Mój żłobek, moje przedszkole (04) 4/2015

Praktyczny poradnik 

dla właścicieli i zarządców 

prywatnych placówek 

opieki nad dzieckiem 

w wieku 0-6 lat 

BEZPŁATNY 

DWUMIESIĘCZNIK 

wydanie 

4/2015 

żłobek • przedszkole • klub malucha • opiekunowie dzienni 

temat numeru: 

Pierwszy dzień 

w przedszkolu 

© www.shutterstock.com 

Umowa cateringowa. 

Jak ją napisać? 

Dlaczego warto 

czytać dzieciom? 

Przegląd wydawnictw 

I 

mój

Dział NADTYTUŁ 

Wydawca: 

Fundacja Do Celu 

ul. Broniewskiego 91/5 

01-876 Warszawa 

Wiceprezes Fundacji/Dyrektor handlowy: 

Konrad Malczewski 

tel.: 732 732 190 

e-mail: konrad@fundacjadocelu.pl 


Adres redakcji: 

ul. Broniewskiego 91/5 

01-876 Warszawa 

e-mail: redakcja@mzmp.pl 

Prezes Fundacji/Redaktor naczelna: 

Agnieszka Flisińska-Karwowska 

tel.: 600 939 329 

e-mail: agnieszka@fundacjadocelu.pl 

Key Account Manager: 

Mariusz Ćwirta 

tel.: 728 950 227 

e-mail: mariusz@fundacjadocelu.pl 

Key Account Manager: 

Paweł Dobrowolski 

tel.: 732 932 190 

e-mail: pawel@fundacjadocelu.pl 

Prenumerata: prenumerata@mzmp.pl 

Skład: www.mykgraf.pl 

Druk: Zakłady Graficzne Taurus 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść zamieszczonych reklam. 

Drodzy Państwo, 

Pierwszy dzień w przedszkolu i żłobku to wyjątkowe wydarzenie 

nie tylko dla dziecka i jego rodziców. To również ważny i bardzo 

trudny dzień dla nas – opiekunów oraz wychowawców. 

Stres maluchów, które rozpoczynają edukację z dala od mamy 

i taty, dotyka również nas. Dlatego przygotowujemy się bardzo 

starannie na rozpoczęcie roku szkolnego, szykując placówkę, 

wymyślając ciekawe zajęcia dla naszych podopiecznych czy 

organizując dla nich dni adaptacyjne. Większość z nas te 

ostatnie ma już za sobą, przed nami jednak nadal pierwsze 

dni i tygodnie wzajemnego poznawania się. Nie będzie łatwo, 

bo wrzesień w przedszkolu zawsze jest trudny, ale pomożemy 

wam przez niego przejść. Podpowiemy, jak ułatwić dziecku 

rozstanie z rodzicami i jak przygotować rodziców do rozstania 

z dzieckiem. Przypomnimy, jak zorganizować pierwsze zajęcia 

i zabawy, by malec poczuł się w naszej placówce jak w domu. 

A ponadto, nie zapominamy o zasadach rządzących polską 

edukacją. Od września wchodzą w życie nowe przepisy 

dotyczące bezpieczeństwa żywienia dzieci oraz nauki języka 

angielskiego w przedszkolach. Przeczytajcie o nich i dowiedzcie 

się, jak przygotować się do zmian. Sięgnijcie również do 

tekstów, które pomogą wam zaplanować atrakcje dla dzieci 

na nowy rok szkolny. W czwartym numerze magazynu „Mój 

żłobek, moje przedszkole” piszemy o ofertach zajęć sportowych 

dla placówek edukacyjnych oraz o tym, czy warto zabierać 

dzieci do kina i teatru. Polecamy również przegląd najnowszych 

książek dla najmłodszych, które warto mieć w przedszkolnej 

biblioteczce. 

Zapraszamy do czytania! 

Agnieszka Flisińska-Karwowska 

W NUMERZE: 

4 Idealna adaptacja 

8 Pierwszy dzień w przedszkolu 

10 Pomóż mi, mamo! 

12 Z mamą czy bez niej? 

14 Jak się żegnać? 

16 Angielski od małego 

18 Statut – co to takiego? 

20 Piłka w grze 

22 Cena odpowiedzialności 

24 Umowa na catering 

26 Przełom w żywieniu dzieci 

28 Zaproś do kuchni edukatorów 

żywieniowych 

30 Posiłek na dzień dobry 

32 Jak rozwijać motorykę małą? 

33 Dekalog opiekuna nieśmiałka 

36 Poczytaj mi, ciociu! 

38 Kino czy teatr? 

40 Moja pierwsza wizyta w kinie 

42 Gry edukacyjne 

44 Zdrowe i odporne 

48 „Kopernik” czeka na najmłodszych! 

50 Roszczeniowi rodzice 

52 Witaj, nocniczku! 

54 Malow znaczy meble 

56 Kuchenne AGD 

58 Jak oszczędzać? 

60 Zapraszamy do stołu! 

4 

mój

Temat numeru DNI ADAPTACYJNE 

Magdalena Bodzoń, psycholog 

Idealna 

adaptacja 

Dziecko zaczyna swój rozwój 

w środowisku rodzinnym, 

czuje się w nim bezpieczne 

i kochane. Jak sprawić, by tak 

samo czuło się w pierwszych 

i następnych dniach pobytu 

w żłobku lub przedszkolu? 

Rozpoczęcie funkcjonowania 

w środowisku instytucjonalnym, 

zmienia życie dziecka. 

Jego świat nagle się odmienia, zostaje 

zaburzone poczucie bezpieczeństwa, 

często mogą pojawić się trudności. 

Niezwykle ważnym czynnikiem ułatwiającym 

dziecku wejście i przystosowanie 

się do nowej sytuacji jest 

prawidłowo przeprowadzony proces 

adaptacyjny. Warto dołożyć starań, 

aby przebiegał w sposób dobrze 

zorganizowany i był przystosowany 

do odpowiedniej grupy wiekowej. 

WPŁYW NA PRZYSZŁOŚĆ 

Badania wykazują, że sposób przystosowania 

się dziecka do pobytu 

w przedszkolu odgrywa dużą rolę 

w jego późniejszych kontaktach społecznych. 

W psychologii funkcjonuje 

przekonanie, że pierwsze społeczne 

kontakty, utrwalają się i wpływają na 

funkcjonowanie człowieka przez całe 

życie. Przejście dziecka ze środowiska 

rodzinnego do środowiska przedszkolnego, 

będzie rzutowało na charakter 

późniejszych zmian w jego życiu. Dobrze 

zorganizowany i kierowany proces 

przystosowania może stać się stymulatorem 

pozytywnych zmian rozwojowych. 

Najważniejszą sprawą jest organizacja 

adaptacji na miarę możliwości 

dziecka. Ważnym i jednym z kluczowych 

warunków, poza środowiskiem 

rodzinnym i warunkami psychofizycznymi 

dziecka, jest przygotowanie nauczyciela 

i całej placówki. 


CZAS NA POZNANIE SIĘ 

Najczęściej praktykowany program 

adaptacyjny opiera się na tym, iż jeszcze 

przed rozpoczęciem roku maluch 

wraz ze swoim rodzicem wyrusza do 

przedszkola, gdzie wraz z mamą i tatą 

6 

mój

DNI ADAPTACYJNE Temat numeru 

wspólnie uczestniczy w zajęciach, poznaje 

placówkę, swoją salę, ogród czy 

też plac zabaw, personel i inne dzieci. 

Te kilka dni, podczas których maluch 

uczestniczy w zajęciach w obecności 

rodzica pozwala mu poznać nowe 

otoczenie, poczuć się choć odrobinę 

pewniej. Jest to czas, w którym nauczyciel 

ma możliwość poznać dziecko, 

zaobserwować jego relacje rodzinne, 

sposoby radzenia sobie w różnych sytuacjach. 

Daje także okazję do rozmowy 

z rodzicem i zebrania ważnych informacji 

na temat funkcjonowania malucha. 

Dni adaptacyjne to także czas dla 

rodziców, którzy mają możliwość obserwacji 

nauczyciela, sposobów jego 

działania z dziećmi, nabrania zaufania 

do placówki. To czynnik niezwykle 

ważny w procesie przystosowywania 

się dziecka do nowego środowiska, 

gdyż emocje rodziców w naturalny sposób 

udzielają się dzieciom. 

WSZYSTKO W RĘKACH 

NAUCZYCIELA 

Proces adaptacyjny u dziecka może 

trwać nawet trzy miesiące, czasem dłużej. 

Jest to zależne od indywidualnych 

uwarunkowań każdego malucha. Stres 

towarzyszący nowej sytuacji może objawiać 

się na wiele sposobów: krzykiem, 

Warto, szczególnie 

w początkowym 

okresie pobytu malca 

w przedszkolu, 

elastycznie reagować 

na jego potrzeby, 

dopóki nie poczuje 

się w placówce 

bezpiecznie 

płaczem, niegrzecznym zachowaniem, 

apatią, a także zaburzeniami fizjologicznymi: 

bezsennością, brakiem lub 

zwiększonym apetytem, bólami brzucha, 

moczeniem się. Oczywiście istnieją 

czynniki ułatwiające dzieciom 

przetrwanie tego trudnego czasu i nieocenioną 

rolę w tym zakresie odgrywa 

nauczyciel. Jeszcze przed rozpoczęciem 

roku powinien on zadbać o wygląd sali, 

w której mają przebywać dzieci, aby 

stworzyć pomieszczenie przyjazne, ciekawe, 

o ciepłym, rodzinnym klimacie. 

Ważne jest także przygotowanie merytoryczne 

pedagoga. Konieczne jest, 

aby posiadał kompleksową wiedzę na 

temat rozwoju i potrzeb dzieci na ich 

etapie rozwoju. Nie można też zapominać 

o przygotowaniu emocjonalnym 

nauczyciela. Początkowy okres roku 

szkolnego jest czasem dużej eksploatacji. 

Opiekun musi spożytkować wielką 

ilość zasobów energii, warto więc, aby 

pracę rozpoczynał wypoczęty i przygotowany 

do czekających go trudów 

pierwszych tygodni pracy. 

CZAS OCHRONNY 

Badania wykazują, że istnieje szereg 

newralgicznych punktów dla dziecka 

w początkowym etapie funkcjonowania 

w przedszkolu. Jest to: czas jedzenia, 

leżakowania, ubierania się, korzystania 

z toalety. Są to czynności intymne, naruszające 

barierę cielesną dziecka, jego 

poczucie bezpieczeństwa i komfortu. 

Warto, szczególnie w początkowym 

okresie pobytu malca w przedszkolu, 

elastycznie reagować na jego potrzeby, 

dopóki nie poczuje się w placówce 

bezpiecznie. Wydaje się zasadnym 

rezygnacja z leżakowania czy niektórych 

zajęć na rzecz budowania poczucia 

bezpieczeństwa i po prostu bycia 

z dzieckiem. Zadaniem nauczyciela 

jest stwarzanie takich warunków, aby 

dziecko miało okazję do wyrażania 

swojej podmiotowości – najczęściej 

służy do tego aktywność własna dziecka. 

Jedna z nauczycielek tak określiła 

swoją pracę w pierwszych tygodniach 

roku: „W zeszłym roku pierwsze dni 

września spędziłam na przytulaniu, 

trzymaniu na kolanach (po kilkoro na 

raz), pocieszaniu, zagadywaniu, odwracaniu 

uwagi (u nas najlepiej sprawdza 

się akwarium, tylko rybki po wrześniu 

trzeba na dietę wysyłać, bo są nieźle 

dożywione!), wycieraniu nosów i zapłakanych 

oczek. Polecam dużo uśmiechu 

i duuuuuużo cierpliwości!”. 

POMOCE EMOCJONALNE 

Warto pamiętać, że maluchom może 

pomóc zabranie do przedszkola „kawałka 

domu”, np.: ulubionej przytulanki, 

kocyka czy poduszeczki. Jest 

to jakiś znajomy element, od którego 

dziecko może zacząć budowanie swojego 

miejsca w przedszkolu. Ciekawym 

i sprawdzonym pomysłem jest stworzenie 

w sali kącika rodzinnego, gdzie 

każdy maluch może przywiesić zdjęcie 

swojej mamy i taty. Są to proste kroki, 

które umożliwiają dzieciom połączenie 

dwóch światów. 

Program adaptacyjny nie znosi wszystkich 

trudności związanych z wchodzeniem 

dziecka w nowe środowisko, ale 

„umożliwia dzieciom poznawanie nieznanego, 

niweluje sytuacje wywołujące 

przeżycia traumatyczne, sprzyja pojawianiu 

się odruchów orientacyjnych, 

badawczych, nadaje kierunek zachowaniom 

przystosowawczym”. (M. Suświłło) 


mój 

7


Kinga Szymańska 

Pierwszy dzień 

w przedszkolu 

Wielu rodziców uważa, że pierwszy dzień w przedszkolu jest kluczowy dla dobrego 

zaaklimatyzowania się. Warto więc go tak zorganizować, by dziecko w nowym środowisku 

poczuło się bezpiecznie. 

Od pierwszego dnia bardzo dużo 

zależy. Chwilom bez mamy towarzyszy 

dziecięcy stres, często łzy, 

poczucie osamotnienia. Do tego dochodzą 

nowe zapachy, nieznane pomieszczenia, 

nowe zabawki, odmienny rytm dnia, 

a przede wszystkim nowi ludzie. Stwarzanie 

sytuacji sprzyjających pokonywaniu 

nieśmiałości i poczucia niepewności, 

poznawanie przedszkola, wychowawczyń 

i rówieśników, integrowanie grupy poprzez 

tworzenie przyjaznej atmosfery to 

cele, które warto sobie postawić, myśląc 

o organizacji pierwszego dnia. 

DOBRY POCZĄTEK 

Przedszkolny poranek najlepiej zacząć 

od wprowadzenia dzieci w dobry nastrój. 

Maluszki poczują się pewniej, jeśli 

poznają imiona kolegów i koleżanek, 

a także utrwalą sobie imię pani. Po kilku 

minutach zabaw dowolnych można 

z dziećmi przeprowadzić pierwszą 

aktywność integracyjno-zapoznawczą. 

Wspólna zabawa pomoże rozładować 

emocje i stanie się podstawą do budowania 

więzi między maluchami. Warto pamiętać, 

że integracja w grupie to bardzo 

ważny etap rozwoju społecznego i emocjonalnego. 

8 

mój


WAŻNE: 

Nastawienie dziecka w dużym 

stopniu zależy od tego, 

jak zostało ono przygotowane 

przez rodziców do rozłąki 

i bycia w nowym środowisku. 

Zwykle kluczem do sukcesu 

jest przekonanie rodziców, że 

placówka, którą wybrali, jest 

odpowiednim miejscem dla 

ich pociechy. To przekonanie 

najczęściej budowane jest na 

bazie wcześniejszych spotkań 

z dyrekcją, wychowawczyniami, 

uczestniczeniem w dniach 

adaptacyjnych. 

Dzieci siadają w kole na dywanie. 

Nauczyciel przedstawia siebie i grupową 

maskotkę (zamiast maskotki może 

być piłka). Nauczyciel podaje maskotkę 

dziecku z prawej strony i prosi, aby się 

przedstawiło. Kiedy dziecko to zrobi, 

przekazuje maskotkę koledze siedzącemu 

obok. Warto zachęcać dzieci do 

aktywnego uczestniczenia w zabawie. 

Jeśli jednak maluch odmawia udziału, 

nie należy go zmuszać, lecz dać mu czas 

na przełamanie wewnętrznych oporów 

przed udziałem w zajęciach grupowych. 

Nauczyciel wraz z dziećmi śpiewa piosenkę 

powitalną. Ta zabawa z pewnością 

pomoże wszystkim zapamiętać imiona. 

Najpierw na melodię „Panie Janie” śpiewa 

nauczyciel: „Witaj Zosiu. Witaj Zosiu. Jak 

się masz? Wszyscy Cię witamy, wszyscy 

Cię witamy, bądź wśród nas”. Piosenkę 

można śpiewać na różne sposoby i dodawać 

ustalone gesty (np. radosny gest 

powitania). 

DZIAŁAMY POZYTYWNIE 

Miłym akcentem jest obdarowanie dzieci 

małą niespodzianką, np. medalem 

w kształcie słoneczka, na którym będzie 

napisane imię dziecka. Można też wstawić 

zdjęcie malucha (wystarczy podczas 

dni adaptacyjnych zwrócić się do rodziców 

z prośbą o przesłanie mailem fotografii, 

następnie je wydrukować i przykleić 

do medalu). Na odwrocie warto 

narysować znaczek, który jest przypisany 

dziecku (taki sam powinien znajdować 

się przy jego półce i szafce w szatni). 

Medal dobrze jest zalaminować, gdyż 

to przedłuży jego żywotność. Dzieci 

mogą nosić słoneczka przez pierwszy 

tydzień – to dobry sposób na zapamiętanie 

swojego znaczka. Przypisany symbol 

przyda się w różnych przedszkolnych 

działaniach, np. do oznaczania obecności 

na specjalnej tablicy, z którą można 

zapoznać dzieci podczas zajęć popołudniowych. 

ROZMOWY O PRZEDSZKOLU 

Kiedy dzieci poczują się pewniej, można 

przeczytać im wierszyk lub opowiadanie 

na temat przedszkola. Dobór utworu 

zależy od pytań, jakie chcemy zadać 

dzieciom. Warto rozmowę wzbogacić 

ilustracjami, które przedstawiają typowe 

przedszkolne sytuacje (np. dzieci się 

bawią, jedzą posiłek, sprzątają zabawki). 

Kolejny krok zależy od tego, jak bardzo 

dynamiczna jest grupa. Jeśli dzieci są 

skupione na zadaniu, można zachęcić je 

do kolorowania obrazków. Kolorowanki 

powinny nawiązywać do opowiadania 

i ilustracji, które były wcześniej wykorzystywane. 

Z rysunków dobrze jest ułożyć 

plan dnia. Można prace przyczepić klamerkami 

do sznurka lub do specjalnie 

przygotowanego zegara na ścianie. Kiedy 

następuje przejście do kolejnego etapu 

dnia, nauczyciel, będzie przesuwać 

wskazówkę. „Wizualizacja czasu” pozwala 

dzieciom orientować się w rytmie dnia, 

co daje im poczucie przewidywalności 

tego co będzie się działo, a tym samym 

zwiększa bezpieczeństwo. 

W przypadku dzieci bardziej ruchliwych, 

kolorowanie należy poprzedzić 

kolejną zabawą integrującą, np. „Ja, Ty, 

My”. Dzieci poruszają się po sali zabaw 

do słyszanego akompaniamentu. Na 

ustalony sygnał tworzą pary i zatrzymują 

się. Następnie wskazują na siebie, mówiąc 

„Ja”, potem na kolegę, mówiąc „Ty”’, 

następnie chwytają się za ręce i razem 

krzyczą „My”. Zabawa kształtuje w dzieciach 

poczucie wspólnotowości. 

ZWIEDZAMY PRZEDSZKOLE 

Choć większość dzieci po dniach adaptacyjnych 

orientuje się w topografii przedszkola, 

warto przypomnieć maluszkom, 

gdzie znajdują się ważne pomieszczenia. 

Zwiedzanie przedszkola można rozpocząć 

od zabawy porządkowej „Gąski”. 

Dzieci swobodnie poruszają się po całej 

sali. Na sygnał ustawiają się w rzędzie za 

wskazanym dzieckiem i maszerują za nim 

„gęsiego”. Tak ustawione przechodzą do 

łazienki, sali gimnastycznej, sal zabaw 

pozostałych grup przedszkolnych, następnie 

do szatni. 

Przy sprzyjającej pogodzie zwiedzają 

także przedszkolny ogród i bawią się 

na placu zabaw. Na świeżym powietrzu 

można przeprowadzić zabawę pt. „Rzeka 

i drzewa”. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie 

grupy. Pierwsza grupa (drzewa) dostaje 

zielone szarfy lub opaski, druga grupa (rzeka) 

niebieskie. Dzieci udające drzewa stoją 

w miejscu, unoszą ręce do góry i szumią, 

natomiast dzieci udające rzekę chwytają 

się za ręce i biegną między drzewami udając 

rwącą wodę. Następuje zamiana. Zabawa 

ta dostarcza maluchom wiele radości 

i uczy zmiany ról. 

MIŁE ZAKOŃCZENIE 

Pierwszy dzień zwykle przebiega spokojnie. 

Dzieci kierowane ciekawością i potrzebą 

poznania traktują wizytę w przedszkolu 

jako atrakcję, która urozmaica 

codzienność. Nawet jeśli z czasem pojawi 

się kryzys, bardzo ważne są wrażenia 

wyniesione z pierwszego dnia pobytu. 

Są one istotne zarówno dla dziecka, jaki 

i dla jego opiekunów. Kiedy zatem rodzice 

odbierają pociechę, warto tak zorganizować 

pracę, by móc im przekazać kilka 

ciepłych słów na temat pobytu dziecka 

w placówce, np. opowiedzieć, co robiło 

(pokazać rysunki), pochwalić za samodzielność. 

Konsultacja: Alina Raplewicz, psycholog 

mój 

9


Magdalena Bodzoń, psycholog 

Pomóż mi, 

mamo! 

Pierwsze dni przedszkola to czas trudny i pełen emocji 

nie tylko dla dzieci, ale także dla rodziców. Od ich 

współpracy z placówką oraz od nastawienia do faktu, 

że ich pociecha rozpoczyna nowy etap życia zależy, 

jak przebiegną pierwsze dni adaptacyjne. 

Czy pociecha poradzi sobie w nowym 

środowisku? Czy przedszkole, 

a w szczególności nauczycielka 

będzie potrafiła zadbać o dziecko, 

zrozumieć je, zaspokoić potrzeby? Rodzice 

początkujących żłobkowiczów 

i przedszkolaków martwią się, czy ich 

dziecko będzie chciało jeść, czy nie nabierze 

złych nawyków od innych dzieci, 

czy nie będzie czuło się odrzucone. Dochodzą 

do tego natłok informacji z mediów, 

rady i opinie innych rodziców, 

własne doświadczenia z początków 

edukacji… Wszystko to sprawia, że dorośli 

sami zaniepokojeni, nieświadomie 

przekazuje swoje negatywne emocje 

dziecku. Dlatego tak ważne jest zorganizowanie 

przez placówkę spotkań 


10 

mój


informacyjnych, w których nauczyciele 

i dyrekcja będą mieli możliwość przedstawienia 

rodzicom sposobów w jakich 

przedszkole/żłobek funkcjonuje, planów 

na rok pracy z dziećmi oraz ogólnie panujących 

zasad. 

POROZMAWIAJ Z RODZICEM 

Dobrze jest, aby nauczyciel znalazł 

choć krótki czas, aby porozmawiać 

z każdym rodzicem osobiście. Pozwoli 

to na uzyskanie ważnych informacji 

o funkcjonowaniu dziecka, a jednocześnie 

pomoże rozwiać wiele wątpliwości, 

z którymi borykają się rodzice. 

Wyrozumiała i spokojna postawa nauczyciela 

jest w takiej rozmowie nieoceniona. 

Ważne jest, aby wychowaw- 

ca pamiętał, że wątpliwości rodzica 

nie są skierowane przeciw niemu i nie 

traktował tego osobiście. Kiedy matka 

czy ojciec będą wiedzieli czego się 

spodziewać i będą mieli pewność, że 

nauczycielowi zależy na dobru dziecka, 

będą mogli z większym spokojem 

przeprowadzić je przez czas adaptacji. 

KILKA WSKAZÓWEK 

Rodzic może wiele zrobić, aby ułatwić 

dziecku przebrnięcie przez trudny początek 

i warto mu to uświadomić. Dlatego 

spróbujmy udzielić rodzicom kilku rad. 

