e-edukacja w kraju - E-mentor

e-edukacja w krajuw kształceniu e-learningowym czy poziom umiejętnościzwiązanych z wykorzystywaniem nowoczesnychtechnologii 7 . Jeżeli celem porównania będzie wykazanierozbieżności pomiędzy efektywnością kształceniae-learningowego i tradycyjnego, to w badaniuwstępnym, służącym wykazaniu braku różnic międzyposzczególnymi grupami, analizie mogą zostać poddanewyłącznie czynniki wewnętrzne.Czynniki wewnętrzne można pogrupować w zależnościod sposobu ich mierzenia. Zasadne wydaje sięstwierdzenie, że najlepszą metodą badania jest wprowadzenietestów sprawdzających rzeczywistą wiedzęi (lub) umiejętności. Jeśli jest to możliwe, należy dążyćdo zobiektywizowania pomiaru. W odniesieniu doczynnika określonego jako poziom wiedzy szkolonychz danej dziedziny przed rozpoczęciem kursu (badanynp. poprzez test wyboru) jest to zadanie łatwe, natomiastw przypadku pomiaru poziomu motywacji wśródszkolonych – dużo trudniejsze i należy poprzestaćna badaniu subiektywnych deklaracji. Dla niektórychczynników możliwy jest oczywiście zarówno pomiarzobiektywizowany, jak i bazujący na deklaracjach. Poziomkompetencji komputerowych można na przykładbadać zarówno poprzez testy wiedzy czy testy umiejętności,jak i bazując tylko na opiniach uczestników(samoocena). Dobór odpowiedniej metody powinienuwzględniać kwestie kosztów badań, czasu, któryzajmą, i łatwości interpretowania wyników.Próbą kompleksowego ujęcia poziomu wejściowegoczynników wewnętrznych mających wpływ na efektywnośćnauczania może być zbudowanie skal składającychsię z pytań dotyczących oceny różnych obszarów przypisanychuczestnikom kształcenia. Wykorzystanie tejmetody pozwala nie tylko na zorientowanie się w zakresiewystępowania lub braku pewnych kompetencji,lecz również umożliwia zbadanie natężenia wybranychcech. Wiąże się jednakże z koniecznością znalezieniaodpowiedzi na pytanie, czy skonstruowana skala mierzyw rzeczywistości to zjawisko, do którego pomiaruzostała zbudowana oraz jak bardzo ten pomiar jestdokładny. W związku z tym określenie przydatnościnarzędzia pomiarowego wymaga zbadania jego trafnościi rzetelności. Rzetelność jest miarą tego, w jakimstopniu wynik testu oddaje rzeczywistą wartość badanejcechy, a w jakim jest zakłócony przez mające różneźródła błędy 8 . Trafność natomiast można zdefiniowaćjako stopień zgodności, z jaką narzędzie pomiarowemierzy to, do mierzenia czego zostało skonstruowane.Trafność zatem związana jest z pytaniem, czy udałonam się zmierzyć to, co planowaliśmy zmierzyć 9 .W świetle powyższych rozważań celem pracy jestzaproponowanie narzędzi do trafnych i rzetelnychpomiarów wstępnych, które stanowią podstawęformułowania hipotez o początkowym braku różnicpomiędzy grupami, co umożliwia finalny pomiarefektywności kształcenia e-learningowego i porównywaniajej z efektywnością metod tradycyjnych.Przyjęta metodaZałożono, że czynniki wstępne reprezentowanebędą przez wskaźniki określające następującekwestie (w nawiasach podano skrótowe oznaczeniaczynników):• poziom wiedzy wstępnej osób szkolonychz dziedziny objętej kursem (wiedza),• deklarowany poziom kompetencji związanychz wykorzystaniem komputerów i internetu(ICT),• deklarowane doświadczenie w zakresie uczestniczeniaw kształceniu e-learningowym (e-learning),• deklarowane zainteresowanie dziedziną wiedzy,której dotyczy kurs (zainteresowanie),• deklarowany poziom motywacji do nauki (motywacja).Dla określenia poziomu wiedzy proponowane jestprzeprowadzenie testu wiedzy wstępnej za pomocąogólnie przyjętych narzędzi, do których należą przedewszystkim testy wyboru. Problematyka prawidłowegokonstruowania takich testów, jak również praktykazwiązana z ich stosowaniem zostały stosunkowo szerokoopisane w literaturze i są często przystępnie ujęte– np. w pracy Stevena J. Osterfinda Constructing TestItems: Multiple-Choice, Constructed-Response, Performanceand Other Formats 10 .W kontekście czynników określonych powyżej jakoICT, e-learning, zainteresowanie i motywacja wykorzystanopomiar oparty na kwestionariuszach badającychdeklaracje uczestników szkolenia i stworzeniu skalcharakteryzujących się akceptowalnym poziomemtrafności i rzetelności.Przy budowie pytań kwestionariusza posłużonosię zmodyfikowaną pięciostopniową skalą Likerta.Poszczególnym pytaniom przyporządkowano możliwośćwyboru jednej z opcji: (1) stanowczo się niezgadzam, (2) nie zgadzam się, (3) nie mam zdania, (4)zgadzam się, (5) stanowczo się zgadzam. Konstrukcjękwestionariusza odzwierciedla tabela 1 (użyte sformułowanie„badana dziedzina” powinno być zastąpionekonkretną nazwą).Oceny trafności i rzetelności zaproponowanego testudokonano w badaniu przeprowadzonym w 2010 r.na grupie obejmującej łącznie 213 studentów Wydziału7P.-Ch. Sun, R.J. Tsai, G. Finger, Y.-Y. Chen, D. Yeh, What drives a successful e-Learning? An empirical investigation of critical factorsinfluencing learner satisfaction, „Computers & Education” 2008, nr 50, s. 1186.8P. Brzyski, T. Knurowski, B. Tobiasz-Adamczyk, Trafność i rzetelność kwestionariusza oceny ogólnego stanu zdrowia SF-20 w populacjiosób w podeszłym wieku, „Przegląd Epidemiologiczny” 2003, nr 57, s. 694.9A. Stanisz, Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. Tom 3: Analizy wielowymiarowe,StatSoft, Kraków 2007, s. 435.10J.S. Osterfind, Constructing Test Items: Multiple-Choice, Constructed-Response, Performance and Other Formats, wyd. 2, Kluwer AcademicPublishers, 2002.24 e-mentor nr 5 (37)