pobierz Informator (pdf - 20,3 MB) - Stacja Hodowli i Unasieniania ...

45/32009BOSTON ET PL005173713801 (ojciec Bolton, matka Crockett-Acres Elita nr 1 TPI USA)–jeden z wielu buhajów urodzonych w efekcie działania Jądra Genetycznego SHiUZ Sp.z o.o. w Bydgoszczy.Więcej informacji w artykule Wycena wartości hodowlanej buhajów – sierpień 2009 r. -str. 4

Wycena wartości hodowlanejbuhajów – sierpień 2009 r.Grzegorz WojtkielewiczSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyNa okładce „Informatora”:Buhaj BOSTON PL005173713801Matka buhaja BOSTON – Crockett - Acres Elita (O-Man Justice x Mtoto Elly) jest pełną siostrąwycenionych buhajów:OTTO (O-Man Justice x Mtoto Elly) – pozycja 8 wrankingu USA (2042 GTPI)EIGHT (O-Man Justice x Mtoto Elly) – pozycja 5 wrankingu Kanady (2363 LPI)...oraz jest kuzynką buhajów (synowie Mtoto Elly –matki Elity):ELIAS – (Outside x Mtoto Elly) – 1870 GTPI – TOP100 USAENVOY – (Finley x Mtoto Elly) – 1600 LPI – Top100 Kanada.Jedynie piąty buhaj od Mtoto Elly – Elite (o.Champion) uzyskał słabszą wycenę – 1195 GTPIUSA.Od Crockett - Acres Elity pochodzą dwie córki:Wabash - Way Emilyann VG 87(ojciec Shottle) –krowa numer 1 CTPI w USA.Wabash - Way Evett VG 86 (ojciec Shottle) – krowanumer 25 LPI Kanada.Wycena sierpniowa wprowadziła dużonowości hodowlanych i bardzo urozma-iciła możliwość poprawy cech bydłamlecznego rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiejodmiany czarno- i czerwono-białej i rasysimentalskiej. Przedstawiamy Państwu także ofertęras mniej popularnych w Polsce, ale przez częśćhodowców używanych – są to rasa nizinno czarnobiała(dawna polska ncb), polska czerwona i jersey.Oferta odmiany czerwono-białej, polskiej czerwoneji simentalskiej jest efektem kontynuacji podjętejprzez naszą firmę współpracy z MałopolskimCentrum Biotechniki Sp. z o.o. w Krasnem.Utrzymujemy także kontakt z francuską firmąCoopex, realizującą program oceny i selekcjibuhajów rasy montbeliarde we Francji, współpracujemyz firmami oferującymi nasienie buhajów rasySRB czy NRF.Tak szeroko rozwinięta działalność ma na celuzaspokojenie wymogów wszystkich hodowcówwspółpracujących z naszą firmą. Właśnie w celuzaspokojenia wymogów niektórych hodowców,wprowadziliśmy do naszej oferty buhaje pochodzącez naszej rodzimej genetyki – rasy nizinnej czarno--białej z nadzieją poprawy cech funkcjonalnychu potomstwa. Efekty zobaczymy za parę lat, gdycórki tych buhajów zaczną się doić. Należy zwrócićszczególną uwagę na zawartość komórek somatycz-nych, ponieważ w tej rasie nie było prowadzonejselekcji w kierunku poprawy tej cechy.SHiUZ Sp. z o. o. w Bydgoszczy jest dumnazwłaszcza z postępu osiąganego w prowadzonymprogramie oceny i selekcji buhajów rasy polskiejholsztyńsko-fryzyjskiej, czego efektem jest umieszczeniew swoim nowym katalogu 9 nowychbuhajów oraz prezentacja 32 najwybitniejszych,wycenionych na swoich córkach w Polscerozpłodników. Przedstawiamy jedną z najbardziejzróżnicowanych ofert nasienia buhajów. O tymfakcie świadczy ilość 22 ojców, po jakich pochodząbuhaje wycenione. Wymienimy tych ojców w celulepszego przedstawienia istoty tematu: Sosa, JockoBesne, Lancelot, Garter, O-Man Justice, Mtoto,Dawson, Outside, Morty, Webster, Champion,Marshall, Jesther, Inquirer, Machoman, Lheros,Monza, Okendo, James, Addison, Metro i Finley.Dużą różnorodność genetyki można zapewnić tylkopoprzez ilość materiału przeznaczonego dosprawdzenia – w ciągu roku testujemy około 120młodych buhajów, co na tle około 200 buhajówwytestowanych ogółem w Polsce, stawia naszą firmęw czołówce zarówno krajowej, jak i światowej.Uzyskane wyniki świadczą o bardzo dobrej i stabilnejgenetyce oferowanej przez naszą Stację oraztrafnym wyborze matek i ojców następnegopokolenia młodych buhajów testowych. Duża ilośćwytestowanych buhajów możliwa jest do osiągnięciatylko dzięki zaangażowaniu hodowcówprowadzących ocenę wartości użytkowej w swoichstadach, za co bardzo dziękujemy.SHiUZ Sp z o.o. w Bydgoszczy w swej ofercie4

nasienia buhajów wycenionych nie umieszcza ojciec, przekazuje potom-stwu cechę szczególnienosicieli znanych wad genetycznych – między spokojnego charakteru. Daje łatwe porody.innymi CVM. Do wychowalni buhajów Stacji nie sątakże zakupywane młode rozpłodniki, które są VIGOR – PF 115, pochodzący po ojcu Lancelotnosicielami wad genetycznych.(o. Lukas) i matce po Goodtime (o. Choice) jestNiektóre z naszych nowych, godnych polecenia w niewielkim stopniu spokrewniony z genetykąrozpłodników to:używaną dotychczas w Polsce. Ta cecha, obokzdolności ogólnej poprawy budowy wymion,VOLCALIS – Sosa/Jocko Besne (PF 119) – to stanowi główny atut tego buhaja. Vigor powinienw chwili obecnej buhaj numer jeden w naszym także kojarzyć się nam z dużą produkcją białkarankingu. Uzyskane parametry hodowlane stawiają w mleku.tego buhaja w jed-nymszeregu z krajowymi iDRAMON –światowymi sławami –Dawson/Lord Lili (PFpierwsza dziesiątka115) – jego córki torankingu kończy się nakrowy lekkie, bar-PF 119, a prym wiedziedziej przeznaczone doniepokonany dotąd O-pracy w oborze niż do-Man Justice (PF 124).salonów wystawo-Najcenniejsze cechywych. Potrafią przyjakieprzekazujeczynić się do uzyskaniaVOLCALIS to bardzolepszych przychodówwysoka produkcjahodowcy poprzezmleczna i wybitnyprodukcję dużej ilościpokrój córek. Daje łatwemleka i zawartegoporody. Obecność tylkow nim białka. Aktualnie76 córek w jego wycebuhajupokazało się po tymnie (0,71 wiarygoddateksporo kandy-ność) może wpłynąć nana matki buhajówpóźniejszą zmianęo wysokich indeksachparametrów hodowlaprzegląduprodukcyjnych. W czasienych, gdy córek przybęoborachw Państwadzie.okaże siędokładnie jak dobryJOKAT ET – O-jest ich pokrój.-Man Justice/Ferrari(PF 115) – to pierwszyNa szczególną uwagęwyceniony u nas synzasługuje wcześniejsłynnego O-Mana Justice.już prezentowanyWysoka wartość Jokatabuhaj MOFIS pouwiarygodniona jestMtoto i matce Afke poogromną liczbą synów Najnowszy katalog buhajów SHiUZ już dostępny! Hanovre. MofisO-Mana, wycenionych O najnowszy katalog pytaj inspektorów ds. rozrodu, ,,podniósł” swójna całym świecie, inseminatorów i w biurach Stacjiindeks hodowlany zezajmujących czołowe112 na 115. Z rodzinypozycje w rankingach. Matka Jokata – Grietje (po Mofisa żyją i biorą aktywny udział w naszymholender-skim Ferrari) była najlepszą krową w programie hodowlanym dwie siostry – Afke postadzie, dlatego też została poddana płukaniu Jasper i Afke po O-Man Justice, która jestzarodków, wydając na świat wybitnego syna i córkę, przewidziana do embriotransferu po wycieleniu.która jest obecnie matką buhajów. Jokat to przede Mofis ujawnił się wiosną 2009 r. i już w obecnejwszystkim wysoka produkcja mleczna z wysokim wycenie mocno poprawił swoje parametrybiałkiem, dobre cechy funkcjonalne i pokrojowe hodowlane. To buhaj godny polecenia. Daje krowycórek. Można przypusz-czać, że podobnie jak jego lekkie, ale za to bardzo żywotne i bezproblemowe5

Buhaje JAKUT i MOFISzbierają coraz lepsze notowaniaJAKUT PL005027698544Sonda PL005123446001, córka buhaja MOFIShodowca: Tomasz Radziszewski, Skłody PrzyrusyChciałbym już teraz poinformować, że wycenastyczeń 2010 r. przyniesie znowu sporo niespodzia-nek i emocji, bo buhajów o jeszcze zbyt niskiejwiarygodności wyceny (poniżej 0,70) mamy sporo.w utrzymaniu i rozrodzie. Fantastyczne cechyfunkcjonalne, super białko i pokrój, łatwe porodyi duża ilość córek świadczących o tych kapitalnychwynikach.Te wszystkie cechy wpływają na koniecznośćużycia nasienia Mofisa we wszystkich stadach bydłamlecznego.Dużą uwagę zwracam także na buhaja JAKUT(Jesther/Mascot), którego matka Delicia urodziła sięz zaimportowanego z USA zarodka. Jakut to buhajuniwersalny, pasujący do każdej krowy – przekazujedobrą wyrostowość, dobre wymiona, mocne nogi,idealną długość strzyków i wszystkie cechyfunkcjonalne na wysokim poziomie. Poza tym ciąglepodnosi swoje notowania – PF 110, potem 111i aktualnie 112.Nasza Stacja nie umieszcza w katalogu buhajów,które mają zbyt małą ilość córek w wycenie – owiarygodności wyceny poniżej 0,70. Muszą one„poczekać” do następnej wyceny, gdzie „dobiorą”córek i ustabilizują swoją szacowaną wartość.W katalogu prezentujemy buhaje, które mająuznanie wśród hodowców, sądząc po ilości sprzedażynasienia tych reproduktorów. Tym sumptem nieznalazły się w naszej ofercie między innymi buhajeMROK i MANS, nawet mimo informacji, że MANSprzekazuje bardzo korzystną frakcję białek kappakazeiny BB. Dobrą informacją jest fakt, że wszystkiekatalogowe buhaje żyją, doczekały do swojejwyceny. Jeszcze parę lat temu można było tylkopomarzyć o takiej sytuacji. To świadczy o dużymzaangażowaniu pracowników Stacji w kierunkuzapewnienia zwierzętom jak najlepszych warunkówutrzymania.Jądro Genetyczne – polega na importowaniu mrożonych zarodków z najlepszych hodowliświatowych, przenoszeniu ich w Ośrodku Embriotransferu SHiUZ Bydgoszcz Oddział w Piątnicy,wykorzystaniu urodzonych buhajków do testowania oraz przeznaczeniu urodzonych jałowic dointensywnego namnażania materiału hodowlanego, czyli poddaniu ich technikom embriotransferui inseminacji. Dzięki działaniu jądra genetycznego już uzyskaliśmy wiele powiązań z najlepszymiwycenionymi buhajami na świecie, urodzone jałówki są siostrami lub pół-siostrami tych buhajów lubwybitnych krów włączonych do programów hodowlanych na całym świecie (o tym szerzej napiszemyw przyszłym numerze „Informatora”).6

