Listy perskie - Wolne Lektury

je do mnie, który nie rozczulam się nigdy, włożyłbym je rychło do jarzma, które im jestprzeznaczone, i poskromiłbym chętkę panowania i swobody.Wyrwawszy mnie, w piętnastym roku, z Ayki, mej ojczyzny, sprzedano mnie najpierwpanu, który miał więcej niż dwadzieścia żon i nałożnic. Osądziwszy, po mym poważnymi milczącym obliczu, że nadałbym się do seraju, kazał mnie przysposobić do tejfunkcji. Poddano mnie operacji, przykrej w początkach, ale szczęśliwej w następstwie,ponieważ zbliżyła mnie do ucha i zaufania panów. Wszedłem do seraju, który był dlamnie nowym światem. Starszy eunuch, najsurowszy, jakiego widziałem w życiu, rządziłtam z nieograniczoną władzą. Nie słyszało się sporów ani kłótni; wszędzie panowało głębokiemilczenie, od pierwszego do ostatniego dnia w roku. Kobiety kładły się o jednejgodzinie na spoczynek, o jednej godzinie wstawały. Wchodziły do kąpieli, opuszczały jąna skinienie; resztę dnia zostawały w swych pokojach. Ustawy seraju kazały im przestrzegaćdrobiazgowej czystości; w tej mierze były niesłychane rygory: najmniejsze wzdraganiekarano bez miłosierdzia. — Jestem, powiadał ten człowiek, niewolnikiem; ale jestem niewolnikiemwaszego i mego pana. Pełnię władzę, jaką mi dał nad wami: to on was karze;ja użyczam jeno ręki”. Kobiety nie wchodziły nigdy do komnat pana niewołane; przyjmowałytę łaskę z radością, cofnięcie jej bez szemrania. Słowem, ja, który byłem jedynieostatnim z czarnych w tym spokojnym seraju, byłem tysiąc razy bardziej szanowany, niżdziś tu, gdzie rozkazuję wszystkim.Z chwilą gdy wielki eunuch poznał mój charakter, zwrócił na mnie oko. Wspomniałpanu o mnie jako o człowieku zdolnym być jego następcą. Nie przestraszała go mojamłodość; sądził, iż wrodzona roztropność zastąpi brak doświadczenia. Cóż ci powiem?Uczyniłem takie postępy w jego zaufaniu, iż nie wzdragał się powierzać mym rękom kluczyod straszliwych miejsc, nad którymi czuwał od tak dawna. Pod tym wielkim mistrzemnauczyłem się trudnej sztuki rozkazywania i urobiłem się w zasadach nieugiętej władzy.Studiowałem pod nim serce kobiet; nauczył mnie korzystać z ich słabostek, a nie daćsię obłądzić ich pysze. Często z upodobaniem patrzał, jak je doprowadzałem do ostatnichgranic posłuszeństwa; następnie, zwalniał im nieznacznie cugli i życzył, bym i ja, naczas jakiś, pozornie się ugiął. Ale trzeba go było widzieć w chwilach, gdy bliskie rozpaczyprzechodziły od błagań do wyrzutów: wytrzymywał ich łzy nieporuszony i odczuwałrozkosz tryumfu. „Oto, powiadał z zadowoleniem, jak trzeba panować nad kobietami.Ilość nie przeraża mnie; poprowadziłbym tak samo seraj naszego wielkiego monarchy.W jaki sposób mężczyzna może mieć nadzieję pozyskania ich serca, jeśli wierne eunuchynie zaczną od tego, aby ujarzmić ich ducha?”Posiadał nie tylko stałość, ale i przenikliwość. Czytał w ich myślach i zdradach: układneruchy, minki obłudne niczego nie zdołały mu ukryć. Znał ich najskrytsze uczynkii najtajniejsze słowa. Wygrywał je przeciw sobie wzajem i nagradzał najdrobniejsze zwierzenie.Ponieważ stawały przed obliczem małżonka jedynie wezwane, eunuch wzywał te,które chciał i zwracał na nie oczy pana: było to zwykle nagrodą jakiejś zdradzonej tajemnicy.Przekonał pana, iż z korzyścią dla porządku będzie zostawić jemu wybór, pomnażającjego powagę. Oto, jak rządzono, wspaniały panie, w seraju, który, sądzę, był najlepiejprowadzony w całej Persji.Zostaw mi wolną rękę; pozwól, bym nakazał posłuch. Tydzień starczy, aby wrócićporządek w samym sercu buntu. Oto, czego żąda twój honor, a wymaga bezpieczeństwo.Z twego seraju w Ispahan, 9 dnia księżyca Rebiab I, 1714.LIST L. USBEK DO SOI żO, SEAU ISAA.Dowiaduję się, że w seraju panuje nieporządek, że wkradły się weń swary i rozdwojenie.Co zalecałem wam odjeżdżając, jeśli nie pokój i zgodę? Przyrzekłyście; czy po to aby mnieoszukać?Nie umiem się posługiwać srogością, aż wówczas kiedy wyczerpię wszystko inne.Czyńcie zatem przez wzgląd na siebie to, czego nie chciałyście czynić dla mnie.Starszy eunuch bardzo jest niezadowolony z was. Powiada, że nie macie dlań szacunku.Jak pogodzić takie postępowanie ze skromnością należną waszemu stanowi? Czynie jemu powierzono, na czas mej nieobecności, pieczę o waszą cnotę? On strażnikiemi opiekunem tego świętego skarbu. Ale wzgarda, jaką mu okazujecie, świadczy, iż lu-MOTESUIEU Listy perskie 49