Lzy jeszcze nie wyschly - Powiat Słupski

Publikacjawydana staraniemStarostwa Powiatowego w Słupskue-mail: starostwo@powiat.slupsk.plRedaktorZbigniew Babiarz-ZychZdjęciaJan MaziejukArchiwum AutorówProjekt okładki, skanowanie zdjęćskład komputerowy i łamanieArtur WróblewskiKorekta wierszyJerzy FryckowskiWydanie INakład 450 egz.(Nie do sprzedaży)ISBN 978-83-60228-31-9Copyright © Starostwo PowiatoweSłupsk 2010DrukZakład Poligraficzny GRAWIPOLG. Zblewska i Wspólnicy Sp.j.76-200 Słupsk, ul. Poznańska 42

Napraw żuraw ojcaTym razem ósmy już tom antologii wierszy nieformalnejGrupy poetyckiej „Wtorkowe Spotkania Literackie” jest wyjątkowy.Warto przypomnieć, że Grupa zawiązała się przy StarostwiePowiatowym w Słupsku i skupia autorów zainteresowanychtematyką wiejską. Dlaczego ta książka jest wyjątkowa?Bo tym razem dzięki Sławomirowi Ziemianowiczowi i niestrudzonemuZbigniewowi Babiarzowi-Zychowi, opiekunowiGrupy, łamy antologii zostały udostępnione także poetom zLitwy (o szczegółach pisze obok Jurek Fryckowski). Trzebaod razu podkreślić, że Polakom tam mieszkającym i mającymkorzenie wiejskie, co podkreślają w swoich wierszach. Grupaw ciągu prawie dziesięciu lat działania rozrosła się z dwudziestustałych członków do sześćdziesięciu zamieszkałych naterenie Pomorza. Stałych współpracowników jest ponad stu.Dlatego wszystkie wiersze tutaj zamieszczone mają podobny,wysoki poziom literacki. Stąd na zasadzie gościnności autorzyz Litwy mają do dyspozycji więcej stron.Sacrum, mit, historia - wokół tych tematów oscylują wierszetutaj zamieszczone - chciałoby się zacytować tytuł książkiMircea Eliade, światowej sławy znawcy kultury. Sacrum, owomiejsce święte to nie tylko kościół czy cmentarz, ale przedewszystkim ziemia, którą rolnik ma i uprawia, gdzie mieszka.Mity opowiadają o tym, jak z chaosu powstał naturalny ispołeczny kosmos, klasyczni bohaterowie mitu uosabiają ród,plemię lub całą ludzkość, przez co są skorelowani z kosmosemprzyrody. Historia to badanie, informacja, opowiadanie odziejach i wydarzeniach. A historia Polski i Litwy - tak zbieżnama dwa odcienie. Od optymistycznej, gdy razem byliśmynajwiększym i najpotężniejszym w Europie, po te tragiczną,ociekającą krwią. Do dzisiaj pewne rany są niezabliźnione. Iwokół tych tematów oscylują wiersze tutaj zamieszczone.„Wzięłam do ręki grudkę ziemi” - pisze Czesława Długoszek.I w wierszu „Ojcowizna” wyznaje, cyt.: „Widły ciężkieod gnoju / prowadziły nas do zmierzchu / konie dymiące odpotu / obiecywały urodzaj”. Wstrząsający jest wiersz bez tytułuBirutė Jonuškaitė, zaczynający się od: „Wszechmogący/ jeśli umrę tej nocy”. O tragiźmie dziejów ziemi i rodu autorkimożemy się tylko domyślać, cyt.: „napraw żuraw ojca /żeby już nigdy nikt / nie chciał się na nim / powiesić”. Poetka7

8kończy: „Wszechmogący / jestem włoskiem / z Twojej rzęsy /napojonym / łzą Magdaleny”. To najbardziej dojrzały tekst,oddający ducha tej książki. Podobnym tropem podąża HenrykaJurałowicz w wierszu „Nasz dawny dom”, podkreślając, że„tam razem wierzyliśmy w nieśmiertelność”.Sporo jest wierszy o starości i przemijaniu. Iwona Sławeckazauważa, cyt.: „na poplamionej skórze zmarszczka marszczyzmarszczkę” („Starzec”), zaś Wanda Majewicz-Kulon:„Widziałam porzuconą starość / Jak bezużyteczny mebel /Jeszcze wczoraj prowadziła / Wnuki do przedszkola” („Starość”).Dlaczego poeci są przeczuleni na takie przypadki? Bosami mają wręcz genetycznie wszczepiony szacunek dla matkii ojca, o czym przejmująco pisze Jan Stanisław Smalewski,cyt.: „Sztywne słowo: ojciec. Jak łodyga w sadzie / gdy ślizgasię po niej deszczowy październik / Liściem obeschłym smuciw krajobrazie / zgasłym słonecznikiem nie przywabia trzmieli”(„O moim ojcu wiersz”).Jednak nie wszystkie teksty są w nastroju minorowym,bo swoistym, wiejskim humorem tryska Jan Kulasza. Bo niemusi się kłaniać burmistrzowi, wojewodzie, ministrowi czyksiędzu. „Mój ukłon będzie tylko dla kobiety” zaznacza wwierszu „Nie kłaniam się”. Ciepłe są też wiersze Jerzego RyszardaLissowskiego, legendy nie tylko słupskiego dziennikarstwa,wzruszające są „Usta pełne wiosny”, czy „Wspomnieniejesieni”. „Ranki są takie niewinne / jeszcze drzemią we mnieresztki snu” - zauważa Bożena Łazorczyk. Piotr Grygiel majuż złożony do druku trzeci tom wierszy. Wyraźnie się spieszyz pisaniem, bo jest już po trzecim zawale serca. W wierszu„Wyssany Eden” nie żali się, a spokojnie zauważa, cyt.:„mój stymulator bezszelestnie odkłada / źdźbło po źdźble /nadzieję po nadziei”. Marcin Greczuk zawsze był przewrotny,wręcz ironiczny burząc literackie mity, dlatego bardzo dokładnietrzeba wczytać się w znakomity wiersz pt. „Prawdy ojesieni”. Małgorzata Masłyk żyje snem, z którego nigdy niechce się obudzić, bo żyje w Danii. Wręcz grzechem byłoby nieprzywołać tutaj Jana Wanago, legendę i nestora Grupy, którydopiero niedawno wydał swój pierwszy tom wierszy.Jak wspomniałem na początku historia wręcz kapie z wielutekstów. „W naukach Ojca Kapucyna” Romuald Mieczkowskistwierdza, cyt.: „śpiewaj szczerze - z pokorą i daleko patrz- / radził mi ojciec Stanisław Dobrowolski / co siłę równini pieśni odkrył za Polarnym Kołem / w kopalni węgla w pobliżuKołymy - / ostatni kapucyn w okolicach doliny Issy”.

Podobnie, bardzo ciekawie i dojrzale pisze Henryka Mażul w„Wileńszczyźnie” - „i po Polsce / tren słychać”. Zygmunt JanPrusiński wreszcie odchodzi od dosłownej polityki w swojejtwórczości. Bardzo ciekawie przemyca historyczne niuanse wwierszu „Czereśnie dojrzałe jak nasze myśli”, cyt.: „Nikt niewątpi w Twoje polskie serce / Malarze malują portrety, poecipiszą wiersze / Ściemnia się tylko wstyd i tu i na zakręcie/ a spopielałe kryształy wyglądają jak kamienie”. W „Coś zmagii” Wojciech Piotrowicz jest bardziej precyzyjny, cyt.: „TuKochanowski nad Wileńką / przygląda się powodzi / Tu ZygmuntAugust Rex z Barbarą / Radziwiłłówną brodzi”.Nie sposób wymienić wszystkich autorów i zacytowaćchoćby fragment ich tekstów. Bo Macieja Michalskiego, poetęmarynistę ze Słupska nie trzeba chwalić, właśnie wydaje swojądrugą opasłą książkę, także Grzegorza Chwieduka z Kępic(trzecią), a inny Grzegorz Chwieduk ze Słupska pierwszytom limeryków.Dzięki władzom Starostwa Słupskiego i Grupie wieluwiejskich poetów wyszło z przysłowiowej szuflady, wydałodebiutanckie tomiki. Zaistnieli nie tylko na literackiej mapiePomorza, także Polski. Słupskie Starostwo jako jedyne wkraju tak promuje swoich twórców, o czym głośno nawet pozagranicami. To owocuje, to jest autentyczna reklama naszegopowiatu, o czym możemy przekonać się w Internecie.Mirosław KościeńskiWiceprezes Słupskiego OddziałuZwiązku Literatów Polskich9

Razem z wileńskimikolegamiKolejny raz Starostwo Słupskie sprawia prezent swoimtwórcom. Szanowni czytelnicy mają okazję sprawdzić, co sięzmieniło w naszym pisaniu, jakie nowe horyzonty przekroczyliśmyi odkryliśmy. Po zeszłorocznym XVI już Maju nadWilią przyszedł mi do głowy pomysł, by do naszego wydawnictwazaprosić kolegów z Wilna, którzy choć bardzo znani,nie zawsze mają okazję, by zaprezentować się szerszej polskiejpubliczności, a jeśli taką mają, to mam nadzieję, że umieszczenieswoich wierszy w naszej antologii uznają za wartościowąpublikację. Tak się złożyło, że mój pomysł po kilku tygodniachzostał utrwalony czy też poparty podpisaniem listuintencyjnego o woli współpracy między powiatem słupskima niemenczyńskim. Pozostaje mieć nadzieję, że będą takżeinne kulturalne owoce tej współpracy.Nasze stosunki z Litwą nie układają się najlepiej, o czymświadczy ostatnia odmowa Sejmu Litwy w sprawie rządowegoprojektu o pisowni polskich nazwisk. To tylko pokazowytemat, a jeszcze jest sprawa przedwojennych własności,zwrotu ziem Polakom i wiele innych, o których wiedzą tylkoPolacy mieszkający nad Niemnem i Wilią. Osobiście rozumiemdążenia Litwinów do niepodległości. Przytłoczenisowieckimi czołgami marzyli podobnie jak i my o wolności.Głęboko wierzę, że doceniają polski język, który był dla Litwinówczasem jedynym kontaktem z zachodem, z nielegalnąliteraturą, z wolną myślą jednoczącej się Europy. Dlategowłaśnie zaprosiłem do naszego wydawnictwa znakomitą poetkęlitewską Birute Jonuskaite, która swoimi tłumaczeniamiotwiera rynek litewski dla poetów z Polski. Birute to WielkiPrzyjaciel Polski, a o jej pozycji literackiej na Litwie świadczystanowisko wiceprezesa tamtejszego związku literatów.Birute urodziła się w Polsce, ale chyba nie tylko to zadecydowało,że tak wspaniale posługuje się naszym językiem. Tojedna z najznakomitszych poetek, które udało mi się poznaćosobiście. Zapewniam, że jest autorką wspaniałych erotyków,bardzo śmiałych w swoim obrazowaniu. Tu poetkapozwala poznać tylko odrobinę swojego talentu. Piękne sąwiersze poświęcone rodzicom, ukazujące świat, który już10

odszedł, chociaż może jeszcze czasem można go ujrzeć napodlaskich smugach.Romualda Mieczkowskiego poznałem, wstyd się przyznać,dziewiętnaście lat temu na plenerze artystycznym wAugustowie. To poeta, który nie tylko odwiedził kilkukrotnieSłupsk, ale zeszłego roku pojawił się także w naszym powiecieprezentując swoje slajdy i wiersze wileńskie. Przeniósł nasząmłodzież w krainę ich dziadków, bo przecież wielu mieszkańcównaszego powiatu jest z Kresów. Mieczkowski to człowiek- instytucja. Kiedyś mówiło się o takich ludziach pięknieCzłowiek Renesansu. To nie tylko redaktor kwartalnika Znad Wilii, ale przede wszystkim organizator wielkiej majowejimprezy w Wilnie, na którą zjeżdżają się polskojęzyczni poeciz całego świata, prezentują swoje wiersze w polskich szkołach,przedszkolach, instytucjach kulturalnych. Romuald jest właścicielemgalerii polskiej w Wilnie i Warszawie. Ma za sobąprzygody dziennikarskie nie tylko prasowe, ale także radiowei telewizyjne. To jednak już było, bo mimo współpracy w UniiEuropejskiej z Litwą, różnie jest w Wilnie z próbami zachowaniapolskości. I jeszcze gdzieś w tym wszystkim mieści sięMieczkowski poeta. To także cudowny gawędziarz, pamiętam,jak swoimi opowieściami o służbie w wojsku radzieckimurzekł moją córkę Martę. Jego wiersze to refleksja filozoficzna,ale przede wszystkim Wilno, w którym się wychował otoczonypolskimi książkami. Fenomenem jest to, że Mieczkowskidopiero w szkole jako kilkuletnie dziecko dowiedział się, żenie mieszka w Polsce, tylko na Litwie. To był dla niego szok,przecież w domu mówił po polsku, na podwórku też. Możewtedy narodził się poeta?Obecnie serce rozdarte między Wilno a Warszawę krwawikolejnymi lirykami. Wsłuchajmy się w głos poety, posłuchajmytego wschodniego zaśpiewu, melodii naszych ojców lubsąsiadów. Możemy w tych wierszach spojrzeć na Ostrą Bramę,na Zaułek Bernardyński. Nasze podróże do Wilna to nie sąwycieczki, to pielgrzymki. I Romuald Mieczkowski nam toumożliwia.Śladami ojca na pewno pójdzie córka Magdalena Mieczkowska.Na razie najważniejsze jest to, że tworzy w językupolskim i że są to wiersze białe, czym wyraźnie młoda poetkastaje w opozycji do starszego pokolenia, które nazwałbymklasycznym. Jednak trzymanie się melodii Mickiewicza czySłowackiego nie zawsze wychodzi na dobre takim poetomz Wilna jak Sokołowski czy Śnieżko. Dlatego drogę obraną11

przez Magdalenę uważam za dobrą. Bardzo ciekawym poetę iwedług mnie zbyt mało znanym w Polsce jest Henryk Mażul.Jego niesamowite możliwości ukazuje zamieszczony tu wiersz„Gęsi domowe”. Cieszę się, że chociaż odrobinę możemy wtym pomóc. Każdy, kto udaje się do Wilna, a szczególnie ludziemłodzi, powinni spotkać na swojej drodze Wojciecha Piotrowicza,znakomitego poetę, człowieka, który zna doskonalehistorię Wilna, wszelkie tajemnice związane z Polakami. Totyp dawnego gawędziarza, który zaproszonym czy przypadkowymgościom opowiada o minionych czasach. Wierzę, że Wojciechzostanie także przyjacielem naszej grupy i swoim sposobempokazywania świata zostawi piętno na naszym pisaniu.***Kto jest odkryciem tegorocznej antologii? Na pewno JanStanisław Smalewski, jeśli członka ZLP można nazwać odkryciem.Jest jednak po raz pierwszy i od razu rzuca na kolana.Cieszy chęć bycia w naszym gronie Dominika PiotraŻyburtowicza, Pojawiła się kolejna utalentowana gimnazjalistkaDaria Góźdź ze Słupska, zechciał umieścić swoje wierszeRyszard Jerzy Lissowski, którego recenzje wyniosły nawyżyny literackie nasz skromny biuletyn powiatowy. Ogromnauki, nowe problemy w borykaniu się z życiem są pewnieprzyczyną, że nie ma tu utalentowanych - Agnieszki Skorneji Joanny Jank. Mam jakieś dziwne przeczucie, że kilkoropoetów nie przekazało do antologii swoich aktualnie najlepszychutworów lub nie potrafiło dokonać właściwego wyboru.Przede wszystkim mam tu na myśli Grzegorza Chwieduka zeSłupska, który rewelacyjne limeryki chowa na wydanie w indywidualnymtomiku, to samo dotyczy Anny Karwowskiej zDobieszewka, która staje się prawdziwą współczesną poetkąludową, pokazując miejsce swojego zamieszkania jako popegeerowskąpustynię. Robi to jednak prawdziwie lirycznie ipozwalam sobie wierzyć, że na jesień doczekamy wspaniałegodebiutu wydanego przez Starostwo Powiatowe w Słupsku.Jak przy poprzednich antologiach poziom wierszy jestróżny. Czytelnik zauważy rozwój Majewicz, Karwowskiej czyAnaniewicz, co mnie cieszy najbardziej. Michalski, Greczukprzydają smaku. Mam nadzieję, że każdy, kto sięgnie po naszewydawnictwo znajdzie coś dla siebie, a redaktorzy pracującynad całością doczekają wreszcie obiektywnej recenzjiswojej pracy.Jerzy Fryckowski12

Rozdział I

Wicher fale pienił15

16ReginaAdamowicz

Wicher fale pieniłSZTORM NAD BAŁTYKIEMWicher rozszarpał horyzontNiebo złączyło się z morzemWicher się wzmagałi ginąłMewy zamilkłyprzyczaiły się niskona wydmachu brzegu przysiadłyWicher fale pieniłwydymałz szumem zawył złowrogozajadłeZ głębin wyjrzały złe mocebryzgi piany rzucającna plażęBiada temu kto przybyłtu nocąz głębi wynurzał się możewir złowróżbnyw czeluść otwartyrozgniewał się Neptuni gniewem rozszalał sięBałtyk17

Regina AdamowiczBŁOGOSŁAWIONY DOMGdy niepomyślny wieje wiatrOsacza nas ze wszystkich stronJaki dla nas okaże się światDobroci mało a zło nadchodzinie wiem skądCzy wszystko złem jest w krąg skażoneSą takie miejsca takie wyspyTam ciszą wiejską otuloneKryją się domy, a w nich bliscyTam dobro mieszka w cieniu drzewRazem wzrastają pokoleniaGdzie wciąż rozbrzmiewa ptaków śpiewI pachnie chlebem żyzna ziemiaTam zamieszkują ludzie prościDo nich prowadzi prosta drogaW sercach rozkwita kwiat miłościNa ustach noszą Imię BogaGość w modrzewiowy wchodząc prógWitany starym obyczajemBłogosławiony dom gdzie mieszka BógI stoją krzyże na rozstajach...18

Cicho szemrzestruga wody19

20EugeniaAnaniewicz

Cicho szemrze struga wodyPO COstanąłeś na mojej drodzegłębią błękitnych oczuoślepiłeś mniejak ćmaprzylgnęłam do nichaż do spalenia skrzydełpo co.Błądlos jest ciągiem błędównie rozumiałam sensu,czy to było konieczneby wypełnić własne przeznaczenieżycie straciło sensjaki chciałam mu nadaći po co21

Eugenia Ananiewicz***Cicho szemrze struga wodywśród zielonych pólobramowana srebrzystą zieleniąwikliny.Cisza i spokójtylko lekki opar nasycony światłempodnosi się w góręwyżej i wyżejwreszcie przebije goprzebudzone słońcewszystko nasyci blaskiem.Wstaje nowy dzieńodrzuć wczorajszy gorszyjak brudną koszulęBóg daje ci lepszyjeszcze widzisz, słyszysz, myślisz.Dobrze gdy ci myśl latawesoło i wysokorazem ze śpiewem ptaków.22

Łzy ukrytew szkatułach23

24Ewa Bawolska

Łzy ukryte w szkatułachBEZ TYTUŁU, WIERSZ Z WRONAMI W TLEmiałamna oknie zawiesićczystą firankęi deszczem rysowane utrwalić wspomnieniepotem zmyć wszystek kurzpolną drogą goniony ku łęgomotuliłampuste ramiona tiulemwestchnieńnigdy nie zbrakniewybijękamieniemgrzechdo ostatniego szkiełkajeśli wciąż będziecie się na mnie gapićwronypolećmy razemna pobojowiskopotemmożecie mnie oskubać25

Ewa BawolskaZ MEWAMI WIATRtajemnicę wyśpiewująa ty...zakotwiczyłeś w porcie świętej inkwizycjii zszedłeś na lądzdziwionybrakiem kołysaniaw rozchełstanej koszuli wiatr stawiał żaglea wydmomkształty zmieniałrozpustnikfiglarzi karciarzjuż pożądliwie spoglądasz za mewąciągnącą w morze otwarteod plażygdzie się na sieciachgwizd ściszony zawieszamelodię pamięta krajówdalekich spotkańi schną sztormem kąpaneprzybrzeżne budyi czepce koronkami zdobionesłone nie morską wodąnie ukryjeszprawdy o tamtych światachtwój plecak teżbędzie się tu suszyłjutro z rana26

W czerwonychkoralach27

28AnnaBoguszewska

W czerwonych koralachUROKI ZIMYStyczeń, zimowa auraświerkowy zagajnikokrytybiałymipuszystymi poduszkamiTylkoprzydrożnadzika jabłońnaga i przemarzniętastoi dumnajak damaw czerwonych koralachz zeszłorocznych jabłekWśródgałęzi jabłoniptakirozprawiająo chłodzie i głodzieBy przetrwaćsiadająprzy wiszącychzmrożonych jabłkachby uszczknąćchoć trochęczerwonego smakołykuSwoim świergotemożywiająuśpioną mrozemukołysaną wiatremdługąmroźną zimę29

Anna BoguszewskaSŁOWIŃSKIE WYBRZEŻEmorzemalowane słońcemprzygaszone tęsknotąrozkołysane wiatremwdziera się w głąb ląduwiatrniczym smutna melodiaod wieków snujący sięnad złotym piaskiemi szmaragdową wodąunosi na rozpostartych skrzydłachbiałe mewywydmyukołysane szumem morzawyrzeźbione wiatremwygrzane słońcemskrywają w sobie bogactwonadmorskiego klimatupiasekzapach słonej wodyniesione powiewem wiatrupobudzają zmysłyi czarują subtelnym urokiem natury30

Łzy upokorzenia31

32GrzegorzChwieduk

Łzy upokorzenia***kiedy dostrzegłam w oczach Adamabłysk aprobatycała się rozświetlałam.stawałam się wtedybłyskotliwa i zabawna.piękniałam.idiotka ze mnieże się w nimtak zakochałam.przecież byłam kolejnym gadżetemz długiej serii panienekktóre on miał przez krótką chwilę.zdałam sobie z tego sprawępo miesiącu znajomościgdy czuć się zaczęłamjak akcesorium seksualne:gumowa lalka.33

Grzegorz Chwieduk***po dwóch rozczarowaniachjestem ustabilizowaną żoną w ciąży.mąż na rękach mnie nosiw przenośni i dosłownie.ten mój chłopcałkiem dorzecznyi nastawiony nie tylko na bzykanie.to facet pełen uczuć wyższych.zdążyliśmy się poznaći dopasować.nie grozi nam też obojguszał dorabiania sięza wszelką cenę.może dlategonie przestajemy siędo siebie uśmiechać.34

Łzy upokorzenia***znacząco stoi u męża boku.Natalia jest niesamowita. jest cudna.uśmiecha się szeroko.gdy tylko rok temuzgodziła się zostać żoną Markaon uznał siebieza prawdziwego farciarza.ich związek to lot na skrzydłachmłodzieńczego entuzjazmu.udane życie erotyczne oraz uczuciowedodaje obojgu urody.samotna sąsiadka z dołuktóra nigdy nie dostałakwiatków za darmoi tak wie swoje.jeszcze da im popalić.operuje przecieżwszędobylskim skrzekiem.35

Grzegorz Chwieduk***dostawałam od życia w kośćnie brakowało łez upokorzenia.widocznie było to mi potrzebnebo powrót znad przepaściposkutkował:nie jestem w depresjio samobójstwie już nie myślęwiem o sobie dużo więcej.nastał dla mnie czasby wreszcie zabrać sięza wytwarzanie szczęścia.teraz wierzęże nic nie jest przypadkowe:wszystko ma swój sens.36

Kuli się w sobie37

38GrzegorzChwieduk

Kuli się w sobieMENELStracił bezpowrotnie wszystko,rodzinę, dom.W przerwach na trzeźwośćżyje wspomnieniami.Pamięć o minionym przytłacza,uwiera i gnębi.Dlatego zanurza sięw stan nietrzeźwości umysłu i ciała.Jak najczęściej,jak najwięcej,jak najtaniej.Cofa się.Trudni się zbieractwemjak praludzie.Zbiera, by sprzedać i kupić.Zamienia niepotrzebne,wyrzucone odpadki w płyn.Chowa się po kątach i norach,szuka ciepła.Coraz krótsze stany świadomości,coraz dłuższe otępienia.Bez lekarstw,bez higieny,bez odpowiednich ubrań i obuwia.Coraz niżej i niżej upada.Kuli się w sobie,oczy pełne strachu,krok powolnieje.Dopada go choroba.Jedna, potem druga.Niewyleczone rany jątrzą się.Nikt mu nie poda ręki,nie mówiąc o ciepłej strawie.Jego widok odrzuca ludzi.Powoli umiera.39

Grzegorz ChwiedukDO NASZYCH ŻOŁNIERZYWracajcie już z AfganistanuTam nawet ptak inaczej śpiewa,Tam nie ma łąk i traw dywanów,Tam inne kwiaty, krzewy, drzewa.Chłopaki, to nie nasza wojna.Do nas już dzisiaj nikt nie strzela.Spokojne miasta, wieś spokojna,Sześć dni powszednich i niedziela.Chłopaki, tu wasze rodziny.Tu macie żonę, syna, córkęA tam nienawiść, krew i minyI ktoś oberwał znowu kulkę.---------------------------------------I chwalą swoich ojców dzieci:- Mój tato takich narwał grzybów.- Mój taaakie ryby złapał w sieci.- A mój to strzelał do Talibów.40

Czas pod powiekącofa się łaskawie41

42CzesławaDługoszek

Czas pod powieką cofa się łaskawiePOLESKA OPOWIEŚĆMoja tęsknota dwuskrzydławyrosła ze snutych z rzadka opowieścio dawnym życiuzapomnianymi trosk codziennychwśród obcych ścian i sprzętów.Pamięta wiejskie babyustrojone bezwstydnie w halki jedwabne.Teraz nikogo czyj rodowód poleskiej z biedy.Pamięć dziwne przybiera kształty.Najłatwiej odziać ją w cudze słowajak w suknięa ta nigdy dobrze leżeć nie będzie.Zmurszeją szmaty i mury. Czastwarze obmyje z pyłu prawd i kłamstw.Wnuki w dżinsach, z dyplomamismak chleba tej ziemi przyjmą za swój.43

Czesława DługoszekOJCOWIZNAWzięłam do ręki grudkę ziemiczas dzieciństwa i obietnicęzapach rodzinnego domu gdyojca rzucającego ziarnowzrokiem niosłam tami z powrotem wzdłuż polaWidły ciężkie od gnojuprowadziły nas do zmierzchukonie dymiące od potuobiecywały urodzajNie było zmęczeniatylko duma że na swoimZiemię obmierzaną po tylekroćwschodami słońca smakiem chlebaktóry rósł jak dzieci pachniałspełnieniemsyn wymienia na bilet do luksusuz supermarketuPrzywołuję obietnicę pamięcizapisaną lemieszem w skibieZnaki na papierze niczym ziarnaw świeżą rolę ostrożnie kładęgorzkim smakiemczas pod powieką cofa się łaskawiezwabiony zapachem tajemnicy życiaw grudce ziemi.44

Anioł zemstypierzem smaganagie stopy45

46RomanDopieralski

Anioł zemsty pierzem smaga nagie stopyDIABELSKA ANIELSKOŚĆodkrycie nieba kogo jest udziałem?czy długo stało puste?może pociąg nieskalanych serc w mig je wypełniłi od razu słonecznego patrolu funkcje porozdzielanood archanioła po mniej ważne anielskie osobistościgdzie anioł zemsty pierzem smaga nagie stopya stróż anielski, ojca mojego opiekunpod osłoną nieba w zaświaty go przemyciła piekło? było wcześniej niż niebiańskie klimaty?czyżby władca imperium złaszybciej swoją załogę skompletował?tam czarni baronowie bal przebierańców prowadządługie ogony i osmolone czarcie ciaławyłącznym są kamuflażembo diabelskie młyny sadzy produkują pod dostatkiemzaś do siedmiu grzechów głównychdołącza dziesięć nut czarnychi takt upiornego walca kulawy diabeł wystukujemoże czyściec najpierw zabawę w Pana Boga rozpocząłw majestacie prawa przeróżne ferując wyrokigdzie spowiedź mordercy wysłuchać trzebai tego, co za niewinność tutaj trafiłi tych z klubu samobójcówktórzy pechowymi szczęściarzami okazać się mogąsłodko - gorzką zatem przełknąć trzeba ślinęby werdyktu doczekać końcao królestwo potępionych, bądź diabelską anielskość47

Roman DopieralskiSPOWIEDŹnie wyszło?a miało być inaczejszukam przyczynprawdy dociec trzebasiebie omijam!spowiadam Boganie świeci?znowu gdzieś zaszłoi kiedyś teżgasnę ze słońcema nie lubię mroku!ostrzegam Bogasamotność?nie tak chciałembyłem sobie steremniezależny wciążpo co tęsknić!uświadamiam Bogaspokornieć?a miałem być twardyprzeć na wprosthamulców nie używaćspróbuję inaczej!informuję Boga48

Pod szronemjęzyka doczekaćdo lata49

50JerzyFryckowski

Pod szronem języka doczekać do lataATROPINAOczekiwanie pomniejsza moje źrenicenie mogę opanować przebiegłości kociego widzeniachociaż włosy zaczynają się elektryzowaćkiedy zaczynasz mnie uczyć rozbierania do snuźrenice dorównują obiegowym monetomale czy będę mógł kupić za nie spokój?rozbierasz nagość do srebra koszuliJest nadzieja że będę widziałodrywam palce od alfabetu Braille’asutki twoich piersi rosną w najnowszy komunikatczytam gdzie pojawiła się wilgoća gdzie nieśmiały dreszczdotykam srebra twojej nocnej zbroiczuję na gardle jej rybie łuskicoraz trudniej o oddecha opuszczone ramiączka sprawiająże wszystko wydaje się kulisteto ostatni dowód na istnienie Ziemiod której powoli odrywam stopyjesteś coraz bliżejmam powiększone źrenicedotykasz srebrem mojej twarzyświata poza tobą nie widzę51