Jeszcze przed początkiem roku należy 

zadbać o jak największą samodzielność 

malucha. Kiedy mały przedszkolak potrafi 

sam umyć rączki, zdjąć czy założyć 

majteczki lub zjeść kotleta widelcem, będzie 

potrzebował mniej pomocy, a tym samym 

będzie mniej zależny od innych osób 

i dzięki temu będzie czuł się pewniej. 

W adaptacji ogromną rolę odgrywa 

poczucie bezpieczeństwa. Dobrze jest 

zapoznać dziecko nie tylko z przedszkolem, 

jego salą i nowymi „ciociami” jeszcze 

przed 1 września, ale warto wybrać się na 

spacer drogą do przedszkola, wejść na 

teren ogrodu. Wcześniejsze oswojenie 

z otoczeniem sprawi, że dziecko będzie 

się czuło bardziej „u siebie”. Także wspólne 

wybranie się na zakupy, po kapciuszki, 

piżamkę – specjalnie do przedszkola 

– przygotuje malucha na nadchodzące 

wydarzenie. 

Dla dwu-, trzylatka nieodłącznym elementem 

poczucia bezpieczeństwa jest 

przewidywalność. Szczególnie w tych 

pierwszych tygodniach należy jasno informować 

dziecko, kiedy zostanie odebrane 

z przedszkola. Warto też nie mówić „będę 

niedługo” – dla dziecka brzmi to prawie 

jak nigdy. Lepiej powiedzieć „będę po 

obiedzie” – i koniecznie dotrzymać słowa. 

Dobrze jest też rzetelnie opowiedzieć 

maluchowi o przedszkolu (dziecko musi 

wiedzieć, że w przedszkolu zostanie 

samo, że mogą tam być różne zwyczaje – 

inne niż w domu, że np. istnieje zwyczaj 

leżakowania). 

Wytłumaczenie maluchowi, do kogo 

ma się zwrócić w sytuacji np. kiedy będzie 

tęsknił do mamy, kiedy zrobi siusiu w majteczki 

sprawi, że w sytuacji dla niego trudnej 

będzie się czuł mniej zagubiony. 

Warto, aby dziecko miało ze sobą ulubioną 

przytulankę. Będzie ona pełniła 

Dobrze jest, aby 

nauczyciel znalazł 

cho krótki czas, 

aby porozmawia 

z każdym rodzicem 

osobiście. Pozwoli 

to na uzyskanie 

ważnych informacji 

o funkcjonowaniu 

dziecka, 

a jednocześnie 

pomoże rozwia 

wiele wątpliwości , 

z którymi borykają 

się rodzice 

rolę pocieszyciela i swego rodzaju „łącznika” 

z domem. 

Dobrze jest też w pierwszych tygodniach 

zminimalizować czas, w którym 

dziecko przebywa w przedszkolu. Jeśli 

tylko istnieje taka możliwość dobrze jest 

odbierać dziecko po 3-5 godzinach pobytu. 

Jeśli wykonywana praca to uniemożliwia, 

można poprosić o to dziadków 

czy podzielić się tym z zaprzyjaźnionymi 

rodzicami. Dopiero gdy dziecko poczuje 

się pewniej, stopniowo wydłużać czas 

pobytu. 

Najlepiej jest, gdy przez pierwsze 

tygodnie, a nawet miesiące maluch nie 

uczestniczy w zajęciach dodatkowych. 

W tym czasie bardzo duże znaczenie ma 

swobodna zabawa: indywidualna i grupowa. 

Właśnie w swobodnej zabawie 

dzieci najpełniej pokazują swoją inwencję, 

wrażliwość, pomysłowość; swoje 

zdolności i trudności. Mają też czas na 

poznanie sali, swojej pani i innych dzieci. 

To czas, w którym maluchy budują swoje 

poczucie bezpieczeństwa. 

Z szeroko zakrojonych badań wiadomo, 

że pozytywne wzmocnienia utrwalają 

pożądane zachowania, dlatego już od 

pierwszych dni trzeba zauważać nawet 

najmniejsze sukcesy dziecka, a ewentualne 

porażki traktować jako coś naturalnego. 

Ważne jest, aby dla dzieci przedszkole/ 

żłobek szybko stało się miejscem, gdzie 

będą się czuły bezpiecznie i do którego 

będą chciały przychodzić. Mądra współpraca 

placówki z rodzicami może bardzo 

przyspieszyć ten moment. 

mój 

11


Maria Piekart 

Z mamą 

czy bez niej? 

Zapraszać rodziców na dni adaptacyjne, czy raczej 

zostawiać ich poza progiem placówki? Doświadczenie 

dyrektorów pokazuje, że „szkoły”, jak zwykle, są dwie. 

Większość placówek niepublicznych, 

zarówno żłobków, 

jak i przedszkoli, wprowadziło 

do swojego harmonogramu pracy 

dni adaptacyjne. To okres trwający 2-3 

dni, a nieraz cały tydzień, organizowany 

jeszcze przed wakacjami lub pod koniec 

sierpnia, a niekiedy dopiero w pierwszych 

dniach roku szkolnego. Dni adaptacyjne 

przeznaczone są dla najmłodszych 

podopiecznych, którzy dopiero 

zaczynają swoją przygodę w świecie 

z dala od domu i rodziców. Mają oswoić 

dziecko z nowym miejscem, kolegami 

i nieznanymi jeszcze opiekunami. 

Podstawowym zagadnieniem podczas 

organizacji takich spotkań jest pytanie, 

czy powinni w nich brać udział rodzice 

dziecka. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, 

gdy dni adaptacyjne przypadają 

na pierwsze dni września, kiedy przedszkole 

lub żłobek zaczyna już normalną 

pracę. Zdania są podzielone. 

PRZEDSZKOLNY STRES 

Nie ma się co oszukiwać, pierwsze dni 

w żłobku lub przedszkolu to dla dziecka 

trauma. Malec przyzwyczajony do stałej 

obecności mamy, ewentualnie kogoś z rodziny, 

nagle zostaje oderwany od znanego 

mu środowiska i zaprowadzony w obce 

miejsce. Zostaje sam i nie rozumie, dlaczego 

tak się dzieje. Czy mama przestała 

go kochać, czy wróci po niego kiedykolwiek? 

Dla dorosłego takie wątpliwości 

są śmieszne, dla dziecka – to prawdziwy 

dramat. Aby malec przystosował się do 

nowych warunków i zaakceptował placówkę, 

a przede wszystkim osoby, które 

teraz będą się nim zajmowały i o niego 

dbały, potrzeba nieraz wielu dni, a nawet 

tygodni. Niezbędna jest też olbrzymia 

dawka życzliwości, miłości, troski i uśmiechu 

z strony nowych opiekunów. 

CO NA TO PSYCHOLOGIA? 

Zdaniem specjalistów, stres wywołany 

rozstaniem z domem i rodzicami 

jest mniejszy, gdy w pierwszych 

dniach w nowym miejscu, 

dziecku towarzyszy 

ktoś bliski. Może to być 

mama, tata, ale również 

babcia czy nawet niania, która 

dotąd opiekowała się maluchem. Ich 

udział w dniach adaptacyjnych pomaga 

dziecku zaakceptować rozstanie, umożliwia 

przytulenie się do kochanej osoby 

w momencie, gdy malec straci poczucie 

bezpieczeństwa, pozwala poczuć 

się pewniej w nowym miejscu. Warto 

pamiętać i przypominać rodzicom, że 

sukces adaptacji w dużej mierze zależy 

od ich postawy. Rodzic musi być dla 

Podstawowym 

zagadnieniem 

podczas organizacji 

takich spotkań 

jest pytanie, czy 

powinni w nich 

bra udział rodzice 

dziecka 

malca wsparciem, ale powinien zawsze 

zachęcać dziecko do integrowania się 

z grupą i do wspólnej z nią zabawy, 

a ingerować – jedynie w wyjątkowych 

przypadkach. Dziecko musi czuć, że 

dorosły akceptuje nową sytuację i nie 

obawia się jej. Użalanie się nad dzieckiem 

czy okazywanie zdenerwowania 

nie pomogą, a jedynie utrudnią dziecku 

przeżycie pierwszych dni w żłobku czy 

przedszkolu. Mama lub tata sami też 

powinni zadecydować, jak długo chcą 

pozostać z dzieckiem w żłobku. Gdy 

zauważą, że dziecko dobrze się czuje 

w obecności kolegów i opiekunów i obdarzyło 

ich swoim zaufaniem, powinni 

się wycofać. 

TEORIA SOBIE, 

PRAKTYKA SOBIE 

Wielu dyrektorów żłobków i przedszkoli 

po przeżyciu wielu dni adaptacyjnych 

ma odmienne zdanie na temat obecności 

rodziców podczas okresu adaptacji. Ich 

zdaniem teorie psychologów nie zawsze 

się sprawdzają. 

12 

mój


WAŻNE: 

Obecność rodzica podczas 

dni adaptacyjnych 

umożliwia mu rozmowę 

z opiekunem na temat 

dziecka, jego przyzwyczajeń, 

lęków itd. Rozmowa na 

temat zachowania dziecka 

ułatwi nauczycielowi 

poznanie malca 

i zaplanowanie działań 

mających na celu ośmielenie 

go czy zachęcenie go do 

przebywania w placówce. 


– Przeprowadziliśmy w naszej placówce 

wiele dni adaptacyjnych i zauważyliśmy, 

że niestety ich przebieg nie jest adekwatny 

do tego, co dzieje się w przedszkolu 

po ich zakończeniu – tłumaczy 

Marta Ir, dyrektorka Niepublicznego 

Przedszkola Wesołe Słoneczka z oddziałami 

integracyjnymi w Katowicach. 

– W pierwszych dniach, gdy dzieci przebywają 

na sali z rodzicami wszystko jest 

w porządku, wszyscy są zadowoleni. Ale 

potem, gdy rodzice wychodzą, dziecko 

przeżywa traumę. 

A co w sytuacji, kiedy nie wszyscy rodzice 

mogą sobie na wspólny pobyt 

w przedszkolu pozwolić? Dzieci, które 

były same, nawet jeśli dobrze znosiły rozłąkę, 

były zazdrosne i zaczynały tęsknić. 

Nie sprawdził się ten pomysł. Po tych 

doświadczeniach, Wesołe Słoneczka 

wprowadziły zasadę, że rodzice mogą 

razem z dziećmi przyjść do przedszkola 

kilka dni przed rozpoczęciem zajęć, aby 

obejrzeć nowe miejsce, plac zabaw, sale 

i zabawki, poznać panie. Potem, gdy zacznie 

się rok szkolny, dzieci zostają w sali 

same. W rozstaniu z rodzicami pomagają 

im życzliwe i zaangażowane wychowawczynie 

oraz pracownicy placówki. Rodzice 

mogą w tym czasie przebywać w przygotowanym 

przyjaznym miejscu i czekać 

na rozwój wypadków. Jeśli malec bardzo 

rozpacza, mogą zdecydować, że zabierają 

go do domu. 

– Nie ma złotego środka, jeśli chodzi 

o zaadaptowanie się dziecka w przedszkolu 

– mówi dyrektorka przedszkola 

Wesołe Słoneczka. – Niekiedy dzieci 

doskonale znoszą rozstanie, a kryzys 

przychodzi dopiero po 2-3 tygodniach. 

Inne na początku wylewają morze łez, 

a po kilku dniach nawet nie machają rodzicom 

na do widzenia, tak się spieszą 

do kolegów i zabawek. 

W Leśnym Żłobku w Gdańsku, dyrekcja 

organizuje 2 dni adaptacyjne. Przez 

3 godziny dzieci poznają placówkę 

i wychowawców. Rodzice decydują, czy 

chcą być wtedy razem z dzieckiem. Zazwyczaj 

spędzają razem pierwszy dzień 

adaptacji, a w drugim oddają malca pod 

opiekę pań nauczycielek. Wszystko zależy 

jednak od dziecka i tego, jak znosi 

rozstanie z mamą. 

– Są dzieci, które całe dwa dni spędzają 

na kolanach rodzica, ale są i takie, które 

od razy zaczynają się dogadywać z rówieśnikami 

i dobrze się bawią – mówi 

Beata Lichota, dyrektorka Leśnego 

Żłobka. – Takie spotkania wpływają 

pozytywnie na proces adaptacji dziecka 

w żłobku, choć zdarza się, że go przedłużają. 

mój 

13


Anna Dubieńska 

Jak się 

żegnać? 

Najgorszym momentem w życiu każdego 

przedszkolaka (a zwłaszcza w życiu jego rodziców), 

są poranne rozstania. Aby były najmniej bolesne 

dla dziecka, warto skrócić je do minimum. 


Morze wylanych łez 

podczas pożegnania 

dzieci z rodzicami 

to normalna sytuacja 

w każdy wrześniowy poranek. 

Nauczycielki są przyzwyczajone 

do tego, że przez pierwsze 

kilka dni, czasem tygodni, ich 

głównym zadaniem jest ocieranie 

zapłakanych twarzyczek 

i przytulanie łkających 

maluchów. Najgorsze jest 

to, że bardzo często za 

rozpacz dziecka odpowiadają 

rodzice, którzy 

nieumiejętnie żegnają się 

z dzieckiem. Nie wynika 

to oczywiście z ich złej woli 

– po prostu sami nie wiedzą, jak rozstać 

się z ukochanym synkiem czy córeczką. 

Jak wobec tego „prawidłowo” żegnać się 

z dzieckiem odprowadzanym do przedszkola 

czy żłobka? Oto kilka rad, które 

warto przekazać rozstrojonym nerwowo 

rodzicom. 

1) Rodzic powinien wejść z dzieckiem 

do środka placówki i pomóc mu rozebrać 

się, zmienić buciki. Niech 

cały czas zachowuje się swobodnie, 

rozmawia z malcem o codziennych 

zwykłych sprawach. Nerwy dorosłego, 

a co najgorsze, powtarzanie, żeby 

dziecko się nie bało (podczas gdy ono 

w ogóle nie wie, że powinno się bać) 

fatalnie wpływają na malucha i potęgują 

jego stres. 

2) Opiekun powinien odprowadzić 

malca pod salę, przytulić 

go i uściskać. 

3) Musi zapewnić dziecko, że je kocha 

i wróci po niego np. po podwieczorku 

(malec nie rozróżnia godzin, więc jego 

czas określają wydarzenia, w których 

bierze udział). Gdy dziecko zacznie 

płakać i nie chce odejść od rodzica, 

powinien jeszcze raz pocałować malca 

i wyjść z przedszkola. Branie dziecka 

Najgorsze jest to, 

że bardzo często 

za rozpacz dziecka 

odpowiadają 

rodzice, którzy 

nieumiejętnie 

żegnają się 

z dzieckiem 

na ręce i wyrywanie go przez nauczyciela 

burzy zaufanie malca do wychowawcy. 

4) Zazwyczaj, gdy dziecko zostaje samo 

z nauczycielem i kolegami, przestaje 

płakać i zaczyna powoli interesować 

się zabawą. Gdy jednak rozstanie 

przedłuża się, rodzic odchodzi, wraca 

słysząc płacz dziecka, znów je przytula 

itd., maluch zaczyna szlochać coraz 

bardziej. Uczy się bowiem, że jego łzy 

powodują powrót mamy czy taty, będzie 

więc płakał do skutku. 

5) Niedopuszczalne jest też wchodzenie 

do sali, np. po 15 minutach czy odwiedzanie 

dziecka w ciągu dnia, bo 

to wywoła jego nadzieję na wyjście 

do domu i spowoduje kolejny potok 

łez! Jeśli rodzic martwi się, czy malec 

radzi sobie sam w nowym miejscu, 

14 

mój


niech poprosi wychowawcę o numer 

telefonu i dzwoni do niego. 

6) Rodzic zawsze powinien żegnać się 

z dzieckiem z uśmiechem na ustach, 

zapewniać malca, że zostawia go 

w fajnym miejscu, gdzie dzieją się 

fajne rzeczy. Łzy dorosłego utwierdzają 

tylko dziecko w przekonaniu, 

że dzieje mu się krzywda. Natomiast 

wesoła mina i życzenia dobrej zabawy 

sprawią, że będzie kojarzyć 

przedszkole z czymś przyjemnym 

i radosnym. 

7) Aby osłodzić rozstanie, można obiecać 

dziecku jakąś przyjemną rzecz po 

powrocie z przedszkola, np. wspólne 

wyjście na plac zabaw albo układanie 

puzzli. To da mu też pewność, że 

mama po niego wróci, bo przecież 

mają wspólne plany na wieczór. 

8) Dobrze jest wymyślić z dzieckiem 

jakiś rytuał pożegnania: przybicie 

piątki, machanie przez okno itd. Odwróci 

to myśli dziecka od rozstania, 

da też mu – jak każdy rytuał – poczucie 

bezpieczeństwa. 

9) Nie wolno uciekać z przedszkola bez 

pożegnania, bo wtedy dziecko czuje 

się porzucone. Nie można oszukiwać 

dziecka, że wróci się za chwilę, 

bo ono będzie czekało, a gdy się nie 

doczeka, straci poczucie bezpieczeństwa: 

oto ukochana i najbliższa mu 

osoba zawiodła jego zaufanie. 

Magdalena Bodzoń, 

psycholog 

Doświadczenie pokazuje, 

że tatusiowie są bardziej 

stanowczy i że to oni 

powinni w pierwszych 

dniach odprowadzać 

maluchy do przedszkola. 

Gdy dziecko płacze, 

nie chce rozłączyć się 

z rodzicem, pod żadnym 

pozorem nie należy go 

zawstydzać czy porównywać 

z innymi. Należy zauważyć 

i zaakceptować trudne 

uczucia malucha, ale nie 

roztkliwiać siebie i jego. 


mój 

15

Zarządzanie PRAWO 

Maria Piekart 

Angielski 

od małego 

Początek września to zawsze synonim wielkich zmian. 

Nowy rok szkolny 2015/16 to pierwszy rok, w którym 

w życie wchodzi ustawa o obowiązkowej nauce 

języka obcego w przedszkolach. Czy jesteśmy 

na to przygotowani? 

Pod koniec maja ubiegłego roku 

podpisano rozporządzenie MEN 

dotyczące m.in. zmian w podstawie 

programowej wychowania przedszkolnego 

(Dz. U. z 2014 r. poz. 803). 

Podstawową zmianą jest wprowadzenie 

obowiązkowej, bezpłatnej nauki języka 

obcego dla wszystkich dzieci. Od 1 września 

2015 obowiązek taki dotyczy maluchów 

w wieku 5 lat, za dwa lata obejmie 

również dzieci 3- i 4-letnie. W treści 

zmienionego rozporządzenia znalazło 

się sformułowanie, iż zmiany dotyczące 

przygotowania dzieci do posługiwania 

się językiem obcym nowożytnym mają 

na celu „rozbudzanie ich świadomości 

językowej i wrażliwości kulturowej oraz 

budowanie pozytywnej motywacji do nauki 

języków obcych na dalszych etapach 

edukacyjnych (...)”. 


16 

mój

PRAWO Zarządzanie 

NAUKA PRZEZ ZABAWĘ 

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego 

w zakresie nauki języka obcego, 

ministerstwo zaleca, by dziecko 

kończące wychowanie przedszkolne 

i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej 

osiągnęło określone umiejętności 

językowe: 

1) uczestniczyło w zabawach, np. muzycznych, 

ruchowych, plastycznych, 

konstrukcyjnych, teatralnych; 

2) rozumiało bardzo proste polecenia 

i reagowało na nie; 

3) powtarzało rymowanki, proste wierszyki 

i śpiewało piosenki w grupie; 

4) rozumiało ogólny sens krótkich historyjek 

opowiadanych lub czytanych, 

gdy są wspierane np. obrazkami, 

rekwizytami, ruchem, mimiką, 

gestami. 

W myśl rozporządzenia, przygotowanie 

dzieci do posługiwania się językiem 

obcym nowożytnym powinno być 

włączone w różne działania realizowane 

w ramach programu wychowania 

przedszkolnego i powinno odbywać 

się przede wszystkim w formie zabawy. 

Należy stworzyć warunki umożliwiające 

dzieciom osłuchanie się z językiem 

obcym w różnych sytuacjach życia codziennego. 

Może to zostać zrealizowane 

m.in. poprzez kierowanie do dzieci 

bardzo prostych poleceń w języku obcym 

nowożytnym w toku różnych zajęć 

i zabaw, wspólną lekturę książeczek 

dla dzieci w języku obcym, włączenie 

do zajęć rymowanek, prostych wierszyków, 

piosenek, materiałów audiowizualnych 

w języku obcym. 

Ministerstwo zaznacza również, że nauka 

języka obcego nowożytnego, nie 

określa koniecznie, iż ma to być angielski. 

„Dokonując wyboru języka obcego 

nowożytnego, do posługiwania się którym 

będą przygotowywane dzieci uczęszczające 

do przedszkola lub innej formy 

wychowania przedszkolnego, należy brać 

Jednym z atutów 

prywatnych 

przedszkoli zawsze 

było to, że w ramach 

czesnego uczyły 

one angielskiego 

przynajmniej raz 

w tygodniu, a nieraz 

codziennie, wszystkich 

podopiecznych 

pod uwagę, jaki język obcy nowożytny 

jest nauczany w szkołach podstawowych 

na terenie danej gminy” – czytamy w załączniku 

nr 1 do rozporządzenia. 

KADRA, CZYLI…? 

W myśl rozporządzenia, nauka języka 

obcego ma być bezpłatna. Dlatego ministerstwo 

nie przewiduje zatrudniania 

lektorów ani nauczycieli języków 

obcych, gdyż wiązałoby się to z ponoszeniem 

kosztów. Kto w takim razie 

powinien uczyć dzieci angielskiego czy 

niemieckiego? Zdaniem ustawodawcy, 

mogą to robi dotychczasowi wychowawcy, 

którzy po ukończeniu kierunku 

wychowania przedszkolnego powinni 

władać językiem obcym na poziomie 

wystarczającym do przeprowadzenia 

zajęć w grupach 3-4- czy 5-latków, czyli 

co najmniej na poziomie B2. Jeśliby 

jednak nie posiadali kwalifikacji do 

prowadzenia wczesnego nauczania języka 

obcego, ministerstwo wprowadziło 

okres przejściowy, w czasie którego 

nauczyciele powinni zdobyć niezbędne 

umiejętności. Okres przejściowy trwać 

będzie do 31 sierpnia 2020 roku, czyli 

5 lat. Mówi o tym rozporządzenie z 6 

sierpnia 2014 roku (Dz. U. 2014, poz. 

1084), a dokładnie paragraf 28a: „Do 

dnia 31 sierpnia 2020 r. kwalifikacje do 

nauczania języków obcych w przedszkolach 

posiada również osoba, która 

ma kwalifikacje do zajmowania stanowiska 

nauczyciela w przedszkolach 

określone w § 4 ust. 1 lub 2 oraz legitymuje 

się świadectwem znajomości danego 

języka obcego w stopniu co najmniej 

podstawowym, o którym mowa 

w załączniku do rozporządzenia.” Po 

tym czasie, nauczyciele będą musieli 

wykazać się kwalifikacjami określonymi 

w ustawie (Dz. U. z 2013 r., poz. 

1207 z późn. zm.), paragrafie 11 oraz załączniku 

do rozporządzenia, w którym 

znajduje się spis honorowanych świadectw 

potwierdzających znajomość 

języków obcych. 

CZY TO RZECZYWIŚCIE 

NOWOŚĆ? 

Opisana tu szeroko ustawa ta dotyczy 

wszystkich przedszkoli, jednak większość 

placówek niepublicznych naukę 

języka obcego ma w swojej ofercie 

już od dawna. Jednym z atutów prywatnych 

przedszkoli zawsze było to, 

że w ramach czesnego uczyły one angielskiego 

przynajmniej raz w tygodniu, 

a nieraz codziennie, wszystkich 

podopiecznych bez względu na wiek. 

Chwalą się tym na swoich stronach 

internetowych zarówno warszawskie 

przedszkola: Rośnij z Didasko, Frajda, 

Arka Noego, kieleckie prywatne przedszkole 

im. Kubusia Puchatka, gdański 

Mądry Miś czy krakowski Krasnal, 

o przedszkolach językowych nie wspominając. 

