Sangguniang Manwal ng Guro para sa Lumang Tipan
Sangguniang Manwal ng Guro para sa Lumang Tipan Sangguniang Manwal ng Guro para sa Lumang Tipan
Exodo 14:21–22 D at T 138:41 Exodo 2:11–14; Mga Gawa 7:22–37 Exodo 32:30–32 Deuteronomio 18:15–18 Kapwa sila may kapangyarihan sa hangin at tubig. Kapwa sila mga dakilang tagapagbigay ng batas. Kapwa sila di tinanggap noong una nilang sikaping pamunuan ang Israel. Kapwa sila nagsumamo at namagitan para sa kanilang mga tao. Si Cristo ay tinawag na isang propetang “tulad ni” Moises. Mateo 8:27 Isaias 33:22 Juan 19:13–15; Mga Gawa 3:13–15 D at T 45:3–5 Mga Gawa 3:22–26; 3 Nephi 20:23–26 Magpatotoo na sa pagsunod natin sa tunay na mga propeta ng Panginoon ay sinusunod din natin ang Panginoong Jesucristo. 121 Deuteronomio 1–34
ANG AKLAT NI JOSUE Pambungad Josue 1–24 Ang aklat ni Josue ay nagtataglay ng pangalan ng pangunahing propeta at tauhan nito. Malamang na si Josue ang sumulat o nangasiwa sa karamihan ng nakasulat sa aklat na ito, ngunit hindi maaaring siya ang sumulat ng lahat ng ito dahil binanggit din dito ang kanyang pagkamatay at libing. Sa Hebreo, ang ibig sabihin ng Josue ay “ang Panginoon ay nagliligtas” o “ang Panginoon ay nagbibigay ng tagumpay.” Ang salitang Griyego ng pangalang ito ay Jesus. Sinasabi sa aklat ni Josue kung paano tinulungan ng Panginoon ang mga Israelita na makamtan ang lupang pangako. Sa mga kuwento ng pananakop ay kitang-kita na ang Panginoon ang nagpapanalo sa kanila. Sa maraming paraan ang kuwento tungkol sa Josue na ito ay katulad ng sa Josue ng hinaharap, si Jesucristo, na nagtagumpay laban sa ating mga kaaway—pati na sa diyablo, “ang kaaway ng lahat ng kabutihan” (Moroni 9:6)—at inaakay tayo tungo sa lupang pangako ng kahariang selestiyal matapos tayong maglakbay sa ilang ng buhay. Ang aklat na ito ay nagpapatotoo na tinutupad ng Panginoon ang kanyang mga pangako. Nakipagtipan ang Panginoon na makakamtan ng mga inapo ni Abraham ang lupain ng Canaan. Bagama’t hindi naangkin ng mga Israelita ang lahat ng lupang ipinangako kay Abraham dahil sa kanilang pagsuway, ang kapanahunan ni Josue ang unang pagkakataon na talagang namuno ang mga inapo ni Abraham sa lupain ng Canaan. Ang aklat ni Josue ay maaaring isaayos sa tatlong pangunahing bahagi: 1. Ang pananakop sa Canaan (mga kabanata 1–12) 2. Ang paghahati ng lupain sa mga lipi ni Israel (mga kabanata 13–22) 3. Ang mga huling tagubilin at patotoo ni Josue bago siya mamatay (mga kabanata 23–24) Para sa karagdagang impormasyon, tingnan sa Gabay sa mga Banal na Kasulatan, “Josue,” (p. 97–98). Ilang Mahahalagang Alituntunin ng Ebanghelyo na Hahanapin • Kung tayo ay tapat tutulungan tayo ng Panginoon na malampasan ang ating mga hamon, na kung minsan ay sa mahimalang paraan, at pagpapalain tayo na gawin ang lahat ng kanyang hinihiling (tingnan sa Josue 1:1–9; 3–4; 122 6:1–20; 8:1–22; 10:5–21, 40–42; 11:1–10, 15–16; 21:43–45; 23:1–11; 24:1–24). • Ang araw-araw na pag-aaral ng banal na kasulatan ay tumutulong sa atin na maunawaan at ipamuhay ang ebanghelyo upang makamtan natin ang mga pagpapala