Jerzy FryckowskiROZBIORĘ CIĘZimą rozbiorę cię tak aby śnieg był dokoła różowyjak bolesne wspomnienie pierwszej miłościprzytulę tak mocno że moje dłoniewyrosną przebiśniegami na twoich plecachRozbiorę cię nad brzegiem morzaniechaj powracające fale zmyją ślady porzuconych szatniechaj na moich spierzchniętych ustachosadza się sól wigilijnych oczekiwańciągle pustego talerzaRozbiorę cię tak abyś nie czuła zimnaaby nie przeniknął cię chłód klamkico pożegnaniem uwił gniazdo w mojej dłoniRozbiorę cię tak byś słyszała lot ptakówbyś poczuła na sobie trzepot ich piórniesiony z ciepłych krajów dzieciństwaRozbiorę cię tak aby było ci do twarzy z nagościąktórą rozpali tupot moich palcówi nawet pod groźbą snunie odwrócę się plecamido twoich piersi52

Pod szronem języka doczekać do lata***Chciałbym nocą jak powój twe nogi oplatać,spijać do bólu w skroniach ciepło kolan zgiętychi pod szronem języka doczekać do lata,poczuć w ustach rumianek, potem zapach mięty.Mchem wrastać w twoje ciało, skruszyć litą skałę,spalić bursztyny piersi jak mszalne kadzidłoi nakarmić czekanie mleka nagim ciałem,być codziennie budzonym mokrych powiek igłą.Karetą męskich pragnień, złotą, sześciokonnązawisnąć w pełnym biegu, gdzie zmierzch się zaczyna,gdzie ciepłych kobiecych ud sypia wilgoć wonna,gdzie splamiony twoją krwią pełen kielich wina.53

Jerzy Fryckowski***Jak król, jak prawda pozostaniesz naga,nie będziesz tylko odarta z zapachu,zakołyszesz się pode mną jak wagai wejdę w ciebie, w oczy pełne strachu.Boleść źrenice szeroko otworzy,obejmie sobą nasze zasklepienie,dwojga języków przeciwne obozyzdobędą usta, potem podniebienie.Zawiśniesz jasna na krzyżu rozpięta,gwoździem zmęczenia przybiję ci ręce,dotykiem piersi mój szept zapamiętasz,będziesz popiołem i już niczym więcej.Moim oddechem popioły rozdmucham,niech je poniesie namiętność zdradziecka,gdzie sopel lodu wewnątrz twego brzuchatopi się wolno w żywą iskrę dziecka.54

Taka pokręconawolność55

56Elżbieta Gagjew

Taka pokręcona wolnośćmenelegame.plprzyschnięci do dna bez odbiciawyczołgują się ze snunim dzień otworzy oczypogubione ikarowe pióraze skrzydeł niebieskich ptakówoplatają wianuszkiem spożywczemonopolesztywni od kaca i codziennościśmierdzą na kilometr wiedzenipotrzebą picia silniejszą od chęci istnieniaporatuj mnie - dołóż się - daj - pożyczsłowa żebraczej mantryi wyciągnięte ręce obijają sięo przechodnióww kurorcie z klimatem - onina śmietniku ulicy a w sklepie edenza jednorękim bandytą i totolotkiemrówne rzędy dżangliczar teściowej sen traktorzystyzemsta sołtysa oraz inne maliniakikosmodrom - godzina i na orbiciedzisiaj zbierają na rocznicowepięć lat jak Sępek przymarzł do brukudwa jak Kaziukowi gangrenazżarła noginie przetrzymał tego - płacze synco poszedł w ślady ojcajuż nie zbierają puszek i złomutaka pokręcona wolność57

Elżbieta GagjewGDY ŚPIĄ OGRODYjaki to pasterz wyprowadził drzewa(Zbigniew Herbert)Poeta stanął pod syberyjskim cedremspojrzał na wrześniowy ogródjeszcze nie umarła jesień - pomyślał - szałwiapanoszy się przywiędłą czerwieniąnabrzmiałe róże odbijają w oczku wodnymwspomnienie lataWszędzie tu widzę sen i melancholięwiecznie zielonych drzewstan hibernacji biel - pod bielą śmierćpatrzę na szaleństwo miłorzębuoszronionego szadzią i wróżę mu długie latao ile jakiś idiota nie zechce go ściąćTo już zimowy ogród katastrofaoczko wodne skuło się lodemtylko jak krwawa łza zamarzniętaczerwona różausiadłbym w altanie ale takie tamwygwizdowo i wciąż straszyogrody przemierzają umarli poeciich cieniei gra Vivaldi58

Kiedyś powrócęna te pola59

60Genowefa Gańska

Kiedyś powrócę na te polaKIEDYŚ TAM WRÓCĘKiedyś powrócę na te polaGdzie wieje letni wiatrGdzie falujące zbożeW nim są kąkole chabry makPowrócę nad jezioraZ których wypływa rzeczkaCichutka szemrze sobieI wije się jak wstążeczkaPowrócę w piękne lasyDo świerków jodeł sosenI dębów rozłożystychZ pachnącym fioletowym wrzosemPowrócę też na łąkiZielone i kwitnąceGdzie fruwają motyleI ptaszki śpiewającePowrócę do mej wioskiW której się urodziłamGdyż w szczęściu tam dzieciństwoI młodość swą tam przeżyłamWrócę na dróg rozstajeGdzie stoi Boża MękaAby wymazać winyKażdemu kto przy Niej klęka61

Genowefa GańskaPRZYDROŻNY KRZYŻPrzy drodze w polu stoi KrzyżSamotny i skrzypiącyNie klęka przy nim dzisiaj niktTą drogą przechodzącyNa polach wieje zimny wiatrI zrywa drzewom liścieW porywach rzuca je na KrzyżI gwiżdże uroczyścieWoła byś przyniósł swoje żaleDo Krzyża wraz z troskamiByś wyznał swoje winyI się podzielił radościamiOn cię od zła uwolniPodpowie jak żyć trzebaAby na Ziemi być szczęśliwymI którą drogą iść do Nieba62

Jesteś włosemzboża jego łanów63

64Rafał Gidzewicz

Jesteś włosem zboża jego łanów***Jesień, zima, lato możecoraz bardziej.Lata są takie zwyczajne, jak najbardziejI tylko dzień głuszyByłby może sprawiedliwyjak najbardziej,a poza tym jesteś rudato jesień, twoje barwy.Jesteś perłą, która zabłyśnienawet wtedy, kiedy biel nieodgadnieczy jesteś od niejbardziej bielsza, czy zaradna.Jesteś włosem zboża jego łanówradośniejszych niż śpiew ptakówtego lata.Kołyszesz na wietrze w słońcutą barwą.Wiosną jesteś, niczym barwalekkiej zieleni - jakby seledynjakby to bardzo namiętnie spotkaćtrochę czerwieni, by uwypuklić jew pęki, by pękałypod naporem lekkiej czerwieni.Co jest tylko słońcem, kwieciemradosnym spojrzeniemna to co zakwitnie.Byleby tylko nie na marnedla Ciebie sameji dla mnie.65

Rafał Gidzewicz***w mojej karczmiemogę dobrzeułożyć ci przyszłośćjakbyśmy stanowilijeden uśmiech, jedno słowoi tylko się pytalico z nami będzie na starośćchoć dobrze wiemy coodgarniając swoimi palcaminiebozakrywając to potem obłokamilecz gdy twarz nasza będzie nieznanadla nastaka na górze z uśmiechemtwoim, a z moim jakbykopytem ozdobąwtedy wejdę ze złej karczmytaki pijany i tylko szklanicezostaną po moim winiei tylko sam diabeł resztki może wypije za naszą starość66

Na tęczowymświata kilimie67

68KrystynaGierszewska-Dubik

Na tęczowym świata kilimieŻYCIEŻycie - to wielka sprawaSprawa wprost niepojętaA cóż tam człowiek - jak trawaZdeptana albo ścięta.Życie - to wielka scenaZależy w jakim urodziłeś się krajuJesteś - nie jesteś - bez znaczeniaJak mówią Rosjanie „U nas ludiej chwatajet”Tak twierdzą komuniściO wolność - tyle było krzykuCzłowiek jest pyłkiem marnym liściemNa wielkoświatowym śmietniku.Życie - największym darem od BogaZależy od kraju od sąsiadaInaczej krótka twego życia drogaDokoła pułapki fałsz zdradaŻycie - to teatr więc grajChoć bólu nie sposób wykrzyczećDziś tracisz życie za obcy krajBo w swoim już się nie liczyszNa próżno zachodzisz w głowęKomu przyznawać racjęŻe znów wyjeżdżasz na przymusową pracęWolność to czy znów okupacja?69

Krystyna Gierszewska-DubikJESTEM SAMAJestem samaPrababcia Krysia mi na imięCzuję się jak czarna plamaNa tęczowym świata kilimieCzuję się jak na przepustceI nie ma dokąd iśćJak dziura w pięknej chustceJak zeszłoroczny śniegJestem jak zasuszona różaW pożółkłym starym albumieZa dużo tych wspomnień za dużoOdnaleźć się nie umiemDaremnie głowę sobie suszęCzy starość ma jakiś sens?Gdzie się podziały bratnie dusze?Wszystko umyka - jak sen70

Rozdział II

A cisza zbieraładźwięki73

74Daria Góźdź

A cisza zbierała dźwięki***Mróz wciąż kaleczy dłonie,Nakazuje schować je głęboko w cieple brązu.Dwie postaci odziane w futra klęczą obok siebie,a ciche jęki bólu zagłuszane są przez histeryczny śmiech.Czujesz alkohol,Zadajesz sobie głupie pytanie,Może to tylko perfumy?To nie perfumy,ale prawda nie ma znaczenia.Historia staje się przejrzysta.Mąż zabrał, mąż przepił,Oczywiście mąż koleżanki.Wierzysz w to?Nie wierzysz,Ale prawda nie ma znaczenia.Zesłana przez Boga,chociaż nie wierzy w jego istnienie.To wszechmocny sprowadził tego anioła,Anioła, który kpi ze swego istnienia.Szczęście kryje się w naszej wierze,Tej, którą co dzień wyśmiewam.Pomodlę się dziś za Panią,Tylko, że Pani nie wierzy,Bo prawda ma znaczenie.75

Daria GóźdźŁZY NA KLUCZYKZłote pręty odgradzające drogę ucieczki,Miedziane śruby, których nie sposób odkręcić,Mały, licho wyglądający pręt, zawieszony podsklepieniem klatki.Więzienie, gdzie ukryto bijące jeszcze serce.Buja się w rytmie własnego pulsu,Pulsuje nie wiedząc, czy zdoła załkać.Pragnie łez, lecz łzy nie nadchodzą,Zatrzymały się, gdzieś pomiędzy rozumem, a duszą.Krzyczy z nadzieją, że płacz nadejdzie,Lecz on nie zamierza odwiedzić serca.Łzy oznaczają zakończenie,Lecz to nie czas pożegnania i drzwi stoją otworem.76

A cisza zbierała dźwiękiDZIĘKUJĘPamiętam, kiedy kryłam się za zapisanymi stronicami,Debussy miał mnie każdej nocy,pióro uwalniało myśli,słowo gasiło uczucia,jeden gest oznaczał wszystko,krzyk powodował milczenie,a cisza zbierała dźwięki.Pamiętam, kiedy nad ranem zaczęły mnie budzić ptakiI kiedy cudze ramiona zaczęły dodawać pewności.Pamiętam, kto powiedział, że nie ma wspanialszego uczucia,Niż to, kiedy efekty pracy wypełnionej miłością zostajądocenione,kiedy pierwszy raz wypowiedziałam słowo przyjaciel,Myśląc o człowieku, który zawsze był przy mnie,Dzieląc się światem, gdzie władcą są marzenia.Pamiętam, jak bardzo Ci za to dziękuję.77

Daria GóźdźCASINE?Cisza płynie w powietrzu niczym niewidzialna wstęga,Szybuje zataczając koła nad ludźmi, którzy jej pragną.Otacza całe ciało, chcąc zamknąć je w kokonie i zachowaćw mroku na zawsze.Latarnie gasną, a niedaleki stos palącej się trawy dogasa.Ciężki dym wzbija się w powietrze odnajdując w ciszyidealną tancerkę.Jeszcze przed chwilą brakowało ostatniego elementu,Nieśmiertelnego kochanka w baletowym przedstawieniu.Nadchodzi.Jest.Ciemność.Wiecznie milcząca tancerka poczuła się bezpiecznie,Pragnie tańczyć odważnie, pragnie okazać namiętność.Bezszelestna czerń na to pozwala,przygląda się magicznym ruchom ciszy i emanuje spokojem,Wyciska każdy dźwięk i stara się go zniszczyć by niezniszczyć układu.Tancerka ze swym kochankiem. Cisza wraz z ciemnością.78

Wiatr do nagadrzewa z liściporozbierał79

80Marcin Greczuk

Wiatr do naga drzewa z liści porozbierałPRAWDY O JESIENIdeszcz popodcinał nogi zimowitomwiatr z liści drzewa porozbierał do naganie możesz się z tym pogodzić późnym zimnym świtemże kolorowe lato to mariaż i blagapo dożynkach wykopkach strąki i łodygioczy łudzą choć lustra nie kłamiąjak polubić jesień - lata ostatnie podrygi -gdy niedawne kaprysy (dziś mityczne potwory) nas mamiąwiatr do naga drzewa z liści porozbierałdeszcz zimowitom nogi popodcinałbabie lato się snuje jak senna chimeralato takie niedawne a za progiem już zima01.11.2009 r.81

Marcin GreczukSMAK ŻYCIAwziąłem kamień do domuwziąłem los na barki swojea niosłem je po prostu nie po kryjomuchoć za chorobę brałem zwykłe niepokojewziąłem ciebie za rękęnim zauważyłemże kimś więcej jesteś niż rękądobrze że zdążyłemparę razy wziąć się z życiem za barywziąć rozwód jeszcze przed ślubemwziąć się w garść nim będę za staryby spróbować raz jeszcze smaku tego co lubięa kiedy najem się życiagdy się życiem nasycęzrzucę jarzmo losu stłukę w lustrze odbiciepsem poszczuję kamieniem cisnę w rwącą życiem ulicę08.10.2009 r.82

Słońca odbiciegrzbietem falihuśtać83

84Anna Gruchała

Słońca odbicie grzbietem fali huśtaćMOJA OJCOWIZNAWyszłam spod strzechyot takjak na spacerWciąż jestem w podróżysercemyślitam gdzie ręcedla chlebaWyszłam spod strzechyby pod nią wrócićZielonym liściem spłynąć na wodężagielkiem, zrobić lizakaprzemykać jak rybki modrew sitowiachw tatarakach -Pieścić piasku ziarenkamokre kamyki muskaćzłote słońca odbicie grzbietem fali huśtaćPatrzeć w białe obłokii kaczeńce wąchaćzielone wodorosty jako harfę trącaćSłuchać co mówią polaśpiewa las sosnowyco gra konik polny w ciepły dzień sierpniowy85

Anna GruchałaKOCHAJ...Mnie,dzień błękitny o świciewiatr w brzozowym gajulato grające harfą złotych kłosówjesieni rudą głowę skrzętną pracowitązimę strojną w diamenty soplowatych włosówprzebiśniegu samotny dzwoneczek.Jak na piaskach wodę - czystą- Gdy słońce w zenicie...86

Jeśli powstałemto z iskry pioruna87

88Piotr Grygiel

Zimny sierp księżycaWYSSANY EDENTurzycową trawą przeżuwam krajobrazpo bitwie zielonego przerastaniakropla po kroplimój stymulator bezszelestnie odkładaźdźbło po źdźblenadzieję po nadzieihoryzontalnych snówtam siostry mojry soki mleczne rozlałyponad tarczę słońcateraz płyną na rydwanach Apollinatymczasem tu oczekuję lekkostrawnej pokutyby zasłużyć na lektykę do rajugdzie już nie trzeba modlić sięo dużą wygraną89

Piotr GrygielŚLAD OGNIAJeśli powstałem to z iskry piorunaWśród innych dziesiątek błyskawicJeśli zostawię swój ślad na całunachTo w życiu doczesnym mam krwawićJeśli tutaj męstwo zaznaczę dzielniePostronki naprężę wytrwaleWykuję czekanem wyrobki przednieZnak drogi zaszczytów postawięŁańcuchy tożsame mych przodków celePołączę w ogniste podkowyPrzekuję w diament siwe łzy w popieleBy kroił następnym szlak nowyJeśli czas odejść tchnie w oczach posłańcaI przejdzie w głęboką zadumęZejdą się lata w paciorki różańcaWiatr iskry rozniesie w poszumieJeśli ciemności znów zwiastują burzęI w konsze jej tworzy się czarkaW ogniu mgnień przyszłych wyrobników zwiastunWypłynie w morze nowa Arka90

O świcie bladymprzyjdę91

92Anna Jachimska

Ostra kropla tęsknotyBLADY ŚWITO świcie bladym przyjdęDelikatna jak mgły pocałunekSubtelna jak bryzy pieszczotaUsłyszysz pieśń słowiczą śród zieleniPochylę się nad tobąJak stokrotka nad ziemią o zmierzchuRosa otuli twoje ciałoJak trawę w kryształkiOtworzę swoje drżenie przepastneBędziemy pełni soliJa po schodach tęczyDo raju zaprowadzęBo oprócz ciebie nikt i nicMnie po woskowym języku duszyCo zaraz się roztopiSpłynie oddech uświęconyHaust odżywczyDlategoCzuwaj bym nie umarłaI oddała ci wszystkoI jeśli pozwoliszZnów przyjdę bladym świtemStopem szlachetnym gwiazd tak ważnych93

Anna Jachimska***Zalała mnie lawaMiodu szlachetnegoZłożonegoZ obłudnych uśmiechówDotknęła życiaSzkieletu samotnościCzyż to wszystko jest sprawiedliweJa się szczerze cieszęKiedy licho patrząc na mnieUśmiecha się nóż w dłoni otwierającBy zadać cios śmiertelnyDzikim uniesieniemChroń mnie od tego PanieI pozwól przedwcześnieZłożyć duszę naPłatku Storczyka94

Śniła mi się rzekaunosząca95

96Birutė Jonuškaitė

Birutė JonuškaitėINNE POWODYczasami wyjmuję z półki cień drzewa na okniegłaszczę duszę twoją pod matową okładką książkidelikatna namiętność jak dłonie tamtego październikapo drodze do Krosnajeszcze nie byłam źle zakochana gdy zastawiałeś sidłana moje ręce dzikie jak głodne zwierzątkawciąż wsysałeś mnie całą duszą jak syn marnotrawnymiłosierdzie Ojcabyłam twą wiarą służebnicą twoją kadzidłem wiecznymziółkiem cudownym na twe chore sercenie na noc jedną na życie całe zapachem jesienitwoim oddecheminne powody twe palce rozgrzane w taniec puściłyna górę cergową w kształcie młodej kobietyopatulony pledem na werandzie ojcaczy założyłeś ciemne okulary mocząc piórow noc październikową z uśmiechem krzywymgrawirując słowa nazwisko dziwne imię jeszcze bardziejżyję wspomnieniem i pamiętaniemcieniem ci będę źle zakochanym98

Śniła mi się rzeka unosząca***Wszechmogącyjeśli umrę tej nocyzrób na drutach moim dziewczynkomsukienki z koniczyny Persetowego pagórkanapraw żuraw ojcażeby już nigdy niktnie chciał się na nimpowiesićwnukom w nogachposadźnajbardziej szarego skowronkaniech nasłucha się Twójsklonowany baranekjakie śpiewaliśmykiedyś pieśniWszechmogącyjestem włoskiemz Twojej rzęsynapojonymłzą Magdaleny99

Birutė Jonuškaitė***śniła mi się rzeka unoszącamodlitwy moich młodych rodzicówi zapach potu ich nógw drodze do kościołaśniła mi się rzekaz piaskowymi kartkamizachowana w bibliotecznej pamięciz drzemiącymi w doliniekobyłą i źrebakiemśniło mi się zakole rzekiprzy moście do Smolankobietaktóra przyszła z gwiazdozbioru Baranałowiła w niej duże rybyrękomaniczym mokre kłodywyciągała je z wodyi rzucała na brzegwoda nie sięgała jej kroczanurt rzeki unosił popielatą mgłęw objęciach kobiety widziałamwciąż nową śpiącą rybęweszłam do wody i jazaczęłam szukać ich legowiskawoda była zimnagłębia przerażającaryba chwyciła ustami moją rękęna brzeg wyciągnęłamkłodęW gwiazdozbiorze Rybnie ma moich najbliższych100

Zboża się mieniąbarwą modraków101

102HenrykaJurałowicz-Kurzydło

Zboża się mienią barwą modrakówNASZ DAWNY DOMW tym domu razem wierzyliśmy w nieśmiertelnośćPrzez chwilę wydawało mi się że wejdzieszZostawisz jak zwykle buty na proguLecz nie znasz tych drzwi wtedy były inneTe nie zaznały już ciepła twych dłoniW pokojach meble też nie te sameSpoglądasz ze zdjęcia na nowej komodzieTylko w obrazie Anioł Stróż jak zawszeProwadzi nasze dzieci przez rzekęI stary zamek przegląda się w wodzieAż nazbyt dobrze widziałam twój cieńNa kuchennej posadzce...Kiedy traciłeś ostatni swój oddechPrzychodzi znowu do mnie tęsknotaTaka bezsensowna że aż prawdziwaPrzysiadła sobie na ławce w ogrodzieGdzie próżno wołają mnie kwiaty różaneA ciebie już nie cieszy wschodzące zboże103

Henryka Jurałowicz-KurzydłoTOREBKA MAMYByła brązowa na długim paskuZe złoconym mocnym zapięciemW tej torebce schowany miała cały światSkrawek życia ocalony przed czasemKilka fotografii czarno-białychTych naszych komunijnych i starszychBiały różaniec co miała z dzieciństwaWiązany nitkami bo paciorki się rwałyChociaż nigdy żadnego nie brakłoBrązowy grzebień igły do szyciaDo maszyny te półpłaskie i ręczneAdresy wszystkich ciotek i kodyKilka chusteczek do nosaSzydełkiem obrabianych starannieKsiążka do modlitw komunijnaZ Częstochowską na okładceMiała mama tam jeszcze schowanySkrawek szarego płócienka...Z literką ,,P’’ znak że była PolkąStarannie fioletową koronką obramowanyJeszcze z czasów niemieckiej niewoliMamo wybacz nam dzisiajŻe nikt z nas nie pomyślałBy tą torebkę dać Ci w drogę ostatniąA przecież była twym skarbemTak nie pasowała do szarej sukienkiGdzie się dziś podziała nikt nie wieCo się z nią stało już nikt nie pamięta104

Zboża się mienią barwą modrakówZIEMIA KASZUBSKAZiemio na której przyszło mi żyćChoć nie rodzinną tradycją przerosłaśJesteś mi milsza i droższa nad wszystkoZiemio którą strzeże kaszubski GryfPełna lasów jezior i morzaTutaj w starych kościołach kamienni święciStrzegą ojców wiaryTajemniczo szumi sosnami Rowokół staryZakochana Jurata rozsypuje bursztynyPo plażach i polach...Zboża się mienią barwą modrakówA łąki są pełne rumianków i makówTutaj wiatry mają swe mianaŻywnik Krąc Szalińc i spokojna GladaNiebo jak nigdzie takie błękitnePrzecięte tylko skrzydłami mewTutaj i bocian ma uważanieNie można go skrzywdzićBo ściągnie na ludzi Boży gniewZiemio kaszubska wierszami sławionaMoje oczy na ciebie z zachwytem patrząPrzytul mnie kiedyś do swego łonaJak matka swe dziecko kiedy się rozpłacze105

Henryka Jurałowicz-KurzydłoJESIENNE DNIPług ziemią przykrył ścierniskoA deszcz chce zmyć kolory kwiatomOgon podkuliło wierne psiskoGrzyby bawią się w chowanegoSąsiad emeryt wyszedł na spacerSamotnie żeby się pomartwićOd lat zawsze tak samo...Taka kolejność i wszystko to ważneLecz kalendarz nie kończy się wrześniemParasol zawsze można zamknąćMimo deszczu kwiaty nie pogasną106

Rozdział III

Na jeziorach bieląsię łabędzie109

110AnnaKarwowska

Na jeziorach bielą się łabędzieCZTERY PORY ROKUWIOSNACzarna ziemia odziewa się zieloną trawąnowymi liśćmiszumią drzewa zbudzone ze snunapojone rosą roześmiały się łąkiwśród pól kolorowe traktorypługiem grają swoje utwory, achłopa oko się cieszy.Rozśpiewały się wszystkie plemiona ptakóww gajach słowiki, jaskółki pod okapem dachuna jeziorach bielą się łabędziew ogrodach cały przepych żonkili i forsycjidźwięcznie śpiewają szczygły, z ichświergotem miesza się rechotanie żab.Jakże mam się cieszyć tym wszystkim?Kiedy stoisz ciągle w oczach, wiosenny wiatrprzywiewa Twój głos pod okno - serce tęskninawet pszczoła - co kwiatami się żywiporzuciła wiosenne kielichyi tak uparcie krąży nad głowąpewnie chce coś oznajmić -może niesie ktoś żądło - słodkielecz dla serca okrutne,a wiejska pisarka miałaby milczeć?111

Anna KarwowskaLATOSiedzisz pod drzewem wysokimw górze wiaterek oddechem gałęzie poruszachłodzisz czekoladowe ciało - róże czarują swą wonią.Pracownice krzątają się w ulachtkają kobierce świeżego woskuptaki nawołują swoje pisklętalas stał się gospodą człowieka, cała ziemia kipi sytościąchłop wymłócił zboża, ucieszył oczy bogatym żniwemokrągły placek już leży na stoleto ziemia, to darczyni sprawiła bogate żniwooby co rok hojnie darzyła pszenicą, jęczmieniemi maciejką wieczorem pachniała pod domem.Szybko dojrzewa wszystko jedno - lato idziecko przemieniło się w dorosłegonie pozwól umknąć chwili - posłuchaj świerszczaco tęsknotę potrafi oszukać, couderza dźwięcznie skrzydełkami w nóżkidzwoniące piosenkę błogą io świcie rankiem złóż za te pieśnigłówkę czosnku co nigdy nie więdnie ikilka kropel porannej rosyaby wiejska pisarkaze skrzydłami podciętymi też nie milczała.112

Na jeziorach bielą się łabędzieJESIEŃUwolniło się niebo od nadmiaru słońca, zakwitły mimozyi to wszystko o uśmiechu jesienigorące lato popłynęło - przeleciało „babie”zmieniły się nazwy, kształty, zmienił się los.Ciężkie kiście winogron zwisają, wiatr rozwiał nasionabociany odleciały tam gdziedudek ma gniazdo i jest ciepło.Barwne liście ozdabiają ziemię, chryzantemy grobygwiazdy niebo, a nasz kraj ludziewiatr rusza już gołymi gałęziami drzewi żal ogarnia po letnich wieczorach.Nie lękaj się krótkich dninie przebitej ciemności - spróbuj rozdmuchać noczapal lampę - jeśli masz przyjaciela - zatrzymajtylko niech nie pije samej wody inie łapie Cię za słówka.To co zrodziło się na ziemico wytrysło ze źródła, dało więcej niż chcianonie spętano nóg, nie związano rąknie zamknięto ust - więcwiejska pisarka nie będzie milczała.113

Anna KarwowskaZIMAZiemia zasypana śniegiemw gęstym mroku kłębią się chmurylód iskrzy i pali mrozem.Ptak wygnany błędnymi wichrami, boleśnie przeżywawilki nie słyszą beczenia owiec, kogut nie piejei mróz śmieje się ze starości.Długa noc, pochyla się niebowspinam się na stromą górę jak po szkletrzymając w rękach pisak, abyzłożyć oszronione literki w strofę,które rozwiały zimowe podmuchy.Od świtu do świtu odliczam ile jeszczezostało siły, ile dni do wiosny?Bez lęku znosiłamwichry, śnieżyce, mrozy - całe życieteraz z ufnością stawiam stopyna skuty lodem światnawet już przechodzę koło człowieka,który łagodnieje - ale tylko na widok złota.Chociaż wicher spycha z drogiśnieg puszysty sypie w oczymróz przenika do kościa wiejska pisarka nie milczy.114

Na skrzydłachuczucia115

116MariuszKasiński

Na skrzydłach uczuciaNASZE 20 DO XArtystą być wielkim nie znaczy normalnymNiejeden z poetów to powieI ja to dziś stwierdzę swą pierś wypinającZ Witkacym już będąc po słowieBo sztuka jak mara nam duszę rozdzieraNa dwie wzniosłe połowyTa pierwsza się bawi zdrowymi zmysłamiFantazję rzucając do głowyTa druga - bumerang mną miota i woła,Wzlatując na skrzydłach uczuciaRaz wraca wesoło, raz pędzi przed siebieBy zmysłom człowieka dokuczaćI ciężko jest wtedy wejść w harmonii progi,Gdy z obu stron - silny wiatr w oczyGdy jest się artystą, kwestią czasu chwila,Gdy obłęd nas w drodze zaskoczyI wtedy mamy własnedwadzieścia do dziesiątej...117

Mariusz KasińskiAD MAIOREM DEI GLORIAMQuo vadis, alma mater?Ojczyzno polska, dokąd zmierzasz?Czy w ostatnią drogę idziesz, at patres?Czy jedynie karę błędom czasu wymierzasz?Czy wciąż pamiętasz nasze Soplicowo?Ad memoriam, dworek wprost z serc twoich dzieci.Czy potrafisz przedwiośnie swe wywołać na nowo?I ad Gloriam, gwiazdę polarną na swym niebie wzniecić?Snujesz się tylko z workiem szpargałów po świecieJak partyzant czatujesz, co w listopadzie wygnany,w ukryciu rany leczy,A wiatr silny ze wschodu co krok mu mapę zmiecie, mapędo domu...Baczność! Powstań żołnierzu!Tułaczki dość!Wypnij dumnie pierś do przodu i......maszeruj przez allodajne gaje,W których nawet wiatr na liściach różnobarwnychMazurka gra!Niczym dąb stuletni zapuść dostojne korzenieTrwaj...To twoje miejsce w szereguI ad maiorem dei Gloriam,Tu dopiero spocznij...118