Zmiana wprowadzona więc 

przez MEN raczej dogania standardy 

placówek niepublicznych niż wyznacza 

nowe trendy. 

mój 

17

Zarządzanie PRAWO I PRZEPISY 


Maria Piekart 

Statut 

– co to takiego? 

Jednym z dokumentów, które należy złożyć w urzędzie gminy podczas zakładania 

żłobka, klubu dla dzieci lub przedszkola niepublicznego, jest statut placówki. 

Wyjaśniamy, jakie dane powinien zawierać ten akt i jak go sformułować. 

18 

mój

PRAWO I PRZEPISY Zarządzanie 

Statut to akt prawny, określający 

zadania, cele, strukturę i sposób 

działania podmiotu. Stworzenie 

statutu nowo powstającego żłobka, 

klubiku czy przedszkola wymuszają 

na właścicielu przepisy. Zgodnie 

z Ustawą z 7 września 1991 r. o systemie 

oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425) 

art. 82, „osoby prawne i fizyczne mogą 

zakładać szkoły i placówki niepubliczne 

po uzyskaniu wpisu do ewidencji 

prowadzonej przez jednostkę samorządu 

terytorialnego obowiązaną do prowadzenia 

odpowiedniego typu publicznych 

szkół i placówek (…)”. W ustawie 

czytamy dalej (ust.2), że zgłoszenie 

do ewidencji powinno zawierać m.in. 

statut placówki. 

STATUT 

Aby ustalić, co powinno znaleźć się 

w statucie przedszkola, klubiku albo 

żłobka, można sięgnąć po rozporządzenie 

Ministra Edukacji Narodowej 

z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych 

statutów publicznego przedszkola 

oraz publicznych szkół (Dz.U. 2001 

Zgłoszenie placówki 

do ewidencji 

prowadzonej przez 

jednostkę samorządu 

terytorialnego 

obowiązaną 

do prowadzenia 

odpowiedniego typu 

publicznych szkół 

i placówek, powinno 

zawiera m.in . 

statut placówki 

nr 61 poz. 624) i na tej podstawie opracować 

statut dla placówki niepublicznej. 

Można też skorzystać z gotowych 

wzorów lub przykładowych statutów 

innych placówek, które znaleźć można 

w Internecie. 

Istnieje kilka podstawowych informacji, 

które powinny znaleźć się w statucie 

każdej placówki opiekuńczej dla dzieci. 

Są to między innymi: 

nazwa i miejsce prowadzenia (numer, 

nazwa lub imię placówki, jeśli jest to 

filia – nazwa placówki, której jest podporządkowana, 

adres, telefon itd.) 

cele i zadania (wychowanie, edukacja) 

sposób ich realizacji (zapewnienie 

opieki i wspomaganie rozwoju, 

uwzględnianie indywidualnych potrzeb 

dziecka, stwarzanie warunków 

do samodzielności itd.) 

sposób sprawowania opieki nad 

dziećmi 

dni i godziny funkcjonowania placówki 

kompetencje organów (dyrektora, rady 

pedagogicznej, rady rodziców) 

tryb powoływania organów 

jednostki organizacyjne (grupy wiekowe, 

maksymalna ilość dzieci w grupie) 

program wychowawczo-dydaktyczny, 

na podstawie którego prowadzona jest 

praca z dziećmi 

rodzaj i czas trwania zajęć obowiązkowych 

i dodatkowych 

wiek dzieci 

organizacja pracy (czas pracy poszczególnych 

grup, liczba pracowników, 

rozkład dnia) 

okres funkcjonowania (np. cały rok 

z wyłączeniem wakacji) 

sposób pozyskiwania środków finansowych 

na działalność placówki 

zasady odpłatności (za pobyt, wyżywienie 

w czasie nieobecności itd.) 

zakres zadań nauczycieli i innych pracowników 

zakres ich współpracy z rodzicami, 

specjalistami (psychologiem, pedagogiem) 

częstotliwość spotkań z opiekunami 

(zebrania) 

zasady rekrutacji 

prawa i obowiązki dzieci (zapewnienie 

bezpieczeństwa, poszanowanie 

godności osobistej, warunki pobytu, 

zasady skreślania z listy) 

informacje o warunkach lokalowych 

obowiązki rodziców (uiszczanie opłat, 

informacja o wyprawce, zasady dotyczące 

przyprowadzania i odbioru dzieci, 

postępowanie w razie choroby). 

Statut musi być poświadczony miejscowością, 

datą, podpisem dyrektora i pieczątką 

placówki. 

REGULAMIN PLACÓWKI 

Dokumentem, który jest niezbędny 

do prowadzenia żłobka czy przedszkola 

jest również regulamin organizacyjny 

(nie jest konieczny przy wpisie do ewidencji). 

To wewnętrzne ustalenia, które 

dotyczą godzin otwarcia placówki, obowiązków 

pracowników itd. W regulaminie 

powinny znaleźć się informacje 

dotyczące: 

sposobu komunikacji z rodzicami (tablica 

ogłoszeń, dziennik elektroniczny) 

czasu pracy placówki i maksymalny 

wymiaru czasu, w którym placówka 

sprawuje opiekę w przerwach świątecznych 

i wakacyjnych 

warunków przyprowadzania i odbierania 

dzieci przez rodziców (upoważnienia 

dla osób trzecich itd.) 

możliwości zmiany godzin lub wydłużenia 

czasu przebywania dziecka 

w placówce na wniosek rodziców i wysokość 

związanych z tym opłat 

planu dnia dla poszczególnych grup 

i rozkładu zajęć. 

mój 

19

Zarządzanie PRAWO I PRZEPISY 


Anna Wesołowska 

Piłka w grze 

W jaki sposób promować aktywność fizyczną 

wśród najmłodszych? Zachęcić ich do bycia drugim 

Lewandowskim lub Messim! 

Ruch dla małego dziecka to podstawa, 

o tym przekonani są i rodzice, 

i wychowawcy. Niestety, 

coraz częściej słyszy się o tym, że nastolatkowie 

uciekają z zajęć WF-u, mają fatalną 

kondycję, są otyli i generalnie – nie garną 

się do sportu. Aby kolejne pokolenia były 

zdrowsze i żyły aktywnie, warto zachęcać 

je do tego od małego. Dlatego dużą 

popularnością cieszą się akcje kierowane 

do kilkulatków, które mają zachęcić maluchy 

do uprawiania sportu i wpoić im 

prawidłowe nawyki zdrowotne. Tak jest 

w przypadku szkółek piłkarskich, które 

rozpoczęły współpracę z przedszkolami 

w całej Polsce. 

NAPRZECIW RODZICOM 

W naszym kraju działają setki szkółek futbolowych, 

większość z nich funkcjonuje 

jednak przy lokalnych ośrodkach sportu 

czy klubach i oferuje dzieciom zajęcia 

popołudniowe. Dla rodziców dowożenie 

dzieci na treningi jest niekiedy trudne. 

Naprzeciw ich oczekiwaniom wyszło kilka 

szkółek, które postanowiły nawiązać 

współpracę z przedszkolami i zorganizować 

zajęcia dla dzieci w czasie, gdy przebywają 

one w placówce. To duże ułatwienie 

dla rodziców, a także duży „plus” dla 

20 

mój

PRAWO I PRZEPISY Zarządzanie 

przedszkola, które może taką współpracę 

umieścić w swojej ofercie. 

– Początkowo planowaliśmy prowadzić 

zajęcia tylko w formie otwartej dla 

wszystkich chętnych dzieci w wieku 3-5 

lat – mówią Jarosław Sawicki i Marcin 

Matuszewski, założyciele Szkółki „Piłkarskie 

Przedszkole” z Warszawy. – Treningi 

miały odbywać się jedynie w późniejszych 

godzinach popołudniowych na wynajętych 

obiektach sportowych. Taka forma 

zajęć wiąże się z dowożeniem dzieci 

przez rodziców po całym dniu pracy, co 

niejednokrotnie odbywa się w pośpiechu 

i ogranicza czas na spędzenie rodzinnego 

popołudnia. Chcąc zwiększyć komfort zarówno 

dzieci, jak i rodziców oraz po rozmowie 

z dyrektorem jednej z placówek, 

zdecydowaliśmy się również na współpracę 

z przedszkolami. 

Treningi Szkółki „Piłkarskie Przedszkole” 

organizowane są zawsze w ciągu dnia 

w chwilach wolnych od zajęć programowych. 

Trenerzy dopasowują się do planu 

dnia przedszkola. Zazwyczaj spotykają się 

z dziećmi dwa razy w tygodniu. Za treningi, 

które są zajęciami dodatkowymi, płacą 

rodzice. Uatrakcyjniają one ofertę edukacyjno-sportową 

przedszkola, ale nie są 

obowiązkowe i są przeznaczone wyłącznie 

dla chętnych. 

TRENING I ZABAWA 

Jak to wygląda w praktyce? Warszawska 

szkółka podejmuje współpracę z przedszkolami, 

które posiadają ogródek, salę 

gimnastyczną lub inny teren czy pomieszczenie, 

gdzie można przeprowadzić 

zajęcia ruchowe. Wyposaża kompleksowo 

przedszkole w sprzęt niezbędny do 

treningów począwszy od wyrównania 

terenu, zainstalowania wykładziny imitującej 

sztuczną trawę (w przypadku braku 

naturalnej) po udostępnienie przyrządów 

i przyborów sportowych, które pozostają 

na użytek placówki poza treningami. 

– Zajęcia trwają 45 minut i są podzielone 

na trzy części. Pierwsza z nich to gry i zabawy 

ruchowe mające na celu rozwijanie 

koordynacji wzrokowo-ruchowej i innych 

zdolności motorycznych – opowiadają 

Jarosław Sawicki i Marcin Matuszewski. 

– Druga część zajęć to ćwiczenia ukierunkowane 

na naukę techniki piłkarskiej, 

a trzecia to mini gra, która budzi w dzieciach 

chęć zdrowej rywalizacji. Zajęcia są 

zróżnicowane, tak aby angażowały dzieci 

do wspólnych ćwiczeń i dostarczały im 

za każdym razem nowych, niezapomnianych 

przeżyć. 

WYCHOWAĆ W MIŁOŚCI 

DO SPORTU 

Krystian Żołnierewicz jest koordynatorem 

gdyńskiego projektu „Igrzyska Przedszkolaków”. 

Ideą projektu jest promocja 

i upowszechnienie postaw sportowych, 

społecznych i zdrowotnych najmłodszych 

dzieci przez poprawę ich stanu zdrowia, 

sprawności fizycznej, a także wspieranie 

procesu edukacji i wychowania najmłodszego 

pokolenia. 

– Przedszkole jest instytucją, która jako 

pierwsza przekazuje różnorodne formy 

edukacji, do których zalicza się aktywność 

fizyczna – mówi były piłkarz Arki Gdynia. 

– Zdecydowanie już od najmłodszych lat 

istotne jest uczenie zdrowych nawyków 

i polubienie aktywności. 

Misją warszawskiej szkółki jest kształtowanie 

sprawności, rozwijanie umiejętności 

sportowych, a także integracja 

z rówieśnikami naszych młodych 

adeptów sportu. Celem nadrzędnym jest 

zapewnieniu każdemu maluchowi dobrej 

zabawy przy jednoczesnej dbałości o jego 

bezpieczeństwo. Uśmiech dziecka jest dla 

trenerów zawsze największą nagrodą. 

Dzieci, które od małego pokochają sport, 

będą w przyszłości aktywne fizycznie: nawet 

jeśli nie będą grać futbol albo nie zostaną 

zawodowymi zawodnikami, to jednak 

będą dbać o swoją kondycję. Dlatego 

Naprzeciw oczekiwaniom 

rodziców 

wyszło kilka szkółek, 

które postanowiły 

nawiąza współpracę 

z przedszkolami 

i zorganizowa zajęcia 

dla dzieci w czasie, 

gdy przebywają 

one w placówce 

założyciele Szkółki „Piłkarskie Przedszkole” 

chcą promować wśród najmłodszych 

aktywny tryb spędzania wolnego czasu 

oraz zaszczepić u nich zamiłowanie do 

sportu. 

– Mamy świadomość jak ważnym aspektem 

prawidłowego rozwoju dzieci jest 

aktywność fizyczna i ogólna potrzeba 

ruchu kształtowana od najmłodszych lat 

– mówią założyciele „Piłkarskiego Przedszkola” 

. – W dzieciństwie nasi nauczyciele 

i trenerzy z klubów piłkarskich zarazili nas 

miłością do sportu. Teraz my pragniemy 

przekazać naszą pasję kolejnym pokoleniom. 

Szkółka „Piłkarskie Przedszkole” 

powstała, aby wprowadzić dzieci w świat 

pełen sportowych wrażeń. 

Dziękujemy za pomoc szkółkom 

Piłkarskie Przedszkole 

(www.pilkarskieprzedszkole.com.pl, 

www.facebook.com/ 

szkolkapilkarskieprzedszkole) 

oraz AG Szkółki Piłkarskie 

(www.ag-szkolkipilkarskie.com) 

mój 

21

Zarządzanie KSIĘGOWOŚĆ I FINANSE 

Maria Piekart 

Cena odpowiedzialności 

Nauczyciel i opiekun dzieci to zawód trudny i pełen niespodzianek, nie zawsze 

przyjemnych. Dlatego warto się ubezpieczyć od odpowiedzialności cywilnej 

za ewentualne wypadki powstałe podczas pracy z dziećmi. 

opieką nauczyciela, a więc np. za zniszczenia 

mienia dokonane przez powierzonych 

mu wychowanków. Polisa OC obejmuje 

również wypadki, w których uczestniczą 

osoby postronne, znajdujące się np. na 

terenie naszej placówki (w ogródku, budynku), 

a także za kradzieże mienia osób 

trzecich, które miały miejsce na terenie 

placówki. 

Wypadek zaistniały w szkole lub 

innej placówce edukacyjno- 

-wychowawczej należy do tzw. 

zdarzeń powstałych w szczególnych okolicznościach, 

dlatego poszkodowanemu 

dziecku przysługuje z tego powody odszkodowanie. 

Warto dodać, że odszkodowanie 

przysługuje również osobom 

trzecim, które doznały szkody w wyniku 

nieodpowiedniego nadzoru nad podopiecznymi 

powierzonymi opiece pracowników 

oświaty. 

ODSZKODOWANIE 

Odpowiedzialność pracownika żłobka, 

przedszkola czy klubu malucha za 

nieszczęśliwe zdarzenie z udziałem 

dzieci powierzonych jego opiece, regulują 

specjalne przepisy ustawy z dnia 

7 września 1991 r. o systemie oświaty. Za 

szkody wyrządzone nieumyślne przez 

pracowników oświaty odpowiada organ 

prowadzący placówkę – w przypadku 

jednostek niepublicznych mogą to być 

osoby prawne i fizyczne. Jednak rodzice 

poszkodowanego dziecka lub jego pełnomocnicy 

mogą ubiegać się o dodatkowe 

odszkodowanie na drodze postępowania 

cywilnego. Dlatego aby uniknąć kosztów 

wynikających z konieczności wypłaty 

odszkodowania, zarówno placówka, 

jak i jej pracownicy powinni zostać objęci 

ubezpieczeniem od odpowiedzialności 

cywilnej. 

ZAKRES UBEZPIECZENIA 

Polisa OC chroni przedszkole, żłobek czy 

klub malucha oraz zatrudnione w nich 

osoby w sytuacji, gdy dziecko znajdujące 

się pod ich opieką ulegnie wypadkowi. 

Zakres ubezpieczenia obejmuje więc odpowiedzialność 

cywilną wychowawców 

oraz opiekunów za wypadki (śmierć, 

uszkodzenie ciała lub stały uszczerbek na 

zdrowiu) z udziałem wychowanków lub 

osób trzecich, będące wynikiem zaniedbania 

lub braku ich nadzoru nad podopiecznymi 

czy będące wynikiem innych 

uchybień w wykonywaniu czynności zawodowych. 

OC chroni również ubezpieczonego 

przed konsekwencją szkód spowodowanych 

przez dzieci, które były pod 

WYPŁATY ODSZKODOWANIA 

Gdy poszkodowany wystąpi z roszczeniem, 

odszkodowanie wypłaca towarzystwo 

ubezpieczeniowe. Należy się ono 

wtedy, gdy nauczyciel ponosi winę za wyrządzoną 

szkodę, czyli gdy nie dochował 

należytej staranności w opiece lub nadzorze 

nad poszkodowanym. Polisa OC pokrywa 

koszty roszczeń poszkodowanych 

i zapewnia im zadośćuczynienie, pokrywa 

również koszty ewentualnej ochrony 

prawnej dla osób odpowiedzialnych za 

szkodę (koszty sądowe itd.). 

WYSOKOŚĆ UBEZPIECZENIA 

Wysokość składki i odszkodowania zależy 

zwykle od stopnia ryzyka, jakim 

charakteryzuje się wykonywany zawód 

– w przypadku opieki nad małymi dziećmi, 

jest ono stosunkowo wysokie. Dodatkowo 

stopień ryzyka podnosi rodzaj prowadzonych 

zajęć, np. zajęcia sportowe. 

W przypadku, gdy ubezpieczani są wszyscy 

pracownicy placówki, możliwe jest 

ubezpieczanie zbiorowe z niższą składką. 

DODATKOWE WARIANTY 

Polisa OC może zostać rozszerzona o dodatkowe 

elementy. W przypadku placówek 

wychowawczych i opiekuńczych 

może obejmować odpowiedzialność za 

szkody np. powstałe w rzeczach ruchomych 

lub nieruchomościach, z których 

korzystał ubezpieczony podczas wykonywania 

pracy czy dotyczące rzeczy pozostawionych 

w szatni lub w innych miejscach 

w placówce. 

22 

mój

KSIĘGOWOŚĆ I FINANSE Zarządzanie

Zarządzanie KSIĘGOWOŚĆ I FINANSE 

Maria Piekart 

Umowa 

na catering 

Jak powinna wyglądać umowa z firmą cateringową? 

Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy wyborze 

wykonawcy oraz przy konstruowaniu i podpisywaniu 

z nim umowy. 

Jedzenie w żłobku i przedszkolu 

to jedna z podstawowych rzeczy, 

na które zwracają uwagę rodzice, 

wybierając placówkę dla swojego dziecka. 

Zależy im na tym, aby ich pociecha jadła 

w placówce zdrowe i smaczne dania. 

Spora część rodziców, których dzieci są 

alergikami, martwi się o to, by jedzenie 

serwowane w stołówce odpowiadało zaleceniom 

pediatry, wielu ma też świadomość, 

że ich maluch jest wybredny i nie 

każdy posiłek będzie mu odpowiadał. 

Dlatego dobór firmy cateringowej, która 

przygotowuje posiłki dla naszych podopiecznych 

jest ważny. Gwarancją udanej 

współpracy z wybraną firmą jest podpisanie 

szczegółowej umowy, zawierającej 

niezbędne ustalenia i zobowiązania. 

śloną liczbę porcji. Placówka zobowiązuje 

się podać ją do określonej godziny, 

np. w przypadku śniadania – do godz. 17 

poprzedniego dnia, w przypadku obiadów 

– do godz. 8 tego samego dnia. Takie 

informacje muszą zostać przekazane 

również rodzicom, a nawet znaleźć się 

w regulaminie placówki, bowiem rodzic, 

który nie poinformuje o nieobecności 

dziecka do wspomnianej godziny, będzie 

musiał zapłacić za posiłek. 

Warunki dostawy. W umowie musi 

znaleźć się zapis o tym, czy firma dowozi 

posiłki na własny koszt oraz godziny, 

w których ma to nastąpić (raz dziennie 

lub kilka razy w ciągu dnia). Warto 

ustalić, że posiłki mają być dostarczane 

w odpowiednich termosach (w przypadku 

ciepłych dań) lub torbach termicznych 

(w przypadku zimnych) lub innych sterylnych 

i bezpiecznych opakowaniach. 

Jadłospis. Firma zobowiązuje się do 

przyrządzania dań zgodnie z normami zalecanymi 

przez specjalistów (np. IMiD) 

dla określonego wieku dzieci, w najwyższym 

standardzie, na bazie produktów 

najwyższej jakości i normami bezpieczeństwa 

zgodnymi ze standardami HACCP, 

JAK JĄ NAPISAĆ? 

Umowa zawarta między placówką a firmą 

cateringową powinna zawierać stałe 

elementy każdego tego typu dokumentów, 

jak nazwy firm, adresy, czas trwania 

umowy, jej przedmiot itd. Jest jednak wiele 

punktów, które możemy ustalać sami, odpowiednio 

do potrzeb naszej placówki. Co 

powinno się znaleźć w takim dokumencie? 

Rodzaj posiłków. W umowie musi 

znaleźć się zapis o ilości dostarczanych 

posiłków. Niektóre placówki zamawiają 

pełne wyżywienie (śniadanie, obiad 

i podwieczorek), inne tylko gorący posiłek: 

zupę i drugie danie, a resztę posiłków 

przyrządzają we własnym zakresie. 

Liczba porcji. Należy ustalić, że wykonawca 

zobowiązany jest dostarczyć okre- 


24 

mój

KSIĘGOWOŚĆ I FINANSE Zarządzanie 

z obowiązującymi normami zbiorowego 

żywienia i wymogami sanitarno-epidemiologicznymi. 

Posiłki nie mogą być przygotowywane 

z półproduktów. Jadłospis 

opracowany na określoną liczbę dni (np. 

na cały tydzień roboczy) powinien być dostarczany 

placówce w ustalonym terminie 

(np. tydzień wcześniej). 

Diety. Istotnym zapisem jest punkt 

informujący o ilości porcji specjalnych 

(bezglutenowych, dla dzieci z określoną 

alergią pokarmową, wegetariańskich) 

i sposobie ich przyrządzania. 

Sprzątanie. Należy ustalić, czy wydawanie 

posiłków, sprzątanie po nich, usuwanie 

odpadków itd. leży po stronie wykonawcy 

czy zamawiającego. Dodatkowym 

punktem może tu być ustalenie, czy firma 

zobowiązuje się do dostarczania wraz 

z posiłkiem naczyń jednorazowych (i ich 

ewentualnego odbioru) czy też placówka 

będzie korzystała z własnych naczyń. 

Istnieje wiele 

punktów umowy, 

które możemy ustala 

sami , odpowiednio 

do potrzeb placówki 

i podopiecznych 

Kary umowne. Naliczenie kar i ich 

wysokość to kolejny punkt umowy. Zazwyczaj 

jednorazowe kary naliczane 

są przez zamawiającego za opóźnienia 

w dostawie posiłków lub niewywiązanie 

się z jakiegoś punktu umowy. Kary obowiązują 

również za rozwiązanie umowy 

przed czasem (dla obydwu stron), warto 

jednak zaznaczyć, że zerwanie jej 

z konkretnych przyczyn, np. z powodu 

niewywiązania się wykonawcy z jakiegoś 

punktu umowy (np. kilkukrotnego 

niedostarczenia posiłków bez podania 

usprawiedliwionej przyczyny) nie obciążą 

placówki taką karą i odwrotnie (jeśli 

np. placówka. nie płaci za wykonaną 

usługę, firma ma prawo do rozwiązanie 

umowy przed terminem bez konsekwencji 

finansowych). 

Próbki dla sanepidu. Umowa powinna 

ustalać, czy próbki jedzenia dla potrzeb 

kontroli przechowywane są na terenie 

placówki czy firmy cateringowej. 

Cena i faktury. W umowie musi znaleźć 

się cena usługi oraz ustalenie, że nie 

wzrośnie ona przez cały okres trwania 

umowy. Konieczne jest ustalenie trybu 

rozliczenia: rachunek/faktura powinna 

być wystawiona w ustalonym terminie 

(np. na koniec każdego miesiąca kalendarzowego) 

i będzie opiewać na wartość 

wszystkich rzeczywiście wydanych dziennych 

racji żywieniowych na przestrzeni 

minionego miesiąca, zgodnie z załączoną 

specyfikacją. Należy również ustalić termin 

zapłaty (np. 14 dni od daty otrzymania 

jej przez zamawiającego). 

