Listy perskie - Wolne Lektury

przyjąć; ale możecie być pewni, że umrę z bólu na myśl, że rodząc się, widziałem Troglodytówwolnych, a dziś oglądam ich niewolnikami.” Przy tych słowach strumień łez puściłsię z oczu starca. „Nieszczęsny dzień, wykrzyknął; po cóż żyłem tak długo!” Następnie,zawołał surowo: „Widzę, o Troglodyci! cnota poczyna wam ciężyć. Póki żyliście jak dotąd,nie mając nad sobą głowy, trzeba wam było trwać w zacności, choćby nawet wbrewchęci: inaczej, nie moglibyście istnieć i popadlibyście w nieszczęście praojców. Ale tojarzmo zda się wam zbyt twarde: wolicie być podwładni księciu i podlegać jego prawom,łagodniejszym niż wasz obyczaj. Wiecie, że wówczas będziecie mogli folgować ambicji,gromadzić bogactwa i gnusnieć w rozkoszy; i że, byleście się strzegli wielkich zbrodni,obejdziecie się snadno bez cnoty”. Zatrzymał się chwilę, i łzy popłynęły mu jeszcze obficiej.„I czegóż spodziewacie się po mnie? Jak to być może, abym ja rozkazał cokolwiekTroglodycie? Żądacie, aby pełnił zacne uczynki dlatego, że ja mu nakażę, on, który pełniłbyje tak samo beze mnie, z samej swej natury? O Troglodyci! jestem u schyłku dni,krew stygnie mi w żyłach, niebawem dane mi będzie oglądać świętych przodków; czemuchcecie, bym ich zmartwił, bym musiał im powiedzieć, że zostawiłem was pod innymjarzmem niż jarzmo cnoty?”Erzerun, 10 dnia księżyca Gemmadi II, 1711.LIST . IESZY EUU DO AOA, ZAEO EUUA, EZE-U.Proszę nieba, aby cię przywiodło z powrotem w te miejsca i ocaliło od wszystkich niebezpieczeństw.Mimo iż nigdy nie zaznałem związków zwanych przyjaźnią i żyłem wyłączniedla siebie, dzięki tobie przekonałem się, że posiadam jeszcze serce. Podczas gdy byłemz brązu dla niewolników poddanych mej władzy, na rozwijające się dzieciństwo twojepatrzałem z przyjemnością.Nadszedł czas, w którym pan mój obrócił wzrok na ciebie. Daleki byłeś jeszcze odtego, aby natura przemówiła w tobie, kiedy już żelazo odcięło cię od niej. Nie umiempowiedzieć, czy mi cię było żal, czy też odczuwałem przyjemność, widząc cię wzniesionymaż do mnie. Uspokajałem twoje płacze i krzyki. Zdawało mi się, iż patrzę na twepowtórne narodziny, widząc, jak opuszczasz niewolę, w której miałeś wiecznie słuchać,aby wstąpić w niewolę, w której miałeś rozkazywać. Objąłem pieczę nad twym wychowaniem.Strzegąc surowych zasad pedagogii, długo taiłem przed tobą, że jesteś mi drogi.Kochałem cię wszelako; powiedziałbym, że kochałem cię jak ojciec syna, gdyby te obamiana mogły się przygodzić naszej doli.Masz teraz przebiegać krainy zamieszkałe przez chrześcijan, którzy zawsze żyli w niedowiarstwie.Niepodobna, byś się nie zbrukał od tego zetknięcia. W jaki sposób prorokmógłby ci towarzyszyć wzrokiem pośród tylu milionów swych wrogów? Chciałbym, abymój pan odbył za powrotem pielgrzymkę do Mekki: oczyścilibyście się wszyscy w ziemianiołów.Z seraju w Ispahan, 10 dnia księżyca Gemmadi II, 1711.LIST I. USBEK DO MOLLAA MEEMETA ALI, STAżIKA TZEOB KOM¹¹.Czemu żyjesz wśród grobów, boski Mollachu? o wiele bardziej stworzony jesteś do życiawśród gwiazd! Kryjesz się, widać z obawy, byś nie zaćmił słońca; nie ma na tobie plam,jak na tej gwieździe; ale, jak ona, rad osłaniasz się chmurami.Twoja wiedza, to otchłań głębsza od Oceanu; twój duch przenikliwszy jest niż Zufagar,owa szpada Halego o dwóch ostrzach. Wiesz, co się dzieje w dziewięciu chórach potęgniebieskich: czytasz Alkoran¹² na łonie boskiego proroka; kiedy zaś znajdziesz w piśmieciemne miejsce, anioł, z Jego rozkazu, rozwija chyże skrzydła i zstępuje z tronu, aby ciobjawić jego tajemnice.Przyjaźń, Niewola,Wychowanie, Okrucieństwo¹¹ — w meczecie w Kom znajdują się, oprócz Sidi Fatimy, także groby Szacha Sofi i syna jego SzachaAbbasa. Persowie odbywają tłumne pielgrzymki do tego miejsca.¹²kr, dziś r — święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawyprawa obowiązującego muzułmanów.MOTESUIEU Listy perskie 17