Buhaje SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy rasy polskiej holsztysko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej po trzeciej wycenie szacowanej wartości hodowlanej w 2009 roku (buhaje uszeregowane wedługindeksu PF)LpNazwabuhajaNumerbuhajaDataurodzeniaNazwaojcaPodindeksprodukcyjnyPodindekspokroju ogólnyPodindekskalibruSkładowe Indeksu PFSkładowe podindeksu pokroju ogólnegoPodindeks typui budowyPodindeks nógi racicPodindekswymieniaPodindekspłodnościWH dlakom. somatycznychIndeks PFWH PrzeżywalnośćLiczba córekLiczba obórMl(kg)Wartość HodowlanaTł(kg)Tł(%)Bi(kg)Bi(%)Indeksprod.(kg)PowtarzalnośćHodowcaCena za jedną porcjęnasienia (netto)1234567891011121314151617181920212223242526272829303132VOLCALISOUTSTANDINGVAHURAGINTERVAILLANTVIGORJOKAT ETMOFISDRAMONORDERMAWAL ETMIDWAY ETFRAPP ETUPSILONMALER ETJAKUTORLIKIWONICZMIRRO ETLUDEKMISOTTOMOMENTVITALIGEC LAPIONUROK 3092JULEKFF ADMIRAŁGONTMODRAKGORDON ETFORMUSMEZZOFR5612676312PL005053304327FR4403435463PL005082998221FR2141062334FR5367416492PL005090983844PL005100908324PL005104342643PL005020208372PL005101552397PL005053304372PL005053304624FR1454075600PL005016833949PL005027698544PL005057772966PL005069892382PL005083471051PL005099107319PL005100544294PL005100912369FR2141062397FR4438258525FR8550173092PL005020207307PL005053353271PL005033051562PL005065722478PL005069981260PL005100966386PL00510276664917.10.200421.12.200026.03.200413.06.200324.03.200416.03.20049.09.20046.12.200321.09.200417.07.20012.06.200430.01.200118.03.200114.06.200330.08.20021.10.20025.11.20011.05.20032.09.200311.07.20044.10.200317.12.200327.11.200431.08.200328.11.200326.02.20016.07.200111.07.20038.04.20013.08.200320.02.20045.08.2004SOSAJOCKOBESNLANCELOTGARTERLANCELOTLANCELOTJUSTICEMTOTODAWSONOUTSIDEMORTYJOCKOBESNWEBSTERCHAMPIONMARSHALLJESTHEROUTSIDEINQUIRERMACHOMANLHEROSMONZAMONZAOKENDOCHAMPIONGARTERJAMESADDISONGARTERMETROGARTERFINLEYMTOTO1191241251191221171211141231041111201171151171091031051181101091051151121141091141151171151071081281171111181161171081161091281161191091141091171291221111231141251101111101161151051061091171081161161111221051191081049011411411892121961201151031071251031011061261111111261141211181018912499111124114103111104107124111114911229411711511510712911311410712011010511311410511311111412010695114101102110123108126108119110111104113125109105115111125108110101110117105103951069812211811510911912010210911011811411011110611311012212311111411212010710111011510598102111119113115115121113111109121103104110998710910111410510611794116121113102104114116102114102107111116981051011079910610412510411412291111104981171141119886109102100109969893949886107122119119118117116115115115115113113113113112112112112112112112112112111111111111111110110110110110b.d.99b.d.105b.d.b.d.b.d.131b.d.112b.d.9997105106110133123118b.d.112b.d.1241069795100107105102130b.d.76128641077973104153931111101121461091051141001161067314912670991041248196859496935293488862509013075829069100898510383778850105109536386826588627373751316124014151574816962961711889899718884482868727503539523782881704299782114213094241044937807131458744223,530,931,325,73114,434,718,132,710,127,326,447,825,821,617,18,617,732,314,117,623,426,413,712,218,219,217,932,317,38,824,6-0,41-0,28-0,36-0,5-0,05-0,35-0,08-0,17-0,07-0,37-0,05-0,150,38-0,15-0,13-0,06-0,2-0,07-0,02-0,31-0,170,15-0,1-0,45-0,540-0,33-0,29-0,03-0,48-0,220,0836,442,94435,738,537,534,830,439,514,520,437,22228,634,420,81313,731,323,621,210,928,928,732,620,529,131,429,833,120,415,3-0,100,01-0,05-0,210,140,060,030,080,12-0,21-0,050,100,08-0,010,130,05-0,07-0,060,06-0,08-0,040,010,03-0,13-0,150,09-0,08-0,010,03-0,140,010,0096,3116,6119,397,1108,089,5104,478,9111,739,168,1100,891,983,190,458,634,745,094,961,360,045,384,171,277,459,377,480,691,983,549,655,20,710,900,710,850,780,740,790,880,760,900,800,890,910,860,880,880,880,870,860,720,880,860,720,840,840,900,850,850,870,830,810,80Import FrancjaImport USAImport FrancjaKrzysztof BanachImport FracjaImport FrancjaJan ZawadzkiWojciech KowalewskiMagda Melerowicz-BosStanisław ŻochowskiAndrzej ZalewskiImport USAImport USAImport FrancjaStanisław ŻochowskiAntoni PiechocińskiOHZ Osięciny Sp. z o.o.OHZ Osięciny Sp. z o.o.Adam GuzelOHZ Osięciny Sp. z o.o.Wojciech KowalewskiWojciech PruszkowskiImport FrancjaImport FrancjaImport FrancjaOHZ Osięciny Sp. z o.o.Dochowo DairyKrzysztof RonkiewiczOHZ Osięciny Sp. z o.o.SK w DobrzyniewieStanisław ŻochowskiGrzegorz Grodzki5858485640383838383535353531313131313131313126262626262626262626Wyt uszczon o nazwy buhajów, które prezentowane s ą pło raz pierwsz y.Dane udostępnione przez Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, www.wycena.izoo.krakow.pl

Wspomnienia z XVI RegionalnejWystawy Zwierząt Hodowlanychw SzepietowieBogdan Godlewskisztuk, profesjonalnie przygotowali do oprowadzaniaSHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczypo ringu przed licznie zgromadzoną publicznością.Oddział w PiątnicyOprowadzaniem zajęło się 10 pracowników Stacji i 7hodowców. Prezentacja na ringu odbywała się w znakomitejoprawie powiewnej muzyki, każdą stawkęOd szeregu lat ostatni weekend czerwca to wprowadzała pracownica naszego Oddziału z tablicąświęto hodowców Podlasia. Jak corocznie informacyjną buhaja. Komentarz na ringu o każdejStacja była jednym ze współorganizatorów prezentowanej sztuce w stawce prowadził Pantego święta. Zwyczajowo urządzamy dwa stoiska Grzegorz Wojtkielewicz – główny specjalista ds.wystawowe eksponujące merytoryczną działalność hodowli SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy. Zwierzętaw zakresie hodowli i rozrodu bydła oraz trzody w stawkach jak i stawki nie konkurowały ze sobą,chlewnej. Stoiska corocznie ubogacamy nowymi omówiono walory córek po poszczególnych buhajach,planszami, aktualizujemy warsztaty pracy hodowców, a nie wybór najlepszych w stawce. Prezentowane byłyprezentujemy najnowszy ranking buhajów SHiUZ córki po buhajach:oraz inne cenne dla hodowców materiały.1. DELPIERO ST PL005100967239 s. DAWSON xDECISION – pochodzący z hodowli Pana StanisławaMarzenia się spełniająŻochowskiego.2. OUTSTANDING PL005053304327 s. JOCKOOd szesnastu lat organizowane Regionalne BESN x FATAL – zaimportowany w ramachWystawy Zwierząt Hodowlanych w Szepietowie są współpracy z firmą GENES DIFFUSION przezdoskonałym miejscem na prezentację dorobku SHiUZ z USA, testowany i wyceniony w Polsce.hodowlanego przez hodowców, jak też potencjału 3. JENOT PL005106912752 s. JUSTICE xgenetycznego, jaki posiadają buhaje SHiUZ Sp. z o.o. INQUIRER pochodzący z hodowli Pana Stanisławaw Bydgoszczy. Na tegorocznej XVI RWZH w Sze- Żochowskiego.pietowie po raz pierwszy w programie zamieszczono Jako pierwsza na ring weszła stawka pięciu krówPREZENTACJĘ STAWEK po buhajach SHiUZ Sp. pierwiastek po buhaju testowym DELPIERO STz o.o. w Bydgoszczy.To zadanie od kilku lat byłomarzeniem kadry terenowejOddziału w Piątnicy. Czynionepróby nie dochodziły do skutku,tematu nie odpuszczaliśmy!!!Sukcesem pracowników Oddziałuw Piątnicy było zaprezentowaniena ringu Wystawy 3 stawek w ilości17 sztuk bydła po buhajach SHiUZSp. z o.o. w Bydgoszczy. Należystwierdzić, że jest to odpowiedź nabardzo dobrą współpracę z hodowcami,którzy użyczyli swoje krowyi jałówki i w wielu przypadkach poraz pierwszy zaprezentowali się naringu Wystawy. Nasi pracownicydokonali odpowiedniego wyboru Na ring w Szepietowie wchodzą córki buhaja DELPIERO ST PL0051009672398

