Listy perskie - Wolne Lektury

oskiemu posłannictwu? Chyba zwalić całą naturę i wygubić tych samych ludzi, którychpragnęło przekonać?Paryż, 20 dnia księżyca Rhegeb, 1713.LIST L. USBEK DO IBBEA, SMYIE.Z chwilą gdy umrze tu jakaś wielka osobistość, wszyscy gromadzą się w meczecie i wygłaszająmowy pogrzebowe: są to oracje na chwałę zmarłego, wedle których niezmierniebyłoby trudno zdać sobie sprawę z istotnych jego zasług.Chciałbym wytępić te uroczyste żałoby. Trzeba płakać nad ludźmi przy urodzeniu, nieprzy śmierci. Na co te ceremonie i pompa, którą w ostatnich chwilach nęka się umierającego;na co łzy rodziny i boleść przyjaciół, jeśli nie na to, aby pomnożyć w nim uczucieklęski, która mu grozi?Jesteśmy tak ślepi, że nie wiemy, kiedy się martwić, a kiedy cieszyć: oddajemy sięprawie zawsze fałszywym radościom i smutkom.Kiedy widzę Mogoła, jak, corocznie, każe się sadzać z głupią miną na wagę i ważyć sięjak tuczny wół; kiedy widzę, jak ludy weselą się z tego, iż monarcha ich stał się bardziejzatyły, to znaczy mniej zdatny nimi rządzić, litość zbiera mnie, Ibbenie, nad ludzkimszaleństwem.Paryż, 20 dnia księżyca Rhegeb, 1713.Pogrzeb, ŚmierćSmutek, RadośćLIST LI. AZELIK ZAY EUU DO USBEKA.Izmael, jeden z twych czarnych eunuchów, umarł, dostojny panie; trzeba mi szukać dlańnastępcy. Ponieważ o eunuchów jest obecnie niezmiernie trudno, myślałem użyć na tencel czarnego niewolnika, którego posiadasz na wsi, ale nie mogłem go dotąd skłonić,aby się dał uświęcić do tego użytku. Rozumiejąc iż, ostatecznie, będzie to z jego korzyścią,byłem już gotów użyć trochę przymusu. W porozumieniu z intendentem ogrodów,kazałem, aby nie pytając o zezwolenie, doprowadzono go do stanu pozwalającego mu oddawaćusługi najmilsze twemu sercu, i żyć, jak ja, w straszliwym miejscu, na które nieśmie nawet spoglądać. Ale zaczął ryczeć tak, jakby go mieli obdzierać ze skóry, w końcuwyrwał się nam z rąk i umknął przed nożem. Dowiaduję się, że chce pisać do ciebie o łaskę;opowie ci, iż powziąłem ten zamiar jedynie przez zemstę za jego złośliwe przycinki.Ale przygięgam ci, panie, na sto tysięcy proroków³⁹, działałem wyłącznie dla twej służby,jedynej rzeczy, która mi jest droga i poza którą nic dla mnie nie istnieje. Rozciągam sięu twych stóp.Z seraju Fatmy, 7 dnia księżyca Maharram, 1713.LIST LII. AA DO USBEKA, SEO ADOSTOIESZEO AA.Gdybyś był tutaj, wspaniały panie, stanąłbym przed twymi oczyma cały okryty białympapierem; a jeszcze nie byłoby go dosyć na spisanie krzywd, jakimi naczelnik czarnycheunuchów, najniegodziwszy z ludzi, nęka mnie od twego wyjazdu.Pod pozorem jakichś żarcików, w których rzekomo naigrawałem się z jego żałosnegostanu, przysiągł głowie mojej nienasyconą pomstę. Podburzył przeciw mnie okrutnegointendenta ogrodów, który, od twego wyjazdu, nęka mnie pracą przechodzącą siły. Storazy myślałem, iż przyjdzie mi to przypłacić życiem, nie ustawałem wszelako ani na chwilęw gorliwych służbach dla ciebie. Ileż razy jęczałem w duchu: „Mam pana, będącegowcieleniem dobroci, a jestem oto najnieszczęśliwszym niewolnikiem na ziemi!”Wyznaję ci, wspaniały panie, nie spodziewałem się, aby się mogły zwalić na mnie jeszczewiększe nieszczęścia; ale zdrajca eunuch zapragnął posunąć niegodziwość do ostatnichgranic. Oto, przed kilku dniami, sam, mocą własnej powagi, przeznaczył mnie do strażytwych świętych małżonek, to znaczy skazał na operację, która byłaby dla mnie tysiąc razyokrutniejsza niż śmierć. Ci, którzy przy urodzeniu mieli nieszczęście doznać od bezlitosnychrodziców tej krzywdy, pocieszają się może tym, że nigdy nie zaznali innego stanu:³⁹st tysiy prrk — Persowie obliczali cyę proroków na 125. 000.MOTESUIEU Listy perskie 33