<br />
monolitycznych puszek wielokrotnych<br />
(2-5 modułów). Do dyspozycji<br />
są też zestawy puszek pojedynczych, ale<br />
tak ukształtowanych („kominki” boczne<br />
– wsuwki), że można je precyzyjnie łączyć<br />
w zespoły równoważne monolitycznym<br />
puszkom wielokrotnym.<br />
Podobnie jak w instalacjach KNX, ale w ich<br />
przypadku uwzględniane są głębsze modele<br />
o zwiększonej pojemności. Niektóre wersje<br />
zamyka się za pomocą pokrywy. W instalacjach<br />
systemów bezpieczeństwa często zastosowanie<br />
znajdują pokrywy sygnalizacyjne.<br />
Mają one jaskrawą barwę, dzięki czemu<br />
można je łatwo zidentyfikować po nałożeniu<br />
warstwy tynku.<br />
W zależności od tego, czy potrzebne jast zainstalowanie<br />
gniazda wtyczkowego, łącznika<br />
do obwodu oświetleniowego czy też tylko połączenia<br />
lub rozgałęzienia przewodów, projektuje<br />
się, produkuje i stosuje podtynkowe puszki<br />
osprzętowe, o czym pisaliśmy wyżej i puszki<br />
oraz skrzynki rozgałęźne, do których bywają<br />
oferowane pierścienie i listwy łączeniowe.<br />
Oba rodzaje puszek mogą być łączone ze sobą<br />
poprzez otwór tunelowy. Jeżeli warstwa tynku<br />
48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 2.<br />
Podtynkowa puszka potrójna – umożliwia precyzyjny montaż osprzętu<br />
okaże się grubsza od przewidywanej, należy<br />
zastosować pierścienie wyrównawcze. Istotne<br />
jest łatwe odnalezienie puszki po nałożeniu<br />
tynku. Dzięki delikatnej szczecince znakującej,<br />
umieszczonej na specjalnych pokrywach,<br />
widać miejsce położenia puszki po tynkowaniu.<br />
Jako zaletę takiego rozwiązania należy<br />
wymienić czystość miejsca pracy i jego otoczenia.<br />
Wszystkie puszki są ustawione jednakowo<br />
dzięki ogranicznikowi głębokości.<br />
Zwraca się również uwagę na możliwość wyrównania<br />
i montażu na stałe już przed położeniem<br />
tynku. Nabyć można również modele<br />
przeznaczone do pracy w ujemnych temperaturach.<br />
Dzięki zastosowaniu specjalnego<br />
tworzywa zyskuje się więc zarówno wytrzymałość,<br />
jak i elastyczność w każdych warunkach.<br />
Pamiętać należy, że nie wszystkie puszki<br />
mogą być używane z tynkami wapiennymi.<br />
Na rynku oferowane są puszki instalacyjne,<br />
które na etapie montażu nie wymagają używania<br />
gipsu. Jako zalety takiego rozwiązania<br />
należy wymienić przede wszystkim oszczędność<br />
czasu. Podczas montażu w pierwszej kolejności<br />
wykonuje się wstępne wiercenie. Następnie<br />
ważny jest otwór o średnicy od 82 do<br />
84 mm oraz jego oszlifowanie diamentowe. Po<br />
wydłutowaniu rdzenia otworu można umieścić<br />
puszkę za pomocą specjalnego elementu<br />
zatrzaskującego. Potem nakłada się tzw.<br />
pokrywę sygnałową, dzięki której jest możliwe<br />
łatwe zidentyfikowane puszki po nałożeniu<br />
warstwy tynku.<br />
Niektóre modele puszek mają listwy gwoździowe,<br />
przez co przy montażu jest możliwe<br />
używanie gwoździ stalowych<br />
Puszki natynkowe<br />
W przypadku puszek natynkowych dużą popularnością<br />
cieszą się symetryczne modele z samozatrzaskującą<br />
pokrywą. Elementy tego typu<br />
mogą być instalowane w dowolnej pozycji.<br />
Poszczególne wersje puszek różnią się między<br />
sobą liczbą wpustów oraz średnicą wprowadzanych<br />
kabli. Przydatne rozwiązanie stanowią<br />
wpusty elastyczne. Nabyć można również<br />
puszki z wpustami zakończonymi gwintem.<br />
W niektórych modelach przewidziano wytłoczone<br />
osłabienia (fragmenty obudowy o celowo<br />
zmniejszonej grubości) pod kable. Dzięki<br />
temu otwory można wyciąć nożem lub bezpośrednio<br />
przebić kablem za pomocą dostarczonej<br />
końcówki wlotowej. Dostępne są także puszki,<br />
które sprawdzają się w instalacjach podziemnych.<br />
Modele tego typu wyróżnia odpowiednie<br />
zabezpieczenie przed wilgocią.<br />
Jako zalety puszek natynkowych należy wymienić<br />
szybki montaż, zarówno na ścianie jak<br />
i na korytach kablowych. Stąd też istotną rolę<br />
odgrywają pewne w działaniu – w monażu<br />
i eksploatacji – zewnętrzne elementy mocujące.<br />
W niektórych modelach pokrywę można<br />
nałożyć bez użycia dodatkowych narzędzi.<br />
Do połączenia przewodów używa się szybkozłączek<br />
lub zacisków śrubowych. Dostępne<br />
na rynku puszki natynkowe różnią się między<br />
sobą materiałem wykonania, wymiarami oraz<br />
średnicą otworu na przepust kablowy.<br />
Na etapie wyboru puszki istotna jest więc liczba<br />
i rodzaj wpustów na przewody, pojemność<br />
wnętrza oraz sposób połączenia przewodów<br />
i montażu puszki.<br />
Puszki instalacyjne do trudnych<br />
warunków eksploatacyjnych<br />
Specjalne puszki oferowne są z myślą o pracy<br />
w trudnych warunkach eksploatacyjnych.<br />
Np. w przypadku puszek stosowanych na zewnątrz<br />
budynku istotną rolę odgrywa odporność<br />
na działanie promieniowania UV. Nie bez<br />
znaczenia pozostaje zastosowanie materiałów,<br />
które są wytrzymałe na działanie wysokiej<br />
temperatury i wilgotności powietrza. Szczególne<br />
wymagania powinny być uwzględnione<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. ELEKTRO-PLAST<br />
Fot. 3. Puszka do przegród kartonowo-gipsowych<br />
Fot. 4.<br />
Przykłady puszek przeznaczonych do zalewania betonem<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
49
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. 5.<br />
Puszka do instalacji wyprowadzonej poza docieplenie budynku<br />
w przypadku, gdy instalacja będzie pracowała<br />
w atmosferze agresywnej lub zagrożonej<br />
wybuchem. Ważny jest stopień ochrony IP<br />
z uwzględnieniem II klasy izolacji.<br />
Na rynku dostępne są puszki, które mogą być<br />
instalowane pod ziemią lub na zewnątrz pomieszczeń.<br />
Warto również wspomnieć o specjalnych<br />
masach zwiększających szczelność,<br />
a co za tym idzie – bezpieczeństwo połączenia<br />
elektrycznego. Rozwiązania tego typu najczęściej<br />
znajdują zastosowanie w miejscach<br />
narażonych na działanie wilgoci, wstrząsów<br />
i wibracji. Aplikowanie substancji odbywa się<br />
przy użyciu typowego pistoletu budowlanego.<br />
Masa tego typu cechuje się wysokim stopniem<br />
ochrony wynoszącym IP 68. Nie mniej istotna<br />
pozostaje odpowiednia wytrzymałość na przebicie<br />
elektryczne oraz zakres temperatury<br />
pracy substancji, mieszczący się pomiędzy<br />
-40 a 90°C. Ze względu na to, że masę stosuje<br />
się w miejscach narażonych na wilgoć,<br />
typowe miejsca użycia stanowią na przykład<br />
pompownie wody. Substancja ma konsystencję<br />
miękką i elastyczną.<br />
Niekiedy sytuacja wymaga zastosowania puszek<br />
bezhalogenowych. W wersji tej nabyć<br />
można na przykład puszki odgałęźne. Elementy<br />
tego typu łatwo się ze sobą łączy bez<br />
konieczności stosowania dodatkowych części<br />
odpowiedzialnych za mocowanie. W niektórych<br />
modelach przewidziano podwójne ścianki<br />
boczne poprawiające sztywność. W obiektach<br />
użyteczności publicznej niejednokrotnie<br />
uwzględnia się systemy, które mają za zadanie<br />
podtrzymywanie funkcji instalacji i urządzeń<br />
elektrycznych przez 30 min na potrzeby prowadzenia<br />
ewakuacji. W tym czasie powinno<br />
więc bez zakłóceń działać oświetlenie awaryjne,<br />
a także windy, urządzenia alarmowe<br />
oraz wyciągi dymu. Należy zaznaczyć, że<br />
w przypadku pożaru nie wolno korzystać<br />
z wind, a powinny one być sprowadzone<br />
na parter i sprawdzone, czy nie ma w nich<br />
osób. Chodzi o uniknięcie uwięzienia kogokolwiek<br />
w kabinie, co stanowiłoby dodatkowe<br />
zagrożenie z chwilą odcięcia zasilania,<br />
o czym z reguły decydują prowadzący akcję<br />
ratunkową.<br />
Przez 90 min muszą funkcjonować urządzenia,<br />
dzięki którym jest możliwa walka<br />
z pożarem. Chodzi na przykład o instalacje<br />
do podwyższania ciśnienia wody oraz specjalne<br />
windy dla straży pożarnej. Istotną rolę<br />
odgrywają zatem puszki instalacyjne pozwalające<br />
na spełnianie właśnie tych wymagań.<br />
Przydatne są również puszki z pokrywami<br />
sygnalizacyjnymi w kolorze czerwonym,<br />
będące nieodzownym elementem obwodów<br />
bezpieczeństwa.<br />
Na rynku dostępne są puszki instalacyjne wykonane<br />
z blachy ocynkowanej. Dodatkowo<br />
ich powierzchnia jest pokryta czerwoną farbą<br />
proszkową. Modele tego typu przeznaczone<br />
są do połączeń elektrycznych i sygnałowych<br />
obwodów przeciwpożarowych. W niektórych<br />
modelach przewidziano kostki ceramiczne<br />
oraz bezpiecznik przeciążeniowy jednorazowego<br />
zadziałania. Istotną rolę odgrywają<br />
osobne zaciski do podłączenia linii sygnałowych.<br />
Do mocowania typowej puszki instalacyjnej<br />
wykorzystuje się dwa otwory. Często<br />
przewiduje się również przelotowy prosty<br />
sposób prowadzenia linii sygnalizacyjnej.<br />
Puszki do instalacji oświetleniowych<br />
Przewody, które doprowadzają energię elektryczną<br />
do ściennych opraw oświetleniowych,<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. 6. Fot. 7.<br />
Puszka natynkowa z pomocniczymi elementami montażowymi<br />
Różne modele puszek do ścian kartonowo-gipsowych<br />
50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
powinny kończyć się w ich puszkach przyłączeniowych.<br />
Puszki tego typu muszą być<br />
wyposażone w przestrzeń na 3 pojedyncze<br />
zaciski lub jeden trzybiegunowy łącznik wtykowy.<br />
W zależności od modelu wybrać można<br />
wersje do przewodów i rur instalacyjnych oraz<br />
puszki przeznaczone do zalewania w stropach<br />
betonowych (tzw. betonoszczelne).<br />
Puszki ekranowane<br />
Interesujące rozwiązanie, szczególnie<br />
w obiektach medycznych, stanowią ekranowane<br />
puszki instalacyjne. Dodatkowo przewidziano<br />
w nich listwę ochronną. Dzięki<br />
powłoce przewodzącej zyskuje się zabezpieczenie<br />
chroniące przed zakłóceniami, które<br />
byłyby powodowane emisją na zewnątrz<br />
lub wnikaniem z zewnątrz promieniowania<br />
elektromagnetycznego (tzw. kompatybilność<br />
elektromagnetyczna – EMC). Z tej grupy produktów<br />
nabyć można puszki przeznaczone<br />
do montażu podtynkowego i szkieletowego<br />
oraz osprzętowo-rozgałęźne. Odpowiednio<br />
wykonane są również pokrywy instalacyjnych<br />
puszek ekranowanych. Przewidziano w nich<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. 8.<br />
Puszki podpodłogowe, np. do pomieszczeń typu open space<br />
bowiem przewód do połączenia elektrycznego<br />
z obwodem odprowadzającym zakłócenie.<br />
W razie potrzeby zastosować można wersje<br />
ogniotrwałe. W przemysłowych instalacjach<br />
z pewnością przydatne są skrzynki łączeniowe.<br />
W zależności od modelu montaż może<br />
być podtynkowy, do konstrukcji szkieletowej<br />
lub za pomocą szyny DIN<br />
Damian Żabicki<br />
Dwie nowe puszki PAWBOL<br />
Firma PAWBOL rozszerzyła ofertę puszek<br />
instalacyjnych S-BOX o dwie wersje: z szyną<br />
TH35 oraz z płytą montażową. Obie te wersje<br />
ułatwiają montaż urządzeń elektronicznych wewnątrz<br />
puszek. Aby ułatwić inspekcje urządzeń<br />
elektronicznych znajdujących się wewnątrz,<br />
puszka instalacyjna dostępna jest w wersjach<br />
z pokrywą przezroczystą, o wytrzymałości<br />
na uderzenia równej IK10.<br />
Nowe puszki PAWBOL S-BOX mogą znaleźć<br />
zastosowanie między innymi przy:<br />
• Montażu urządzeń do transmisji bezprzewodowej<br />
jako osłona przed kurzem, pyłem<br />
i wodą. Główną zaletą takiego zastosowania<br />
jest fakt, że materiał zastosowany do<br />
wykonania puszek nie pogarsza parametrów<br />
transmisji.<br />
• Instalacji urządzeń do kontroli dostępu i rejestracji<br />
czasu pracy. Dzięki zastosowaniu<br />
płyty montażowej możliwe jest wygodne<br />
rozmieszczenie urządzeń takich jak np.<br />
moduły rozszerzeń czy zasilacze.<br />
• Wszelkiego typu instalacjach niskonapięciowych<br />
wymagających dodatkowych<br />
zabezpieczeń – dzięki zastosowaniu szyny<br />
TH35 możliwe jest wygodne instalowanie<br />
urządzeń elektronicznych wraz z zabezpieczeniami<br />
przeciwprzepięciowymi lub nadmiarowoprądowymi.<br />
• Produkcji drobnych układów i urządzeń<br />
elektronicznych produkowanych w warunkach<br />
domowych – możliwe jest wygodne<br />
rozlokowanie elementów wewnątrz oraz<br />
montaż wyświetlaczy i przycisków na zewnętrznej<br />
części obudowy.<br />
Wysoki stopień ochrony umożliwia montaż<br />
urządzeń w celu ich eksploatacji w warunkach<br />
wysokiego zapylenia i zwiększonej wilgotności,<br />
czyli w warunkach normalnie niesprzyjających<br />
urządzeniom elektronicznym. Dzięki temu prezentowane<br />
puszki instalacyjne mogą osłaniać<br />
urządzenia elektroniczne w miejscach takich jak<br />
magazyny, hale produkcyjne, strychy.<br />
www.pawbol.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
51
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Puszki odpowiednio<br />
do potrzeb<br />
Fot. 1.<br />