Prezentacja córkek buhaja DELPIERO ST PL005100967239Druga w kolejności naring weszła stawka sześciujałówek (wiek 10-12 miesięcy),po buhaju testowym JENOTPL005106912752. JałówkiMetaxa I (vice-championkaw swojej grupie na XVIRWZH), Metaxa II(finalistka w grupie), Anke,Sialson i Emre pochodzącyz hodowli Pana AdamaPietruszyńskiego, GospodarstwoRolno-HodowlaneLachowo-Straduny.Głównym hodowcą w tymgospodarstwie jest pasjonatw zakresie hodowli bydłaPan Maciej Kurowski.Szósta jałówka w stawce to Bertha pochodząca z oboryPana Jana Zawadzkiego, zam. Ciemnoszyje, gminaGrajewo. Stawkę po buhaju JENOT PL005106912752charakteryzowała predyspozycja do wysokiejwydajności mlecznej, a szczególnie prawidłowei mocne nogi, co dobrze rokuje na długowiecznośćużytkowania.Trzecia prezentowana stawka to sześć córek pobuhaju wycenionym OUTSTANDING PL005053304327.Jałówki Rezeda, Magda i Elila pochodziły z Gospodar-stwa Rolno-Hodowlanego Lachowo-Straduny PanaPL005100967239. W tej grupie 4 sztuki (Migotka,Manna, Mina, Hima) pochodziły z hodowli PanaArtura Leśniewskiego, zam. Cieciorki, gminaZambrów. Pan Artur w swoim stadzie bydła do rozroduużywa wyłącznie nasienia buhajów testowych i wycenionychSHiUZ w Bydgoszczy. W tej samej stawcepokazano pierwiastkę Bigamia z hodowli PanaStanisława Śliwowskiego z miejscowości PęsyLipno, gmina Zambrów. Obaj hodowcy po razpierwszy prezentowali swoje sztuki, co było dla nichniezapomnianym przeżyciem.Córki buhaja DELPIERO STPL005100967239 charakteryzowałwyrównany wzrost, szlachetnabudowa w typie mlecznym, a publicznośćzaskoczyły wzorcowo zbudowanewymiona z mocnym więzadłemśrodkowym.Stawka jałówek po JENOT PL0051069127529

Adama Pietruszyńskiego. Kolejna w stawcejałówka Myszka (finalistka w swojej grupie),której hodowcą jest Pan Jan Mystkowski,zam. Pułazie-Świerże, gmina Szepietowo.Córki buhaja OUTSTANDING PL005053304327Następna w stawce to jałówka Frytka z hodowli PanaWiesława Kuleszy z miejscowości RębiszewoZegadły, gmina Kołaki Kościelne. Szósta jałówkaLaura należąca do hodowcy Pana LucjanaŁapińskiego, zamieszkałego Łopienie Jeże, gminaNowe Piekuty.Córki buhaja OUTSTANDING PL005053304327potwierdziły wiarygodność wcześniejszychjego wycen typu i budowy.Mocna rama, głęboka i szeroka klatkapiersiowa, dobrze ustawione żebrapodkreślające charakter mleczny.Zaprezentowane stawki dałyprzykład i odpowiedź hodowcom, żepozyskiwany materiał hodowlany pobuhajach SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy,zarówno testowych jaki wycenionych może z powodzeniemrywalizować na ringu z córkami poczołowych buhajach innych firm.Dzięki prezentacji stawek naszepietowskim ringu każdy hodowcaoraz inseminator uzyskał jasny i jednoznacznydowód, że nasienie buhajówSHiUZ to produkt najwyższejjakości, a krowy i jałówki, które się ponich uzyskuje to sztuki odznaczającesię wysokimi walorami pokrojowymii produkcyjnymi.10Wszystkim hodowcom,którzy użyczyli do prezentacjistawek swoje krowy i jałówkiwyrażamy wdzięczność i podziękowanie.Ważniejsze akcenty wystawyObok toczących się pracKomitetu OrganizacyjnegoWystawy nieomal równolegletoczyły się prace selekcjonerówPFHBiPM w oborach hodowców – tworzących„Katalog Wystawców Bydła”. Warto podkreślić, żez roku na rok wzrasta liczba hodowców wystawiającychbydło, a wielu z nich debiutowało na XVI RWZH.Tegoroczny „Katalog Wystawców Bydła” zawierałwytypowane na Wystawę 552 sztuki bydła mlecznegonależącego do 75 hodowców. Wytypowano o 42%więcej sztuk niż w roku 2008, także wzrósł, o 21%,Loszka championka z chlewni SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oddziałuw Piątnicy w Bielsku Podlaskim

Minister rolnictwa i rozoju wsi Marek Sawicki osobiście odwiedził stoisko SHiUZpodczas Wystawy w Szepietowieloszek i 1 knurka z naszej chlewniw Bielsku Podlaskim. Loszki zdobyłytytuły championa i vicechampionaWystawy, a knurek nie miał konkurencji– był jedynym na Wystawietrzody chlewnej.Zwieńczeniem Święta Hodowcówze strony SHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w Piątnicy byłowręczenie imiennych grawertonówi okazałych pucharów dla gronahodowców bydła i trzody chlewnej odszeregu lat owocnie współpracującychze Stacją.Stoiska wystawowe SHiUZ Oddziałuw Piątnicy wzbudzały ogromnezainteresowanie i były w ciągu dwóchdni odwiedzone przez tysiące uczestnikówWystawy na czele z MinistremRolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wła-udział hodowców, którzy zadeklarowali uczestnictwojako wystawcy.Z analizy „Katalogu WystawcówBydła” wynika, żespośród wszystkich wytypowanychdo Wystawysztuk ok. 50% to córki pobuhajach SHiUZ Sp. z o.o.w Bydgoszczy. PracownicyDziału Hodowli w OddzialePiątnica przygotowalitabliczki informacyjne dlakażdej córki po buhajuSHiUZ. Na Wystawęprzybyło 61 hodowców,którzy zaprezentowali 147sztuk bydła, a połowaz nich to córki buhajówSHiUZ. Po zawieszeniu tabliczekz logo SHiUZ i nazwą buhaja nastanowiskach zazieleniło się odnaszych barw.Na tegorocznej XVI Wystawie córkipo buhajach naszej Stacji zdobyłytytuły vicechampiona w kategoriikrowy pierwiastki – GRACJA po buhajuPULLY z hodowli Pana Piotra Szeligowskiego,zamieszkałego ŁubniceKrusze, gmina Kołaki Kościelne.W kategorii jałówki 10-12 miesięcyMETAXA I po buhaju JENOT z hodowliPana Adama Pietruszyńskiego,Gospodarstwo Rolno-HodowlaneLachowo-Straduny.Sukces odnieśliśmy w trzodziechlewnej. Wystawialiśmy 2 sztuki11dzami wszystkich szczebli w województwie.Z oceny wielu odwie-dzających wynika, że XVIRWZH potwierdziłaznaczenie i pozycję SHiUZSp. z o.o. w Bydgoszczywśród hodowców, wystawcówi społeczności wiej-skiej. Do zobaczenia za rokna XVII Wystawie w Szepie-towie, która zgromadzihodowców z całej Polski,będzie to bowiem KrajowaWystawa Bydła.

Raport z tegorocznych wystawzwierząt hodowlanychw Lubaniu i Starym PoluKazimierz KonsowiczSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w SzczecinkuNa tegorocznych wystawach: XVIII PomorskiejWojewódzkiej Wystawie Zwierząt Hodowlanychw Lubaniu (6 czerwca 2009) oraz XRegionalnej Wystawie Zwierząt Hodowlanychw Starym Polu (20 czerwca 2009) ścisła czołówkahodowców z województwa pomorskiego oraz częściwojewództwa warmińsko-mazurskiego zaprezentowałanajpiękniejsze sztuki bydła mlecznego. Prezentacja zwierząt na Wystawie w LubaniuW Lubaniu rywalizowało 51 sztuk, natomiast w StarymPolu wystawiono 36 sztuk krów i jałówek mlecznych.Tadeusz Pudlis, w Starym Polu zaś komisarzemNa obu wystawach swe zwierzęta prezentowało 30wystawy był Pan Jan Florczyk, prezes Warmińskohodowców,w tym 7 z województwa warmińsko-Mazurskiego Związku Hodowców Zarodowej Trzodymazurskiego. Coraz liczniejsza w ostatnich latachChlewnej. Jako sędziowie główni gościnnie wystąpiligrupa hodowców z Warmii (Stare Pole) potwierdzaselekcjonerzy z niemieckiego RMV (Rinderzuchtprestiż i popularność tych wystaw.Mecklenburg-Vorpommern): Johanna NunnemannJak twierdzą członkowie Komisji Oceny Zwierząt na(Lubań)oraz Sven Gruppe (Stare Pole).wystawach został przedstawiony materiał hodowlanyNależy pamiętać, że ogromny wkład w organizacjęwysokiej jakości, o pożądanym typie, dobrym pokroju,wystaw wnieśli pracownicy Pomorskiego Ośrodkadobrze przygotowany pod względem pielęgnacji. Doradztwa Rolniczego. Podczas obserwacji przygoto-Ponadto zwierzęta zostały umiejętnie zaprezentowanewań oraz przebiegu wystaw pamiętamy ogromnena ringu.zaangażowanie Pani Heleny Artyszuk – OddziałZa przygotowanie zwierząt w dwojaki sposób należyw Lubaniu oraz Pani Wandy Barańskiej – Oddział wpodziękować tym hodowcom, którzy swe zwierzętaStarym Polu.prezentowali na obu Wystawach. Do nich należą: JózefBydło mleczne oceniano w następujących katego-Kapłon z Marianki, Ośrodek Hodowli Zarodowejriach:„Gajewo” Sp. z o.o., Hodowla Zwierząt Zarodowych- jałówki w wieku 10-12 miesięcy *Sp. z o.o. „Prusiewo”, „Fortune” Sp. z o.o.- jałówki w wieku 13-15 miesięcyz Cieszymowa oraz GR Dariusza Lemki ze Stogów.- jałówki w wieku 16-19 miesięcyWszystkie zwierzęta biorące udział w wystawie nie- jałówki w wieku powyżej 19 miesięcyznalazły się tutaj przypadkowo. W wyborze - krowy pierwiastkiposzczególnych zwierząt hodowcom aktywnie - krowy w II laktacji (Stare Pole)pomagali selekcjonerzy i inspektorzy Polskiej Federacji- krowy w II laktacji i dalsze (Lubań)Hodowców Bydła i Producentów Mleka Odział- krowy w III i dalsze laktacje (Stare Pole)w Gdańsku oraz Pomorski Związek Hodowców Bydła * dotyczy wystawy w Lubaniu. W Starym Polu z powodu brakuMlecznego. wymaganej ilości zwierząt w grupie jałówek w wieku 10-12Mieliśmy zatem szansę obejrzeć dorobek tych, miesięcy Komisja podjęła decyzję o dołączeniu 1 szt do grupyktórzy o hodowli wiedzą najwięcej i wkładają w nią jałówek w wieku 13-15 miesięcy tworząc grupę 10-15 miesięcy.wiele serca.Tegorocznej Wystawie w Lubaniu przewodniczył Zwycięzcy XVIII Pomorskiej Wojewódzkiej WystaprezesPomorskiego Związku Hodowców Koni Pan wy Zwierząt Hodowlanych w Lubaniu w kategorii12

