šumsko gospodarstvo
šumsko gospodarstvo šumsko gospodarstvo
stvara, lignin ostaje netaknut kao glavni sastojak trulog debla. Stepen raspadanja vegetacije ovisan je prije svega o prisutnosti kisika. Izdvojeni lignin je amorfan (= bez oblika), ima visoku molekularnu težinu, a nije jedinstven. Kemijska mu struktura do danas nije poznata, što u mnogome ometa tehničko iskorišćavanje. Sastav ovog organskog spoja vrlo je složen. U njemu se nalaze slijedeće kemijske skupine: metoksil = O.CH3, acetil = CH3.CO, formil = H.CO, slobodni hidroksili i neke aromatske grupe. U glavnom možemo reći, da je lignin u kemijskom smislu ona sups.tanca, koja zaostaje kao nerastvoreni ostatak, kad na drvo utičemo jakom mineralnom kiselinom. Utvrđivanje kemijske strukture lignina veoma je otežano njegovim fizikalnim i kemijskim osobinama. Vrlo se lako mijenja pod utjecajem kemikalija i stoga £a je teško odvojiti u nepromjenenom obliku. Znatno se razlikuje od celuloze, dakle od ugljikohidrata. Tehnički je lignin industrijski otpadak, odnosno nuzproizvod. Kao takav postoji u različitim oblicima već prema postupku dobivanja. Ovakovi ličnim sadrže redovito razne nečistoće kao: smole, vosak, masti, boje, celulozu, hemicelulozu .nerastvoreno drvo, ostatke šećera te solne i oksalne kiseline. Za analitičke svrhe preporučuje se upotreba genuinskog lignina, ikoji je manje onečišćen i jeđnoličniji. Osobine tehničkih lignina Tehnički se lignin dobije putem raznih industrijskih procesa, tako na pr. kod saharifikacije drva, proizvodnje celuloze i ostalih kemijskih rastvaram'a drva, slame i drugih drvenastih biljaka. Ovi se lignini međusobno bitno razlikuju, i to ne samo po kemijskoj strukturi, nego i po fizikalnim svojstvima. Pri tome postoje još razlike prirodne naravi, već prema upotrebljenoj vrsti drveta fna pr. lišćara ili četinjara). Kod fabrikacije celuloze rastvoreni se lignin nalazi u otpadnim lužinama. Kod natronskog postupka ostaje t. zv. crni lug, koji sadrži lignin zajedno sa alkalijama. Dobivanje lignina iz crnog luga u pravilu ne dolazi u obzir, jer bi se pri tome morali odreći dragocienih alkalija. Zato tvornice natronske celuloze regeneriraju crni lug isključivo radi dobivanja alkalija za ponovno kuhanje drveta. Nasuprot tome predstavlja otpadni lug sulfitnog postupka skoro neiscrpivo vrelo lignina. Na svaku tonu proizvedene celuloze dobije se 10—12 m 3 sulfitnog luga. Ova tekućina je žutosmeđe boje, pokazuje gustoću 5—7.5° Bé, a sadrži 9—13°/o suhe supstance, od toga skoro 90% organske. Pored polisaharida i hemiceluloze sulfitna otpadna lužina sadrži u glavnom lignosuHonske kiseline. Bitan je sastojak sulfitne lužine još i sumpor, čiji je veći dio čvrsto vezan uz organsku supstancu, dok se manje i promjenljive količine nalaze u formi slobodne ili slabo povezane sumporaste kiseline. Otpadna sulfitna lužina ima mnogo nedostataka kao sirovina za dobivanje lignina, a ti nedostaci do danas još nisu savladani s tehničke strane. Nije to samo tamna boja te lužine nego još više čvrsta kemijska 52
veza sumporaste kiseline i kompleksa lignina. Sadržaj sumpora u ligntnu sulfitne celuloze u mnogo slučajeva znatno narušava tok tehnološkog procesa preradivanja. Kod drugih vrsta prerade sulfitne lužine treba obratiti pažnju različitom stepenu kiselosti. Najčišći tehnički lignin otpada prilikom saharifikacije drveta. Ovaj se lignin nalazi u krutom stanju, što olakšava u većini slučajeva njegovu primjenu kao sirovine. Od općih svojstava krutog lignina treba istaknuti slijedeća: velika unutrašnja površina, uslovljena strukturom sličnom pčelinjem saću, visoka sposobnost adsorpcije tekućine i soli. Ova svojstva prouzrokuju