Przedsiębiorstwo Kopos Elektro, jako producent materiałów elektroinstalacyjnych, może<br />
się pochwalić bardzo bogatą ofertą puszek elektroinstalacyjnych o różnym przeznaczeniu<br />
i właściwościach.<br />
Najważniejsze grupy to: puszki pod<br />
tynk, do docieplonych elewacji budynku,<br />
do ścian kartonowo-gipsowych,<br />
do listew oraz do betonu. Ze względu<br />
na właściwości oferowanych puszek<br />
można podzielić je na puszki w wykonaniu<br />
zamkniętym o podwyższonym stopniu<br />
ochrony IP, puszki bezhalogenowe,<br />
oraz puszki spełniające podwyższone<br />
wymagania na wypadek pożaru. Poniżej<br />
przedstawiamy przegląd najważniejszych<br />
produktów w wymienionych<br />
kategoriach.<br />
Puszki elektroinstalacyjne KP 64/LD<br />
wyprodukowane z materiału dwukomponentowego<br />
łączącego technologię<br />
sztywnego tworzywa i plastycznego<br />
PCV we wlotach kablowych (fot. 2).<br />
Uplastyczniony materiał pozwala na<br />
szczelne umieszczenie przewodów<br />
i kabli we wnętrzu korpusu. Taka konstrukcja<br />
puszki zapobiega wnikaniu<br />
pyłu i wilgoci, poprawia izolację akustyczną<br />
oraz zmniejsza ilość energii potrzebnej<br />
do ogrzewania. Produkt ten nadaje się do instalacji<br />
elektrycznych w budownictwie drewnianym.<br />
Z kolei jedną z wielu puszek do ścian<br />
gipsowo-kartonowych, KUH1L o zwiększonej<br />
objętości przedstawia fot. 3, a puszkę bezhalogenową<br />
– fot. 4.<br />
Jeśli potrzebujemy puszki do systemów docieplających,<br />
warto sięgnąć po zestaw KEZ/KEZ-3.<br />
Puszka KEZ służy do montażu przyrządów<br />
(gniazdka, wyłączniki) na ocieplonych fasadach<br />
Fot. 2.<br />
budynków; dzięki swojej konstrukcji puszka<br />
eliminuje powstawanie mostków cieplnych.<br />
MDZ – płyta montażowa do dociepleń służy<br />
do instalacji urządzeń elektrycznych (światła<br />
zewnętrzne, czujniki ruch, gniazdka 400 V<br />
itp.) na ocieplonych fasadach budynków. Do systemów<br />
docieplających przeznaczony jest także<br />
system puszek elektroinstalacyjnych KUZ,<br />
są to puszki uniwersalne, które dzięki swojej<br />
przemyślanej konstrukcji umożliwiają montaż<br />
pod tynk, ale również do dociepleń. Płyta<br />
umożliwia montaż klasycznego oprzyrządowania,<br />
które w przypadku montażu w ocieplonym<br />
budynku są bezpiecznie ukryte pod otwieranym<br />
wiekiem. Samodzielne wieko zapewnia<br />
osłonę IP30, ale po odpowiednim doszczelnieniu<br />
system osiąga osłonę IP44. KUZ znajdzie<br />
swoje zastosowanie jako klasyczna elektroinstalacyjna<br />
puszka rozdzielcza wraz z listwami<br />
zaciskowymi S-KSK 2; ponadto jako puszka<br />
przyrządowa KUZ jest odpowiedni do zacisku<br />
pomiarowego piorunochronu (fot. 5).<br />
52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3. Fot. 4. Fot. 5.<br />
W przypadku konieczności wykonania instalacji<br />
podłogowych Kopos Elektro proponuje<br />
zestaw puszki podłogowej KOPOBOX 57<br />
lub 80. Zestaw jest przeznaczony do montażu<br />
oprzyrządowania klasycznego i modułowego.<br />
Typ przyrządów wybiera się poprzez dobór<br />
podkładki. Do systemu można zainstalować<br />
osprzęty modułowe firm QUADRO, ABB,<br />
PEHA. Legrand i OBO Bettermann oraz inne<br />
zgodne z technologią. Puszka ta, przystosowana<br />
jest do instalacji rurek elektroinstalacyjnych.<br />
Zalecany rodzaj podłóg dla tego typu osłon to<br />
dywany, wykładziny lub podłogi pływające.<br />
Produktem również nadającym się do instalacji<br />
podłogowych jest KOPOBOX mini – wielozadaniowa<br />
puszka przyrządowa przewidziana dla<br />
modułowego gniazdka danych oraz gniazdka<br />
energetycznego. Puszka KOPOBOX mini może<br />
być zastosowana jako puszka podłogowa w pomieszczeniach<br />
o mniejszym obciążeniu roboczym,<br />
np. w litych podłogach betonowych lub<br />
pustych (mini B), także do kanałów PK 110X70<br />
D oraz PK 110X70 D HF (mini P), jak i do tynku<br />
jako puszka klasyczna (także w ścianach gipsowo-kartonowych,<br />
w meblach – mini L).<br />
Jeśli priorytetem w instalacji jest wysoki stopień<br />
ochrony puszek IP, zalecamy stosowanie<br />
naściennych puszek instalacyjnych KSK (80;<br />
100; 125; 175). Są one przeznaczone do montażu<br />
na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń.<br />
Puszki spełniają wymagania stopnia szczelności<br />
IP66 – (pyłoszczelna, chroni przed strumieniem<br />
wody ze wszystkich kierunków) dzięki<br />
temu mogą być z powodzeniem montowane<br />
w środowisku o wysokiej wilgotności.<br />
Otwory wlotowe puszek wyposażone są<br />
w miękką warstwę, służącą jednocześnie jako<br />
membrana uszczelniająca dla wprowadzanego<br />
kabla lub rurki elektroinstalacyjnej.<br />
Zgodnie z normami materiał elektroinstalacyjny<br />
stosowany w pomieszczeniach zaklasyfikowanych<br />
jako pomieszczenia zgromadzeń<br />
musi mieć takie właściwości, jak np. odporność<br />
na rozprzestrzenianie się ognia, właściwość<br />
samogaszenia, niski wskaźnik wydzielenia<br />
dymu oraz wysoka wytrzymałość temperaturowa<br />
(do +105°C, krótkoterminowo nawet do<br />
+140°C). Warunki takie spełniają bezhalogenowe<br />
puszki elektroinstalacyjne oraz pokrywy<br />
HF pod tynk z wytrzymałością cieplną -45°C<br />
do +105° C; puszki i pokrywy można instalować<br />
na materiale budowlanym o klasie reakcji<br />
na ogień A1 – C lub D.<br />
Ostatnią, ale niezwykle ważną z punktu widzenia<br />
właściwości grupą puszek jest ich seria<br />
zachowująca swoje funkcje podczas pożaru.<br />
Produkowane w firmie Kopos Elektro puszki<br />
typu KSK PO ze stopniem ochrony do IP66,<br />
odporne na działanie pożaru, zapewniają<br />
podtrzymanie pracy systemów awaryjnych<br />
w obiektach budowlanych w przypadku pożaru.<br />
Są one wyposażone w listwę zaciskową<br />
także odporną na działanie pożaru. W portfolio<br />
dostępne są puszki z pojedynczym (PO 10<br />
i PO 16) lub podwójnym (2PO6 i 2PO10) zaciskiem<br />
ceramicznym, puszki do przewodów<br />
przesyłu danych (DPO) oraz puszka z dodatkowym<br />
bezpiecznikiem termicznym (PO6P<br />
i PO10P).<br />
Na zakończenie wspomnimy, że Kopos Elektro<br />
ma ponadto w swojej ofercie bogaty wybór puszek<br />
i akcesoriów z przeznaczeniem do betonu,<br />
listew oraz ścian kartonowo-gipsowych.<br />
REKLAMA<br />
www.kopos.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
53
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Gira eNet<br />
Radio wspomaga<br />
instalację elektryczną<br />
O funkcjonalności i nowoczesności budynku nie świadczy jedynie jego bryła, wystrój<br />
i temu podobne aspekty architektoniczne. Decydujące znaczenie ma także instalacja<br />
elektryczna. Nowoczesna instalacja musi być energooszczędna i ergonomiczna. Cóż<br />
jednak można zrobić, gdy dom jest w ogólnie dobrym stanie, mimo że został zbudowany<br />
jakiś czas temu i jest wyposażony w tradycyjną instalację?<br />
54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 1.<br />
Przykładowe wersje funkcjonalne i wzornicze przycisków radiowych Gira eNet<br />
Szkoda rujnować wykończone szlachetnymi<br />
materiałami ściany. I nikt nie chce żadnych<br />
prac budowlanych w zamieszkanym domu.<br />
Wyjściem jest zastosowanie dodatkowej instalacji<br />
radiowej, jaką jest np. niezawodna<br />
instalacja Gira eNet, sterującej pracą dotychczasowej<br />
instalacji elektrycznej.<br />
eNet? I wszystko możliwe<br />
Gira eNet jest zaprojektowana z myślą o modernizacji<br />
istniejących domów oraz o wyposażaniu<br />
domów nowych, w szczególności drewnianych<br />
oraz dużych i wysokich pomieszczeń.<br />
Modernizacja instalacji w istniejących budynkach<br />
polega na znacznym zwiększeniu<br />
zakresu realizowanych funkcji bez ingerencji<br />
w trasy przewodów, z reguły prowadzonych<br />
podtynkowo lub ewentualnie wewnątrz ścian<br />
szkieletowych. Całkowicie wystarcza dostęp<br />
do miejsc łączenia przewodów i ich zakończeń.<br />
Wstawiając w te miejsca dodatkowe<br />
urządzenia można z jednego obwodu zrobić<br />
kilka. Z wypustu oświetleniowego sterować<br />
żaluzjami i ściemnianymi lampami. A także<br />
z jednego miejsca sterować dowolną ilością<br />
obwodów i urządzeń. Można to robić również<br />
korzystając ze smartfonów, ajfonów i innych<br />
urządzeń mobilnych.<br />
W przypadku domów drewnianych zaletą zastosowania<br />
radiowego sterowania instalacją<br />
elektryczną jest zmniejszenie liczby układanych<br />
przewodów oraz ich połączeń. Mniej<br />
połączeń – to mniejsze zagrożenie pożarem.<br />
I wyższa estetyka. Skoro o estetyce mowa,<br />
można by rozważać także użycie instalacji<br />
natynkowej, która ma pewne zalety jednak nie<br />
stanowi szczególnej ozdoby. A dzięki komponentom<br />
radiowym można uniknąć doprowadzania<br />
jej do łączników.<br />
Podobne walory, choć z innych powodów, ma<br />
instalacja radiowa w obiektach zabytkowych.<br />
Tutaj można radykalnie zmniejszyć ingerencję<br />
w substancję zabytkową. Nie ma potrzeby<br />
układania przewodów do wyłączników. A co<br />
więcej, można przyklejać do ścian lub w dyskretnych<br />
miejscach do mebli. A przewodnik<br />
oprowadzający po obiekcie, nie musi wcale<br />
z nich korzystać. Wystarczy mieć w kieszeni<br />
pilot lub smartfon.<br />
W obiektach o dużej kubaturze, w salach<br />
koncertowych, teatralnych, kościołach wystarczy<br />
doprowadzić zasilanie do odbiorników.<br />
Cała instalacja sterownicza staje się<br />
zbędna. Niezależnie od konstrukcji sali<br />
i jej kształtu przyciski można rozmieszczać<br />
wszędzie. A w razie potrzeby łatwo zmieniać<br />
ich miejsce. Między innymi mogą być<br />
mocowane do ruchomych elementów dekoracji.<br />
też konwencjonalne, dalej zaś czujniki, piloty<br />
oraz urządzenia mobilne i komputery.<br />
Przyciski radiowe są urządzeniami jednoi<br />
trójkanałowymi, a każdy klawisz może być<br />
przyporządkowany dowolnej funkcji. Może<br />
sterować jednym urządzeniem, kilkoma, a nawet<br />
wszystkimi naraz. Każdy klawisz może<br />
też być używany do przywoływania dwóch<br />
scen. W ramach sceny każde z urządzeń zainstalowanych<br />
w jakiejś strefie przyjmuje zaplanowany<br />
stan. Jedne lampy (ściślej źródła<br />
światła w swoich oprawach oświetleniowych)<br />
przygasają, inne się rozjaśniają lub załączają,<br />
a żaluzje przyjmują odpowiednie pozycje.<br />
Dzięki temu można ograniczyć liczbę klawiszy<br />
i mieć wygodniejsze sterowanie.<br />
Drugim sposobem jest korzystanie z dotychczasowych<br />
wyłączników. Wystarczy włożyć<br />
pod wyłącznik, do podtynkowej puszki, nadajnik<br />
radiowy. Naciśnięcie klawisza spowoduje<br />
wysłanie sygnału radiowego. Możliwości<br />
funkcjonalne są identyczne, jak wcześniej opisanych<br />
przycisków radiowych. Zaletą rozwiązania<br />
jest zasilanie nadajników z sieci 230 V,<br />
Fot. 2.<br />
Jedna z wersji pilota Gira eNet<br />
Każda funkcja z każdego miejsca.<br />
Do obsługi instalacji w systemie Gira eNet<br />
używane są zarówno przyciski radiowe, jak<br />
Fot. 3.<br />
Wyrobnik (aktor) ściemniacz-nadajnik<br />
radiowy do montażu podtynkowego<br />
w puszce sprzętowej<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
55
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 4.<br />
Wielokanałowy wyrobnik do montażu<br />
na szynie w rozdzielnicy<br />
obwód sterować bezprzewodowo z innych<br />
miejsc. Instalacja elektryczna nie ulegnie żadnej<br />
zmianie.<br />
Kolejna grupą urządzeń stosowanych w opisywanym<br />
rozwiązaniu są piloty. Gira eNet<br />
oferuje piloty 1-, 2-, 4- i wielokanałowe. Ich<br />
klawisze mają taki sam zakres funkcji jak<br />
przyciski radiowe, z tym że pilot wielofunkcyjny<br />
może jeszcze znacznie więcej, co się<br />
uzyskuje za pośrednictwem menu i przycisków<br />
nawigacyjnych.<br />
Można m.in. utworzyć 10 list najczęściej<br />
używanych funkcji i 16 scen, plus funkcje centralne,<br />
takie jak: wszystko załącz, wszystko<br />
wyłącz i wszystko (w ramach danej sceny<br />
świetlnej) ściemniaj. Na wyświetlaczu pokazywane<br />
są aktualne stany wszystkich obwodów,<br />
dzięki czemu można łatwo i szybko<br />
sprawdzić, co jest załączone. Instalacja Gira<br />
eNet może być też zarządzana za pośrednictwem<br />
urządzeń mobilnych i komputerów.<br />
Oferują one dostęp do wszystkich funkcji<br />
w całej instalacji. Za pośrednictwem ikonek<br />
uzyskuje się dostęp do dowolnej listy poleceń,<br />
pomieszczenia czy instalacji. Dodatkową<br />
zaletą korzystania z tych urządzeń jest to,<br />
że mogą one równocześnie służyć jako wideodomofony.<br />
W ten sposób uzyskuje się dostęp<br />
do całego domu z każdego miejsca.<br />
Oprócz nadajników obsługiwanych ręcznie<br />
w systemie Gira eNet są jeszcze czujniki natężenia<br />
oświetlenia i temperatury. Działają<br />
one automatycznie nie dopuszczając do przegrzania<br />
pomieszczenia na skutek operacji<br />
słonecznej. Gdy promieniowanie jest zbyt<br />
intensywne, ograniczają je regulując ustawienie<br />
żaluzji.<br />