Na drugim życiaprogu119

120Ina Kawecka

Na drugim życia proguCZARYZaczarowałam cię - pamiętasz?Zauroczyłam jak wiedźma czy wróżkaZaklęłam przy blasku księżycaStworzyłam nasz własny elementarzSpośród gestów tysięcy znakówDarowałam ci tylko te własneI dostałam od ciebie - te dla mnieDla mnie dzisiaj i dla mnie na zawszeI nie oddam ci nigdy niczegoŻadnych gestów, ni uczuć, ni doznańTy też - zostaw sobie te mojeI na zawsze już ze mną pozostań.121

Ina KaweckaCHCĘChcę choćby tylko razPotarzać się po trawieObejrzeć twarz twą z bliskaJak księżyc, swoją - w stawiePotoczyć się jak piłkaChoć z dwojga ciał splecionaPowoli... w dół... po zboczuNawzajem w swych ramionachI śmiać się przy tym głośnoI cieszyć się tym śmiechemI ciągle się przytulaćI turlać, turlać z echem...I choć to może śmieszneNa drugim życia proguOddać swą miłość pragnęSłońcu, górom i Bogu.122

Otulona w szatęwspomnień123

124AgnieszkaKlekociuk

Otulona w szatę wspomnieńŁZAOtulona w szatę wspomnień, mała łza.Spływająca po policzku niczym potok.Utęskniona za szczęściem, za jedyną miłością.Pragnąca ufać, teraz będąca już niczym.Dławiąca się naiwnością, potykająca się o własne pragnienia.Mówiąca wybacz...Gdy tak naprawdę niczemu nie jest winna.125

Agnieszka KlekociukSOPELPokochałam zimne uczucie nie dające ciepła.Roztapiałam sopel swoim sercem,Lecz to co zimne zawsze zimne będzie,Soplem, soplem zostanie na zawsze.Mogę tylko próbować zapomnieć o jego chłodzieI w triumfie stąpać po wodzie i mieć nadzieję,Że na mojej drodze spotkam słońceKtóre zawsze będzie dla mnie gorącei które zawsze mnie ogrzeje.Abym sama nie stała się soplem.126

Pomaluję całeniebo127

128Danuta Kmiecik

Pomaluję całe nieboPOMALUJĘPomaluję całe niebo, wszystkie chmury szare,Nad zamglonym horyzontem porozwieszam szale.Zbuduję most tęczowy jak cięciwę wielką,Zaróżowię mgłę poranną purpury kropelką.Krople deszczu pozamieniam w fontanny ze srebra.Czarny - tylko będzie miała na swych paskach zebra.Morze - zrobię szmaragdowe a słońce ze złota.Szara - będzie mała myszka i wąsik u kota.W każdej stronie na balkonie postawię wachlarze,Wszystkim dzieciom w sto kolorów pomaluję twarze.I nie będzie burz, kłopotów - żadnego frasunku.Będzie pięknie i bajkowo na moim rysunku!129

Danuta Kmiecik***Wciąż rozpaczliwie szukam szczęścia,o szczęściu marzę skrycie.Co dzień niezmiennie idę w przyszłośćdrogą, którą jest życie.Bliskim przychylić pragnę nieba,w tworzeniu być artystą.i czerpać z życia ile da siębyć zawsze optymistą.Tak jak paciorki myśli nawlekam,zaczynam wciąż od nowa.W drodze do szczęścia duszę sprzedajęgdy w wersy wiążę słowa.Chcę wyprostować to co krzywe,pogodzić co się da,znaleźć uczucia te prawdziwe,usłyszeć - co w duszy gra.Łatwo jest przeszłość w pył obrócićchoć w serce wrosła murem.Trudniej wybaczyć i zapomniećniż zrzucić starą skórę.Wciąż rozpaczliwie szukam szczęścia.W dal patrzę nadaremnie,i nie dostrzegam lub nie chcę widzieć,że szczęście żyje we mnie.130

Kwiaty strojąsię jak panny131

132Beata Kosicka

Kwiaty stroją się jak pannyTĘSKNOTAW ramionach drzew tęsknota się skryła,deszcz srebrną strugą myje mogiły.W ten czas jesienny, serce znów płacze.Czekam i ufam - lecz brak mi siły.Blaskiem światełek zapłoną groby,wiatr zapach liści poniesie w dal.Wrócą wspomnienia, a ostrze bólu przytępi żal.Twojej już twarzy dziś nie odnajdę,głos Twój - tak drogi, okryła mgła.Serce zapłonie jak znicza ogień,w oczach zabłyśnie łza.Szukam i czekam na znak od Ciebie.W pustych ramionach - jesienny świat.Serce gorące oddam dziś Tobie,uczuć liść wierny - rzucę na wiatr...133

Beata KosickaOCZEKIWANIEZ ZAPACHÓW KWIATOWYCH (Utkane)W mym ogrodzie za oknembladoróżowa magnolia kwitnie.Jej kwiaty są jak dłonie złożone w modlitwie.Wspaniałych pąków kielichy - tańczą,zanurzone w słonecznej ciszy.Wiatr dotyka kwitnących kobierców,różnobarwnych płatków, tak delikatnych i czułych sercu...Słońce całuje kwiaty. Drga ciepłem powietrze.Jakiś trzmiel kosmaty, przeleciałw pasiastym swetrze. Opowiedział kwiatomo dziele stworzenia, i o tej miłości niebios,co zwykłe życie człowieka - w piękno zamienia.Pachną żonkile i tulipany o gorących sercach,a zielone, wierzbowe listki,tańczą w rytm wiosennego powietrza.Kwiaty stroją się jak panny,oczekując oblubieńca - i tylko czasem ich płatki,skropi deszcz, srebrną łzą poruszy ich wonne serca.Świat śmieje się perliście, przezzielone, wiosenne liście. I tylko gałązkikwitnącej wiśni, są jak sen,który ma się przyśnić.Chylą się kwiaty i drzewa, na powitanieTej - której wszystko stworzenie śpiewa.Tej, która wkrótce przybędzie,Pani Ziemi i Nieba - Maryi,w powiewnej, błękitnej sukience.Zakwitnij kwiatem me serce!stań się zawilców kobiercem,zapachem wiosny i słońcem,dobroci blaskiem gorącym.By powitać wiosennie,Tę, dla której wszystkokwitnie tak pięknie!...134

Lampy ulicznepuszczająsię światłem135

136MirosławKościeński

Lampy uliczne puszczają się światłemWIERSZE WIGILIJNE ‘81II ze świątecznej kartkikartka: w postną kolędę żebraczągrudzień się wybrał i siarczyście klniebo święta zarażone biedą - kracząi kolor nam odszedł z liści w pniena długi niespokojny sen zimowya ja przecieram zaropiałe dniejak omam wcale nie bajkowyliście odeszły spuszczone ze smyczydo obiecanej dziecięcej zabawyposłuchaj: jeszcze jesień dyszywśród niedobitków prawie czarnej trawydyszą też matki spocone kolejkąpo szczęście rodzinne i bukiecik łzawyw wigilię wsunięty spracowaną ręką137

Mirosław KościeńskiMOJEJ DZIEWCZYNIEnie rokuj o mnie z nadzieją i marzeniaminie szafuj pomylonymi obietnicaminie graj o mnie z życiem w brydżapopełniłaś błąd przy pierwszym rozdaniutrzeba było grać texas na miłośćwięc spasuj od razunie rób z rozpaczy następnej pory rokulepiej załóż jej kaganiec i poprowadźna smyczynie strasz że będziesz miała ze mną dzieckonie udawajże puszczasz się z innymiby zrobić na złośćnie stawiaj mnie pod prysznicemczułości i tak w lewej kieszeninoszę granat i w każdej chwili mogęwrzucić go do serca by zdławićnie wylewaj miłości na podłogę totylko skruszone słowa do wieczornejherbatynie spoufalaj się z poezją to też kobietai kiedyś wydrapie ci oczynie wysyłaj kopert zaklejonych szczytowaniemmoja codzienna canossa przed skrzynką pocztowąust dawno minęła nie prowokujpiersiami przy których lampyuliczne puszczają się światłem i tak nieprzekroczysz drutu kolczastego sercanie dawaj mi pieniędzy bo przepiję(choć na tyle jestem uczciwy)nie rób tylu głupich rzeczy i taknie dam się osiodłać żadnej babiemimo że cholernie kocham138

Lampy uliczne puszczają się światłemTRZY LATA PÓŹNIEJ KSIĘŻNICZKOkilka lat później księżniczkogałązki ciszy zacinają po twarzybo niesprawnie jadę saniamipa zaśnieżonym łóżku głośny dzwonekbudzi twoje ciało ze snu prosisz:szybciej ale po mojemuwio koniku wiopokój dostaje padaczki powietrze drżyjak ze strachu pożądanie zasklepionew oczach parzy namciaławio koniku wio ale po mojemusztorm rozszalał się na dobre- łóżko traci równowagę aż spadamyna same dnojeszcze jeszcze skamleszz rozsypanej poduszki nocy lecątrociny jęku brakuje tchucudowniewio koniku wionagle całym ciężarem spadam na dnowszystko nieruchomieje dobiliśmydo brzeguna prześcieradlekrwawi nam miłośćw trzy lata późniejksiężniczko139

Mirosław KościeńskiZDRADA: JAK OŚĆ W SERCUmożliwe że się obudzimyna potwornym kacu gdyleżymy tuż za ścianą rozpaczysplugawieni miłością nie tylko dosiebie a w twoich udach zagnieździłysię cuchnące spermą robaki zdrady imoje cicho skomlące serce z harpunemzemsty gotuje się do skoku na rekordświata gdy rozszarpana wybuchemplotek ambicja gotowa do anarchiiw państwie o nazwie czułość możliweże zaraz zawali się cały świat nerwyzachorują na rozstrój żołądkaże nigdy nie podniecę się twoim ciałemi zostaniesz kurwą w pajęczyniefaktów że prawie wszystkomożliwe że się obudzimyrano ja kipiący wściekłością ty udającaskruchę jeszcze zbył obcy sobie byz trudem dostrzec nieśmiało trzepoczącąw garści pogardęodlatuje na mroźną północ140

Z komarami żyjęw zgodzie141

142Jan Kulasza

Z komarami żyje w zgodzieNIE KŁANIAM SIĘNie muszę się kłaniaćpanu burmistrzowi,posłowi, sekretarzowi,ani panu wojewodzie,ani ministrowi.Nikt mi nie powie,ty ćmoku, ty smrodzie.Nie muszę się kłaniaćksiędzu plebanowiani organiście.Mój ukłon będzietylko dla kobietyoczywiście,ona jest matką,która da życie,dla niej mam szacunek,bo dzięki niej trwa Ojczyzna moja.143

Jan KulaszaJESZCZE ROCZEKTen się cieszy ma nagrodę,A innemu medal dano,Ja się cieszę tylko z tego,Że idę spać na siano.Z komarami żyję w zgodzie,Umowę spisałem.A do tego mam też wnuczkęI dziadkiem zostałem.Ten cyrograf podpisałem,Czart mnie nie zabierze,Bo święconej wodyDam jemu w ofierze.Mucha mnie nie utnie,Bo mam krew czerwoną.Mucha chce błękitnej,Bo jest wyszkolona.Po co mi medale,Po co mi nagrody,Wole przeżyć jeszcze roczek,Bo nie jestem młody.144

Wrzosowekwiaty deszczumdleją145

146WandaKwapusz

Wrzosowe kwiaty deszczu mdlejąNIE ODCHODŹ LATONie odchodź o świcie kiedy tak,promieniejesz świeżością rosy.Wtul się we mnie zielonym wiatrem,tak bym poczuła spojrzenie jeziora.Ogrzej w tańcu na rozgrzanym piasku liter.Poskładam je w słowa nadziei,że jutro znów powrócisz,w jaśminowym trenie skowronków.Otulisz jedwabnym szalem promieni,i pójdziemy ścieżką której nie ma,by pozostał po nas ślad tęczy.Aż echo przywiedzie cię tu,tym samym świtem zorzy.Choć drzewa bredzą już o jesieni,a wrzosowe kwiaty deszczu mdleją,w okiennej ramie szkła.147

Wanda KwapuszROZMOWAMało widoczna wypływa z horyzontu.Usilnie wypatruje jej w oddali.Niczym nie różni się od sinych chmur.Już jest w zasięgu mojego wzroku.Jest bardzo wzburzona.Jakby z daleka krzyczała „uważaj”.Widzę jej poszarpaną grzywę.Sunie w moją stronę w spienionej peruce z pereł.Jest coraz bliżej - zwalnia tempo.Szmerem dopływa do moich stóp i obejmuje je puchem.Dotykam subtelnością warg szelestu Bałtyku.Długa jest nasza rozmowa.Tajemnice zabierze w odchłanie głębin- moja przyjaciółka fala.148

Rozdział IV

Niech nas łzyumyją151

152Ilona Lipska

Niech nas łzy umyjąTRZEBA ŁEZżyczę nam wszystkiego najlepszegona długą drogę życia więcżyczę nam łezpłaczmy, płaczmyniech nas łzy umyjąpłaczmybo droga przed nami dalekaumyjmy się przed podróżą. Wciąż czeka...nas tyle zakurzonych światło - cieniczeka nas tyle upadków aż do dna,do czarnej ziemiusiądźmy i płaczmy terazbo nam łez, nam łez potrzebajak zwykle na rozstaju usiądźmyi przez chwilę milczący bądźmyna rozdrożu, niby przystanibo jutro znów przyjdzie nam siebie ranići dźwigać wybaczenie nawzajemprzebaczmy więc sobiewspólną drogęnie wińmy kochającychprzeprośmy kochanychi nie chcianychjeśli się uda, spytamy Bogana co nam była ta jedna drogapośród wieluczy może mu dróg zabrakłoa dzisiaj od łez czyści jak światłochodźmy już, Przyjacielu153

Ilona Lipska***Nie wiem, nikt mnie nie nauczył.Nawet babcia taka mądra nie była,Chociaż pokazała miJak być człowiekiem.Ją widocznie ominęło szczęście patrzenia,Jak zielone oczy na chwilę jaśniejąI pragnienie, by zawsze tak było...Umiała uszyć obrus i ciepły sweter,Ale widocznie nigdy nie musiałaSzyć uśmiechu komuśNajważniejszemu na świecie.Widocznie ominęło ją szczęście zagubionychrumieńcówI niedowierzania. Kochasz - a więc jest Bóg?Jak to dobrze, że jesteś, BożeI że te oczy choć chwilę się śmieją...Widocznie nigdy nie musiała wybieraćMiędzy roześmianą ich zieleniąA bezpieczną drogą...Przy której dom przysiadł maleńki...W nim, na jesienny wiatr -Stary piec...Drzewo poznania dobrego i złegoWidocznie rosło przy innej drodze.A może moja babcia nie lubiła jabłek?154

Dwa karminowekoboldy155

156Jerzy RyszardLissowski

Dwa karminowe koboldyWSPOMNIENIE JESIENIŻonieZiemia się kurczy w melancholiiopadających liści które są złotezastygłą krwiąTo nieprawdaże Cię nie kochamPatrztu pod płotem z klonówjest ławkata sama co przed tamtym rokiemPamiętasz?Usta masz pełne wiosnya w oczach jesienną kochaną mgłęza którą skryła się ciszajak za złotym purpurowym szkłemSłyszysz?To noc gra na rozsypanych wirujących klawiszachodwieczną symfonię j e s i e ń .157

Jerzy Ryszard LissowskiTE DWA KOBOLDY...DzieciomTylu poetów pisało już o ustachTylu poetów porównywało je do owocuzrywanego w dojrzałym sadzieże nie wiem jak Ci podziękować za te bóstwaktóre ofiarowałaś mi dziś wieczórDwa karminowe koboldyjakby powiedział Gałczyńskisą mądrością świataDwa małe koboldy.Do Twoich rozchylonych warguciekam przed złem tego światajak zagoniony szczeniakdo boku matki. Wołając ukryj.Do Twoich zsiniałych od mrozu wargszedłem godzinę, lata, wiekimarząc o takim wieczorzeprzybranym w płatki śnieguDo Twoich kochanych ust naktórych topnieje śniegzamykam naszą miłość.158

Dwa karminowe koboldyMOJE SPEŁNIENIEWnukowi BartoszowiNie wiem,doprawdy nie wiem,czemu przy Tobie- jedynym -gonię uciekające przede mną galopemchwile, króciutkie chwilebez nieuniknionej dziadkowej zadyszki.I - najzupełniej serio - doganiam je!Żyję, jak Ty, pielęgnowanymi przez siebie po dziecięcemuplanami i marzeniami.Doznaję nieopisanej satysfakcji, więcej: pełni szczęścia,gdy jesteśmy z sobą. Blisko -na odległość wyciągniętej ręki.Tu, w Słupsku, gdy w 1999 pierwszy raz Cię ujrzałem.W mieście, które - parafrazując przyjaciela poetę -choć płaskie jak dłoń,nagle, we wszystkich kierunkachzaczęło zbiegać z góry na dół.Bo zobaczyliśmy alter ego?Niewykluczone. Może Los - Absolut - Bógtak właśnie zrządziłOn tylko wszak zna tajemnicerzeczy i spraw niepojętych.C’est la vie!..159

Jerzy Ryszard Lissowski***upatrywałem w tobie od zawszetajemnicę białych kartznaczonych ręką ignotum Xukrytą za chmurami w głębi swych oczunieobecną bliżej i dalejwyglądającą jakby trochę nerwowokiedy zostaną dnicałkowicie bezwiednetak było po dziś dzieńkiedy wreszcie dostrzegłemiż sekret rzeczonych białych kartjawi się klarownie w twojej teraźniejszości160

Ucichły krokizegara161

162TeresaA. Ławecka

Zgubiłam aniołaWNĘTRZE PRZESZŁOŚCICzarny woal otulił ciałoPociągnął w nieznaną otchłańOtwieram szeroko oczySzukam słonecznych promieniDrżącą dłonią łapię powietrzeZły los odebrał gałązkę jabłoniZepchnął do niechcianego królestwaOgrabił z czerwieni rubinówWykradł turkusy i szmaragdyPomalował na biało niewidzialną emaliąW jasnym świetle zostawiłam swój cieńTeraz samotnie wędruję drogą niemocyWsparta na pamięci obrazówDotykam cicho szepczących kolorówDziecięcą ciekawością poznaję to co za nami163

Teresa A. ŁaweckaŁZA SŁOŃCANa zewnątrz zapadła ciemnośćZniszczyła perspektywę przestrzeniUcichły kroki zegaraWola życia przetrwałaWewnątrz mnie rozbłysło światłoZatańczył pyłek kurzuWygładził kąty pokojuDzieci wróciły do domuGładka powierzchnia lustraWybrzuszona obrazemUkazała odwróconą twarzGdzie jestem w nim jaSpokojny oddech łagodzi trzepot sercaUwalnia wspomnieniaMam swoją prawdęUłudę widzenia164

Jeszcze drzemiąwe mnieresztki snu165

166BożenaŁazorczyk

Jeszcze drzemią we mnie resztki snu***ranki są takie niewinnejeszcze drzemią we mnieresztki snuniewyostrzone zmysłydrzewa pożółkłe za oknemcudowny zapach kawyjeszcze cisza wokółjeszcze nie wiemo czym świat już wiejednym ruchem pilotauruchamiam zgiełk światawynurzam się z błogiego stanuPaul Newman nie żyje...porwano Polaka na północy Pakistanu...167

Bożena ŁazorczykPOWRÓTniewydeptana ścieżkame własne ślady w błociedrzwiza nimi nikt nie mieszkatylko lampaprzegląda się w szybach co dzieńzegar usnął w kąciepająk zjechał w dółkwiat przywiędły schylił głowęi tylko jego cieszymój powrótciszadeszcz o szyby dzwonijego kroplemoje łzywróciłam do domu...168

Łzy jeszczenie wyschły169

170WandaMajewicz-Kulon

Łzy jeszcze nie wyschłyW ZMROKU WIECZORUNad jeziorem nic nie byłoTylko ja i ty w ramionachZachodzącego słońcaKtóre w różowejŁagodności niebaRozlewało się czerwieniąPrzechodzącą w purpuręMuskając nas delikatnieBarwą wina i rubinówHoryzont giął sięW złotym blaskuPieścił gasnącą pozłotąSłońce zwolna konałoRodziła się nocNad jeziorem nic nie byłoTylko ja i tyOtuleniPledem ciemnej nocyPotem nastał świtPocałunkiem przebudzenia...Sierpień 2008 r.171

Wanda Majewicz-KulonW MOJEJ GALERIIZa oknem jesienny pejzażW białej weneckiej ramieNa tle seledynowej ścianyW ramce jasny mahońSłoneczniki krągłeJak złota tarcza księżyca(Przyjaciółce Trudzi P.)Wbijam w nie wzrokWydłubuję pestkę po pestceObok Van GoghMacką wilgotnego bluszczuStonowaną ochrą i czerniąDelikatnie uzupełniaWyłuskane ziarenka...Październik 2009 r.172

Łzy jeszcze nie wyschłyJESIENNA IMPRESJA(Na podstawie grafikiW. Pomorskiego „Drzewa mówią”)Cień brzóz kołysał się lekkoPo ziemi wilgotnej pachnącejButwiejącym listowiemDrzewa ciągnęły się wzdłuż aleiTworząc wysoki przejrzysty szpalerA ich ażurowe czuprynyW bladym blasku jesiennego słońcaRozpływały się w kolorycie niebaNad nimi w błękitach obłokówPłynęły piegami rozkrzyczane kawkiRozbudzoną wyobraźniąMalował się obrazNiepowtarzalne pięknoNiczym linoryt sprawnej dłoni grafikaDrzewa przemówiły -Poszumem wiatru w jesiennej mżawce...Listopad 2009 r.173

Wanda Majewicz-KulonSTAROŚĆWidziałam starośćW Domu Opieki SpołecznejSkurczoną we dwojeO włosach siwychTak siwych jak jej oddechNa twarzy szarejJak zgrzebne płótnoPełzał smutekUsta wygięte jak do uśmiechuSkrywały ból samotnościŁzy jeszcze nie wyschłyDrżały na rzęsachGasnącą iskrą nadzieiWidziałam porzuconą starośćJak bezużyteczny mebelJeszcze wczoraj prowadziłaWnuki do przedszkolaDzisiaj już wnuki wyrosłyKwiecień 2009 r.174

Miłość otulonajedwabiempromieni175

176EmiliaMaraśkiewicz

Miłość otulona jedwabiem promieniCHLEBdorodne kłosywytarzane w spiekocieuklękły z wiatremzamilkły polapowszednie dni przekwitłyna zagonach zbóżkawałek chlebazakwitł pieśnią na ustachwiejskiej kolacji177

Emilia MaraśkiewiczA MOŻE...może wyjdzie mi naprzeciwjabłoń w ślubnej suknipsia wierność w ażurach litaniipoezja z ustami wiśnimoże przypomni sobie o mniecwałująca przez łąki mgłaszczebiot Bałtykucień jodły wytarzany w żywicybaraszkujący z latawcami wiatra może przypłynie ku mniena czterolistnej koniczyniepieśń kosa spod obłoków178

Miłość otulona jedwabiem promieniNA OBIEDZIEkto przyjdzie na obiadagent z maharadżąskumulowana wygrana w totolotkacórka siostry z pekińczykiemmiłosny nokautczy wichry namiętnościbóle porodoweczy prokurator z gilotynąmoże przybędziena dobre i złetamten Apollo z Portugaliilub mąż najbliższej przyjaciółkialbo nie daj Bożeproboszcz z wiatykiemdopóki kręci się ruletka życiawszystko może się zdarzyć.179

Emilia MaraśkiewiczW PAPIEROWEJ ŁODZIwieczorną porąwychodzi zza mgiełmoja pierwsza miłośćotulona jedwabiem promienijej oczy błękitnebiegną ku mniez żarliwym pośpiechemspragnionych ustw kołysce rąkwyznała wszystkoprzy migotaniu świecposłała łożezielenią szeptów i tajemnicszła we śnieprzez zapuszczone ogrodywystawiona na rumieniec dniaodpłynęła papierową łodzią.180

W ciszy lasówkrokównie słychać181

182MałgorzataMasłyk

W ciszy lasów kroków nie słychać***a liter brakszukasz kobieto globu ale przykrył go czasszukasz kobieto wspomnień ale po co cierpiećkolejny razco ma ci rzec wiatrten grabarz już tu dawno nie pracujeścieżka którą chodziłaś zarosław tamtej kwaterze gdzie brzoza staratam tablic braknie czas matce zadawać pytaniapo prostu kupiłaś bilet wyjechałaśkobieta tylko przez jeden sezon stokrotki sadziłamyślisz że zawiniłaona zawsze na ciebie czekałatak jak matka czekać potrafiprzy telefonie z zimną herbatąnajgorsze były świętachoinka do lutego zostawałapołowa igieł opadłamatce nadzieja potrzebnana kolejny samolot biletu brakczas uciekatrudno jest wracać do pustych ściannikt już nie czekatrumna ciemna była dębowanajdroższa ze wszystkichcodziennie biały znicz bratkitylko je lubiłaśobrywaj córciu suche kwiaty by nowe pączki byłytak robiłamnie zdążyłam imienia twego w marmurze wyryćmyślami wracałamtakta kwatera za kaplicą się zaczynałapiąta alejagrób zlikwidowanydwadzieścia lat minęło183

Małgorzata Masłyk***Jeszcze tli się iskierka jasnaza wsią w lesie ustawionaKamienie mchem porośnięteMarmurowe imionaW ciszy lasów kroków nie słychaćLudzie odeszlidrzewa porosłya ona wciąż swojemu dziecku bajki opowiadaczarnym szalem otulonastoii tak jak tamtego dniawierzy, że córka ją wołaże zdarzy się cud iwpadnie jej w ramionaWiatr suche bukiety przekładaczy tak dawno to było córeczkodęby urosły...tylko w albumie czas nie istniejetam wciąż się śmiejeszI tylko słońce już świeci inaczej...184

Wzrok w ziemięwbijam185

186Henryk Mażul

Wzrok w ziemię wbijamPRZEDWIOŚNIE MĄ MIŁOŚCIĄciekawa jesteśpory rokuktórą najbardziej lubięi dziwisz sięże kolejno serio przeczęwiośnie latu jesieni i zimieczyż jestpiąta pora rokuchcesz wiedziećjest córeczkojestto wynikłe z tęsknoty przedwiośniekiedy bociany w drodzeprzylaszczki w pączkacha śniegi płyną płyną płynąi właśnie to przedwiośnieim przybywa mi latcoraz bardziej wielbiębo wtedy przecieżprzyszłośćo zmartwychwstanie dłuższa187

Henryk MażulWILEŃSZCZYZNAjakże częstotwe kontury na mapie zakreślama onewciąż rysowi oporneręka po Jałcie ślepainne granicepaństwa noweoczy ku niebu wznoszętam pomocy szukającgdzie Stwórcaprzy chmur żarnach stojącyproroczo nuciże co na kimś się mełłona tobie się skrupiwzrok w ziemię wbijamtak głęboko sięgajak na waleta z wiecznościąśpią rodzicegdzie Olany cmentarnedość tegobo pojąć nie mogęczy to macosza historia mnieczy to jado snu ją tarmoszęjak krnąbrnego bękartai po Polscetren słychać188

Wzrok w ziemię wbijamGĘSI DOMOWEz woli bycia wolnymizostało im wolenabite jak zawiązaćwolą gospodyniktórej się widząjako kupy pierzai cielska spasionewirujące na rożnieoto jest cena za oswojeniezawdzięczać im mamyjaja puch smalec skórkęchód gęsiegoileż pogardyw gęsi tobie paść tylkow gęś głupiagęś drobnomieszczańskaw rozmowie jak gęś z prosięciemw rządzić się jak szara gęśileż dobrodusznej ironiiw a niech cię gęś kopnieoto jest cena za oswojeniepróżno więc terazrozpaczliwie łopocą skrzydłamina krzykkuzynów dzikichna wyrajpo raz kolejny ciągnącychktórymjak przypadek zrządziznowu Rzym ocalą189

Henryk MażulCO JAWA, CO SENZnowu ten sen o życiu poczęty naprędcePrzy wezgłowiu mym staje i wyciąga ręceNiczym matka do syna, gdy z tułaczki śpieszyDo domowych, przetkanych tęsknotą pieleszy.A tu dnieje akurat. Wnet słońce się wtoczyZ horyzontu pagóra ludziom prosto w oczyI codzienność, miast raczyć filiżanką kawy,Tę jak zawsze prawdziwie wygarnie na ławy.Trzeba wstać, żeby iść, kędy drogi zygzaki,Zgodziwszy się pokornie na cel byle jaki,Z miną mędrca, który udaje, że wie prawie,Co jawą we śnie bywa, a co - snem na jawie...190

Zerwane niciniezgody191

192JadwigaMichalak

Zerwane nici niezgodyŚWIĄTECZNY CZASGrudniowy wieczór.Dziewczynka z zapałkaminie marznie na dworze.Brzydkie Kaczątkoprzygarniają kuzyninie dziobią inne ptaki.Zerwane nici niezgodymiędzy pokoleniami.Zniknęły gdzieś sąsiedzkie waśnie.Nienawiść i Obojętnośćna mrozie szczerzą zęby.Wiara, Nadzieja i Miłośćzagościły w ciepłych chatachzasnęły słodko na białym obrusiebudząc życzliwość w sercach ludzi.Bo taką właśnie ma mocta święta, grudniowa noc.193

Jadwiga MichalakLETNI DESZCZW kroplach ciepłego deszczuomdlewamjak w objęciach kochanka.Zarzucił niebieską pelerynęna radości i smutkiwzloty i upadkina groźnych os rojeco chciały się zadomowićpod opiekę słońca.Na zielonym parawanie łąkikąpią się trawy i ziołaoczy deszczu zastygają na kwiatachdając im radość i życie.Letni deszcz daje wytchnieniei uspokaja mą duszę.194