ydło mleczne:W grupie jałówek 10-12 miesięcy tytuł championazdobyła jałówka Emina 2 PL00521914253 pochodzącaz Gospodarstwa Rolnego Stogi Pana Dariusza Lemki.Vicechampionat w tej kategorii zdobyła Odra 53PL005192247547 pochodząca z Hodowli ZwierzatZarodowych Sp. z o.o. „Prusiewo”.Zwyciężczynie w grupie jałówek w wieku 13-15miesięcy to Helga PL005163490088, chluba OśrodkaHodowli Zarodowej „Gajewo” (champion) orazjałówka OLGA 8 PL005192247516 z HodowliZwierzat Zarodowych Sp. z o. o. „Prusiewo” -vicechampion.Tytuł championa w kategorii jałówek w wieku 16-19miesięcy uzyskała jałówka MOLLI 19 PL005172508699pochodząca z Ośrodka Hodowli Zarodowej Sp. z o.o.„Bobrowniki”, zaś tytuł vicechampiona w tej kategoriiprzyznano jałówce Mówka 16 PL005152996126 –hodowca Jerzy Dolny, zam. Kobyle.W grupie jałówek w wieku powyżej 19 miesięcy tytułchampiona zdobyła POTĘGA 177 PL005158883901 –hodowca Gospodarstwo Rolne „Dochowo Dairy”Maarten Molenaar. Vicechampionem została jałówkaBERTHA 2 PL005158939691 należąca do OśrodkaHodowli Zarodowej „Bobrowniki”.W grupie pierwiastek championat przyznano krowieANKE 1 PL005114943069 należącej do hodowli PanaJózefa Kapłona z Marianki. Vicechampionat w tejgrupie przyznano krowie FORTUNA PL005166840279z Ośrodka Hodowli Zarodowej „Gajewo”.Laury w grupie krów w II i dalszych laktacjachzebrał Pan Maarten Molenaar, GR Dochowo Dairy.Pochodząca z tego gospodarstwa krowa SANTA 5PL005093239856 zdobyła championat w tej kategorii,z kolei vicechampionat przyznano krowie DZIKA 2PL005115075356.Ponadto Santa 5 została superchampionem wystawyw kategorii krowy. Superchampionat w kategoriijałówki zdobyła Helga z Ośrodka Hodowli Zarodo-wej w Gajewie.Zwycięzcy X Regionalnej Wystawy ZwierzątHodowlanych w Starym Polu (grupa bydła mlecznego):W kategorii jałówki w wieku 10-15 miesięcychampionat zdobyła Łania 5 PL005220855515należąca do Gospodarstwa Rolnego „Fortune”w Cieszymowie. Vicechampionat przyznano jałówceMina 5 PL005165214033 hodowca Łoniewski Witold,Lipowiec (woj. warmińsko-mazurskie).Hodowla Zarodowa Zwierząt Sp. z o. o. Prusiewouzyskała championat za jałówkę Bomka 89PL005171150714 (grupa wiekowa 16-19 miesięcy).Vicechampionatu w tej grupie nie przyznano.Championat w grupie jałówek w wieku powyżej 19miesięcy zdobyła Eartag 2 o numerze PL005176799079z „Fortune” Sp. z o. o. Cieszymowo. Jałówka Kaśka 2PL005151193236 z Gospodarstwa Dariusza Lemki zeStogów uzyskała vicechampionat w tej kategorii13Pani Teresa Kapłon prezentuje nagrodzoną championkę naX Regionalnej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Starym Poluwiekowej.Pan Józef Kapłon, reprezentujący woj. warmińsko--mazurskie (GR Marianka) odebrał championaty zakrowę pierwiastkę Anke 1 PL005114943069 orazkrowę w III laktacji Perła PL005093270200.W grupie pierwiastek przyznano ponadto vicechampionatdla krowy Ciemna 259 pochodzącej z HodowliZarodowej Zwierząt Sp. z o. o. Prusiewo.W kategorii krów w II laktacji championat zdobyłakrowa Pieta 4 PL005084144183 z hodowli PanaWojciecha Jończyka z Garzewka (również woj.warmińsko-mazurskie).Za krowę Pietę 4 Pan Wojciech Jończyk odebrałrównież tytuł Superchampiona Wystawy w kategoriikrowy.Superchampionem Wystawy w kategorii jałówkizostała Bomka 89 należąca do Hodowli ZarodowejZwierząt Sp. z o.o. Prusiewo.Wystawa zwierząt hodowlanych to także zawiązywanienowych kontaktów oraz wymiana doświadczeń pomiędzyhodowcami. Zacieśniają się tutaj także kontaktypomiędzy hodowcami a wszelkimi instytucjami i firmamidziałającymi na rzecz hodowli. Wystawa zwierząt jestważnym wydarzeniem dla nich wszystkich.Śledzący uważnie tegoroczne wystawy w Lubaniui Starym Polu nie mają wątpliwości, że zaprezento-wano tu elitę hodowli bydła z naszego regionu.Zauważamy także, że niedaleko już nam do hodowlikrajów Europy Zachodniej.Dzisiejszy sukces hodowców to także sukcesorganizatorów i wszystkich współpracujących z hodowcamiw ich gospodarstwach. Do nich z pewnościąnależy Polska Federacja Hodowców Bydła i ProducentówMleka, Pomorski Związek Hodowców Bydła.Także my, Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp.z o.o. w Bydgoszczy działając na tym terenie od ponad50 lat staramy się pomagać hodowcom w osiąganiucoraz lepszych rezultatów pracy hodowlanej, prowadzącw gospodarstwach program oceny i selekcjibuhajów.

Młodzi hodowcy na medal!Wioletta SosnowskaSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w SzczecinkuW środku: Marta Cieszyńska - zwyciężczyni konkursu „Młodego Hodowcy” w LubaniuMłody hodowca Dominik Pestka, bohater tegorocznej wystawy w Lubaniu14Pogoda i frekwencja 6 i 7 czerwca nategorocznej PomorskiejWojewódzkiej Wystawie ZwierzątHodowlanych w Lubaniu oraz 20 i 21czerwca podczas X Pomorskiej WystawyZwierząt Hodowlanych w Starym Polu teżbyła na medal! Konkurs MłodegoHodowcy, mimo że odbywał się podkoniec drugiego dnia każdej z imprezwzbudził ogromne zainteresowaniewidzów.W Lubaniu swoje zwierzęta prezentowałodwanaścioro dzieci, w Starym Polutrzynaścioro. Ring zapełnił się dziećmiubranymi w zielone ogrodniczki, uśmiech-niętymi, przejętymi publicznym występem i odpowiedzialnymzadaniem. Nowością dla zawodnikówbył występ całej stawki jednocześnie. Ocenianepary chodziły jedna za drugą, umożliwiającsędziom prawidłową obserwację, porównaniei ocenę efektów przygotowania cieląt do prezentacjiw ringu. Podczas formowania stawki przedstawionodzieci i ich zainteresowania oraz gospodar-stwa, które reprezentowały.W skład komisji w Lubaniu wchodzili: członekzarządu Polskiej Federacji Hodowców Bydłai Producentów Mleka (PFHBiPM) StanisławBrzeziński, selekcjoner PFHBiPM MirosławAnaczkowski oraz Koordynator Hodowli i Rozroduw województwie pomorskim, przedstawicielorganizatora konkursu – Stacji Hodowli i UnasienianiaZwierząt KazimierzKonsowicz. W Starym Poluczłonkami komisji byli MirosławAnaczkowski, KazimierzKonsowicz i kierownik PFHBiPMOddz. Olsztyn Zdzisław Szewczak.Wzorowo przygotowane cielęta– czyste, wyczesane, niektóreostrzyżone, w kolorowych kantarach,ze wstążkami w ogonkach –na szczęście nie wszystkie jednakzachowywały się wzorowo(!).W Lubaniu atmosfera rywalizacjiudzieliła się jałówce oprowadzanejprzez najmłodszego z uczestników,5-letniego Dominika Pestkiz Brus, reprezentującego gospodarstworodziców – Beaty i AdamaPestka. Młody hodowca wykazał

Młodzi hodowcy wyróżnieni na Wystawie Starym PoluSHiUZ był fundatorem nagród dla dzieci prezentujących zwierzęta.Od lewej: Wiesław Drewnowski, dyrektor Oddziału Szczecinek,Kazimierz Konsowicz, inspektor ds. rozrodu, Andrzej Zdanowicz,zastępca dyrektora oddziału oraz bohaterowie wystaw - AleksandraBonin i Grzegorz Wyczyński (zdjęcie poniżej),się odwagą, uporem i determinacją podczaskilkakrotnego łapania i poskramiania brykającejjałóweczki! Zaimponował widowni, któranagrodziła go głośnymi brawami. Przedstawicieleorganizatora i głównego sponsora konkursu –SHiUZ – również docenili cechy charakteruDominika wręczając mu wyróżnienie.W Lubaniu zwyciężczynią Konkursu MłodegoHodowcy została 8-letnia Marta Cieszyńskaz Gostomia, reprezentująca gospodarstworodziców – Arlety i Adama Cieszyńskich.Sędziowie byli jednomyślni co do werdyktu.Marta najlepiej z całej stawki prezentowałajałóweczkę. Pewnie trzymała głowę cielęciawysoko, kontrolowała tempo marszu, niewypadała ze stawki i co ważne – pięknie sięuśmiechała! Po wręczeniu nagrody bez cieniatremy zadeklamowała kaszubski wiersz, zdobywająckolejne uznanie i brawa od widowni.W Starym Polu tytuł championa zdobyłajałówka pięknie prowadzona przez 6-letniegoJakuba Szymanka z Marianki, reprezentującegogospodarstwo Józefa Kapłona. Warto podkreślić,że była to już trzecia wystawa na której Jakubwystępował z jałówką! Nagrody dla zwycięskichpar – wieńce dla jałóweczek i pamiątkowe figurkibuhajków wręczyli przedstawiciele dyrekcjiOddziału Szczecinek.Atrakcją dla dzieci było także losowaniegłównej nagrody ufundowanej przez SHiUZ –roweru. Prawidłowy przebieg losowanianadzorowali jurorzy. Szczęście dopisało 8-letniejAleksandrze Bonin z Lubania i 9-letniemuGrzegorzowi Wyczyńskiemu z Marianki.Pozostałe dzieci zostały nagrodzone śpiworamii wieloma innymi nagrodami ufundowanymiprzez pozostałych sponsorów. Warto podkreślićwysiłek i zaangażowanie w pracę ze zwierzętami7-letniego Tymona Olczaka, który brał udziałw obu wystawach. Tymon prezentował jałóweczkęz Hodowli Zwierząt Zarodowych Sp. z o.o.Prusewo w powiecie puckim.Mam nadzieję, że Młodzi Hodowcyzadowoleni z udziału w wystawach i bogatsiw doświadczenie zgłoszą swój udział w przyszłymroku i znowu się spotkamy!15

