Listy perskie - Wolne Lektury

Widziałem, jak nagle, we wszystkich sercach, zrodziła się nienasycona żądza bogactw.Widziałem, jak, w jednej chwili, utworzyło się ohydne sprzysiężenie ludzi zdobywającychmajątek, nie uczciwą pracą lub szlachetnym przemysłem, ale przez ruinę monarchy, państwai obywateli.Widziałem uczciwych ludzi, jak, w owym opłakanym czasie, kładąc się spać, powtarzalisobie: „Zrujnowałem dziś jedną rodzinę, jutro zrujnuję drugą”.„Jutro, mówił inny, wybieram się w towarzystwie czarnego człowieka, który nosikałamarz w ręku, a kończyste żelazo za uchem, zarzynać tych, względem których mamzobowiązania.”Inny mówił: „Widzę, że moje sprawy jakoś idą. Prawda, że przed trzema dniami,spłaciwszy pewną należność, zostawiłem całą rodzinę we łzach; prawda, że strwoniłemposag dwóch zacnych dziewcząt; udaremniłem wychowanie małego chłopczyny. Ojciecumrze z bólu, matka usycha w smutku; ostatecznie uczyniłem tylko to, co mi pozwalaprawo”.Jakaż może być większa zbrodnia od tej, którą popełnia minister, kiedy kazi obyczajecałego narodu, ściąga w błoto najszlachetniejsze nawet dusze, bruka blask godności,przyćmiewa cnotę samą i spycha najwyższe urodzenie w otchłań ogólnej wzgardy?Co powie potomność, kiedy jej przyjdzie rumienić się za hańbę ojców? Co powiemłódź, kiedy porówna żelazo pradziadów ze złotem tych, od których wprost wzięła życie?Nie wątpię, że szlachta wymaże ze swych rodowodów niegodne pokolenie, które ją okrywawstydem, i zostawi obecną generację w haniebnej nicości, którą sama dobrowolnie obrała.Paryż, 11 dnia księżyca Rhamazan, 1720.LIST III. STASZY EUU DO USBEKA, AYżU.Rzeczy doszły do stanu, którego nie da się cierpieć dłużej. Żony twoje wyobrażają sobie,że twój wyjazd zapewnia im bezkarność; dzieją się tu rzeczy straszne; sam drżę wobecokrutnych faktów, jakie ci muszę donieść.Zelis, udając się kiedyś do meczetu, pozwoliła opaść zasłonom; ukazała się niemalz odkrytą twarzą oczom całego ludu.Zastałem Zachi w łożu z jedną z jej niewolnic: rzecz tak surowo wzbroniona przezprawa seraju!Przejąłem, zupełnie przypadkowo, list, który ci posyłam; nie zdołałem się dowiedzieć,do kogo pisany.Wczoraj wieczorem spostrzeżono młodego chłopca w ogrodzie seraju; ścigany, umknąłprzez mur.Dodaj do tego to, co nie doszło mej wiadomości: to pewna, że zdrada mieszka w twymdomu. Czekam rozkazów; aż do szczęsnego momentu, w którym je otrzymam, żyć będęw śmiertelnym niepokoju. Ale, jeśli nie wydasz wszystkich kobiet mej nieograniczonejwładzy, nie odpowiadam za nic, i codziennie możesz oczekiwać równie smutnych wiadomości.Z seraju w Ispahan, 1 dnia księżyca Rhegeb, 1717.LIST LIII. USBEK DO IESZEO EUUA, SEAU ISA-A.Obejmiesz, mocą tego listu, nieograniczoną władzę nad serajem. Rozkazuj, rządź, jakbyja sam; niech lęk i groza kroczą przed tobą; biegnij od komnaty do komnaty, niosąc karęi pokutę; niech wszystko żyje w przerażeniu; niech wszystko tonie we łzach przed tobą.Przesłuchaj cały seraj; zacznij od niewolnic. Nie oszczędzaj mej miłości; niech wszystkopadnie w proch przed twym straszliwym trybunałem. Wydobądź na światło najskrytszetajemnice; oczyść to miejsce hańby i wprowadź w nie z powrotem wygnaną cnotę; od tejchwili głową odpowiadasz za najmniejszą chybę. Podejrzewam Zelis, że do niej był pisanyów przejęty list: zbadaj to oczami rysia.W ***, 11 dnia księżyca Zilhage, 1718.MOTESUIEU Listy perskie 113