Zapisane palcemkamienie ofiarne195

196MaciejMichalski

Zapisane palcem kamienie ofiarneKAMIENNE TABLICELubię swoje wiersze, bowiem mówią prawdęwięc mniejsza o formę - staromodny rym,zapisane palcem kamienie ofiarnejeśli nie są sercem to właściwie czym?W sercu świt się rodzi jak nasze ufaniei z serca niewiary bałwochwalczy buntjedno ludzkie życie jak ziarno zasianew wiekuistą pamięć, nieśmiertelny grunt.Bo wszystko, co zmienne - nasze przemijanieprzeczucie i wiara traktuje jak błąd,kto kocha niezmienność temu wieczne trwaniezatem warto wierzyć - nie jesteśmy stąd!197

Maciej MichalskiDZIECINNE PYTANIAStale zadajemy dziecinne pytaniamy ograniczeni czasem i przestrzeniąprzeliczamy pilnie podróż w jedną stronęprzesuwając wieczne granice wszechświataściskamy uparcie czas jak ziarnka piaskuchoć niknie w niebycie gnając w obie stronyschwytana materia kurczy się i mnożycoraz mniejsze cząstki - znowu puste garściew lunety zmieniamy płonne mikroskopywyruszamy w podróż do granic bezkresuucieka przed nami to co niepojętebadany łyżeczką ocean kosmosutylko ufna wiara ma właściwe miarysama nieskończona bada nieskończonei jak człon rakiety nieprzydatne ciałopowierza na koniec Temu bez początku.198

Zapisane palcem kamienie ofiarneTAJEMNICE BYTUNajgłębszej istocie obce przemijaniei niezrozumiała jest śmierci konieczność.Przeczucie nie kłamie zakładając trwaniea wiara uchyla zasłonę na wieczność.W jakże się niezwykłe zapuszczasz obszaryzakryte przed ciałem zgłębiając przestrzenie.Zmysł nowy - nadzieja - narodziny wiarya wzrok zastępuje najczulsze sumienie.Jak niezrozumiałe mrowie ludzkich troskgdyś zostawił w progu przeklętą naturę.Miłość cię spopieli rozpuści jak woskjeśli twoje serce skierowane w górę.Nie dogasa świeca nie przekwita beznie giną zapachy smaki ni doznaniapo ludzku to mity ale tak tam jestgdzie granica bytu tam początek trwania.199

Maciej MichalskiWYGNANIE Z RAJUŻyliśmy jak we śnie poznając w pośpiechukuszące ogrody w noc Semiramidy.Wszystko było święte bo nie było grzechuchoć obce nam były zasłony i wstydy.Wplatałem w twe włosy dojrzałe czereśnie,smakowałem usta - skrwawione maliny,dziwiły się ptaki co wstają zbyt wcześnieże ciągle fruniemy i nigdy nie śpimy.I wszelkie się do nas garnęło stworzenieodgadując imię prosto z naszych twarzy,biegliśmy do światła po nowe olśnieniewznosiliśmy w duszach tysiące ołtarzy.Aż w noc pełną żaru wygnano nas z rajua miecz płomienisty zagrodził doń drogę.I odtąd żyjemy jakby na rozstajui już twoich myśli przeniknąć nie mogę.200

Zostawiłamwschód słońca201

202MagdalenaMieczkowska

Zostawiłam wschód słońcaTAMJak to jest być tam?Hm,Trudno powiedzieć.Pachnie niebieskim.Smakuje jak żelazo.Jak drewno pośród nocy.Myślami odgrywamPurpuręI zrywam cytrynowe liście.Ale najczęściej jestemCzerwienią.Tam nie ma książek,Tam my jesteśmy stronicamiI czasami młodymiWierszami.203

Magdalena MieczkowskaBILET DO NIEBAJutro - to tylko inny dzień,Który zapomnisz.I ja też go zapomnę.To jest takie śmieszne,A ten świat taki mały.Zostawiłam wschód słońca,Zdradziłam niebo,Wiesz czemu.Obudziły się we mniePragnienia,Jestem przecież tylko duszą,Tobą i odpowiedzią.Czekamy na nowy dzień,Nie wiem dokąd pójść,Mam tylko bilet do nieba.A tam wracać już nie mogę.I nie chcę.204

Zostawiłam wschód słońcaKOCHANYMoże jestem jak moja matka?Ona nigdy nie mówiła prawdy.Teraz jesteś ty.Możesz marzyć do wolio swoim świecie.Może jesteś jak moja matka?Wszak milczysz.Może jesteś jak mój ojciec?On do niedawna nie byłSmutny.A jaka ja jestem - powiedz mi,Kochany.205

Magdalena MieczkowskaJAK JULIALeży bez ruchu,Blada, zimna, piękna.Jak szekspirowska Julia.Oczy ma zamknięte,Usta nic nie mówią.Milczą.Dłonie splecione,Włosy opadają na białąSuknię.Światła w mrokuPadają na jej twarz.Jest sama,Ale wkrótce ją przytuląAniołowieI ukochany.206

W bezpiecznejkrainie polskichszeptów207

208RomualdMieczkowski

W bezpiecznej krainie polskich szeptówPRZED DROGĄKiedy Ciebie - Wielu Narodów Matkoczuwającą od wieków w tej samej Bramieprzychodzę pożegnać przed drogą dalekątakie mrowia ludzi masz wokół siebieże zupełnie nie widzę oblicza Twojego -ponad głowami świeci tylko koronaGdy potem w ulicę wpatruję się zachłanniejestem pełen pragnienia zabrać ją ze sobą -Z jej dachami wysmaganymi deszczemchodnikami popękanymi w słońcuz drzwiami niedomkniętymi na powrotyżółtą latarnią gasnącą na wietrzei pelargonią usychającą za brudną szybą -Kiedy chcę zabrać ulicę z jej zmierzchemi zapachem zgnilizny jesienią w pustym parku -napotykam wzrok starej zmęczonej kobietyco patrzy na mnie wnikliwie oczami Twoimi209

Romuald MieczkowskiNAUKI OJCA KAPUCYNAW otwarte pole wyjdź przed rozległą równinęgdzie horyzont wysoki a dzwonek nieba czystyuważnie spójrz w dal - długo i z pokorą patrzto leczy oczy -Potem śpiewaj i zapomnij o przemijaniu czasuaż obudzisz się w chłodzie gasnących obłokówgdy pieśni braknie - ostatnia niech będzie mantrąOstatecznie ciągnij pieśń po rusku - ale niegłośnoRosjanie dużo ich mają - najlepsze te o słowikachto leczy duszę -Śpiewaj szczerze - z pokorą i daleko patrz -radził mi ojciec Stanisław Dobrowolskico siłę równin i pieśni odkrył za Polarnym Kołemw kopalni węgla w pobliżu Kołymy -ostatni kapucyn w okolicach Doliny Issy210

W bezpiecznej krainie polskich szeptówNIEOSTRA FOTOGRAFIA BUŁHAKAW witrynie księgarni Bolesława Prusa w Warszawiewyblakła Ostra Brama na przedwojennej fotografiidyskretną patyną sepii przywołuje Wilnojakby chciała po cichutku sprawićżeby się nareszcie lepiej sprzedawały kresyTrudno zachęcić tym przechodniów tłumynie ruszą do księgarni zwabione fotografią Bułhaka -tamte historie wydają się dziś skończone i nudnecoraz mniej dziadków i babćco cieszyliby się z prezentu w postaci książkiz pamięcią o dawnych latach w których ostrości nie ma211

Romuald MieczkowskiNIKT NIE WOŁAIlekroć wyruszałem wileńskimi zaułkamiw wędrówki rutynowe i codzienne -choćby do sklepu za rogiem po bułkichoćby do kiosku najbliższego po gazetyalbo z listem poleconym na pocztę -drogę wydłużały niekończące się rozmowyaż uciekłem od słów różnojęzycznych potokudo bezpiecznej krainy polskich szeptówTeraz kiedy jestem na warszawskim brukugdy do ucha wyraźnie wchodzą jego słowadroga jak niegdyś wcale się nie wydłużamogę chodzić prędko - nikt nie woła212

Na dnie naszychwestchnień213

214Wiesław JanuszMikulski

Na dnie naszych westchnieńz cyklu „Strumienie westchnień”***szarpiemy sięna liniewiecznych niespełnieńwiecznych przypływówdni co jak zmorywracają do sercspragnieni Ciebiei Twojego światłaczułego i ciepłego wciąż...215

Wiesław Janusz Mikulski***na dnienaszych westchnieńleży ciszajak śniegna dnienaszych westchnieńleży mrózi łzyi gwiazdyzamarzłysnyi szczęściechoćminęłojuż tyledni...16 grudnia 2009 roku,godz. 22:32216

Rozdział V

Ze wstydu sięrumienią klony219

220Teresa Nowak

Ze wstydu się rumienią klonyOJCIECNie podnosząc wzroku znad artykułuAutorytatywnie rozpisującego sięO karaniu i nagradzaniuI w ogóleO wychowaniu dzieci,Groźnie macha palcem wskazującym prawej rękiNa brzdącaUsiłującego wytrzeć mokrego psaRąbkiem dużego obrusa.Paluch zamiera międzyCodziennością a gabinetowymi przemyśleniamiŚwiatłych profesorów od wychowaniaDzieci i młodzieży.RadyNijak się mająDo jego latorośli.Pies przezornieChowa ogon pod kanapę,A uszy przykleja do głowy,Jakby ich wcale nie posiadał.Czasami zapada cisza,Właśnie rodzi się pomysł na szaloną zabawę.Rodzice podejrzliwie penetrują przestrzeń,Usiłując wyprzedzić myśl.Z wielką ulgą wiążą rogi kołderek w nocnej ciszyPewni, że jeszcze jeden dzieńBez kataklizmów wielkich przeżyty.Tak trudno ogarnąć dziecięcy światJeszcze trudniej byłobyBez palców w słodkim sosie,Bez śladów błota na czystej podłodze,Bez poprzewracanych krzeseł,Udających konie i pociągi.221

Teresa NowakSPOSÓB NA KAŻDY DZIEŃŚwiat we mgle o świcieZarys ledwie widocznych kształtówW nieoswojonym świecie kolejnego dniaNieprzewidywalne widmoZe znakiem zapytania na granicy znanego i nieznanegoDzień z nieprzewidywalnym zakończeniemChociaż zaplanowany w najdrobniejszych szczegółachW których wola boska ukrywa niespodziankiNagłe zwroty akcjiZmieniające drobiazgowy plan zajęćIrytująco wpływają na samopoczucieNie robię szczegółowych planów dziennychOgólnikowy konspekt kolejnego dniaZ pozostawionym miejscem na aktualizacjeZe stoickim spokojemNiechciane dary losuznajdują swoje miejsceUpchnięte w plikuNie zajmą podprzestrzeni świadomościNie zniszczą zapisanych treści222

Ze wstydu się rumienią klonyMODLITWAA jeśli już koniecznieDo siebie chcesz mnie wziąć,To bardzo proszęWeź mnie całąI z duszą i z ciałem.Ja nie ukrywam,Dobrze wiesz,Że lubię swoje ciało.I każdy jego skrawekBliski mojemu sercu jest.Nie pozwól, Boże mójBy moje ciało pożarł robalBy nie urazić Twoich, BożeEstetycznych preferencji,To bardzo proszę,Mocą swą przywrócić,Tuż przed spotkaniem,Na krańcu mego świataMojemu ciału blask młodości.Bez zmarszczek, cellulitisu,Obwisłych, wiotkich mięśniI ciemnych plam na dłoniach.Na pewno będzie nam przyjemniejRozważyć bilans moich ziemskich spraw.223

Teresa NowakWIZYTA?I znów wróciłam.Jak przed laty na korytarzuTrzymam straż.A za oknami znowu żółkną liście,Ze wstydu się rumienią klony,I znowu deszcz strugami mknie po szybie,Jak tyle razy już to czynił.I świerk zwyczajem swym niezmiennymNieśmiało kiwa gałęziami.A ja już nie wiem,Czy igły wciąż te same maBo w lustrach szyb już inne twarze lśniąI inne tłoczą się uśmiechy.W strumieniu przemijaniaPowroty trudne są.I chociaż ściany są te same,I drzwi, i z klasy chłódTo przecież nie tak samo.Inaczej brzmi uczniowskich tupot stópI dzwonka inny dźwięk.Inne tematyTo nie jest powrótLecz wizyta.224

Słyszałemświerszczy granie225

226WładysławPanek

Słyszałem świerszczy granieLEGENDA O MATCE BOSKIEJMówią, że w jesieni godzinęGdy się głos fujarek przez pola niesieA na ścierniskach dymy płyną sineNajświętsza Panna wędruje po lesie.Przez zagajniki chodzi i polanyI błogosławi dłonią rude sosny -Dotknięciem leczy każdy krzew złamanyI budzi w lesie słodki szept radosny.Modlą się buki i szorstkie leszczynyI gwar ptaszęcy niosą leśne echaA Panna Święta idzie przez gęstwinyI do całego lasu się uśmiecha.Promyk wieczorny na mchy szare padaI pnie wysmukłe swą purpurą broczyHen, z lasu wyszła saren gromadaI cichutko za Maryją kroczy.A tam, gdzie wlokły się Jej boskie szatyNazajutrz rankiem wrzos rozkwita bladyI mówią ludzie, że te drobne kwiatyTo są Maryi Przenajświętszej ślady.227

Władysław PanekSŁYSZAŁEM ŚWIERSZY GRANIEW pachnącym sianie dzień żegnałemCiemność kleiła mi powiekiA zasypiając wciąż słyszałemGłos żabich chórów z łąk dalekich.Konie z turkotem wóz poniosłyJeszcze się echo po nim niesieA lelki nocne ptaki wiosnyKrzyczały coś w sosnowym lesie.Mrok ciepły wypełzł z kątówOkleił mnie śpiącego w sianieA z traw się niosło nutką cichąWesołe świerszczy granie.228

Świecący koralmruga229

230Aldona M.Peplińska

Świecący koral mrugaZAPACH WSPOMNIEŃMalwy całujące ząbki płotuŚmiejące się orliki całe w zalotkach...PamiętamStoisz wśród nich jak róża (pewna)Zerwał się wiatrZłośliwie łamał łodygęRozrzucając liście...Do dziś leżą w naszych myślachPachną zielenią ogrodem dzieciństwaOpierasz się lekko o sztachetowy balkonikPodchodzę do ciebieOczy szczypią...Tak mocno chcę cię nadal widziećDlaczego odwracając głowę...Tak bardzo chciałabym poczućPłatek róży na swoim policzku231

Aldona M. PeplińskaDADZĄ ŻYCIEM NACIESZYĆWeź z drogi mojej konarSznur pajęczynyBym nie szukała w bólu upadkuPrzyczynyNie proszę o dywany salonyNiech mnie otuli choćbyDąb stary pochylonyNiech opowie z doświadczeniaJak przejść ścieżynę życiaBy twarzy nie zmieniaćChoć czas goni z podmuchemSił mocy niezliczonejPozwól się zmęczyć...Tej jeszcze nie strudzonej...232

Świecący koral mrugaNIEWINNY POCAŁUNEKPod stukającą krainą świecący koral mrugaZalotnie pragnienia kusi nadziejąŚmieją się oczyW rozanielonym oddechu tańcuje panienkaPocałunek zefirka brawami klasnąłUpadły tancerki skrzydłaJeszcze spojrzała zachwytem w bramę obietnicyNim blask perłowej iskierki łzą przygasł...233

Aldona M. PeplińskaNIEPOZORNY CZARODZIEJKiedy sianko zapachem otacza grono bliskiePod powiekami nocy w koronie gwiazdy złotejOpada płatek biały żłobiony dziejów losemBłyszczy jasnością nieba puchowych pierzyn ciepłemNiczym bochenek chleba z dźwiękiem kruszy się w dłoniMagiczną mocą dzieli wszystkich dokoła szczerzeOpłatek symbol cudu - perła w wierze234

Może wiatrrozwiejeniepokoju łzę235

236Irena Peszkin

Może wiatr rozwieje niepokoju łzęDO GRANIC OBŁĘDUNiewiaraże kogoś boleć mogą,połamane ptasie skrzydłaże cierpikiedy w sidłach ginie gdzieśkolejne zwierzęa płacz zza ścianyrozrywa serce - przecież obceobce - jak trzeci światz głodnym etiopskim dzieckiemTa niewiarapomaga komuś wznosićcyniczne potęgibudować fortuny niebotycznegdy innym -wrażliwość człowiekowi właściwafundujebezustanną wspinaczkępo stromiznach,i lękby nieopatrznym krokiembłędu nie popełnićwalcząc o świat normalnyżyjąc wiarą w dobrodo granic obłędu237

Irena PeszkinCORAZ TRUDNIEJCoraz trudniej siebie znieśćw przestrzeni bezdusznejJuż nie pomaga Szymborskani żaden inny wieszcztym niemniejwciąż imponuje i zachwycaRozplątuje zawiłość dróggdzie życie się pogubiłoMoże w codziennejprozie utonęło wszak nigdynie umiałam pływaćI wielu innychzdolności mi braklecz permanentny deficytzazdrości nie nęka mniei nie wadzi -wszak Ziemianie może dźwigaćsamych geniuszy i gwiazdMusimy współistnieć razemTrzeba nad tymdo porządku przejśćchociaż... jest jedno ale...Gdybym tak potrafiławzorem niektórychnapić się czasem wina- to może serce byłobylżejszechoć odrobinę szaloneI dusza swawolna,jak młoda psinaA wszelkie smutki i troskina dnie kielicha scukrzonerubinowymi kroplamico to - na nitkę nanizaći na pamiątkę zostawić238

Może wiatr rozwieje niepokoju łzęWYSZŁA ZA INNEGOGdyby ją wtedyw te rumianki dorodnena wzgórzu, przewróciłradośćniosłaby się ponad polamizapachem koniczynyi macierzankiGdyby na dywanmchów aksamitnychniewinną ułożył...Gdyby całusaodważył się skraść...listki drżałybyna drzewieDlaczegowyszła, za innegodo tej pory nie wie239

Irena PeszkinMGŁAKtóry to już razzliczyć nie podobnapochłania Cię mgłasrebrnosiwa chłodnaWicher żagle pchaw dal nieodgadnionagdzieś w szaleństwo falw kipiel niespokojna.Ile to już latcenniejszych od złotaodebrała namdziwna magia morzaNie powrócą jużbo nie wraca czasżal kryję wśród słóww rozpaczliwych snachMoże wiatr rozwiejeniepokoju łzęi nadejdzie dzieńpozbawiony mgiełPobiegnę świtemwypatrywać w dalibielejący punktna spienionej fali240

W płaszczuutkanym z mgły241

242KrystynaPilecka

W płaszczu utkanym z mgłyWYBIERZ MILCZENIEza dużo słów niepotrzebnychprzecież pociąg do marzeńspełnionych już odjechał...a napastliwe - ranią biczująspychają by siedziećna peronie życiaw walizkachdo których już dawnozgubił się klucz...nie kusi wtedyrealny światzbyt wiele formalnościgadatliwość - rozsądekfilozofowie powiedzieli wszystko...wybierz czasem milczenieinie chowaj go na dnieczłowieczeństwa...243

Krystyna PileckaSZUKANIE MIŁOŚCIW płaszczu utkanym z mgłypodszytej wiatremtak ci ładnie...Z pereł rosy srebrzystejz księżycowej poświatyutkam twój obraz...To było przedwczorajDziś słowa gubią sięw przestrzenikolczyk z pępka kuszącopuszcza okousta i dłoniepachną niespodziankąramiona kołyszązgłodniałe ciałatylkosacrum miłościprzenika do sercaod wieków tak samoAdam i Ewawciąż szukają siebie244

Wiatr trącaw struny sosen245

246WojciechPiotrowicz

Wiatr trąca w struny sosenMATCEW ukołysanej wileńskim pejzażem wsidałaś mi życiePo nierozrzutnym skrawku ziemiszczodrym li tylko w piosnki ptasiei tęczewiodły mnie Twoje ręcei serceNiezawodna przystań spokoju i ciepłagdy staję -wieczny dłużnikgołębiej bieli Twojej głowyi dobroci247

Wojciech PiotrowiczDYGRESJANa Belmoncie wiatr trącaw struny sosenpachnącażywicą i tęsknotązwarta boru ścianafilareckie rojeniaCziurlionisa westchnieniatraw poszumyfatamorganaZachód z chmurjak czas z marzeńzdejmuje pozłotęostatniego muśnięcia promykaLas o innym już gwarzycień chwilowych mirażyz Gałczyńskiego Farlandiągdzieś znika248

Wiatr trąca w struny sosenRÓWNIANKABrażdżalinyleszczynyi łozyi wszystkie żagary niechrzczoneOj posieka was siekierąporąbiąi w równiankęprzewiąsłą - powrósłemzwiążą w pęczki na opał- WioGniadydo miasta wielkiegodo miastana Rynek DrzewnyZa kopiejkiza groszeza fenigiza centyNa rusztprzez komindo niebaznad ulicy Zawalnejznad Zarzecza i Ponarsmugą dymu249

Wojciech PiotrowiczW ŚWIĘTOJAŃSKIM KOŚCIELEW WILNIEWydałem wiele serca, jak ze skrzyniMłody rozrzutnik - lecz dłużnicy moiNic nie oddali...(A. Mickiewicz)Miasto młodości górnej było ci zamknięteodwiedzałeś je tylko w przemycanym wersieNa stulecie urodzindrugie pokolenie dłużnikówustawiło w świątyni popiersieSkrycieby carski żołdak nie wyczuł zamiaruskromniena tyle tylko zdobyć się umianoNad tobą wizerunekTej co w Ostrej świeci...w miejscugdzie jako student stawałeś pod ścianąMoże dociekasz sensu młodzieńczej modlitwyi rozważaszczy która droga nie jest mylnasnując wątek dziejowy nam współczesnej LitwyI tęsknisz do otwartej Europyi Wilna250

Wiatr trąca w struny sosenCOŚ Z MAGIITu Kochanowski nad Wilenkąprzygląda się powodzitu Zygmunt August Rex z BarbarąRadziwiłłówną brodziPo mazowiecku się zachwycapatrząc jak Wilia płyniemędrzec Sarbiewski i wywodziwiersz setny po łacinieOd Zawadzkiego niesie Adammałą książeczkę Ważkaza co po wieku jemu stawiaczasowy pomnik PronaszkoRuszczyc maluje uwiecznia Bułhaksławi nasz gród Hulewiczi Syrokomla Bujnicki MiłoszKonwicki i RymkiewiczJakoś magiczna moc przyciąganiaw wyrazie swoim silnaże wprost nie sposób jest nie wymienićimienia Wilna251

Wojciech PiotrowiczMYŚLI - SŁOWAŁan myśli przerzedzamnie sierpemnie kosą cierpliwie z pokorąi bosoWybieram te kłosyprzekładam na słowamowamowomowaTłumacz niezaradnychcę byś wierna byłażebyś ością fałszuw gardle nie utkwiłalecz język niezręcznypogubił te ziarnaCzęść kłosów przepadłamowa moja marnaczy zdoła odbijaćprzekazać sens całyMyśli jak piłeczkiodbite spadałytekst głębi urągai kłosy wciąż roniDalej stąpam bosoPo rżysku ironii252

Maciejkitak silnew zapachu nocy253

254Zygmunt JanPrusiński

Maciejki tak silne w zapachu nocyPOETOM, KTÓRYCH NIE MABył iskrą o różnej porze. Pluł na lot motyla,który minął go zawracając z powrotem w dal...Nasilił się stęchły krzyk skazańca, starał z dnawyjąć dźwięk bólu - drzazga w niebie została.Emigranci są różni. Drzewa też różne są,choć po sąsiedzku żyją w zgodzie. Pędrakiz sosnowego zagłębia, toczą w korytarzachsamoczynne walki o byt własny. Sosna śpi...W maju biegłem do sadu. W SobieniachJeziorach bywałem potajemnie, zrywałempo cichu szelest trawy, która plotkowałao zjeździe insektów różnych zresztą. Tak.Kto by myślał wówczas o poecie z Berkley?Myślałem o Norwidzie samotnym i zimnymwierszu w pobliżu Sekwany, czasem Herbertwyłudził ode mnie czas zatrzymań w puencie.Ale dopiero we wrześniu zbierałem jabłka.Były słodkie, choć wiersze syczały wężem...Nie wiedziałem że będę sam pieścił pióro,i kołysał swoje myśli na krawędzi upadku.7.01.2008 - Ustka255

Zygmunt Jan PrusińskiW MAŁYM OGRODZIE TRZY JABŁONIE ROSŁYDobiegnij tam poeto, zostawiłeś fragment młodości.Taki rycerski i bliski namiętnościom, skubałeś trawęi mlecze przynosiłeś do domu. Ciocia Marysia i wujekStanisław od Sowińskich zwany na okolice „Meksykiem”,nie znali twojego wewnętrznego bólu. Rozsadzała cięnamiętność od spodu, wulkan w tobie zamieszkał...Ale ta Polska, kielecka wieś koło Szydłowca - nosiłeśto światło w lampkach karbidowych. Na gankuusiadłeś naprzeciwko szkoły, i tę chłopięcą nawigacjęrozrzucałeś po niebie z gwiazdami. A na dodatekmaciejki tak silne w zapachu nocy, niosły tylko tamgdzie bramy ze złota a niewiasty nagie w halkach,przejrzyste jak kryształowa woda, śpiewały hymno miłości do odchodzącego pasterza na drodze.To było zawsze święto; wieś Budki rosła jak to drzewo.8.01.2008 - Ustka256

Maciejki tak silne w zapachu nocyCZEREŚNIE DOJRZAŁE JAK NASZE MYŚLINikt nie wątpi w Twoje polskie Serce.Malarze malują portrety, poeci piszą wiersze,ściemnia się tylko wstyd i tu i na zakręciea spopielałe kryształy wyglądają jak kamienie.Jesteśmy skłóceni przez wroga w orzechu.Nie możemy uporządkować polskiego Domu,zbyt zajęci szorstkim dniem - by przeżyćtanim kosztem z rodziną i dziećmi.Ty jeden wśród innych znaczysz więcej.Poturlały się myśli jak górskie kamienie,a za nimi patriotyczne pieśni - Bogurodzicęchcemy Ci zaśpiewać przed walką.- Wstań Bohaterze, wstań...Poeta przyniesie na spożyciez tamtego ulubionego ogrodu,koszyk dojrzałych czereśni.257

Zygmunt Jan PrusińskiMIASTO LUDZI UMARŁYCHMotto: Oburącz złap mgłę - zagość u niejniesłyszalnym krokiem wędrowca.Skomplikowana niedorzeczność...Układamy chętnie ciszę, by ją minimalniezniewolić na dłużej. Zegary są namniepotrzebne, nikt się nie spieszydo Ogrodu Róż.Płaszczymy się w cywilizacji -tak ją ktoś nazwał, nie wiem czybył to filozof czy sam Bóg.Ograniczamy samoistne zaklęcia,by coś poprawiać co nie jestsłuszne, nawet przy skalnym brzegu.Opowiadamy się za czystością -spoglądamy często na niebo,jak nam nie wychodzi kaszel lubślina zebrana z gardła. Milczącośpiewamy zanikającą radość -na podbrzuszu Matki Ziemi.258

Rozdział VI

W bezwstydnychuściskach pragnień261

262Ludmiła Raźniak

W bezwstydnych uściskach pragnieńLATO GORĄCE JAK MIŁOŚĆLato gorące jak miłośćmonstrancją słońca błogosławionew bezwstydnych uściskach pragnieńpożądliwerumieni się... owocembrązowieje ciałemobnaża... tęsknotąza pieszczotą wiatruochłodą strumieniazbyt szybko... odchodzijeszcze nas łączy jedwabnanić pajęczazza chmur ostatnie promienneuśmiechy ślepozostawia po sobieliliową tęsknotęwrzosówi... deszczu łzę263

Ludmiła RaźniakPRZYJDŹ...przyjdź do mniew zapachu fiołkówniech poczuję wczesną wiosnęi serca uniesienieniech zawiruje w oczachjak po lampce szampananiech ogarnie nas miłośćjak w magii najintymniejszych snówsłońcem twych uczuć skąpanabędę szczęśliwa, tak wielcejak ptak w podniebnych obłokachjak ziemia... latem wygrzanaprzyjdź...w jesiennej tęsknocieliliowych wspomnieńkiedy rozdzieli nas losgdy szron pobieli głowęi przyjdą życia zawiejeprzyjdź...będę czekała264

Sprzedaję tępyuśmiech kulawemu265

266Anna MariaRóżańska

Sprzedaję tępy uśmiech kulawemuW KOLEJCE PO SZCZĘŚCIECzasamiDaję drobne potrzebującymNa odczepnegoMiewam napady gorąca i mdłościPlanuję przyszły weekend za miastemGłośno pozdrawiam sąsiadówOczywiścieNa piątą kawę wpadnę kiedyś możeSprzedaję tępy uśmiech kulawemu z suterenyKtóry znów wymusił niepisane prawaPodaję ramię młodej damieNiczym terapeuta staryDaję gratisowe radySmutnemu ojcu w 7-mym miesiącuPodnoszę dziecięcą maskotkę w płaszczu ślinotokuWysuwam piętę z uwierającego butaI za Chiny nie pamiętam daty urodzin teściowejChłystek z lusterkiem razi mnie po oczachI znowuMam napad moralnego kacaPrzez co wyostrzonym wzrokiemWykrywam łupież na marynarce poprzednikaA okulary jak na złość parująI kurczeZapalniczka znów nie działaW samobójstwie zebrać się nie mogęNigdyRachunkiCzekają na moje pozytywne podejście do życiaDobrzeŻe choć kredyt zaufania już spłaconyI w ostatnim miesiącu rzuciłem palenieBo zgarbiony pan z walizkąMa ciężkie napady kaszlu267