X Wystawa ZwierzątHodowlanych w OlsztynieZdzisław SzewczakPFHBiPM Oddział w OlsztynieWdniach 5-6 września 2009 r. w Warmińsko--Mazurskim Ośrodku Doradztwa Rolniczegow Olsztynie odbyła się X WystawaZwierząt Hodowlanych.W wystawie bydła mlecznego uczestniczyło 15 czołowychhodowców z woj. warmińsko-mazurskiego.Z uwagi na małą bazę wystawową w tym rokuchcieliśmy pokazać dla zwiedzających Targi i Wystawęrasy bydła mlecznego występujące w naszymwojewództwie. I tak zaprezentowano następującerasy:q polską czerwoną,q polską holsztyńsko-fryzyjską odmiany czarno--białej,q czarno-białą (ZB)q białogrzbietą,q simental.Ww. rasy podzielono na stawki i dokonanokomisyjnej wyceny, której przewodniczył Pan RomanJanuszewski, selekcjoner z PFHBiPM w Warszawie.W I stawce krów pierwiastek rasy HF czempionatzdobyła krowa Borowinka 7 po ojcu Gilton,maksymalna wydajność matki: 8299 kg mleka o zaw.tłuszczu 3,18% i białka 3,77%. Właściciele krowy toPaństwo Teresa i Józef Kapłon, zam. Marianka, gm.Pasłęk. Wiceczempionem została krowa Mascota VII,której właścicielem jest Pan Witold Łoniewski, zam.w Lipowcu, gm. Szczytno.W stawce krów w II i III laktacji rasy HFczempionat zdobyła krowa Pieta 4 po ojcu ZiellanzZebo. Maksymalna wydajność 9055 kg mleka przyzawartości 3,68% tłuszczu i 3,03% białka.Wiceczempionem została krowa Mine IV po ojcuHerscot, a właścicielem są Państwo Ewa i WojciechJończyk, zam. Garzewko, gm. Jonkowo.W stawce krów w IV i dalszych laktacjach rasy HFczempionat zdobyła krowa Wopka 97 po ojcu Sudan.Maksymalna wydajność 8382 kg mleka przy zawartości4,52% tłuszczu i 3,57% białka. Właścicielamikrowy są Państwo Ewa i Wojciech Jończykz Garzewka, gm. Jonkowo. Wiceczempionem zostałakrowa Siwa 5 po ojcu Maczet, hodowca Pan JanMarynowski, zam. Nowa Wieś Mała, gm. DobreMiasto.16Czempion w grupie krów II i III laktacji rasy HF krowa Pieta 4,hodowcy: Państwo Ewa i Wojciech JończykSuperczempion wystawy krowa Wopka 97, hodowcy: PaństwoEwa i Wojciech JończykStawka jałowic rasy simental, hodowca: Andrzej Legięć

Oddział w Olsztynie PFHBiPM, a wręczonymi przezkierownika Oddziału Zdzisława Szewczaka, orazinnymi nagrodami m.in. od dyrektora Oddziałuw Olecku SHiUZ Bydgoszcz Mirosława Kiszczaka,Olsztyńskiego ZETO, firm paszowych: JOSERA,WIPASZ, KOUDIJS HIMA, Agrocentrum, a takżeAgencji Rynku Rolnego, Weterynaryjnego Labora-torium Diagnostycznego dr. Romana Jędryczki i wieleinnych. Spotkanie przebiegało w bardzo miłej i serdecznejatmosferze.Dnia 6 września odbył się również konkurs,,Młodego Hodowcy”, w którym uczestniczyły dzieci(10 osób) naszych hodowców. W trakcie tej zabawydzieci oprowadzały cielęta po ringu, a 3-osobowakomisja oceniała umiejętności oprowadzania cieląti sprawdzała wiedzę młodych uczestników konkursu.Po zakończeniu konkursu wszyscy uczestnicyotrzymali na głównej scenie W-MODR-u nagrodyufundowane przez SHiUZ, W-M Izbę Rolniczą orazfirmy paszowe, m.in. de Heus, Josera, Wipasz,Agrocentrum. (O konkursie „Młodego Hodowcy”w czasie opisywanej wystawy w Olsztynie czytaj teżw artyku-le obok – Redakcja.)W tym też dniu po uroczystymwręczeniu nagród dlahodowców odbył się pokaz naringu wszystkich krów zdobywcówczempionów. W trakcie tegopokazu każde gospodarstwowystawiające bydło mlecznezostało omówione przez niżejpodpisanego, natomiast PanMirosław Anaczkowski, selekcjonerPFHBiPM omówił zwierzętaznajdujące się na ringu.W stawce krów rasy czarnobiałej(ZB) czempionat i wiceczempionatzdobyły krowy PanaMieczysława Kulczyka, zam.Odmy, gm. Dąbrówno. Czempionkato krowa o imieniu Azaliapo ojcu Polonez. Maksymalnawydajność 4951 kg mleka przyzawartości 4,36% tłuszczui 3,11% białka, a wiceczempionkato Kromka po ojcu Fabian.W stawce bydła rasy polskiejczerwonej czempionat i wiceczempionatzdobyły krowy Kira8 po ojcu Urok, maksymalnawydajność 6873 kg mleka,i Noska 9 po ojcu Brutus ze StacjiBadawczej RolnictwaEkologicznego i HodowliZachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie.Stawkę krów rasy białogrzbietej zaprezentowałhodowca Pan Tadeusz Głażewski, zam. Jesionowiec,gm. Wielbark. Czempionat zdobyła krowa o imieniuKulawa, a wiceczempionat – Jarzębinka.Tu należy nadmienić, że ww. rasa prezentowanabyła po raz pierwszy na wystawie i cieszyła sie dużymzainteresowaniem zwiedzających.W stawce jałowic rasy simental czempionatzdobyła jałówka Sissi 1, a wiceczempionat Grandy 1.Obydwie sztuki pochodzą z hodowli Pana AndrzejaLegięcia, zam. w Pilniku, gm. Lidzbark Warmiński.Superczempionem oraz najpiękniejszą krowąwystawy została WOPKA 97 hodowli Państwa E. i W.Jończyk, zam. w Garzewku, gm. Jonkowo.Krowy i jałowica, zdobywcy czempionatów i wiceczempionatówzostały udekorowane kotylionami orazszarfami.Na uroczystym spotkaniu, które odbyło się powycenie bydła w dniu 5.09.2009 r., wszyscy hodowcyzostali wyróżnieni statuetkami ufundowanymi przez17

Młodzi hodowcy na Wystawiew OlsztynieWiesława KozakiewiczSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w OleckuWdniach 5-6 września 2009roku odbyła się X WystawaZwierząt Hodowlanychw Olsztynie. Z roku na rokprzybywa wystawców oraz osóbodwiedzających Wystawę i odbywającesię równolegle Jesienne TargiRolnicze.W niedzielne przedpołudnie w czasiewystawy odbył się „Konkurs MłodegoHodowcy”. Wzieło w nim udział10 dzieci w wieku od 4 do 12 lat: 4dziewczęta i 6 chłopców.Cielęta nie należą do zwierząt,które chętnie dają się oprowadzać.Dzieci miały nie lada problem, abydobrze się zaprezentować. Wszystkiebardzo się starały. Komisja miałatrudne zadanie wybrania jednego dziecka, najładniejprezentującego swoje cielę. Zwycięzcą został 4-letniJan Szymanek, wnuk pana Józefa Kapłona ze wsiMarianka k. Pasłęka. Wyróżnione cielę zostałoudekorowane wieńcem laurowym przez MirosławaKiszczaka, dyrektora SHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w Olecku. Wszystkie dzieci otrzymałynagrody od sponsorów na scenie głównej, a Janekdodatkowo otrzymał puchar za zajęcie I miejsca.Rodzicom i dziadkom dzieci biorących udziałw konkursie należą się podziękowania za ich wkładw przygotowanie do konkursu oraz za wszczepianieswoim latoroślom zamiłowania do hodowli zwierząt.Janek Szymanek otrzymał wyróżnienie z rąk Mirosława Kiszczaka, dyrektora SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oddział w Olecku.Wszyscy uczestnicy konkursu „Młodego Hodowcy” z dumą i zadowoleniem przyjęli zasłużone nagrody18

Złotówka złotówce równaMirosław KiszczakdostosowującychSHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczybudynki do potrzebOddział w Oleckumagazynowych,zmieniano ciągiWkomunikacyjne,listopadzie 2000 r.zakupywano sprzętSHiUZ przekształciłatransportowysię z zakładu budżeto-i mechaniczny.wego w spółkę z o.o. Skarbu Państwa.Drastycznemu ograniczeniuuległo dotowanie przez budżetpaństwa naszej działalności.Równocześnie zachodziły głębokiezmiany w polskim rolnictwie. Znaczna cześć stadbydła uległa likwidacji. Systematycznie zmniejszałasię ilość unasienianych krów. Inseminacja trzodychlewnej stanowiąca dotychczas uzupełnieniedziałalności podstawowej (inseminacji krów) byław fazie organizacji. Nasza spółka dysponowaładużymi zasobami ludzkimi, jak również znacznymmajątkiem. Zachodziła potrzeba sensownego ichzagospodarowania.Te nowe warunki, które towarzyszyły powstaniu SHiUZ to także miejsce, gdzie każdy rolnik może zaopatrzyćSHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy rodziły wiele obaw się w środki produkcji.Na zdjęciach: Punkt sprzedaży w Oddziale w Oleckuwśród pracowników. Oczekiwano zamykania placówekterenowych, redukcji zatrudnienia. Z niepoko- W krótkim czasie ta dziedzina działalności stała sięjem pracownicy patrzyli w przyszłość.równoprawną z produkcją nasienia i usługamiPrezes Zarządu Tadeusz Opiłowski spotkał się inseminacyjnymi.w tamtym czasie z pracownikami objeżdżając Pracownicy chętnie angażowali się w tę działalplacówkiterenowe. Przedstawił czytelny program ność. Daje ona duże poczucie pewności pracy i dodatrozwojuSpółki. Dodał otuchy, pobudził inicjatywę. kowe dochody. Zakłady Spółki rozkwitały. RolnicyWprowadził do działalności statutowej Stacji Hodowli mają dzięki temu partnera, który rozumie ich potrzeby,i Unasieniania Zwierząt działalność dodatkową. dostarcza usługi i produkty kompleksowo, służącPoczątkowo była to sporadyczna sprzedaż pasz, fachowym doradztwem. Rośnie dzięki temu równieżkoncentratów, materiałów zaopatrzenia rolnictwa itp. wiedza pracowników Stacji i ich doświadczenie.Decyzja ta dała impuls kierownictwom Oddziałów Wkrótce po utworzeniu Spółki pojawiła się kolejnado zmian. Adaptowano niewykorzystane pomiesz- szansa na rozwój działalności. Dzięki współpracyczenia, przygotowano pracowników do nowych z firmą francuską Genes Diffussion mieliśmy podjąćzadań. Działalność dodatkowa silniej wiązała Stację działania w Polsce na rzecz montażu ich nowegoz kontrahentami. Tworzyła się nowa sieć powiązań produktu – katetera Gedis. Decyzje Zarządu zapadałyhandlowych. Oddziały zaczęły specjalizować się bardzo szybko. Rok po wprowadzeniu do użyciaw takich działalnościach, które znajdowały największe katetera we Francji trzyosobowy zespół pracownikówzapotrzebowanie w ich rejonach. Na przykład na ze Szczecinka i Bydgoszczy pracował kilka dni weterenie podlaskiego Oddziału w Piątnicy doskonale francuskiej wytworni kateterów. Tam nauczyliśmy sięzaczął się rozwijać i jest nadal kontynuowany obrót obsługi urządzeń i montażu sprzętu. W bagażnikucielakami.Skody przywieźliśmy zestawy montażowe.Wszystkie Oddziały zintensyfikowały sprzedaż Rozpoczął się kolejny etap modernizacji pomiesztowarów.Dynamicznie rosła sprzedaż pasz i innych czeń w Sztumie, adaptowanych po wygaszonej prododatkówdo żywienia zwierząt. Rosnące obroty dukcji nasienia buhajów.wymuszały dokonywanie kolejnych adaptacji, W krótkim czasie gruntownie przebudowany19

