Nova slika II - Jovan Despotović

135dovoljno estetskih i istorijskih opravdanja svojoj umetnosti da bi se o njemu mislilo sa svimneophodnim konsekvencama.Da bismo tačnije odredili današnje slikarstvo Aleksandra Rafajlovićatrebalo biovom delu prići in extensio, dakle sa potpunijim uvidom u puteve i u unutrašnje razloge kojisu mu prethodili. Za to je potrebno malo podrobnije objasniti i prethodni njegov ciklus slikanastao 1983. godine iz koga su neke bliske slike i ovde uvršćene (na primer, ’Velika seoba’iz 1984.). Realizaciji slike svakako da prethodi opšta kompoziciona struktura koja se gradijedinicama potez-boja kao samostalna stvarnost slike koje plastičko zbivanje svodi na njenedve dimenzije. Dinamične, vertikalne strukture ustreptalog, karninovog crvenog, uzbudljive,gotovo do stišane erotičnosti, stoje poput pukotina u homogenim, internim, monohromnimpovršinama. Ova vrsta snažno ritmovanih pulsacija formi primenjena je i u drugimnjegovim slikama iz istog perioda, na primer, ’Skupljanje, seobe, promjena’ iz 1983. gde jejedinični sadržaj blizak nekim rešenjima crteža Anri Mišoa, ali se on u jednom višemplastičkom redu uokviruje ’znakovima’ Aleksandra Rafajlovića i na taj način grade celovitopolje vizuelne predstave. Znači da skupine manjih znakova/zapisa autorskog rukopisa gradeveće grupe i na taj način se dobija zanimljiv odnos u ovom apstraktnom tipu ekspresionizmaili ekspresivnoj apstrakciji. A da ovakvo određivanje nije puka domišljatost niti igra reči,nadalje potvrđuju i najnovije slike Aleksandra Rafajlovića (poput, ’Dlansko oko’ iz 1984.).U njima je sada opšta kompoziciona postavka nešto slobodnija, jer se određenepartije slike rešavaju često bez nekog posebnog obzira i odgovornosti prema celini čime sedobija veoma živa ekspresivna predstava koja odgovara nekim specifičnim slikarskimpolazištima aktuelnog oblikovnog trenutka. Sada se, tako, više ne objašnjavaju doživljajisugestivnim apstratknim, niti postenformelnim formama, a još manje smirenim odnosomprema slikarskoj materiji ili njenoj plastičkoj problematici i temi, već upravo difuzijompoteza, disperzivnim strukturalnim modelima, potenciranjem estetičkog osećanja inaglašavanjem senzibiliteta koji je svakako kod Rafajlovića nastao posle dubljih i stvarnihiskustava unutar pređašnjeg, klasičnijeg slikarskog postupka.Danas Aleksandar Rafajlović sve manje pokazuje znake zainteresovanosti zalokalne, autohtone slikarske škole iz koji je nesumljivo proistekao, već za jedan vitalniji iznatno delujući slikarski i imaginativni svet koji jednino duguje potrebi potenciranjauzbuđenja i slikovnih doživljaja pred platnom jednog umetničkog dela. Opravdanje ovomeje Rafajlovićevo čvrsto uverenje da on jedino duguje istinitosti sopstvenih kreativnihrazloga u činu slikanja, i da je upravo taj akt svesni i egzistencijalni okvir njegovogpostojanja u umetnosti kojom se bavi.Moderna galerija Titograd, Titograd, april, 1985.2Pikturalni prizori Aleksandra Rafajlovića smešteni su na delikatnoj poziciji na jednojzamišljenoj liniji koja povezuje predmetno slikarstvo sa apstraktnim. Eksperimetisanje udomenu slikarske forme danas je mnoge autore odvelo u vrstu jezičke i stilskeneodređenosti. Kod Rafajlovića je, međutim, slučaj da je on najpre tačno razumeo, a potom