Listy perskie - Wolne Lektury

ale, gdyby mnie chciano wyzuć z godności męskiej i pozbawić jej znamion, umarłbymz boleści, o ile bym nie umarł z samego tego barbarzyństwa.Ściskam twoje stopy, wspaniały panie, z uczuciem najgłębszej pokory. Spraw, abymuczuł skutki twej tak wielbionej cnoty, i aby nie było powiedziane, iż z twego rozkazuprzybył jeden nieszczęśliwy na ziemi.Z ogrodów Fatmy, 7 dnia księżyca Maharram, 1713.LIST LIII. USBEK DO AAA, OODA ATMY.Napełń weselem serce i odczytaj te święte głoski: każ je ucałować wielkiemu eunuchowii intendentowi ogrodów. Zabraniam, w jakiej bądź mierze, targnąć się na ciebie: powiedz,niech kupią eunucha, którego brakuje. Spełniaj swoje obowiązki, jak gdybyś ciągle był namych oczach; i wiedz, że im większa moja dobroć, tym srożej będziesz ukarany, jeśli jejnadużyjesz.Paryż, 25 dnia księżyca Rhegeb, 1713.LIST LI. USBEK DO EDIEO, EEI.Istnieją we Francji trzy stany: duchowny, szlachecki i sędziowski. Każdy żywi głębokąwzgardę dla dwóch innych: niejednego na przykład, którego by się powinno lekceważyćjako głupca, lekceważy się tylko dlatego, że jest sędzią.Nie masz wręcz tak podłych rękodzielników, aby się nie spierali o pierwszeństwoswego rzemiosła; każdy wynosi się nad drugiego, odpowiednio do pojęć, jakie wytworzyłsobie o własnej wyższości.Wszyscy ludzie są, mniej lub więcej, podobni do owej kobiety z erywańskiej prowincji,która doznawszy łaski od któregoś z monarchów, życzyła mu po tysiąckroć w swoichbłogosławieństwach, aby go niebo uczyniło namiestnikiem Erywanu.Czytałem w jakimś sprawozdaniu, iż gdy okręt ancuski wylądował na wybrzeżuGwinei, kilku ludzi udało się na ląd celem zakupienia baranów. Zaprowadzono ich przedkróla, który pod drzewem wymierzał sprawiedliwość poddanym. Siedział na tronie, toznaczy na zwykłym pniu, równie dumny, co gdyby zasiadał na stolcu Wielkiego Mogoła:miał gwardię z kilku ludzi z drewnianymi włóczniami; parasol w kształcie baldakinuosłaniał go od słońca; wszystkie ozdoby jego, jak i królowej, składały się z własnej czarnejskóry i kilku pierścionków. Ów monarcha, którego próżność przewyższała jeszcze jegonędzę, spytał cudzoziemców, czy dużo mówi się o nim we Francji. Mniemał, że sławajego imienia musi sięgać od jednego bieguna po drugi; na wspak zdobywcy, o którymmówiono, iż nakazał milczenie całej ziemi, on mniemał, iż mocen jest całą ziemię zmusić,by gadała o nim.Kiedy chan tatarski skończy obiad, herold obwołuje, iż wszyscy władcy świata mogązacząć jeść, jeśli mają ochotę: ten barbarzyńca, który żywi się tylko mlekiem, który niema nawet domu, a żyje tylko rozbojem, patrzy na wszystkich królów świata jak na swoichniewolników i lży ich regularnie dwa razy dziennie.Paryż, 28 dnia księżyca Rhegeb, 1713.Król, SławaLIST L. IKA DO USBEKA, ***.Wczoraj rano, leżąc jeszcze w łóżku, usłyszałem gwałtowne dobijanie się. W ślad za nim,otworzył, albo raczej wyważył drzwi jakiś człowiek, którego znałem cokolwiek, a któryzdawał mi się zupełnie nieprzytomny.Strój jego był więcej niż prosty; krzywo nasadzona peruka nie była nawet uczesana;nie miał czasu dać sobie zaszyć czarnego kubraka; słowem, zbył się tego dnia chwalebnejprzezorności, z jaką miał zwyczaj oganiać braki kostiumu.„Wstawaj, rzekł, potrzebuję cię na cały dzień, mam tysiąc sprawunków i rad będęmieć cię z sobą. Najpierw, pójdziemy do rejenta, któremu poruczono sprzedaż majątkuwartości pięciuset tysięcy funtów; chodzi o to aby zachował dla mnie pierwszeństwo.Spiesząc tu, zatrzymałem się na chwilę w Saint-Germain, gdzie nająłem pałacyk za dwatysiące talarów rocznie, i pragnę dziś jeszcze podpisać kontrakt.”MOTESUIEU Listy perskie 34