REKLAMA 

mój 

25

Nasi podopieczni ŻYWIENIE 

Przełom 

w żywieniu 

dzieci 

Począwszy od 1 września 2015 roku placówki szkolne i przedszkolne, czyli wszędzie tam gdzie 

serwowane są posiłki dla dzieci czeka duża zmiana żywieniowa. Osoby prowadzące kuchnie 

będą musiały wprowadzić wiele zmian w rodzaju zakupowanych produktów, zaś osoby 

w kuchni – zmienić wiele nawyków w przygotowaniu posiłków. Wszystko za sprawą wchodzącej 

w życie nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia i rozporządzenia 

wykonawczego Ministra Zdrowia. O tym, co dla placówek oświatowych oznaczają te zmiany 

rozmawiamy z dr Agnieszka Szymecką-Wesołowską, prawnikiem, wspólnikiem „Centrum 

Prawa Żywnościowego A.Szymecka-Wesołowska, D. Szostek sp.j.” w Warszawie. 

mniej niż pozwala ustawodawca. Sformułowanie 

tej kluczowej kwestii w sposób 

ogólny, bez uwzględnienia Norm Żywienia 

dla dzieci ustalonych przez Instytut 

Żywności i Żywienia, zachęca do na niekontrolowanego 

dosalania posiłków. 

Początek roku szkolnego 

obfituje wielością zmian... 

Dokładnie. Powiedziałabym nawet, że rewolucyjnych 

zmian. Diametralnie zmieni 

się podejście do żywienia dzieci i młodzieży 

w placówkach oświatowych. Ze sklepików 

i bufetów znikną słodycze, tzw. „fast foody” 

i wszelkie inne produkty niespełniające odpowiednich 

parametrów odżywczych. To 

samo dotyczy zawartości talerza w szkolnej 

czy przedszkolnej stołówce. 

Czego dotyczy nowelizacja? Czy 

to jest dobry kierunek zmian? 

Tak, myślę, że co do samej idei i założeń, 

kierunek zmian jest dobry. Dużym sukcesem 

tej nowelizacji jest już sam fakt, 

że zauważono, iż dzieci nie są żywione 

w naszym kraju odpowiednio, co pokazują 

wyniki badań i stan ich zdrowia. 

Dla każdego rodzica ważne jest, że dziecko 

je zdrowo, zwłaszcza w przedszkolu i szkole, 

gdzie kontrola rodzica jest ograniczona. 

Powstała lista produktów, które mogą być 

sprzedawane w placówkach oświatowych 

i które mogą być tam wykorzystywane do 

sporządzania posiłków. 

Kierunek zmian jest dobry, ale co do wielu 

kwestii można mieć pewne zastrzeżenia. 

Przykładowo, nowa regulacja zawiera 

zaskakujący zapis o zawartości soli w posiłkach. 

Cytując: „z żywieniu zbiorowym 

należy uwzględnić, że dzienne spożycie 

soli powinno wynosić nie więcej niż 5 g”. 

Ilość ta znacznie przekracza obowiązującą 

w Polskich Normach Żywienia dzienną 

zawartość w posiłkach ilość sodu, zalecaną 

przez IŻŻ, która wynosi dla dzieci w wieku 

4-6 lat 1000 mg, co w przeliczeniu na sól 

wynosi 2,5 g, czyli ½ łyżeczki, a więc 2 razy 

Co zmieni się w żywieniu 

dzieci? 

Przede wszystkim w posiłkach i produktach, 

z których będą one przygotowywane, 

zawartość składników niezbędnych 

w codziennym żywieniu (które jednak 

spożywane w dużych ilościach nie sprzyjają 

zdrowiu) będzie kontrolowana. Chodzi 

tu np. o sól, cukier czy tłuszcze, zarówno 

te dodawane, jak i ukryte w produktach, 

niewidoczne gołym okiem. Oznacza to 

zmiany w całej logistyce żywienia najmłodszych. 

Swój początek będą one miały w odpowiednim 

wyborze asortymentu produktów, 

zakupywanych do przygotowywania 

posiłków. Z magazynów i jadłospisów 

będą musiały zniknąć np. słodkie płatki 

kukurydziane czy czekoladowe podawane 

na śniadania w wielu przedszkolach, tanie 

serki topione czy pasztety podawane do 

kanapek, a także tłuste sosy – zwłaszcza te 

gotowe z dużą zawartością dodanej soli 

i tłuszczy, przyprawy z zawartością soli czy 

glutaminianu sodu. Posiłki i jadłospisy dekadowe 

będą musiały być komponowane 

z uwzględnieniem pewnych wytycznych 

tj. obowiązujących technik kulinarnych, 

a więc głównie gotowane i pieczone. Po-

ŻYWIENIE Nasi podopieczni 

siłki smażone będą dopuszczalne tylko raz 

w tygodniu – ma to na celu ograniczenie 

dodatku tłuszczy. W każdym posiłku będzie 

trzeba uwzględnić porcję owoców 

lub warzyw. Dodatek soli (wg ustawy 

dopuszczona będzie tylko sól o obniżonej 

zawartości sodu) będzie możliwy jedynie 

podczas przygotowywania posiłku. 

Wszystko to będzie miało swoje przełożenie 

na talerz dzieci. Duży nacisk kładziony 

jest na wprowadzenie różnorodności posiłków 

i składników odżywczych. Nie będzie 

możliwe zatem podawanie monotonnego 

menu, trzeba będzie wykazać się większą 

inwencją kulinarną i rozwagą w doborze 

odpowiednich produktów, by sprostać 

wszystkim wymaganiom. 

Czy można się do tego jakoś 

przygotować? 

Temat żywienia dzieci to odpowiedzialne 

zadanie. Rolą placówki edukacyjnej nie jest 

jedynie rozwój intelektualny, ale także rozwój 

dziecka pod każdym względem. Jeśli 

jest możliwość współpracy z dietetykiem 

i powierzenia tego zadania kompetentnej 

osobie, to jestem za takim rozwiązaniem. 

Warto też wskazać, że są gotowe rozwiązania 

w postaci kompleksowych programów 

żywieniowych dla placówek oświatowych, 

Powstała lista 

produktów, które 

mogą by sprzedawane 

w placówkach 

oświatowych i które 

mogą by tam 

wykorzystywane 

do sporządzania 

posiłków 

które funkcjonowały na długo przed zmianami 

prawnymi, o których rozmawiamy. 

Mówię tu przykładowo o promowanym 

przez Fundację HelpFood Programie VitaMenu, 

przy którym miałam okazję także 

pracować. Program VitaMenu zawiera 

propozycje dań dla dzieci (receptury z opisami 

sposobu przygotowania), zebranych 

w postaci Karty Dań, dopasowanych do 

potrzeb żywieniowych najmłodszych. Receptury 

przygotowywane są na podstawie 

odpowiednio dobranej bazy produktów, 

nie zawierających dodatków czy nadmiernej 

ilości cukru i tłuszczy. Przy każdej recepturze 

widnieje jej wartość odżywcza: 

wartość energetyczna, zawartość białka, 

tłuszczy, węglowodanów, błonnika oraz 

sodu. Receptury opracowane są również 

w wersji dla dzieci z nietolerancją na gluten 

oraz białka mleka krowiego. Jest to gotowe 

narzędzie do układania jadłospisów, które 

sprawdzi się w rękach każdego intendenta 

bądź dyrektora placówki. 

Warto wspomnieć, że Fundacja HelpFood 

we współpracy z Centrum Prawa Żywnościowego 

planuje przeprowadzić cykl szkoleń 

dla dyrektorów placówek oświatowych 

na temat tych wszystkich zmian. Informacje 

na temat szkoleń dostępne będą na stronie 

internetowej Fundacji HelpFood pod adresem 

www.fundacjahelpfood.eu 

Co nam grozi za nie 

wprowadzenie zmian? 

Za nieprzestrzeganie nowych wymagań 

ustawodawca przewidział kary pieniężne. 

Każdy, kto sprzedaje w placówkach 

oświatowych żywność niespełniającą odpowiednich 

warunków lub niezgodnie 

z przepisami przygotowuje posiłki bądź 

Rozmowa z: 

Dr Agnieszka 

Szymecka-Wesołowska 

– prawnik, wspólnik 

„Centrum Prawa 

Żywnościowego 

A.Szymecka- 

-Wesołowska, 

D. Szostek sp.j.” 

też reklamuje inne środki spożywcze niż 

te, które zostały dopuszczone, naraża się 

na karę w wysokości od 1000 do 5000 zł. 

Co więcej, w przypadku naruszenia powyższych 

przepisów dyrektorzy placówek 

będą mieli prawo do rozwiązania umowy 

z podmiotami prowadzącymi sprzedaż 

środków spożywczych (a więc np. właścicielami 

sklepików i bufetów) lub działalność 

w zakresie zbiorowego żywienia dzieci 

i młodzieży (np. zewnętrznymi firmami 

cateringowymi), bez zachowania terminu 

wypowiedzenia i bez odszkodowania. 

Fundacja 

HelpFood 

Ul. Traugutta 83 

71-300 Szczecin 

Tel. 91 831 44 26 

www.fundacjahelpfood.eu 

Specjalizuje się i posiada wieloletnie doświadczenie 

w doradztwie w zakresie prawa żywnościowego, 

w tym zwłaszcza znakowania środków spożywczych, 

oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, wprowadzania 

na rynek suplementów diety i środków spożywczych 

specjalnego przeznaczenia żywieniowego. 

Wykłada prawo żywnościowe na Akademii Leona 

Koźmińskiego w Warszawie. Autorka wielu publikacji 

z zakresu prawa rolnego i żywnościowego w kraju 

i zagranicą, w tym ekspertyz badawczych i opinii dla 

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Biura Analiz 

Sejmowych oraz Urzędu Komitetu Integracji 

Europejskiej. Autorka wielu publikacji w tym redaktor 

naukowy i współautorka pierwszego na polskim rynku 

wydawniczym systemowego komentarza 

do ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie 

żywności i żywienia pt. „Bezpieczeństwo 

żywności i żywienia. Komentarz” Warszawa 2013 r. 

wyd. Wolters Kluwer Polska.



Zaproś do kuchni 

edukatorów 

żywieniowych 

28 

mój


Jak powinien wyglądać idealny jadłospis w żłobku i przedszkolu? Blisko 400 placówek, 

które wzięły udział w programie „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”, zna już odpowiedź 

na to pytanie. Kolejne będą mogły się o tym dowiedzieć, biorąc udział w drugiej edycji, 

która rozpoczyna się już we wrześniu. 

Nie wszystkie placówki mają 

wsparcie dietetyków, którzy układają 

menu i dbają o prawidłowy 

i zbilansowany skład posiłków dla dzieci. 

Zazwyczaj zdają się na swoje wieloletnie 

doświadczenie, posiłkują książkami i wiedzą 

zawartą w Internecie lub opierają się 

na doświadczeniu i uczciwości zatrudnianej 

firmy cateringowej. Jednak ta sytuacja 

stopniowo ulega zmianie. Wystarczy zgłosić 

się do drugiej edycji programu „Zdrowo 

jemy, zdrowo rośniemy”, by wziąć 

udział w szkoleniach z zakresu prawidłowego 

żywienia prowadzonych przez dietetyków, 

Edukatorów programu. 

WAŻNE: 

Aby zgłosić publiczną lub 

niepubliczną placówkę 

– żłobek lub przedszkole 

– do programu, wystarczy 

zarejestrować ją na stronie 

www.zdrowojemy.info 


POCZĄTKI I PIERWSZE SUKCESY 

W listopadzie 2014 roku czterdziestu pięciu 

edukatorów żywieniowych programu 

rozpoczęło szkolenia poszerzające ich 

wiedzę m.in. o różne aspekty związane 

z prawidłowym żywieniem najmłodszych 

dzieci. Następnie, od lutego 2015 r. 

edukatorzy mieli okazję wykorzystywać 

wiedzę w praktyce podczas staży w 397 

publicznych i niepublicznych placówkach 

dla dzieci. W bezpłatnych zajęciach brali 

udział pracownicy przedszkoli i żłobków. 

Celem spotkań było uświadomienie dorosłym 

ich odpowiedzialności za żywienie 

dzieci oraz udowodnienie, jak ważne jest 

kształtowanie prawidłowych nawyków 

żywieniowych u dzieci już od najmłodszych 

lat. Edukatorzy żywieniowi dzielili 

się ze słuchaczami najnowszą wiedzą z zakresu 

prawidłowego żywienia niemowląt 

i małych dzieci, m.in. danymi dotyczącymi 

negatywnych skutków zdrowotnych 

nadmiernego spożycia cukru i soli przez 

dzieci oraz najnowszymi zaleceniami żywieniowymi 

opracowanymi przez specjalistów. 

W ramach programu, w zaangażowanych 

placówkach była dokonywana 

również analiza jadłospisu dekadowego 

przed rozpoczęciem cyklu szkoleń oraz po 

ich zakończeniu. Uczestnicy szkoleń mieli 

dzięki temu okazję do indywidualnych 

konsultacji z dietetykami, mogli też uzyskać 

praktyczne porady, które ułatwiają 

im realizację zaleceń żywieniowych. 

WZAJEMNE KORZYŚCI 

Program „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” 

współtworzony jest przez Fundację 

Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, 

Fundację NUTRICIA, Szkołę Główną 

Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 

Instytut Matki i Dziecka oraz Akademickie 

Inkubatory Przedsiębiorczości. 

W pierwszej edycji programu brały udział 

placówki m. in. z Warszawy, Krakowa, 

Opola, Poznania i Wrocławia. W każdym 

żłobku i przedszkolu edukator żywieniowy 

przeprowadził 12 warsztatów, czyli łącznie 

24 godziny zajęć dydaktycznych. Edukatorzy 

są osobami posiadającymi odpowiednie 

kwalifikacje, zdobyte podczas studiów 

oraz szkoleń realizowanych w ramach 

programu. Organizowane przez nich 

szkolenia były elementem ich stażu, który 

ma pomóc im w przyszłości w rozpoczęciu 

własnej działalności gospodarczej związanej 

z edukacja żywieniową. 

NA EFEKTY NIE TRZEBA CZEKAĆ 

Owoce szkoleń pierwszej edycji programu 

zostały podsumowane w ankietach, które 

przeprowadzono wśród dyrektorów placówek 

biorących udział w programie 

„Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Okazuje 

się, że 76% placówek już wprowadziło 

pierwsze zmiany w dotychczasowych 

jadłospisach. Co trzecie przedszkole czy 

żłobek zaczęło zmniejszać ilości cukru 

i soli dodawanych do potraw przygotowywanych 

w swoich kuchniach, a także 

zwiększyło ilość warzyw i owoców serwowanych 

najmłodszym. 16% placówek 

zamiast słodkich napoi zaczęło podawać 

dzieciom wodę. 

WEŹ UDZIAŁ W DRUGIEJ EDYCJI 

Takie wyniki pozwalają obiecująco spojrzeć 

w przyszłość. Organizatorzy dążą 

do tego, by do 2017 roku programem 

„Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” objętych 

zostało 1500 placówek w całej Polsce 

i 12 000 opiekunów w żłobkach oraz nauczycieli 

w przedszkolach, którzy dzięki 

szkoleniom będą mogli poszerzyć swoją 

wiedzę na temat zasad prawidłowego 

odżywiania dzieci, a następnie wykorzystywać 

ją w praktyce. 

Już we wrześniu tego roku rusza druga 

edycja programu. Kolejnych 100 edukatorów 

żywieniowych rozpocznie szkolenia 

dyrektorów oraz personelu placówek, 

które zgłoszą swój udział w inicjatywie. 

Organizatorzy zapewniają komplet materiałów 

merytorycznych (m.in. w wersji 

elektronicznej) oraz 6-miesięczny bezpłatny 

staż edukatora żywieniowego, 

podczas którego przeprowadzi on 

warsztaty, a także przeanalizuje sposób 

żywienia dzieci. Po zakończonym stażu 

edukatorzy, w ramach swojej działalności 

gospodarczej, oferują warsztaty dla 

rodziców na temat żywienia dzieci. 

TEKST POWSTAŁ PRZY WSPÓŁPRACY PROGRAMU 

mój 

29



Maria Piekart 

Posiłek 

na dzień dobry 

Pierwsze śniadanie, drugie… Dlaczego poranki malca obfitują w taką ilość posiłków? 

I dlaczego przywiązujemy do nich tak dużą wagę? 

Badania pokazują, że dzieci, które 

jedzą śniadania wartościowe 

pod względem odżywczym, 

osiągają lepsze wyniki w nauce, potrafią 

się lepiej skoncentrować, są mniej 

agresywne i mniej ospałe. To tylko 

potwierdzenie innych, wcześniejszych 

badań, które dowiodły, że pierwszy 

posiłek w ciągu dnia jest niezmiernie 

ważny dla zdrowia każdego człowieka, 

bez względu na jego wiek. 

DAWKA ENERGII 

PO PRZEBUDZENIU 

W nocy nasz organizm pracuje na wolniejszych 

obrotach: spada tempo przemiany 

materii, wolniej oddychamy… Aby 

wrócić do normalnego trybu, potrzebujemy 

zastrzyku energii, którym jest posiłek. 

Dlatego jego pora i skład jest tak ważna 

dla każdego z nas, także dla naszych 

dzieci. Śniadanie powinno być jedzone 

niedługo po przebudzeniu i musi być dla 

organizmu malca odpowiednią dawką 

kalorii – prawidłowo skomponowane 

śniadanie powinno bowiem zapewnić 

organizmowi 25 proc. dziennego zapotrzebowania 

na pokarm, czyli ok. 250 

kcal. Musi dodać energii tak potrzebnej 

małym dzieciom, które od razu po wstaniu 

z łóżka zaczynają być bardzo aktywne 

oraz dostarczyć składników odżywczych, 

które pomogą im w koncentracji i zapamiętywaniu 

nowo poznanych rzeczy. 

30 

mój


Składniki zawarte w śniadaniu będą 

potrzebne malcowi na cały dzień i nawet 

kolejne posiłki nie uzupełnią ewentualnych 

braków. 

DRUGIE, CZYLI PIERWSZE 

Większość z podopiecznych żłobków 

i przedszkoli przychodzi do placówki 

po pierwszym śniadaniu zjedzonym 

w domu. Niestety zdarza się, że tak nie 

jest. Ze względu na takie maluchy, ale 

także na te, które nie przychodzą do nas 

z pustymi brzuszkami, warto zadbać 

o jakość tzw. drugiego śniadania, które 

podaje się rano w każdym przedszkolu 

czy żłobku. 

Najmłodsze maluchy przebywające 

w żłobkach na pierwszy posiłek w placówce 

otrzymują zwykle mleko modyfikowane 

lub kaszki mleczne dla niemowląt 

– zwykłe lub owocowe czy kleiki 

ryżowe na mleku. 

Starsze dzieci mogą jeść pokarmy stałe. 

Prawidłowo skomponowane śniadanie 

dla kilkulatka powinno zawierać mleko 

i produkty mleczne, takie jak jogurt, biały 

ser czy mleko z płatkami śniadaniowymi. 

Niezbędne jest też białko i tłuszcze (jaja, 

sery, wędlina, masło) oraz witaminy, 

minerały i błonnik (warzywa i owoce). 

Dzieci powyżej 1. roku życia mogą też 

jest pieczywo (węglowodany), najlepiej 

pełnoziarniste. 

Wszystkie te składniki mogą być podawane 

maluchom pod postaciami kanapek 

z wędliną, serem i warzywami, 

naleśników czy omletów z dodatkami 

warzyw i owoców czy w postaci serków 

– samych lub z owocami. 

DANIA MLECZNE 

DLA ROCZNIAKA 

Maluchy, które nie mają alergii na białko 

mleka krowiego, mogą pić zwykłe mleko 

już po ukończeniu 1. roku życia. Maluchom 

z alergią, a także tym młodszym 

powinno podawać się wyłącznie mleko 

modyfikowane. Taka mieszanka może 

być wykorzystywana również do przyrządzania 

kaszek zbożowych dla niemowląt. 

Mleko pod postacią zupy mlecznej lub 

podawane z płatkami śniadaniowymi to 

źródło białka, budulca wszystkich komórek. 

Dobrym i zdrowym pomysłem na 

śniadanie jest też jogurt, który z dodatkiem 

owoców lub muesli będzie energetycznym 

daniem. 

KANAPKA DLA DWULATKA 

Produkty zbożowe, takie jak pieczywo, 

kasze czy płatki to cenne dla zdrowia węglowodany 

– dodają energii do zabawy 

i nauki, a ponieważ uwalniają się powoli, 

dziecko będzie miało siłę na aktywność 

przez długi czas. Każda kanapka powinna 

zawierać masło, wędlinę lub ser oraz 

dodatek warzyw. Pomidor czy ogórek to 

dawka witamin, wędlina – białka, a sery 

białe czy żółte są źródłem wapnia, fosforu 

i magnezu, czyli substancji koniecznych 

do budowy młodych kości i zębów. 

SOKI, WARZYWA I OWOCE 

Są pełne witamin oraz makro- i mikroelementów, 

których organizm dziecka potrzebuje 

do właściwego funkcjonowania. 

Warzywa i owoce mogą być dodatkiem 

do kanapek, jogurtów, serków, omletów 

czy naleśników. Mogą być też podawane 

maluchom pod postacią soków jako 

alternatywa dla porannej szklanki mleka. 

JAJKA POD RÓŻNYMI 

POSTACIAMI 

Na twardo, miękko lub jako jajecznica 

czy pasta ze szczypiorkiem. Są smaczne 

i zdrowe, bo zawierają w sobie witaminę 

A, D oraz te z grupy B. To doskonały 

produkt na śniadanie, na dodatek lubiany 

przez najmłodszych. 

Śniadanie dla 

przedszkolaka: 

• kromka pieczywa ciemnego 

z masłem, twarożkiem 

i pokrojoną w kosteczkę 

papryką, kakao, kilka 

kawałków jabłuszka 

• Płatki zbożowe (z pełnego 

przemiału) z mlekiem, 

świeżo wyciśnięty sok 

z pomarańczy, kawałek 

banana 

• Jogurt naturalny z muesli, 

sok marchewkowo-jabłkowy 

• Kromka bułki z masłem, 

szynką i pokrojoną 

w plasterki rzodkiewką, 

herbata z cytryną 

• Płatki owsiane na mleku 

z rodzynkami, sok jabłkowy 


mój 

31

Nasi podopieczni WYCHOWANIE 


Jak rozwijać 

motorykę małą? 

Wiek przedszkolny to świetny moment na kształtowanie w dziecku kreatywności 

i upodobań estetycznych. Wychowanie plastyczne prowadzone w przedszkolu 

lub żłobku daje możliwość rozwijania dziecięcej wyobraźni i twórczej postawy, 

a także sprzyja rozwojowi motoryki małej. 


Wszelkie czynności wykonywane 

przez dłonie i palce są 

ściśle związane z percepcją, 

motoryką dużą i koordynacją wzrokowo-ruchową, 

a także mają wpływ 

na przebieg ruchów narządów mowy. 

Nauczyciel planując zajęcia plastyczne, 

powinien mieć to na uwadze i tak 

je organizować, by stwarzać dzieciom 

warunki zarówno do wyrażania siebie, 

jaki i do rozwijania konkretnych umiejętności, 

które prowadzą w przyszłości 

do nauki pisania. 

POSTAW NA JAKOŚĆ 

Różnorodność to klucz do interesujących 

zajęć plastycznych. Dzieci chętniej 

w nich uczestniczą, jeśli zajęcia prowadzone 

są na tematy im bliskie (powinny 

być związane z treściami programowymi), 

a pomoce i artykuły plastyczne 

zachęcają do aktywności kolorystyką, 

dobrą jakością i estetyką. Oto kilka pomysłów 

na zabawy i zadania, które mogą 

się przydać w prowadzeniu codziennych 

zajęć rozwijających manualne umiejętności 

dzieci. 