ng Panginoon (tingnan sa Josue 1:7–8; 8:32–35; tingnan din sa D at T 33:16–17). • Pinadadakila ng Panginoon ang kanyang mga pinuno sa paningin ng mga tao (tingnan sa Josue 1:16–18; 4:14). • Ang pagsunod at kadalisayan ng sarili ay nagpapaibayo ng ating pananampalataya at tinutulungan tayong umasa sa mga kapangyarihan ng langit na tulungan tayong malampasan ang mga hamon na ating kinakaharap (tingnan sa Josue 6:1–20; 7:1–26; 10:8–16; 11–12). • Ang ating mga kilos ay umaapekto sa buhay ng mga nasa paligid natin para sa kabutihan o sa kasamaan (tingnan sa Josue 7:1–5, 10–21). • Kung minsan ay pinatitigil ng Panginoon ang mga tao sa kanilang kasamaan, at nililipol sila kapag sila ay “hinog na sa kasamaan” (tingnan sa Josue 8:1–29; 10–11; tingnan din sa Deuteronomio 20:16–18; 1 Nephi 17:32–35; Moises 8:20–22, 28–30). • Laging tinutupad ng Panginoon ang kanyang mga pangako (tingnan sa Josue 21:45; 22:1–4; tingnan din sa D at T 1:37–38; 82:10). • Binigyan ng Diyos ang kanyang mga anak ng kalayaang pumili, at malaya silang piliing mahalin at paglingkuran ang Panginoon o ang mga huwad na diyus-diyusan ng mundo (tingnan sa Josue 22:5; 23:11–16; 24:14–25; tingnan din sa Alma 5:38–42; D at T 1:16). Mga Mungkahi sa Pagtuturo Ang Video ng Lumang Tipan pagtatanghal 17, “ ‘Walang Ibang mga Diyos sa Harap Ko,’ ” ay gumamit ng analohiya ng carbon monoxide upang ipakita ang epekto ng pagsamba sa mga diyus-diyusan (tingnan sa Gabay sa Video ng Lumang Tipan para sa mga mungkahi sa pagtuturo). Josue 1. Ang araw-araw na pag-aaral ng banal na kasulatan ay tumutulong sa atin na maunawaan at ipamuhay ang ebanghelyo upang makamtan natin ang mga pagpapala ng Panginoon. (30–40 minuto) Upang maihanda ang mga estudyante para sa Josue 1, basahin ang sumusunod na pakunwaring liham mula kay Josue na humihingi ng payo: Sa kinauukulan: Ang pangalan ko ay Josue. Ako ang nahirang na bagong pinuno ng mga anak ni Israel bilang kapalit ng dakila nating pinunong si Moises, na umakay sa atin palabas ng Egipto at hindi na natin kapiling nga-
- Page 75 and 76: Ang mga Aklat ng Genesis, Moises, a
- Page 77 and 78: Ang mga Aklat ng Genesis, Moises, a
- Page 79 and 80: Ang Aklat ng Exodo ito o ipabasa sa
- Page 81 and 82: Ang Aklat ng Exodo Exodo 3:1-10. An
- Page 83 and 84: Ang Aklat ng Exodo Ipabasa sa mga e
- Page 85 and 86: Ang Aklat ng Exodo Mga Salot 1. Tub
- Page 87 and 88: Ang Aklat ng Exodo f. Ang pagpatay
- Page 89 and 90: Ang Aklat ng Exodo Basahin ang Exod
- Page 91 and 92: Ang Aklat ng Exodo “Minsan ay ini
- Page 93 and 94: Ang Aklat ng Exodo Pambungad Exodo
- Page 95 and 96: Ang Aklat ng Exodo Basahin ang Exod
- Page 97 and 98: Ang Aklat ng Exodo Basahin ang Exod
- Page 99 and 100: Ang Aklat ng Exodo Isinulat ni Pang
- Page 101 and 102: Ang Aklat ng Exodo Kinain ni Aaron
- Page 103 and 104: Ang Aklat ng Exodo Exodo 33:9-20 (S
- Page 105 and 106: Ang Aklat ng Levitico Mga Mungkahi
- Page 107 and 108: Ang Aklat ng Levitico “May dalawa
- Page 109 and 110: Ang Aklat ng Levitico “Ang espiri
- Page 111 and 112: Ang Aklat ng Levitico Levitico 25.