Anna Maria RóżańskaNiecierpliwie studiujęUciech zakupowych litanieZ trudem opanowuję swędzenie podudziaZbyt długie stanie w dzikim tłumieWykańcza i dekoncentrujeObjawieniePan następny w kolejceKupujęBo tak wypada coś mieć by byćPod presją rodzinyI przez to wdycham mimo woliOstry pot ludzkich problemówI nagleNiebiosa rozstępują się posłusznieCzuję ścisk w żołądku i lekkość na karcieJestem przy kasieWreszcieDziś wieczoremJako wzorowy mąż i ojciecNa stole postawięPlastikowe torby telewizyjnego szczęściaStało sięKtoś się ucieszyLecz ulga nie nadeszłaDla mnieDo tej pory268

Sprzedaję tępy uśmiech kulawemu„URLOP PRZYMUSOWY”Jajecznica na boczkuŚniadaniowa mleczna kawaZagraniczne sery miody i croissantyKaruzela już o świcie się rozkręcaA po drodze i tak wstąpi do kawiarniBłyszczące czoło i zapadłe za oprawkami oczySą jego tarczą przeciw młodościAby nie wszedł nigdy więcejDo potoku szczeniackich błędówKiedy w kieszeni szlał wiatr i szyderstwa świszczały nad uchemAch jak dobrze czasem być w odpowiednim wiekuBo teraz lepsze cieszą go gadżetyKąpiel w szampanie złota karta clubuTelefon z wypasem telewizja cyfrowaOpłacone rachunki wyjazdy służboweWakacje pod palmą z dziewczyną z jego marzeń niemalWeekendowe shopingi w wielkim centrum handlowymOd nieznajomych co roku kartki urodzinoweAwanse wywiady podwyżki pochwałyAż trzask nagły w sercuJakby żal zalał cały obraz po horyzontNagła chęć przytulenia się do ścianyCzegokolwiekWypuszczenia jadu egoistycznej uwięziTrzymania ciepłej ręki bez protestu i ponagleńUczucia kobiecej troski spoczywając na jej piersiachZapalenie świeczek uczucia i wspólnotyKłucie teraz w boku i oczy zamgloneKonwulsyjny płacz niemowlęcia jakbyUwicie gniazda w kącie przed łazienkąNie ma śmiałości do zbyt wielkiej doczołgać się sypialniPrysznic zobojętnienia i ostatni łyk pozornego szczęściaDługa noc ubrana w smutne gwiazdy269

Anna Maria RóżańskaNastępnego dniaNie zje śniadania nie pozdrowi młodej pani w piekarniPo co jeść po co robić cokolwiekSzef już niebawem sporządzi notatkęŻe urlop z powodu załamania nerwowego jest tu koniecznyI nie ma szans na szybki powrót do zdrowiaKoledzy z pracy pokiwają głowamiŻe to takie typowe i musiało się tak skończyć270

Czas utkanyjest dla nas271

272AlicjaSkurzyńska

Czas utkany jest dla nasPÓKI ODDYCHASZdla ciebieopustoszały jużoczodoły krajobrazówspustynniała wyjałowiona ziemiażuki i gąsienice tak wzruszająco pogodzoneze śmierciączynią swoją powinnośćjakby nie stało się nic co odmieniło światjakby jabłonie miały rodzić wieczniea starcy uginać pod pysznymi owocami dni swoichpoliczonych dokładnie ziarenekw klepsydrze czasu minionegoa przecież od początku gra była uczciwawśród dwóch przęseł mostumiędzy narodzinami a rozwiązaniem ostatecznymnikt nie dawał gwarancji świetlistego tuneluradości nawet czy szybkiegoparowania łeznikt nie zapewniał że przyjacielebędą prawdziwi i dozgonnimiłość wieczna a wyciągnięta dłońzawsze natrafi na wzajemnąa jednak w tyglu niekończącej się loteriiotrzymałeś więcej niż mogłeś się spodziewaćtobie kilkakrotnie trafiło się bingopodczas gdy inni wypadli z zakrętujuż w pierwszym okrążeniuwidziałeś okropności o niewyobrażalnej skalisłyszałeś jęki nieludzkich katuszyi marsze żałobne grane mniej szczęśliwym273

Alicja Skurzyńskaprzebyłeś długą drogęmimo że gdy patrzysz wsteczto jeden mały krokwiesz przecież że czas utkany jest dla nasz przedziwnie elastycznego tworzywakurczy się i rozciąga jak horyzontyoddalające się przy próbie ich pochwyceniaale znaczy każdy twój gestprzelewa się w tobie i wokół ciebiei mierzy wszystkoniekoniecznie sprawiedliwą miarąa czyż i twoja nie rozmija się z prawdązamknij oczy i zajrzyjdo swojej prywatnej skarbonkiutkanej z okamgnięć i migotańjakby ktoś bawił się światłem w ciemnościfakt że nawrzucałeś tam sporo śmieciale jakże lśnią na ich tleperły różnej wielkościjuż pierwsza z brzegumatkama ją każdy ale nie podejrzewasz nawetilu mogłoby pozazdrościć ci twojejpotem studia i doktorat z życiagdy po raz pierwszy zrozumiałeś że dwa i dwasą niekoniecznie zgodne z tezamikrólowej nauki życiodajne burze gdy zwielokrotniałeś swój bytaksamitem dotyku harmonią oddechówi tuliłeś w ramionach świata niemożliwe stawało się możliwe274

Czas utkany jest dla nasbyłeś źródłem nowych rzektak samo nieporadnych jak ty na początkui wskazywałeś im drogę do celumozolnie malowałeś swój portretnieukończony jeszcze przecieżwiemgdybyś był pozbawiony tych wszystkich blaskówdziś nie czułbyś się jak wysuszone źdźbłobez skali porównawczej nie odróżniałbyśbieli od czerninoc byłaby tylko snem zmęczonyma dzień pracowitym krzątaniemw korowodzie bliźniaczych datteraz już zawsze możesz wracać do tych swoich światówszczelnie osłoniętych powiekamii jak przy ognisku ogrzewać nimistrwożone sercegdy znów napotkasz opór materii i duchawystarczy tylko przymknąć oczy i przystanąćna chwilęspójrzznów dosięgnąłeś śwituwstający dzień rzuca ci nowe wyzwanianie znasz liczby oddechówktóre masz jeszcze w zapasiezachodów słońca ani ludzi przyjaznycho dłoniach ciepłych i sercach otwartychuwierz więcjak dawniej będziesz ścigał mirażechoć ogranicza cię lęk doświadczeńjeszcze pochwycisz chwilęi głosem fausta zawołasz275

Alicja Skurzyńskawejrzyj w siebiei odpowiedz szczerze przed bogiemktórego tylekroć zaklinałeś i przeklinałeśktórego w zależności od kaprysutraktowałeś tak instrumentalniejakby to on na twoich był usługachwycisz się i odpowiedzspoglądając głęboko w lustroczy mimo wszystko nie jesteś wybrańcemw tym przeludnieniu wszelkich istnieńwięc podnieś sięjak czyniłeś to już tylekroći idź póki oddychasz276

W złotych barwachwszystko się mieni277

278KatarzynaSkwierz

W złotych barwach wszystko się mieniLUBIĘLubię jasne promienie słońca,lubię chmury kłębiaste na niebie,Lubię ptaki lecące wysoko,lubię kwiaty kwitnące w ogrodzie.I lubię każdą porę roku:lato - gdy gorąco,zimę - ze swoim mrozem,wiosnę - w swojej zieleni,oraz jesień - gdy w złotych barwachwszystko się mieni.Jagody w lesie,szum drzew wysokich,Trele skowronka,bociana w gnieździe.Lubię gwar miastaI ciszę wiosekLubię to serce bijące w domuMoim rodzinnymI takim ciepłymLubię, gdy padająśniegi lub deszcze...Lubię to wszystkoCzy coś lubię jeszcze?279

Katarzyna SkwierzDŁUGI SPACER ZIMĄZimą spaceruję zaśnieżoną alejąDrzewa uginają się pod ciężarem białego puchuIdę dalej...Widzę oknana których mrózwymalowałkrajobrazy.Widzę ludzizacierających dłoniez zimna.Widzę:dzieci na sankach,nartach i łyżwachgrających w śnieżkikilka bałwanów „zadowolonych”.niebo bezchmurnetafle wodyszklące się jak lustrapłatki śniegutańczące w słońcujak baletnicesmukłą sosnę w lesieprzestrojoną bieląniczym panna młoda.Idę dalejZima280

Pocałunki liliomskładają żaby281

282Iwona Sławecka

Pocałunki liliom składają żabyW POSZUKIWANIUW poszukiwaniuStraconego czasuBrnę w jutroMami ułudąSkażonego piękna.W poszukiwaniuStraconego uczuciaBrnę w związekMami ułudąSkażony niewiarą.W poszukiwaniuStraconego jutraBrnę w czasMami ułudąSkażony odejściem.283

Iwona SławeckaSTARZECPatrzy w lustroPierścień życiaPrawie zatoczył swe kołoNa poplamionej skórzeZmarszczkaMarszczy zmarszczkęOtwierają sięBezzębne ustaA artretyczne dłoniewkładają namoczone kęsyNa szarej poplamionej skórzeSą już pierwszePlamy śmierciWyblakłe oczyBłyskają wolniejNogi jeszcze chodząPowolnymi sunięciamiPochłaniają odległośćDo zlewu czajnika nocnikaOd roku nie zajrzał tu niktNikt nie pali w piecuPrzez czarne szybyWyglądają brudne firankiTylko pelargoniaSoczystą czerwieniąMówi że ktoś tu jest284

Omszałe kamieniekąpią sięw strumieniach285

286Jan StanisławSmalewski

Omszałe kamienie kąpią się w strumieniachNAĆMIERZZ duktu leśnego, z wąskiej miedzy polnejtrakt wyboisty w nieskończoność wiedzie.Omszałe kamienie kąpią się w strumieniach,nic im nie wiadomo o chłodzie i biedzie.Tutaj świeżym chlebem żniwne pachną lipce,złoty słonecznik miodem zwabia trzmiele,chłopi za horyzont słońce sierpnia niosąw białych koszulach ostatnich żniwiarzy.Historia zatoczyła koło. Wracają wspomnienia,a migocące gwiazdy sierpniowego niebadojrzewają słodko w matczynych ramionachjak kłosy pszenicy, żyta i jęczmienia.287

Jan Stanisław SmalewskiWIERSZ O ZIEMIZrodzeni z ziemi jej jesteśmy braćmi.Córkami wody, matkami wierzb polnych.Słońce jest naszą klepsydrą niebieską.Oplata nam ręce wiązadłem niewoli.A ziemia - wczoraj nam obca -dziś coraz bardziej się do nas przybliża.Wdziera się w żyły. W skroniach nam dudni.Rozoraną bruzdą toczy życia koło.Zrodzeni z ziemi tu wijemy gniazdo.Winni jej perły wszystkich polnych kwiatówoczy kierujemy nocami ku gwiazdom,rozluźniamy uścisk pożegnalnej dłoni.Gdy nas zawołasz, jesteśmy z tobą Ziemio.Z tobą pod stopą, pod każdą podeszwą.Zmęczeni ogromem wydeptanych ściernisk,ale pulsujący wciąż pieśnią.288

Omszałe kamienie kąpią się w strumieniachWIERSZ O RODZINNYM DOMUJeden tylko dom był moim ukochanymdomem rodzinnym. - Szkoda że z niego tak szybko wyrosłem.Inne domy nie dorównywały mu w miłości.Nie było wokół nich podwórek, studni z ręczną pompą,psa na łańcuchu i nisko latających jaskółek.Nie było w nich sieni z piecem chlebowym i wędzarnią,ani spiżarni na kiszonki i wędzonkę.Brakowało w nich starej kuchni węglowej z fajerkami,kaflowego pieca, piwnicy na kartofle, warzywai rajskie jabłka z ziemskiego ogrodu.Nie było też w nich zdobnych firanekza którymi dłoń matki w oknach ustawiała pelargonie.W pokoju zimą nie grzał trociniak,a ojciec nie zamawiał przedświtnego budzenia u kogutaz którym rozmawiał podczas obrządku trzody.Wiele razy próbowałem zastąpić dom rodzinny innym domem,ale nigdy już nie było tak jak dawniej. Nie te okna,nie te ściany... Nie te progi, o które potykałem się w dzieciństwie.Wreszcie nie te bezpieczne noce podczas którychwielki wóz błyszczał nad starą stodołą zawsze gotowy do drogi,a księżyc słodko uśmiechał się do ojca, matki i do mnie.289

Jan Stanisław SmalewskiCHLEBDo siostryPrzypomnij mi ten zapachwiejskiego chlebawywiedź przed oczy jego krągłość świeżąrumiany wierzch i biel spoduWywiedź przed oczy rozkrojony bochendymiącą kromkę...Czujesz jak w powietrzu unosi się jego zapach?Pamiętasz? Każde z nas chciało piętkę.Wywiedź przed oczy sień z chlebowym piecemsłomiane kosze posypane mąkązapach drożdży i ciasto uciekające z dzieżyKto dzisiaj tak potrafi bochny toczyć- pachnące jak w tamte dni?Kto kłosem prośniny umaczanym w roztrzepanym jajkupotrafi dać skórce taką szklistość?Albo makiem tak sypnąć po wierzchuby jak wtedy smakował nasz codzienny chleb?290

Omszałe kamienie kąpią się w strumieniachO MOIM OJCU WIERSZSztywne słowo: ojciec Jak łodyga w sadziegdy ślizga się po niej deszczowy październikLiściem obeschłym smuci w krajobraziezgasłym słonecznikiem nie przywabia trzmieliZe smolnej szczapy z ługu sodowegoz duszy karbidówki i końskiego włosia- niczym Lucyfer z piasku bicz ukręcał -On czynił cuda nie czartowskie wcaleTo koń mu w ucho tajemnicę zdradziłto sowa po nocy zaświeciła latarkąto znów jaskółka splotła w stajni gniazdoA wszystko po to by nie został świętymOjciec - swoiste De eN A wpisane w przemijanieTyle go w wierszu ile syna we mniePrzeminie jesień nastanie zimai tylko pamięć zakwitnie jak pamięć291

Jan Stanisław SmalewskiW LUTOWY PORANEK U MATKIKryształowe kwiaty mrozu w oknach chaty matki,wzory z makat zdobionych rąk wdzięczną zręcznością.Strzępy bajek z dzieciństwa w sople zamienione- gdy je ciepło dotknie jak sen dobry prysną.Kwiaty jesieni mróz ścina. Mrozu kwiaty - ciepło.Dwa żywioły odwiecznie zmagają się ze sobą.Wody skute lodem. W żyłach rzek mróz trzeszczy.W powietrzu bezdźwięcznie przepływa biel śniegu.Ciepło czai się w próchnie, w suchej hubie.W chruście uśpione płomienie ognia drzemią.Jest węgiel w piwnicy, w szopie suche drewnoi słońce na niebie czas wędrówki zwiększa.Jest ciepło uśpione w kryształowej bieli,pod płaszczem lodu, pod kożuchem śniegu.Kiedy się obudzi, to jak sopel spłyniei uwolni znów wodę w ziemskim krwioobiegu.292

Wiatru łaknęby rozwinąć skrzydła293

294AndrzejSzczepanik

Wiatru łaknę by rozwinąć skrzydłaDZIECIĘCA ULOTNOŚĆNie każdy miał szczęście być budzonyradosnym pianiem kogutaprzez niedomyte szyby widziałem jak podskakiwałpotrząsając brązowo-zielono-złotym pióropuszemtarłem zaspane oczy zaciśniętą pięściąnadstawiając policzki na szorstkość psiego językazlizującego resztki mleka z roześmianych szczerbatych wargna podwórku czekała uśmiechnięta beztroskawirująca pstrokatymi piórami gęgającego stadaumieliśmy porozumieć się chociaż moje słowa niecierpliwei płochejak gromada wróbli ćwierkających w otwartych wrotach stodołydopiero dojrzewały jak pęki zielonych wiśni jeszcze bezsmaku i koloruczasem budził mnie deszcz szeleszcząc strzechąwiszącą nad oknem zachmurzonym cieniemwtedy droga zmieniała się w rzekę rwącą i rozpluskanąbrodziłem po dnie wysłanym piaszczystą tarkąszukając stopami wygładzonych wodą kamieniwrzucałem je potem do studni nadsłuchując echa gdy w czarnejciszypluskały na dnie z cichym cmoknięciemsprawiając radość mojej ulotnej dziecięcej wyobraźni295

Andrzej SzczepanikEPIZODW czterdziestym czwartym jedną z jesiennych nocyprzetrwaliśmy skuleni na glinianej podłodze w obcej izbienasze łóżko zajął żołnierz w zabłoconych butachwjechał na koniu na podwórko zdjął koszulę i mył sięprzy studni każąc polewać się wodą z wiadrana ręku miał trzy zegarki i żółty sygnet na małym palcudrżałaś z zimna spełniając bez protestu poleceniawykrzykiwane w niezrozumiałym językutrzymałem się twojej spódnicy patrząc jak woda moczymoje buty na drewnianych podeszwachpotem włożył twój sweter w kolorowe paski i owinął szyjęzielonym szalikiem który robiłaś wieczorami przy świetlenaftowej lampybyłem głodny a on zabrał nasz chleb i biały serjadł dzieląc się z koniem przywiązanym do jabłoni z którejopadły już liście ścieląc podwórko brązowym kilimemrano wróciliśmy do izby pustej i zimnej przesyconejpapierosowym dymem na stole zostały dwie puste puszkiniedopałki papierosów i poplamiony krwią bandażspytałem wówczas kim był a ty objęłaś mnie i nieodpowiedziałaś.296

Wiatru łaknę by rozwinąć skrzydłaZAWSZE ZA MAŁO CZUŁOŚCIMojej żonieGdy w nudzie samotności myślą Twoją będępoczytaj mnie i przemów do kartkistał będę obok z dłonią w dłonipilnując Twoich niepewnych krokóww codziennej wędrówcenie zapomnij naszej czułościi zaproś mnie a ja przytulę się jak dawniejdo białych piersi smutnych teraz i śpiącychzostaw w pamięci uchyloną furtkębym mógł wślizgnąć się i ogrzaćmoje zawsze zimne dłonieto nic że nie ma nas na ślubnej fotografiii choć dawno ucichła weselna muzykanie zwiędły róże romantycznego uniesienia.297

Andrzej SzczepanikBO WIATRU ŁAKNĘEratoukryta przede mną w wezwaniuulotnym jak szeptrozkołysz mi serce i usta wypełnijbrzmieniem słów miłosnychotocz obłokiem natchnieniabo wiatru łaknę by rozwinąć skrzydłalecz wokół mnie ciszachoć łuk myśli napięty jak strunanie trafił w pamięć strzałąchcę się pokajać w miłosnej spowiedziby słowa nabrały aury prawdywięc rozgrzesz mnie za ubogość czynu i skąpąnieśmiałośćco drwiną została w niejednej pamięci.298

Przenikamdzielącą zasłonę299

300Elżbieta Tylenda

Przenikam dzielącą zasłonęTAM, GDZIE CICHO I STERYLNIETam, gdzie nie ma tła, dotrzeć do granicy istnienia,dotknąć, wrócić i nie zrozumieć.kontrasty przechodzą w szarość zlewają sięw czerń lepką od potu skrojoną krawędzią piekłaledwie rozróżniam konturysłychać odgłosy huśtawki na skrzypiącym drzewienależą do mnie jak ból strach i drewniana huśtawkanie poczułam ukłucia namierzam jasny punkt ioto jestem zmodyfikowaną ćmąz zawrotną prędkością pokonuję tunelwracam przenikam dzielącą zasłonęprostokąt okna odlicza świtymgła powoli znikatajemniczojak w zielonej dolinie301

Elżbieta TylendaZDERZENIEGdy przyjdzie pora czyścić sumienia,wówczas nad prozą się pochylę.na trzecim piętrze moja frazaw kadrze pamięci zatrzymanateraz tu wracam po wielu latachdotknąć powąchać coś z przeszłościobce źrenice szklanych oczuotwarty wątek nie zachęcabrnę pokonując kolejne strofyznajduję frazę obco brzmiącąjestem w odwrocie poręcz rozchwianastukiem obcasów odmierzam wersyzdobywam parter cuchnący moczemakompaniament bluźnierstw i smrodupozwala szybciej osiągnąć puentęlinią ulicy podkreślonąa tu zwyczajnie - ruch marionetekmistrz je nakręcił w jedną i w drugąpoezję złudzeń wolę przemilczećzłudzenie poezji zachowam dla siebie302

Słonko z niebapo polsku świeci303

304Jan Wanago

Słonko z nieba po polsku świeciCZAS PŁYNIE W NIEPAMIĘĆCzas płynie w niepamięć, a dni w nim mijająjak gwiazdy, co z nieba gdzieś w przepaść spadają.Tak lecą z góry, a w dole gdzieś giną,tak czas ucieka, a dni w nim płyną.Czas płynie w niepamięć jak fala z morza,co ją pędzą wichry i burza, i zgroza,by dognać do brzegu lub roztrzaskać o skały,tak kończy swój żywot, choć groźny, lecz mały.Czas płynie w niepamięć, tylko czasem możeczłowiek sobie przypomni - oto w takiej porzebyło mi trudno, smutno lub radośnie, mile,a czas wciąż leci i mijają chwile.Czas płynie w niepamięć, jednak czasem możeczłowiek się rozmyśli, aby tylko w porze.Na co i po co żyje, co czynić należy,jak dotrzeć do brzegu, gdzie port jego leży.Czas płynie w niepamięć, oto raptem zmiana,wszystkie czasy i chwile wspólnie zatrzymanez jakąś wielką siłą, która wszystko możeuczynić wielkie zmiany nawet w jednej porze.305

Jan WanagoPOLSKA ZIEMIABo to tutaj, u nas - serce naszej MatkiTo ta Polska Ziemia, to te plecy Tatki.Bo to tutaj u nas - dla naszych polskich DzieciTo i słonko z nieba nam po polsku świeci,I skowronek śpiewa - wszystko jakoś swojskoA i kwiatki kwitną - tak jak trza po polsku.306

W łagodnym szumierozkołysanych drzew307

308IrenaWiercińska

W łagodnym szumie rozkołysanych drzewBABIE LATOwoale mgły ranoi przejmujący chłód wieczoremtakie niezdecydowaneni to - ni tamtoni ciepło - ni zimnotakie sobie - babie latooszukuje że jeszcze jest latembroni się przed jesieniądepczącej mu po piętachskracaniem dnia o godzinęo dwie i trochę więcejdo wczesnego zmrokunie chce perlistych pajęczynrozwleczonych na krzewachjak ażurowe białe chustyskrywające pierwsze siwe włosynie chce zimnych porankówi szybko wschodzącej nocychce mieć jeszcze czasna dokwitnienie różi opóźnienie zmrokówchce aby „babie lato”tuliło jeszcze promieniami słońcaw łagodnym szumie rozkołysanych drzewchce aby pamiętaćże czas przejściowyteż można pokochać309

Irena WiercińskaMARZENIA SENNESny, moje sny szatom,Rącze, jak ogniste, nieposłuszne rumaki,Pędzące ze złotą karocą w nieznane,Odkryte na kartach czarownej Sajki.Nie mogę dosięgnąć zaprzęgu,Spłatanego ze światłem księżyca.Rozwianego w wieńcach zodiaków,Jak wstęgi kolorowe w złocistychwarkoczach.Nie mogę zatrzymać początkuI ledwo dotykam końca,I już jestem w potrzaskuNocy, a ja chcę biec do słońca!Sny, moje sny szalone,Weźcie mnie ze sobąNa łąki kwieciste, zielone,W głębię jezior z wodą błękitną.Weźcie mnie w podróż daleką,Gdzie radością jest szczęścia promień,Gdzie miłość prawdziwa zakwita,Jak kwiat i gaśnie, jak płomień.Zabierzcie mnie w góry, doliny,Rozśpiewane młodością i życiem.Tam, gdzie roztańczone dziewczyny,Chłopaków czarują uśmiechem i sprytem,Pokażcie mi mórz niezmierzone przestrzenie,Z groźnymi fałami i burząI nie zadbane, bezkresne przestworza,Gdzie gwiazdy lśnieniem nas kuszą.Zaczekajcie, nie odchodźcie tak nagle,Bo powróci ból samotności,Który siecią pajęczą oblepia mnie stale,Od najwcześniejszej młodościProszę, dajcie mi w ręceCugle tych zabaw szalonych,Abym mogła zatrzymać, gdy zechcę,Senny okruch chwil wymarzonych.310

Obrazyprzyozdabiaszw złote ramy311

312Mateusz MarekWolff

Obrazy przyozdabiasz w złote ramyBRAKBez Matki,Której miłość mocna, bezinteresowna,Bez kochanki,Której miłość, czułość dość podobna.Pierw firanka,Teraz zasłona,Na pustych stronach scenariusza szklanka...Wódką wypełniona (...)Znikło szczęście, które miałem w ramionach,Uzdrowienie?...Melancholia trzyma w szponach,A życie gdzieś beze mnie...Wciąż głucho,Błądzę wzrokiem...Idę tam gdzie brak łez, gdzie suchoSzukam okien...Widzę jak inni są szczęśliwi,Zrozumiałe, że mnie to brzydzi.Lecz stan mój wciąż mnie dziwi...Czemuż nie dostanę ani okruszyny?Może zginęło w holocauście,Pokolenie mojej ukochanej,Tej mi pisanej.Dla mnie nic już nie powstanie...A powstało tyle planet.Brakuje mi zaklęcia,Bym mógł zmienić los,Choć na jakiś czas,Brakuje mi jej piękna...Niech zajrzy kto do serca!Bo tam płomień zgasł (...)313

Mateusz Marek WolffW KOŃCU JAK PRAWDZIWYStraciło życie barwę, wyraz,Pewno błądzę, lecz o drogę nie spytam,Może to moja pokuta,By poskromić mego ducha.Gdybym upadłBy nikt nie podniósł!Bo to moja własna skucha,Chcę bym sam wszystko zniósł.Toteż: jak skonałem,Tak odżyłem,Jak krzywdziłem,Tak pokochałem.Może własną Matkę,Która tak czy inaczej,Zostawiła wszystkich z płaczem,A może świat ten, któremu dzień za dniemDzielnie wybaczałem...Tak bardzo głupi byłem,Tyle błędów popełniłem,A od życia dotąd się nie uczyłem,Chociaż patrzę w lustro;ni radości ni dumy, ni widzę,To będąc tkliwym,W sercu czuję się szczęśliwym.I chyba jestem już prawdziwy...314

Obrazy przyozdabiasz w złote ramyCO BYŁO PRZED... A TERAZ CHCĘ...?Często powtarzam,Że coś lub ktoś mi wszystko zabrał,Chociaż wiem, tak uważam,Że to nieprawda.Czekałem by wszystko przeszło,Czyniąc przeszłość,Bym przestawił swoje krzesło,I przedstawił życiu kogoś nowego.Co poranek czuję,Że coś się szykuje,Coś miłego, tutajNiedalekoCzy ja sięgnąć już nie umiem?I cóż z tego,Że stworzyłem się nowego,Skoro nie umiem jak wolny elektron,A na szyi czuję pętlę czasu przeszłego (...)Czy to w wodzie,Czy na lądzie,Nie zostawię swoich wspomnień.Może to i dobrze...Bo czymże jest życie bez swych przeżyć?Skąd nauki bez ksiąg przedwiecznych?Jaki człowiek co odrzucił przebyt?Jak tu podejmować dalsze dzieje i czym się cieszyć?Nie powstanie sacrum z samych wyrzeczeń,Nie ma wolności z wiecznych ucieczek,Nie ma doznań bez wycieczek,Nie żyjąc, jak tu tworzyć nadzieję?315

Mateusz Marek WolffTO WŁAŚNIE TYZa często bywa, że coś traci sens.Bez sensu jedynie jest śmierć,Chociaż śmierć to także życia część.Za często bywa, że się gubisz,Dalej już nie umiesz...Chwytasz jakąś dłoń i powoli odnajdujesz.Za często słychać echo twoich fałszywych kroków,Brak wyjścia z motłochy wielu pokus,Uczysz się panować nad sobą.Za często opadasz z sił, brakuje ci wiary,Los sypie jak ziarnka piasku kary,Nawet za nic. Dalej idziesz choć jesteś splątany.Ty widzisz świat cały!Widzisz to czego inne serca by nie widziały!Wszystkie obrazy przyozdabiasz w złote ramy.316

Czas znówmorzem odpływa317

318Emilia Zimnicka

Czas znów morzem odpływaMOJA JEZIORNA ZIEMIAZiemią ojczystą jesteś wciążDla mnie na wiekiKraju jeziornyLesistą ciszęSnom moim zsyłaszMrokiem wieczornymDębowym szumemSosnową woniąZłocisz południeKwiatem rumiankuDzwonkiem konwaliiŚwiat stroisz cudnieRankiem majowymNa twoje łonoBzy kiście kładąRóż sypią szczodrzeKwiaty jabłoniPrzed świtem bladymTy moja ziemio, nadmorski krajuLądem nadzieiŚwiadkiem mych smutkówDobrej radościW losu kolejach319

Emilia ZimnickaWSPINACZKAWspinam się po wątłej drabinieDo nieba miłościCzas upływa, wartką rzeką płynieRadość wyjątkowym jest gościemTy zawsze tak ukochanyZbliżasz się i oddalaszCzas znów morzem odpływaPowraca smutku falaTwoje oczy które w cieniu rzęsSpojrzenie ku mnie śląSzarzeją, powszedniejąZwykłej powszedniości mgłąPrzecież tylko krótka droga przez wieśPotem las i dom TwójTo tylko kilka krokówDlaczego ta przestrzeń jest tak wielkaJak z ziemi do obłoków320

Czas znów morzem odpływaLUBIĘ BŁĄDZIĆLubię błądzić... Wśród lasuBo wiem... że północMchy na korze pokażeLubię błądzićŚcieżką wśród trzcin jeziornychOdurzona zapachem mięty, tatarakuBo wiem, że nad wodęCzy łąkęZaprowadzi mnie krzykBłotnych ptakówNie lubię chodzić sama ulicami miastaBo wiem, że w załomie muruW bramieKryje się zły człowiekUbrany w czarny płaszczZła i nocyO oczach, które nienawidząI kłamią321

