Plani Kombėtar pėr Menaxhimin e Mbetjeve - Riciklimi.al
Plani Kombėtar pėr Menaxhimin e Mbetjeve - Riciklimi.al Plani Kombėtar pėr Menaxhimin e Mbetjeve - Riciklimi.al
Infrastruktura në sektorin privat është shumë më e mirë se sa në sektorin shtetëror, megjthëse kjoinfrastrukturë është e kufizuar plotësisht në kompanitë ricikluese që përpunojnë letrën, plastikën dhetekstilet.1.1.4 Marrëveshjet aktuale institucionale dhe financiare për menaxhimin e mbetjeveShërbimet e tanishme për mbledhjen e mbetjeve janë shumë të kufizuara në zonat urbane – nënjuridiksionin e bashkive. Ka pak mbledhje formale mbetjesh në komuna, dhe mbetjet kanë tendencën tëhidhen në vendet që zakonisht pranohen se janë vendgrumbullime mbetjesh, por nuk kanë leje dhe janëilegale.Tabloja e shpjeguar më poshtë është bazuar në një pyetësor që u është bërë të 65 bashkive dhekomunave të vendit, 59 nga të cilat e plotësuar të gjithë pyetësorin. Një kopje e pyetësorit është emërtuar siAneksi QUE.Cdo bashki është përgjegjëse për dhe trajton mbetjet e veta (përveç një ose dy ndërmarrjeve fillestarebashkëpunuese të tilla si landfilli i përbashkët i propozuar në Bushat).Mbledhja e mbetjeve kryhet qoftë nga një kompani që zotërohet plotësisht nga bashkia ose, më shpesh,nga një kompani private, zakonisht por jo gjithmonë e përzgjedhur me tender. Në rastin e parë,përgjithësisht nuk ka një kontratë midis bashkisë dhe kompanisë për mbledhjen e mbetjeve, por në rastin edytë ka një kontratë, zakonisht e nënshkruar për 3 deri në 5 vjet. Kontraktori zakonisht paguhet mbi bazëne një pagese të përcaktuar në kontratë. Pagesa nuk ka lidhje me cilësinë e punës. Në përgjithësi mbetjetzhvendosen në një venddepozitimi bashkiak i cili, nëse menaxhohet, bëhet nga kompania që kryenmbledhjen e mbetjeve. Pajisjet e nevojshme (vecanërisht kontenitoret e mbetjeve dhe kamionët qëmbledhin mbetjet), mund të jenë në pronësi të bashkisë ose të kompanisë private.Kur mbledhja e mbetjeve kryhet nga bashkia, shpeshherë ajo nuk mban llogari të ndara për funksionin emenaxhimit të mbetjeve.Tarifat për mbetjet lëvrohen mbi bazën e tarifave të përcaktuara nga këshillat bashkiakë. Familjet zakonishtpaguajnë një tarifë të vetme (varet nga bashkitë) prej 300 në 1000 lek/familje/vit (megjithëse tarifa nëBashkinë e Tiranës për vitin 2009 ishte 4500 lek/familje/vit). Disa bashki praktikojnë tarifa me koncesionose lehtësuese për kategori të vecanta të popullsisë – për shembull të moshuarit, të varfërit dhe veteranët.Tarifa për familjet është në mënyrë tipike nën shumën e nevojshme që nevojitet për mbuluar kostot epërdorimit dhe mirëmbajtjes, e vendosur vetëm për të siguruar një tepricë fondesh për të zëvendësuarasetet kur ato mbërrijnë në fund të jetës së tyre. Tarifat për bizneset dhe institucionet janë përgjithësisht nënjë shkallë të lëvizshme që reflekton natyrën e aktiviteteve të institucionit dhe/ose madhësinë e tij,megjithëse disa bashki të vogla kanë një tarifë fikse për bizneset.Bashkitë ndryshojnë shumë nga suksesi i tyre për mbledhjen e tarifave, vecanërisht nga familjet. Njëminoritet i vogël arrin të mbledhë thuajse 100% të tarifave të familjeve, ndërsa të tjera arrijnë të mbledhinvetëm 50% të pagesave ose më pak. Ka të