prividnu suhoću lignina, premda je stvarni sadržaj vlage 60°/o. Ovo kao i neznatni stepen bubrenja protivno je svojstvima drveta i drvenog brašna. Napokon treba istaknuti, da je kruti lignin pod normalnim okolnostima postojan protiv utjecaja raznih mikroorganizama. Prema tehničkom postupku dobivanja razlikujemo tri vrste saharifikacijonog lignina: 1. po Bergius-Rheinau-u. Uslijed većeg sadržaja smole (7—9%) i jače humifikacije ovaj je lignin prilično tamino obojen. Osim toga sadrži znatne količine nečistoće, naročito solnu kiselinu, koja često smedia prilikom daljnjeg preradivanja. 2. po Scholler-Tornesch-u. Ovo je najčišći tehnički lignin uopće, te sadrži samo neznatne količine nečistoća. Boja mu je svijetla, a i kemijska struktura različita od Bergius-lignina. 3. po Madison-u. Kod ovog amerikanskog postupka provađa se hidroliza namjerno samo nepotpuno, tako da jedan dio celuloze i hemiceluloze ostaje nerastvoren. Prema tome ostatak od hidrolize sadrži pored lignina još izvjesne količine celuloze i hemiceluloze. Ova tzv. »lignoceluloza« je vlakanaste strukture i zati žilavija od amorfnog lignina. Prema američkim izvorima pokazala se »lignoceluloza« osobito probitačna kao sirovina za proizvodnju plastične mase. Čistoća tehničkog lignina Upotrebljivost lignina za kemijsku preradbu je mnogovrsna. Kao sirovina tehnički lignin stoji na raspolaganje u raznim oblicima od kojih treba istaknuti: 1. kruti, amorfni lignin tvornica drvnog šećera, 2. krutu, vlakanastu »lignocelulozu« američkog postupka, 3. tekući, rastopljeni lignin (lignosulfonska kiselina) tvornica sulfitne celuloze. Sirove lignine koji otpadaju prilikom navedenih industrijskih procesa potrebno je mehanički ili kemijski, eventualno na oba načina obrađivati, da bi se dobilo čiste, prije svega i jednolične sirovine. Tako treba n. pr. Scholler-lignin prati sa vodom, sušiti i samljeti. Lignin po Bergius-u sadrži još znatne količine solne kiseline, koju treba odstraniti, jer ometa svaku daljnju kemijsku preradbu, čak i izravnu upotrebu. Za ovu svrhu postoji mnogo postupaka. Solna se kiselina može u dovoljnoj mjeri od- 53
- Page 1 and 2: sè? y • * POŠTARINA PLAĆENA U
- Page 3 and 4: GLASILO DRUŠTAVA ŠUMARSKIH INŽEN
- Page 5 and 6: akademije nisu bili primani u drža
- Page 7 and 8: ložaj šumarske nastave. Za ostvar
- Page 9 and 10: -vrijednost drvne mase proizvesti u
- Page 11 and 12: Što se tiče proređivanja sastoji
- Page 13 and 14: prosječnog sječivog prirasta, to
- Page 15 and 16: Na temelju ovih izlaganja dolazimo
- Page 17 and 18: takvo uređenje šumskog gospodarst
- Page 19 and 20: osnovi u pogledu borovih šuma bazi
- Page 21 and 22: delokrugu sa inostranim odgovaraju
- Page 23 and 24: Svaka od ove tri faze ima određene
- Page 25 and 26: Sloj zelja: Svojstvene vrste asocij
- Page 27 and 28: Zaključak Staništa Bahofenove top
- Page 29 and 30: Proizvedena sirova smola stimulacij
- Page 31 and 32: TI blizini krečne vode radi neutra
- Page 33 and 34: Dabifji su pokusi vršeni u Lake Ci
- Page 35 and 36: sredstava u različitim lokalnim pr
- Page 37: Ing. Rikard Striker (Zagreb): LIGNI
- Page 41 and 42: ) Plastične mase iz lignina Sposob
- Page 43 and 44: Kemija se lignina danas nalazi još
- Page 45 and 46: Zašto je prije rata kod nas bilo t
- Page 47 and 48: Također treba napomenuti da je na
- Page 49 and 50: Kako se može od svakog našeg stan
- Page 51 and 52: Prije rata nastojalo se ovoj sadili
- Page 53 and 54: Ta razlika u intenzitetu napada nav
- Page 55 and 56: (Dviut&eite. muesli STRUČNI ISPITI
- Page 57 and 58: Na pismenim ispitima izvučeni su o
- Page 59 and 60: Uredništvo Šumarskog lista započ
- Page 61 and 62: ŠUMSKO GOSPODARSTVO — VINKOVGI I