Emilia ZimnickaMOJA MIŁOŚĆUbiorę cię w srebro rosyW barwy zorzy najczerwieńszejDo stóp ci położę kłosyTe najzłotsze, najpiękniejszeJesienny klucz żurawi szumemPieśń cud w nocTęsknoty ci zanuciCiemne lasyRzeki faleRozwieją twój miły smutekGwiazdy złotym migotaniemSny ci ześlą koloroweKsiężyc światłem magnetycznymTwą oświetli głowę.322

I odbiorę duszezegarom323

324Teresa Żuk

I odbiorę dusze zegaromDOLA I NIEDOLAPrzyodziej mnie kiedyś radością i smutkiem,bo wiem wtedy, że żyję. Bo nicość mi niejest obca, i smutek i radość także.Kołyszę się co dzień w doli i niedolismutków i radości mej.Gnieżdżą się myśli, że to jeszcze nie koniecświata w nieszczęściu samym być i trwać.Potęgą wielką w swym istnieniu jestwygrać i przetrwać i nie poddać się.Bo życie nas karmi nie tylko dobrem,ale i wielkim znojem i trudem.325

Teresa ŻukCZASStanę na głowie gdy wiatr zawirujei odbiorę dusze zegarom, by do końcatrwać i nie skruszeć. I na bezdrożachme ręce będą mi wskazówkami dokądmam pójść, gdzie się zatrzymać?By się nie zgubić i nie zwariować.Zabić nieodpartą nudę i wokoło czas.A na plecach swych z zegarem iśćpo całej drodze życia. I na własnychnogach się wlec dźwigając bagaż swójaż do Pańskiego życia.326

A balony frunącdo góry znikają327

328Dominik PiotrŻyburtowicz

A balony frunąc do góry znikająDZIADEKCzasem pamięta o swojej wsigdy sunie na grzbiecie komety,gdzieś z innej planety w kołyskę topoli;nad mleczne pastwisko, do oczu koni.Czasem idzie brzegiem jeziora, coraz większy, wiatr.Przenosi wielki brzuch lasu, szeregi pagórków, żyły rzek.Przecinany piskiem sokołów, z oddali:dostrzega światło, rolniczą mieścinę,rozmowę, za oknem rodzinę -i tylko przez chwilę porusza firanką,gdy zrywa się deszcz,zagląda zazdrośniei znika.329

Dominik Piotr Żyburtowicz***wszystko zaczyna się tam na poddaszuw podróży za drzewo i piecna którym rozbudzony zmysł kotadostrzegał aromat mlekaza oknem młodość jaskółekpo raz pierwszy zechciały malować powietrzei skrzydła znikały jak gnany przez słońce senkiedy się obudziłem nie było już piórranek był głodnymleko miało smak spadających z nieba chmurnarwałem wiadro jabłek i zaniosłem swojej sąsiadceoprócz niej w domu słychać było tylko szept jaskółeksiedziały na werandzie układając pierwsze gniazdoprzestrzeń wypełniała niepojęta potrzeba lataniawiśnie zadrżały mocno - gorące czerwone płomieniewięc poszedłem z nią razem malować powietrze330

A balony frunąc do góry znikająKOLORY OWOCÓWIWieczór ma smak czereśni lub wiśniw ustach zachodu, ten chłopiec z procąpatrzący w zdziwieniu - jak kamykznika w czerwieni.IIZ drugiej części lasu młoda sarnawłaśnie wychodzi z cienia - bo oto jest dzieńkiedy pierwszy raz widzi słońce. A tutaj jest chwila,kiedy oglądam sięza tamtą dziewczyną.IIIPrzedział pociągu, pijany podróżny śpiewaw innym języku (być możeGrek). Ma biały garnitur,kapelusz i jasną brodę - myślę o nim ranopodziwiając błękit. Dalej mija kwadransjak zabieram rzeczy; cicho znikam z domui jadę, uciekam.IVA balony frunąc do góry znikają, dojrzałośćzżera mocniej kiedy ktoś umiera. Konduktżałobny rozciąga się. Powiedz - pyta matka -gdzie on teraz jest?VSpójrz na te dziecio oczach otwartychjak niebo -to tam.331

Dominik Piotr ŻyburtowiczODCIENIE CISZYNa przykład dwa pokoje:a) rozgrzany śmiechemb) schłodzony płaczem- milczą inaczej. Sala, w której ktoś śpilecz po przyjściu lekarza widzisz, że nie żyje.W szpitalu psychiatrycznym mury (jak stada wronnad wysypiskiem co znikają powoli) - przez pół rokumilczały głośniej niż hala powieszonych skrzypiec.Na przykład czysta śmierć: jej pulsujące w powietrzumgnienia, kiedy wtulony w kąt zastanawiasz się.A potem znowu drzesz list.Otwierasz drzwi.332

Autorzydo czytelnika

REGINA ADAMOWICZ (KOSZALIN): - Bakcyla poezjipołknęłam we wczesnym dzieciństwie pod wpływem lekturMarii Konopnickiej, Adama Mickiewicza i Władysława Syrokomli.Potrzebę pisania poczułam w wieku dziewięciu lati tak to się zaczęło. Piszę o wszystkim, co związane jest z życiem,o ludzkich radościach i smutkach, o przyrodzie, a takżeo miłości do Boga i Człowieka. Dużą część życia spędziłamna wsi. Atmosfera wsi jest mi szczególnie bliska. Bardzo cenięteż spotkania z czytelnikami (w tym z młodzieżą i dziećmi),pada wiele pytań, na które mogę odpowiedzieć bezpośrednio.Biorę udział w konkursach ogólnopolskich. Zdobywamnagrody i wyróżnienia. W ten sposób znajduję potwierdzenieswojej osobowości. Wydałam trzy tomiki wierszy i jeden dladzieci. U wydawcy leży mój następny tomik.EUGENIA ANANIEWICZ (SŁUPSK): - Czy dostałam odlosu prezent? Trudno mi odpowiedzieć. W wieku babci bezbagażu doświadczeń wyszłam z pewnymi oporami na spotkaniez przygodą - poezją. Ona zawsze odkrywa duszę człowieka.Wbrew wszystkiemu daje radość, bo w moc słowa wkładasię cząstkę serca. Moje myśli, odczucia o różnym zabarwieniu,spostrzeżenia zawarte w treści wiersza pozostawiam w spadkuz nadzieją, że ktoś przeczyta i powróci do nich ponownie.EWA BAWOLSKA (STĘBARK): - Ktoś powiedział, że poezjajest głosem sumienia poety... W pewnym stopniu tak jest...Jest aniołem stróżem wierszoklety, gospodynią jego warsztatu?Poniekąd i nim jest. Ale czym jest dla mnie? Magicznym,wręcz mistycznym spotkaniem ze... Światłem... Chyba takwłaśnie jest. Kiedy obraz, zdarzenie czy po prostu emocja, aczasami nawet wystarczy słowo - impuls, stanie na SzczycieSłowa i rzuci się w przestrzeń zmysłów zmieszanych z wiedząi intuicją - podąża w stronę Światła, Zrozumienia, Zdefiniowania...Wtedy powstaje i jest Ona, Poezja - flirtująca zpromieniem i dzięki niemu istniejąca, władająca głębią barw,muskająca wiatr a z nim wierzchołki drzew, dotykająca serc istęsknionych rąk, a czasami wyrywająca z odrętwienia i porywającado dalszego działania...ANNA BOGUSZEWSKA (SŁUPSK): - Odwiedziłam wielepięknych i bogatych krajów, ale żaden z nich nie urzekł mnietak jak moja mała ojczyzna, mój nadmorski region. Bo choć ludziesą tu biedni, to serdeczni i swoi. Życie ludzi, ich problemy335

z jakimi się stykają oraz piękna nadmorska przyroda najczęściejsą tematem moich wierszy. Lubię przebywać i odpoczywaćnad morzem. Piękno nadmorskiej przyrody daje relaks,szum morza wycisza, słońce daje radość życia. Tutaj jestemu siebie, a gdy muza ześle wenę, odpływam do krainy, którazwie się POEZJĄ. Lubię wracać do swojego świata, przemierzaćswoje nadmorskie szlaki i szukać tematu do przygody.GRZEGORZ CHWIEDUK (SŁUPSK): - To, co przekazujęw moich wierszach, to mój sposób widzenia świata. Niezawsze na poważnie, czasem z nutką sarkazmu, wyszydzamwady, kłuję, obmawiam. Wszak „prawdziwa cnota krytyk sięnie boi”. Podobno lubimy się z kogoś śmiać a z siebie nie zawsze.Taka to już jest nasza narodowa przywara. Staram sięten śmiech przelewać na papier. W tym szybkim i zwariowanymświecie, w którym coraz mniej jest nam do śmiechu, lubięwyszukiwać, wymyślać takie sytuacje, dobierać tak słowa,które po odpowiednim oszlifowaniu ubieram w wiersze po to,aby życie wokół nas stawało się znośniejsze i pogodniejsze.GRZEGORZ CHWIEDUK (KĘPICE): - W styczniu 2010roku miałem w Kępicach promocję swojej trzeciej, najważniejszejksiążki zatytułowanej „Z pragnienia jesteśmy”. I tutajchciałbym podkreślić, że nie byłoby tej książki, nie byłobywielu wierszy, gdyby nie moja wspaniała żona Dorota. Zgadzamsię z blogowym stwierdzeniem pisarki Marty Fox, że dopisania najbardziej potrzebna jest żona. Żona jako partnerkai instytucja. Żona jako metafora. Żona jako przyjaciel. Żonastojąca murem, Wielka Obrończyni. Dzisiejsze tempo życiajest szalone, na nic nie mamy czasu. We współczesnymświecie coraz trudniej się znaleźć, coraz trudniej żyć. Właśniepoezja ma pomagać w kłopotach z rzeczywistością nie tylkosamemu autorowi, ale przede wszystkim Czytelnikowi. Musimywiedzieć, o czym chcemy mówić i jak chcemy mówić, bynie popaść w banał i łatwiznę. Musimy opowiadać się po stroniewartości, wiarygodnie opisywać świat. Poezja stawia przednami wciąż nowe zadania i właściwie nigdy nie będziemy moglibyć do końca z siebie zadowoleni. Może dlatego i ja chcęciągle pisać i pisać. I coraz bardziej pokornieję...CZESŁAWA DŁUGOSZEK (OBJAZDA): - Mam za sobądebiut na łamach „Powiatu Słupskiego”. Choć nie czujęsię poetką, zdarza mi się opisać mową wiązaną jakieś uczu-336

cie, doznanie, refleksję. Często tylko tak można wyrazić to,co się czuje. Jeśli znajdzie się ktoś, kto zatrzyma myśl na moimwierszu, będzie to wystarczający powód, by spróbować napisaćnowy. Witam Cię zatem, zacny Czytelniku, i polecamTwojej życzliwości. Bardzo wielu pisze wiersze, wielu uprawiapoezję. Jedni i drudzy marzą o uważnym, życzliwym Czytelniku.Czytanie poezji jest bowiem prawdziwą sztuką. Najpierwtrzeba pokonać opór formy, rozwikłać odległe metafory,by odkryć prostą prawdę, że poezja zjawia się dopiero w interpretacji.Niech nikt nie sądzi, że to żart! Prawdą bezwzględnąjest fakt, że dopiero spotkanie podmiotu mówiącego wierszaz odbiorcą jego monologu jest wartością, o którą wartozabiegać. Dlatego uważam, że każdy utwór ma dwóch twórców:autora i Czytelnika. Ten drugi jest ważniejszy.ROMAN DOPIERALSKI (KOSZALIN): - Pisanie jest jaknarkotyk - uzależnia maksymalnie. Ponadto jest doskonałymwypełniaczem czasu. Jest wręcz złodziejem czasu i to niezwyklepazernym. Wprost nie dopuszcza do głosu innych zainteresowań.I sen z powiek potrafi przepędzić i kontakty towarzyskieograniczyć do minimum... Tak, jestem uzależniony. Ipóki piszę, nieugięcie będę trwał przy tym, że cudowny to narkotyk.Jest mi z nim dobrze i nie mam zamiaru się odtruwać...Gdybym się odtruł, mógłbym nie znaleźć się i w przyszłorocznejantologii wiejskich poetów. A przecież mam taką nadzieję.Bo co, że ja niby miastowy? Na szczęście ten narkotyk nieuznaje żadnych granic i nie stosuje żadnych podziałów.JERZY FRYCKOWSKI (DĘBNICA KASZUBSKA): - Myślę,że podobnie jak aktor nie istnieje bez widza, tak poetanie istnieje bez czytelnika. I nie można tłumaczyć pisania doszuflady, że jest to jakaś autoterapia, walka z koszmarami czyprzeszłością. Każdy ma w tej szufladzie zgięte skrzydła poety,każdy wierzy, że w Polsce - krainie poetów, uda mu się przebići zaistnieć na Parnasie. Konkurencja jest ogromna. Ponoćjest u nas dwa miliony poetów. Tyle osób ma już przynajmniejpublikację internetową. Warto więc czasami okazać odrobinępokory i zadowolić się jednym czytelnikiem. Jednym, ale ważnym.Takim, który uczyni z nas prawdziwego poetę, jeśli potrafimydoprowadzić go do łez, ułożymy jego usta w uśmiech.Czasem wystarczy telefon, długa rozmowa w noc i już wiemy,że taki czytelnik się znalazł. Okazaliśmy się potrzebnikomuś, a być może wydana książka powiększy grono czytel-337

ników. Pisanie to nie nakładanie sobie makijażu, to nie jestporanna kawa i pierwszy papieros danego dnia. To rozładowywaniewagonu z węglem i chociaż pot ma inny smak, toprzynajmniej zmęczenie powinno być podobne. Nie możnawiersza pisać kwadrans. To nie jest wiersz. Musimy „dłubać”w nim tygodniami. Nie chodzi o stworzenie utworu, z któregonic nie można wykreślić, ale o napisanie takiego, do któregojuż nic nie można dodać. Miałem to szczęście, że przybywami czytelników i jak to ktoś dowcipnie kiedyś powiedział,nie musiałem się żenić, by ich ilość wzrosła o sto procent. Atakich „poetów” niestety też mamy.ELŻBIETA GAGJEW (DARŁOWO): - „Bardzo wielu ludzipisze wiersze..., ale słychać rytm swoich czasów, otworzyć sięna ten muzykalny rytm, żyć nim - to jest dostępne tylko poecie”- napisała Ałła Demidowa o Włodzimierzu Wysockim.Pisanie wierszy to dla mnie radość, ale też udręka, ważeniesłów, odpowiedzialność za nie. Czytanie wierszy genialnychpoetów, którzy przecież nie powiedzieli ostatniego słowa, zachwycai uczy pokory. Jest we mnie wiele jeszcze nienapisanychwierszy, chociaż okres radosnej weny i sypania z rękawajuż minął. Patrząc wstecz na swoje wiersze mogłabym pisać jeod nowa. Zmienił się mój sposób widzenia i pisania. Spotykaniesię z poetami i czytelnikami, rozmowy o poezji, zmaganiesię ze słowem, to wszystko jest fascynujące.GENOWEFA GAŃSKA (BYTÓW): - Urodziłam się w SzklanejHucie, małej wsi kaszubskiej w czasie drugiej wojny światowej.Od 1960 roku mieszkam w Bytowie. W latach 1979-1990pracowałam w Gminnym Ośrodku Kultury w Studzienicach.Tam na wieczorze literackim poznałam Pana Jana Piepkę, pisarza,gawędziarza i poetę kaszubskiego, który zaraził mnieswoją pasją twórczą. Wiersze zaczęłam pisać dopiero w dniuJego śmierci (08.03.2001 r.). Od tego dnia piszę i posiadamjuż spory zbiór wierszy o różnej tematyce...RAFAŁ GIDZEWICZ (SŁUPSK): - Poezja była dla mnieodległa, tak jak gdyby galaktyki różnych wydarzeń splatanew jeden kosmos racjonalnie, oddalające się po mirażachwspomnień, swych smugach ułatwiających ich odnalezieniew chaosie niemocy, byleby nie spaść w głąb otchłani naszejwyobraźni, zatrzymać się na ich śladzie lub bezpośrednio naniej. Różnie to widząc - raz blisko, raz dalej taki wszechświat338

inaczej. Lub na końcu formuły moich wierszy rzucić wyzwanieprawdzie, ale w taki sposób, może nie bezpośrednio tylkojakoś tak pod kątem, z lekka, z dołu zaokrąglając na górze,trafiając w czarne, by przebić się na drugą stronę strukturyczegoś, co dawałoby jasność. Życzę takiego odbioru moichpodsumowań poetyckich jak i mniemania o mojej osobie -„najlepszy poeta”, „najlepszy bajkopisarz”.KRYSTYNA GIERSZEWSKA-DUBIK (WOLIN): - Piszę,bo lubię. Mam taką wewnętrzną potrzebę. Bo miałam na tyleszczęścia, że mój ojciec, chociaż był tylko gajowym na odludziuza Niemnem, prenumerował dla mnie „Płomyczek”. Niebez znaczenia był też fakt, że po odbudowaniu spalonej przezBiałorusinów gajówki zamieszkał u nas jedyny na kilka wioseknauczyciel. Dzięki niemu miałam dostęp do szkolnej lektury.To przez Mickiewicza wypędzono mnie z domu jako dziesięciolatkędo dalekich krewnych w Szczuczynie, gdzie nadalzachłystywałam się książkami, choć umierałam z tęsknoty zarodzicami. Dlaczego piszę? Sama sobie nieraz zadawałam topytanie. Chyba minęłam się z powołaniem. Gdyby nie wojna,prawdopodobnie miałabym wystarczające wykształcenie,by być dobrą polonistką, dziennikarką, pomagać ludziom jakopsychiatra, a dodatkowo pisząc.DARIA GÓŹDŹ (SŁUPSK): - Pióro i kartka (teraz zamienionena klawiaturę i Worda) są największą mocą pisarza. Sąjak różdżka. Jedno zaklęcie (tu słowo) i tworzy się magia. Naglez niczego można stworzyć coś pięknego. To trochę jak sny.Każdy z nas śni i każdy z nas uwielbia sny. Są naszą fantazją,która zrywa swe łańcuchy i pląsa w rytm ulubionej piosenki.Możemy tam dokonać wszystkiego. Możemy zdobyć szczytMont Everest, przekopać się do wnętrza Ziemi, a nawet przepłynąćocean za pomocą koła ratunkowego i jednego wiosła.Możemy stoczyć walkę z tygrysem szablo - zębnym i uratowaćksięcia z najwyższej wieży zamku, którego strzeże zły smokokrutnej złotowłosej księżniczki. Właśnie dlatego piszę i kochamto robić, jednak wciąż potrzebuję natchnienia, które napędzacałą maszynerię takiego stylu życia. Inspiracją są dlamnie pisarze, którzy uparcie brną w zakazane tematy szydzącz tabu i tego, co społeczeństwo uważa za niepoprawność. Podziwiamich siłę, z którą przedzierają się przez sztab krytyków,wciąż pracując według własnej wizji. Właśnie tą niezależnościąmoje serce zdobyli Anna Rice i Christopher Moore,339

chociaż na pierwszy rzut oka tworzona przez nich literaturanie ma ze sobą nic wspólnego. Jestem uczennicą pierwszej klasyliceum i mieszkam w Słupsku.MARCIN GRECZUK (WIDZINO): - Poezja jest wyrazemfenomenu języka jako najdoskonalszego medium komunikacjimiędzyludzkiej. To oczywiste, że tylko język gwarantujenam, ludziom pełnię i precyzję porozumienia, choć bywa też- niestety - źródłem nieporozumień. Bezwiednie posługujemysię, także w języku potocznym, codziennym, tropami stylupoetyckiego; używamy metafor - oksymoronów, przesadni,parabol i antropomorfizacji... Ale dopiero ich artystycznakumulacja i kompozycja, wpisanie ich w (czasem niewielki)wiersz sprawia, że (czasem niewielki) wiersz zasługuje namiano poematu. A jeśli jako czytelnicy literatury mamy przedsobą poemat, to... mamy szczęście obcowania z dziełem sztuki,dziełem wielobrzmiącym, czyli takim, które (bez względuna rozmiary) jest wielkie wielkością znaczeń i obszarem interpretacji.Niewielką książkę z wierszami możemy zabrać dopociągu, na bezludną wyspę, na deszczowe wczasy, na długisamotny wieczór i spacer, na podróż do krewnych za granicą.Jeśli będą to naprawdę Wiersze, z pewnością dostarczą tyluprzeżyć i refleksji, tylu wzruszeń, wspomnień i pretekstów dozastanowienia się nad życiem i światem, że... nie starczy namczasu ani na nudę, ani na pustkę, ani na bezmyślność. Chciałbym,by taką też była ta najnowsza książka poetycka...ANNA GRUCHAŁA (SŁUPSK): - Pisałam te wiersze w latachosiemdziesiątych. Myślę, że tematy, o których piszę, sąnadal aktualne. Wody są brudniejsze, gniazd ptasich ubywa,lasy zaśmiecone. Zmienia się klimat, a pokolenia hardzieją, banawet chamieją! Ulica jest wulgarna! Prasa, telewizja, a świeżopowstające kabarety prześcigają się w wymyślaniu niecenzuralnychniby dowcipów.PIOTR GRYGIEL (JASIEŃ): - Skłamałbym, gdybym tustwierdził, że wszystko traktuję śmiertelnie poważnie i na serio.Im bardziej, nazwijmy to zjawisko, dojrzewam cieleśnie zcałym jego majestatem, tym bardziej, tak mi się zdaje, pokorniejęi przytępiam pazurki. Czuję, a domyśliłem się już wcześniej(na szczęście), że jestem światowym gościem i porządkurzeczy szyk trzeba przestrzegać. Tak naprawdę nie przeskoczęsiebie, chociaż próby ku temu nieustannie czynię. Lubię,340

kiedy istoty, małe komórki są w nieustannym ruchu, gdyż towłaśnie jest życie i sens istnienia. A jeśli już to się w wiersz zamienia...To moje ja i droga do gwiazd, do źródeł prawdy.ANNA JACHIMSKA (GRAJEWO): - „Na początku byłoSłowo, / a Słowo było u Boga, / i Bogiem było Słowo. / Ono byłona początku u Boga. / Wszystko przez nie się stało, / a bezNiego nic się nie stało, co się stało.” (ew. św. Jana, 1-4). Niemogę inaczej powiedzieć. Kocham poezję. Kiedyś, gdy miałampiętnaście lat, zbudził mnie hałas jadącego pociągu. Wtedynapisałam pierwszy wiersz, pt. „Pociąg”. Pasja słowa od Bogadana jako dar, każe mi dzielić się z Bliźnim. W swoim pisaniustaram się pokazać relacje międzyludzkie, dlatego też właśniewydałam tomik „Z domu do domu”. Wiem też, że nie poprzestanęna jednej książce, ponieważ niedopuszczalnym jest stracićkontakt z Czytelnikiem.BIRUTĖ JONUŠKAITĖ (LITWA): - Urodziłam się w Polsce,z pochodzenia jestem Litwinką. Ukończyłam dziennikarstwona Uniwersytecie Wileńskim. W życiu codziennym obserwujęi cieszę się idealnie przez Pana Boga stworzonym światem,ale jednocześnie prawie na każdym kroku przekonuję się, żenasze ludzkie losy i stosunki nie są, niestety, ani tak idealne,ani szczególnie piękne. Cały czas staramy się przezwyciężyćswoją próżność, ślepe instynkty, lecz rzadko kiedy udaje namsię osiągnąć szczyty wymarzonej harmonii. Być może, dlategood najmłodszych lat szukałam swojej - literackiej - przestrzeni,w której, jak mi się zdawało, mogłabym działać bardziejsensownie, dokonać więcej i piękniejszych rzeczy aniżeli w realnymświecie. Napisałam pięć powieści, wydałam pięć zbiorówopowiadań, jeden zbiór esejów, książkę dla dzieci. Przedewszystkim jestem prozaikiem, lubię opowiadać, ale cały czasczęść mojego życia, chcę czy nie, układa mi się w wiersze. Kiedyzbierze się ich pokaźny zbiorek - wydaję książkę. I jeszczejedno. Ponieważ od urodzenia jestem dwujęzyczna, czasamipiszę po polsku, zajmuję się także tłumaczeniem literaturypolskiej na język litewski.HENRYKA JURAŁOWICZ-KURZYDŁO (SŁUPSK): -Nie można przejść nad słowem pisanym obojętnie. Ja nigdynie potrafiłam. Od najwcześniejszych lat byłam zauroczonabaśnią, powieścią, poezją. Do dziś moim najpiękniejszym zapachem,oprócz zapachu chleba, jest zapach książek w księ-341

garni, biblioteki ciągle przyciągają atmosferą wiedzy i tajemniczością.Kiedy sama zmierzyłam się z siłą słowa w formiebliskiej memu sercu poezji, odkryłam w sobie wielki dar odlosu, jednocześnie ogromną odpowiedzialność za słowo, którechcę przekazać czytelnikowi. Moja poezja jest prosta jakproste i zwyczajne jest moje życie. Otoczona szumem i gwaremmiasta, gdzie przyszło mi ostatnio żyć, w którym nie zawszemogę się odnaleźć, wracam w swych utworach na wieś,gdzie żyłam i pracowałam wiele lat. To stamtąd czerpię jak zeźródła tematy.ANNA KARWOWSKA (DOBIESZEWKO): - Nie jestem inie czuję się poetką, ale pisanie sprawia mi dużo satysfakcji.Jest to mój mały świat i odskocznia od rzeczywistości. W takmałej miejscowości, w której przypadło mi żyć nie jest to przychylnieodbierane, gdyż sprawy poruszane w wierszach są dlaniektórych niewygodne. Trudno - ale stale napiszę szczerze,jeśli coś jest czarne - będzie czarne, a białe - będzie ciągle białe,aż się zabrudzi. Wiem też, że piękno i bogactwo obroni sięsamo.MARIUSZ KASIŃSKI (SMOŁDZINO): - Po rocznej przerwiespowodowanej nadmiarem obowiązków, tych szkolnychi tych pozaszkolnych, wracam do zaszczytnego grona autorówkolejnych, corocznych antologii. Teraz mam dziewiętnaścielat i trochę inaczej, niż dwa lata temu, postrzegam świat.Większa dojrzałość życiowa szybko i wyraźnie odbiła się natwórczości literackiej i powinna być dla czytelników dionizyjskąucztą na chłodny wieczór, gdy mamy chwilę czasu na zadumęi refleksję. Przecież dla ludzi wrażliwych i widzącychwięcej niż reszta społeczeństwa, powstaje poezja...INA KAWECKA (SIEWIERZ): - Z domu jestem Kubik. InaKawecka to mój pseudonim poetycki. Urodziłam się w Lublińcuw rodzinie wielodzietnej jako najmłodsze - dziesiątedziecko i tam ukończyłam Liceum Ogólnokształcące im.A. Mickiewicza. Z wykształcenia jestem humanistką - magistrempedagogiem, bo ukończyłam jeszcze w 1978 roku WyższąSzkołę Pedagogiczną w Częstochowie. Dzięki poznanemuna studiach mężowi Stefanowi Kaweckiemu z Siewierza poszerzyłamkrąg swoich zainteresowań o żeglarstwo, turystykęgórską, alpinizm, krótkofalarstwo, fotografię artystyczną,śpiewanie przy akompaniamencie gitar, na których grają mąż342

i dzieci. Wszystkie te hobby z rodziną uprawiam nieprzerwanie.Piszę głównie o uczuciach, związkach rodzinnych, przyrodzie,żeglarstwie, małej ojczyźnie, przemianach i sprawachspołecznych oraz portretuję swą poezją intrygujących i ciekawychludzi.AGNIESZKA KLEKOCIUK (MOŻDŻANOWO): - Poezjajest moją pasją od szesnastego roku życia. W wolnych chwilachpiszę również opowiadania, listy, pamiętniki. Ponadtofascynuje mnie fotografia. Lubię muzykę, dobre filmy. Mojąpoezję opieram na swoim życiu, wylewam swoje uczucia orazemocje na papier. Według mnie poezja „leczy serca”. Dziękiniej szara codzienność nabiera kolorów. Pozwala na chwilę ujrzećuroki życia. Poeci to ludzie o kruchej duszy. Każdy poetato marzyciel stąpający po świecie i potrafiący dostrzec pięknotej ziemi.DANUTA KMIECIK (ZALESKIE): - Moja przygoda z poezjąrozpoczęła się od układania wierszyków i rymowanekdla mojej córki Zuzanny. I takie były początki. Pisałam corazwięcej i więcej. Początkowo swoje wiersze trzymałam wszufladzie. To przypadek sprawił, że ujrzały światło dzienne.Mam dystans do swojej „rymowanej twórczości”, ale wiem,że moje wiersze bawią ludzi i to mnie satysfakcjonuje. Piszęo przyrodzie, o porach roku, o radościach i smutkach, o przemijaniu.Piszę dla dzieci małych i dużych, dla dojrzałych słuchaczyUniwersytetu III Wieku, dla kobiet borykających się zbezduszną rzeczywistością i dla tych, którzy rozumieją naturę.Mam nadzieję, że każdy kto czyta moje wiersze odnajdzieemocje, które towarzyszyły mi podczas pisania.BEATA KOSICKA (SŁUPSK): - W moim życiu nastąpiły samezmiany. Zamieniłam malownicze, ciche Krężołki na tętniącerytmem miasto. Zmieniłam pracę, na mniej wyczerpującą.Zmieniłam nawet fryzurę... Pragnę czegoś nowego, innego niżdotychczas. Mam potrzebę poukładania wielu spraw, chcę sięotworzyć, uspokoić, ale i zaskoczyć innych własnymi pomysłami.Pokochałam własne życie, choć nie jest ono usłane różami...Uskrzydliły mnie nowe przyjaźnie. Cieszy mnie każdy nowopowstały wiersz - tworzony spontanicznie, często nocą... Szukaminspiracji wokół siebie, w codziennym życiu. Czytam poezjeLeopolda Staffa i Haliny Poświatowskiej i to daje mi dużosiły. Modlę się o łaskę tworzenia wierszy dobrych i mądrych.343