32 

mój

WYCHOWANIE Nasi podopieczni 

KREPINA 

Doskonale nadaje się do kreatywnej 

zabawy. Na zajęciach można sięgać po 

karbowaną bibułę marszczoną lub nieco 

sztywniejszą krepinę. 

WYPEŁNIANIE KONTURÓW 

WARZYW 

Materiały: kolorowa bibuła, klej, kartka 

brystolu z narysowanym konturem dowolnego 

warzywa. 

Jak to zrobić? Dzieci odrywają palcami 

kawałeczki kolorowej bibuły, robią z nich 

niewielkie kulki i przyklejają do posmarowanej 

klejem kartki papieru. 

Co usprawniamy? Maluchy ćwiczą 

chwyt pęsetowy, usprawniają pracę dłoni, 

palców i nadgarstków. Poznają materiały 

o różnej fakturze, uczą się rozróżniania 

kolorów. 

NOŻYCZKI 

Powinny być bezpieczne w użyciu, z zaokrąglonymi 

ostrzami, miękkimi uchwytami 

o ergonomicznym kształcie, tak by 

mogły z nich korzystać dzieci prawo- i leworęczne. 

W nauce cięcia nożyczkami 

należy brać pod uwagę stopniowanie 

trudności (cięcie po linii prostej, linii 

falistej, wycinanie prostych figur geometrycznych, 

wycinanie określonych elementów). 

FRĘDZELKOWA TĘCZA 

Materiały: nożyczki, półkole wycięte 

z białego brystolu, farby do malowania 

palcami, kartki kolorowego papieru 

w kolorach tęczy, klej. 

Jak to zrobić? Na kartce dzieci palcami 

malują tęczę. Tną kolorowy papier w paski 

i przyklejają je do tęczy, tak by paski 

utworzyły frędzle. Należy zwróci uwagę 

na zgodność kolorów (np. żółty pasek 

papieru do żółtego tęczowego paska namalowanego 

na kartce). 

Co usprawniamy? Dziecko ćwiczy koordynację 

wzrokowo-ruchową i usprawnia 

pracę ręki. W nauce wycinania 

pomocna będzie zabawa w unoszenie 

kciuka do góry w geście „ok” i przypinanie 

klamerek do ubrań – czynności te 

utrwalają ruch między palcem wskazującym 

a kciukiem. 

MASY PLASTYCZNE: 

PLASTELINA, MODELINA, 

MASA SOLNA 

To tworzywa świetnie nadające się do 

modelowania różnych form. Zabawa 

nimi dostarcza dziecku bodźców dotykowych. 

KOLOROWY ŚLIMAK Z PLASTELINY 

Materiały: plastelina w różnych kolorach, 

kredki, kartka zielonego brystolu. 

Jak to zrobić? Dzieci odrywają kawałki 

plasteliny, ugniatają je w palcach, formują 

kulkę, następnie robią z niej cienki wałek. 

Na kartce papieru układają wałeczek 

w spiralę, tak by powstała muszla. Pracę 

można ozdobić innymi elementami z plastelinowych 

kulek (np. zrobić kwiatki, 

kamyki), a ślimakowi dorysować głowę 

kredkami. 

Co usprawniamy? Dziecko ćwiczy stawy 

i mięśnie śródręcza, siłę mięśni całej 

dłoni i palców (umiejętność napinania 

i rozluźniania napięcia mięśniowego), 

siłę chwytu i nacisku, kierunkowość, koordynację 

wzrokowo-ruchową. 

FARBY 

Malowanie to podstawowa technika 

plastyczna stosowana w przedszkolu. 

Maluchy mogą malować farbami plakatowymi, 

temperą, akwarelami. Wszystkie 

farby powinny być atestowane. Przy wyborze 

warto zwracać uwagę na intensywność 

kolorów (dzieci chętniej sięgają po 

farby o wyrazistych barwach). Przygodę 

z farbami można zacząć od malowania 

dłońmi, następnie przejść do malowania 

pędzlem. 

KRATKA NA PODKŁADZIE Z KASZY 

Materiały: farby plakatowe, kartka brystolu 

A4, klej w płynie, pędzle, kasza. 

Jak to zrobić? Dzieci pokrywają klejem 

kartkę papieru, następnie posypują ją 

kaszą. Po wyschnięciu szerokim pędzlem 

malują linie pionowe (z góry na dół) 

i poprzeczne (z lewej do prawej), tak by 

powstała wielokolorowa kratka. 

Co usprawniamy? Dziecko usprawnia 

pracę mięśni dłoni, doskonali swobodny 

ruch nadgarstka, przedramienia i ramienia. 

Utrwala kierunkowość, ćwiczy koncentrację 

i koordynację wzrokowo-ruchową. 

Nauka rysowania linii prostych 

to pierwszy krok w nauce pisania. 

STEMPLE 

Stemple do odbijania wzorów świetnie 

sprawdzają się przy rozwijaniu dekoracyjnej 

twórczości dzieci. W przedszkolu 

z pewnością przydadzą się: stemple 

z gąbki, stemple-pędzle z włosia, stemple 

fakturowe służące do ozdabiania 

prac z plasteliny, gliny lub zabaw z piaskiem, 

stemple tematyczne (np. figury 

geometryczne, zwierzęta, przedmioty, 

emocje). Stemple to doskonała pomoc 

w rozwijaniu poczucia symetrii i rytmu, 

rozwija zdolności kompozycyjne, 

uczy zagospodarowywania powierzchni 

kartki. 

GEOMETRYCZNE OBRAZKI 

Materiały: kartka papieru z nadrukowanym 

wzorem z figur geometrycznych 

(np. dom, rakieta, motyl). Stemple z geometrycznymi 

wzorami (kółka, kwadraty, 

trójkąty), które można odbijać przy pomocy 

tuszu lub farb. 

Jak to zrobić? Dziecko otrzymuje kartkę 

z przygotowanym wzorem. Ma za 

zadanie odszukać wśród stempli takie 

same figury, które zostały użyte na rysunku, 

i postawić stemple we właściwym 

miejscu. 

Co usprawniamy? Dziecko ćwiczy mięśnie 

palców, uczy się świadomego operowania 

dłonią, doskonali umiejętność 

kontrolowanego napinania i rozluźniania 

mięśni, rozpoznawania własnej siły 

nacisku. 


mój 

33



Dekalog opiekuna 

nieśmiałka 

Podpiera ścianę w przedszkolu, nie bawi się z innymi dziećmi, gdy się do niego odezwiesz, 

chowa się w kąt. Jak sobie radzić z nieśmiałym dzieckiem, zanim zaadaptuje się w grupie? 

Pierwsze dni w przedszkolu są trudne 

nawet dla przebojowych maluchów. 

A co dopiero dla zawstydzonego 

malca, który dotąd wszędzie chodził za rękę 

z mamą? Ponieważ w każdej grupie znajdzie 

się jakieś wycofane i mało odważne dziecko, 

warto wiedzieć, jak z nim postępować. 

CO TO JEST NIEŚMIAŁOŚĆ? 

Nieśmiałość w wieku 2-4 lat to normalny 

objaw. Jej podłożem jest strach, który dominuje 

w emocjach dziecka na tym etapie rozwoju. 

Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej 

lub pójście do żłobka sprzyja tym uczuciom, 

dlatego wiele dzieci uczęszczających do tych 

placówek opiekuńczych boryka się z problemem 

nieśmiałości. Początkowo wiąże się 

ona z lękiem przed obcym otoczeniem: nowymi 

kolegami, opiekunami czy miejscem. 

Dziecko jest zagubione, niepewne i przestraszone 

nieznaną sytuacją. Starsze dzieci 

często rozumieją już, że mogą być różnie 

odebrane przez rówieśników, dlatego ich 

nieśmiałość spotęgowana jest dodatkowo 

obawą przed wyśmianiem (gdy zacznie 

płakać z tęsknoty za mamą lub wykaże się 

brakiem jakiejś umiejętności podczas zabawy). 

Często nieśmiałki są też przekonane 

o swojej niższości i mają słabą samoocenę. 

Ewentualna porażka jeszcze bardziej potęguje 

zawstydzenie i zakłopotanie dziecka. 

PODEJMIJ DZIAŁANIA 

Rolą opiekuna nieśmiałego przedszkolaka, 

zwłaszcza w pierwszych dniach adaptacji 

w nowym miejscu, jest zachęcenie dziecka 

do udziału w zajęciach, ośmielenie go, ale 

przede wszystkim zdobycie jego zaufania 

i nawiązanie więzi pomiędzy dzieckiem 

a wychowawcą. Bez tego malec nie otworzy 

się i będzie cierpiał, zamiast świetnie się 

bawić z rówieśnikami. Dla nauczyciela bę- 

dzie to natomiast poważny problem pedagogiczny. 

Mając do czynienia z nieśmiałym 

dzieckiem, warto – zwłaszcza na początku 

nauki – porozmawiać na jego temat z rodzicami, 

spytać o najbardziej stresujące dla 

dziecka sytuacje, by ich unikać, a także po 

to, by podpowiedzieć rodzicom, jak postępować 

w domu z nieśmiałym maluchem, 

by zachęcić go do aktywności w żłobku czy 

przedszkolu. Oto kilka rad, jak dotrzeć do 

nieśmiałego i zawstydzonego dziecka. 

wysokie wymagania, nieadekwatne 

1Zbyt do wieku i umiejętności dziecka, mogą 

powodować jego lęk przed niewykonaniem 

zadania, poczucie, że jest „gorsze” i w konsekwencji 

potęgować nieśmiałość. Starajmy 

się stawiać dzieciom wyzwania edukacyjne, 

społeczne na miarę ich możliwości. 

2Nieśmiałe dzieci zazwyczaj nie biorą 

udziału w zajęciach, są ciche i „niewidoczne”. 

Nie poproszą też o pomoc, choć 

jej potrzebują. Dlatego uważnie obserwuj 

dziecko podczas zajęć i sprawdzaj, czy radzi 

WAŻNE: 

Zdaniem psychologów wiele 

dzieci zawdzięcza swoją 

nieśmiałość oddziaływaniu 

społecznemu. Nadanie 

maluchowi „etykiety” 

nieśmiałka sprawi, że 

uwierzy on w to, iż jest 

nieśmiały. Dlatego nie 

powinniśmy nigdy mówić 

przy dziecku o nim 

w tym kontekście i nie 

tłumaczyć jego zachowań 

nieśmiałością. 

sobie z zadaniami. Jeśli nie, pomóż mu, bo 

samo się do ciebie nie zwróci. 

3Maluchy takie mają zwykle gorsze relacje 

z rówieśnikami, bo nie biorą udziału 

we wspólnych działaniach, nie rozmawiają 

z kolegami, bawią się samotnie z boku. Zachęcaj 

nieśmiałka do zabawy w grupie, angażuj 

go w gry i wspólne aktywności. 

4Zlecaj mu proste zadania, które sprawią, 

że poczuje się pewniej. Nie zmuszaj na 

siłę do występów w przedstawieniach, odgrywania 

scenek przed kolegami, śpiewania 

solo itd. 

5Każdy przejaw aktywności dziecka powinien 

być dostrzeżony i pochwalony. 

Pozytywne wzmacnianie i wsparcie to najważniejsze 

potrzeby nieśmiałego dziecka. 

6Mów dużo o jego dobrych stronach, 

podkreślaj, co robi dobrze, co świetnie 

mu wychodzi. 

7Krytyka malca powinna być subtelna 

i przeprowadzona na osobności. Omawianie 

jego błędów czy złego zachowania 

na forum publicznym może dodatkowo zawstydzić 

dziecko i zniechęcić do dalszych 

działań. Podczas takiej rozmowy, nie porównuj 

malca do innych i nie krytykuj jego, 

lecz jego zachowanie. Uświadamiaj mu, że 

każdy popełnia błędy. 

8Słuchaj dziecka i w miarę możliwości 

poświęcaj mu dużo uwagi. 

9Nie pozwól innym dzieciom dokuczać, 

wyśmiewać i poniżać nieśmiałka. Pozwól 

dziecku popełniać błędy. Uświadom 

mu, że w ten sposób się uczymy, bo nikt nie 

jest idealny. 

Podpowiadaj dziecku, jak powinno 

10 się zachowywać w stresujących je 

sytuacjach. Mów, co powinno zrobić, gdy 

chce się pobawić z kolegą, co powiedzieć, 

gdy nie ma kredek itd. Wskazuj rozwiązania, 

ale nie wyręczaj dziecka. 

34 

mój


Poczytaj mi, 

ciociu! 

To, że warto czytać książki, jest oczywiste. 

Ale dlaczego warto czytać je także maluchom? 

Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski • www.awm.waw.pl 

C 

zytanie jest potrzebne małym 

dzieciom do rozwoju, tak jak 

zabawa. To dzięki bajkom i opowiadaniom 

rozwijają swoje słownictwo, 

poznają nowe wyrażenia, zwroty, porównania. 

Książka także uczy: problemy 

wymyślonych bohaterów są przecież identyczne, 

jak nasze. Tylko że my nie wiemy, 

co z nimi począć, a książka podsuwa nam 

gotowe rozwiązania, które możemy naśladować. 

W ten sposób maluchy uczą się 

prawidłowych postaw, pokonują swoje 

słabości czy lęki. Bajki pomagają im także 

rozwijać wyobraźnię: dziecko wyobraża 

sobie, to co słyszy, często potem odtwarza 

poznane historie bawiąc się w rycerzy, 

wróżki, zwierzątka, często samo „dopisuje” 

dalszy ciąg. 

Czytanie w przedszkolu powinno mieć zarówno 

charakter edukacyjny, jak i rozrywkowy. 

Książka przeznaczona dla kilkulatka 

może przecież uczyć go o dalekich krajach, 

zwyczajach zwierząt czy ludzi, ale może 

również bawić, śmieszyć i rozwiewać nudę. 

Przedszkolna biblioteczka powinna być 

pełna książek. W naszym magazynie przedstawiamy 

propozycje dla najmłodszych, 

warte bliższego poznania – te które uczą, 

i te które służą przede wszystkim przyjemności 

obcowania ze słowem pisanym. 

Buduj z papieru. Gospodarstwo 

ilustracje: Aleksandra Kosmala-Czarnecka 

cena: 12,90 zł 

Absorbująca, aktywnościowa, pobudzająca 

wyobraźnię i rozwijająca pod względem 

manualnym – tak można powiedzieć 

o każdej książce z serii „Buduj z papieru”. 

Książki z wyciskanymi modelami do 

składania bez kleju, z kolorowymi 

papierami origami i naklejkami 

przenoszą dzieci w przyjazny świat wsi, 

do kolorowego miasteczka, wesołego 

lunaparku, na wyspę piratów czy 

w magiczny, zimowy czas świąt. Do książek 

dołączono nagrody do samodzielnego 

wykonania. Edukacyjnym elementem serii 

są strony z zadaniami i zagadkami. 

Świat naklejek. Dla dziewczynek 

autor: Małgorzata Biegańska-Bartosiak 


Z tą książką poznawanie kolorów, 

kształtów, cyferek i literek zamieni się 

w prawdziwą przygodę! Labirynty, 

puzzle, zagadki i inne zadania na 

spostrzegawczość sprawią, że nauka 

nie będzie trudna! Kolorowe naklejki 

gwarantują zabawę, której nie oprze się 

żadna dziewczynka ani żaden chłopiec. 

Świat kilkulatki pełen jest księżniczek 

i małych zwierzątek. Dziewczynki 

chętnie bawią się w małe ogrodniczki 

i strojnisie. W świecie kilkulatka nie brakuje 

strażaków, policjantów, mechaników, 

sportowców i lekarzy. 

Uczę się literek 

ilustracje: Maria Molenda 


Jedno z pierwszych spotkań z literkami 

nie może zniechęcić dziecka do pisania. 

Dlatego książka wydrukowana jest na 

specjalnym, zmywalnym papierze! 

Pomyłka to nic strasznego! Wystarczy 

zetrzeć stronę wilgotną ściereczką i ćwiczyć 

pisanie po śladzie! Dzięki zmywalnym 

kartkom dziecko może korzystać 

z książeczki wielokrotnie! Pisać, rysować, 

zaznaczać i kolorować przy użyciu 

zwykłych flamastrów. To rozwiązanie może 

ułatwić pracę w grupach przedszkolnych 

i wczesnoszkolnych! Polecamy także: 

„Uczę się liczyć” oraz „Uczę się szlaczków”. 

mój 

35


Wydawnictwo Martel • www.wydawnictwomartel.pl 

Piosenki naszego dzieciństwa 

Autor: Praca zbiorowa 

Cena det.: 39,90 zł 

Jedzie pociąg z daleka, Krakowiaczek jeden 

czy Pieski małe dwa to piosenki znane 

wszystkim dzieciom oraz ich rodzicom 

i dziadkom. W książeczce zebrano melodie 

przekazywane z pokolenia na pokolenie, 

które na długo zajmą uwagę zarówno 

małych, jak i większych pociech. 

Całości dodają uroku barwne, wesołe 

ilustracje, które wraz z piosenkami uczynią 

z tej pozycji ulubiony śpiewnik Twojego 

Dziecka. Książeczkę wzbogacono o zapis 

nutowy i chwyty gitarowe. Pomoże 

przedszkolakom, zuchom i „starszakom” 

zorganizować wolne chwile i rozwinąć 

muzyczne pasje. Do śpiewnika dołączono 

PŁYTĘ CD z popularnymi utworami. 

Wierszyki przedszkolaka 



Książeczka zawiera rymowane, łatwo 

przyswajalne przez najmłodszych wierszyki. 

To zbiór znanych i nieznanych rymowanek 

do przedszkola, zabawy w domu, a także 

ćwiczenia pamięci naszych dzieci. Znajdują 

się tu utwory z czasów naszego dzieciństwa, 

np. „Baloniku nasz malutki”, czy „Jestem 

sobie przedszkolaczek”, a także całkiem 

nowe, jeszcze nieznane. Kolorowe ilustracje 

są ich dopełnieniem i pozwalają dzieciom 

łatwiej zapamiętać przekazaną treść. 

Wiersze dla dzieci na każdą okazję 

(święta nietypowe) + CD 



Wiersze dla dzieci na każdą okazję 

to fantastyczna książeczka zawierająca 

wiele utworów związanych tematycznie 

z różnymi świętami. Nie tylko tymi 

najbardziej znanymi jak Boże Narodzenie, 

Dzień Matki czy Dzień Dziecka, ale również 

z takimi jak Dzień Listonosza, Dzień Sąsiada, 

Dzień Praw Zwierząt czy Dzień Nauczyciela. 

Wiele z tych wierszy można wykorzystać na 

przedszkolnych i szkolnych akademiach. 

Świetnie też sprawdzą się jako wierszowane 

życzenia na różnego rodzaju laurkach. 

Dodatkowo do książki dołączona została 

płyta CD, na której dzieci recytują wybrane 

wiersze. Książka ta to wspaniały prezent. 

Wydawnictwo Media Rodzina • www.mediarodzina.pl 

Kastor piecze 

Lars Klinting 

Przełożyła Magdalena Landowska 

Ilustrował Autor 

cena: 19 zł 

Kastor uprawia fasolkę, majsterkuje, a teraz… 

piecze! Ten wielozadaniowy, utalentowany 

bohater to… bóbr, który radzi sobie doskonale 

ze wszystkim i z pewnością do radzenia sobie 

zachęci i małe dzieci. Sympatyczny Kastor 

z nowej serii książeczek skandynawskiego 

autora Larsa Klintinga wprowadza dzieci 

w świat domowych prac, w którym nawet 

prozaiczne czynności mogą okazać się wielką 

przygodą (i niech nią będą!). Warstwie 

obrazkowej towarzyszy tekst – krótkie, 

ale trafne i szczegółowe opisy bardzo 

precyzyjnie nazywające przedmioty, 

poszczególne etapy prac. 

Wesoły Ryjek – audiobook 

Wojciech Widłak 

Czyta Anna Seniuk 

cena: 22 zł 

Opowiadanka o Wesołym Ryjku, który ma 

mamę, tatę, żółwia przytulankę, ogonek, 

no i ryjek – wesoły. Pełna uroku i humoru 

książeczka o perypetiach niezwyczajnego 

bohatera – niezwyczajnego choćby 

z powodu imienia i tego, co mu się 

przydarza. Wesoły Ryjek odkrywa świat 

i dowiaduje się wielu ciekawych rzeczy 

- jak to się dzieje, że zegar chodzi, co tak 

naprawdę stuka za oknem, jak się buduje 

szałas, jak się kończą podróże w nieznane, 

co tak naprawdę można ulepić z plasteliny... 

Znakomita interpretacja audio Anny Seniuk 

sprawi, że każdy przedszkolak chętnie 

zaprzyjaźni się z Wesołym Ryjkiem! 

Tutlandia. Niespodzianki 

Agnieszka Ginko 

Ilustrowała Ewa Poklewska-Koziełło 

cena: 22 zł 

Tutka jest mała, Tutek trochę większy. 

Mają jeszcze mamę i tatę. Cała czwórka 

to Tutlandia w komplecie. 

„Niespodzianki” to ciąg dalszy 

przygód małych bohaterów, równie 

barwnych jak w poprzedniej książce 

o ich perypetiach, „Tutlandii”. 

A jednak zdarza im się teraz coś 

naprawdę niezwykłego – na świat 

przychodzi braciszek Tucio i trzeba się 

z tym niezwykłym wydarzeniem 

oswoić. Pogodna, zabawna, mądra 

książka z pięknymi ilustracjami 

Ewy Poklewskiej. 

36 

mój


Wydawnictwo „Nasza Księgarnia” • www.nk.com.pl 

Wierszyki ćwiczące języki 

Marta Galewska-Kustra, Elżbieta i Witold 

Szwajkowscy, ilustrowała Joanna Kłos, 


Ten zbiór zabawnych wierszyków, 

którym towarzyszą zachwycające 

i pełne humoru ilustracje, to książka 

wyjątkowa. Jej wspólne czytanie może 

być świetną zabawą dla dzieci i rodziców. 

To doskonała pomoc w pracy z dziećmi 

mającymi problemy logopedyczne. 

Nie straszy trudnymi do wymówienia 

łamańcami językowymi, bo rymowanki są 

dostosowane do wieku dziecka. Sprawdzi 

się jako materiał do ćwiczenia mowy, bo 

jest nie tylko profesjonalnie przygotowany, 

lecz także niezwykle atrakcyjny dla małych 

czytelników. Dodatkową wartością są 

fachowe informacje. 

Z muchą na luzie ćwiczymy buzie 

Marta Galewska-Kustra, 

ilustrowała Joanna Kłos, 


Podstawą poprawnej wymowy jest między 

innymi odpowiednia ruchomość narządów 

artykulacyjnych: warg, języka, podniebienia 

miękkiego i żuchwy. Warto ją z dzieckiem 

trenować, a nikt nie zachęci do tego lepiej 

niż Fefe! To wyjątkowa mucha! Gasi pożary, 

jeździ samochodem, chodzi do kina, biega 

w maratonach i jest gwiazdą opery. Kto się 

z nią zaprzyjaźni, nie będzie się nudzić! 

Dzięki Fefe ćwiczenia staną się zabawą, 

a maluch, słuchając opowieści o przygodach 

muszki i realizując wyznaczone przez nią 

zadania, nawet się nie zorientuje, że właśnie 

wykonał ważną pracę. Książka poprzez wesołą 

zabawę wspiera rozwój wymowy dziecka. 