paktën një bashki ku nuk ka asnjë të dhënë mbi pagesat embledhura nga familjet për gjatë tre vjetëve 2007-2009!Jo në të gjitha rastet bashkitë lëshojnë një faturë për shërbimet menaxhuese. Në rastet më të shumtaqytetarëve/bizneseve u kërkohet të shkojnë në zyrat bashkiake për të paguar faturat e tyre për menaxhimine mbetjeve, megjithëse në disa raste ka edhe alternativa të tjera (pagesa në banka, në zyrat e ofruesve tëshërbimeve).Tarifa e pagesës për bizneset dhe institucionet është më e mirë se sa ajo e familjeve. Kjo ndoshta ështëpjesërisht sepse bashkia është në gjendje të tërheqë shërbimet e mbledhjes së mbetjeve për ato bizneseqë nuk paguajnë.Efektet për tarifat e mos mbulimit të kostos dhe për mungesën e pagesave janë si vijojnë:o Shumë bashki nuk mbulojnë kostot e tyre dhe kanë nevojë të subvencionojnë aktivitetet përmenaxhimin e mbetjeve nga burime të tjera të ardhurash.18
o Ka një subvencionim të tërthortë për familjet nga bizneset dhe institucionet. Megjithëse familjetprodhojnë pjesën më të madhe të mbetjeve bashkiake, bizneset janë ato që mbulojnë peshën më tëmadhe të kostove.o Bashkitë janë në gjendje të financojnë shpenzime të vogla kapitale nga burimet e tyre. Përshpenzime më të rëndësishme ato i drejtohen Ministrisë së Punëve Publike ose donatorëve të huaj.Shumë bashki nuk aplikojnë sanksione ndaj prodhuesve të mbetjeve që nuk paguajnë, vecanërisht ndajfamiljeve. Bashki të tjera synojnë të vënë sanksione, zakonisht me pezullim të mbledhjes së mbetjeve(vetëm për bizneset) ose duke hequr të tjera (të paspecifikuara) shërbime bashkiake, por këto sanksione jogjithmonë kanë patur shumë ndikim në rritjen e pagesave, dhe mund të mos aplikohen në mënyrë tëvazhdueshme.Një analizë e pyetësorëve të bërë me bashkitë brenda cdo zone mbetjesh tregohet në profilet përkatëse tëzonave të mbetjeve.1.2 Marreveshjet aktuale per mbetjet Jo-BashkiakeMbetjet jo bashkiake mbulojne nje game te gjere te llojeve te mbetjeve, te sasive dhe te karakteristikavedhe rrjedhin nga qindra prodhues individuale , te renditura sipas mases nga sipermarrjet e vogla tregtaredhe tregtaret individuale deri te njesite e medha komplekse industriale.Trajtimi i mbetjeve , trajtimet dhe groposja realizohen nga nje numer i madh organizatash te ndryshme ,duke perfshire edhe vete prodhuesit e mbetjeve, kompanite private te manaxhimit te mbetjeve si dhekompanite qe i perdorin materialet e mbetjeve si lende te pare. Mbetjet jo bashkiake shpesh permbajnemateriale te veshtira ose te rrezikshme qe mund te kene nevoje per trajtim te vecante .Mbetjet jo bashkiake ndahen ne dy tipe kryesore te perkufizuara nga ligji si mbetje industriale dhe mbetjetregtare :o Mbetje industriale eshte mbetja nga nje fabrike ose linje tjeter e perdorur per, ose ne lidhje meofrimin e shërbimit postar publik ose sherbimet e telekomunikimit, furnizimi publik me gas, uje,kanalizime apo energji.o Mbetje tregtare eshte nje mbetje nga fabrikat e perdorur per tregti ose per biznes ose per qellimesporti, rikreative ose argetimi .Keto ndarje jane te rendesishme sepse autoritetet lokale kane detyrimin per te grumbulluar mbetjet efirmave vendase (psh mbetje nga prona vendase, shtepi rezident, spitale, universitete dhe