Także warunki ich pracy są lepsze w wentylowanej<br />
rozdzielnicy, niż niewielkiej zamkniętej<br />
przestrzeni.<br />
Aby wyrobniki mogły pracować, konieczny<br />
jest jeszcze odbiornik radiowy, jeden<br />
na 30 wyrobników dowolnego rodzaju: załączających,<br />
ściemniających czy żaluzjowych.<br />
Wszystkie radiowe urządzenia tablicowe są<br />
połączone ze sobą jednym czterożyłowym<br />
przewodem magistralnym.<br />
W obiektach już wyposażonych w sprawną instalację<br />
elektryczną zwykle wykorzystuje się<br />
wyrobniki w postaci „pastylek”. Niewielkie<br />
wymiary tych urządzeń umożliwiają montaż<br />
Fot. 6.<br />
Czujnik natężenia oświetlenia pozwala<br />
m.in. adaptacyjnie dobierać<br />
parametry oświetlenia we wnętrzu<br />
do natężenia oświetlenia pochodzenia<br />
naturalnego<br />
Fot. 5.<br />
Smartfon w charakterze bramki<br />
mobilnej systemu eNet<br />
zamiast bateriami, które trzeba wymieniać<br />
co 5 lat.<br />
Oprócz łączników w tradycyjnej instalacji<br />
używane są także ściemniacze oraz sterowniki<br />
żaluzjowe. W takim przypadku, aby urządzenie<br />
włączyć w system sterowania radiowego,<br />
wystarczy zdjęć klawisz i zastąpić go podobnym,<br />
ale wyposażonym w odbiornik radiowy.<br />
Miejscowa obsługa za pomocą klawisza wcale<br />
się nie zmieni. Dodatkowo można będzie taki<br />
Urządzenia wykonawcze<br />
Urządzenia wykonawcze, które autor przyjął<br />
nazywać krócej wyrobnikami, to w przypadku<br />
rozwiązania Gira eNet urządzenia, które<br />
realizują rozkazy radiowe wysyłane z nadajników.<br />
Wyrobniki można podzielić na urządzenia<br />
przeznaczone do montażu w rozdzielnicy<br />
na zbiorczej szynie montażowej (ZSM),<br />
w formie pastylek do montażu w puszkach<br />
rozgałęźnych i osprzętowych oraz w sufitach<br />
podwieszonych czy pustych ścianach. Są też,<br />
wcześniej wspomniane, urządzenia podtynkowe<br />
wyposażone w specjalne klawisze.<br />
W nowych obiektach zdecydowanie najlepiej<br />
jest projektować urządzenia montowane<br />
na ZSM. Z uwagi na większą ilość kanałów<br />
w jednym aparacie, są one relatywnie tańsza.<br />
Fot. 7.<br />
System radiowy umożliwia montaż<br />
urządzeń nawet na przeźroczystych<br />
przegrodach<br />
56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 8.<br />
Nadajnik zwiększający zasięg sieci<br />
w dowolnych miejscach na trasie przewodów.<br />
Najlepiej w puszkach osprzętowych i rozgałęźnych<br />
oraz w podwieszonych sufitach. Przy<br />
wyborze miejsca montażu wyrobników ważne<br />
jest to, aby nie zachodziło ich ekranowanie.<br />
Najlepiej aby znajdowały się w odległości co<br />
najmniej 0,5 m od dużych elementów metalowych.<br />
Do dyspozycji są wyrobniki załączające<br />
oraz wyrobniki ściemniające fazowo jednoi<br />
dwukanałowe oraz jednokanałowe wyrobniki<br />
żaluzjowe, ściemniające (1-10 V, DALI).<br />
Innym sposobem modernizacji jest ograniczenie<br />
się do ułatwienia obsługi. Np. gdy ktoś<br />
zachoruje i potrzebuje mieć możliwość sterowania<br />
oświetleniem czy żaluzjami z łóżka czy<br />
innego dowolnego miejsca. Bez zmiany wyglądu<br />
i bez ingerencji w instalację elektryczną<br />
można wyposażyć ściemniacze, wyłączniki<br />
i sterowniki rolet w klawisze mające wbudowane<br />
(niewidoczne) anteny i odbiorniki.<br />
A choremu dać pilot radiowy lub przykleić<br />
do szafki nocnej, łóżka lub wózka przycisk<br />
radiowy. Rozwiązanie to można dodatkowo<br />
zastosować do wzywania pomocy lub otwierania<br />
drzwi do łazienki.<br />
To jeszcze nie wszystko<br />
System Gira eNet, oprócz nadajników i wyrobników<br />
radiowych, zawiera jeszcze urządzenia<br />
służące do zwiększania zasięgu, pomiaru<br />
zużycia energii i poszerzania zakresu<br />
funkcji związanych ze sterowaniem.<br />
Zwiększanie zasięgu można osiągnąć na dwa<br />
sposoby. Jednym z nich jest uaktywnienie tej<br />
funkcji we wszystkich urządzeniach (nadajnikach<br />
i odbiornikach), które są zasilane z sieci<br />
230 V. Jest to rozwiązanie najtańsze, ale polecane<br />
wyłącznie do instalacji obejmujących<br />
stosunkowo dużą przestrzeń, a jednocześnie<br />
zawierających niewiele urządzeń. Przy takim<br />
ustawieniu powtarzane są bowiem wszystkie<br />
telegramy radiowe, co powoduje natłok<br />
przesyłanych informacji. Tam, gdzie należy<br />
spodziewać się większej liczby telegramów,<br />
należy zastosować specjalny wzmacniacz.<br />
Działa on selektywnie, więc nie zakłóca innych<br />
sygnałów niepotrzebnymi powtórzeniami.<br />
Na drodze jednego telegramu można ustawić<br />
maksymalnie dwa wzmacniacze.<br />
W perspektywie długookresowej energia będzie<br />
wciąż drożała. Poza tym proces produkcji<br />
energii negatywnie wpływa na środowisko<br />
Fot. 9.<br />
Serwer Gira eNet do montażu na<br />
szynie<br />
naturalne. Dlatego wskazane jest korzystanie<br />
z urządzeń dokonujących pomiaru zużywanej<br />
energii. W eNet urządzenie takie dokonuje<br />
pomiaru napięcia, prądu i mocy. Dla każdej<br />
z tych wielkości jest kontrolowana wartość<br />
czynna, bierna i pozorna. W ofercie firmy<br />
Gira są urządzenia jedno- i czterokanałowe<br />
na ZSM oraz jednokanałowe do wbudowania.<br />
Dodatkowym, znacznie zwiększającym funkcjonalność<br />
urządzeniem jest serwer Gira eNet.<br />
Ułatwia też i przyspiesza uruchamianie instalacji.<br />
Serwer Gira eNet jest wyposażony<br />
w gniazda do anteny radiowej eNet oraz sieci<br />
WLAN. Za jego pomocą można realizować<br />
wszystkie funkcje realizowane za pośrednictwem<br />
wcześniej omówionych urządzeń, np.<br />
załączanie, ściemnianie czy sterowanie żaluzjami.<br />
Dodatkowymi funkcjami są: symulacja<br />
obecności, zarządzanie energią, sterowanie<br />
scenami oraz diagnozowanie instalacji. Urządzenie<br />
umożliwia także aktualizację oprogramowania,<br />
konfiguracje urządzeń, przeprogramowywanie<br />
i skanowanie urządzeń.<br />
Bezprzewodowa instalacja Gira eNet jest zawsze<br />
projektowana „na miarę”, w zależności<br />
od potrzeb użytkownika oraz miejscowych<br />
warunków. Specjaliści sprawdzają na miejscu<br />
warunki pracy i rozpoznają oczekiwania,<br />
a następnie proponują możliwe rozwiązania.<br />
Udzielają także wskazówek, jak instalować<br />
i uruchamiać instalację.<br />
Wszystkich zainteresowanych autor zachęca<br />
do kontaktu za pośrednictwem adresu mailowego:<br />
techniczny@tema.pl.<br />
Fot. 10. Za pomocą tabletu można bezprzewodowo monitorować i konfigurować sieci eNet<br />
Andrzej Dubrawski,<br />
firma Tema 2 – przedstawiciel na Polskę<br />
przedsiębiorstwa Gira<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
57
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
System Cyberia do zadań specjalnych<br />
Cyberia to oprawa przemysłowa przeznaczona do oświetlenia hal<br />
produkcyjnych o wysokich wymaganiach technicznych, obiektów<br />
przemysłu spożywczego i kosmetycznego, hal sportowych oraz<br />
centrów dystrybucyjnych.<br />
Produkt wyróżnia się połączeniem wyjątkowo wysokiej efektywności<br />
(ponad 142 lm/W) z doskonałymi parametrami świetlnymi. Oprawę<br />
charakteryzują: wysoki stopień szczelności (stopień ochrony IP65) oraz<br />
odporność na uderzenia (udarność IK09). System opraw Cyberia uzyskał<br />
atest PZH.<br />
Oprawa Cyberia wyposażona jest w aluminiową obudowę oraz<br />
odbłyśnik wykonany z blachy aluminiowej MIRO. Dostępna jest<br />
opcja ze sterowaniem ściemniania DIM DALI w trzech różnych<br />
wersjach z 2, 4 lub 6 modułami.<br />
System jest oferowany w dwóch wersjach różniących się temperaturą<br />
barwową: 4000 K dla RA80 oraz 5 700 K dla RA70.<br />
Cyberia to oprawa o mocy od 64 do 259 W i strumieniu świetlnym<br />
od 7100 lm do 24800 lm.<br />
Prezentowana oprawa dostępna jest w wersji z zabezpieczeniem<br />
termicznym.<br />
www.essystem.pl<br />
Designerska oprawa LED<br />
Moderna 2 to nowoczesna oprawa LED<br />
przeznaczona przede wszystkim do pomieszczeń<br />
biurowych. Montowana jest<br />
w stropach i na stropach, a w przygotowaniu<br />
jest także wersja zwieszana.<br />
System Moderna 2 to oprawa doskonałej jakości,<br />
niezawodna, odznaczająca się nowoczesnym<br />
wzornictwem, wysokim stopniem<br />
energooszczędności oraz długą żywotnością<br />
sięgającą 60 tys. godzin. Oprawa jest<br />
dostępna w trzech wersjach mocy: 24 W,<br />
35 W i 47 W. Cechą charakterystyczną systemu<br />
Moderna 2 jest niski poziom olśnienia<br />
(16–19 UGR) oraz funkcja sterowania<br />
(ściemniania) za pomocą protokołu DALI.<br />
Oprawa jest idealnym zamiennikiem konwencjonalnych<br />
świetlówek T5 oraz T8,<br />
gwarantującym oszczędność energii na po-<br />
ziomie ponad 50%. System Moderna za-<br />
pewnia równomierne natężenie światła<br />
na płaszczyźnie roboczej o dwóch temperaturach<br />
barwowych: 3000 K i 4000 K.<br />
Oprawa zaprojektowana została przez firmę<br />
ES-SYSTEM i produkowana jest w Polsce.<br />
Ze względu na ponadprzeciętne walory<br />
estetyczne Moderna 2 jest doskonałym<br />
elementem dekoracyjnym, wzbogacającym<br />
aranżację każdego biura.<br />
www.essystem.pl<br />
58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
REKLAMA<br />
system ANGLE 30<br />
oprawa do zastosowań biurowych<br />
40<br />
Doskonała równomierność rozświetlenia<br />
Dwie temperatury barwowe – 3000 K i 4000 K<br />
Unikalne wzornictwo – projekt Thorén & Bylund<br />
Dostępne wersje zwieszane oraz kinkiet<br />
Oszczędność energii do 50% w porównaniu do wersji świetlówkowych<br />
www.essystem.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
59
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oprawy oświetlenia awaryjnego<br />
z marką<br />
Bardzo ważną rolę w wielu obiektach budowlanych pełnią instalacje oświetlenia<br />
awaryjnego. Nieodłącznymi produktami używanymi w tych systemach są specjalne<br />
oprawy oświetleniowe.<br />
Do działających w Polsce firm,<br />
które specjalizują się w produkcji<br />
oraz dystrybucji wyrobów z dziedziny<br />
oświetlenia ewakuacyjnego<br />
i awaryjnego należy Intelight.<br />
Spółka rozpoczęła zresztą działalność<br />
od tego właśnie profilu,<br />
z czasem rozszerzając swoją ofertę<br />
o oświetlenie biurowe, przemysłowe<br />
i wiele innych produktów<br />
opartych na technologii LED.<br />
Wszystkie projektowane i produkowane<br />
przez firmę wyroby są<br />
zgodne z obowiązującymi normami<br />
polskimi i europejskimi, a także<br />
przeszły odpowiednie badania<br />
i uzyskały wymagane certyfikaty.<br />
Poniżej omawiamy zastosowanie<br />
i parametry przykładowych wyrobów<br />
spółki Intelight.<br />
• Orion – oprawa dostępna w wersji<br />
świetlówkowej i LED o wysokim<br />
stopniu ochrony IP65, przystosowana<br />
do pracy w trybie sieciowo–awaryjnym.<br />
Stosowana jako oprawa podświetlająca<br />
od wewnątrz znak ewakuacyjny<br />
(zazwyczaj montowana nad drzwiami) oraz<br />
do oświetlenia drogi ewakuacyjnej w pomieszczeniach<br />
o dużym zapyleniu.<br />
Moc – 3 W<br />
Skuteczność świetlna – 33 lm/W<br />
Strumień świetlny w trybie awaryjnym<br />
– 104 lm<br />
Czas pracy awaryjnej – 3 h<br />
Widoczność – 20 m<br />
• Oximia LED – oprawa kierunkowa zwieszana,<br />
wskazująca kierunek ewakuacji, np.<br />
w korytarzach, montowana do sufitu. Obudowa<br />
wykonana z profilu stalowego.<br />
Stopień ochrony – IP20<br />
Czas pracy awaryjnej – 3 h<br />
Widoczność – 30 m<br />
• Starlet White – oprawa awaryjna podtynkowa<br />
z soczewką korytarzową lub<br />
do stref otwartych, w obudowie wykonanej<br />
z aluminium. Występuje również w wersji<br />
z autotestem.<br />
Stopień ochrony – IP20<br />
Moc – 3–5 W<br />
Strumień świetlny w trybie awaryjnym – 212 lm<br />
(3 W z soczewką otwartą), – 168 lm (3 W z soczewką<br />
korytarzową)<br />
Czas pracy awaryjnej – 3 h<br />
• Wars Led DeLuxe – nowoczesna<br />
oprawa przemysłowa ze źródłem światła<br />
na panelach LED o podwyższonym stopniu<br />
szczelności IP. Przeznaczona jest do stosowania<br />
w pomieszczeniach o podwyższonej<br />
wilgotności oraz zwiększonym zapyleniu.<br />
Zastosowanie do oświetlenia hal przemysłowych,<br />
magazynowych, fabrycznych, tuneli,<br />
piwnic, warsztatów, garaży.<br />
Stopień ochrony – IP65<br />
Moc – 23–67 W<br />
Strumień świetlny – 2100 lm (dł. 60 cm),<br />
3800 lm (dł. 120 cm), 5100 lm (dł. 150 cm)<br />
Zasilanie: 230 V,/50 Hz lub 220 V DC<br />
• Starlet External – oprawa awaryjna z soczewką<br />
korytarzową lub do stref otwartych,<br />
przeznaczona do podświetlania dróg ewakuacyjnych<br />
i wyjść awaryjnych po zaniku napięcia<br />
sieci. Zastosowanie w szczególności<br />
dla korytarzy, schodów, podświetlania nie-<br />
Fot. 1. Orion Fot. 2. Oximia LED<br />
60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3. Starlet White Fot. 4. Wars Led DeLuxe Fot. 5. Starlet External<br />
dużych pomieszczeń w budynkach użyteczności<br />
publicznej.<br />
Stopień ochrony – IP41<br />
Moc – 3 W<br />
Strumień świetlny w trybie awaryjnym<br />
– 175 lm (z soczewką otwartą), 111 lm (z soczewką<br />