Dyrektor generalny Genes Diffussion Francois Desmonsi prezes SHiUZ Tadeusz Opiłowski podpisują kontraktna produkcję katetera Gedisnowoczesne narzędzie do inseminacji loch. Za znaczniemniejsze pieniądze niż dotychczas (inseminacja)mógł nabywać nasienie wybierając z oferty SULwybitne knury i wykonywać zabiegi samodzielnie.Ta działalność nie tylko podwyższyła kulturęorganizacji pracy w Stacji, wiedzę pracowników, dałahodowcom nowe narzędzia. Przyspieszyła rozwójinseminacji loch – sprzedaż osiągnęła blisko 700 tys.dawek nasienia rocznie. Ponadto generowanysystematycznie zysk pozwalał rozwijać inne dziedzinydziałalności Stacji.Dzisiaj eksport kateterów odbywa się za pośrednictwemfirmy o światowym zasięgu w zaopatrzeniuw sprzęt zootechniczny – IMV TECHNOLOGIES.Poza dotychczasową produkcją rozpoczęliśmy napotrzeby partnerów francuskich montaż kateteranowej generacji – Gemix.Ta sytuacja pociągnęła za sobą konieczność modernizacjinaszych SUL, które dzisiaj standardamiwyposażenia i pracy nie odbiegają od francuskich,duńskich czy niemieckich.Ponadto SHiUZ używając w swojej pracy ciekłyazot rozbudowała sieć jego dystrybucji. Duże ilościciekłego azotu sprzedawane są do szpitali, zakładówopieki zdrowotnej, prywatnych gabinetów lekarskich.Nie są to duże dochody, pozwalają jednak w pełniwykorzystać środki i dać pracę ludziom. Jednocześniesłużba zdrowia ma kłopot z głowy – azot ciekły tospecyficzny produkt w obrocie.Od lat SHiUZ pracuje nad rozwojem eksportuwłasnych produktów. Wiary w to co robimy dodająnam dotychczasowe sukcesy. Cała ta działalność:modernizacje, zakupy inwestycje, nowe miejsca pracysą tworzone bez jednej złotówki z kredytu bankowego.Coraz lepiej wyceniające się buhaje, które nieodbiegają potencjałem od ofert najlepszych stacjizagranicznych znajdują nabywców nie tylko w Polsce.zakład stał się miejscem pracy 6 nowych pracow-ników. Przełamywano kolejne problemy. Po pół rokumontowaliśmy miesięcznie 10 tys. kateterów. Poocenie ich jakości strona francuska podpisała kontrakt.Ruszyła masowa produkcja. Rosło zatrudnienie,przybywało zmian pracowniczych.W 2005 r. przeszliśmy z etapu prostego montażukateterów do skomplikowanej produkcji częścii montażu Gedisa. Kolejny raz ruszyła modernizacja.Spółka kupowała drogie, ale bardzo nowoczesnewtryskiwarki do produkcji elementów z pcv i silikonu.Było to dla załogi duże wyzwanie, zarówno w kom-pletowaniu zespołów specjalistów, jak i opanowaniutechnologii. Wzrosły zdecydowanie wymogi co donadzoru nad pracownikami. Powstał nowy ZakładMontażu i Produkcji Kateterów Gedis. Pracował na 3zmiany, produkując miliony sztuk kateterów. Blisko80% produkcji Spółka wysyła na eksport.Pracę dodatkowo znalazło blisko 60 pracowników.A co najważniejsze, polski rolnik otrzymał bardzoRozładunek maszyn do produkcji katetera Gedis w SztumieLinia produkcyjna elementów katetera Gedis na „pełnychobrotach” – Zakład Montażu i Produkcji Kateterów Gedisw Sztumie SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy20

Stacja od lat buduje podwaliny pod współpracę nanowych rynkach.Bierzemy udział w międzynarodowych specjalistycznychtargach, odbywają się studyjne wyjazdy dotych państw, z którymi będziemy współpracowali. Odlat prowadzimy działalność handlową z Białorusiąsprzedając tam materiały zaopatrzenia rolnictwa,sprzęt i wyposażenie inseminacyjne oraz nasienienaszych buhajów. Budujemy sieć powiązań z Litwą,nawiązujemy kontakty w Azerbejdżanie i Tadżykistanie.Od dłuższego czasu trwały rozmowy i przygotowaniado utworzenia spółki-córki SHiUZ Bydgoszczw Uzbekistanie. Prace wstępne dobiegły końca. Ichfinałem jest podpisanie stosownych umów. Naszauzbecka Stacja rusza z dniem 1 stycznia 2010 roku.Będziemy w niej produkowali nasienie od naszychdoskonałych buhajów i sprzedawali na tamtym rynku.Uzbekistan ma 3 mln krów i 27 mln obywateli dowyżywienia. Mamy nadzieję, że nasza wiedza i doświadczeniepomogą uzbeckim partnerom zwiększyćuniezależnienie od importu żywności, dać pracęwłasnym ludziom, tworzyć nowoczesne usługi,konkurować na rynkach.Poza opisanymi przedsięwzięciami Stacja prowa-dzi w Oddziałach hodowlę loszek i knurówzarodowych, sprzedaje rolnikom nadwyżki dobrejjakości pasz, sianokiszonek, doskonałej kiszonkiz kukurydzy i zbóż. Produkujemy również wózki doprzepędzania zwierząt i poskromy do korekcji racic.Te wszystkie dziedziny aktywności pozwalająintensywnie rozwijać się naszej Stacji, pozwalajązwiększać zatrudnienie, zwiększać pewność pracy,dając kompleksową ofertę naszym rolnikom,zmniejszając podatność Spółki na kryzys. A co równieważne – generują przychody i zysk, stawiającdziałalność dodatkową na równi z podstawową.Kursy inseminacji w SHiUZSp. z o.o. w BydgoszczyOddziale w OleckuPosiadamy zaplecze umożliwiające zapewnienienoclegów i wyżywienia wszystkim uczestnikomkursów w miejscu szkolenia.Zapraszamy zainteresowanych do współpracyw zakresie zdobywania nowych kwalifikacji i świad-czenia usług inseminacyjnych. Gwarantujemyprofesjonalizm, kształcimy „dla siebie”.Mamy przyjemność poinformować Państwa,że podobnie jak w latach ubiegłychCentrum Szkoleń w Oddziale w Oleckuorganizuje kursy inseminacji krów i loch.Kursy są prowadzone przez wyselekcjonowanyzespół doświadczonych pracowników SHiUZ w oparciuo program zatwierdzony przez MinisterstwoRolnictwa i Rozwoju Wsi.Rodzaj kursukurs unasieniania bydłaCzastrwania9 dniLiczba godzinwykłady ćwiczenia23 43bez noclegui wyżywieniaKoszt kursu1000 złz noclegiemi wyżywieniem1500 złkurs unasieniania świń4 dni1417600 zł800 zł21

