Listy perskie - Wolne Lektury

uczynków wątpliwych, kazuista może wznieść je na stopień dobroci, którego nie mają,uznając je za dobre. Byleby zdołał dowieść, że nie ma w nich trucizny, odejmuje ją imdoszczętnie.Zdradzam oto tajemnicę zawodu, w którym posiwiałem; odsłaniam panu jego subtelności.Wszystko można jakoś obrócić, nawet rzeczy, które, na pozór, najmniej by siędo tego nadawały. — Mój ojcze, rzekłem, to wszystko bardzo dobrze, ale w jaki sposóbdajesz sobie rady z niebem? Gdyby ⁴⁵ miał na swoim dworze człowieka, który by czyniłwobec niego to, co ty czynisz wobec swego Boga; który by czynił rozróżnienia w jegorozkazach, uczył poddanych, kiedy należy je spełniać, a kiedy wolno je gwałcić, kazałbygo wbić na pal bardzo prędko”. Skłoniłem się derwiszowi i odszedłem, nie czekającodpowiedzi.Paryż, 23 dnia księżyca Maharram, 1714.LIST LIII. IKA DO EDIEO, TO EEI.W Paryżu, drogi Rhedi, są rozmaite rzemiosła.Tutaj usłużny człowiek zjawia się, aby za parę sztuk srebra ofiarować ci sekret sporządzaniazłota.Tam znów drugi przyrzeka, że dzięki jego sekretowi będziesz mógł sypiać z bezcielesnymiduchami, bylebyś przez trzydzieści lat wstrzymał się od sprawy z kobietą.Znajdziesz wróżbitów tak bystrych, iż powiedzą ci całe twoje życie, byle mieli sposobnośćkwadrans pogadać z twą służbą.Zręczne kobiety czynią z dziewictwa kwiat, który ginie i odradza się co dzień, i któregouszczknięcie sprawia za setnym razem więcej bólu niż za pierwszym.Inne znów, naprawiając, mocą swej sztuki, draśnięcia czasu, umieją zatrzymać na twarzyuciekającą piękność, a nawet ściągnąć kobietę ze szczytu starości, aby ją przywieść donajbardziej kwitnącej młodości.Wszyscy ci ludzie żyją albo starają się żyć w mieście, które jest matką wynalazczości.Dochody mieszkańców nie są tu czymś stałym: polegają na sprycie i przemyśle: każdyma swój, z którego stara się ciągnąć ile się da.Kto by chciał zliczyć wszystkich uczonych w piśmie, którzy upędzają się za dochodemz jakiego meczetu, łatwiej policzyłby piasek morza i niewolników naszego monarchy.Nieskończona ilość mistrzów języków, sztuk i nauk uczy tego, czego nie umie, a niejest to lada jaki talent: o ile bowiem niewiele trzeba sprytu, aby uczyć tego, co się umie,o tyle trzeba go niesłychanie dużo, aby udzielać tego, o czym się nie ma pojęcia.Umrzeć można tutaj tylko nagle. Śmierć nie zdołałaby inaczej zebrać swojego żniwa:na każdym rogu znajdzie się ludzi mających niezawodne lekarstwa przeciw wszelkimchorobom.Sklepy otoczone są niewidzialnymi sieciami, w które łowi się nabywców. Można sięwszakże wykpić tanim kosztem: czasem młoda kupczyni tańczy koło klienta godzinę, abymu w końcu wpakować pudło wykałaczek.Nie ma człowieka, który by nie opuścił tego miasta bardziej kutym i ostrożnym, niżnim był z początku. Tyle się go naskubią, iż w końcu nauczy się pilnować swego dobra.To jest jedyny zysk cudzoziemców w tym czarodziejskim mieście.Paryż, 10 dnia księżyca Sapbar, 1714.LIST LI. IKA DO USBEKA, ***.Znalazłem się w pewnym domu, gdzie zabawiało się towarzystwo. Głos miały dwie starszedamy, które próżno strawiły cały ranek nad tym, aby się odmłodzić. „Trzeba przyznać,mówiła jedna, iż dzisiejsi mężczyźni bardzo są różni od tych, których znałyśmy w młodości.Tamci byli grzeczni, uprzejmi, nadskakujący; dzisiejsi zrobili się niemożliwi brutale.— Wszystko się zmieniło, podjął jakiś pan, widocznie nękany pedogrą: to już nie te czasy!Czterdzieści lat temu wszyscy byli zdrowi: chodziło się, miało się humor, patrzałosię tylko, gdzie by się pośmiać i potańczyć; obecnie, świat stał się niemożliwie smutny”.W chwilę potem, rozmowa zeszła na politykę. „Dalibóg! rzekł starszy pan, dzisiaj już nieMiasto, Pieniądz, PodstępNauczycielLekarzHandelPrzemijanie⁴⁵ — tytuł króla perskiego.MOTESUIEU Listy perskie 45