korytarzową)<br />
Czas pracy awaryjnej – 3 h<br />
• Fest Pro LED + Primus LED – zestaw<br />
składający się ze świetlówek Fest Pro LED<br />
AC1S–XE oraz modułu awaryjnego Primus<br />
LED. Przeznaczony do samodzielnego<br />
montażu (bez dopuszczenia CNBOP).<br />
http://intelight.pl<br />
Fot. 6.<br />
Fest Pro LED + Primus LED<br />
REKLAMA<br />
PRODUCENT OŚWIETLENIA AWARYJNEGO I EWAKUACYJNEGO<br />
<br />
INTELIGHT Sp. z o.o.<br />
ul. Rydygiera 8<br />
01-793 Warszawa<br />
tel. +48 22 100 35 10<br />
fax: +48 22 568 22 58<br />
biuro@ intelight.pl<br />
http://intelight.pl/<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
61
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oświetlenie,<br />
przy którym awaria mniej groźna<br />
Już na etapie procesu doboru opraw oświetlenia awaryjnego powinniśmy zadecydować<br />
o pewnych kwestiach związanych z ich eksploatacją, przede wszystkim dotyczących<br />
zasilania i testowania. Oprócz tego należy zwracać uwagę na rodzaj źródła światła oraz<br />
parametry oświetleniowe.<br />
Fot. LUG<br />
Fot. 1.<br />
Czytelne piktogramy znacznie ułatwiają skuteczną ewakuację obiektu<br />
Wykonanie instalacji oświetlenia awaryjnego<br />
jest konieczne we wszystkich budynkach,<br />
w których zanik napięcia może<br />
spowodować zagrożenie zdrowia lub życia,<br />
zagrożenie dla środowiska lub straty materialne.<br />
W razie potrzeby oprawy powinny<br />
działać niezależnie od zasilania obiektu.<br />
Pamiętajmy, że oświetlenie awaryjne musi<br />
spełniać wyśrubowane wymagania wielu<br />
aktów normatywnych oraz przepisów.<br />
Normy regulują zarówno kwestie związane<br />
z projektowaniem, instalacją czy kontrolą<br />
urządzeń systemów oświetlenia awaryjnego,<br />
jak i konstrukcją opraw czy zastosowanymi<br />
materiałami.<br />
Na ofertę producentów opraw oświetlenia<br />
awaryjnego wpłynęły przede wszystkim<br />
zmiany w wymaganiach formalnych, a dokładniej<br />
dotyczące certyfikatów Centrum<br />
Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej.<br />
Z uwagi na koszt przeprowadzenia<br />
badań producenci muszą zdecydować,<br />
które z opraw zostaną przekazane do certyfikacji<br />
CNBOP – są to głównie oprawy<br />
kierunkowe oraz typowo awaryjne, a coraz<br />
rzadziej dwufunkcyjne.<br />
Źródło światła w oprawach awaryjnych<br />
Za podstawę wszelkich rozwiązań w zakresie<br />
oświetlenia awaryjnego uznajemy oprawy<br />
służące oznaczeniu dróg ewakuacyjnych<br />
i wyjść awaryjnych wykorzystujące proste<br />
piktogramy, jak również oświetlające drogę.<br />
Jako źródło światła w oprawach awaryjnych<br />
stosuje się świetlówki T8 lub T5, ale coraz<br />
częściej diody LED. Kluczowa jest m.in.<br />
na szczelność takich opraw, dzięki czemu<br />
nie poddają się one działaniu czynników<br />
atmosferycznych lub pyłów i zanieczysz-<br />
62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. Hybryd<br />
Fot. 2.<br />
Skomunikowanie wszystkich<br />
opraw oświetlenia awaryjnego<br />
i ewakuacyjnego z jedną jednostką<br />
centralną umożliwia sterowanie<br />
systemem<br />
czeń (często wskazany jest wyższy stopień<br />
ochrony, np. IP65).<br />
Najnowocześniejsze rozwiązania na rynku<br />
należą do segmentu oświetlenia LED. Wybranie<br />
opraw LED-owych zamiast świetlówkowych<br />
pozwala na uzyskanie wymaganego<br />
przepisami natężenia światła przy<br />
dużej równomierności pomiędzy kolejnymi<br />
punktami. Warto zwrócić uwagę na oprawy<br />
z soczewkami o szerokim kącie rozsyłu<br />
światła przy jednoczesnej redukcji natężenia<br />
pod oprawą, dzięki czemu uzyskuje się<br />
optymalne warunki oświetleniowe.<br />
Oprawy awaryjne są też coraz częściej wyposażane<br />
w diody POWER LED, wskutek<br />
czego montaż modułów awaryjnych<br />
w świetlówkowych oprawach podstawowych<br />
nie jest konieczny (moduły awaryjne<br />
umożliwiają pracę opraw podstawowych<br />
nawet w razie odcięcia energii elektrycznej).<br />
Zastosowanie opraw oświetlenia awaryjnego<br />
typu POWER LED pozwala na ograniczenie<br />
liczby punktów oświetleniowych<br />
oraz zmniejszenie zużycia energii.<br />
Fot. 3.<br />
Projektowanie systemu<br />
Wdrożenie systemu oświetlenia awaryjnego<br />
rozpoczynamy od przygotowania jego<br />
projektu ściśle związanego z planem ewakuacji<br />
budynku. Należy wskazać „punkty<br />
krytyczne” obiektu, w których konieczne<br />
jest uwzględnienie opraw ewakuacyjnych.<br />
Przepisy dokładnie regulują kwestię rozmieszczenia<br />
opraw w przypadku drogi ewakuacyjnej,<br />
strefy otwartej oraz strefy wysokiego<br />
ryzyka. Po wyznaczeniu kierunków<br />
ewakuacji oraz określeniu wymiarów stref<br />
możliwe jest dopasowanie optymalnych<br />
rozwiązań. Warto posłużyć się tu udostępnianymi<br />
przez producentów programami.<br />
Wystarczy, że podamy dane fotometryczne,<br />
sprecyzujemy liczbę lumenów dla konkretnej<br />
oprawy oraz wysokość współczynni-<br />
Zdecydowanie się na kompletny system jednego producenta pozwala na uzyskanie<br />
znacznie mniej zawodnego układu oraz powtarzalność opraw<br />
Fot. ES-SYSTEM<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo:<br />
dynamiczne systemy oświetlenia awaryjnego<br />
dr inż. Andrzej Krzesiński,<br />
prezes zarządu,<br />
Hybryd<br />
Obecnie coraz większa liczba<br />
obiektów, najczęściej o charakterze<br />
wielofunkcyjnym, wymaga<br />
rozwiązania problemu ewakuacji<br />
w ekstremalnych warunkach,<br />
jakie stwarza pożar. Wraz z rozwojem<br />
technologii materiałowej<br />
do produkcji opraw awaryjnych<br />
wykorzystuje się materiały o odporności<br />
na coraz wyższe temperatury,<br />
a źródła światła LED<br />
zapewniają lepszą widzialność<br />
w warunkach zadymienia. Największy<br />
wzrost bezpieczeństwa<br />
ewakuacji w warunkach pożaru<br />
można uzyskać dzięki zastosowaniu<br />
dynamicznych systemów oświetlenia awaryjnego.<br />
Tego typu systemy umożliwiają realizację różnych scenariuszy<br />
ewakuacji w zależności od lokalizacji pożaru.<br />
Dynamiczne systemy oświetlenia awaryjnego wykorzystują<br />
oprawy dynamiczne, co oznacza, że ta sama oprawa może<br />
wskazać różne kierunki ewakuacji. Drugim niezbędnym<br />
warunkiem działania systemu dynamicznego jest informatyczne<br />
połączenie systemu oświetlenia awaryjnego z systemem<br />
sygnalizacji pożaru. Warunkiem bezpiecznej ewakuacji<br />
w warunkach pożaru przy zastosowaniu systemu dynamicznego<br />
jest optymalne opracowanie scenariuszy ewakuacji<br />
w zależności od lokalizacji pożaru. Systemy dynamiczne<br />
warto uzupełnić o tzw. oprawy ppoż. tzn. oprawy, które nie<br />
załączają się w tryb pracy awaryjnej przy zaniku zasilania,<br />
a wyłącznie po sygnale o wybuchu pożaru.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong><br />
63
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. AMATECH<br />
Fot. 4.<br />
Priorytetem w przypadku opraw ewakuacyjnych jest ich doskonała widoczność,<br />
nawet przy znacznym zadymieniu<br />
we jest przetestowanie układu oraz takie,<br />
które dzięki zainstalowanemu mikroprocesorowi<br />
przeprowadzają automatyczne<br />
testy. Za pierwszym rozwiązaniem przemawia<br />
głównie cena, nie możemy jednak<br />
zapominać o obowiązku comiesięcznego<br />
sprawdzania sprawności opraw oraz<br />
przeprowadzania corocznego testu czasu<br />
świecenia (kwestię tą regulują zapisy normy<br />
PN-EN 50172:2005P). O ile w przypadku<br />
mniejszego budynku zastosowanie<br />
opraw z przyciskiem „test” jest jeszcze<br />
wykonalne, to w większych obiektach raczej<br />
nie wchodzi w grę – musielibyśmy<br />
poświęcić na to przynajmniej kilka dni.<br />
Nie zapominajmy również o większej<br />
awaryjności takich opraw. Manualne, nieumiejętne<br />
testowanie układów może skrócić<br />
żywotność akumulatorów. W związku<br />
z tym coraz większe jest zainteresowanie<br />
ka zużycia (MF), program podpowie nam,<br />
w jakiej odległości od siebie należy zamontować<br />
oprawy doświetlające.<br />
Istotne: testowanie<br />
Pamiętajmy, że oprawy oświetlenia awaryjnego,<br />
aby mogły być uznane za funkcjonalne,<br />
muszą charakteryzować się<br />
pewnymi podstawowymi cechami konstrukcyjnymi.<br />
Przede wszystkim oprawy<br />
awaryjne z własnym zasilaniem powinny<br />
być dostarczane z integralnym urządzeniem<br />
testującym. Istotna jest również<br />
możliwość przetestowania opraw poprzez<br />
symulowanie awarii zasilania podstawowego<br />
– bez wyłączania zasilania. Miejmy<br />
jednak na uwadze, że awaryjne oświetlenie<br />
awaryjne powinno załączać się nie<br />
tylko przy zaniku (całkowitym uszkodzeniu<br />
systemu) zasilania podstawowego, ale<br />
również w przypadku usterki lokalnej (jak<br />
uszkodzenie obwodu końcowego).<br />
W ofercie producentów znajdziemy przede<br />
wszystkim dwa podstawowe typy<br />
opraw ewakuacyjnych: wyposażone<br />
w przycisk „test”, dzięki któremu możli-<br />
Fot. Hybryd<br />
Fot. 5.<br />
Dynamiczne oprawy awaryjne<br />
umożliwiają realizację różnych scenariuszy<br />
ewakuacji w zależności od<br />
lokalizacji pożaru<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Statyczne oświetlenie ewakuacyjne nie sprawdza się<br />
mgr inż.<br />
Maciej Sosnowski,<br />
AMATECH<br />
Statyczne oświetlenie ewakuacyjne<br />
wskazuje pasywnie kierunek<br />
drogi ewakuacyjnej. Ogień<br />
zazwyczaj przyczynia się do silnego<br />
powstawania dymu, który<br />
w pierwszej fazie gwałtownie<br />
rozprzestrzenia się docierając do<br />
obszarów, które nie są objęte pożarem,<br />
stwarzając zagrożenie dla<br />
ludzi. Toksyczne działanie dymu<br />
na organizm ludzki wymaga niezwłocznej<br />
ewakuacji. Problemy<br />
z orientacją mogą doprowadzić<br />
do paniki, wypadków zagrażających<br />
życiu osób będących w miejscu pożaru. Dynamiczne<br />
Oświetlenie Sterowania Ewakuacją powstało w wyniku badań<br />
standardowego oświetlenia ewakuacyjnego, podczas<br />
występowania silnego zadymienia. Badania dowiodły, że<br />
standardowe oprawy ewakuacyjne podczas silnego zadymienia<br />
są całkowicie niewidoczne. Z uwagi na brak powiązania<br />
z systemem pożarowym obiektu nie reagują na rozprzestrzeniające<br />
się zagrożenie. Oprawy DOSE zasilone są<br />
z centralnej baterii, sterowane z kontrolera połączonego<br />
z systemem ppoż. obiektu realizując scenariusze pożarowe<br />
obiektu. D.O.S.E. jest rozwiązaniem ponadstandardowym,<br />
pozwalającym wykorzystać potencjał zabezpieczeń pożarowych<br />
na obiekcie. Podwyższa bezpieczeństwo. Umożliwia<br />
szybką ewakuację osób w chwili zagrożenia.<br />
64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. AMATECH<br />
Fot. 6.<br />
oprawami z funkcją autotestu, czyli z indywidualnym<br />
zasilaniem oraz mikroprocesorami.<br />
Mikroprocesory regulują prąd<br />
ładowania akumulatorów, tym samym<br />
chroniąc je przed uszkodzeniem. Wyższy<br />
Fot. ES-SYSTEM<br />
Dzięki zastosowaniu źródeł światła<br />
LED możemy uzyskać znacznie<br />
lepsze parametry oświetlenia, przy<br />
ograniczeniu liczby opraw<br />
koszt zakupu (średnio o 20%) łatwo więc<br />
zaakceptować – nie ponosimy bowiem<br />
wydatków związanych z wymianą akumulatorów.<br />
Jeszcze bardziej zaawansowanym rozwiązaniem,<br />
dodatkowo umożliwiającym<br />
sprawowanie pieczy nad instalacją, jest<br />
system nadzoru opraw oświetlenia awaryjnego,<br />
wyposażony w jednostkę centralną<br />
odpowiedzialną za testowanie<br />
opraw awaryjnych i rejestrowanie wyników<br />
tych testów. W takich systemach<br />
każda oprawa awaryjna ma niepowtarzalny<br />
adres. W odróżnieniu do układów<br />
z centralną baterią umożliwia ono<br />
dalszą pracę wszystkich opraw nawet<br />
mimo uszkodzenia jednostki centralnej<br />
Fot. 7.<br />
Fot. ES-SYSTEM<br />
Podczas projektowania oświetlenia<br />
ewakuacyjnego konieczne jest<br />
wskazanie „punktów krytycznych”<br />
(oprawy działają niezależnie). Skomunikowanie<br />
wszystkich opraw z jednostką<br />
centralną umożliwia monitorowanie oraz<br />
sterowanie poszczególnymi oprawami.<br />
W tych systemach do programowania czy<br />
monitorowania wykorzystuje się dodatkowe<br />
przewody komunikacyjne. Oprawy<br />
możemy programować z poziomu<br />
komputera, dzięki czemu możliwa jest<br />
zmiana adresu oprawy; określamy go już<br />
po jej zamontowaniu.<br />
Wybór opraw oświetleniowych uzależniamy<br />
nie tylko od zalecanego poziomu<br />
ochrony czy zautomatyzowania, ale również<br />
typu obiektu. W przypadku hoteli,<br />
biurowców czy obiektów handlowo-usługowych<br />
jednym z głównych kryteriów<br />
jest estetyka produktów oraz możliwość<br />
ich dyskretnego wkomponowania<br />
w aranżację wnętrza (zastosowanie znajdują<br />
przede wszystkim oprawy do montażu<br />
w sufitach podwieszanych). Inwestorzy<br />
często decydują się na takie oprawy,<br />
których parametry pozwalają na montaż<br />
w większych odstępach niż „standardowo”,<br />