- Page 63 and 64: Napominjemo «usto, da autor te pub
- Page 65 and 66: žanje drveta i udobrenog drveta, b
- Page 67 and 68: Ugrenovića i to u vezi prikaza tri
- Page 69 and 70: niveau donje vode, sadržaj kamena
- Page 71 and 72: i smreke. 8. Dvostruko napajanje po
- Page 73 and 74: U drugom poglavlju se diznosi kolik
- Page 75 and 76: ŠUMARSKO DRUŠTVO HRVATSKE prodaje
stvara, lignin ostaje netaknut kao glavni sastojak trulog debla. Stepen<br />
raspadanja vegetacije ovisan je prije svega o prisutnosti kisika.<br />
Izdvojeni lignin je amorfan (= bez oblika), ima visoku molekularnu<br />
težinu, a nije jedinstven. Kemijska mu struktura do danas nije poznata,<br />
što u mnogome ometa tehničko iskorišćavanje. Sastav ovog organskog<br />
spoja vrlo je složen. U njemu se nalaze slijedeće kemijske skupine: metoksil<br />
= O.CH3, acetil = CH3.CO, formil = H.CO, slobodni hidroksili i neke<br />
aromatske grupe. U glavnom možemo reći, da je lignin u kemijskom smislu<br />
ona sups.tanca, koja zaostaje kao nerastvoreni ostatak, kad na drvo<br />
utičemo jakom mineralnom kiselinom.<br />
Utvrđivanje kemijske strukture lignina veoma je otežano njegovim<br />
fizikalnim i kemijskim osobinama. Vrlo se lako mijenja pod utjecajem<br />
kemikalija i stoga £a je teško odvojiti u nepromjenenom obliku. Znatno<br />
se razlikuje od celuloze, dakle od ugljikohidrata.<br />
Tehnički je lignin industrijski otpadak, odnosno nuzproizvod. Kao<br />
takav postoji u različitim oblicima već prema postupku dobivanja. Ovakovi<br />
ličnim sadrže redovito razne nečistoće kao: smole, vosak, masti,<br />
boje, celulozu, hemicelulozu .nerastvoreno drvo, ostatke šećera te solne<br />
i oksalne kiseline. Za analitičke svrhe preporučuje se upotreba genuinskog<br />
lignina, ikoji je manje onečišćen i jeđnoličniji.<br />
Osobine tehničkih lignina<br />
Tehnički se lignin dobije putem raznih industrijskih procesa, tako<br />
na pr. kod saharifikacije drva, proizvodnje celuloze i ostalih kemijskih<br />
rastvaram'a drva, slame i drugih drvenastih biljaka. Ovi se lignini međusobno<br />
bitno razlikuju, i to ne samo po kemijskoj strukturi, nego i po<br />
fizikalnim svojstvima. Pri tome postoje još razlike prirodne naravi, već<br />
prema upotrebljenoj vrsti drveta fna pr. lišćara ili četinjara).<br />
Kod fabrikacije celuloze rastvoreni se lignin nalazi u otpadnim<br />
lužinama.<br />
Kod natronskog postupka ostaje t. zv. crni lug, koji sadrži lignin<br />
zajedno sa alkalijama. Dobivanje lignina iz crnog luga u pravilu ne dolazi<br />
u obzir, jer bi se pri tome morali odreći dragocienih alkalija. Zato<br />
tvornice natronske celuloze regeneriraju crni lug isključivo radi dobivanja<br />
alkalija za ponovno kuhanje drveta.<br />
Nasuprot tome predstavlja otpadni lug sulfitnog postupka skoro<br />
neiscrpivo vrelo lignina. Na svaku tonu proizvedene celuloze dobije se<br />
10—12 m 3 sulfitnog luga. Ova tekućina je žutosmeđe boje, pokazuje gustoću<br />
5—7.5° Bé, a sadrži 9—13°/o suhe supstance, od toga skoro 90%<br />
organske. Pored polisaharida i hemiceluloze sulfitna otpadna lužina sadrži<br />
u glavnom lignosuHonske kiseline. Bitan je sastojak sulfitne lužine<br />
još i sumpor, čiji je veći dio čvrsto vezan uz organsku supstancu, dok se<br />
manje i promjenljive količine nalaze u formi slobodne ili slabo povezane<br />
sumporaste kiseline.<br />
Otpadna sulfitna lužina ima mnogo nedostataka kao sirovina za dobivanje<br />
lignina, a ti nedostaci do danas još nisu savladani s tehničke<br />
strane. Nije to samo tamna boja te lužine nego još više čvrsta kemijska<br />
52
Change language