slika politike - Jovan Despotović

najizrazitih pojava nastalih posle '95. godine koje takođe sačinjavaju polje unutar kojeg je dakakomoguće identifikovati i neke druge autore koji su svojim delom ili delovanjem manjeviše otvorenoili duboko zadirali u tematsku ravan kojom bavimo. Među njim su svakao i oni koji su bili izloženipravosudnom i policijskom progonu poput umetnika Miroslava Nuneta Popovića (kome jezaprećena kazna čak do tri godine zatvora zbog ometanja službenih lica - policije, u vršenjudužnost), živopisca Bogoljuba Arsenijevića Makija (osuđenog na tri godine zatvora iz istograzloga, koji se međutim od marta meseca 1999. godine nalazi u bekstvu i kome je za to vremepriređene brojne izložbe u najvećim kulturnim centrima u Srbiji), aforističara Bobana MiletićaBapsija osuđenog na pet meseci zatvora jer u svojim radovima izložio poruzi tadašnjeg predsednikaJugoslavije Slobodana Miloševića, albanske lekarke i pesnikinje Flore Brovine koja je zbog novodneterorističke aktivnosti osuđena na dvanaest godina zatvora.Kroz najuverljivije primere uočili smo tek nekoliko diektnih načina angažovanog umetničkog radaili ponašanja u ovom periodu. Ovaj niz fenomena formira značajnu gradaciju koja postoji međunjima: od metaforičkog govora do brutalizma uličnih akcija, od simulakruma kamernih ambijenatado monumentalnih pokretnih ready maid-a, od povesnih alegorija do zaleđenosti aktuelnog trenutka,od represije u oblast umetničkog stvaralaštva do primera policijskog i pravosudnog progonaumetnika.. Svaki od njih, s druge strane, direktan je odgovor na dramatične izazove tog krajnjeopasnog i ideološki neartikulisanog vremena. Naše postsocijalističko društvo nije izgradilo stabilneustavne, političke, ekonomske, edukativne, kulturne i ostale parametre (koji definišu jednucivilizovanu zajednicu) te je stoga u punom zamahu upavo tada bilo jedno opšte socijalno rastrojstvokoje su pojedinca dakako i umetnika, pripadnika takve zajednice činile nemoćnim. Ono što je ipakostalo kao poslednja mogućnost bila je aktivni otpor zatečenom stanju, napor i hrabrost da se pružejasni znaci nemirenja i nepristajanja. Ova izložba pokazuje, nadamo se, tu slojevitost: s jedne straneona je pregled, opis, komentar i dokument one vrste savremenog jugoslovenskog stvaralaštva koje jena vlastiti estetički nivo podiglo i njene etičke komponente potpuno ih izjednačavajući u vrednosnimkategorijama, s druge, za ovu priliku izneti primeri vrlo su aktivno delovali prema socijalnoj ikulturnoj zbilji. A na tom nadasve osetljivom i (po stvaralaštvo) opasnom ukrštanju stoji jedna oddanas najvažnijih umetničkih građevina čiji su najviši spratovi već zašli u treći milenijum. Dakle, nasamom njenom vrhu, može biti, stoji jedan novi svetionik koji se tek nazire a koji ima izgleda dapostane jednom našom novom Nadom.Smrknuta stranaKada je 1. januara 1995. godine, Tačno u podne, u Centru za kulturnu dekontaminaciju, (idenacifikaciju kako se takođe naziva ova institucija čime joj se poput nekog dvojevrsnog kulturnogantibiotika pojačava spektar "dejstva" u sredini višestruko socijalno i ideološki zagađenoj i zaraženojtokom proteklog perioda) priređena I Dekontaminacija, za ovu priliku u tek zakrpljenom Paviljonu"Veljković" dotad potpuno zapuštenom i sa još vidljivim građevinskim oštećenjima na zidovima iplafonu, posetioci uprkos novogodišnjem raspoloženju nisu pokazivali uobičajeni optimizamnastupajuće godine usled trajnih posledica tek okončanog srpsko-hrvatskog rata i rata koji je jošuvek trajao u BiH, kao i sa jasnim naznakama svih predstojećih krvavih drama i masovnihsmrtonosnih raspleta na ex-jugoslovenskim prostorima. U takvom raspoloženju skoro da su proteklesve ove godine njegovog rada upotpunjujući prostor koji su gotovo potpuno napustile centralne,državne institucije.U ovom pregledu ukazaćemo na izložbenu delatnost CZKd-a koja u poslednje vreme ponovoizaziva reagovanje dela javnosti nastojeći na različite načine da od njega načini nekakavanahronizam pod nazivom "Museum Veljković" previđajući da je upravo realizovani likovniprogram znatno prevazišao smisao i potrebe institucije koja danas nema isti cilj kakav je imala kadaje osnovana 1931. sve do prononsiranja njenog rada u centralnom vladinom dnevniku kao petojkoloni u kulturi te zaplene dokumentacije i opreme od tajne policije. A vreme se toliko dramatičnobilo promenilo da bi još jedna simbolički ali i bukvalno mrtva kulturna ustanova bila neproduktivnau epohi kada je neophodno jedno novo oživljavanje, traženje drugačijih puteva i probijanje krozokamenjena i uska vrata društvenih tokova - naročito onih kulturnih i umetničkih kako je to direktorBorka Pavićević sa saradnicima u pravom trenutku uvidela i projektovala uprkos svim ometanjima.A samo taksativno nabrajanje (nehronološkog izbora) iz likovnog programa dovoljno ubedljivo otome svedoči. Nakon početne I Dekontaminacije, usledile su inostrane izložbe: Contra-dibidon iLikovna radionica (Ljubljana), Give Me Back my Flag i Transformers (Pariz), Tuzla-Beograd