5Ścieżka przyrodnicza „Nadodrzańskie krajobrazy – Chełm”80ćmę. W okresie późniejszym kwitniecharakterystyczna dla grądów gwiazdnicawielkokwiatowa oraz czworolistpospolity i czyściec leśny.3. Łozowisko. Na granicy lasuz obszarami otwartymi, ok. 200 mna wschód od wału, zachowało się bagnoporośnięte zaroślami wierzby szarej,czyli łozy. Wiosną łozowisko tętniżyciem. Można wówczas usłyszeć tugłosy godowe żab moczarowych, żurawiai samotnika. W przylegającymbrzeźniaku z przestojami topól żyjedzięcioł zielony.4. Łęgi. W strefie zalewowej <strong>Odry</strong>wykształciły się jedne z najrzadszychlasów w naszym kraju - łęgiwierzbowo-topolowe. Na brzegu, naktórym stoimy zachowały jedyniefragmenty tych lasów. Większy ichkom<strong>pl</strong>eks zobaczyć można na przeciwległymbrzegu rzeki, które chroniużytek ekologiczny „Naroczycki Łęg”.Te charakterystyczne dla dużych rzeklasy składają się głównie z ginącychw Europie topól czarnych, a także topólbiałych, wierzb kruchych i wierzbbiałych. Bogaty podszyt – głównie dereńświdwa i jeżyna popielica – przerastadodatkowo chmiel i kielisznik zaroślowy,tworząc nieprzebyte zarośla.W runie dominuje pokrzywa i mozgatrzcinowata.5. Bór sosnowy. Minąwszy naturalnelasy nadodrzańskie znaleźliśmy sięw lasach gospodarczych. Dominują tulasy dębowe i bory sosnowe. Na suchych,piaszczystych wydmach, gdzieutrudniony jest dostęp do wody utrzymująsię przede wszystkim sosny zwyczajne.Na uwagę zasługują tu owadyzamieszkujące piaszczyste drogi,w tym trzyszcze i szczerklina.Ścieżka przyrodnicza„Nadodrzańskie krajobrazy– Chełm”Zielone znaki tej ścieżki przyrodniczejznajdziemy na północnyzachód od wsi Chełm, wokół starorzecza<strong>Odry</strong>. Jej długość wynosi5 km, a temat przewodni to przyrodałąk i pastwisk doliny <strong>Odry</strong>.Do Chełma można dojechać drogąz Chobieni do Rudnej, w Brodłowicachskręcając na północ.Wędrując ścieżką, prawdopodobniezobaczymy rzadkie gatunki ptakówdrapieżnych np. kanie czarne i rude,trzmielojady czy błotniaki stawowe.W okolicy gnieżdżą się też myszołowyi jastrzębie, czasami dostrzecmożna sokoły, kobuzy, a nawet bielika– największego krajowego ptakadrapieżnego. Nie lada atrakcją będzieteż wypatrzenie zimorodka polującegonad wodą na małe ryby.W starorzeczach, takich jak tow pobliżu Chełma, rośnie wiele roślinwodnych, wśród nich tak ciekawe,jak kotewka orzech wodny, grzybieńwodny, grążel żółty czy paproćwodna – salwinia pływająca (wszystkiewymienione gatunki podlegająochronie!).
Wykonanie: A. Styrska na podstawie mapy K. Szustki5Ścieżka przyrodnicza „Nadodrzańskie krajobrazy – Orsk”Ścieżka przyrodnicza „Nadodrzańskiekrajobrazy – Orsk”Ścieżka przyrodnicza o długości8 km oznakowana jest na zielono.Umożliwia obserwację przyrodyłęgów odrzańskich. Wytyczono jąw pobliżu miejscowości Orsk.Do Orska dotrzemy podobnie jak doChełma: drogą z Chobieni do Rudnej,skręcając na północ w Brodłowicach(i przejeżdżając przez Chełm) lub Studzionkach.Ścieżka przyrodnicza, którą spacerujemy,prowadzi z Orska w kierunkupółnocnym. Idąc nią, mijamy kolejnoKanał Północny i wały przeciwpowodziowe.Ścieżka krzyżuje się też z Rowerowym<strong>Szlak</strong>iem <strong>Odry</strong>. Wędrującdalej, przez las, dotrzemy nad Odrę. Nakolejnym odcinku ścieżkę przyrodni-81