MIROSŁAW KOŚCIEŃSKI (SLUPSK): - Pisanie stanowidla człowieka wrażliwego rodzaj autoanalizy. To nie tylkoswoisty pamiętnik z przeżytych dni o skrajnym zabarwieniu -od rozpaczy po szaleńczą miłość - to dawanie swoistego świadectwasobie i bliźnim. Przy okazji jest to zajęcie momentamibardzo ryzykowne, czasami graniczące z ekshibicjonizmem,mające znamiona ingerencji w życie drugiego człowieka, buntuwobec tego, czym żyje się na co dzień, szarości i miałkościideałów, jakie wyznaje naród i jak działa państwo, już nieśmiech, a płacz, co wyprawiają politycy. A z drugiej strony pozostajepytanie; czy warto; czy nie warto zajmować się tym, odczego puchną gazety i uszy, od czego łzawią nam oczy, oglądającrzeczywistość nas okalającą, chociażby w telewizji. Czypoeta powinien być, czy nie swoistym cenzorem sumień, czypowinien atakować idiotyzmy, złodziejstwo, marnotrawstwo,korupcję, nepotyzm, nieudolność, czy powinien raczej uciekaćw krainę czystej Sztuki, uogólnień - albo w swój prywatnyświat ego? I na te pytania próbuję sobie codziennie odpowiedzieć.JAN KULASZA (STRZELCE KRAJEŃSKIE): - Po co mielibyśmypisać tę naszą poezję, gdyby jej nikt czytać nie chciał?W ubiegłym roku odwiedziłem moje rodzinne strony, nawiązałemkontakt z Biłgorajską Kulturą i tam też wysyłam mojewiersze. W tym roku mam się z nimi tam spotkać, ale to jużode mnie nie zależy, bo jestem w tym wieku, w którym corazczęściej mówi się: „Planuj i rządź Panie Boże, bo Kulasza tegojuż nie może”. Mój kolejny zeszyt z poezją jest u mojej panirecenzent i mam nadzieję w tym roku na kolejny tomik.WANDA KWAPUSZ (SŁUPSK): - Poezja to gonitwa uczući marzeń w utopii. Jednak pisanie i czytanie jej to doskonałybalsam dla duszy, to odskocznia w reżimie codziennych zmagańi walki o przetrwanie. To dzięki poezji czuję się zdrowszai młodsza, a świat i ludzi wiedzę w bardziej optymistycznychbarwach.ILONA LIPSKA (BELFAST): - Po raz kolejny mam okazjęzaprezentować jakiś fragment mojej twórczości. Nasuwami się pewna refleksja. Fakt, iż antologia poezji (nie) profesjonalnejjest wydawana już od kilku lat, daje nam, twórcomwspaniałą możliwość przyjrzenia się, jak ta poezja u poszczególnychautorów ewoluuje (bądź nie ewoluuje). Człowiek,344

który posiada potrzebę wglądu w samego siebie, jest stale nadrodze duchowego rozwoju. Jeśli tworzy w jakimś obszarzesztuki, nie pozostanie to bez śladu na jego dzieła. Przeglądamkilka poprzednich antologii i utwierdzam się w tym przekonaniu.Wielu „naszych” autorów może poszczycić się corazbardziej dojrzałą twórczością. Kiedy patrzę pod tym kątem namoje utwory, które wybrałam do tegorocznego wydania, myślę,że są to już zupełnie inne wiersze. Pewien styl pozostajecharakterystyczny, ale odwagi mi chyba przybyło, żeby sięspoza niego wychylić. To już nie są wiersze mieszkanki DomuAkademickiego, ale samodzielnej kobiety, która zdecydowałasię żyć w obcym kraju, walczyć o miłość i swoje miejsce wświecie, bronić swoich poglądów. Czy ten rozwój będzie trwałdalej? Mam nadzieję.JERZY RYSZARD LISSOWSKI (SŁUPSK): - Jak bodajkażdy człowiek pióra nie znoszę pisania o sobie. Przywołamwięc w tym miejscu fragment opublikowanej jesienią 2008 rokuprzez periodyk starostwa Powiat Słupski rozmowy ze znanymliteratem Andrzejem Turczyńskim („Być sobą” - passusksiążki „Żywa legenda regionu nad Słupią”): - „Debiutowałem- pamiętasz - jako siedemnastolatek w Kamenie... Tegosamego roku (1955; dop. red.), ba! miesiąca, w lubelskimSztandarze próbowaliście również sił jako poeci trochę starsi:Ty, Edek Stachura i Romek Karaś. Jedynie Edek pozostałwierny muzom. U Ciebie i Romka górę wzięło dziennikarskiepisarstwo, zaprzańcy! Chociaż... Nie tylko dziennikarzyłeś -gwoli prawdy”...TERESA A. ŁAWECKA (SŁUPSK): - Gdyby ktoś zapytałmnie czym jest literatura, odpowiedziałabym bez wahania, żejest ona podróżą, wycieczką po nieodkrytych jeszcze światach,zwiedzaniem tego, co zawiera w sobie kwintesencję ludzkiegożycia. Gustuję zarówno w poezji, jak i w poetyckiej prozie.Zamieszczam swoje utwory przede wszystkim w „Gazecie Mówionej”.Na co dzień jestem redaktorem naczelnym tego miesięcznika,wydawanego przez Polski Związek Niewidomych.BOŻENA ŁAZORCZYK (KOBYLNICA): - Niektóre mojewiersze mają już czterdzieści lat. Zmieniają się, tak jak ja sięzmieniam, jak dojrzewa we mnie ogląd na świat. Piszę, że życiesamo w sobie jest wielkim powodem do radości, a to czyjesteśmy smutni, czy zadowoleni to jest nasz wybór. Troski i345

nieszczęścia są wpisane w każde istnienie; największą sztukąw życiu (z mojego punktu widzenia) jest umiejętność byciaszczęśliwym z wyboru. Moje wiersze to pamiętnik wędrowca,który pochyla się nad pięknem prawdziwej poezji i ciągle czekacudu, który sprawi, że jego wierszyki nabiorą mocy poezji.Ciągle są niedokończone... To pamiętnik wędrowca, który pochylasię nad pięknem przyrody, zazdrości nieśmiertelnościrzekom i śni o potędze drzew. To miłość do swojego „zadupia”i satyra na polityków. To szacunek do pracy i podziękowanieuczniom, dzięki którym, świat wewnętrzny jest bogatszyi obok tej całej złożoności życia można pielęgnować wsobie dziecięcą radość.WANDA MAJEWICZ-KULON (BYTÓW): - Żartobliwieo sobie mówię, że jestem Kaszubką ze Lwowa. W Bytowie,na Kaszubach mieszkam 65 lat, a urodziłam się na Kresachwschodnich. Jestem niepoprawną marzycielką. Cieszy mniekażda drobnostka i każdy drobny sukces. Pomimo niepowodzeńnowy dzień witam z optymizmem i uśmiechem. Piszęwiersze o różnej tematyce, teksty satyryczne i humorystyczne,a także wiersze dla dzieci. Pisząc dla dzieci przenoszę sięw zaczarowany, cudowny świat mego dzieciństwa. Poezja izolujemnie od prozy życia, przez nią mogę wyrazić siebie i opisaćświat otaczający mnie piękną przyrodą. Moja poezja jestobrazowo przejrzysta - jak sądzę - zrozumiała dla każdegoczytelnika.EMILIA MARAŚKIEWICZ (DARŁOWO): - Zmiany w życiuspołeczeństw są fascynujące. Jednak priorytety humanitarneprzegrywają z ekonomią i polityką. Dlatego centralnąpostacią w moich utworach jest człowiek i jego sprawy. Wartościo wymiarze ponadczasowym należy respektować i wprowadzaćw życie, aby osiągnąć pełnię człowieczeństwa. Jest togwarantem naszej harmonii w życiu społeczeństw. Troską otaczampiękno na Ziemi. Życzeniem moim jest, aby nikt już niecierpiał z powodu głodu miłości i niezrozumienia. Wszak, zewszystkich rzeczy tego świata, pozostaje - poezja i dobro, jaknapisał wielki romantyk Cyprian Kamil Norwid.MAŁGORZATA MASŁYK (BORZĘCINO): - Żyję snem,z którego nigdy nie chcę się obudzić... Minęło już ponad półroku, od kiedy zamieszkałam w ojczyźnie H.Ch. Andersena.Zamglone nizinne pastwiska, krople deszczu odbijające się346

od tafli Bałtyku, szum wiatru... Początek wcale nie był takiprosty, jak sobie wymarzyłam. Porównywalna do dziewczynkiz zapałkami, która zamieniła swoje zapałki na walizki, oswajałamsię z tą nieznaną mi dotąd krainą. Dziś, patrząc w przeszłość,wspominam chwile, które przeżyłam śniąc na jawie.Chwile, które w przeszłości były jedynie nieosiągalnymi marzeniami.A jednak nadal czuję zapach Cøbenhavn, wrześniowyspacer po królewskich ogrodach zamku Egeskov. Promienieduńskiego słońca na twarzy... Kiedyś żyłam, by marzyć,teraz marzę by dalej żyć w swojej bajce... Podążając śladamiAndersena... odkrywając zapomniane tajemnice...HENRYK MAŻUL (WILNO): Urodziłem się 1 stycznia1953 roku na Wileńszczyźnie. Po ukończeniu MejszagolskiejSzkoły Średniej zdobyłem dyplom polonisty w WileńskimPaństwowym Instytucie Pedagogicznym. Będąc studentem, wroku 1972 zadebiutowałem wierszem na łamach prasy. Sweutwory publikowałem w kilku antologiach poetyckich, w tomikach:„Doszukać się orła”, „Iliady”, „22 wiersze”, „Niedowidzę,niedosłyszę, niepokoję się”. Byłem jednym z animatorówwspółczesnego polskiego środowiska literackiego naLitwie, aktywnie się udzielałem w biało-czerwonym odrodzeniuna początku lat 90. ubiegłego stulecia nad Wilią (m. in.wchodziłem w skład 11-osobowej grupy, która 5 maja 1988roku powołała do życia Stowarzyszenie Społeczno-KulturalnePolaków na Litwie, przekształcone po niespełna roku w ZwiązekPolaków na Litwie). Od 35 lat swą miłość do słowa ojczystegorealizuję też piórem w prasie polskojęzycznej na Litwie(obecnie - w miesięczniku „Magazyn Wileński”), a Wileńszczyznajest moją szczególną dziennikarską fascynacją.JADWIGA MICHALAK (NAĆMIERZ): - Skąd się bierzepotrzeba pisania wierszy? Moim zdaniem jest to potrzeba duchowa,możliwość wypowiedzenia swoich uczuć, myśli i emocji.Takie sprawy jak sprawność techniczna, warsztat pisarski,nowatorstwo metaforyki i oryginalność wiążą się automatyczniez przekazywaniem treści. W konkursach literackich zwyciężająnajlepsi twórcy, nie zawsze rozumiani przez czytelników.Wydaje mi się, że najważniejsze jest to, żeby dążyć dodoskonałości i mieć swoich czytelników. Niedobrze jest, kiedytomiki doskonałych poetów walają się gdzieś po śmietnikach.Dla mnie książka to świętość, jaka by ona nie była, toświadectwo czyjejś ogromnej pracy, radości tworzenia. Książ-347

ki to nie zabawki, którymi można się pobawić, bo w przeciwieństwiedo zabawek zawierają jakieś przeżycia, nawet radyi są tak naprawdę prawdziwymi przyjaciółmi, które nigdy niezdradzą, w przeciwieństwie do ludzi, którzy zmieniają swojepoglądy.MACIEJ MICHALSKI (SŁUPSK): - Piszemy, bo podobnoświat po napisaniu dobrego wiersza nie jest już taki samjak przed jego powstaniem. Piszemy, bo kochamy pięknoi dobro, a otaczająca nas rzeczywistość przestaje taka być.Wiersz to jedna z niewielu przestrzeni, która pozostaławolna, która nie poddaje się ideologii poprawności - pomimonacisków skutecznie się broni. Piszemy, bo to pozwalanam spotykać podobnych do nas ludzi wyznających podobnewartości, niepoprawnych optymistów pragnących tak jakmy poszerzać obszar wolności intelektualnej, od której pochodzikażda inna.MAGDALENA MIECZKOWSKA (WILNO). Urodziłamsię 24 listopada 1984 roku w Wilnie. Ukończyłam polskieGimnazjum im. Jana Pawła II w tym mieście, a także SzkołęMalarską dla Młodzieży - Język Sztuki (Dailės kalba). Obecniekończę studia w zakresie resocjalizacji. Podczas IX MiędzynarodowychSpotkań Poetyckich „Maj nad Wilią” w 2003roku w Wilnie w I Turnieju Jednego Wiersza Młodych zdobyłamNagrodę Główną. Jury, w składzie którego byli krytycy literaccyi poeci z Polski, Litwy i Niemiec, mój wiersz pt. „Tam”uznało za najciekawszy pośród prezentowanych utworów. Jestemlaureatką konkursów ogólnopolskich dla dzieci i młodzieży.W 2004 roku, podczas Warszawskiej Jesieni Poezji,przyznano mi nagrodę im. W. Hulewicza w kategorii młodychtwórców, w następnym roku moje wiersze w KonkursiePoetyckim im. Zbigniewa Herberta zostały wyróżnione nagrodąw postaci wydania tomiku „Tam”, który zilustrowałamwłasnymi grafikami. Zajmowałam się również przekładamipoezji z litewskiego. Tłumaczyłam na język polski współczesnychpoetów litewskich (m.in. Justinasa Marcinkevičiusa iMarcelijusa Martinaitisa). Interesuję się fotografią.ROMUALD MIECZKOWSKI (WILNO): - Od 1989 rokuwydaję w Wilnie i redaguję pismo o rodowodzie niepodległościowym- „Znad Wilii”. Jestem współtwórcą radia o tym samymtytule. Piszę również pod pseudonimem Tomasz Boń-348

cza. W 1995 zakładałem Polską Galerię Artystyczną „ZnadWilii”; jestem organizatorem Międzynarodowych SpotkańPoetyckich „Maj nad Wilią”; w 1992-2000 wchodziłem wskład kolegium odrodzonych Śród Literackich - aż do ich rozwiązania.Wydałem zbiory wierszy: „W Ostrej Bramie”, „Cobym stracił”, „Wirtuozeria grubo po północy”, „Powrócę”,„Podłoga w Celi Konrada”, „Sennik wileński” (zbiór prozypoetyckiej), „Sen w ogrodach Moneta”, „Dźwięki ulicy Szklanej”,„Zbudować łódź”, „Nikt nie woła”, antologii „PrzenieśćWilno do serca”, zbioru „Objazdowe kino i inne opowiadaniawileńskie”. Moje utwory były tłumaczone na szereg języków.Sam tłumaczę z litewskiego i języków słowiańskich.Jestem laureatem nagród w USA, Kanadzie, Australii i Finlandii,szeregu wyróżnień, przyznawanych w Polsce. Uhonorowanomnie odznaczeniami: Zasłużony dla Kultury Polskiej,Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,w 2009 - Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa NarodowegoRP.WIESŁAW JANUSZ MIKULSKI (OSTROŁĘKA): - Światdzisiejszy tak bardzo zmienił się - to już nie jest świat mojegodzieciństwa. Jednak jego piękno, marzenia trwają nadal wemnie i będą trwać. Pozostanie także w pamięci wieś BudneSowięta pod Baranowem, gdzie spędzałem kiedyś wakacje,ferie, niekiedy weekendy u swoich dziadków, śp. Czesławyi Stanisława Mikulskich; gdzie pomagałem im w gospodarstwierolnym i w pracach polowych; gdzie zbierałem zioła,w nazewnictwie ludowym: stare panny (inaczej: kocankę),choszczkę (czyli skrzyp polny) oraz jarzębinę. Po gospodarstwiedziadków została obecnie tylko przy drodze za wsiąniszczejąca kapliczka z pochyloną figurą Matki Bożej. Jeżdżęczasem tu do wujków Jadwigi i Czesława Mamińskich, którzyjuż żyją w komfortach współczesnego świata, nie pracująjuż czynnie na roli. Mijam Baranowski strzelisty kościół nawzgórzu, gdzie moi rodzice przyjmowali kiedyś SakramentMałżeństwa.TERESA NOWAK (ŁUPAWA): - Piszę, bo myślę i wierzę,że moje refleksje, przemyślenia, spostrzeżenia nie są tylkomoimi, że w jakimś stopniu wyrażają myśli i uczucia innych.W dzisiejszym świecie różnice pokoleniowe są wyrazistsze,chwytniejsze, a więc zapis tego jak widzę i odczuwam światstaje się niejako zapisem archiwalnym, co nie oznacza nieak-349

tualnym. Tymi zapiskami chcę powiedzieć wszystkim czytelnikom,że tak naprawdę jesteśmy podobni w odczuwaniu ipostrzeganiu rzeczywistości. I jeśli mi się to czasami udaje, tobardzo się cieszę. Urodziłam się w rodzinie silnie związanej zziemią a jednocześnie łasej na nowinki ze świata i wszelkie jegoobjawy, toteż pracy na roli i w gospodarstwie towarzyszyłymarzenia o podróżach w czasie i przestrzeni. Umożliwiałyje książki. Czytałam zachłannie wszystko, co mi wpadło w ręcei tak powstało wyobrażenie o świecie i rzeczywistości, którew konfrontacji z życiem nie zawsze jest prawdziwe. A terazw mojej pisaninie koryguję nieścisłość z dzieciństwa i młodościi może dlatego, to co piszę, nie zawsze jest radosne. Dziecięcawyobraźnia stworzyła wizerunek świata doskonały, a dorosłośćzweryfikowała ten obraz. I takie weryfikacje dotykająkażdego pokolenia.WŁADYSŁAW PANEK (MATYLDÓW): - Wydałem jużtrzydzieści jeden tomików poezji i jeszcze drugie tyle wydaćpragnę. Jestem pracoholikiem i dużo tworzę. Chcę ten światubogacić w wiersze, w piękną poezję. Bo żyć bez poezji niemożna wcale. Ja stale te swoje wiersze tworzę, tworzę i tworzyćbędę do końca życia. Mam prawdziwe serce do poezji. Ipoezja sama mnie zmusza do wierszy pisania.ALDONA M. PEPLIŃSKA (MOTARZYNO): - Kusi mniepoezja, proza, romantyzm, tak rzadki w dzisiejszych czasachzimnej pogoni za wszystkim. Porywam się z piórem na czystemorze białych arkuszy papieru i maluję, szkicuję moje marzenia,pragnienia, obawy, smutki. Na przekór wszystkiemuzatracam się w ramionach wyobraźni, w jej kolorowych i ciepłychodcieniach, by skryć się przed szarością dnia codziennego,przemocą i bólem świata. Tak, naśladuję strusia, ale niewszyscy są stworzeni do walki z wiatrakami i choć często popoliczku spływają mi łzy rozpaczy, nie są to łzy tchórzostwai strachu, lecz niemocy i żalu, jak też wstydu za tych, którzyswą bezmyślnością i głupotą marzą czarne kleksy na naszejplanecie. Moje wiersze splatam w delikatność, by ukoić tymbandażem wystraszone serca.IRENA PESZKIN (KOSZALIN): - Zagadkowość życia, dramatyzmwydarzeń, zawiłość psychiki ludzkiej - to ogrom tematówdo przemyśleń. Trudno ogarnąć tak wiele zagadnień.Wnikliwość mojej natury zaczęła mnie przerastać. Zwyczaj-350

nie fizycznie męczyć - poprzez prozę trudnego życia. Może tojest powodem mojej ucieczki w poezję. Czytając - odrywam sięod rzeczywistości dotyczącej mnie osobiście. Pisząc - rozładowujęswoje emocje, dzieląc się myślami z czytelnikiem, któregozbyt szanuję, by pisać kiepsko. A tego wciąż się obawiam.Nawet nie wiem kiedy znalazłam, się „na głębokich wodach”jak na moje skromne możliwości prostej kobiety z brakami wwykształceniu. Ze zwykłej prowincjuszki, nie bywałej w tzw.„świecie”. Pozostaje mi obserwacja toczącego się wokół życia,zachowań ludzkich, oraz piękno przyrody wciąż niezawodne,prawdziwe, zadziwiające piękno.KRYSTYNA PILECKA (KOSZALIN): - Poezję pokochałamdzięki mamie. Ona uczyła mnie wierszy, gdy byłam dzieckiem.Wtedy marzyłam już, że jak poznam litery, też będępisała. I tak się stało, piszę. Poezja przenosi mnie w „lepszyświat”. Piękniejszy. Odrywa od szarej rzeczywistości. Umożliwiatakże dzielenie się słowem z drugim człowiekiem. Piszęteż dla dzieci, bo bardzo je kocham. I... powstało dziesięć tomików,w tym dwa dla najmłodszych. Spotkania autorskie takz dziećmi, jak i dorosłymi są dla mnie wzajemnym ubogacaniemsię, obdarowywaniem, wrażliwością, słowem i postrzeganiemświata.WOJCIECH PIOTROWICZ (WILNO): - Urodziłem się w1940 roku w zaścianku Obiejucie w powiecie święciańskimna Litwie. Po naukach w Tarkańskiej Szkole Średniej oraz wInstytucie Nauczycielskim w Nowej Wilejce, w roku 1964ukończyłem studia na Wydziale Fizyczno-MatematycznymUniwersytetu Wileńskiego, po czym pracowałem w ośrodkachobliczeniowych. Od roku 1981 uprawiałem dziennikarstwo wlitewskich mediach polskojęzycznych (gazeta codzienna, radio,telewizja). Współpracowałem z polskim teatrem amatorskimw Wilnie, kierowanym przez Aleksandra Czernisa idra Jerzego Ordę, potem w latach 1964-1979 uczestniczyłemw polskim ludowym zespole pieśni i tańca „Wilia”. W roku1988 zakładałem Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Polakówna Litwie. Pisałem teksty piosenek, artykuły prasowe,przygotowywałem materiały radiowe i telewizyjne. Jestem autoremzbiorów poezji: „Nec mergitur” (1992), „Nad zgiełk”(1995). Również zbiorów prozy: „Igła i spowiedź. Gawędywileńskie” (1998), „Podzwonne sośnie”(1998), „W głąb i zbliska” (2005). Wydałem litewsko-polskojęzyczne zbiory po-351

ezji we współautorstwie z: Oną Zitą Salniene - „Barwy i dygresje”(2002) oraz krośnieńskim poetą Wacławem Turkiem- „Czasy i inkluzy” (2004). Wiele też tłumaczyłem poezji litewskiej.We współautorstwie z Rimantasem Salną wydałemksiążki: „Adam Mickiewicz w Wilnie” (2007), „Adam Mickiewiczna zesłaniu” (2008), „Adam Mickiewicz a kobiety”(2009). Z tymże współautorem oraz z doktorem, SauliusemSpokerriciusem przygotowałem do druku studium filarety idoktora Stanisława Morawskiego „Fizyogniomistyka kobiet”(ukaże się jeszcze w lutym br.). Jestem redaktorem pracy zbiorowejo historyku sztuki „Jerzy Odra - wilnianin z wyboru”(1999). Bohaterowi tej książki zaprojektowałem nagrobek naWileńskiej Rossie (1978) oraz krzyż Polakom - zesłańcomprzy kościele w Klwarii wileńskiej (1990). Jestem autoremwielu haseł rzeczowych i tłumaczeń w warszawskim, wieloksięgu„Antologia Wileńska” ukazującym się w Oficynie Literatówdziennikarzy POD WIATR od roku 1996 pod redakcjąRomualda Karasia (t. II - 1997; t. III - 2000; t. IV - 2010;t. V - przygotowany do druku). Zdobyte nagrody: Literackaim. Barbary Sadowskiej (1990), Literacka im. Witolda Hulewicza(1997, 1999), Polcul Foundation (1997), Złoty KrzyżZasługi (2001), Zasłużony dla Kultury Polskiej (2006), PaństwowaOdznaka z okazji Tysiąclecia Litwy od Premiera RepublikiLitewskiej (grudzień 2009).ZYGMUNT JAN PRUSIŃSKI (USTKA): - Gdzie jest dziśczytelnik? Onegdaj był w bibliotekach. Pamiętam jak mijałemna ulicy ludzi dorosłych i młodzież, którzy po kilka książekdzierżyli w rękach wracając lub idąc do biblioteki. Tak, tamtejszyów człowiek czytał kilka książek tygodniowo. Dzisiajrzadki obrazek. Prawie niewidoczny, ba... nienormalny. Jakieżto było urocze, kiedy spacerowałem po parku, a tu siedzikobieta na ławce i czyta książkę, tam naprzeciwko znowu drugaosoba, i też czyta. Dla mnie, twórcy słowa w literaturze, totak jakbym ujrzał kwiaty. I ci ludzie, takowymi kwiatami byli- dla mnie. Dziś technologia zawładnęła całkowicie człowiekiem.Nie trzeba wychodzić z domu, tylko tworzyć i wysyłać,pisać i wysyłać. Jeśli jesteś znanym poetą czy pisarzem, znajdącię w sieci... Internet, to takie światło świata. Kiedy niedawnoumarł w podeszłym wieku pisarz w Ameryce, Jerome DavidSalinger, poświęciłem mu dwa wiersze. Dzięki Internetowi,wczytałem się w jego biografię, poznawałem go tak, jakby miosobiście o sobie opowiadał. To miłe. Choć mnie już nie po-352

zna. Ale może mu tam w Niebie powiedzą o poecie z Ustki?Powiem jeszcze tak, mam szacunek do odchodzących. Dlategoto moje zaangażowanie, by tych wszystkich szlachetnych,moim wierszem jak płomieniem świecy na grobach, obudzić ipamiętać.LUDMIŁA RAŹNIAK (KOSZALIN): - W świecie brutalizacjiżycia i zdarzeń, a także zachwaszczania wulgaryzmamipięknego języka polskiego staram się w swoich strofach ocalićod zapomnienia wartości, które są mi bliskie i „to”, co wedługmnie powinno nieść słowo p o e z j i, już samo w sobie niosącemelodyjność muzyki, delikatność kwiatu, czy kojącego balsamudla duszy. Piszę nie dla mody i poklasku (choć staram siędoskonalić swój warsztat pracy). Piszę tak jak czuję... jak odbieramświat, dla czytelników o podobnej wrażliwości.ANNA MARIA RÓŻAŃSKA (LONDYN): - „Czego namw rzeczywistości brak, tego nam dostarcza naśladowaniew poezji”. [Arystofanes] Wobec nieuchronności mijającegoczasu warto zatrzymać parę ważnych dla nas chwil w formiesłowa, muzyki, obrazu. Po to, żeby mieć do czego wracać,ocalić wspomnienia, zachować cząstkę prawdziwych nas samychw zmiennym i burzliwym świecie. Taka refleksja stajesię wówczas swoistą autoterapią, chwilą wytchnienia czy radosnychwzruszeń, nierzadko bywa ucieczką od codziennychtrosk. Kreując wokół siebie przyjazne otoczenie, ocieramy sięo złudzenie szczęścia. Tak osobiście odbieram możliwość wypowiedziliterackiej, jest dla mnie pewnym wyzwoleniem,daje radość, koi duszy niepokój. Ponadto obcowanie z innymitwórcami jest niesamowitym doświadczeniem i nierzadkowpływa na mój rozwój artystyczny i poszerza horyzontypojmowania świata. W literaturze zacierają się granice czasui przestrzeni - mimo że jestem Tam, jestem też Tutaj, z Wami.I może kiedyś mnie już nie będzie, to może wtedy dopieroZaistnieję?ALICJA SKURZYŃSKA (SŁUPSK): - Wielokrotnie zastanawiałamsię nad tym, czym jest poezja? Czy sposobemwyrażania myśli i uczuć osób osamotnionych, nie mających„pod ręką” nikogo, z kim mogłyby się tymiż podzielić, wtedygdy są nimi tak przepełnione, że właśnie poezja wydaje im siętym jedynym „zaworem bezpieczeństwa”, żeby nie „wyleciećw powietrze”? Czy próbą nazwania lub zdefiniowania tego,353

co się kłębi w głowie, a raczej - w sercu? Próbą odpowiedzi nawszelkie, także retoryczne, pytania? Czy może ucieczką odrzeczywistości? Sposobem wyjścia poza dławiące horyzonty?A może uzewnętrznieniem tych wzruszeń, jakich dostarczaobcowanie z naturą? Lub jeszcze czymś zgoła zupełnieinnym? Doszłam jednak do wniosku, że cokolwiek podłożępod to hasło, to i tak nigdy nie wyrażę tego lepiej niż uczyniłto Stachura. Powtarzam więc za Nim, jak echo: „Wszystkojest poezja”!KATARZYNA SKWIERZ (BUDOWO): - Uwielbiam poezję,literaturę i... lody czekoladowe. Kocham muzykę. Cieszęsię, że mogę dzielić się swymi małymi „radościami i smutkami”,z tymi, którzy też kochają poezję...IWONA SŁAWECKA (KOBYLNICA): - Urodziłam się wPolsce, ale ród mój od wieków żył w Powiszni koło Oszmiany(ziemia wileńska). Tam dziad mój Wojciech Sławecki, jakopisarz królewski i Skarbowy Wielkiego Księstwa Litewskiegoaktem królewskim Stefana Batorego w dniu 28 sierpnia1582 roku dostał Powisznię na 252 lata. Majątek ten jak i ziemiew Sianożęci, Zarośli i Prystowii był we własności rodu do1927 roku. Do chwili obecnej Sławeccy żyją w Powiszni, jednakmajątek ten przestał istnieć. Ostał się stary drewnianydom, szczątkowe zabudowania i sad. Niewiele śladów dawnejświetności majątku zachowało się do dzisiaj. Michał Sławeckibył generałem armii Napoleona, Wincenty Sławecki w 1870roku został profesorem Uniwersytetu Wileńskiego. Funkcjętę pełnił prawie do śmierci. Kiedy studiowałam zachowanedokumenty rodowe odkryłam jak wiele łączy naród litewskii polski. Tak wiele zostało zrobione, by poróżnić oba narody,a ich historia tak niesamowicie się przeplata i czasami nierozerwalniełączy. Wielokroć zastanawiałam się, jak wyglądałabywspółpraca kulturowa ponad granicami, tak po prostuludzka. W tym roku skończyłam 50 lat i teraz wiem, że takawspółpraca jest możliwa. Moim marzeniem jest by trwała. Byśmypoznali swe korzenie dogłębnie.JAN STANISŁAW SMALEWSKI (NAĆMIERZ): - Losyrzuciły mnie na Pomorze w roku 2008, a we wrześniu 2009osiadłem na stałe w Naćmierzu. Urodziłem się na wsi na DolnymŚląsku, gdzie spędziłem dzieciństwo i młodość. Mimozdolności literackich, jakie przejawiałem od dziecka, rodzi-354

ców nie stać było, by mnie posłać na studia. Poszedłem dowojska, zostałem oficerem. Studiowałem i w armii i na studiachcywilnych (Uniwersytet Wrocławski), doszedłem dowysokich funkcji i stopnia (pułkownika), ale zawsze pchałomnie do literatury i tęskniłem za życiem na wsi. Literackodebiutowałem w latach siedemdziesiątych jako poeta, publicystawojskowy, lecz prawdziwa przygoda z literaturą rozpoczęłasię dla mnie na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedynapisałem pierwsze książki historyczne. Trylogia akowska„Opowiedział mi Maks” dała mi legitymację Związku LiteratówPolskich, a kolejne publikacje historyczne otworzyłydrogę do kolejnych sukcesów. W roku 2007 Instytut PamięciNarodowej opublikował „Wyrok Workuta”, w 2008 pokaźnąpublikacją „Legniczanie znani, sławni, zasłużeni 1945-2007” pozostawiłem trwały ślad w historii tego miasta, wktórym spędziłem ponad dziesięć lat życia. W czerwcu 2009dwudziestolecie wyborów czerwca 1989 roku uczciłem obszernąpublikacją historyczną (z wywiadami m.in. z LechemWałęsą, J.E. ks. Henrykiem kard. Gulbinowiczem, WładysławemFrasyniukiem i innymi działaczami Solidarności DolnegoŚląska). W tym samym roku wyszedł mój piąty z koleitomik poetycki „Ma się na słowo”. Od połowy lat dziewięćdziesiątychuprawiałem także krytykę literacką, prowadziłemwarsztaty literackie we wrocławskiej G. L. DYSONANS, szkoliłemwarsztatowo młodzież, która „nie chciała pisać do szuflady”,redagowałem książki innym autorom, występowałemjako juror, prowadziłem audycje literackie w lokalnym radiu,publikowałem w licznych wydawnictwach i almanachach. Poprzejściu na emeryturę przywędrowałem tu, nad morze i nawieś, gdzie zawsze czułem najbliższy kontakt z naturą i najczulszydotyk muzy. Nie zamierzam wcale emerytury wojskowejłączyć z emeryturą literacką.ANDRZEJ SZCZEPANIK (BYTÓW): - Kontynuując swojądziałalność pisarską przedstawiam czytelnikom już po raztrzeci utwory stanowiące ciąg dalszy twórczości, w której powracamdo lat dzieciństwa, młodości i czasów obecnych. Piszęliryki wyrażając osobiste przeżycia, uczucia i doznania wformie poetyckiej autobiografii. Staram się wykorzystać każdąwolną chwilę, aby uczestniczyć w rozmowach z młodzieżą,z miłośnikami poezji wywodzącymi się ze środowiska, wktórym żyję. Spotykamy się w bibliotekach, szkołach i świetlicach,także wiejskich, dzieląc się spostrzeżeniami i opiniami.355