Zeszytowy trening mowy 

Marta Galewska-Kustra, 

ilustrowała Joanna Kłos, 


Ćwiczenie trudnych głosek, sprawdzenie, 

czy wymowa dziecka rozwija się poprawnie, 

dobra, pożyteczna zabawa – to główne, ale 

nie jedyne cele tej książki. Jest ona skierowana 

do rodziców, logopedów, pedagogów 

i nauczycieli pracujących z dziećmi. Na 

64 stronach zebrano wiele wesołych ćwiczeń, 

podzielonych według wieku dziecka 

i stopnia trudności. Dotyczą one głosek, 

które w rozwoju wymowy sprawiają najwięcej 

kłopotu. Wykonując zawarte na kartach 

książki zadania, dzieci pracują nad poprawną 

artykulacją, a rodzice mają okazję do wspólnej 

zabawy, dzięki której dowiedzą się, czy rozwój 

wymowy malucha przebiega poprawnie. 

Wydawnictwo Papilon i Centrum Edukacji Dziecięcej. • papilon.pl 

12 ważnych praw. 

Polscy autorzy o prawach dzieci 

Oprawa twarda 

Cena detaliczna: 29,90 zł 

Dzieci wiedzą, że mają swoje prawa. 

Dowiadują się o tym w przedszkolu 

i w szkole. Jak je rozumieją? Czy dostrzegają, 

że prawa mogą być przywilejami, albo że 

mogą wiązać się z obowiązkami? 

W rozmowach z dziećmi o ich prawach 

pomaga ta książka. W dynamicznych, 

a czasami także dowcipnych tekstach 

przedstawia konkretne, bliskie najmłodszym 

sytuacje. Z łatwością dają się one wykorzystać 

do pogłębionej refleksji na temat praw 

dziecka. Dwunastu autorów napisało 

12 opowiadań, które opisują kluczowe prawa 

dzieci. Jest tu prawo do odpoczynku, emocji, 

wyrażania poglądów czy opieki medycznej. 

Dziecięce sprawy, czyli jak sobie 

radzić na co dzień i od święta 

Oprawa twarda 


Druga część ulubionej przez dzieci 

i cenionej przez nauczycieli książki 

o rodzinie Wafelków („Dobre maniery, 

czyli savoir-vivre dla dzieci”) Joanny 

Krzyżanek, autorki znanych serii o Cecylce 

Knedelek, Kurze Adeli i wielu innych 

niezwykle sympatycznych książek dla dzieci. 

„Dziecięce sprawy, czyli jak sobie radzić na 

co dzień i od święta” to książka, która uczy 

i bawi. Poprzez zabawne opowiadanka 

i humorystyczne kolorowe ilustracje dziecko 

dowiaduje się i przyswaja mnóstwo wiedzy, 

wartości i przydatnych w życiu umiejętności. 

12 Ważnych opowieści 

Antologia 

Oprawa twarda 


Ważne słowa: miłość, odpowiedzialność, 

uczciwość, szczęście, samodyscyplina, 

piękno, sprawiedliwość, przyjaźń, odwaga, 

dobroć, szacunek, mądrość. 

Wszystkie historyjki opatrzone są 

urokliwymi, pełnymi detali ilustracjami. 

To doskonała pomoc dla rodziców, 

nauczycieli, którzy na co dzień spotykają się 

z mnóstwem pytań swoich podopiecznych. 

Czasami dzięki zabawnej opowieści trudne 

sprawy stają się proste i zrozumiałe. 

To niebanalna, bez nadęcia i patosu, 

niezwykle ciepła książka dla dzieci 

o ważnych sprawach. 

mój 

37


Maciej Wójcik 

Kino czy teatr? 


Co jest lepsze i bardziej wartościowe: kino czy teatr? To pytanie, które warto sobie zadać, 

organizując wycieczkę z przedszkolakami. 

Przedszkole to miejsce, w którym 

nasze pociechy spędzają czas, 

które je wychowuje i w którym 

przygotowują się do tego, aby kiedyś 

pójść do szkoły. Bardzo ważne w wychowaniu 

dzieci są zabawa i poznawanie 

nowych rzeczy, dzięki którym rozwijają 

się. To z kolei oznacza, że warto 

wychodzić z dziećmi poza przedszkole. 

Dlatego jednym z elementów 

programu przedszkoli powinny być 

wyjścia na wycieczki. Celem takich 

wycieczek są często teatry lub kina. 

To rodzi bardzo często pytanie: która 

z rozrywek tak na prawdę jest dla 

maluchów lepsza? 

DZIECI MÓWIĄ: KINO! 

Nie jest tajemnicą, że dzieci ciągnie 

zdecydowanie bardziej do kin niż 

do teatrów. Dzieje się tak głównie 

dlatego, że pokolenie kilkulatków 

jest pokoleniem „obrazkowym”: poznają 

świat głównie za pomocą zmysłu 

wzroku, wolą oglądać obrazy 

38 

mój


niż słuchać słów. Potrzebują tempa, 

a w kinie wszystko dzieje się szybko. 

Film jest dla dzieci czymś dużo lepiej 

znanym niż teatr – nawet maluchy, 

którym rodzice ograniczają dostęp 

do telewizji chodzą do kina. Filmy 

są wszechobecne: gdzie się nie obejrzymy, 

widzimy plakaty, zwiastuny 

nowych produkcji, których wychodzi 

blisko dziesięć miesięcznie, a prawie 

każdy miesiąc przynosi przynajmniej 

jedną bajkę dla dzieci w wieku właśnie 

przedszkolnym. 99 procent dzieci zna 

większość postaci z disneyowskich czy 

pixarowskich filmów i ma wśród nich 

swoje ulubione. Nic więc dziwnego, 

że wraz z innymi dziećmi z przedszkola 

chętniej oglądają Małego Księcia 

w wersji animowanej (którego wizerunek 

mają zresztą na plecaku, t-shitcie, 

piórniku itd.) niż tego, odegranego 

przez jakiegoś aktora w teatrze. 

NIE ZA SZYBKO, NIE ZA DUŻO 

Niestety, zdaniem psychologów, obrazy, 

które dzieci oglądają na ekranie, 

zarówno tym dużym, jak i tym małym, 

dla maluchów do 6. roku życia nie są 

wskazane. Warte zauważenia jest to, 

że obecna technologia pozwala na 

tworzenie obrazów o wiele bardziej 

migoczących i jaskrawych niż kiedyś. 

Dlatego dla przedszkolaków wskazane 

są filmy krótkie i najlepiej te „stare”, 

czyli tradycyjne animacje z lat 60. 70. 

i 80. Wiele kin oferuje obecnie krótkie 

poranki dla najmłodszych, gdzie odtwarzane 

są filmy krótkometrażowe, 

przeznaczone dla kilkultaków. Bajki 

te, często tworzone przy udziale psychologów, 

spełniają funkcje wychowawcze, 

brak w nich negatywnych bohaterów, 

a główne postacie pomagają 

sobie wzajemnie i zawsze są do siebie 

przyjaźnie nastawione, dlatego dają 

dziecku poczucie bezpieczeństwa. 

CUDOWNY ŚWIAT TEATRU! 

A co ze sztuką teatralną? Okazuje się, 

że starożytny wymysł jest, jeśli chodzi 

o rozwój dziecka, dokładną odwrotnością 

kina. Podczas spektaklu maluchy 

mają do czynienia z emocjami żywymi 

i namacalnymi, bo przecież okazywanymi 

przez żywych i namacalnych 

ludzi. Trzeba też zwrócić uwagę, że 

teatry dziecięce, są przystosowane do 

młodszej widowni i różnią się bardzo 

od tradycyjnych teatrów. Atmosfera 

w takim miejscu jest zdecydowanie 

inna: światła nie są przygaszone do 

końca, brak tam nagłego podnoszenia 

głosu, huków i wystrzałów. To 

wszystko sprawia, że dziecko nie przestraszy 

się i nie zniechęci. Nie będzie 

też przytłoczone olbrzymią ilością 

postaci, muzyki, dźwięków i innych 

bodźców. Aktorzy grający dla dzieci 

WAŻNE: 

Filmowe bajki dla dzieci powinny 

być przyjazne, pozbawione 

agresji. Doskonałym przykładem 

są tu słynne Teletubisie czy 

popularne niegdyś polskie 

kreskówki. Są wolniejsze 

i prostsze od nowoczesnych 

animacji, z problemami 

dostosowanymi do wieku 

odbiorcy, z którymi dziecko się 

utożsamia i przy okazji uczą 

pozytywnych zachowań. 

Wyprawa na przedstawienie 

to pretekst do lekcji savoir vivre’u, 

a więc poprawnego zachowania 

w miejscach publicznych. 

Teatr to świątynia sztuki, w której 

nie je się popcornu, nie szeleści 

torebkami po cukierkach, 

nie hałasuje, nie kładzie nóg 

na fotelach. Miejsce, 

które wymaga nie tylko 

odpowiedniego zachowania, 

ale i właściwego stroju. 

chętnie wchodzą w interakcję z młodymi 

widzami: zadają im pytania, 

radzą się ich, prowadzą dialog z publicznością. 

Sprawia to, że maluchy 

stają się nie tylko obserwatorami, ale 

i uczestnikami przedstawienia. Czują, 

że same są częścią spektaklu, znajdują 

się w świecie akcji, i że scena, która 

się rozgrywa, dotyczy ich tak samo jak 

bohaterów – nie ma tu bariery jaką jest 

ekran, aktorów od widzów dzieli tylko 

kilka metrów. Zdaniem specjalistów 

takie sytuacje pomagają kilkulatkom 

przełamać nieśmiałość i są okazją do 

wykazania się pomysłowością i kreatywnością. 

Rozwijają też empatię 

i uczą prawidłowych zachowań i reakcji 

na wydarzenia smutne, radosne czy 

śmieszne. To wszystko razem sprawia, 

że dziecko rozwija swoją wyobraźnię 

o wiele bardziej niż przy oglądaniu 

obrazów na ekranie telewizora. Choćby 

z tego względu warto zaprowadzić 

tam dzieci od czasu do czasu. 

mój 

39

Moja pierwsza 

wizyta w kinie 

Multikino zaprasza najmłodszych widzów do odkrycia tajemnic kina oraz sekretów 

tworzenia i wyświetlania filmów na wielkim ekranie. 

Kino dla 3-, 4-latków? Jak najbardziej! 

Dzięki popularnej w Polsce 

sieci multipleksów Multikino, nawet 

najmłodsi mają szansę na obejrzenie 

filmu na srebrnym ekranie. „Moja pierwsza 

wizyta w kinie” to projekt skierowany 

do przedszkoli, które chciałyby wprowadzić 

swoich małych podopiecznych 

w bajkowy świat X Muzy. To niepowtarzalna 

okazja, by w przystępny i atrakcyjny 

sposób oswoić Państwa podopiecznych 

z wymagającym światem kultury 

audiowizualnej. 

Z MYŚLĄ O NAJMŁODSZYCH 

Multikino jest pierwszym operatorem, 

który w 1998 roku uruchomił w Polsce 

kino wieloekranowe (multipleks). 

Od tego czasu wyznaczamy najwyższe 

standardy w budowie i prowadzeniu 

kin. Jesteśmy operatorem 32 kin w 26 

miastach Polski z łączną liczbą 262 

ekranów i 54 949 miejscami. Przygotowując 

naszą ofertę dla polskich kinomanów, 

nie zapominamy o najmłodszych 

widzach, którzy są najbardziej 

wymagającą, ale i niezwykle wdzięczną 

widownią. Staramy się, aby proponowany 

przez nas repertuar był dostosowany 

do ich wieku, percepcji i zainteresowań. 

Od początku 2015 roku najmłodsi wielbiciele 

srebrnego ekranu mają do wyboru 

aż 9 bloków filmowych złożonych 

z klasyki polskiej animacji dla dzieci po 

cyfrowej rekonstrukcji oraz nowych odcinków 

wybitnej serii dla najmłodszych 

„Parauszek i przyjaciele”. Ten ostatni 

cykl, wyprodukowany w legendarnym 

Studiu Se-Ma-For jest dziełem animatorów 

i producentów odpowiedzialnych 

za nagrodzonego Oscarem „Piotrusia 

i Wilka”. 

WAŻNE: 

Zapraszamy przedszkola i kluby 

dziecięce do skorzystania z naszej 

oferty! 

Cena biletu: 11 PLN. Opiekunów 

zapraszamy bezpłatnie. 

W marcu swoją premierę miał nowy 

filmik edukacyjny do „Mojej pierwszej 

wizyty w kinie”, w którym wystąpiła największa 

popularyzatorka kina w Polsce, 

Grażyna Torbicka, aktorka Katarzyna 

Bujakiewicz oraz Jerzy Moszkowicz, dyrektor 

największej i najstarszej imprezy 

filmowej dla dzieci w Polsce, czyli Międzynarodowego 

Festiwalu Filmów Młodego 

Widza Ale Kino! 

NIE TYLKO FILM 

W ramach naszych zajęć dla przedszkolaków, 

proponujemy oglądanie filmów 

oraz poznanie kina „od zaplecza”. Maluchy 

uczestniczące w naszych projektach 

mają szansę na wzięcie udziału w: 

Seansach stworzonych z najlepszych 

polskich filmów rysunkowych dla 

dzieci. 

Projekcjach z cyfrowych nośników Cyfrowego 

Repozytorium Filmowego 

(klasyka polskiej animacji dla dzieci) 

i Studia Se-Ma-For („Parauszek i Przyjaciele”). 

Zwiedzaniu kina (wizyta w kabinie projekcyjnej, 

kasach biletowych, podpatrywanie, 

jak produkuje się popcorn). 

Obejrzeniu krótkiego filmu edukacyjnego 

– kinowy savoir vivre. 

Na życzenie grup możemy również 

przedstawić alternatywny repertuar 

– np. wybrane filmy pełnometrażowe. 

Moja Pierwsza Wizyta w Kinie 

Repertuar 2015/2016 

BLOK 1 (5 filmów) 

czas trwania: 48’46’’ 

• Bolek i Lolek wyruszają w świat 

• Na wyspach Polinezji 

• Pampalini łowca zwierząt 

• Pampalini i goryl 

• Podróże kapitana Klipera, Na lodzie 

• Przygody Myszki, Myszka i Mucha 

• Reksio, Reksio Marzyciel 



• Reksio. Reksio Marzyciel 

• Pampalini łowca zwierząt. Pampalini 

i hipopotam 

• Podróże kapitana Klipera. Wyspa 

• Przygody Myszki, Imieniny cioci 

• Reksio. Reksio swat. 



• Miś Kudłatek, Lalka Agnieszki 

• Porwanie Baltazara Gąbki. Smok 

expedition 

• Przygody Błękitnego Rycerzyka 

Piraci rzeczni 

• Przygody Myszki, Koncert Świerszcza 

• Reksio. Reksio i nośna kurka 



• Bolek i Lolek wyruszają w świat. 

Na wyspach Polinezji 

• Miś Kudłatek, Lalka Agnieszki 

• Porwanie Baltazara Gąbki. Smok 

expedition

PROMOCJA 

• Przygody Myszki, Myszka i Mucha 

• Reksio. Reksiowa wiosna 



• Reksio. Reksio swat 

• Reksio. Reksio i nośna kurka 

• Reksio. Reksio i koguty 

• Reksio. Reksio remontuje 

• Reksio. Reksiowa wiosna 

BLOK 6 

czas trwania: 60’ 

• Parauszek i przyjaciele 

• Odc.1 – Klucz 

• Odc. 2 – Koncert 

• Odc. 3 – Samolot 

• Odc. 4 – Lekarstwo 

• Odc. 5 – Biwak 

• Odc. 6 – Królewski piknik 

BLOK 7 


• Parauszek i przyjaciele, 

• Odc. 7 – Nocny Bohater 

• Odc. 8 – Poszukiwacze Skarbu 

• Odc. 9 – Ratujmy Misia 

• Odc. 10 – Żartowniś 

• Odc. 11 – Okulary 

• Odc. 12 – Urodzinowa przejażdżka 

• Odc. 13 – Zguba 

BLOK 8 



• Odc. 14 - Bursztynowa wróżka 

• Odc. 15 - Leśny teatr 

• Odc. 16 - Marzenie 

• Odc. 17 - Ekologiczni przyjaciele 

• Odc. 18 - Sławna piosenkarka 

• Odc. 19 - Leśny olbrzym: 

• Odc. 20 - Detektyw Parauszek 

BLOK 9 



• Odc. 21 - Dzień Łasucha 

• Odc. 22 - Zły dzień 

• Odc. 23 - Wybory na wodza 

• Odc. 24 - Konkurs piosenki 

• Odc. 25 - Grzybobranie 

• Odc. 26 - Pisankowa zabawa


Maria Piekart 

Gry edukacyjne 

Zabawa to nieodłączny element dzieciństwa. 

Dla malucha jest przyjemnością, czasem sposobem 

na nudę, ale przede wszystkim nauką. Zwłaszcza, 

jeśli ma do dyspozycji zabawki mądre i rozwijające. 


Podczas każdej zabawy małe dzieci 

uczą się nowych rzeczy, poznają 

i odkrywają otaczający ich 

świat, mechanizmy, które nim rządzą, 

ćwiczą swoje mięśnie i zmysły. Dlatego 

ta czynność jest niezbędna do ich prawidłowego 

rozwoju. 

EDUKACJA PRZEZ ZABAWĘ 

Dzięki zabawie grzechotką, niemowlę 

poznaje zjawisko przyczyny i skutku: 

gdy nią potrząśnie, usłyszy dźwięk znajdujących 

się w środku koralików, kilkulatek 

stawiając wieżę z klocków dowiaduje 

się, że wystarczy jeden nieostrożny 

ruch, a cała konstrukcja się rozpadnie. 

Ważne jest, by przedmioty, którymi 

otaczamy dziecko miały walory edukacyjne. 

Wiedzą o tym producenci, którzy 

prześcigają się w wymyślaniu zabawek 

stymulujących rozwój zmysłów czy rozwijających 

instynkt opiekuńczy przedszkolaków, 

gier, które w niezauważalny 

sposób uczą cyfr czy układanek rozwijających 

motorykę małą, czyli poprawiających 

sprawność manualną dziecka. 

DO 1. ROKU 

Zabawki edukacyjne do żłobka dla najmłodszych 

dzieci powinny być przede 

wszystkim bezpieczne. Maluchy, które 

nie ukończyły jeszcze 12 miesięcy uwielbiają 

manipulować gałkami, pokrętłami, 

naciskać guziczki, przesuwać koraliki na 

druciku. To dla nich ćwiczenie obserwacji, 

ale również trening rączek. Doskonałym 

przykładem zabawki edukacyjnej 

jest piramidka, czyli trzonek, na który 

malec nawleka krążki – od największego 

do najmniejszego. To ćwiczenia uczące 

chwytania i celowania, a ta ostatnia umiejętność 

jest niezwykle ważna do rozwoju 

mózgu i późniejszej nauki pisania. Cenne 

są również różnego rodzaju układanki, 

w których trzeba dopasować element 

do jakiegoś kształtu lub wrzucić go do 

otworu o takim samym kształcie, podobnie 

jak zestawy kubeczków, które trzeba 

włożyć jeden w drugi według wielkości. 

DLA DWULATKA 

Zwykłe klocki to doskonały sposób 

poznania związków przyczynowo- 

-skutkowych i koordynacji wzrokowo- 

-ruchowej, ale również wspomniany już 

trening zręczności palców. W tym wieku 

malec może też sięgnąć po pierwsze 

puzzle (np. te duże, piankowe) czy gry 

obrazkowe opierające się na znajdywaniu 

identycznych rysunków, skojarzeń 

czy przeciwności – oczywiście o odpowiednim 

stopniu trudności. Dzieci 

w tym wieku uwielbiają również 

42 

mój


zabawki elektroniczne wygrywające 

melodyjki po naciśnięciu odpowiedniego 

przycisku czy pianinka i inne zabawki 

muzyczne, rozwijające zmysł słuchu. 

Trudnym, ale kształcącym zadaniem 

dla dwulatka będzie układanie klocków 

typu Duplo – budowanie i zabawa plastikowymi 

ludzikami czy zwierzątkami. 

DLA TRZYLATKA 

Starszy maluch potrzebuje nie tylko ćwiczeń 

motorycznych, ale i umysłowych. 

To już czas na poznanie kolorów, a nawet 

liter i cyfr. Gry polegające na dopasowywaniu 

kartonika np. z cyfrą 2 do 

drugiego, na którym widnieje rysunek 

dwóch baloników – to jeden z łatwych 

i skutecznych przykładów nauki przez 

zabawę. Można też zaserwować maluchowi 

grę w zgadywanki oraz specjalne 

zestawy prostych łamigłówek i rysowanek 

na łatwo ścieralnej tekturze, które 

można rozwiązywać i poprawiać w nieskończoność. 

W tym wieku przydadzą 

się również gry zręcznościowe, uczące 

np. nawlekania piłek na sznurek czy celowania 

piłką do ustawionych kręgli. 

DLA PRZEDSZKOLAKÓW 

Okres przedszkolny to czas układania 

coraz bardziej skomplikowanych puzzli 

oraz gier umysłowych. Memory – polegające 

na zapamiętywaniu położenia 

identycznych obrazków, domino 

– uczące liczenia do 10 czy proste gry 

planszowe – to zabawki uczące spostrzegawczości 

i kojarzenia. Nie powinniśmy 

zapominać o kształtowaniu 

umiejętności posługiwania się kredkami 

i pędzlami – rozwój manualny oraz 

koordynacja oko-ręka w przededniu 

pójścia do szkoły jest niezmiernie ważna. 

Ważną rolę w rozwoju w tym wieku 

odgrywają gry i zabawy uczące podstawowych 

informacji o świecie – są to 

rożnego rodzaju zgadywanki, w których 

trzeba wybrać właściwe odpowiedzi 

dotyczące zwierząt, ludzi, państw 

czy zwyczajów i tradycji. Popularne 

wśród dzieci są ostatnio zestawy kostek 

do gry, które zamiast kropek mają 

różnego rodzaju rysunki. Po ich rzuceniu 

maluch układa je w dowolnej kolejności 

i na podstawie obrazków snuje 

swoją własną opowieść na ich temat. 

To zabawa rozwijająca słownictwo, ale 

również ćwicząca wyobraźnię. 




mój 

43

Nasi podopieczni ZDROWIE 


Zdrowe i odporne 

Małe dzieci mają słabszą odporność niż dorośli, dlatego częściej chorują. Co my, 

wychowawcy, możemy zrobić, by ograniczyć ilość infekcji w naszej placówce? 

Dzieci w żłobku i przedszkolu 

stale mają katar, kaszel, łapią 

zapalenie ucha, oskrzeli, mają 

ospę wietrzną... To normalne i dlatego 

nikogo nie dziwi. Dużą liczbę chorób 

u kilkulatka stykającego się z rówieśnikami 

rzeczywiście można wytłumaczyć 

z medycznego punktu widzenia, ale nie 

znaczy to, że nie powinniśmy walczyć 

o zmniejszenie liczby zachorowań. 

Można to uzyskać, dbając o poprawę 

odporności naszych podopiecznych. 

NIEDOJRZAŁY SYSTEM 

W walce z wirusami i bakteriami organizm 

wspomagają specjalne białka zwane 

przeciwciałami, które są jednym z wielu 

elementów układu immunologicznego 

człowieka. Układ ten u dzieci działa słabiej, 

bo nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. 

Początkowo, zaraz po urodzeniu, 

niemowlę korzysta z przeciwciał matki 

dostarczonych jeszcze w okresie ciąży, 

a następnie za pośrednictwem laktacji. 

Swoje własne produkuje dopiero ok. 12. 

miesiąca życia, jednak pełną zdolność do 

walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi 

dziecko osiąga w wieku 15 lat. Do 

tego czasu często choruje, zwłaszcza, 

jeśli stale styka się z patogenami. A tak 

niestety jest w przypadku maluchów 

przebywających w dużych skupiskach 

dzieci, gdzie wirusy stale krążą w powietrzu. 