Przyszłość z BVD-MDRyszard JasieckiSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w Olecku22Chciałbym podzielić się z Państwem kilkomauwagami po spotkaniu zorganizowanym przezdr. Romana Jędryczko w LaboratoriumDiagnostycznym w Gietrzwałdzie koło Olsztyna w sier-pniu tego roku. Było ono poświęcone między innyminowym technikom pobierania prób do badań bydław kierunku wirusowej biegunki i zwalczaniu tej chorobyw Szwajcarii i Niemczech. Nowe technologie polegają nawykrywaniu antygenu czy przeciwciał w próbkachtkanki ucha pobranych zaraz po urodzeniu zwierzęcia.Służy do tego urządzenie podobne do kolczykownicy.Dzięki temu można wykryć zwierzęta trwale zakażonei siejące przez całe życie wirusa do środowiska. Są oneodpowiedzialne za szerzenie się choroby w stadzie. DrFrederic Laager oraz dr Hubert Olędzki przedstawilidane dotyczące zwalczania BVD-MD w Szwajcariii Niemczech. Z prezentacji problemu wynikało, że krajete w ciągu paru najbliższych lat chcą być wolne od tejchoroby i nie jest wykluczone, że Unia Europejskapodejmie działania w celu doprowadzenia do jej zwal-czania również u nas, tak jak w przypadku chorobyAujeszky u świń. Badania prowadzone w Szkocji w 2004roku w stadzie zwierząt wielkości 100 krów wykazały, żerocznie straty spowodowane zakażeniem wynoszą około60 euro za sztukę. W Wielkiej Brytanii starty roczneocenia się na 47 mln funtów (około 240 mln zł). W USAstarty wynoszą 24-100 dolarów rocznie na krowę.Spowodowane jest to problemem z rozrodem, obniżonąprodukcją mleka, niższymi przyrostami wagi ciała cieląt,biegunami i ich leczeniem czy też innymi chorobami,które rozwijają się korzystając z obniżonej odpornościcieląt. W tym kontekście widać, że warto zainteresowaćsię tą chorobą.Należałoby zacząć od rozpoznania statusu epizo-otycznego stada, wyeliminowania osobników trwalezakażonych, badania zwierząt przed włączeniem ich dostada oraz – co jest bardzo ważne – korzystania z nasieniabadanych buhajów, a wyłącznie takie stacjonująw SHiUZ Bydgoszcz. W tym miejscu muszę wspomnieć,że w Oddziale w Olecku pierwsze badania rozpoznawczeprzeprowadzono w 1997 roku, a więc długo przedobowiązywaniem tego badania, wprowadzonego w 2004roku. Dlatego też nasienie pochodzące na przykładz importu z lat wcześniejszych niekoniecznie musipochodzić od buhajów badanych w tym kierunku,zarówno jeżeli chodzi o surowicę krwi jak i o nasienie.Wnioski nasuwają się same. Od roku 2004 poszerzyliśmyrównież zakres badania nasienia na obecnośćwirusa. Istnieje mianowicie w prawodawstwie polskimoraz unijnym obowiązek badania nasienia buhajówseropozytywnych, czyli takich, które zetknęły sięw swoim życiu z wirusem lub innymi patogenamidającymi podobną odpowiedź immunologiczną.W naszej stacji badamy również zwierzęta seronegatywne,czyli takie, które przeciwciał nie mają (trwalinosiciele). A więc całe stado objęte jest badaniem, gdyżdbamy o to żeby nasz towar był najwyższej jakości, mającna uwadze fakt, że jest wprowadzany do stad hodowców.W czasie wspomnionego na początku artykułuspotkania zasygnalizowany był również problem innychchorób krycia – może trochę zapomnianych – jednakżewartych uwagi. Myślę tutaj o chorobie mętwikoweji rzęsistkowej. Coraz częściej w badaniach laboratoryj-nych spotyka się patogeny wywołujące te choroby. Jest toważna informacja w kontekście krycia naturalnego. Niema danych, które pokazywałyby jaki procent buhajówjest badany poprzez pobieranie wypłuczyn z workanapletkowego. Myślę jednak, a potwierdzają to rozmowyz kolegami, że hodowcy bardzo rzadko zgłaszają się dolecznic z prośbą o przebadanie buhaja. A w takimprzypadku jest on pięknym wektorem roznoszeniachoroby w stadzie, jeżeli taka występuje. Po wprowa-dzeniu zakażonego buhaja zaburzenia płodnościobejmują 50-80% pokrytych krów. Do objawów zestrony samicy należą ronienia (4-7 miesiąc ciąży),nieregularnie powtarzające się ruje, stan zapalnypochwy, części pochwowej szyjki macicznej, ropomaciczeczy też zatrzymanie łożyska, które fizjologiczniepowinno odejść do 8-10 godzin po porodzie.Buhaje w Stacji badane są w kierunku rzęsistkai mętwika najpierw w czasie kwarantanny, a następ-nie w badaniach okresowych.Stosunkowo niedawno rozpoznaną chorobą jestneosporoza wywoływana przez pierwotniaka, któregożywicielem ostatecznym są psowate, w tym piesdomowy. Uważa się, że choroba ta odpowiedzialna jestza około 30% ronień występujących u bydła. Pierwotniakmoże powodować ronienie w dowolnym czasie trwaniaciąży. Raz zakażone zwierzę jest nosicielem przez całeżycie. Nie ma tutaj leczenia, jedynym sposobem jestbadanie i usuwanie zwierząt seropozytywnych, czylimających przeciwciała. Warunkiem koniecznym jesttakże utrzymywanie zasad higieny, odkażanie środo-wiska, niedopuszczanie do obór psów. Psy biegające połąkach i pastwiskach w sposób doskonały, jeżeli sąnosicielami pasożyta, przyczyniają się do strat rozsie-wając go z wydzielinami. Jednak szerzenie się chorobyjest dosyć wolne, co ułatwia jej zwalczanie w stosun-kowo krótkim czasie.W dzisiejszym czasie presja na zdrowe stada będziecoraz większa i w przyszłości, mając status gospodarstwawolnego np. od BVD-MD będzie można dużo zyskać.Oczywiście jest to proces długofalowy, ale w konsekwen-cji na pewno się nam opłaci.

Choroba niebieskiego języka(Bluetongue-BT)Marek Rutkowskimięso, mleko, skóry oraz inne produkty pochodzące odSHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczyprzeżuwaczy nie stanowią zagrożenia dla ludzi.Oddział w PiątnicyMożliwość zachorowania zależy od obecnościowadów na danym terenie, szczepu wirusa, nasileniaCwiremii i czynników środowiskowych. Szczyt wiremiihoroba niebieskiego języka jest zakaźną, przypada na pierwsze dwa tygodnie po zakażeniu,niezaraźliwą chorobą wirusową owiec oraz zanim pojawią się we krwi swoiste przeciwciała. Wirusinnych gatunków udomowionych i wolno z krwi przedostaje się do węzłów chłonnych, następnieżyjących przeżuwaczy. Rozwój handlu zwierzętami zakaża śledzionę, płuca, śródbłonek naczyństworzył możliwość rozwleczenia chorób zakażnych krwionośnych, makrofagi, monocyty i krwinkizwierząt po całym świecie. Chorują kozy, bydło, sarny, czerwone. Za pośrednictwem krwi jest przenoszony dowiele gatunków afrykańskich antylop, a także narządów i tkanek. U ciężarnych samic przedostaje sięwielbłądy i słonie, jelenie i łosie.do płodu, powodując jego zamieranie lub powstawanieWirus wywołujący chorobę niebieskiego języka wad rozwojowych. Wirus występuje też w nasieniu.(BTV) należy do rodzaju Orbivirus, rodziny Dotychczas nie stwierdzono możliwości przeniesieniaReoviridae. Występuje wyraźne pokrewieństwo zakażenia za pośrednictwem transferu zarodków odantygenowe pomiędzy niektórymi serogrupami BTV zakażonych dawców, ale nie będących w okresiei wirusem choroby krwotocznej zwierzyny płowej. Te wiremii przy zastosowaniu odpowiednich procedurdwie choroby mogą atakować jednocześnie to samo przemywania zarodków.zwierzę lub wystę-Chociaż znaczpowaćw tym samymnie częściej zakażaognisku choroby.się bydło niżWirus przeno-owce, to jednakszony jest przezbydło chorujebiologiczny wektorrzadko, przyowada ssąco-kłują-czym choroba ucego z rzędu mu-bydła przebiegaKuczmanchówek rodzajuw łagodniejszejCulicoides imicola.postaci niż uPo 6-8 dniowej replikacji w organizmie owiec. U owieckuczmana wirus pojawia się w gruczo-łach ślinowych. Wirus niebieskiego językaokres wylęganiaZakażenie utrzymuje się w organizmie muchówki choroby wynosi od 5 do 20 dni. Przebieg choroby jestprzez całe życie. Zwierzęta zakażają się podczas ukłuć różny – od zakażenia bezobjawowego lub postaciprzez kuczmany zakażone BTV. Kuczmany to przewlekłej do choroby nadostrej i ostrej. W postaci„miniaturki” komarów o długości 1-4 mm. Zaczynają nadostrej owce padają po ok. 8 dniach, w przewlekłejswą aktywność w maju. Atakują głównie wczesnym po 4 tygodniach. Śmiertelność może dochodzić nawetrankiem i o zmierzchu. W miejscu ich ukłucia tworzą do 50% w stadzie. Objawy kliniczne u owiec:się bolesne ropiejące grudki. Ukłucia są ]gorączka dochodząca do temperatury ciała 42 st. C,niebezpieczne, ponieważ owady mogą zakażać ] obrzęk warg, powiek i małżowin usznych,wirusami działającymi porażająco na układ nerwowy. ] duszność,Kuczmany występujące dotąd powszechnie w rejonie ] ślinotok,basenu Morza Śródziemnego pod wpływem ocieplenia] obfity wypływ z nosa, śluzowo-ropny i krwawy,klimatu pojawiły się w Europie Północnej. Obserwuje] język jest przekrwiony, obrzękły, siny i wystającysię sezonowość występowania choroby, która jestz jamy ustnej,związana z okresami aktywności kuczmanów. ] biegunka, a kał z domieszką krwi,Culicoides wykazują najwiekszą aktywność w ] zapalenie koronki i tworzywa, co prowadzi dotemperaturze 13-39 st. C. Choroba nie przenosi się nakulawizny.inne gatunki zwierząt oraz na ludzi. Oznacza to, żeU bydła z reguły brak jest objawów klinicznych. Na23

zakażenia wirusem wrażliwe są płody, szczególnieod ognisk chorobyw fazie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego.ustanowiono obsza-Bydło po przechorowaniu może stać się nosicielem, cory w których:prowadzi do zarażenia kuczmanów i przenoszenia] wprowadzonychoroby za ichzostał całkowitypośrednictwem nazakaz przemieszzwierzętazdrowe.czania się wszyst-Objawy u bydłakich gatunkówwystępują poprzezuwaczy,upływie około 3] prowadzone sąmiesięcy od zakaże-akcje zwalczaniania i zwykle tylkoowadów w gospo-Ślinienie u owcy zakażonej5% zakażonego darstwach orazwirusem choroby niebieskiego stada wykazujew ich otoczeniu,językaobjawy kliniczne, Zmiany na strzykach u krowy w szczególnościtakie jak:mlecznejw siedliskach]gorączka,rozwoju owadów] ślinienie, z rodzaju Culicoides,] zaczerwienienie, przekrwienie i obrzęk błony ] wprowadzono nakaz trzymania zwierząt w budynśluzowejjamy ustnej, strzyków,kach w porach dnia o największej aktywności] zapalenie koronki i tworzywa racic, co prowadzi do owadów,kulawizny,] dokonywane są regularne przeglądy stad wraz] niepłodność i ronienia, rodzenie zdeformowanych z badaniem klinicznym przeżuwaczy orazi słabych cieląt, deformacje dotyczą najczęściej dodatkowo badaniem laboratoryjnym bydła,głowy,] dokonano zniszczenia sztuk padłych,] zapalenie mięśni, ] wprowadzono program monitoringu obecności] łuszczenie się wirusa choroby niebieskiego języka u bydła oraznaskórka strzy- u owadów stanowiących wektor choroby.ków i tworzenie Na terenie Polski choroba znajduje się w wykaziesię strupów, chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi] obecność pęchenanotyfikacji i zwalczania. Pierwszy przypadek chorobyrzy i owrzodzeńterenie Polski zarejestrowano w 2006 r.w okolicy przyz(Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsizębia.dnia 12 maja 2004 r. w sprawie zwalczania chorobyChoroba niebies- niebieskiego języka).Ubytki i zeskorupienia na brzegu kiego języka w Euro- W diagnostyce choroby niebieskiego językanozdrzy u bydłapie wystąpiła Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt zalecadotychczas na tereserologiczneizolację i identyfikację czynnika etiologicznego oraznie Hiszpanii,testy diagnostyczne: test immunodyfuzjiFrancji, Włoch, w żelu agarowym (AGID), test ELISA i jego odmiany,Niemiec, Belgii reakcję PCR oraz odczyn seroneutralizacji.i Holandii. Państwa Cykl krążenia wirusa choroby niebieskiego językaczłonkowskie dotwrażliwew populacji zwierząt można przerwać, szczepiącknięte chorobą podjęłyzwierzęta domowe, szczególnie bydło, orazniezbędne działania, chroniąc je przed atakiem owadów, a także zwalczajączgodnie z przeendemicznieowady. Na terenach gdzie choroba występujepisami Dyrektywy(występuje stale na danym obszarze),Rady 2000/75/EWG zwłaszcza gdy za chorobę odpowiada jeden określonyz dnia 20 listopada serotyp wirusa choroby niebieskiego języka, dobre2000 r. ustanawiastosujeefekty dają szczepienia profilaktyczne. W tym celującej przepisysię szczepionki atenuowane. Po szczepieniuszczególne może wystąpić siewstwo wirusa z nasieniemdotyczące kontroli szczepionych buhajów lub tryków oraz istniejei zwalczania choroby możliwość rewersji wirusa szczepionkowego doŚluzawica o zmienionej barwieniebieskiego języka.W promieniu 20 kmzjadliwej postaci.24