shkolla) ne zonate tyre. Ata duhet gjithashtu te grumbullojne mbetjet tregtare nqs u kerkohet keshtu por duhet gjithashtu teaplikojne nje tarife per kete. Vendoset nje komision per kete. Gjithsesi ata nuk jane te detyruar tegrumbullojne mbetjet industriale edhe pse mund ta realizojne duke vendosur nje tarife .Plani Kombetar i Manaxhimit te Mbetjeve nuk e mbulon manaxhimin e mbetjeve radioaktive te cilatmbulohen nga nje legjislacion tjeter .1.2.1 Rrymat e MbetjeveSi pjese e zbatimit te Strategjise Kombetare per menaxhimin e mbetjeve, Qeveria e Shqipersise kapercaktuar si prioritare nje numer rrymash te mbetjeve dhe disa prej ketyre rrymave te percaktuara kaneqene tashme subjekt i vleresimeve kombetare dhe te eksperteve nderkombetare. (Shih Aneksin 2 per meshume detaje). Projekti i rrymave prioritare mbulon 17 lloje specifike mbetjesh sic vijon:1. Mbetjet nga ndertimi dhe shkaterrimi (MNSH));2. Mbetje te ngurta Industriale te Rrezikshme;3. Mbetje te rrezikshme;4. Mbetja infektive spitalore;5. Makineri ne fund te jetes (MFJ);6. Mbetjet e paketimit;7. Vajra te mbetura;19
- Page 3: Permbajtja e lendesLISTA E SHKURTIM
- Page 6 and 7: Lista e ShkurtimevePZM Plani per Zo
- Page 8 and 9: Menaxhimi i mbetjeve në Shqipëri
- Page 10 and 11: 1. INFORMACION I PERGJITHSHEMKy kap
- Page 12 and 13: Thuajse e njëjta sasi mbetjesh nd
- Page 14: Rryma e MbetjeveTirana%Vore%Durres%
- Page 20 and 21: 8. Mbetjet nga pajisjet elektronike
- Page 22 and 23: Mbetje nga Ndertimi dhe Shembjet (M
- Page 24 and 25: vështira në të cilat do te arrih
- Page 26 and 27: mbështetja e tij ndermejt ofrimit
- Page 28 and 29: jane me te uleta, ne kete menyre ap
- Page 30 and 31: 2. ZHVILLIMI I PLANIT KOMBETAR TE M
- Page 32 and 33: Kritike për suksesin e zbatimit t
- Page 34 and 35: ardhshme në një numër fushash t
- Page 36 and 37: përfitimet aktuale dhe të ardhshm
- Page 38 and 39: Parandalimi i MbetjeveQeveria Shqip
- Page 40 and 41: konsultimi gjithpërfshirës dhe t
- Page 42 and 43: Individët kanë për të luajtur n
- Page 44 and 45: të autoriteteve lokale dhe sektori
- Page 46 and 47: 3. OPSIONI ME I MIRE I ZBATUESHEM M
- Page 48 and 49: infrastrukturës në të ardhmen. S
- Page 50 and 51: · Nxitja e skemave të kompsotimev
- Page 52 and 53: Standartet e cilësisë mund të ek
- Page 54 and 55: 4. MBETJE JO BASHKIAKEKa nje sere l
- Page 56 and 57: 4.1.3 Publikimi i Udhëzimeve te Te
- Page 58 and 59: · Mbetjet nga bojerat, pigmented,
- Page 60 and 61: · struktura ligjore duhet të jet
- Page 62 and 63: 3. Impiante per rikuperimin e mbetj
- Page 64 and 65: Gjithashtu, investimet e huaja në
- Page 66 and 67: MMPAU, AMP dhe Njësitë e Qeverisj
o Ka një subvencionim të tërthortë për familjet nga bizneset dhe institucionet. Megjithëse familjetprodhojnë pjesën më të madhe të mbetjeve bashkiake, bizneset janë ato që mbulojnë peshën më tëmadhe të kostove.o Bashkitë janë në gjendje të financojnë shpenzime të vogla kapit<strong>al</strong>e nga burimet e tyre. Përshpenzime më të rëndësishme ato i drejtohen Ministrisë së Punëve Publike ose donatorëve të huaj.Shumë bashki nuk aplikojnë sanksione ndaj prodhuesve të mbetjeve që nuk paguajnë, vecanërisht ndajfamiljeve. Bashki të tjera synojnë të vënë