Szlak Odry - PolskaTurystyczna.pl

7LubiążKlasztor Cystersów w Lubiążu,rys. M. Rypińskiwele. To zresztą drugi co do wielkości– po klasztorze Escorial w Hiszpanii –obiekt sakralny na świecie.Jak wspomniano, cystersi przybylido Lubiąża w XII w. Natomiast rozkwitklasztoru nastąpił w XIV w. W Lubiążupowstawały wówczas rękopisy bogatozdobione inicjałami. Ten okres wzlotówprzerwały wojny husyckie (1419–36).W 1432 r. zwolennicy czeskiego reformatora,Jana Husa, napadli na klasztor,obrabowali go i spalili. Odbudowa nietrwała długo. Ale wówczas cystersi postanowiliotoczyć swoje budowle muremobronnym. Ponownego zniszczeniadoznał Lubiąż ze strony Szwedów podczaswojny trzydziestoletniej (1618–48).Po tym okresie nastąpił najświetniejszy,trwający ponad sto lat rozwój klasztorulubiąskiego.Gdy Śląsk znalazł się w państwie pruskim,zaczął się kolejny schyłkowy czasdla klasztoru. Budynki cysterskie przemienionona szpital. Jednonawowy kościółśw. Jakuba, który powstał w 1697 r.(najpierw służył świeckim pracownikomklasztoru, w latach 30. XIX w. przejęligo ewangelicy) pełnił funkcję arsenału.106Biali mnisiCystersów nazywa się białymi mnichami, noszą bowiem biały habit z czarnym szkaplerzem,przepasany płóciennym pasem. Zakon założył w 1098 r. w Citeaux (łac. Cistercium) koło Dijonwe Francji święty Robert z Molesme. Opuścił on konwent benedyktynów. Współzałożycielemzakonu był święty Bernard, o którym tak pisali Maria i Zygmunt Wojciechowscy w opracowaniuhistorycznym Polska Piastów. Polska Jagiellonów: „Groźba zagarnięcia przez niewiernych grobuZbawiciela przejęła szczególnie najsławniejszą osobistość w ówczesnej Europie, św. Bernardaz Clairvaux. Ten świątobliwy mnich, założyciel i opat klasztoru cystersów w Clairvaux (północnaFrancja), taką się cieszył powagą, że więcej znaczył niż papież i cesarz. Toteż gdy zacząłgłosić drugą wyprawę krzyżową, porwał swym zapałem i Francję, i Niemcy. Z królem francuskimi cesarzem niemieckim na czele wyruszyło rycerstwo do Ziemi Świętej”.W 1099 r. papież Urban II powierzył kierowanie opactwem Alberykowi. Niebawem na mapiepojawiły się monastery w La Ferté, Pontigny, Clairvaux i Morimondo. W poł. XII w. istniało jużprawie 350 opactw. Żeńska gałąź zakonu powstała w 1125 r. niedaleko Citeaux. W poł. XVII w.dokonał się podział zakonu – wyłoniła się gałąź trapistów, wywodząca się z opactwa La Trappewe Francji. Najważniejszymi zasadami trapistów była praca i kontemplacja. Właśnie do nichnależał Thomas Merton, prozaik i poeta, autor m.in. Siedmiopiętrowej góry.Cystersi byli z pewnością najsłynniejszymi mieszkańcami Lubiąża. Założyli oni filie swojego zakonuw Henrykowie, Kamieńcu Ząbkowickim, Mogile pod Krakowem. Pod ich nadzorem i opiekąznajdował się także klasztor cysterek w Trzebnicy.