zmarł jan wanago - poeta chłopski z wrześnicy - Powiat Słupski

Debiutmitycznej teraźniejszości, w którą wchodzimy sakralnymi obrzędami,reaktualizujac „święty czas”.Tyle tytułem wprowadzenia do tematu, czyli próby analizywierszy z debiutanckiego tomu „Moje sacrum” Piotra Sikorskiegoze Słupska. Kontekst sytuuje autora w areopagu,ale czy tam pozostanie, czy jego wiersze są na tyle dojrzałe,by można je było analizować przez pogłębiony, filozoficznoreligijnyogląd rzeczywistości? Znamy przecież utwory, którepozostają w sferze religijnych uczuć, wynikają z form obrzędowychlub mają okazjonalny charakter, a weszły do literackiegokanonu.Piotr Sikorski jest czterdziestopięcioletnim nauczycielemgeografii w gimnazjum z oddziałami integracyjnymi. Studiowałteologię i geografię. „Moje sacrum” jest jego debiutempoetyckim. Książeczka liczy siedemdziesiąt cztery strony. Wpierwszej części „Kolory modlitwy” znajdują się czterdzieścicztery wiersze, część druga „W listopadowy wieczór” zawierasiedem okolicznościowychutworów. Do obu części autornapisał wprowadzenie.„Boga nie interesuje wnaszej modlitwie składnia,gramatyka, interpunkcja, anawet styl. Język jest przecieżbez znaczenia. O co zatemchodzi? O obecność! Być zTym, którego się kocha. Czyżnie o to właśnie chodzi w miłości”.Ładnie napisane. I zgadzamsię, że modlitwa przybieraróżne formy. Przykładznajdziemy w postawachMarii i Marty (Ewangelia św.Łukasza, rozdział 10, werset42). Niektórzy uważają, żenajpiękniejszą formą modlitwyjest praca. Ks. TadeuszJania w artykule „Współczesnapoezja religijna w Polsce(od 1939 roku)” stwierdza ponadto,że religijność i modlitewnośćnie mieszczą się najednej płaszczyźnie. Proponuje rozumieć lirykę modlitewnąjako wypowiedź, w strukturze której zasadniczy wyróżnikstanowi zwrot do Boga lub „istot nadprzyrodzonych niezależnieod zgodności lub niezgodności wypowiedzi z zasadamiwiary”.Do wierszy mających formę modlitwy trzeba więc przyłożyćmiarę uwzględniającą wewnątrztekstowego odbiorcęlirycznej wypowiedzi, którego obecność wprowadza kategorięSacrum. Jednocześnie konieczne jest uwzględnienie odbiorcypozatekstowego, czytelnika, on będzie rzeczywistym odbiorcąpoetyckiej wypowiedzi uformowanej w postać modlitwy.Poezja realizuje się w języku, dlatego warto też przypomniećza Romanem Ingardenem: „warstwa językowo -brzmieniowa stanowi punkt oparcia dla innych warstw, wartościartystycznych i estetycznych, umożliwia odbiór dzieła,jego rozumienie i wyznaczenie odpowiednich znaczeń”.Przez wieki sferze sakralnej towarzyszyła literatura piękna,przeżycia i pierwiastki estetyczne stanowiły immanentnączęść aktów religijnych, a kategorie literackie kształtowałysię jako przekaz religijny. Dlatego uzasadniony jest pogląd,że język literatury ma religijną genezę, w tym wiele gatunkówpoezji z jej podstawowymi wyróżnikami, takimi jak:wers, rytm, metaforyka, konstruowanie świata fikcji, układynarracyjne.Tematyka religijna jest obecna w literaturze polskiej od jejnarodzin. Religijna refleksja, przeżycie wiary weszło do kanonutematów wybitnych poetów, jak: ks. Jan Twardowski, AnnaKamieńska, ks. Janusz St. Pasierb, Jerzy Liebert i innych.Jan Kochanowski nazywany ojcem literatury polskiejwprowadził do niej motywy religijne, które nie pozostały bezwpływu na pokolenia twórców. Uległ ich sile Piotr Sikorski,autor „Mojego sacrum” pisząc:„Ubrałeś te góryW poszarpane granie,Falom tym dałeśDelikatny kształt.”(Wszystko Twoje, s. 17)W innych wierszach odnajdziemy obecne w tradycji literacko- religijnej elementy i sposoby obrazowania. Rzadkoprzywoływany autor popularnej kolędy „Bóg się rodzi” FranciszekKarpiński, oparł jej budowę na oksymoronach.Podobną dominantę kompozycyjną ma„Noc Zbawiciela” Piotra Sikorskiego:„zgłębić noc niezgłębioną,Pojąć to, co niepojęte,Objąć myślami nieobjętą...”(Noc Zbawiciela, s.12)Obecność i funkcjonowanie motywów, elementów,cech liryki religijnej ma często postaćmotywów wędrownych, a kwestie oryginału,kopii czy plagiatu w kontekście stricte religijnymtracą ostrość, stają się bowiem własnością powszechną.Anonimowość była przecież podstawąpierwszych tekstów literacko - religijnych,a motywy wykorzystywano i rozwijano w kolejnychutworach. Niemniej we współczesnejpoezji religijnej autorstwo pozostaje dobremprawnie chronionym, a ryzyko wtórności stawiatwórcom wysokie wymagania.Tom wierszy „Moje sacrum” otwiera liryk„Moja modlitwa”.„Moja modlitwa zabłąkanaKrąży pośród gwiazd,Próbuje drogę znaleźćw przestworzach.”Wiersz nie ma typowej dla formy modlitwy apostroficznejbudowy. Podmiot wypowiedzi w bezpośrednim monologulirycznym wyraża refleksję o istocie modlitwy, o tym, co trzebapokonać modląc się, by odnaleźć Boga obok siebie. Lirycznybohater opisuje wertykalny porządek świata, zhierarchizowany„orbis interior” rozpięty między określeniami: przestworza,gwiazdy, obłoki, a przeciwległymi znakami: piasek, ziemia,stopy, ślady, z obecnym, choć nienazwanym Bogiem. Modlitwajest sposobem scalenia dwu porządków, drogą poszukiwania,gdy „szukam Cię daleko”. Motyw drogi, wędrówki jakoznak ludzkiego losu obecny jest w innych wierszach poety.„Mknij dalej w łupinie swej drobnej.Mocniejsza ona niż ci się wydaje.DopłynieszJeśli gwiazdy nie zgubisz”(Łupina, s. 23)Przewodnikiem człowieka wśród powabów i mamidełświata jest wiara, gotowość na przyjęcie Bożego słowa. Postawareligijna wyraża się w modlitewnym charakterze wypowiedzi,której językową formą jest apostroficzna budowa,nadająca wypowiedzi uroczysty ton, podkreślony szykiemprzestawnym.12 wieś tworząca dodatek literacki