czyli np. nawet co 18 m. Z kolei<br />
w przypadków zakładów produkcyjnych<br />
i hal magazynowych priorytet stanowi<br />
wytrzymałość i szczelność układów oraz<br />
odporność opraw na uszkodzenia mechaniczne,<br />
a także zdolność do zapewnienia<br />
wymaganego oświetlenia drogi ewakuacyjnej<br />
z dużej wysokości (nawet kilkunastu<br />
metrów).<br />
Iwona Bortniczuk<br />
Fot. 8.<br />
Po wyznaczeniu kierunków ewakuacji oraz określeniu wymiarów poszczególnych<br />
stref możliwe jest dopasowanie optymalnych rozwiązań<br />
Na podstawie materiałów firm:<br />
Hybryd, Eaton<br />
Konsultacja merytoryczna:<br />
dr inż. Andrzej Krzesiński,<br />
prezes zarządu, Hybryd<br />
66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oprawa Steinel XLED slim<br />
Oświetlenie zewnętrze może nie tylko dawać<br />
poczucie bezpieczeństwa, ale służy<br />
również zdobieniu posesji i zaakcentowaniu<br />
wybranych elementów dekoracyjnych.<br />
Firma LŁ (dawniej: Lange Łukaszuk)<br />
wprowadziła na rynek nowy typ reflektorów<br />
diodowych marki Steinel, XLED slim<br />
z czujnikiem zmierzchowym i ruchu. Są one<br />
dostępne w dwóch wariantach kolorystycznych<br />
– białym oraz czarnym. Uniwersalne<br />
i eleganckie wzornictwo pozwala je zastosować<br />
do oświetlenia domów, posesji oraz<br />
na użytek firmowy. XLED slim są wyposażone<br />
w 70 diod świecących, dzięki czemu<br />
zapewniają skuteczne oświetlenie oraz<br />
wyjątkowo niskie zużycie energii. Nowe<br />
reflektory firmy Steinel dają jasne, białe,<br />
lecz nie oślepiające światło i mają trałóść aż<br />
50 000 h.<br />
Oszczędność energii wynika nie tylko z wykorzystania<br />
diod ledowych, pobierających<br />
mały prąd, ale również z uwagi na zainstalowany<br />
nowoczesny czujnik ruchu, który<br />
dba o to, aby światło włączało się tylko<br />
wtedy, kiedy jest potrzebne. Kąt rozwarcia<br />
czujnika wynosi 160°. Istnieje możliwość<br />
regulacji progu czułości zmierzchowej,<br />
w zakresie od 2 do 1000 lx, którą można samodzielnie<br />
zmieniać w zależności od pory<br />
dnia lub roku. Dodatkowo reflektory XLED<br />
slim marki Steinel oferują możliwość opóźnienia<br />
wyłączania światła od 2 s do 70 min.<br />
Samo ustawienie zasięgu czujnika podlega<br />
regulacji – za pomocą załączonego do zestawu.<br />
Reflektor można obracać w poziomie<br />
pod kątem 30°, za pomocą załączonego<br />
adaptera. Oświetlany obszar można<br />
dodatkowo kontrolować dzięki przyklejanej<br />
osłonie, po to, by wykluczyć z zasięgu<br />
XLED slim, na przykład, sąsiednie posesje.<br />
Sam zasięg czujnika to maksymalnie 8 m<br />
– jest on możliwy do uzyskania przy montażu<br />
lampy na wysokości ok. 2,20 m.<br />
Idealnie nadają się do montażu w domach<br />
oraz na terenie posesji, czyli w miejscach,<br />
które potrzebują częstego oświetlania.<br />
Solidne wykonanie produktów marki Steinel<br />
oraz zastosowanie systemów energooszczędnych<br />
przekładają się na wysoką jakość<br />
użytkowania oraz odporność nowych lamp.<br />
System automatycznego zapalania przekłada<br />
się na komfort oraz bezpieczeństwo<br />
właścicieli, a czujnik ruchu zastosowany<br />
w nowych reflektorach XLED slim precyzyjnie<br />
namierza ruch, przy kącie wykrywania<br />
160° i w odległości 8 m.<br />
www.langelukaszuk.pl<br />
Oprawa oświetleniowa DIONE<br />
– nowość w ofercie Pawbol<br />
Oferta PAWBOL poszerzyła się o kolejny<br />
model oprawy oświetleniowej DIONE<br />
– nowoczesne, estetyczne i funkcjonalne<br />
rozwiązanie, charakteryzujące się wysokim<br />
współczynnikiem odporności na wnikanie<br />
pyłu i wilgoci IP65 oraz klasą odporności<br />
mechanicznej IK10. Dzięki<br />
ciekawej stylistyce i wysokiej<br />
funkcjonalności oprawa znajduje<br />
swoje zastosowanie<br />
w obiektach użyteczności<br />
publicznej, hotelach, domach<br />
jednorodzinnych,<br />
klatkach schodowych,<br />
a także na zewnątrz w miejscach<br />
szczególnie narażonych<br />
na oddziaływanie warunków<br />
atmosferycznych. DIONE dostępna<br />
jest w wielu wersjach. Może mieć klosz<br />
mleczny lub przeźroczysty, dostępne są<br />
pierścienie i podstawy w 4 podstawowych<br />
kolorach białym, czarnym, srebrnym, złotym.<br />
Oprawy DIONE mają również zróżnicowane<br />
wyposażenie – dostępne są modele<br />
z oprawką E27 oraz wyposażone w źródła<br />
światła LED o mocy 9 W i 13 W, o barwie<br />
światła białej neutralnej 4000 K oraz białej<br />
zimnej 6500 K. Dodatkowo wszystkie<br />
oprawy mogą być wyposażone w radarowy<br />
czujnik ruchu.<br />
DIONE – to gwarancja satysfakcji z inwestycji,<br />
dzięki połączeniu parametrów świetlnych<br />
z elegancką i bardzo wytrzymałą oprawą.<br />
www.pawbol.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
67
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
66% oszczędności!<br />
ARTYKUŁ PROMOCYJNY<br />
Jesteśmy świadkami bardzo dynamicznego<br />
rozwoju technologii LED w oświetleniu.<br />
W każdym miesiącu pojawiają się<br />
nowe lub zmodyfikowane rozwiązania,<br />
zapewniające jeszcze lepszą efektywność<br />
świetlną i związaną z tym oszczędność<br />
energii. Jednak coraz bardziej zaawansowane<br />
rozwiązania wymagają większej<br />
wiedzy i uwagi w procesie projektowania<br />
opraw. By wykorzystać przewagę, jaką<br />
zapewnia technologia półprzewodnikowa<br />
– energooszczędność, długi czas pracy<br />
– należy zapewnić optymalne warunki<br />
pracy dla diod LED, takie jak: temperatura<br />
i parametry zasilania. Tylko firmy<br />
i organizacje, które posiadają odpowiedni<br />
dział badawczo-rozwojowy i dysponują<br />
zespołem ludzi z dużym doświadczeniem,<br />
na dodatek wspartych nowocześnie<br />
wyposażonymi laboratoriami, są w stanie<br />
stworzyć oprawę oświetleniową maksymalnie<br />
wykorzystującą zalety źródeł<br />
LED.<br />
Jednym z liderów w produkcji nowoczesnych<br />
opraw oświetleniowych wykorzystujących<br />
ch diody LED jest Lena Lighting<br />
S.A. W ofercie tej polskiej firmy nia się rodzina opraw przemysłowych<br />
wyróż-<br />
CODAR RS LED IP66. Warunki, w kich pracują tego typu oprawy, wymagają<br />
ja-<br />
zastosowania materiałów oraz rozwiązań<br />
konstrukcyjnych z „najwyższej półki”.<br />
Wykorzystując najnowszą technologię<br />
LED oraz chcąc zaproponować użytkownikom<br />
jeszcze więcej korzyści, Lena<br />
Lighting wprowadziła na rynek kolejną<br />
generację opraw IP66 – CODAR<br />
RS LED EVO. Podczas tworzenia tej<br />
oprawy inżynierom przyświecał jeden cel<br />
– jak największe oszczędności dla klienta<br />
na każdym etapie inwestycji. Osiągnięto<br />
to dzięki bardzo wysokiej efektywności<br />
wynoszącej ponad 130 lm/W.<br />
Umożliwia to montaż do 35% mniej<br />
opraw w stosunku do tradycyjnych rozwiązań,<br />
obniżając koszty inwestycji,<br />
wiążące się z zakupem oraz instalacją<br />
opraw oświetleniowych. Kolejne<br />
oszczędności w trakcie montażu umożliwiają<br />
wersje wyposażone w zewnętrzną<br />
złączkę przyłączeniową – RAPID – skracające<br />
czas montażu o około 70%. Także<br />
w trakcie eksploatacji CODAR RS LED<br />
EVO pokazuje swoje zalety. Wysoka<br />
energooszczędność pozwala zmniejszyć<br />
zapotrzebowanie na energię elektryczną<br />
o 66%, a nowoczesne panele LED GO!<br />
o długim okresie bezawaryjnego działa-<br />
nia minimalizują koszty serwisowania.<br />
Rodzina nowych opraw charakteryzuje<br />
się szerokim zakresem dostępnych wartości<br />
strumieni światła: od 3500 lm do<br />
10250 lm (moc świetlna od 30 W do 77 W).<br />
Pozwala to na dobranie optymalnego<br />
rozwiązania dla danej aplikacji. Zgodnie<br />
z obowiązującym trendem, by wykorzystywać<br />
światło tam, gdzie jest ono<br />
potrzebne i w ilości niezbędnej do zapewnienia<br />
komfortowych warunków pracy,<br />
dostępne są wersje opisywanej oprawy<br />
wyposażone w mikrofalowy czujnik ruchu<br />
(RCR) oraz ściemniane poprzez protokół<br />
DALI.<br />
Wśród modeli nowych opraw CODAR<br />
RS LED EVO należy zwrócić szczególną<br />
uwagę na CODAR RS LED EVO HALL.<br />
Ta specjalistyczna oprawa ma dedykowany<br />
układ świetlny zoptymalizowany<br />
do oświetlenia magazynów wysokiego<br />
składowania do wysokości 12 m.<br />
Lena Lighting S.A. jako producent,<br />
w przeciwieństwie do importerów oraz<br />
dystrybutorów, jest w stanie wykonać<br />
zindywidualizowane wersje pod fakultatywne<br />
wymagania klienta. Produkcja<br />
w kraju oraz bliskość działu badawczo-<br />
-rozwojowego pozwalają na zapewnienie<br />
profesjonalnej obsługi i wsparcia nawet<br />
najbardziej wymagających inwestycji.<br />
68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Studium przypadku<br />
Projekt oświetlenia hali produkcyjnej 19 000 m 2<br />
z zastosowaniem oświetlenia w dwóch wariantach<br />
Analizując powyższe dane, można stwierdzić,<br />
że zastosowanie opraw CODAR RS<br />
LED EVO 60W do oświetlenia hali produkcyjnej<br />
o powierzchni 19 000 m 2 przyniesie<br />
wielorakie korzyści w porównaniu do tradycyjnych<br />
opraw IP65 2x58W:<br />
• zmniejszenie kosztów inwestycji dzięki<br />
zamontowaniu o 35% mniejszej liczby<br />
opraw;<br />
• zmniejszenie całkowitego zużycia energii<br />
na 1 m 2 o 66%.<br />
Wyjątkowo korzystne wartości parametrów<br />
CODAR RS LED EVO powodują, że pomimo<br />
wyższej ceny zakupu – w porównaniu<br />
z wersją świetlówkową – zwrot kosztu inwestycji<br />
nastąpi po niecałych sześciu miesiącach.<br />
Powyższa analiza zakłada pracę opraw 24h/dobę 365 dni w roku.<br />
www.lenalighting.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong><br />
69
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oprawy rastrowe<br />
zdają egzamin<br />
Kluczowe dla prawidłowego działania oprawy rastrowej jest konstrukcja rastrów oraz<br />
odbłyśników. Liczy się każdy szczegół: przemyślana kombinacja form i materiałów pozwoli<br />
na stworzenie układu, który idealnie spełni potrzeby oświetleniowe pomieszczenia.<br />
Fot.: LUG<br />
Fot. 1.<br />
Kluczową kwestią dla skutecznego oświetlenia pomieszczenia jest dokładne zaplanowanie systemu<br />
Potoczne określenie „rastry” stosuje<br />
się na całą gamę opraw skonstruowanych<br />
z wykorzystaniem specyficznych<br />
układów optycznych.<br />
W technicznym rozumieniu rastry<br />
to specjalne osłony źródeł światła,<br />
poprzeczki zasłaniające widok świetlówek<br />
przy kierunkach obserwacji<br />
zbliżonych do osi wzdłużnej źródła<br />
światła, najczęściej współpracujące<br />
z układem odbłyśników. Dzięki swojej<br />
budowie i właściwościom pomagają<br />
osiągnąć optymalne parametry<br />
oświetleniowe we wnętrzu – umożliwiają<br />
równomierne oświetlenie pomieszczenia<br />
przy jednoczesnym wyeliminowaniu przykrych<br />
dla użytkowników efektów wynikających<br />
ze zjawiska odbicia i załamania światła.<br />
Do olśnienia dochodzi przede wszystkim<br />
wskutek niewłaściwej, czyli za wysokiej<br />
luminancji źródeł światła, oraz jaskrawych<br />
odbić, przy danym kącie obserwacji. Eliminacja<br />
zjawiska jest konieczna zwłaszcza<br />
w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy<br />
lub nauki, jak wnętrza biurowe, klasy,<br />
sale wykładowe, seminaryjne i konferencyjne,<br />
zwłaszcza w przypadku pracy przy<br />
ekranie komputera – powoduje ono bowiem<br />
dyskomfort, spadek koncentracji oraz samopoczucia.<br />
Rastrowe, czyli jakie?<br />
Rastry grupujemy z uwagi na kształt, wykończenie<br />
oprawy, cechy rozsyłu świata<br />
oraz materiał, z jakiego zostały wykonane.<br />
Producenci oferują przede wszystkim rastry<br />
proste i paraboliczne, o formie okręgu,<br />
elipsy lub kombinacji kilku krzywizn – poszczególne<br />
kształty pozwalają na kontrolę<br />
70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: LUG<br />
Fot.: TRILUX<br />
Fot.: TRILUX<br />
Fot. 2. Producenci oferują przede wszystkim<br />
rastry proste i paraboliczne,<br />
o formie okręgu, elipsy lub kombinacji<br />
kilku krzywizn<br />
Fot. 3. Obecnie wiele modeli opraw rastrowych<br />
pozwala na zastosowanie<br />
inteligentnych systemów sterowania<br />
światłem<br />
Fot. 4.<br />
Nowoczesne oprawy rastrowe<br />
zaskakują eleganckim designem<br />
sposobu rozsyłu promieniowania oraz uzyskanie<br />
innego efektu. Np. rastry paraboliczne<br />
umożliwiają odbijanie światła na wyjściu<br />
z ogniska paraboli oraz tworzenie równoległych<br />
wiązek światła. Jeśli chodzi o wykończenie,<br />
wyróżniamy rastry błyszczące, matowe<br />
oraz malowane. Produkuje się je przede<br />
wszystkim z aluminium i poliwęglanu. Oprawy<br />
rastrowe mogą być wyposażone w płyty<br />
opalowe lub pryzmatyczne, które powodują<br />
osiągnięcie pożądanego efektu świetlnego<br />
(np. rozproszenie światła).<br />
Z odbłyśnikiem?<br />
W niektórych oprawach raster pełni jednocześnie<br />
funkcję ochrony przed olśnieniem,<br />
jak i przejmuje rolę odbłyśnika. W innych<br />
stosuje się oddzielne odbłyśniki, które odpowiadają<br />
m.in. za uzyskanie „miękkiego<br />
