Plani Kombėtar pėr Menaxhimin e Mbetjeve - Riciklimi.al

Mbetjet Bashkiake, tregtare dhe inerteHistorikisht ka patur pak informacion të saktë mbi sasinë dhe përbërjen e mbetjeve të prodhuara në zonaturbane.Per kete arsye Projekti INPAEL gjate periudhes Shtator – Dhjetor 2009, ka kryer nje studim mbi perberjen embetjeve ne nivel 3 bashkie. Nepermjet analizimit te te dhenave te marra nga studimi, jane nxjerre te dhenate gjenerimit te mbetjeve. Gjithashtu jane përdorur edhe te dhenat e popullsise te vitit 2009 te marra ngaregjistri civil dhe INSTAT, si dhe nga te dhenat qe bashkite kane siguruar nepemjet plotësimit tepyetesoreve mbi mbetjet bashkiake.Studimi për mbetjet i kryer nga projekti INPAEL tregoi se Shqipëria prodhon 825,000 ton mbetje bashkiakenë vit ose 266 kg për person në vit, dhe nga këto afërsisht 60% janë mbetje te biodegradueshme ku tëpaktën 50% të totalit janë mbetje organike.Përgjegjësia për mbledhjen e mbetjeve urbane bie mbi autoritetet vendore. Disa prej tyre kanë nënshkruarkontrata me kompani private për mbledhjen e mbetjeve. Ka shpesh kazanë të pamjaftueshëm për mbetjet,dhe zakonisht janë në një gjendje shumë të keqe. Frekuenca e mbledhjes së mbetjeve, dhe koha eqëndrimit, është shpesh e ndryshueshme.Problemet që lindin nga marrëveshjet aktuale të mbledhjes përfshijnë:· Automjete në gjendje të keqe;· Gjendje e keqe e kazanëve për ruajtjen e mbetjeve;· Mbledhje jo frekuente që rezulton në mbushjen e tepërt të kazanëve; dhe· Mbjetje në rrugë që shkaktojnë erë të keqe, bezdi dhe probleme shëndetësore.Në komunitetet më të vogla nuk sigurohet shërbimi i mbledhjes së mbetjeve dhe individët janë përgjegjëspër heqjen dhe hedhjen e mbetjeve të tyre. Kjo shpesh rezulton në hedhjen pa kriter të mbetjeve anashrrugëve dhe djegien e tyre në mjedis të hapur. Mbetjet urbane kryesisht zhvendosen në vendet edepozitimit, por sasi të konsiderueshme hidhen gjithashtu në vende të paautorizuara, afër banesave dheanash rrugëve.Në shumicën e rasteve, vendet e caktuara nuk janë ndërtuar ose menaxhuar mirë. Ato janë krijuar painfrastrukturën e nevojshme ose përgatitjet inxhinierike për të mbledhur dhe mbajtur liksiviatet dhe gazrat elandfill-eve. Shumë nga vendet nuk janë të sigurta dhe kanë impiante të papërshtatshme për menaxhimet etyre operacionale si zyrë, pajisje për stafin, makineri për të peshuar automjetet, lavazh për automjetet apondriçim. Si rezultat, hyrjet dhe hedhjet e paautorizuara janë të zakonshme, ashtu si zjarret.Kontrolli i mbetjeve që vijnë nuk praktikohet shpesh dhe nuk mbahet shënime për depozitimet e tyre.Investimet në këtë sektor deri tani kanë qenë shumë të kufizuara. Megjithatë, po hidhen hapa për tëmodernizuar një nga landfill-et më të mëdha, atë të Sharrës, i cili shërben për kryeqytetin, Tiranën. Ndërtimii këtyre elementeve të rinj ka rritur jetëgjatësinë e Sharrës me 6 deri në 8 vjet, gjithsesi ka nevojë për njëzgjidhje afat-gjatë për mbetjet bashkiake të Tiranës.Hedhjet e paautorizuara janë të zakonshme në tokë dhe në rrjedhat ujore, sidomos pranë vendbanimeve tëvogla. Materialet shpesh lihen ose hidhen tutje në mjedis, duke ndotur tokën përreth dhe rrjedhat ujore. Nukka impiante që prodhojnë energji nga mbetjet për të hequr mbetjet urbane. Gjithsesi është e zakonshme qëpër mbetjet shtëpiake dhe të tjera si këto të digjen në ambient të hapur, duke shkaktuar gazra helmues dhetym të zi. Disa mbetje, përfshirë gomat e përdorura dhe mbetjet drusore digjen në furrat e gëlqeres, ckacliron diokside dhe ndotës të tjerë.Nuk bëhet asnjë ndarje formale e mbetjeve nga familjet apo njësitë tregtare përpara hedhjes së tyre.Megjithatë, në qytetet e mëdha bëhet një mbledhje dhe ndarje informale e materialeve që riciklohen. Kjokryhet gjerësisht nga grupe që rrëmojnë në mbetjet e rrugëve në kërkim të kanoceve të aluminit të cilat mëpas shiten për riciklim. Të tjera ndarje informale kryhen në vendet e depozitimit ku grupe të paautorizuaragërmojnë për metale, materiale plastike, letër dhe dru.3 Metodologjia e përdorur ne kete studim te INPAEL mbi karakterizimin e mbetjeve eshte paraqitur ne Aneksin 4 dhe duhet te adoptohet si nje praktike me e mire ne ngate gjitha zonat e mbetjeve dhe bashkite e tyre ne lidhje me metodoligjine e studimit te mbetjeve.11