- Page 113 and 114: Ang Aklat ng Mga Bilang Sa pagpasok
- Page 115 and 116: Ang Aklat ng Mga Bilang Mga Mungkah
- Page 117 and 118: Ang Aklat ng Mga Bilang Kung mayroo
- Page 119 and 120: Ang Aklat ng Mga Bilang • Bakit n
- Page 121 and 122: ANG AKLAT NG DEUTERONOMIO Pambungad
- Page 123 and 124: Ang Aklat ng Deuteronomio “huwag
- Page 125: Ang Aklat ng Deuteronomio problema
- Page 129 and 130: Ang Aklat ni Josue Paunawa: May isa
- Page 131 and 132: Ang Aklat ni Josue Ipabasa sa mga e
- Page 133 and 134: ANG AKLAT NG MGA HUKOM Pambungad An
- Page 135 and 136: Ang Aklat ng Mga Hukom Ang Pagsuway
- Page 137 and 138: Ang Aklat ng Mga Hukom sa isang est
- Page 139 and 140: ANG AKLAT NI RUTH Pambungad Ang kuw
- Page 141 and 142: Ang Aklat ni Ruth Ruth 1-4. Ang sal
- Page 143 and 144: Ang Unang Aklat ni Samuel Itanong s
- Page 145 and 146: Ang Unang Aklat ni Samuel may kaunt
- Page 147 and 148: Ang Unang Aklat ni Samuel Isiping i
- Page 149 and 150: Ang Unang Aklat ni Samuel • May m
- Page 151 and 152: Ang Unang Aklat ni Samuel Itanong s
- Page 153 and 154: Ang Ikalawang Aklat ni Samuel at it
- Page 155 and 156: Ang Ikalawang Aklat ni Samuel • A
- Page 157 and 158: Ang Ikalawang Aklat ni Samuel • I
- Page 159 and 160: Ang Unang Aklat ng mga Hari • Ano
- Page 161 and 162: Ang Unang Aklat ng mga Hari paano l
- Page 163 and 164: Ang Unang Aklat ng mga Hari • Pal
- Page 165 and 166: Ang Ikalawang Aklat ng mga Hari Ita
- Page 167 and 168: Ang Ikalawang Aklat ng mga Hari Ita
- Page 169 and 170: Ang Ikalawang Aklat ng mga Hari Ila
- Page 171 and 172: Ang Ikalawang Aklat ng mga Hari Ipa
- Page 173 and 174: Ang Unang Aklat ng mga Cronica I Mg
- Page 175 and 176: ANG IKALAWANG AKLAT NG MGA CRONICA
ANG AKLAT NI JOSUE<br />
Pambu<strong>ng</strong>ad<br />
Josue 1–24<br />
A<strong>ng</strong> aklat ni Josue ay nagtataglay <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
propeta at tauhan nito. Malama<strong>ng</strong> na si Josue a<strong>ng</strong> sumulat<br />
o na<strong>ng</strong>asiwa <strong>sa</strong> karamihan <strong>ng</strong> nakasulat <strong>sa</strong> aklat na ito,<br />
<strong>ng</strong>unit hindi maaari<strong>ng</strong> siya a<strong>ng</strong> sumulat <strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> ito dahil<br />
bina<strong>ng</strong>git din dito a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pagkamatay at libi<strong>ng</strong>. Sa<br />
Hebreo, a<strong>ng</strong> ibig <strong>sa</strong>bihin <strong>ng</strong> Josue ay “a<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon ay nagliligtas”<br />
o “a<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon ay nagbibigay <strong>ng</strong> tagumpay.” A<strong>ng</strong><br />
<strong>sa</strong>lita<strong>ng</strong> Griyego <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ala<strong>ng</strong> ito ay Jesus.<br />
Sina<strong>sa</strong>bi <strong>sa</strong> aklat ni Josue ku<strong>ng</strong> paano tinulu<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon<br />
a<strong>ng</strong> mga Israelita na makamtan a<strong>ng</strong> lupa<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ako. Sa<br />
mga kuwento <strong>ng</strong> pananakop ay kita<strong>ng</strong>-kita na a<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon<br />
a<strong>ng</strong> nagpapanalo <strong>sa</strong> kanila. Sa marami<strong>ng</strong> <strong>para</strong>an a<strong>ng</strong> kuwento<br />
tu<strong>ng</strong>kol <strong>sa</strong> Josue na ito ay katulad <strong>ng</strong> <strong>sa</strong> Josue <strong>ng</strong> hinaharap, si<br />
Jesucristo, na nagtagumpay laban <strong>sa</strong> ati<strong>ng</strong> mga kaaway—pati<br />
na <strong>sa</strong> diyablo, “a<strong>ng</strong> kaaway <strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> kabutihan” (Moroni<br />