światła”. Odbłyśniki zmieniają przestrzenny<br />
rozkład strumienia świetlnego – ukierunkowują<br />
promieniowanie w dane miejsce; niektóre<br />
elementy mogą obracać się pod kątem<br />
nawet 180°, umożliwiając skierowanie strumienia<br />
światła w górę, dół lub obu kierunkach<br />
jednocześnie.<br />
Podstawowe układy to te, w których światło<br />
dostarczane jest w dane miejsce za pomocą<br />
prostego odbłyśnika z matowego materiału<br />
zastosowanego przy źródle światła. Pamiętajmy<br />
jednak, że takie rozwiązanie nie pozwoli<br />
nam na uniknięcie większego zużycia<br />
energii, prawdopodobnie nie uda się również<br />
wyeliminować zjawiska olśnienia. Aby<br />
maksymalnie kontrolować kierunki rozsyłu<br />
promieniowania, warto zastosować kombinację<br />
rastrów oraz odbłyśników o specjalnej<br />
konstrukcji.<br />
Kluczowa jest tu konstrukcja odbłyśnika.<br />
Należy zastosować taki, który pozwoli<br />
na uzyskanie jak najlepszych parametrów<br />
oświetleniowych. W oprawach oświetlenia<br />
biurowego, czyli takich, w których mierzymy<br />
się z problemem odbicia światła<br />
od monitorów, stosuje się m.in. odbłyśniki<br />
podwójnie paraboliczne, zapewniające odpowiednie<br />
oświetlenie miejsc pracy z komputerem<br />
oraz zgodne z wymaganiami normy<br />
PN-EN 12464:2012. Z kolei odbłyśniki półparaboliczne<br />
z ryflowanymi poprzecznikami<br />
pozwalają na uzyskanie wąskiego i symetrycznego<br />
rozsyłu światła, w kształcie litery<br />
V zaś – na trapezowy kształt krzywej rozsyłu.<br />
Kolejną istotną kwestią jest położenie źródeł<br />
światła w odbłyśniku – powinien zajmować<br />
jak największą powierzchnię święcącą<br />
źródeł światła. Nieprawidłowe umiejscowienie<br />
może sprawić, że powierzchnia odbijająca<br />
nie zostanie w pełni wykorzystana<br />
bądź pojawią się odbicia wewnętrzne odpowiedzialne<br />
za straty energii.<br />
Zarówno rastry, jak i odbłyśniki wykonuje<br />
się m.in. z samogasnącego, stabilizowanego<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Oprawy rastrowe:<br />
szczególnie w oświetleniu biurowym<br />
Krzysztof Rajecki<br />
projektant oświetlenia<br />
TRILUX Polska<br />
Świetlówkowe oprawy oświetleniowe<br />
z układem optycznym<br />
wykorzystującym strukturę rastrową<br />
były swego czasu najpopularniejszym<br />
rozwiązaniem stosowanym<br />
w biurach. Choć dziś<br />
coraz częściej wykorzystuje się oprawy LED z równomiernie<br />
świecącym mikropryzmatycznym systemem CDP, istnieją<br />
sytuacje w których zastosowanie rastrów ma uzasadnienie.<br />
Świetlówkowe oprawy rastrowe są dość często wbudowywane<br />
w podwieszane sufity obiektów biurowych, w których inwestorom<br />
zależy na zminimalizowaniu kosztów oddania budynku<br />
do użytku. Choć długoterminowo dużo bardziej opłacalne jest<br />
oświetlenie LED, początkowe nakłady na nie są zauważalnie<br />
wyższe. Zastosowanie starszej technologii może być kuszące<br />
w przypadku wynajmowanych nieruchomości komercyjnych,<br />
w wypadku których za energię elektryczną płacą najemcy.<br />
Koszty inwestycji są wówczas minimalizowane, a wydatki<br />
eksploatacyjne ponoszą strony trzecie.<br />
Stosując różne rodzaje rastrów, tak jak w przypadku standardowych,<br />
liniowych fluorescencyjnych źródeł światła, można<br />
modyfikować rozsył i kąt padania światła, a co za tym idzie<br />
wartość natężenia oświetlenia na danych płaszczyznach.<br />
Jako przykład użycia w typowych przestrzeniach biurowych<br />
można zastosować oprawy z rastrami parabolicznymi matowymi<br />
lub błyszczącymi, ograniczające olśnienie. Natomiast<br />
w pomieszczeniach bardziej ogólnego przeznaczenia można<br />
spotkać się również z rastrem lustrzanym i białym.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6• <strong>2015</strong><br />
71
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: TRILUX<br />
Fot.: TRILUX<br />
Fot. 5. Wiszące rastrowe oprawy liniowe zyskały nowy, odświeżony<br />
Fot. 6.<br />
wygląd, dzięki czemu idealnie wpisują się w aranżację<br />
obiektów biurowych oraz użyteczności publicznej<br />
Sale konferencyjne, wykładowe, pomieszczenia lekcyjne<br />
promieniami UV poliwęglanu, często także<br />
z wysokiej jakości aluminium z odpowiednią<br />
powłoką.<br />
Nowoczesne stateczniki<br />
W oprawie rastrowej znajdziemy również<br />
stateczniki (oraz ewentualnie zapłonniki<br />
do lamp). Stosuje się przede wszystkim<br />
stateczniki elektroniczne, które zastąpiły<br />
układy elektromagnetyczne, znacznie udoskonalając<br />
oprawy rastrowe i niwelując ich<br />
niedoskonałości. Stateczniki elektroniczne<br />
realizują funkcje zapłonu bez migotania<br />
i zabezpieczają lampy przed wpływem wahań<br />
napięcia i częstotliwości. Eliminują lub<br />
ograniczają negatywne zjawisko tętnienia<br />
światła. Nie powodują ponadto efektów<br />
akustycznych, czyli charakterystycznego<br />
dla lamp starszego typu buczenia.<br />
Świetlówki<br />
Oprawy rastrowe są przeznaczone<br />
przede wszystkim do montażu bezpośredniego<br />
na suficie (natynkowe) lub<br />
w konstrukcji sufitów podwieszanych.<br />
Współpracują przede wszystkim ze<br />
świetlówkami T5. W oświetleniu ogólnym<br />
niskich, ale przestronnych wnętrz<br />
(do 2,5-3,5 m wysokości) sprawdzają<br />
się przede liniowe źródła światła z uwagi<br />
na kształt umożliwiający efektywną<br />
„dystrybucję” promieniowania. Pozytywny<br />
trend energooszczędności, czyli<br />
dążenie do ograniczenia strat energii<br />
przekonuje nas, że dobrym wyborem<br />
będą przede wszystkim oprawy rastrowe<br />
współpracujące z LED-ami. Należy jednak<br />
zauważyć, że dana oprawa przemyślana<br />
jest jako układ współpracujący<br />
z konkretnym źródłem światła, wielu<br />
ekspertów nie zaleca wymiany świetlówek<br />
na LED-y (czyli stosowania retrofi-<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Wymiana źródła światła w oprawie rastrowej na LED-y:<br />
czy to się opłaca?<br />
Bogdan Skorupka<br />
Dyrektor Sprzedaży,<br />
Manager ds. Efektywności<br />
Energetycznej Oświetlenia,<br />
ES-SYSTEM SA<br />
www.essystem.pl<br />
Popularne na rynku liniowe retrofity<br />
LED, czyli zamienniki świetlówek<br />
liniowych wykonane w technologii<br />
LED, są ciągle jeszcze chętnie proponowane<br />
jako możliwy sposób modernizacji<br />
istniejącej instalacji oświetleniowej.<br />
Uważna analiza wad takiego<br />
rozwiązania prowadzi do konkluzji, że<br />
większość przypadków tego rodzaju<br />
modernizacji, jest możliwa jedynie z powodu niewystarczającej u inwestorów<br />
świadomości problematyki oświetleniowej.<br />
Należy zwrócić uwagę na następujące elementy:<br />
• Stosowanie zamienników LED w oprawach oświetlenia profesjonalnego,<br />
pierwotnie zaprojektowanych i zbadanych do stosowania<br />
świetlówek liniowych oznacza, że użytkownik danej<br />
instalacji oświetleniowej zezwalający na taką jej modyfikację,<br />
bierze na siebie pełną odpowiedzialność za jej dalsze funkcjonowanie.<br />
Może to mieć dotkliwe konsekwencje np. w braku<br />
realizacji kontraktów ubezpieczeniowych dla danego obiektu.<br />
• Na rynku dostępne są retrofity LED świetlówek liniowych<br />
o bardzo zróżnicowanej jakości. Często te o poprawnej<br />
konstrukcji, choćby w zakresie tylko bezpieczeństwa ich<br />
użytkowania, są na tyle drogie, że trudno uzasadnić ekonomicznie<br />
sens ich stosowania. W zbliżonych kwotach dostępne<br />
są kompletne oprawy wykorzystujące technologię<br />
LED, zaprojektowane od podstaw pod kątem jej specyficznych<br />
wymagań.<br />
• W przypadku opraw oświetleniowych, których układy optyczne<br />
zostały zaprojektowany do „obsługi” źródeł światła<br />
promieniujących w kącie 360 stopni, stosowanie liniowych<br />
retrofitów LED, zwykle świecących jedynie w półprzestrzeń<br />
dolną, w sposób istotny upośledza ich prawidłowe<br />
działanie. Jest to szczególnie istotne w przypadku opraw<br />
rastrowych, których paraboliczne zwierciadlane odbłyśniki<br />
mają za zadanie ograniczać olśnienie. Negatywne efekty<br />
są spotęgowane przez fakt dużo większej jaskrawości<br />
zamienników liniowych LED w stosunku do świetlówek<br />
liniowych.<br />
72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
tów LED), ponieważ efektem takiej „modernizacji”<br />
będzie obniżona skuteczność<br />
oświetlenia.<br />
Fot.: TRILUX<br />
Ważne właściwości<br />
Na jakie parametry należy zwrócić uwagę<br />
podczas doboru opraw rastrowych? Przede<br />
wszystkim na współczynnik odbicia,<br />
opisujący, jaka ilość promieniowania jest<br />
odbijana przez wykorzystane w oprawie<br />
materiały, jak również na rodzaj odbicia<br />
(może być kierunkowe lub rozproszone).<br />
W wielu środowiskach pracy oprawy,<br />
zwłaszcza w tych, w których priorytetem<br />
jest dobra widoczność i precyzyjne<br />
odwzorowanie kolorów, kluczowa będzie<br />
opalizacja, czyli „zabarwienie” światła<br />
odbitego. Kolejne istotne cechy oprawy<br />
to: sprawność eksploatacyjna (parametr<br />
informujący nas, jaka część światła zostaje<br />
wysyłana przez układ optyczny oprawy<br />
na zewnątrz), sprawność oświetlenia<br />
(czyli zdolność do kierowania światła<br />
w wybrane miejsce, punkt), rozsył promieniowania,<br />
a poza tym ochrona przed<br />
wpływami atmosferycznymi, przed porażeniem,<br />
szczelność, wytrzymałość mechaniczna,<br />
estetyka.<br />
Fot. 7.<br />
Fot.: TRILUX<br />
Rastry to jedne z niewielu rozwiązań, które chronią użytkowników przed nieprzyjemnym<br />
zjawiskiem olśnienia<br />
Fot. 8.<br />
Oprawy rastrowe z odbłyśnikiem parabolicznym polecane są przede wszystkim do<br />
pomieszczeń przeznaczonych do pracy z ekranem komputera<br />
W systemie<br />
Obecnie wiele modeli opraw rastrowych<br />
pozwala na zastosowanie inteligentnych<br />
systemów sterowania światłem. Umożliwia<br />
to m.in. regulację natężenia światła sztucznego<br />
względem dziennego oraz według<br />
własnych preferencji. Interesujące są przede<br />
wszystkim tzw. rozwiązania ergonomiczne,<br />
„aktywne biologicznie”, czyli systemy,<br />
w których oświetlenie symuluje naturalny<br />
rytm biologiczny, pozwalając pracownikom<br />
na wydajną pracę oraz dobre samopoczucie.<br />
Dodatkowo mogą one współpracować z inteligentnym<br />
układem sterowania żaluzjami.<br />
Kluczową kwestią dla skutecznego oświetlenia<br />
pomieszczenia jest dokładne zaplanowanie<br />
systemu. Z uwagą należy wybrać<br />
miejsce montażu opraw, jak również ich<br />
rodzaj i parametry, swoje decyzje uzależniając<br />
przede wszystkim od wysokości pomieszczenia,<br />
orientacyjnej odległości opraw<br />
od płaszczyzny roboczej, poszczególnych<br />
elementów wyposażenia wnętrza, jak również<br />
preferencji inwestora. Każdy projekt<br />
powinien być szyty na miarę, zarówno<br />
jeśli chodzi o specyfikę rozwiązań, jak i ich<br />
parametry.<br />
Iwona Bortniczuk<br />
Na podstawie materiałów: Trilux, Osram,<br />
Philips Lighting Poland<br />
Fot.: KANLUX<br />
Fot. 9.<br />
Stosowanie LED-owych źródeł światła to dość kontrowersyjny temat. Niektórzy producenci promują tego typu rozwiązania, inni<br />
odradzają<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
73
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
W obronie jakości źródeł LED<br />
W dziale Aktualności – str. 7 – piszemy o inicjatywie Związku Producentów Sprzętu<br />
Oświetleniowego „Pol-lighting”, który staje w obronie jakości źródeł LED. Poniżej<br />
rozwijamy ten temat ważny dla konsumentów, producentów, dystrybutorów, firm<br />
oświetleniowych i elektroinstalacyjnych.<br />
Fot.: PHILIPS<br />
wymagane dla lamp LED, aby stanowiły<br />
odpowiedniki tradycyjnych żarówek.<br />
Moc żarówki<br />
(W)<br />
Znamionowy strumień<br />
świetlny lampy LED (lm)<br />
15 136<br />
25 249<br />
40 470<br />
60 806<br />
75 1055<br />
100 1521<br />
150 2452<br />
200 3452<br />
Tab.nr 6 zał. II rozporządzenia nr WE244/2012<br />
W celu oceny problemu jakości LED-<br />
-owych źródeł światła – a dokładnie<br />
zgodności podawanych na opakowaniach<br />
parametrów technicznych<br />
z ich rzeczywistymi wartościami –<br />
związek zlecił firmie GfK Polonia<br />
przeprowadzenie badania lamp LED<br />
stanowiących zamienniki standardowych<br />
żarówek. Przebadano asortyment<br />
tej grupy wyrobów znajdujący<br />
się w dniu badania na półkach wybranych<br />
sklepów wielkopowierzchniowych<br />
w Warszawie.<br />
Żarówka 60 W<br />
to 806 lumenów dla LED<br />
Badanie polegało na porównaniu<br />
wartości strumienia świetlnego lampy<br />
LED podanego w specyfikacji technicznej<br />
z wartością strumienia, jaka<br />
jest wymagana przepisami rozporządzenia<br />
nr WE244/2009 do oznaczenia<br />
lampy LED jako zamiennika tradycyjnej żarówki.<br />
Analiza ilościowa uzyskanych wyników<br />
pokazała, że 20% z przebadanych lamp<br />
miało oznaczenia wprowadzające klientów<br />
w błąd. Zakup co piątej lampy objętej badaniem<br />