I choć to dziwnie zabrzmi, to dobrze, 

że maluchy chorują. Jednym z niezbędnych 

elementów rozwoju układu 

odpornościowego jest bowiem kontakt 

44 

mój

ZDROWIE Nasi podopieczni

Nasi podopieczni ZDROWIE 

z różnego rodzaju wirusami i bakteriami: 

dzięki temu organizm zaczyna 

w ogóle produkować przeciwciała. 

Do naszych zadań należy jednak wspomaganie 

tego procesu i wzmacnianie 

organizmu dziecka tak, by jego walka 

z chorobą zakończyła się zwycięstwem. 

4 SPOSOBY NA ODPORNOŚĆ 

Dbanie o odporność dziecka to przede 

wszystkim zadanie rodziców, ale i my, 

opiekunowie maluchów możemy dołożyć 

swoją cegiełkę. Wpływ na zdolność 

organizmu do walki z drobnoustrojami 

ma bowiem prawidłowa dieta, aktywność 

fizyczna, przebywanie na świeżym 

powietrzu, a także sen, a więc to wszystko, 

co zależy także od opiekunów przedszkola, 

klubu malucha czy żłobka. 

1. Dieta to jeden z najważniejszych elementów 

stymulujących układ immunologiczny. 

W menu żłobka i przedszkola 

powinno znaleźć się bogate w żelazo 

mięso (niedobór tego pierwiastka powoduje 

spadek odporności), jogurty 

z probiotykami wzmacniającymi układ 

pokarmowy (w jelitach znajduje się 

większość komórek układu immunologicznego) 

oraz ryby (zawarte w nich 

kwasy omega-3 budują odporność). 

2. Zabawa na świeżym powietrzu 

dotlenia organizm, wzmacnia go 

więc i poprawia jego funkcjonowanie. 

Zmusza go do dostosowywania się do 

zmiennych warunków pogodowych, 

dlatego potem nie reaguje on osłabieniem 

w jesienną słotę czy mroźną zimę. 

Słońce dostarcza witaminy D3, która 

jest niezbędna dla układu odpornościowego 

dziecka. Dlatego każdego dnia 

maluchy powinny przebywać na świeżym 

powietrzu przynajmniej 2 godz. 

dziennie. Warto też regularnie wietrzyć 

pomieszczenia. 

3.Aktywność fizyczna poprawia sprawność 

organizmu, w tym odporność, pobudza 

układ immunologiczny do produkcji 

komórek odpowiedzialnych za 

walkę z drobnoustrojami, wspomaga też 

proces termoregulacji, czyli dostosowania 

się organizmu do temperatury – jak 

wiadomo zarówno przegrzanie, jak i wyziębienie 

osłabia odporność. Wychodząc 

z maluchami na spacer, zadbajmy o to, 

by były ubrane odpowiednio do planowanego 

rodzaju aktywności. 

4. Sen jest warunkiem zdrowia: przemęczony 

organizm jest osłabiony i podatny 

na infekcje. Dziecko w wieku 1-3 lat potrzebuje 

ok. 3 godzin snu w ciągu dnia, 

malec 4-5-letni – 1,5-2 godziny. Dlatego 

w żłobku drzemki są niezbędne, nie warto 

też rezygnować z leżakowania również 

w młodszych grupach przedszkolnych. 

CHORY MALEC W PLACÓWCE 

Dużym problemem dla opiekunów jest 

przyprowadzanie do żłobka czy przedszkola 

dzieci w trakcie infekcji. Rzeczywistość 

jest taka, że wielu rodziców 

nie może pozwolić sobie na wzięcie 

zwolnienia z powodu choroby dziecka, 

nie ma też z kim zostawić malca, przyprowadza 

go więc do placówki. Chore 

dzieci zarażają pozostałe maluchy 

W walce z wirusami 

i bakteriami organizm 

wspomagają 

specjalne białka 

zwane przeciwciałami 

, które są jednym 

z wielu elementów 

układu immunologicznego 

człowieka 

– o to nie trudno, bo małe dzieci kichają 

rozsiewając drogą kropelkową drobnoustroje 

chorobotwórcze, nie pamiętają 

o myciu rąk po wytarciu nosa, dotykają 

więc „zakażonymi” rączkami zabawek 

i innych dzieci, przenosząc infekcje na 

kolegów. 

– W naszej placówce jest zakaz przyprowadzania 

chorych dzieci, mamy to zapisane 

w statucie – mówi Patrycja Pakuła, 

właścicielka Przedszkola Językowego 

Limonka przy ul. Warszawskiej w Warszawie 

Wesołej. – Rodzic, który przywozi 

zakatarzonego, kaszlącego malucha do 

przedszkola lub żłobka, musi pokazać 

zaświadczenie lekarskie, że malec jest 

zdrowy lub liczyć się z tym, iż jego pociecha 

zostanie odesłana do domu. Takie 

zasady mają na celu dbanie o dobro dzieci. 

Oczywiście, jeśli maluch poczuje się 

źle się w trakcie pobytu w przedszkolu, 

dzwonimy do rodziców i prosimy o zabranie 

go do domu. 

Ważne elementy 

dbania o zdrowie 

1. DIETA 

2. ŚWIEŻE POWIETRZE 

3. AKT YWNOŚĆ 

FIZYCZNA 

4. SEN 

46 

mój

To sklepy, w których marzenia 

stają się rzeczywistością 

Serdecznie zapraszamy do naszych sklepów. 

Adresy na stronie: www.swiatzabawek.net.pl


Maria Piekart 

„Kopernik” 

czeka na 

najmłodszych! 

29 lipca tego roku, w Centrum Nauki Kopernik zjawił się pięciomilionowy gość. 

W ciągu pięciu lat istnienia to niezwykłe miejsce stało się ulubionym celem 

wycieczek dzieci i dorosłych. 

Naszą misją jest zachęcanie 

do osobistego zaangażowania 

w poznanie i zrozumienie 

świata oraz do wzięcia odpowiedzialności 

za zmiany zachodzące wokół nas 

– piszą na swojej stronie internetowej 

twórcy Centrum Nauki Kopernik. Wyjątkowy 

zespół pomysłowych i kreatywnych 

ludzi stworzył miejsce, w którym 

nauka przestaje być nudna, a prawa 

fizyki wchodzą do głowy nad podziw 

łatwo. Ciekawe wystawy, filmy, pokazy 

i prezentacje sprawiają, że przed „Kopernikiem” 

każdego dnia ustawiają się 

kolejki do wejścia: można w nich spotkać 

zarówno dzieci w wieku szkolnym, 

jak i studentów, dorosłych, a także… 

przedszkolaki. Dla tych ostatnich Centrum 

Nauki Kopernik przygotowało 

specjalną, fascynującą ofertę. „Naturalna 

potrzeba uczenia się i eksperymentowania 

to cecha, w którą dzieci zaopatrzone 

są od urodzenia. Maluchy chcą wszystkiego 

dotknąć, posmakować, rozłożyć 

na czynniki pierwsze i są bardzo wytrwałe 

w dążeniu do celu – tłumaczą 

twórcy Centrum Nauki Kopernik. – Są 

tu miejsca, do których wstęp mają tylko 

najmłodsi. Oczywiście, wraz z towarzyszącymi 

im opiekunami. Bo Kopernik 

stawia na budowanie interakcji między 

dzieckiem a rodzicem i wspólne 

doświadczanie zjawisk. 3- czy 5-latek 

poznający świat potrzebuje przewodnika. 

A badania naukowe pokazują jak 

na dłoni, że jego mózg rozwija się najle- 

piej, kiedy jest w towarzystwie rodzica. 

Bez obawy – nuda nam nie grozi. Dla 

dorosłych też jest tu wiele do odkrycia”. 

Taka zachęta chyba wystarczy, by 

wejść na stronę internetową „Koper- 

nika” i zamówić bilety. Centrum przygotowało 

ciekawe wystawy i warsztaty, 

na które zapraszają nie tylko gości 

indywidualnych, ale również grupy 

przedszkolne wraz z opiekunami. 

PODRÓŻ DO GWIAZD 

Słynne „Kopernikowskie” Planetarium czeka z niecierpliwością na najmłodszych gości. 

Razem z Elmo i Żółtodziobem – bohaterami „Ulicy Sezamkowej” – dzieci mogą 

wybrać się w fascynującą podróż do gwiazd. Odwiedzi ich także gość z Chin – Hu 

Hu Zhu, by razem spojrzeć w niebo, poszukać Wielkiego Wozu i Gwiazdy Polarnej. 

Maluchy mogą też obejrzeć film „Pod jednym niebem”, który przeznaczony jest dla 

widzów od 3 lat, oraz pokaz na żywo „Zając Franek i gwiezdna przygoda”. 

48 

mój


WARSZTATY FAMILIJNE 

To zajęcia przygotowane specjalnie dla dzieci w wieku 5-8 lat, 

w których maluchy uczestniczą razem z rodzicami i opiekunami 

– wspólnie przeprowadzają doświadczenia, testują, szukają 

odpowiedzi na trudne pytania. Czego można dowiedzieć się 

podczas warsztatów? Np. skąd się bierze prąd, a skąd chmury? 

Gdzie jest schowana muzyka na płycie CD i dlaczego wiatr 

dmucha, kiedy chce? Dlaczego gwiazdy świecą, a wulkany wybuchają? 

Odpowiedzi na te pytania chciałoby znać każde dziecko, 

a znajdzie je właśnie w „Koperniku”. Każdy miesiąc to inny 

temat zajęć, dlatego Centrum można odwiedzać w nieskończoność. 

We wrześniu dzieci mogą dowiedzieć się, dlaczego 

płaczemy przy obieraniu cebuli. 

BZZZ! 

Galeria Bzzz! została stworzona 

z myślą o najmłodszych dzieciach, 

w wieku od 3 do 6 lat. To świat 

w pigułce, który maluch może poznać 

wszystkimi zmysłami – wzrokiem, 

słuchem, dotykiem, a nawet 

węchem! Dzieci mogą tu wszystko 

badać intuicyjnie. Sprawdzają, 

co jest chłodniejsze w dotyku: 

metal czy drewno, poznają zapach 

plastra miodu, uczą się „latać”, naśladując 

ruchy ptasich skrzydeł 

i dowiadują się, jak działa telefon. 

Ulubioną zabawą maluchów jest 

zawsze budowanie tamy w wodzie 

(prawdziwej, dlatego warto 

wziąć ubranie na zmianę), robienie 

odcisków na ruchomej ścianie 

i przeglądanie się w krzywych 

zwierciadłach. 

mój 

49

Nasi podopieczni RODZICE 



Roszczeniowi 

rodzice 

U podstaw współpracy pomiędzy wychowawcą a rodzicem leży porozumienie oparte 

na udanej komunikacji. A z tym bywa różnie, zwłaszcza kiedy mamy do czynienia 

z roszczeniową postawą rodziców wobec placówki i pracujących w niej nauczycieli. 

50 

mój

RODZICE Nasi podopieczni 

Rodzice podsyłając dziecko 

do prywatnej placówki mają 

duże wymagania odnośnie nauczycieli, 

programu zajęć czy zachowania 

innych dzieci. Nie zawsze uzasadnione 

pretensje są powodem do ich 

ciągłych uwag i niezadowolenia. 

OCZEKUJĘ, CHCĘ, WYMAGAM… 

Osoba reprezentująca postawę roszczeniową 

ma zwykle wysoki poziom 

oczekiwań wobec drugiej strony. Są to 

czasem oczekiwania wygórowane, jednostronne, 

nieadekwatne do otaczającej 

rzeczywistości. Rodzic przyjmujący 

świadomie lub też nieświadomie 

taką postawę może komunikować się 

z wychowawcą zarówno w sposób miły 

i kulturalny (jednak często nie znoszący 

sprzeciwu), jak i w sposób agresywny, 

wyrażając swoje niezadowolenie na 

przykład podniesionym tonem. Roszczeniowy 

rodzic z łatwością przerzuca 

odpowiedzialność na inne osoby. Uważa, 

że trudności, które spotykają jego 

dziecko, to wynik działań przedszkolnego 

środowiska. Jeśli zgłoszony przez 

rodzica problem nie zostanie rozwiązany 

zgodnie z jego oczekiwaniami, jest skłonny 

uważać, że nauczyciele opiekujący się 

dzieckiem nie wywiązują się ze swoich 

zadań. Taki rodzic może mieć poczucie, 

że skoro płaci za żłobek czy przedszkole, 

placówka powinna dostosować się do 

jego oczekiwań i spełniać wymagania. 

ZROZUMIENIE I EMPATIA 

Kontakt z roszczeniowym rodzicem 

nie jest łatwy. Wymaga od wychowawcy 

i dyrekcji opanowania, rozwagi, 

siły psychicznej. Oto kilka wskazówek 

mogących się przydać w pracy z takimi 

osobami. Warto pamiętać, że każdy odpowiada 

za swoje emocje. W kontakcie 

z roszczeniowym rodzicem nauczyciel 

powinien przyjąć, że ma wpływ wyłącznie 

na własne reakcje. Aby stworzyć 

dobre warunki do komunikacji, na 

początku rozmowy warto pokazać rodzicowi 

wspólny cel, jakim jest dobro 

dziecka. Okazanie rozmówcy szacunku 

i traktowanie go po partnersku to droga 

do porozumienia. Roszczeniowemu 

rodzicowi należy pozwolić mówić. 

To ważnie nie tylko dla niego, ale też 

dla nauczyciela (umożliwia poznanie 

oczekiwań rozmówcy, a także jego 

ocenę sytuacji). W rozmowie należy 

być aktywnym słuchaczem, niezależnie 

od tego, czy zgadzamy się z poglądami 

drugiej osoby, czy nie. Zadawanie 

pytań z pewnością ułatwi zrozumienie 

problemu i pomoże w określeniu 

sposobu myślenia rodzica. Podstawą 

porozumienia jest także wczucie się 

w emocje rozmówcy (warto rodzicowi 

powiedzieć, jak te emocje odbieramy, 

co czujemy). Aby mieć pewność, że dobrze 

zrozumieliśmy intencje rozmówcy, 

w trakcie rozmowy warto robić 

krótkie podsumowania. Zawsze należy 

skupić się na wspólnym celu, poszukiwać 

rozwiązań i sposobów, jak pomóc 

dziecku, a nie rozwodzić się nad przyczynami 

takiego stanu rzeczy. Należy 

też pamiętać, że rolą nauczyciela jest 

bycie pomocnikiem nie doradcą, który 

jest skarbnicą „dobrych rad”. Dawanie 

gotowych rozwiązań zwykle skłania do 

przerzucenia odpowiedzialności na wychowawcę, 

a to tylko pogłębia postawę 

roszczeniową. 

W TROSCE O SIEBIE 

Jeśli rodzic mówi do nas podniesionym 

głosem, używa wyzwisk, grozi, nie odnosimy 

się do wypowiadanych przez 

niego słów, tylko do formy. Mamy 

prawo przerwać dialog, informując 

rozmówcę, że nie akceptujemy atakowania. 

Kiedy rodzic nie zmienia swojej 

postawy, należy wyznaczyć inny termin 

spotkania. Roszczeniowi rodzice często 

chcą rozstrzygać problemy podczas odbierania 

dziecka z przedszkola czy żłobka. 

Zwykle takie rozmowy trwają długo, 

najlepiej więc umówić się na konkretny 

termin (warto, żeby placówka miała 

opracowany system kontaktów z rodzicami). 

O problemach nie powinno się 

rozmawiać w obecności dziecka. 

O TYM WARTO PAMIĘTAĆ 

Budowanie relacji z roszczeniowym 

rodzicem na pewno wymaga od wychowawcy 

więcej wysiłku. Dobrze jednak 

szukać rozwiązań, tak by nie dopuścić 

do konfliktu na linii rodzic - przedszkole. 

W rozmowie nie należy oceniać charakteru 

dziecka, nie skarżyć się na nie, 

tylko opisywać jego zachowanie. Nie 

należy także oceniać rodziców, nie jest 

to rolą nauczyciela. Do rozwiązania problemu 

nie przybliży nas także usprawiedliwianie 

się, odpowiadania atakiem na 

atak, podważanie kompetencji rodzicielskich 

czy postawa bezradności (rodzice 

oczekują od wychowawcy profesjonalizmu). 

Kiedy w czasie dialogu padają 

negatywne opinie, nie należy odbierać 

ich jak personalnego ataku. Zachowując 

dystans do usłyszanych słów łatwiej 

nam będzie poradzić sobie z negatywnymi 

emocjami. Podczas kontaktów 

z każdym rodzicem warto pamiętać, że 

celem nadrzędnym jest dobro dziecka 

i szukanie rozwiązań, które będą satysfakcjonowały 

obie strony. 

Konsultacja: 

Alina Raplewicz, psycholog 

mój 

51

Nasi podopieczni RODZICE 


Witaj, 

nocniczku! 

To od rodziców dziecka zależy, kiedy rozpoczną trening 

czystości, czyli etap pożegnania z pieluszką. Opiekunowie 

w żłobku muszą wspomagać ich w tej decyzji, a czasem 

nawet do niej zachęcić. 

Dzieci, które zaczynają edukację 

przedszkolną powinny załatwiać 

się już samodzielnie. Zupełnie 

inaczej jest jednak w przypadku 

podopiecznych żłobków, do których 

trafiają dzieci znacznie młodsze. Do 

pewnego momentu korzystają z pieluszek, 

ale około 18. miesiąca życia 

większość z nich zaczyna w domu 

trening czystości. Maluch nigdy nie 

nauczy się siusiać do nocniczka, jeśli 

odzwyczajanie od pieluszki nie będzie 

kontynuowane zarówno w domu, jak 

i w placówce. 

KIEDY ZACZYNAĆ? 

Dziecko nie powinno zaczynać treningu 

czystości dopóki nie będzie na to 

w pełni gotowe. Malec może załatwiać 

się do nocniczka lub na sedes dopiero 

wówczas, gdy potrafi sam zdjąć majteczki, 

a przede wszystkim – umie kontrolować 

mięśnie zwieraczy pęcherza. 

Takie umiejętności zdobywa mniej 

więcej w wieku 1,5 roku, ale zwykle 

dużo później. Dlatego jeśli rodzice 

dziecka podejmą decyzje o pożegnaniu 

z pieluszką wcześniej, nauka może 

zakończyć się porażką. Warto to im 

uzmysłowić, by potem nie obarczali za 

to placówki. Zanim malec nie nauczy 

się wołać, że chce iść do toalety i nie 

będzie potrafił wstrzymać siusiania na 

czas zanim dotrze do toalety – opiekun 

nie będzie w stanie oduczyć go chodzenia 

bez pampersa. 

Zazwyczaj opiekunki w żłobku same 

dostrzegają moment, kiedy można 

rozpocząć trening siusiania na nocnik 

– maluchy nie moczą pieluszek 

albo zaczynają pokazywać, że chcą się 

załatwić. To dobry moment, by poinformować 

o tym rodziców i wspólnie 

– w domu i w placówce – zacząć odzwyczajać 

dziecko do pieluchy. Czasami 

z inicjatywą tą wychodzą sami 

rodzice, którzy zaczęli już w domu 

oswajać malca z nocnikiem i proszą, 

by opiekunki wysadzały go również 

w żłobku. 

JAK TRENOWAĆ CZYSTOŚĆ? 

W młodszych grupach wychowawczynie 

zakładają zwykle dzieciom pampersy, 

ale co jakiś czas, regularnie, zdejmują 

je i sadzają maluchy na nocniczku, 

by przyzwyczaić je do tego sposobu 

załatwiania swoich potrzeb fizjologicz- 

Zanim dziecko 

nie nauczy się 

sygnalizowania 

swoich potrzeb 

fizjologicznych , 

nie powinno się 

zaczynać treningu 

czystości 

nych. Zawsze warto to robić po posiłkach 

i przed spaniem. W starszych 

grupach – można już puszczać dzieci 

w samych majteczkach i… czuwać. Odzwyczajanie 

od pieluchy w żłobku jest 

trudniejsze niż w domu, bo opiekunka 

musi obserwować nie jedno, ale nad 

kilkoro dzieci. 

– Taki trening rozpoczynamy, gdy na 

dworze robi się ciepło, zwykle w starszych 

grupach, czyli tam, gdzie mamy 

2-3-latki – mówi opiekunka jednego 

z warszawskich żłobków. – Prosimy 

wówczas rodziców o przyniesienie do 

placówki dużej ilości majteczek i zaczynamy 

ćwiczenia. Na początku ciągle 

przebieramy dzieci, bo nieustannie 

zdarzają się im wpadki, ale z każdym 

tygodniem jest coraz lepiej. 

Rzeczywiście, wiosna i lato to najlepsza 

pora na trening czystości. Gdy 

malec chodzi po sali w samych majteczkach, 

łatwiej zauważy, że zsiusiał 

się na podłogę, niż że załatwił się do 

chłonnego pampersa, w którym nie 

czuje wilgoci. A przecież świadomość 

załatwiania swojej potrzeby 

52 

mój

RODZICE Nasi podopieczni 


jest bardzo ważna. Istotne jest też 

przypominanie. 

– Cały czas dopytujemy dzieci, czy nie 

chcą siusiu, przypominamy o tym, bo 

w ferworze zabawy zapominają o takich 

oczywistych dla dorosłego rzeczach. 

Oczywiście zakładamy pieluszki do spania, 

niektórym maluchom także podczas 

spaceru – zwłaszcza, gdy na dworze jest 

chłodno (wiemy, które z nich nie wytrzymają 

długo bez korzystania z toalety) 

– kontynuuje opiekunka. 

Zdaniem wielu wychowawców, kluczem 

do sukcesu jest też obserwacja. 

Opiekunowie, którzy uważnie przyglądają 

się dziecku i jego zachowaniom, 

potrafią wyczuć, kiedy chce zrobić siusiu 

lub kupkę. Gdy dostrzegą charakterystyczne 

sygnały (np. malec przestaje 

się na chwilkę bawić, łapie się za pupę, 

chowa w kąt), wysadzają go, by „uprzedzić” 

wypróżnianie. W ten sposób przyzwyczajają 

dziecko do tego, że jeśli odczuwa 

potrzebę, natychmiast powinno 

siadać na nocniku. 

JAK SOBIE POMÓC? 

Zadbaj o pełną współpracę rodziców 

z placówką, bo tylko wtedy skutecznie 

nauczycie malca czystości. 

Ucz dziecko sygnalizowania, że 

chce siusiu. Może to być słówko 

„si-si” (jeśli już mówi) lub pokazywanie 

rączką na pupę. Powtarzaj gest 

lub wypowiadaj słowo zawsze, gdy 

wysadzasz je na nocniczek. W ten 

sposób skojarzy sygnał z czynnością. 

Stawiaj nocniki w zasięgu ręki, by 

szybko posadzić na nich dziecko, 

gdy tylko zawoła, że chce siusiu. 

Proś rodziców o przynoszenie 

pieluchomajtek – to pieluszki dla 

najstarszych dzieci, które uczą się 

korzystania z toalety: przypominają 

kształtem majteczki i można je błyskawicznie 

zdjąć, gdy malec zasygnalizuje 

potrzebę, bo pieluchomajtki 

rozrywają się po bokach. 

mój 

53

Malow znaczy 

meble 

Meble to niezbędny element naszej przestrzeni. Już 2000 lat przed naszą erą prehistoryczni, 

szkoccy farmerzy budowali kamienne szafki i łóżka. Starożytni Egipcjanie natomiast, 

wyposażali swoje mieszkania meblami z trzciny, drewna i cegieł. Dziś nasze meble powstają 

nie tylko z drewna, ale i plastiku, materiałów recyklingowych czy choćby stali. 

Meble przeszły długą drogę 

od czasów, kiedy pełniły 

rolę tylko użytecznych 

przedmiotów. Są one często wyrazem 

naszego nastroju, cech osobowości 

czy dominujących aktualnie 

w naszym życiu emocji. Kolor oraz 

materiał, z którego zrobione są meble 

mogą nas pobudzić bądź wyciszyć, 

wzbudzić poczucie bezpieczeństwa, 

poprawić wizerunek naszej przestrzeni 

i oryginalnie ją uatrakcyjnić. 