sanksione, zakonisht me pezullim të mbledhjes së mbetjeve(vetëm për bizneset) ose duke hequr të tjera (të paspecifikuara) shërbime bashkiake, por këto sanksione jogjithmonë kanë patur shumë ndikim në rritjen e pagesave, dhe mund të mos aplikohen në mënyrë tëvazhdueshme.Një an<strong>al</strong>izë e pyetësorëve të bërë me bashkitë brenda cdo zone mbetjesh tregohet në profilet përkatëse tëzonave të mbetjeve.1.2 Marreveshjet aktu<strong>al</strong>e per mbetjet Jo-BashkiakeMbetjet jo bashkiake mbulojne nje game te gjere te llojeve te mbetjeve, te sasive dhe te karakteristikavedhe rrjedhin nga qindra prodhues individu<strong>al</strong>e , te renditura sipas mases nga sipermarrjet e vogla tregtaredhe tregtaret individu<strong>al</strong>e deri te njesite e medha komplekse industri<strong>al</strong>e.Trajtimi i mbetjeve , trajtimet dhe groposja re<strong>al</strong>izohen nga nje numer i madh organizatash te ndryshme ,duke perfshire edhe vete prodhuesit e mbetjeve, kompanite private te manaxhimit te mbetjeve si dhekompanite qe i perdorin materi<strong>al</strong>et e mbetjeve si lende te pare. Mbetjet jo bashkiake shpesh permbajnemateri<strong>al</strong>e te veshtira ose te rrezikshme qe mund te kene nevoje per trajtim te vecante .Mbetjet jo bashkiake ndahen ne dy tipe kryesore te perkufizuara nga ligji si mbetje industri<strong>al</strong>e dhe mbetjetregtare :o Mbetje industri<strong>al</strong>e eshte mbetja nga nje fabrike ose linje tjeter e perdorur per, ose ne lidhje meofrimin e shërbimit postar publik ose sherbimet e telekomunikimit, furnizimi publik me gas, uje,kan<strong>al</strong>izime apo energji.o Mbetje tregtare eshte nje mbetje nga fabrikat e perdorur per tregti ose per biznes ose per qellimesporti, rikreative ose argetimi .Keto ndarje jane te rendesishme sepse autoritetet lok<strong>al</strong>e kane detyrimin per te grumbulluar mbetjet efirmave vendase (psh mbetje nga prona vendase, shtepi rezident, spit<strong>al</strong>e, universitete dhe shkolla) ne zonate tyre. Ata duhet gjithashtu te grumbullojne mbetjet tregtare nqs u kerkohet keshtu por duhet gjithashtu teaplikojne nje tarife per kete. Vendoset nje komision per kete. Gjithsesi ata nuk jane te detyruar tegrumbullojne mbetjet industri<strong>al</strong>e edhe pse mund ta re<strong>al</strong>izojne duke vendosur nje tarife .<strong>Plani</strong> Kombetar i Manaxhimit te <strong>Mbetjeve</strong> nuk e mbulon manaxhimin e mbetjeve radioaktive te cilatmbulohen nga nje legjislacion tjeter .1.2.1 Rrymat e <strong>Mbetjeve</strong>Si pjese e zbatimit te Strategjise Kombetare per menaxhimin e mbetjeve, Qeveria e Shqipersise kapercaktuar si prioritare nje numer rrymash te mbetjeve dhe disa prej ketyre rrymave te percaktuara kaneqene tashme subjekt i vleresimeve kombetare dhe te eksperteve nderkombetare. (Shih Aneksin 2 per meshume detaje). Projekti i rrymave prioritare mbulon 17 lloje specifike mbetjesh sic vijon:1. Mbetjet nga ndertimi dhe shkaterrimi (MNSH));2. Mbetje te ngurta Industri<strong>al</strong>e te Rrezikshme;3. Mbetje te rrezikshme;4. Mbetja infektive spit<strong>al</strong>ore;5. Makineri ne fund te jetes (MFJ);6. Mbetjet e paketimit;7. Vajra te mbetura;19
Change language