wiązał się z tym, że konsumenci<br />
otrzymywali „mniej światła”, niż oczekiwali<br />
kierując się informacją na opakowaniu<br />
dotyczącą zamienności lampy LED z tradycyjną<br />
żarówką.<br />
– Jeśli np. kupujemy w sklepie 30 dkg<br />
produktu, to oczekujemy, że tyle właśnie<br />
go dostaniemy. Analogicznie, jeśli konsument<br />
kupuje lampę LED, która miałaby<br />
emitować taką ilość światła jak, żarówka<br />
o mocy elektrycznej 60 W, to powinien<br />
otrzymać produkt dostarczający 806 lm,<br />
a nie mniej – przyznaje Narcyza Barczak-<br />
-Araszkiewicz, dyrektor generalny związku<br />
Pol-lighting.<br />
W poniższej tabeli przedstawiamy minimalne<br />
wartości strumienia świetlnego, jakie są<br />
Rzetelność marki<br />
GfK Polonia sprawdziła badany asortyment<br />
we wszystkich markach znajdujących się<br />
w dniu badania na półkach sklepów uczestniczących<br />
w badaniu. Łącznie przebadano<br />
lampy trzynastu różnych marek, w tym<br />
marek producentów będących członkami<br />
Związku Pol-lighting. Wyniki kontroli<br />
pokazały, że oznaczenia wprowadzające<br />
w błąd dotyczyły nielicznych marek, za to<br />
powszechnie obecnych na półkach prawie<br />
wszystkich badanych sklepów. Konsument<br />
powinien mieć prawo wyboru wyrobów<br />
różnych producentów pod warunkiem,<br />
że wszyscy oni stosują się do wymagań<br />
określonych w przepisach i normach technicznych.<br />
Spełnienie tych przepisów stanowi<br />
gwarancję, że konsument otrzyma towar<br />
bezpieczny i określonej jakości – dodaje<br />
Narcyza Barczak-Araszkiewicz<br />
Edukacja konsumentów<br />
Praktyka, polegająca na sprzedaży konsumentom<br />
produktów niespełniających wymagań<br />
określonych w przepisach prawa szkodzi<br />
wszystkim podmiotom, od produkcji do zakupu.<br />
Związek Pol-Lighting planuje przeprowadzenie<br />
kampanii, której celem będzie<br />
edukacja konsumentów w zakresie kryteriów<br />
74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
wybierania „dobrego światła”. – Pierwszym<br />
i najważniejszym selekcjonerem są konsumenci,<br />
do nich kierujemy hasło kampanii<br />
„Dobre światło – wiem, wybieram świadomie”.<br />
Naszym celem jest dostarczenie konsumentom<br />
wiedzy, o wymaganiach, które muszą<br />
być spełnione przez produkty oświetleniowe<br />
oraz o tym, co mogą zrobić konsumenci, jeśli<br />
kupili produkt, który ich nie spełnia. Podstawowym<br />
założeniem jest jednak wykształcenie<br />
świadomości zakupu, tak by klient sprawniej<br />
poruszał się w świecie nowoczesnych technologii<br />
oświetleniowych oraz dokonywał<br />
świadomego wyboru odpowiednio do swoich<br />
potrzeb – mówi dyrektor Pollighting<br />
Fot.: OSRAM<br />
Fot.: PHILIPS<br />
LED-owy zamiennik niespełniający<br />
oczekiwań – do zwrotu<br />
Z przeprowadzonego badania wynika, kupując<br />
lampę LED możemy trafić na produkt,<br />
który nie spełni naszych oczekiwań co<br />
do ilości dostarczanego światła.<br />
Opakowania lamp LED zawierają istotne<br />
informacje, na które powinniśmy zwrócić<br />
uwagę dokonując zakupu.. Niestety niektórzy<br />
producenci lamp LED zawyżają moc zamiennej<br />
żarówki, wprowadzając tym samym konsumenta<br />
w błąd co do ilości światła generowanego<br />
przez lampę LED. Może się zdarzyć,<br />
że klient chciał kupić ilość światła, który daje<br />
żarówka 60 W, a otrzymał ilość emitowaną<br />
przez 50 W albo 40 W. Aby uniknąć rozczarowania<br />
Pol-Lighting rekomenduje, aby<br />
konsument zwracał uwagę przede wszystkim<br />
na wartość strumienia lampy LED i porównywał<br />
go z danymi z zamieszczonej tabelki.<br />
Według badania zleconego przez Pol-<br />
-Lighting przedstawione wyżej rozbieżności<br />
w wartości strumienia świetlnego dotyczą<br />
tylko niektórych marek. Jednakże powszechność<br />
ich występowania na rynku spowodowała,<br />
że w analizie ilościowej co 5-ta z przebadanych<br />
lamp nie spełniała wymagań<br />
w zakresie oznaczenia mocy zamiennej żarówki.<br />
Tę i inne niezgodności z obowiązującymi<br />
wymaganiami potwierdzają także wyniki<br />
kontroli, które były przeprowadzone przez<br />
organa nadzoru rynku, UOKiK i PIH – mówi<br />
dyrektor Narcyza Barczak-Araszkiewicz.<br />
Konsument, powinien wiedzieć, że jeśli<br />
nabył lampę LED – oznaczoną jako odpowiednik<br />
tradycyjnej żarówki o mocy 60 W,<br />
której wartość strumienia świetlnego jest<br />
mniejsza niż 806 lumenów, to jej wartość<br />
użytkowa jest niezgodna z tym, co deklaruje<br />
producent oraz stanowi wadę fizyczną w rozumieniu<br />
art. 556 Kodeksu Cywilnego.<br />
A to jest podstawą do zwrotu towaru, obniżenia<br />
ceny lub wymiany towaru na wolny<br />
od wad.<br />
Konsument, który nabył taki towar nie stoi<br />
jednak na pozycji straconej i może podjąć<br />
działania zmierzające do wyegzekwowania<br />
od dystrybutora, sprzedawcy dotrzymania<br />
warunków umowy. Korzystne z punktu widzenia<br />
konsumenta zmiany prawne w tym<br />
zakresie weszły w życie 25 grudnia 2014 r.<br />
Wspomniana nowelizacja kodeksu cywilnego<br />
wprowadziła do polskiego porządku<br />
prawnego nową definicję „wady fizycznej”<br />
rzeczy. Zgodnie z art. 556 § 1 k.c. „wada<br />
fizyczna” rzeczy rozumiana jest jako niezgodność<br />
towaru z umową. Sprzedawca,<br />
jak i wprowadzający rzecz do obrotu w zakresie<br />
swojej działalności gospodarczej, ponosi<br />
odpowiedzialność za te cechy rzeczy<br />
sprzedanej, które strony uzgodniły w umowie<br />
sprzedaży lub które rzecz ta powinna<br />
posiadać na podstawie tej umowy. Tym<br />
samym konsument, który kupił LED-owy<br />
zamiennik tradycyjnej żarówki 60 W według<br />
oznaczenia na opakowaniu, a który posiada<br />
strumień świetlny mniejszy niż 806 lm<br />
lub odpowiednio 40 W i mniejszy niż<br />
470 lm, może odstąpić od umowy, złożyć<br />
oświadczenie do sprzedawcy o obniżeniu<br />
ceny, a także żądać wymiany towaru na towar<br />
wolny od wad – mówi Michał Waloch,<br />
prawnik związku Pol-Lighting.<br />
* * *<br />
Związek Producentów Sprzętu Oświetleniowego<br />
„Pol-Lighting” to ogólnopolska<br />
organizacja producentów branży oświetleniowej,<br />
która działa w oparciu o ustawę<br />
o organizacjach pracodawców z dnia<br />
23 maja 1991r. Zrzesza wiodących producentów<br />
źródeł światła i profesjonalnego<br />
sprzętu oświetleniowego. Działa na rzecz<br />
rozwoju innowacyjności i konkurencyjności<br />
sektora oświetleniowego. Firmy członkowskie<br />
Pol-Lighting zatrudniają w Polsce<br />
ponad 7000 osób i reprezentują ponad połowę<br />
rynku źródeł i profesjonalnego sprzętu<br />
oświetleniowego.<br />
www.pollighting.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
75
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kompleksowe badania<br />
jakości zasilania i poboru energii<br />
Niska efektywność energetyczna instalacji produkcyjnych lub użytkowych (ogrzewania,<br />
oświetlenia, wentylacji) w przemyśle przekłada się na wymierne straty finansowe<br />
przedsiębiorstwa. Pierwszy krok w programie poprawy sprawności energetycznej to zebranie<br />
i analiza danych wyjściowych. Firma Fluke wprowadza właśnie na polski rynek dwa nowe<br />
przyrządy służące do tego celu – trójfazowe rejestratory energii Fluke 1736 i Fluke 1738.<br />
Fot. 1. Fluke 1736<br />
Dokładna analiza kosztów zakupu<br />
energii oraz przeprowadzenie badań<br />
i wdrożenie rozwiązań optymalizujących<br />
jej zużycie pozwalają na obniżenie<br />
kosztów operacyjnych nawet<br />
o kilkanaście procent. Pierwszym<br />
krokiem w audycie energetycznym<br />
musi być zgromadzenie danych wyjściowych.<br />
Przy czym to ich rzetelność<br />
i kompleksowość gwarantują, że końcowe<br />
rekomendacje będą poprawne i pozwolą<br />
na opracowanie i wdrożenie efektywnego<br />
programu oszczędnościowego.<br />
Debiutujące właśnie na polskim rynku<br />
trójfazowe rejestratory energii Fluke 1736<br />
i 1738 z aplikacją mobilną Fluke Connect®<br />
i oprogramowaniem komputerowym dostarczają<br />
wszelkich potrzebnych danych<br />
do podejmowania<br />
kluczowych<br />
decyzji<br />
dotyczących<br />
jakości<br />
zasilania i pobo-<br />
ru<br />
energii w czasie<br />
rzeczywistym. Dzię-<br />
ki temu uzyskuje się<br />
większą<br />
przejrzy-<br />
stość<br />
i zmniejsza<br />
niepewność pomia-<br />
rów<br />
i obliczeń, a co<br />
za tym<br />
idzie, można podejmować<br />
ć bardziej trafne decyzje,<br />
co do jakości zasilania oraz zużycia<br />
energii.<br />
Model 1736 automatycznie mierzy i rejestruje<br />
ponad 500 parametrów mający związek<br />
z jakością zasilania, aby zapewnić<br />
lepszy wgląd w dane wymagane do maksymalizowania<br />
niezawodności oraz oszczędności<br />
systemu. Zoptymalizowany interfejs<br />
użytkownika, elastyczne sondy prądowe<br />
oraz funkcja inteligentnej weryfikacji pomiarów,<br />
która pozwala zredukować błędy<br />
pomiarowe poprzez cyfrową weryfikację<br />
i korektę typowych błędów połączenia,<br />
sprawiają, że konfiguracja jest prostsza niż<br />
kiedykolwiek; wszystkie te cechy redukują<br />
również niepewność pomiarów.<br />
Aplikacja Fluke Connect zapewnia zdalny<br />
dostęp i wymianę danych, co umożliwia<br />
zachowanie bezpiecznej odległości podczas<br />
pracy i pozwala podejmować krytyczne decyzje<br />
w czasie rzeczywistym, zmniejszając zapotrzebowanie<br />
na stosowanie sprzętu zabezpieczającego<br />
i wyposażenia ochronnego oraz<br />
redukując liczbę wizyt terenowych i kontrol-<br />
76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kluczowe cechy trójfazowych rejestratorów energii Fluke 1736 i 1738:<br />
• Najważniejsze pomiary: automatyczny pomiar i rejestrowanie napięcia, prądu, mocy, harmonicznych<br />
oraz powiązanych wartości jakości zasilania.<br />
• Zgodność z oprogramowaniem Fluke Connect: przeglądanie danych lokalnie na przyrządzie lub za<br />
pomocą aplikacji mobilnej Fluke Connect oraz oprogramowania komputerowego.<br />
• Wygodne uruchamianie przyrządu: zasilanie przyrządu bezpośrednio z monitorowanego obwodu.<br />
• Najwyższa klasa bezpieczeństwa w branży: 600 V, CAT IV / 1000 V, CAT III na przyłączu zasilania i za nim.<br />
• Pomiar wszystkich trzech faz i przewodu zerowego: z czterema elastycznymi sondami prądowymi.<br />
• Wszechstronne możliwości rejestrowania: w przyrządach można zapisać oddzielnie ponad 20 zarejestrowanych<br />
sesji. Automatycznie rejestrowane są wszystkie zmierzone wartości, więc nigdy<br />
nie traci się trendów pomiarowych. Możliwy jest nawet ich przegląd w czasie sesji rejestrowania<br />
i przed pobraniem do analizy w czasie rzeczywistym.<br />
• Rejestrowanie skoków i spadków napięcia oraz prądu rozruchowego: zawiera obraz przebiegu wydarzeń<br />
oraz profil RMS o wysokiej rozdzielczości, wraz z datą, znacznikiem czasu oraz poziomem<br />
istotności, aby pomóc zidentyfikować potencjalne przyczyny problemów z jakością energii.<br />
• Jasny, kolorowy wyświetlacz dotykowy: w pełni graficzny wyświetlacz pozwala na wygodne przeprowadzanie<br />
analiz i kontroli danych w terenie.<br />
• Zoptymalizowany interfejs użytkownika: szybka, graficzna konfiguracja z podpowiedziami pozwala<br />
rejestrować właściwe dane za każdym razem, a funkcja inteligentnej weryfikacji zmniejsza niepewność<br />
odnośnie połączeń.<br />
• Kompletna konfiguracja w terenie za pomocą panelu przedniego lub aplikacji Fluke Connect: nie<br />
ma potrzeby wracania do pracowni i ponownego pobierania danych oraz konfigurowania przyrządu<br />
ani też zabierania ze sobą komputera podłączanego do tablicy rozdzielczej.<br />
• Oprogramowanie Energy Analyze Plus: możliwość pobierania i analizy wszelkich szczegółów stanu<br />
zużycia energii oraz jakości zasilania dzięki automatycznemu raportowaniu.<br />
Fot. 2. Fluke 1738<br />
nych. Pakiet apli-<br />
kacji Fluke Ener-<br />
gy Analyze Plus<br />
umożliwia także<br />
proste<br />
oznaczenie<br />
pomiarów na wykre-<br />
sie, aby ułatwić identyfikację<br />
problemów<br />
i<br />
utworzyć szczegółowy<br />
raport.<br />
Przyrząd Fluke 1738,<br />
który trafił do sprze-<br />
daży w grudniu <strong>2015</strong> r.,<br />
charakteryzuje się jeszcze<br />
bardziej zaawansowanymi funkcjami rejestrowania.<br />
Istnieje możliwość podłączenia innych<br />
przyrządów kompatybilnych z systemem Fluke<br />
Connect do rejestratora Fluke 1738, aby<br />
równocześnie rejestrować do dwóch innych<br />
parametrów pomiarowych – rejestrować można<br />
praktycznie dowolny parametr dostępny<br />
w bezprzewodowym multimetrze cyfrowym<br />
Fluke Connect.<br />
www.fluke.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
77
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Z największym wyświetlaczem w swojej klasie<br />
Firma Fluke wprowadza na polski rynek<br />
nową kamerę, TiX500, z eksperckiej serii<br />
kamer termowizyjnych. Są one przeznaczone<br />
dla najbardziej wymagających użytkowników,<br />
m.in. inżynierów, badaczy, projektantów<br />