Firma Malow z Suwałk od 25-ciu lat 

specjalizuje się w produkcji takich właśnie 

oryginalnych i atrakcyjnych propozycji 

do aranżacji naszej przestrzeni. 

To firma bardzo nowoczesna, w której 

roboty z automatycznej linii produkcyjnej 

budują korpus szafy w 90 sekund. 

W swojej kilkutysięcznej ofercie wyrobów 

firma posiada zarówno meble 

biurowe, socjalne, gastronomiczne, 

jak i asortyment skierowany do szkół 

i przedszkoli. 

Projektanci z Malow wybrali stal, jako 

podstawowy budulec swoich wyro- 

bów, a oryginalne propozycje wyposażania 

wnętrz takimi właśnie meblami 

spotkały się z ogromnym zainteresowaniem 

odbiorców. Liczne zamówienia 

klientów z Polski, Niemiec, Norwegii, 

Francji czy Dubaju potwierdzają właściwy 

kierunek rozwoju firmy. 

Oryginalne meble firmy Malow uatrakcyjniają 

wnętrza pokoi nauczycielskich, 

szatni szkolnych i przedszkolnych, sal 

zabaw, a także niejednego pokoju 

dziecka czy nastolatka. Meble emanują 

kolorami, lecz występują również

PROMOCJA 

w wersjach spokojnych pasteli, są niezwykle 

trwałe, jednocześnie optycznie 

lekkie i z niemal niezliczoną opcją 

funkcjonalnych zastosowań. Przechowywane 

są w nich dziecięce zabawki, 

okrycie wierzchnie, buty na zmianę, 

ubranka, książki i materiały biurowe, 

a wielu maluszków „uzbrojonych” 

w kolorowe flamastry łatwo-zmywalne 

wykorzystuje meble Malow, jako 

przestrzeń swojej twórczej, dziecięcej 

ekspresji. 

Meble Malow udowodniły nie raz, że 

stanowią bardzo ciekawą propozycję, 

jak w praktyczny i nieskomplikowany 

sposób ożywić wnętrze każdej szatni 

przedszkolnej czy dowolnego pomieszczenia, 

w którym przebywają nasze 

pociechy. 

Producentów mebli do przedszkoli 

czy szkół jest w naszym kraju niemało, 

z których wielu oferuje swoje wyroby 

w często podejrzanie niskich cenach. 

Wiele placówek – nie tylko edukacyjnych 

– nabywa meble w drodze ogłaszanych 

przetargów. Niejednokrotnie 

elementem wyłaniającym wykonawcę 

jest głównie niska cena. 

W takich wypadkach zarządzający placówką 

stosują na sobie swoisty proces 

„samooszukiwania” uporczywie wierząc, 

że w niskiej cenie zawarta jest jakość 

wyrobu oraz bezpieczeństwo jego 

użytkowania. Jednak na bezpieczeństwie 

naszych dzieci nie należy oszczędzać. 

Mądrze jest zakupić meble, które 

są nie tylko ładne, ale spełniają wszystkie 

normy bezpiecznego użytkowania. 

Meble Malow wydają się być w tej sytuacji 

propozycją wartą rozpatrzenia. 

Wielu rodziców oraz dyrektorów placówek 

edukacyjnych przekonało się już 

o tym, ciesząc się z użytkowania atrakcyjnych 

i oryginalnych wyrobów tego 

producenta. 

Dlatego następnym razem, kiedy będziecie 

Państwo wyposażać swoje 

przedszkole czy żłobek (albo pokój 

starszego dziecka) pozwólcie sobie na 

oryginalny i atrakcyjny design z oferty 

mebli Malow. Bądź co bądź to właśnie 

miłe dla oka wnętrze może uczynić 

z wielu rodziców Waszych długoterminowych 

klientów.

Nasz budynek WYPOSAŻENIE 

Maria Piekart 

Kuchenne AGD 

Aby możliwe było prowadzenie nawet najmniejszej kuchni, a już na pewno tej, w której 

robi się posiłki dla dzieci, konieczne jest jej odpowiednie wyposażenie. Co powinno 

znaleźć się w kuchni, korzystającej z cateringu i tej, w której gotuje się codziennie obiady? 

Zgodnie z ustawą o opiece nad 

dziećmi do lat trzech (Dz.U. 

2011 nr 45 poz. 235) żłobek 

ma obowiązek zapewnić dzieciom 

wyżywienie. Podobnie przedszkole, 

w którym dzieci przebywają powyżej 

5 godzin dziennie. Dlatego w placówkach 

tych powinny znaleźć się kuchnie 

– mniejsze, jeśli korzystamy w firmy 

cateringowej dostarczającej nam 

wszystkie 3 posiłki dziennie, a my tylko 

je rozdzielamy, lub większej, jeśli 

gotujemy sami lub gdy korzystamy 

z dowożonych obiadów, a na miejscu 

przygotowujemy śniadania i podwieczorki. 

Klub malucha, sprawujący opiekę maksymalnie 

5 godzin nie ma obowiązku 

zapewnia wyżywienia, ale nawet w nim 

powinno znaleźć się pomieszczenie, 

w którym dzieciom można przygotować 

przekąski czy napoje. 

KUCHNIA NA PEŁEN ETAT 

Kuchnia, w której gotujemy posiłki 

z przeznaczeniem żywienia zbiorowego, 

musi spełniać warunki sanepidu, 

odnośnie materiałów na podłogi i ściany, 

oświetlenia, wentylacji itd., musi 

też być podzielona na dwie części 

– jedną, w której zmywane są naczynia 

i drugą, w której się gotuje (pisaliśmy 

o tym w pierwszym numerze naszego 

magazynu – www.mzmp.pl). Powinna 

też mieć odpowiedni sprzęt. Nie 

ma dokładnych wytycznych, które by 

to określały, jeśli jednak mamy wątpliwości, 

warto zwrócić się do lokalnego 

sanepidu, z prośbą o pomoc. Na pewno 

jednak w wyposażeniu kuchni powinny 

znaleźć się podstawowe sprzęty 

AGD, takie jak kuchenka, zmywarka 

oraz lodówka. 

Kuchenka – jej wielkość i liczba palników 

zależy od liczby dzieci, które 

Nie ma dokładnych 

wytycznych , które 

określałyby, jaki 

sprzęt powinien 

znaleź się 

w przedszkolnej 

kuchni 

mamy pod opieką. W ofercie kuchenek 

przemysłowych znajdują się takie z 4 

lub 6 palnikami, są też kuchenki jednopalnikowe 

przeznaczone na duże 

rozmiary garnków. Zazwyczaj jednak 

wystarczy normalna czteropalnikowa 

kuchenka, jaką mamy w prywatnych 

domach, można jedynie pomyśleć o zamontowaniu 

w pomieszczeniu dwóch 

takich samych. Kuchenki gazowe są 

stosunkowo tanie w eksploatacji, 

mają też niską cenę. Może się jednak 

okazać, że w lokalu nie ma doprowadzonego 

gazu. Wtedy musimy kupić 

kuchnię z płytą, najlepiej indukcyjną, 

bo przekazuje ona prawie 95% energii 

do potrawy. Jednak koszty eksploatacji 

w porównaniu do kuchenek gazowych, 

są wówczas wyższe (prąd jest 

droższy niż gaz). 

Zmywarka – koniecznością w żłobku 

jest zmywarka z funkcją wyparzania. 

To idealny sposób na sterylizację butelek 

i smoczków. Zapewnia też pod 

tym względem bezpieczeństwo starszym 

dzieciom. Zmywarka nie tylko 

ułatwia życie – zmywa za nas, więc 

oszczędzamy czas i naszą energię, 

to również urządzenie, które oszczędza 

wodę – zużywa jej od 3 do 5 razy 

mniej, w zależności od modelu i programu, 

niż gdybyśmy myli naczynia 

w zlewie. Zmywarki przemysłowe 

mają pojemne komory przystosowane 

do załadunku dużą liczbą naczyń. 

Można w nich myć zarówno naczynia 

szklane, jak i garnki czy sztućce. 

Lodówki – jeśli mamy wśród swoich 

dzieci maluchy karmione mlekiem 

mamy, powinniśmy mieć na wyposażeniu 

dwie chłodziarki. Jedna przeznaczoną 

do przechowywania mleka, 

drugą – do pozostałych produktów 

56 

mój

WYPOSAŻENIE Nasz budynek 

żywnościowych. Ta ostatnia powinna 

mieć również zamrażalnik, chyba, że 

chcemy kupić osobno stojącą zamrażarkę. 

Najwygodniejsze i największe 

są lodówki dwudrzwiowe, ze szklanymi 

półkami (ewentualny rozlany płyn 

nie ścieka po pozostałych półkach) 

i szufladami na wysięgnikach. Dobrze, 

jeśli lodówka będzie miała dwa oddzielne 

agregaty, jeden do chodziarki 

i drugi do zamrażarki, dzięki czemu 

obie części pracują niezależnie – można 

ustawić w nich inne temperatury. 

Takie modele zużywają jednak więcej 

energii. O zużyciu energii świadczą 

klasy energetyczne: A++ jest najbardziej 

ekonomiczna, G – najmniej. 

Jeśli placówka ma obowiązek przechowywania 

próbek, powinna znaleźć się 

dla nich osobna lodówka. To specjalne 

urządzenie z szufladami i kasetami 

na poszczególne posiłki. Lodówki 

tego typu są produkowane zgodnie 

z wymogami ustawy o warunkach 

zdrowotnych żywności i żywienia 

i mają wbudowany zamek, by nikt niepowołany 

nie miał do nich dostępu. 

KUCHNIA W NIEPEŁNYM 

WYMIARZE 

Jeśli klub dziecięcy albo inna placówka 

wynajmuje firmę cateringową i nie 

gotuje się w niej posiłków, a jedynie 

je rozdziela podczas wydawania, potrzeba 

do tego jedynie oddzielnego 

pomieszczenia. Gdy w żłobku przygotowujemy 

mieszanki mleczne, robimy 

kanapki na śniadanie czy kisiel na 

podwieczorek, wówczas nasza kuchnia 

powinna być lepiej wyposażona. 

Obowiązkowo powinna znaleźć się 

w niej lodówka, może być ona jednak 

mniejsza niż w przypadku lodówek 

w kuchniach, gdzie gotuje się posiłki, 

konieczna jest też zmywarka z funkcją 

wyparzania. Zamiast kuchenki przyda 

się mikrofalówka, w której można podgrzać 

dzieciom mleko do płatków śniadaniowych 

oraz czajnik elektryczny. 

Mikrofalówka – nowoczesne mikrofale 

mają wiele funkcji – od podgrzewania 

do gotowania, a nawet pieczenia 

oraz rozmrażania. W przedszkolnej 

kuchni wystarczy ta pierwsza opcja. 

Wybierając mikrofalówkę, warto zwrócić 

uwagę na jej moc oraz pojemność. 

Najczęściej spotykana moc mikrofal 

to 900-1000 W, co pozwala na bardzo 

szybkie podgrzanie potraw i płynów. 


mój 

57



Jak oszczędzać? 

Najwięcej pieniędzy w każdej placówce pochłaniają rachunki za elektryczność 

i ogrzewanie, co najboleśniej odczuwamy zimą. Jak zmniejszyć te wydatki? 

Każdemu, kto prowadzi firmę, 

a taką jest przecież niepubliczny 

żłobek czy przedszkole, zależy 

na oszczędnościach. Ma to wpływ 

na nasze zarobki i na to, na ile możemy 

rozwijać nasz biznes. Istnieją dwa 

sposoby, które pomogą nam płacić 

mniej za ogrzewanie, elektryczność 

czy wodę. Pierwszy to zainwestowanie 

w oszczędne urządzenia i sprzęty. 

Drugi sposób, to ograniczenie niepotrzebnego 

zużycia wynikającego często 

z niedbalstwa, bezmyślności czy 

nieuwagi. 

WODA 

Inwestycje 

Najwięcej wody zużywamy odkręcając 

kran podczas mycia czy zmywania. 

Istnieją dwa sposoby, 

które pomogą nam 

płaci mniej za ogrzewanie, 

elektrycznoś 

i wodę: inwestycja 

w oszczędne 

urządzenia i ograniczenie 

niepotrzebnego 

zużycia 

Aby zmniejszyć te ilości można wymienić 

zwykłe, tradycyjne baterie na tzw. peralotry. 

To urządzenia, które napełniają 

wodę mikroskopijnymi cząstkami powietrza. 

Napowietrzenie sprawia, że z kranu 

wypływa mniej wody, choć komfort 

korzystania z niego jest taki sam. Perlatory 

pomagają podnieść ciśnienie w instalacji, 

ukierunkowują strumień wody, 

dzięki czemu nie rozpryskuje się ona na 

boki. Stosowanie perlatorów w kranach 

przeznaczonych tylko do mycia rąk, daje 

80 procent oszczędności wody. 

W łazienkach, z których korzystają 

małe dzieci sprawdza się również zainstalowanie 

przycisków automatycznie 

zakręcających dopływa wody po kilkudziesięciu 

sekundach. 

Dobrą inwestycją jest zamontowanie 

spłuczek do toalet z dwoma przyciskami 

– jeden zwalniający całą zawartość rezerwuaru 

i drugim, który zwalnia tylko jego 

część. Używanie tego ostatniego przycisku 

ogranicza zużycie wody o połowę. 

Nawet w placówce przeznaczonej dla 

małej liczby dzieci opłaca się zainstalo- 

58 

mój

WYPOSAŻENIE Nasz budynek 

© www.shutterstock.com (x4) 

wanie zmywarki, która podczas zmywania 

zużywa mniej wody niż w trakcie tradycyjnego 

mycia naczyń w zlewie. 

Sprytne sztuczki 

Jeśli zmywasz w zlewie, najpierw 

wypełnij go wodą: namocz naczynia, 

potem umyj je, a dopiero potem wypuść 

wodę i spłucz naczynia pod bieżącą 

wodą. W ten sposób będziesz zużywać 

mniej wody. 

Warto uczyć dzieci i zwracać im 

uwagę, by niepotrzebnie nie lały wody, 

np. podczas mycia zębów po posiłku. 

Taka edukacja przyniesie efekty teraz 

i w przyszłości. 

OGRZEWANIE 

Inwestycje 

Dobre okna to podstawa. W przypadku 

domów wolnostojących straty 

ciepła spowodowane nieszczelnymi 

ramami okiennymi wynoszą od 15 do 

25 proc. energii. Dlatego jeśli w naszej 

placówce są stare, drewniane okna, 

w naszym interesie powinna leżeć ich 

jak najszybsza wymiana. O dobrym 

oknie decyduje zarówno grubość ramy 

(profilu), jaki i ilość komór. Najcieplejsze 

są pakiety trzyszybowe wypełnione 

gazem szlachetnym. 

Jeśli mamy taką możliwość, powinniśmy 

również zadbać o ocieplenie budynku, 

czyli położenie na mury specjalnych 

płyt styropianowych. Przez źle ocieplone 

ściany ucieka nawet 35 proc. ciepła. Zabezpieczenie 

murów to oczywiście duży koszt, 

ale zwraca się często już po 2 – 3 latach. 


Nie zasłaniaj kaloryferów panelami 

dekoracyjnymi, zasłonami czy meblami. 

Zabudowany grzejnik daje dużo mniej 

ciepła. 

Regularne czyszczenie pieca, odkamienianie 

instalacji sprawia, że działają 

one sprawniej i są wydajniejsze. 

ELEKTRYCZNOŚĆ 

Inwestycje 

Czujniki ruchu to urządzenia pozwalające 

na duże oszczędności prądu. 

Sprawdzają się na korytarzach, a także 

w toaletach – włączają światło reagując 

na ruch, a następnie wyłączają je automatycznie 

po określonym czasie. Zapobiega 

to zostawianiu zapalonych lamp i kinkietów 

bez potrzeby. 

Inwestycją, o której warto pomyśleć 

jest też montaż sterowników oświetlenia. 

Dzięki czujnikom natężenia, włączają 

one oświetlenie w pomieszczeniu, dopiero 

wtedy, gdy ilość światła naturalnego 

będzie niewystarczająca. 

Żarówki energooszczędne to duży 

wydatek, jednak opłacalny. Pobierają 

nawet o 70 proc. mniej energii niż tradycyjne. 

Najbardziej korzystne są żarówki 

LEDowe. Jedna świetlówka o mocy 

20 W to oszczędność ok. 40 zł rocznie. 

Zainwestuj w urządzenia energooszczędne, 

takie jak zmywarki, lodówki czy 

pralki. Zużywają o 20-30 proc. mniej prądu 

w porównaniu z tradycyjnymi sprzętami. 

Oszczędne AGD oznaczone jest 

symbolem A+ i A++. 


Zmień operatora energii na tańszego, 

sprawdź też, czy ma w swojej ofercie 

taryfy nocne. W określonych godzinach 

płacisz za mniej za prąd – możesz więc 

w nocy prać pościel czy ręczniki dzieci. 

Odłączaj z prądu wszystkie urządzenia 

będące w stanie czuwania: ładowarki, 

komputery, telewizory. Nawet jak nie 

działają w pełnym trybie, czerpią energię. 

mój 

59



Zapraszamy 

do stołu! 

Krzesełko do karmienia do podstawowy element 

wyposażenia żłobka. Jakie wybrać i na co zwracać uwagę 

przy kupnie? 

© www.shutterstock.com (x3) 

Z 

wysokich krzesełek korzystają 

zwykle maluszki od 6. miesiąca 

życia – gdy nauczą się pewnie 

siedzieć – do momentu, gdy opanują 

sztukę samodzielnego jedzenia, czyli 

do ok. 1,5 roku. Krzesełka takie są wygodne 

zarówno dla dziecka, jak i dla 

osoby, która je karmi, dlatego warto 

w nie zainwestować, kupując wyposażenie 

żłobka. 

DO WYBORU, DO KOLORU… 

W sklepach dostępnych jest wiele rodzajów 

krzesełek do karmienia. Mają 

swoje wady i zalety, jednak jedno 

jest pewne: przydają się. Po pierwsze 

ułatwiają opiekunowi nakarmienie 

Krzesełko powinno 

by stabilne 

i solidne. Chociaż 

malec jest w nim 

przypięty, to jednak 

gdyby się wychylił , 

krzesełko nie może 

przechyli się razem 

z nim 

dziecka. Maluch nie może samodzielnie 

wyjść z krzesełka, więc nie ucieka 

przed łyżeczką z zupą, jest w nim całkowicie 

bezpieczny, bo przypięty pasami. 

Większość modeli ma blaty, na których 

młodszemu dziecku można rozłożyć 

zabawki, by zainteresował się czymś 

w czasie posiłku. Dla starszaka jest to 

też doskonały mebel pomagający w nauce 

samodzielnego jedzenia: na blacie 

można postawić miseczkę z kaszką 

i pozwolić malcowi na pierwsze nieporadne 

próby posługiwania się łyżeczką 

lub rączką. Krzesełko ogranicza wówczas 

zasięg ewentualnych „zniszczeń” 

spowodowanych takim treningiem, 

a ponieważ jest zwykle wykonane z plastiku, 

łatwo je doprowadzić potem do 

czystości. 

ROZKŁADANE LUB NIE 

Tradycyjne krzesełka do karmienia to 

plastikowe lub drewniane siedziska 

na nogach o regulowanej wysokości. 

Dzięki temu dorosłemu łatwiej karmić 

dziecko – siedząc na swoim krześle nie 

musi się schylać do malucha. Krzesełko 

można również przystawić do normalnego 

stołu, ta opcja sprawdza się jednak 

zazwyczaj w prywatnych domach, 

w placówkach bowiem wysokość 

stolików jest zwykle dopasowana do 

wzrostu dzieci. Ale i tu pomocny może 

okazać się nasz mebel, niektóre jego 

modele można bowiem zdemontować 

i rozłożyć na dwie części – fotelik i stolik, 

który może służyć do rysowania czy 

zabawy, ale i do spożywania posiłku. 

Istnieją też specjalne siedziska nakładane 

na normalne „dorosłe” krzesła – to 

rozwiązanie lekkie i dobre dla żłobków 

borykających się z brakiem miejsca. 

Cena krzesełek jest zróżnicowana w zależności 

od modelu i materiału i wynosi 

od 150 do 600 zł (Klupś, Drewex, Baby 

Dan, Chicco, Peg-Perego). Nakładki 

na krzesła są tańsze – to koszt od 100 

do 180 zł (Thermobaby, Fisher Price, 

InGenuity) 

60 

mój

właściwy rozwój 

zabawa 

edukacja 

bezpieczeństwo 

Niebanalny design, bezpieczne 

nietoksyczne materiały i doskonała 

funkcjonalność produktów TikkTokk 

to nietuzinkowa oferta zarówno dla 

klientów indywidualnych, 

jak i placówek edukacyjnych 

jak np. żłobki i przedszkola 

.PL 

www.tikktokk.com.pl 

www.podwojneszczescie.net 

e-mail: biuro@tikktokk.com.pl 

e-mail: biuro@podwojneszczescie.net 

Sklep – salon firmowy: 

Podwójne Szczęście, ul. Wilanowska 12 

Warszawa – Powiśle



NIEZBĘDNE ELEMENTY 

Krzesełko koniecznie musi mieć 

pasy, które zabezpieczą dziecko przed 

wypadnięciem i zawsze należy je zapinać, 

wkładając malca do krzesełka. 

Krzesełko powinno być stabilne 

i solidne. Chociaż malec jest w nim 

przypięty, to jednak gdyby się wychylił, 

krzesełko nie może przechylić się razem 

z nim. Nie może też przewrócić się, 

gdyby dziecko np. popchnęło je stojąc 

przy nim. 

Dobrze, jeśli mebelek ma kółka, bo 

wtedy łatwiej go przesuwać. Muszą 

mieć one jednak blokadę, by dziecko 

stojąc na ziemi, samodzielnie nie przesunęło 

mebelka. 

Krzesełko powinno być wykonane 

z materiałów łatwych do czyszczenia 

– resztki zupki czy serka będą często lądować 

na tapicerce i blacie. Najlepsze 

do czyszczenia są oczywiście plastikowe 

mebelki z plastikową tapicerką wyściełaną 

w środku gąbką. Są łatwe do czyszczenia, 

wystarczy przetrzeć je mokrą 

ściereczką, by zmyć resztki jedzenia. 

Dobrze też wybrać model ze zdejmowanym 

blatem – łatwiej go wtedy 

umyć w zlewie lub pod prysznicem. 

Poza tym taki fotelik można przysunąć 

w razie potrzeby do stołu. 

Krzesełko powinno mieć regulację 

wysokości, zarówno siedziska, jak i blatu 

oraz podnóżka. 

Kupując krzesełko do karmienia należy 

zwrócić uwagę, czy posiada odpowiednie 

atesty (litera B lub europejski 

certyfikat), świadczące o jego bezpieczeństwie 

i o tym, że przy produkcji nie 

użyto toksycznych materiałów. Warto 

też zadbać o gwarancję, by nie narażać 

się na koszty w przypadku, gdy mebelek 

zepsuje się. 

Większość krzesełek plastikowych 

jest składana – zajmują wtedy mało 

miejsca i można je ustawić jedno za 

drugim. Krzesełek drewnianych, z których 

można zrobić stoliki, nie składa 

się, przez co zajmują więcej miejsca. 

Warto o tym pomyśleć przy wyborze, 

biorąc pod uwagę ilość miejsca w naszej 

placówce. 

Z materiału 

Idealną opcją dla małych pomieszczeń 

są „krzesełka” materiałowe Totseat. 

To specjalne płócienne nakładki 

na krzesła z szelkami dla dzieci. 

Nie zajmują miejsca, są bezpieczne 

i można je nakładana dowolne 

krzesło. Ich cena to ok. 120 zł. 

© www.totseat.com 

62 

mój

Tema.indd 1 2014-04-25 13:09:11

Mój żłobek, moje przedszkole (04) 4/2015

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?