Listy perskie - Wolne Lektury

W kilka dni później przybył na rynek zdyszany, uniesiony gniewem, i wykrzyknął:„Ludy Betyki, radziłem wam, abyście dali folgę wyobraźni; widzę, że nie czynicie tego:otóż dziś nakazuję wam.” To rzekłszy, oddalił się szybko; ale namyślił się i wrócił. „Słyszę,że niektórzy z was są na tyle niegodziwi, że przechowują złoto i srebro. Niechby jeszczesrebro; ale złoto… złoto… Ha, nie mam słów oburzenia!… Przysięgam na me święte wory,że jeśli nie przyniosą mi go tutaj, ukarzę ich surowo.” Następnie dodał tonem niezostawiającym wątpliwości: „Czy sądzicie, że, jeśli tego żądam, to po to, aby zachować tenędzne metale? Za dowód mej uczciwości starczy, iż kiedyście mi je znieśli przed kilkudniami, oddałem wam natychmiast połowę.”Nazajutrz, usłyszano go z daleka, jak zaczął sidlić słodkim i przymilnym głosem: „LudyBetyki, dowiaduję się, że posiadacie część swoich skarbów w cudzoziemskich krajach:proszę, ściągnijcie je do mnie; zrobicie mi przyjemność, wdzięczny wam będę za to wiekuiście”.Ludzie, do których mówił syn Eola, nie mieli zbytniej ochoty do śmiechu; mimo tonie mogli się wstrzymać; odszedł, mocno pomieszany. Ale natchnąwszy się nową odwagą,zaryzykował jeszcze małą prośbę. „Wiem, że posiadacie cenne kamienie: na imię Jupitera,wyzbądźcie się ich; nic was tak nie uboży, jak tego rodzaju rzeczy; wyzbądźcie się ich,powiadam. Jeśli nie możecie sami, dostarczę wam pośredników. Jakież bogactwa spłynąw wasze ręce, jeśli uczynicie to, co wam radzę! Tak, przyrzekam wam wszystko, co jestnajcenniejszego w moich worach.”Wreszcie wszedł na podwyższenie i, przybierając ton uroczysty, rzekł: „Ludy Betyki,porównuję szczęśliwy wasz stan obecny z tym, w którym zastałem was, przybywająctutaj. Staliście się oto najbogatszym ludem na ziemi; ale, dla dopełnienia miary dostatku,ścierpcie, abym wam odjął połowę mienia”. Przy tych słowach, lekkim poruszeniemskrzydeł, syn Eola znikł i zostawił słuchaczy w niewymownym pomieszaniu; co sprawiło,że wrócił nazajutrz i rzekł: „Spostrzegłem wczoraj, że przemówienie moje bardzo się wamnie podobało; więc dobrze, uważajcie, że nic nie powiedziałem — To prawda; pół to zawiele. Wystarczy użyć innego sposobu, aby osiągnąć cel, jaki zamierzyłem. Zgromadzimynasze bogactwa w jednym miejscu; przyjdzie nam to z łatwością, ponieważ nie zajmujązbyt wiele miejsca.” Natychmiast ulotniły się trzy czwarte.Paryż, 9 dnia księżyca Chahban, 1720.LIST LIII. IKA DO ATAAELA LEI, LEKAZA żYDOSKIEO, LIOO.Pytasz, co myślę o amuletach i talizmanach. Czemu zwracasz się z tym do mnie? Ty jesteśŻyd, a ja mahometanin; to znaczy, obaj jesteśmy bardzo łatwowierni.Noszę zawsze na sobie więcej niż dwa tysiące ustępów ze świętego Alkoranu¹⁰⁶. —Przywiązuję do ramienia zawiniątko, w którym są imiona przeszło dwustu derwiszów.Imiona Halego, Fatmy i wszystkich czystych zaszyte są w więcej niż dwudziestu miejscachmego ubrania.Mimo to, nie potępiam tych, którzy odrzucają władzę, jaką przypisujemy niektórymsławom. O wiele trudniej jest nam odpowiedzieć na ich wywody, niż im na naszedoświadczenia.Noszę te święte szmatki z przyzwyczajenia, aby się zastosować do powszechnej praktyki.Sądzę, że jeśli nie posiadają one większej siły niż pierścienie i inne ozdoby, w któresię ludzie stroją, to z pewnością i nie mniejszą. Ty natomiast mieścisz całą ufność w kilkutajemniczych literach i bez tej ochrony żyłbyś w ustawicznym niepokoju.Ludzie są bardzo nieszczęśliwi! Chwieją się między fałszywą nadzieją a śmieszną obawą;miast wspierać się na rozumie, czynią sobie potwory, które ich przerażają, albo chimery,które ich mamią. Jakiż skutek, jak sądzisz, ma wyniknąć z ułożenia pewnych liter?Jakie zjawisko ma zakłócić ich przesunięcie? Jaki związek mają one z wiatrem, aby miałyuśmierzyć burzę, z prochem armatnim, aby pokonać jego działanie; z tym, co lekarzenazywają „skażonymi humorami” i z przyczyną chorób, które mają leczyć?ZabobonyReligia, Wierzenia¹⁰⁶kr, dziś r — święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawyprawa obowiązującego muzułmanów.MOTESUIEU Listy perskie 107