Szlak Odry - PolskaTurystyczna.pl

7Brzeg Dolny92Herb i nazwa Brzegu DolnegoHerb miasta przedstawiał walczącego ze smokiemświętego Jerzego, siedzącego na koniu, natle rzeki i łąki. Święty Jerzy pojawił się w herbiezapewne ze względu na fakt, iż patronował onwłaścicielowi miasta – Jerzemu von Dyhern.Do XVI w. wieś posiadały dwa rody,Hugowiczowie i Falckenhainowie.W 1561 r. Jan Falckenhain zbudowałprzegrodę na Odrze, by utrzymać stałypoziom rzeki i zabezpieczać tereny nadrzeczneprzez powodzią. Każdy przepływającytędy statek płacił cło. W czasiewojny trzydziestoletniej (1618–48),której główną osią były starcia międzykatolikami a protestantami, osada poniosłaolbrzymie straty. Pogłębiła je zaraza,trzebiąca miejscową ludność.Prawa miejskie uzyskał Brzeg Dolny25 sierpnia 1662 r. (nadał je cesarz Leopoldpo staraniach Abrahama Georgavon Dyhern). Zwyczajowe targi odbywałysię tu w środy i soboty, zaś w rokuorganizowano cztery jarmarki, któreodbywały się we wtorki po dniachMatki Boskiej Gromnicznej, św. Jerzego,Wniebowzięcia Najświętszej MariiPanny i św. Jadwigi.Miasto rozwijało się prężnie, przybywałocharakterystycznych elementówzabudowy. W 1655 r. powstała kaplicaśw. Jadwigi, w 1668 r. – drukarnia i łaźniamiejska, w 1785 r. – pierwsza w mieścieapteka. Niestety w 1895 r. BrzegDolny utracił prawa miejskie.W historii Brzegu Dolnego wątek żydowskijest niezwykle istotny. Żydziosiedlili się tu w 1686 r. Mieli synagogę,szkołę i cmentarz. Powstała tu takżeżydowska drukarnia – druga po praskiejw tej części kontynentu. Od 1772 r. Żydziwydawali gazetę Dyhernfurther PrivilegierteZeitung, którą można było czytaćw języku niemieckim i hebrajskim.Podczas II wojny światowej, jakwiele małych miast, Brzeg Dolnyprzeżył prawdziwe piekło. Niemcyu progu wojny zaczęli budowaćtu zakłady chemiczne. W miasteczkupowstało ponad sto budynków fabrycznych,należących do zakładówAnorgana. Pochodzącymi stąd środkamibojowymi napełniano bombylotnicze i pociski artyleryjskie. Dopracy wykorzystywano więźniówzałożonych tu podobozów koncentracyjnychDyhernufurth I i II. Podlegałyone obozowi Gross Rosen, założonemuw 1940 r. pod Rogoźnicą.24 stycznia 1945 r. hitlerowcy rozpoczęliewakuację podobozów, dokonalimasowego mordu. Zgładzili dwietrzecie z grupy 3 tys. więźniów.Brzeski chochlikNiektóre koncerty i większe imprezy w BrzeguDolnym zaczynają się z dwugodzinnym opóźnieniem.I zaznaczmy od razu, że powodem tego„poślizgu” wcale nie jest niesubordynacjaorganizatorów – raczej ich bezgraniczna wyrozumiałość.Wychodzą oni naprzeciw potrzebomimprezowiczów, bo ci, zamiast jechać doBrzegu Dolnego, trafiają nierzadko do Brzegu,usytuowanego między Opolem a Wrocławiem.Jeden z Brzegów znalazł się pod piórem JanaKochanowskiego. Dla porządku dodajmy, żemistrz z Czarnolasu pisał o tym opolskim.