9:6)—at inaakay tayo tu<strong>ng</strong>o <strong>sa</strong> lupa<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ako <strong>ng</strong> kaharia<strong>ng</strong><br />
selestiyal matapos tayo<strong>ng</strong> maglakbay <strong>sa</strong> ila<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> buhay.<br />
A<strong>ng</strong> aklat na ito ay nagpapatotoo na tinutupad <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>ako. Nakipagtipan a<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon na<br />
makakamtan <strong>ng</strong> mga inapo ni Abraham a<strong>ng</strong> lupain <strong>ng</strong> Canaan.<br />
Bagama’t hindi naa<strong>ng</strong>kin <strong>ng</strong> mga Israelita a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> lupa<strong>ng</strong><br />
ipina<strong>ng</strong>ako kay Abraham dahil <strong>sa</strong> kanila<strong>ng</strong> pagsuway, a<strong>ng</strong> kapanahunan<br />
ni Josue a<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> pagkakataon na talaga<strong>ng</strong> namuno<br />
a<strong>ng</strong> mga inapo ni Abraham <strong>sa</strong> lupain <strong>ng</strong> Canaan.<br />
A<strong>ng</strong> aklat ni Josue ay maaari<strong>ng</strong> i<strong>sa</strong>ayos <strong>sa</strong> tatlo<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
bahagi:<br />
1. A<strong>ng</strong> pananakop <strong>sa</strong> Canaan (mga kabanata 1–12)<br />
2. A<strong>ng</strong> paghahati <strong>ng</strong> lupain <strong>sa</strong> mga lipi ni Israel (mga kabanata<br />
13–22)<br />
3. A<strong>ng</strong> mga huli<strong>ng</strong> tagubilin at patotoo ni Josue bago siya<br />
mamatay (mga kabanata 23–24)<br />
Para <strong>sa</strong> karagdaga<strong>ng</strong> impormasyon, ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Gabay <strong>sa</strong> mga<br />
Banal na Kasulatan, “Josue,” (p. 97–98).<br />
Ila<strong>ng</strong> Mahahalaga<strong>ng</strong> Alituntunin <strong>ng</strong><br />
Eba<strong>ng</strong>helyo na Hahanapin<br />
• Ku<strong>ng</strong> tayo ay tapat tutulu<strong>ng</strong>an tayo <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon na malampa<strong>sa</strong>n<br />
a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> mga hamon, na ku<strong>ng</strong> min<strong>sa</strong>n ay <strong>sa</strong><br />
mahimala<strong>ng</strong> <strong>para</strong>an, at pagpapalain tayo na gawin a<strong>ng</strong> lahat<br />
<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> hinihili<strong>ng</strong> (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 1:1–9; 3–4;<br />
122<br />
6:1–20; 8:1–22; 10:5–21, 40–42; 11:1–10, 15–16; 21:43–45;<br />
23:1–11; 24:1–24).<br />
• A<strong>ng</strong> araw-araw na pag-aaral <strong>ng</strong> banal na kasulatan ay tumutulo<strong>ng</strong><br />
<strong>sa</strong> atin na maunawaan at ipamuhay a<strong>ng</strong> eba<strong>ng</strong>helyo<br />
upa<strong>ng</strong> makamtan natin a<strong>ng</strong> mga pagpapala <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon<br />
(ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 1:7–8; 8:32–35; ti<strong>ng</strong>nan din <strong>sa</strong><br />
D at T 33:16–17).<br />
• Pinadadakila <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga pinuno <strong>sa</strong><br />
pani<strong>ng</strong>in <strong>ng</strong> mga tao (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 1:16–18; 4:14).<br />
• A<strong>ng</strong> pagsunod at kadali<strong>sa</strong>yan <strong>ng</strong> <strong>sa</strong>rili ay nagpapaibayo <strong>ng</strong><br />
ati<strong>ng</strong> pananampalataya at tinutulu<strong>ng</strong>an tayo<strong>ng</strong> uma<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
mga kapa<strong>ng</strong>yarihan <strong>ng</strong> la<strong>ng</strong>it na tulu<strong>ng</strong>an tayo<strong>ng</strong> malampa<strong>sa</strong>n<br />