i zaawansowanych specjalistów ds.<br />
termografii. Zznajdują zastosowanie w obszarach<br />
takich jak: badania i rozwój, kontrola<br />
jakości i konserwacja prognostyczna<br />
w sektorach o wysokich wymaganiach, np.:<br />
przemyśle, elektroenergetyce i instalatorwstwie<br />
elektrycznym.<br />
Zapewniają najwyższą jakość wyświetlanego<br />
obrazu i rejestrują materiał o wyjątkowej<br />
szczegółowości. Są wyposażone w obiektyw<br />
przegubowy, o kącie widzenia 180°<br />
oraz jedyny w swojej klasie, czuły ekran<br />
dotykowy LCD o przekątnej 5,7 cala*, dzięki<br />
czemu ułatwiają szybkie diagnozowanie<br />
problemów w terenie.<br />
Wszystkie modele współpracują z systemem<br />
Fluke Connect, umożliwiającym<br />
łączność bezprzewodową ze smartfonami,<br />
przechowywanie danych w chmurze oraz<br />
współpracę całego zespołu techników bez<br />
względu na dzielące ich odległości. Kamery<br />
termowizyjne Fluke z serii eksperckiej kierowane<br />
są<br />
Tryb SuperResolution zwiększa rozdzielczość<br />
czterokrotnie do wartości 640 x 480<br />
(307 200 pikseli) względem standardowej<br />
rozdzielczości 320 x 240 (76 800 pikseli)<br />
i zapewnia rejestrowanie szczegółów, które<br />
do tej pory nie były możliwe do uchwycenia.<br />
Przyrząd z opcjonalnym teleobiektywem<br />
lub obiektywem szerokokątnym zwiększa<br />
wszechstronność zastosowań.<br />
Nieostre obrazy mogą skutkować niedokładnymi<br />
pomiarami temperatur, o różnicy<br />
rzędu 20°C i uniemożliwić zdiagnozowanie<br />
potencjalnych problemów. Nowe kamery<br />
Fluke, wyposażone w technologię Laser-<br />
Sharp® Auto Focus, zapewniają doskonale<br />
wyostrzone obrazy; obsługują wbudowany<br />
laserowy dalmierz, który precyzyjnie określa,<br />
oblicza i wyświetla odległość od celu.<br />
www.fluke.com.pl<br />
vector.outdoor<br />
Rozdzielnice IP65 odporne na UV<br />
Natynkowe rozdzielnice z tworzywa sztucznego serii vector.outdoor<br />
przeznaczone są do instalacji znajdujących się w halach przemysłowych,<br />
garażach, myjniach samochodowych i piwnicach. Dzięki<br />
zastosowaniu materiałów odpornych na działanie promieniowania<br />
UV, można stosować je także do zabudowy zewnętrznej, bez konieczności<br />
stosowania dodatkowych zadaszeń.<br />
Rozdzielnice mają drzwi frontowe z uszczelką z pianki poliuretanowej.<br />
Dostępne są w dwóch wariantach: z przetłoczeniami do dławnic<br />
kablowych lub bez przetłoczeń.<br />
Poziom wytrzymałości dielektrycznej rozdzielnic pozwala na ich<br />
pracę przy napięciu roboczym 1 kV (stałym lub przemiennym),<br />
co z kolei umożliwia ich zastosowanie w instalacjach fotowoltaicznych.<br />
Opcjonalnie zalecane jest wyposażenie rozdzielnic w dławnice kablowe<br />
wentylowane, które zapobiegają zjawisku kondensacji pary<br />
wodnej wewnątrz rozdzielnicy. Dodatkowo dostępne są uchwyty<br />
dopasowane do montażu na słupach.<br />
Wysoka jakość zastosowanych podzespołów i części sprawia,<br />
że rozdzielnice vector.outdoor stosowane mogą być w trudnych<br />
zewnętrznych warunkach pracy, przy zachowaniu długoletniej odporności<br />
na pył, wodę, promieniowanie UV oraz uszkodzenia mechaniczne.<br />
www.hager.pl<br />
78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Drony + kamery termowizyjne FLIR<br />
W ostatnim czasie rynek dronów komercyjnych<br />
rozrasta się w gwałtownym tempie,<br />
a wraz z nim rośnie zapotrzebowanie<br />
na kamery termowizyjne, które będą wykorzystywane<br />
w małych bezzałogowych<br />
statkach powietrznych. FLIR Vue to<br />
właśnie odpowiedź firmy FLIR Systems<br />
na oczekiwania użytkowników dronów.<br />
Kamery te, jako niewielkie i lekkie urządzenia,<br />
mające masę zaledwie 72 g, nieznacznie<br />
wpływają na wagę i czas lotu<br />
drona. Dzięki wykorzystaniu standardowego<br />
interfejsu typu power-in/video-out<br />
z mini USB oraz zastosowaniu kabli,<br />
które są kompatybilne z większością<br />
standardowych złączy zasilania i wideo,<br />
instalacja kamery jest szybka i prosta.<br />
Dodatkowo FLIR Vue może być także<br />
używany z najpopularniejszymi transmiterami<br />
wideo i OSD.<br />
Ze względu na swoją specyfikę bezzałogowe<br />
statki powietrzne mogą dostać się<br />
do miejsc, do których nie są w stanie dotrzeć<br />
maszyny pełnowymiarowe. Sprawia<br />
to, że w połączeniu z termowizją ich wykorzystanie<br />
jest praktycznie nieograniczone.<br />
Technologię obrazowania termowizyjnego<br />
wykonywanego z powietrza<br />
można m.in. wykorzystać<br />
do realizacji następujących działań:<br />
poszukiwawczych i ratowniczych,<br />
kontroli stacji zasilających, zapewnienia<br />
bezpieczeństwa infrastrukturze<br />
o znaczeniu strategicznym,<br />
kontroli rurociągów i przewodów<br />
elektrycznych, działań związanych<br />
z reagowaniem kryzysowym, monitorowania<br />
żywego inwentarza oraz<br />
w rolnictwie.<br />
FLIR Vue to najlepsze w swojej<br />
klasie kamery termowizyjne oparte<br />
na technologii „Plug&Play”, które<br />
obecnie dostępne są już za niespełna<br />
1,5 tys. euro za kamerę o rozdzielczości<br />
336×256 oraz ok. dwukrotnie<br />
więcej za urządzenie o rozdzielczości<br />
640×480.<br />
www.linc.pl i www.flir-termowizja.pl<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
79
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Profesjonalne wyposażenie elektromontera<br />
w narzędzia z Energotytanu<br />
ARTYKUŁ PROMOCYJNY<br />
Firma ENERGOTYTAN wprowadziła do sprzedaży pełen system narzędzi mechanicznych i hydraulicznych,<br />
w które oprócz wiedzy i doświadczenia powinien być wyposażony każdy elektromonter.<br />
Pełną rodzinę tych produktów tworzą zaciskarki i nożyce ręczne, praski hydrauliczne i akumulatorowe,<br />
rozwijaki do przewodów, ściągacze izolacji, narzędzia izolowane, włókna szklane do<br />
przeciągania kabli, otwornice do dławików oraz agregaty prądotwórcze. Różnorodność asortymentu<br />
pozwala dobrać narzędzie do indywidualnych rozwiązań i potrzeb. Poniżej przedstawiamy przykładowe<br />
zestawienie najpopularniejszych narzędzi z poszczególnych grup.<br />
Fot. 1. Praska akumulatorowa Fot. 2. Praska hydrauliczna<br />
Fot. 3.<br />
CrimpMax10<br />
10-400<br />
Praska mechaniczna<br />
PM-60-CK<br />
Do podstawowego wyposażenia warsztatu<br />
każdego nowoczesnego elektromontera<br />
należą praski i zaciskarki<br />
z napędem akumulatorowym (rys. 1),<br />
hydraulicznym (rys. 2) i mechanicznym<br />
(rys. 3) służące do zakańczania<br />
przewodów oraz ich łączenia<br />
w rozdzielniach, przyłączach, czy też<br />
puszkach instalacyjnych. Energotytan<br />
oferuje całą gamę tego typu narzędzi<br />
od najprostszych zaciskarek i prasek<br />
mechanicznych (rys. 4) służących<br />
do zaprasowywania wszystkich rodzajów<br />
tulejek, końcówek i złączek izolowanych,<br />
nieizolowanych oraz złącz<br />
BNC, do bardziej skomplikowanych<br />
i wygodniejszych w użyciu prasek<br />
hydraulicznych oraz elektrohydraulicznych,<br />
wykorzystywanych zwykle<br />
przy większych przekrojach kabli<br />
i konieczności wykonania dużej<br />
liczby zaprasowań w krótkim czasie.<br />
W przeciwieństwie do prasek hydraulicznych,<br />
w których wytwarzanie ciśnienia<br />
i zaprasowywanie dokonuje się<br />
poprzez pompowanie ruchomą dźwignią,<br />
urządzenia akumulatorowe z racji swojej<br />
ergonomii mogą być obsługiwane jedną ręką,<br />
co zapewnia operatorowi duży komfort pracy.<br />
Do tej grupy urządzeń należą także głowice<br />
hydrauliczne (rys. 5), których atutem<br />
jest stosunkowo niewielka waga i wymiary,<br />
co daje możliwość manewrowania i pracy<br />
nawet w bardzo wąskich przestrzeniach,<br />
przy zachowaniu dużej siły nacisku. Do napędu<br />
głowic wykorzystać można oferowane<br />
przez nas pompy akumulatorowe (rys. 6),<br />
elektrohydrauliczne, hydrauliczne, pneumatyczno-hydrauliczne<br />
oraz spalinowe<br />
agregaty hydrauliczne.<br />
Fot. 4. Fot. 5. Fot. 6.<br />
Zaciskarka do tulejek Głowica hydrauliczna 10-630 Pompa akumulatorowa AP200<br />
80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 7.<br />
Nożyce akumulatorowe Cutmax11<br />
Fot. 8. Nożyce hydrauliczne SH85-BR Fot. 9.<br />
Nożyce zapadkowe otwarte<br />
Kolejną grupę urządzeń Energotytanu, stanowią<br />
akumulatorowe (rys. 7), hydrauliczne<br />
(rys. 8) i mechaniczne narzędzia<br />
tnące, w jej skład wchodzą m.in.: nożyce<br />
z mechanizmem zapadkowym (rys. 9),<br />
głowice tnące, a także urządzenia hydrauliczne<br />
do bezpiecznego cięcia kabli – zapewniające<br />
ochronę operatora w przypadku<br />
omyłkowego cięcia przewodu mogącego<br />
być pod napięciem do 30 kV o maksymalnej<br />
średnicy 120 mm.<br />
Trzecia grupa naszych narzędzi służy do<br />
wycinania otworów (rys. 10) w blachach<br />
rozdzielnic, pulpitów, obudowach urządzeń<br />
służących do mocowania dławnic,<br />
przycisków sterowniczych, lampek sygnalizacyjnych,<br />
manipulatorów lub przyrządów<br />
pomiarowych itp. Wycinaki firmy Energotytan<br />
służą do wycinania otworów okrągłych,<br />
kwadratowych, prostokątnych oraz<br />
specjalnych w blachach stalowych St37<br />
do grubości 3 mm oraz w stali szlachetnej<br />
VA do grubości 2 mm. W zależności od modelu<br />
stempla i matrycy odpad technologiczny<br />
jest rozcinany na dwie lub trzy części, co<br />
znacznie ułatwia i przyśpiesza jego usuwanie<br />
w matrycy podczas pracy. Standardowo<br />
wycinaki podzielone są na zestawy walizkowe<br />
ze względu na rozmiary otworów i rodzaj<br />
otworowanej stali. Bardzo przydatnym<br />
i zwiększającym wydajność rozwiązaniem<br />
podczas otworowania jest dodatkowy napęd<br />
hydrauliczny lub akumulatorowy, który<br />
zastępuje ułożyskowaną śrubę pociągową.<br />
Oferujemy także pojedyncze hydrauliczne<br />
głowice wycinające, kompatybilne<br />
z wszystkimi pompami nożnymi, ręcznymi<br />
i elektrycznymi firmy Energotytan.<br />
Wychodząc naprzeciw potrzebom elektromonterów<br />
z sektora energetycznego<br />
i telekomunikacyjnego, wprowadzono linię<br />
produktów służących optymalizacji pracy<br />
z przewodami i kablami. W jej skład wchodzą<br />
obrotowe stojaki do odwijania kabli<br />
i peszli z krążków (rys. 11) o solidnej kompaktowej<br />
konstrukcji szczególnie przydatne<br />
do pracy z ciężkimi i nieporęcznymi krążkami<br />
kablowymi. Przy korzystaniu z ciężkich<br />
bębnów kablowych bardzo przydatne<br />
okazują się nasze podnośniki hydrauliczne<br />
(rys. 12), za pomocą których z łatwością<br />
podniesiemy bębny o wadze do 10 T. Każdy<br />
z podnośników wyposażony jest dodatkowo<br />
w niezależne kółka transportowe, które<br />
ułatwiają dostarczenie urządzenia na plac<br />
budowy, oraz pozwalają na samodzielne<br />
przygotowanie miejsca pracy i podniesienie<br />
bębna przez jednego operatora.<br />
Szczegółowy opis wszystkich przedstawionych<br />
i naszych pozostałych urządzeń można<br />
znaleźć na stronie www.energotytan.com<br />
Adrian Zając<br />
www.energotytan.pl<br />
Fot. 10. Wycinak akumulatorowy E-20014 Fot. 11. Rozwijak do kabli i peszli E-90220<br />
Fot. 12.<br />
Podnośnik do bębnów kablowych<br />
Jumbo<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong><br />
81
POZYTYWNE WIBRACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Mam nadzieję, że i mnie<br />
wpadnie 500 zł na drugie<br />
maleństwo.<br />
Fot. bythewayphoto.blog.com<br />
•••• • •••<br />
• •<br />
Po latach spotykają się koleżanki ze szkoły<br />
podstawowej.<br />
– Cześć Baśka, co tam u ciebie?<br />
– Cześć Anka, nie najlepiej, ale chociaż dzieciaki<br />
dobrze się w życiu ustawiły. Córka jest fryzjerką,<br />
ma swój salon, syn elektryk też założył firmę.<br />
– No to nie najgorzej. Ale mój Sławek to dopiero<br />
superfuchę złapał. Ma pod sobą tysiące osób!<br />
– Nie mów!<br />
– Kosi trawę i grabi liście na cmentarzu!<br />
•••<br />
– Jak nazywa się zjawisko farbowania włosów<br />
blondynki na ciemny kolor?<br />
– Sztuczna Inteligencja (AI).<br />
•••<br />
– Chcę rozmawiać z dyrektorem!<br />
– Dyrektora nie ma.<br />
– Przecież przed chwilą widziałem go w oknie?<br />
– Dyrektor też pana widział.<br />
W Irlandii przewodnik po urwistych klifach<br />
objaśnia:<br />
– Te rozpadliny w skałach wrzynające się w ląd<br />
powstały dzięki Szkotom. Jeden z nich<br />
zgubił pensa i powiedział o tym reszcie<br />
wycieczki.<br />
•••<br />
– Mamo, jak to się dzieje, że jak pstrykniemy,<br />
to w czajniku podgrzewa się i gotuje się woda?<br />
– Widzisz synku jesteśmy połączeni z elektrownią<br />
kablami i przewodami.<br />
– A jak pogłaszczemy czajnik albo szarpniemy<br />
za przewód, to panowie w elektrowni to poczują?<br />
•••<br />
Już po północy lokatorzy w bloku mieszkalnym<br />
dobijają się do drzwi sąsiada:<br />
– Niechże pan wreszcie przestanie grać na tej<br />
cholernej perkusji, bo zwariujemy!<br />
– Za późno. Przestałem grać pół godziny temu!<br />
82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 6 • <strong>2015</strong>
Change language