Jako dziennikarz obywatelski piszę artykuły, felietony i esejezamieszczając w lokalnej prasie i na stronach internetowych.Z przyjemnością piszę również bajki da dzieci, fraszki, limerykii utwory satyryczne. Moim niespełnionym na razie marzeniemjest nawiązanie kontaktu z osobami piszącymi muzykę,którym zaoferuję swoje teksty.ELŻBIETA TYLENDA (DARŁOWO): - Zawsze wydawałomi się, że moje powołanie to praca z młodzieżą, zwłaszcza ztzw. trudną wychowawczo. Do moich ulubionych przedmiotóww szkole, na pewno nie należał język polski, były to raczejprzedmioty ścisłe, szczególnie fizyka i matematyka (wtej kolejności). Nie pomyślałam nigdy, że prawdziwą fascynacjąw moim życiu będzie poezja - czytana, słuchana i... pisanaprzeze mnie. Pisałam ot, tak sobie, od kiedy pamiętam,ale prawdziwa eksplozja nastąpiła z chwilą odejścia na emeryturę,gdy uświadomiłam sobie, że moja wiedza i umiejętnościnie są już nikomu potrzebne. To był prawdziwy szok, apotem stres, o którym się mówi, że wychodzi niektórym nadobre. Ze zdziwieniem odkrywałam drugą siebie - ciekawąosobę, którą prawdziwie polubiłam. Mogę tylko żałować, żetak późno.JAN WANAGO (WRZEŚNICA): - Co tworzę? Wiersze satyryczne,liryczne, a przede wszystkim lubuję się w krótkiejformie, czyli we fraszkach. Od kiedy? Jeszcze czytać i pisaćnie umiałem a już wierszyki tworzyłem. Jako 11-letnie dzieckopierwszy raz usiadłem w ławce szkolnej razem ze swoimojcem i matką, bo to był kurs dla analfabetów. Dziś jestem75-letnim dziadkiem, emerytem rolnym. Mam tylko wykształceniepodstawowe, ale pełne! Jak na mój wiek i emancypację,to ta moja twórczość nie jest za obfita. Ale poczytujęsobie to za zaszczyt, że wiele młodych osób nakłoniłem dotwórczości literackiej. Staram się jeszcze, próbuję nadal swejaktywności, ale wiem, że za światem już nie nadążę. Wielkieszczęście, że człowiek nie wie kiedy przystanek i gdzie przesiadkana drugą stronę?IRENA WIERCIŃSKA (KOSZALIN): - Nie mam wierszyo życiu ludzi na wsi, bo tylko urodziłam się w domu dziadkai czasami spędzałam tam wakacje - piękne wakacje. Mojewspomnienia są skromną pamięcią tamtych lat, ale uroki póli lasów, z rwącymi potokami oraz zapach kwiatów na łąkach i356

w wąwozach są we mnie zachowane trwale. I tylko tą skromnąpamięcią mogę się podzielić. Historia moich przodkówjest ciekawą ciągłością ludzi odważnych od Powstania Styczniowego1863 roku, kiedy to 7 września zginął płk MarcinBorelowski, ps. „Lelewel”. O pamiątkowy kopiec (grób) „Lelewela”dbali też moi wujkowie z dziadkiem Szczepanem Łapińskim.Do dziś mam wiersz Jana Sowy.MATEUSZ MAREK WOLFF (GARDNA MAŁA): - Próbujemyokiełznać wszystkie światy i wszystkie królestwa. Szukamyw nich i między nimi natchnienia. Stajemy się twórcami,z siłą herosów, z pragnieniami Barda. Cenimy ją za jej pięknoi dokonania jej męstwa. W wersach jak w nas, wszystko sięzmienia. Myśl - studium logiczne - jesteśmy w nim artystami,a w ich meandrach można znaleźć co się tyczy istnienia.Twórczość ta święta. Myśli nie brak wyrazów. Równą rozumma siłę cięcia. Powietrza i głazu.EMILIA ZIMNICKA (IZBICA): - Według „Mein Kampf”właściwie nie powinnam żyć. Byłam przecież przedstawicielkąnarodu „podludzi”. Uratowała mnie, wierzę w to mocno,głęboka wiara w Boga, mych rodziców. Miałam szczęścieżyć w czasach Wielkiego Polaka, papieża Jana Pawła II, męczennikaks. Jerzego Popiełuszki i wielkiego duchem sportowcaAdama Małysza. Pragnę przekazać mój ciągle dziecięcyzachwyt nad pięknem mej pomorskiej ziemi. Podziwiamdobro ludzi poświęcających się dla innych. Jestem przerażonapędem do bogactwa i konsumpcyjnym stylem życia. Jestto źródło przestępstw i zwyrodnienia, szczególnie młodzieży,dla której przykład stanowią dorośli. Tymczasem świat jestwstrząsany kataklizmami. Wojny, powodzie, trzęsienia ziemi.Nieszczęścia te dosięgają zarówno biednych, jak i bogatych.Trzęsienie ziemi na Haiti trwało kilka sekund. Akcja ratowniczatrwała kilka dni. Stworzenie prowizorycznych warunków- miesiące. Odbudowa - lata. Dlatego w swych wierszach wyrażamtak bliskie mej osobowości współczucie i empatie. Jestemrównież wyrazicielką patriotyzmu i umiłowania urodymej ojczystej ziemi.TERESA ŻUK (USTKA): - Jestem osobą wrażliwą na ludzkąkrzywdę - czyja by ona nie była. Trzydzieści lat ciężko pracowałami sama wychowywałam dwójkę dzieci. Życie mnie nierozpieszczało. Musiałam stawiać czoła wielu przeciwnościom357

losu. Dziękuję Bogu, że wspierał mnie swoją łaską. Dzisiaj temoje doświadczenia procentują wierszami. Dziękuję mamie,że tak mnie wychowała, że mogę swoją poezją służyć jeszczeinnym ludziom.DOMINIK PIOTR ŻYBURTOWICZ (SŁUPSK): - Spośródparu ważnych czynników przyczyniających się do uprawianiaprzeze mnie poezji, najważniejszym fundamentemjest po prostu „życie”. Moje własne - już 27-letnie - życie.Od mniej więcej pięciu lat literatura, poezja stała się dla mnieznakomitym narzędziem, dzięki któremu mogę stawiać naswojej życiowej drodze głębsze ślady. A w śladach tych możnazobaczyć miłość, dojrzewanie, śmierć. W śladach tych możnazobaczyć kawałek ocierającej się o egzystencjalizm, czasemmoże trochę o panteizm - filozofii. Poetą zdecydowanie „bywam”,nie jestem. Wszystko zależy od stopnia odczuwaniaświata. Bo jak to powszechnie wiadomo, właśnie to „odczuwanie”jest iskrą, dzięki której płonęły, płoną, i będą płonąćlasy: drzewa piękne, cudowne drzewa poezji. Chciałbym, żebyślad, jaki zostawiam w tej antologii, nie został zapomnianyprzez moich czytelników, ani przez pokolenia następne. Bo toteż jest ważne. Właśnie również dlatego piszę.358

Alfabetyczny spis autorówRegina Adamowicz 15-18Eugenia Ananiewicz 19-22Ewa Bawolska 23-26Anna Boguszewska 27-30Grzegorz Chwieduk 31-36Grzegorz Chwieduk 37-40Czesława Długoszek 41-44Roman Dopieralski 45-48Jerzy Fryckowski 49-54Elżbieta Gagjew 55-58Genowefa Gańska 59-62Rafał Gidzewicz 63-66Krystyna Gierszewska-Dubik 67-70Daria Góźdź 73-78Marcin Greczuk 79-82Anna Gruchała 83-86Piotr Grygiel 87-90Anna Jachimska 91-84Birutė Jonuškaitė 95-100Henryka Jurałowicz-Kurzydło 101-106Anna Karwowska 109-114Mariusz Kasiński 115-118Ina Kawecka 119-122Agnieszka Klekociuk 123-126Danuta Kmiecik 127-130Beata Kosicka 131-134Mirosław Kościeński 135-140Jan Kulasza 141-144Wanda Kwapusz 145-148Ilona Lipska 151-154Jerzy Ryszard Lissowski 155-160359

360Teresa A. Ławecka 161-164Bożena Łazorczyk 165-168Wanda Majewicz-Kulon 169-174Emilia Maraśkiewicz 175-180Małgorzata Masłyk 181-184Henryk Mażul 185-190Jadwiga Michalak 191-194Maciej Michalski 195-200Magdalena Mieczkowska 201-206Romuald Mieczkowski 207-212Wiesław Janusz Mikulski 213-216Teresa Nowak 219-224Władysław Panek 225-228Aldona M. Peplińska 229-234Irena Peszkin 235-240Krystyna Pilecka 241-244Wojciech Piotrowicz 245-252Zygmunt Jan Prusiński 253-258Ludmiła Raźniak 261-264Anna Maria Różańska 265-270Alicja Skurzyńska 271-276Katarzyna Skwierz 277-280Iwona Sławecka 281-284Jan Stanisław Smalewski 285-292Andrzej Szczepanik 293-298Elżbieta Tylenda 299-302Jan Wanago 303-306Irena Wiercińska 307-310Mateusz Marek Wolff 311-316Emilia Zimnicka 317-322Teresa Żuk 323-326Dominik Piotr Żyburtowicz 327-332

spis ilustracjiRegina Adamowicz 16Eugenia Ananiewicz 20Ewa Bawolska 24Anna Boguszewska 28Grzegorz Chwieduk 32Grzegorz Chwieduk 38Czesława Długoszek 42Roman Dopieralski 46Jerzy Fryckowski 50Elżbieta Gagjew 56Genowefa Gańska 60Rafał Gidzewicz 64Krystyna Gierszewska-Dubik 68Daria Góźdź 74Marcin Greczuk 80Anna Gruchała 84Piotr Grygiel 88Anna Jachimska 92Birutė Jonuškaitė 96Henryka Jurałowicz-Kurzydło 102Anna Karwowska 110Mariusz Kasiński 116Ina Kawecka 120Agnieszka Klekociuk 124Danuta Kmiecik 128Beata Kosicka 132Mirosław Kościeński 136Jan Kulasza 142Wanda Kwapusz 146Ilona Lipska 152Jerzy Ryszard Lissowski 156361

362Teresa A. Ławecka 162Bożena Łazorczyk 166Wanda Majewicz-Kulon 170Emilia Maraśkiewicz 176Małgorzata Masłyk 182Henryk Mażul 186Jadwiga Michalak 192Maciej Michalski 196Magdalena Mieczkowska 202Romuald Mieczkowski 208Wiesław Janusz Mikulski 214Teresa Nowak 220Władysław Panek 226Aldona M. Peplińska 230Irena Peszkin 236Krystyna Pilecka 242Wojciech Piotrowicz 246Zygmunt Jan Prusiński 254Ludmiła Raźniak 262Anna Maria Różańska 266Alicja Skurzyńska 272Katarzyna Skwierz 278Iwona Sławecka 282Jan Stanisław Smalewski 286Andrzej Szczepanik 294Elżbieta Tylenda 300Jan Wanago 304Irena Wiercińska 308Mateusz Marek Wolff 312Emilia Zimnicka 318Teresa Żuk 324Dominik Piotr Żyburtowicz 328

Spis treściNapraw żuraw ojca (Mirosław Kościeński) ................................................ 7Razem z wileńskimi kolegami (Jerzy Fryckowski) .................................. 10Rozdział I ............................................................................................. 13Wicher fale pienił - Regina Adamowicz .......................... 16Sztorm nad Bałtykiem ............................................................................... 17Błogosławiony dom ................................................................................... 18Cicho szemrze struga wody - Eugenia Ananiewicz ..... 20Po co ............................................................................................................ 21*** ................................................................................................................. 22Łzy ukryte w szkatułach - Ewa Bawolska .................... 24Bez tytułu, wiersz z wronami w tle .......................................................... 25Z mewami wiatr ......................................................................................... 26W czerwonych koralach - Anna Boguszewska ........ 28Uroki zimy .................................................................................................. 29Słowińskie wybrzeże .................................................................................. 30Łzy upokorzenia - Grzegorz Chwieduk .......................... 32*** (kiedy dostrzegłam w oczach Adama) ................................................ 33*** (po dwóch rozczarowaniach) ............................................................... 34*** (znacząco stoi u męża boku) ............................................................... 35*** (dostawałam od życia w kość) ............................................................. 36Kuli się w sobie - Grzegorz Chwieduk .............................. 38Menel ........................................................................................................... 39Do naszych żołnierzy ................................................................................. 40Czas pod powieką cofa się łaskawie - CzesławaDługoszek ............................................................................................ 42Poleska opowieść ........................................................................................ 43Ojcowizna ................................................................................................... 44363

Anioł zemsty pierzem smaga nagie stopy - RomanDopieralski .......................................................................................... 46Diabelska anielskość .................................................................................. 47Spowiedź ..................................................................................................... 48Pod szronem języka doczekać do lata - JerzyFryckowski ........................................................................................... 50Atropina ...................................................................................................... 51Rozbiorę cię ................................................................................................ 52*** (Chciałbym nocą jak powój twe nogi oplatać) ................................... 53*** (Jak król, jak prawda pozostaniesz naga) ........................................... 54Taka pokręcona wolność - Elżbieta Gagjew ............... 56menelegame.pl ............................................................................................ 57Gdy śpią ogrody ......................................................................................... 58Kiedyś powrócę na te pola - Genowefa Gańska ........ 60Kiedyś tam wrócę ....................................................................................... 61Przydrożny krzyż ....................................................................................... 62Jesteś włosem zboża jego łanów - Rafał Gidzewicz ... 64*** (Jesień, zima, lato może) ...................................................................... 65*** (w mojej karczmie) ............................................................................... 66Na tęczowym świata kilimie - Krystyna Gierszewska-Dubik ....................................................................................................... 68Życie ............................................................................................................. 69Jestem sama ................................................................................................. 70Rozdział II ........................................................................................... 71A cisza zbierała dźwięki - Daria Góźdź ........................... 74*** (Mróz wciąż kaleczy dłonie) ................................................................ 75Łzy na kluczyk ............................................................................................ 76Dziękuję ....................................................................................................... 77Casine? ......................................................................................................... 78364

Wiatr do naga drzewa z liści porozbierał - MarcinGreczuk .................................................................................................. 80Prawdy o jesieni ......................................................................................... 81Smak życia ................................................................................................... 82Słońca odbicie grzbietem fali huśtać - AnnaGruchała .............................................................................................. 84Moja ojcowizna .......................................................................................... 85Kochaj... ....................................................................................................... 86Jeśli powstałem to z iskry pioruna - Piotr Grygiel ....... 88Wyssany Eden ............................................................................................. 89Ślad ognia .................................................................................................... 90O świcie bladym przyjdę - Anna Jachimska ................... 92Blady świt .................................................................................................... 93*** (Zalała mnie lawa) ............................................................................... 94Śniła mi się rzeka unosząca - Birutė Jonuškaitė ...... 96*** (Diabeł na szczycie dzwonnicy) .......................................................... 97Inne powody ............................................................................................... 98*** (Wszechmogący) ................................................................................... 99*** (śniła mi się rzeka unosząca) ............................................................. 100Zboża się mienią barwą modraków - HenrykaJurałowicz-Kurzydło .............................................................. 102Nasz dawny dom ...................................................................................... 103Torebka mamy .......................................................................................... 104Ziemia kaszubska ..................................................................................... 105Jesienne dni ............................................................................................... 106Rozdział III ....................................................................................... 107Na jeziorach bielą się łabędzie - Anna Karwowska ... 110Cztery pory roku - Wiosna ..................................................................... 111Lato ............................................................................................................ 112Jesień .......................................................................................................... 113Zima ........................................................................................................... 114365

Na skrzydłach uczucia - Mariusz Kasiński ............... 116Nasze 20 do X ........................................................................................... 117Ad maiorem Dei gloriam ........................................................................ 118Na drugim życia progu - Ina Kawecka ........................... 120Czary .......................................................................................................... 121Chcę ........................................................................................................... 122Otulona w szatę wspomnień - Agnieszka Klekociuk .... 124Łza .............................................................................................................. 125Sopel .......................................................................................................... 126Pomaluję całe niebo - Danuta Kmiecik ......................... 128Pomaluję .................................................................................................... 129*** (Wciąż rozpaczliwie szukam szczęścia) ............................................ 130Kwiaty stroją się jak panny - Beata Kosicka .............. 132Tęsknota .................................................................................................... 133Oczekiwanie z zapachów kwiatowych (utkane) ................................... 134Lampy uliczne puszczają się światłem - MirosławKościeński .......................................................................................... 136Wiersze wigilijne ‘81 ................................................................................ 137Mojej dziewczynie .................................................................................... 138Trzy lata później księżniczko .................................................................. 139Zdrada: jak ość w sercu ........................................................................... 140Z komarami żyję w zgodzie - Jan Kulasza ................... 142Nie kłaniam się ......................................................................................... 143Jeszcze roczek ........................................................................................... 144Wrzosowe kwiaty deszczu mdleją - Wanda Kwapusz ... 146Nie odchodź lato ...................................................................................... 147Rozmowa ................................................................................................... 148366

Rozdział IV ....................................................................................... 149Niech nas łzy umyją - Ilona Lipska ................................... 152Trzeba łez .................................................................................................. 153*** (Nie wiem, nikt mnie nie nauczył) .................................................... 154Dwa karminowe koboldy - Jerzy Ryszard Lissowski .... 156Wspomnienie jesieni ............................................................................... 157Te dwa koboldy... ...................................................................................... 158Moje spełnienie ........................................................................................ 159*** (upatrywałem w tobie od zawsze) .................................................... 160Ucichły kroki zegara - Teresa A. Ławecka ................. 162Wnętrze przeszłości ................................................................................. 163Łza słońca .................................................................................................. 164Jeszcze drzemią we mnie resztki snu - BożenaŁazorczyk ......................................................................................... 166*** (ranki są takie niewinne) ................................................................... 167Powrót ....................................................................................................... 168Łzy jeszcze nie wyschły - Wanda Majewicz-Kulon ... 170W zmroku wieczoru ................................................................................ 171W mojej galerii ......................................................................................... 172Jesienna impresja ...................................................................................... 173Starość ........................................................................................................ 174Miłość otulona jedwabiem promieni - EmiliaMaraśkiewicz .................................................................................. 176Chleb .......................................................................................................... 177A może... .................................................................................................... 178Na obiedzie ............................................................................................... 179W papierowej łodzi .................................................................................. 180W ciszy lasów kroków nie słychać - MałgorzataMasłyk .................................................................................................. 182*** (a liter brak) ........................................................................................ 183*** (Jeszcze tli się iskierka jasna) ............................................................. 184367

Wzrok w ziemię wbijam - Henryk Mażul ....................... 186Przedwiośnie mą miłością ...................................................................... 187Wileńszczyzna .......................................................................................... 188Gęsi domowe ............................................................................................ 189Co jawa, co sen ......................................................................................... 190Zerwane nici niezgody - Jadwiga Michalak ............. 192Świąteczny czas ......................................................................................... 193Letni deszcz ............................................................................................... 194Zapisane palcem kamienie ofiarne - MaciejMichalski ........................................................................................... 196Kamienne tablice ...................................................................................... 197Dziecinne pytania .................................................................................... 198Tajemnice bytu ......................................................................................... 199Wygnanie z raju ........................................................................................ 200Zostawiłam wschód słońca - MagdalenaMieczkowska ................................................................................... 202Tam ............................................................................................................ 203Bilet do nieba ............................................................................................ 204Kochany ..................................................................................................... 205Jak Julia ...................................................................................................... 206W bezpiecznej krainie polskich szeptów - RomualdMieczkowski ..................................................................................... 208Przed drogą ............................................................................................... 209Nauki Ojca Kapucyna .............................................................................. 210Nieostra fotografia bułhaka .................................................................... 211Nikt nie woła ............................................................................................. 212Na dnie naszych westchnień - Wiesław JanuszMikulski .............................................................................................. 214*** (szarpiemy się) .................................................................................... 215*** (na dnie) .............................................................................................. 216368

Rozdział V ........................................................................................ 217Ze wstydu się rumienią klony - Teresa Nowak ........ 220Ojciec ......................................................................................................... 221Sposób na każdy dzień ............................................................................ 222Modlitwa ................................................................................................... 223Wizyta? ...................................................................................................... 224Słyszałem świerszczy granie - Władysław Panek .... 226Legenda o Matce Boskiej ......................................................................... 227Słyszałem świerszy granie ....................................................................... 228Świecący koral mruga - Aldona M. Peplińska ......... 230Zapach wspomnień .................................................................................. 231Dadzą życiem nacieszyć .......................................................................... 232Niewinny pocałunek ................................................................................ 233Niepozorny czarodziej ............................................................................. 234Może wiatr rozwieje niepokoju łzę - Irena Peszkin .... 236Do granic obłędu ..................................................................................... 237Coraz trudniej .......................................................................................... 238Wyszła za innego ...................................................................................... 239Mgła ........................................................................................................... 240W płaszczu utkanym z mgły - Krystyna Pilecka ..... 242Wybierz milczenie .................................................................................... 243Szukanie miłości ...................................................................................... 244Wiatr trąca w struny sosen - Wojciechpiotrowicz ................................................................................ 246Matce ......................................................................................................... 247Dygresja ..................................................................................................... 248Równianka ................................................................................................ 249W świętojańskim kościele w Wilnie ...................................................... 250Coś z magii ................................................................................................ 251Myśli - słowa ............................................................................................. 252369

Maciejki tak silne w zapachu nocy - Zygmunt janprusiński ............................................................................................. 254Poetom, których nie ma .......................................................................... 255W małym ogrodzie trzy jabłonie rosły .................................................. 256Czereśnie dojrzałe jak nasze myśli ......................................................... 257Miasto ludzi umarłych ............................................................................. 258Rozdział vi ....................................................................................... 259W bezwstydnych uściskach pragnień - Ludmiłaraźniak ................................................................................................ 262Lato gorące jak miłość ............................................................................. 263Przyjdź... .................................................................................................... 264Sprzedaję tępy uśmiech kulawemu - Anna mariaróżańska ............................................................................................ 266W kolejce po szczęście ............................................................................. 267„Urlop przymusowy” ............................................................................... 269Czas utkany jest dla nas - Alicja skurzyńska ......... 272Póki oddychasz ......................................................................................... 273W złotych barwach wszystko się mieni - Katarzynaskwierz ................................................................................................ 278Lubię .......................................................................................................... 279Długi spacer zimą .................................................................................... 280Pocałunki liliom składają żaby - Iwona sławecka ..... 282W poszukiwaniu ...................................................................................... 283Starzec ........................................................................................................ 284Omszałe kamienie kąpią się w strumieniach - Janstanisław smalewski ................................................................. 286Naćmierz ................................................................................................... 287Wiersz o ziemi .......................................................................................... 288Wiersz o rodzinnym domu ..................................................................... 289370

Chleb .......................................................................................................... 290O moim ojcu wiersz ................................................................................. 291W lutowy poranek u matki ..................................................................... 292Wiatru łaknę by rozwinąć skrzydła - Andrzejszczepanik ......................................................................................... 294Dziecięca ulotność ................................................................................... 295Epizod ........................................................................................................ 296Zawsze za mało czułości ......................................................................... 297Bo wiatru łaknę ........................................................................................ 298Przenikam dzielącą zasłonę - Elżbieta tylenda .... 300Tam, gdzie cicho i sterylnie .................................................................... 301Zderzenie .................................................................................................. 302Słonko z nieba po polsku świeci - Jan wanago ........ 304Czas płynie w niepamięć ......................................................................... 305Polska ziemia ............................................................................................ 306W łagodnym szumie rozkołysanych drzew - Irenawiercińska ........................................................................................ 308Babie lato ................................................................................................... 309Marzenia senne ........................................................................................ 310Obrazy przyozdabiasz w złote ramy - Mateuszmarek wolff .................................................................................... 312Brak ............................................................................................................ 313W końcu jak prawdziwy .......................................................................... 314Co było przed... A teraz chcę...? ............................................................. 315To właśnie ty ............................................................................................. 316Czas znów morzem odpływa - Emilia zimnicka ...... 318Moja jeziorna ziemia ............................................................................... 319Wspinaczka ............................................................................................... 320Lubię błądzić ............................................................................................. 321Moja miłość .............................................................................................. 322371

I odbiorę dusze zegarom - Teresa żuk ........................... 324Dola i niedola ........................................................................................... 325Czas ............................................................................................................ 326A balony frunąc do góry znikają - Dominik piotrżyburtowicz .................................................................................... 328Dziadek ...................................................................................................... 329*** (wszystko zaczyna się tam na poddaszu) ......................................... 330Kolory owoców ......................................................................................... 331Odcienie ciszy ........................................................................................... 332Autorzy do czytelnika ........................................................... 333Alfabetyczny spis autorów .................................................. 359spis ilustracji .................................................................................. 361Spis treści ........................................................................................... 363372

W serii tej ukazały się już antologiewierszy: „Wiejscy poeci” (2002), „Motylei anioły” (2003), „Wiersze jak chabryw pszenicznym łanie” (2005),„Może otulę jesień” (2006), „Aleja tęsknot”(2007), „Pod parasolem zieleni”(2008), „Gdzie kwitną sny” (2009). Antologia„Łzy jeszcze nie wyschły” jestkolejną. Książki te dokumentują działalnośćnieformalnej GRUPY poetyckiej„Wtorkowe Spotkania Literackie” zawiązanejprzy Starostwie Powiatowymw Słupsku i skupiającej autorów zainteresowanychtematyką wiejską. Starostwosłupskie przyjęło na siebie rolęmecenasa kultury chłopskiej. Sponsorujeprowadzoną przez poetów działalnośćliteracką, włącznie z wydawaniemim książek. GRUPY „WtorkoweSpotkania Literackie” nie wiążą żadnemanifesty programowe czy ideowe.Treść prezentowanych wierszy niemusi odpowiadać wymaganiom mecenasa- wypływa wyłącznie z indywidualnychpotrzeb i możliwości twórczychautorów. Jedynym celem, jaki przyświecaskupionym w GRUPIE literatom,jest pobudzenie aktywności twórczejmieszkańców wsi, popularyzowaniesztuki i myśli chłopskiej - wewszystkich możliwych formach.ISBN 978-83-60228-31-9