a<strong>ng</strong> mga hamon na ati<strong>ng</strong> kinakaharap (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong><br />
Josue 6:1–20; 7:1–26; 10:8–16; 11–12).<br />
• A<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> mga kilos ay umaapekto <strong>sa</strong> buhay <strong>ng</strong> mga na<strong>sa</strong><br />
paligid natin <strong>para</strong> <strong>sa</strong> kabutihan o <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>maan (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong><br />
Josue 7:1–5, 10–21).<br />
• Ku<strong>ng</strong> min<strong>sa</strong>n ay pinatitigil <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon a<strong>ng</strong> mga tao <strong>sa</strong><br />
kanila<strong>ng</strong> ka<strong>sa</strong>maan, at nililipol sila kapag sila ay “hinog na<br />
<strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>maan” (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 8:1–29; 10–11; ti<strong>ng</strong>nan din<br />
<strong>sa</strong> Deuteronomio 20:16–18; 1 Nephi 17:32–35; Moises<br />
8:20–22, 28–30).<br />
• Lagi<strong>ng</strong> tinutupad <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>ako<br />
(ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 21:45; 22:1–4; ti<strong>ng</strong>nan din <strong>sa</strong> D at T<br />
1:37–38; 82:10).<br />
• Binigyan <strong>ng</strong> Diyos a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga anak <strong>ng</strong> kalayaa<strong>ng</strong><br />
pumili, at malaya sila<strong>ng</strong> pilii<strong>ng</strong> mahalin at pagli<strong>ng</strong>kuran<br />
a<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon o a<strong>ng</strong> mga huwad na diyus-diyu<strong>sa</strong>n <strong>ng</strong><br />
mundo (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Josue 22:5; 23:11–16; 24:14–25; ti<strong>ng</strong>nan<br />
din <strong>sa</strong> Alma 5:38–42; D at T 1:16).<br />
Mga Mu<strong>ng</strong>kahi <strong>sa</strong> Pagtuturo<br />
A<strong>ng</strong> Video <strong>ng</strong> Luma<strong>ng</strong> <strong>Tipan</strong> pagtata<strong>ng</strong>hal 17, “ ‘Wala<strong>ng</strong><br />
Iba<strong>ng</strong> mga Diyos <strong>sa</strong> Harap Ko,’ ” ay gumamit <strong>ng</strong> analohiya<br />
<strong>ng</strong> carbon monoxide upa<strong>ng</strong> ipakita a<strong>ng</strong> epekto <strong>ng</strong> pag<strong>sa</strong>mba<br />
<strong>sa</strong> mga diyus-diyu<strong>sa</strong>n (ti<strong>ng</strong>nan <strong>sa</strong> Gabay <strong>sa</strong> Video <strong>ng</strong> Luma<strong>ng</strong><br />
<strong>Tipan</strong> <strong>para</strong> <strong>sa</strong> mga mu<strong>ng</strong>kahi <strong>sa</strong> pagtuturo).<br />
Josue 1. A<strong>ng</strong> araw-araw na pag-aaral <strong>ng</strong> banal na kasulatan<br />
ay tumutulo<strong>ng</strong> <strong>sa</strong> atin na maunawaan at ipamuhay<br />
a<strong>ng</strong> eba<strong>ng</strong>helyo upa<strong>ng</strong> makamtan natin a<strong>ng</strong> mga pagpapala<br />
<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>inoon. (30–40 minuto)<br />
Upa<strong>ng</strong> maihanda a<strong>ng</strong> mga estudyante <strong>para</strong> <strong>sa</strong> Josue 1, ba<strong>sa</strong>hin<br />
a<strong>ng</strong> sumusunod na pakunwari<strong>ng</strong> liham mula kay Josue<br />
na humihi<strong>ng</strong>i <strong>ng</strong> payo:<br />
Sa kinauukulan:<br />
A<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan ko ay Josue. Ako a<strong>ng</strong> nahira<strong>ng</strong> na bago<strong>ng</strong> pinuno <strong>ng</strong><br />
mga anak ni Israel bila<strong>ng</strong> kapalit <strong>ng</strong> dakila nati<strong>ng</strong> pinuno<strong>ng</strong> si Moises,<br />
na umakay <strong>sa</strong> atin palabas <strong>ng</strong> Egipto at hindi na natin kapili<strong>ng</strong> <strong>ng</strong>a-