Otwarcie nowej oboryw KulicachKazimierz KonsowiczJanusz PiotrowskiSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w SzczecinkuPoza bydłem mlecznym w gospodarstwie jest utrzymy-wana stawka 55 szt bydła mięsnego rasy limousine.Zootechnik, Pan Stanisław Lewandowski zajmujesię również inseminacją krów. Rozród bazuje tu nanasieniu najlepszych wycenionych rozpłodnikówzakupionym w Stacji Hodowli i Unasieniania Zwierzątw Bydgoszczy. Ponadto gospodarstwo bierze udziałw programie oceny i selekcji buhajów SHiUZw Bydgoszczy (inseminacja nasieniem buhajówtestowych). Stado znajduje się pod kontrolą użytko-wości mlecznej, średnia wydajność krów w gospodar-stwie wynosi 7300 kg mleka.Gospodarstwo uprawia 650 ha gruntów rolnych,w tym 100 ha stanowią trwałe użytki zielone.Zwierzęta żywione są w systemie TMR z wykorzystaniemkiszonki z kukurydzy, sianokiszonki i paszytreściwej w oparciu o własne śruty zbożowe.Wyprodukowane w gospodarstwie mleko kupujeOkręgowa Spółdzielnia Mleczarska „Maluta” z NowegoDworu Gdańskiego.25 maja do Kulic zjechali przedstawiciele wielufirm współpracujących z gospodarstwem, jak OSMMaluta, SHiUZ Bydgoszcz, Polmas oraz Sano.W spotkaniu wzięły udział także władze samorządowe– burmistrz Pelplina Pan Andrzej Stanuch orazprzedstawiciele Powiatowego Inspektoratu Weterynarii.My – Stacja dziękujemy Gospodarzom za miłeprzyjęcie, współpracę i życzymy jak najlepszychwyników w pracy hodowlanej.Wostatnich dniach maja odwiedziliśmywspółpracujące z naszą Spółką GospodarstwoRolne w Kulicach k. Pelplina(województwo pomorskie). Tu 25 maja zostaliśmyzaproszeni na otwarcie nowej obory wolnostanowiskowejna 200 krów.Właściciel gospodarstwa, Pan Rafał Nawrockiinwestuje w gospodarstwo modernizując posiadanebudynki oraz wprowadzając nowe technologie, którew przyszłości mają nie tylko usprawnić obsługę, aletakże poprawić dobrostan zwierząt i opłacalnośćprodukcji mleka.Niegdyś gospodarstwo w Kulicach należało do tzw.„pięćsetek” budowanych na przełomie lat 60/70-tych.Wówczas 500 szt krów było utrzymywane w systemieuwięziowym.Obecnie wszystkie krowy znajdujące się w gospo-darstwie zostały przeniesione do nowego obiektu. Jaknas poinformował dyrektor gospodarstwa Pan HenrykMokwa w perspektywie planuje się tu modernizacjękolejnych obiektów i zwiększenie pogłowia krówmlecznych do 400 sztuk. Na dzień dzisiejszyw obiektach, w których dotąd były utrzymywanekrowy po niewielkich adaptacjach będzie utrzymy-wana młodzież i opasy.25

Wspólna wycieczkamłodzieży z Polski i NiemiecTomasz SoukupPomorski Związek Hodowców Bydła MlecznegoKazimierz KonsowiczSHiUZ Sp. z o.o. w BydgoszczyOddział w SzczecinkuUczestnicy wycieczki mieli okazję obejrzeć z bliska linięprodukcyjną katetera Gedis w SztumieZespół Szkół Rolniczych Centrum KształceniaPraktycznego w Bolesławowie jest bodajżeostatnią ze szkół rolniczych województwapomorskiego, która posiada własne gospodarstwopomocnicze stanowiące Centrum KształceniaPraktycznego, w którym kształcą się przyszliabsolwenci kierunków rolniczych: technik rolnik,technik hodowca koni, technik agrobiznesu, technikarchitektury krajobrazu.Poza normalną pracą dydaktyczną szkoławspółpracuje także ze szkołami rolniczymi w Niem-czech i we Francji. W dniach 25-30 maja szkoła gościłauczniów ze Szkoły Rolniczej z Bawarii Wintenbergiz miejscowości Ansbach. Wizyta odbywała się w ramachwspółpracy instytucjonalnej między szkołami, adoszła do skutku dzięki dofinansowaniu z FundacjiWspółpracy Polsko-Niemieckiej. Na prośbę dyrektoraplacówki Pana Alfreda Portee nasza Stacja wrazz Pomorskim Związkiem Hodowców BydłaMlecznego w Gdańsku zorganizowała pokaz polskichgospodarstw. 26 maja 35 osobowa grupa niemieckichuczniów wraz z trzema nauczycielami zawodu oraz 25osobowa grupa uczniów bolesławowskich miałaokazję obejrzeć na terenie Żuław i Powiśla czołowegospodarstwa rolne.Wizytę rozpoczęliśmy od Starej Kościelnicy.Gospodarstwo rolne Państwa Jolanty i StanisławaSzymańskich nastawione jest na produkcję trzodychlewnej. 50 macior w roku daje 1000 sztukpotomstwa, odchowywanego w większości na paszachprodukowanych we własnym gospodarstwie z użyciemdokupywanej z zewnątrz śruty sojowej orazpremiksów mineralno-witaminowych. Czterdziestohektarowegospodarstwo praktycznie jest samowystarczalnew zasoby zbóż. Dobowe przyrosty na poziomie800g pozwalają na osiągnięcie wagi sprzedaży 110--120 kg w przeciągu 150 dni od urodzenia. Wszystkielochy unasieniane są sztucznie (kateterami Gedis)nasieniem zakupywanym ze SHiUZ.Kolejnym gospodarstwem, do którego się udaliśmybyła obora w Pogorzałej Wsi, należącej do POLHOZw Szymankowie.Nowo oddana do użytku obora jest zasiedlonaprawie w komplecie. Za 2008 rok osiągnęła wydajność9258 kg mleka przy 3,97% tłuszczu i 3,41% białka.Duże zainteresowanie młodzieży budził sposóbżywienia, system udojowy oraz całe zapleczepaszowe. Dzięki uprzejmości oprowadzających,Panów Wacława Kamińskiego i KonradaKiedrowskiego goście mieli możliwość zobaczeniatakże całego parku maszynowego i zapleczapaszowego. W prowadzonych rozmowach pytano sięgłównie o areał i strukturę zasiewów, ponoszonychkosztów i uzyskiwanych przychodów, zatrudnienieWizyta w gospodarstwie w Pogorzałej Wsi26

Kolejnym punktem była wizyta w placówcew Sztumie - Czerninie Stacji Hodowli i UnasienianiaSp. z o.o. w Bydgoszczy Oddział w Szczecinkui zapoznanie się z produkcją kateterów Gedis. Wielumłodych hodowców nie zdawało sobie sprawy, żew maleńkim Czerninie produkuje się te urządzenia doinseminacji świń w całej niemal Europie.Pytaniom nie było końca. Czas jednak niemiłosier-nie nas gonił.Na sam koniec wycieczki Pomorski Związeki SHiUZ Bydgoszcz Oddział w Szczecinku przygotowaligościom małą niespodziankę. W malborskimzamku, przy Baszcie Maślankowej odbył się krótkipokaz rycerski i dawnych tańców dworskich.Półtoragodzinny pokaz, połączony z wykonaniemślubowania rycerskiego (oczywiście przez gości)zakończył całodzienny pobyt na naszej pięknej ziemi.Żeby jednak zobaczyć to, czym się możemypochwalić w naszej hodowli te kilka godzinspędzonych na Żuławach i Powiślu to naprawdęstanowczo za mało. Mamy jednak nadzieję, żewrażenia z wizyt będą dla tych młodych ludziniezapomniane.i system pracy. Dużym zaskoczeniem gości było to, że800 hektarowe gospodarstwo z prawie tysiącem sztukbydła obsługuje tylko 11 osób.W trakcie przejazdu do następnego gospodarstwamieliśmy okazję zajechać do Białej Góry na śluzę,dzielącą Nogat od Wisły oraz Nogat od Liwy. Okazałebudowle z połowy XIX wieku, utrzymane w czynnoścido dziś budziły zachwyt uczestników.Program ułożony przez Dyrektora BiuraPomorskiego Związku Macieja Lemka nie pozwalałjednak na dłuższe zatrzymanie. Parę pamiątkowychzdjęć i dalej w trasę.Kolejnym gospodarstwem, do którego zawitaliśmybyło Gospodarstwo Rolne Pana Tomasza Świerczkaw Gurczu. Kilkuset hektarowe gospodarstwonastawione głównie na produkcję polową, a zewzględu na posiadanie gleb torfowo-murszowychzajmuje się także produkcją trzody chlewnej.120 loch średnio w roku daje 22 odsadzone prosięta,odchowywane do końca tuczu w gospodarstwie. Paszena tucz produkowane są we własnym gospodarstwiez udziałem dodatków dokupywanych z zewnątrz. Dużezainteresowanie wzbudził cały system odchowu.Maciory prośne w przestronnych boksach, lochyluźne w nowoczesnych kombiboksach z automatycznąlinią żywieniową. Większość obiektów jest w trakcieremontów i przebudów. Modernizowane obiekty są jużna światowym poziomie.Cała wizyta nie skończyła się na obejściuinwentarskim. Wielu z gości poza hodowlą uczy siętakże mechanizacji rolnictwa. Park maszynowy PanaTomka wzbudził zachwyt, szczególnie męskiej częściwycieczki. Nowoczesne maszyny i sprzęt do uprawyoraz dyskusje przy nim szybko zakończyły czas jakimieliśmy przygotowany na wizytę w tym gospodarstwie.Ostatnie spojrzenie na pola pięknego rzepakui pszenicy zakończyły pobyt.Droga do Czernina wiodła przez Sztumską Wieś,zatrzymaliśmy się na krótką chwilę przy obeliskupoświęconym zakończeniu wojny trzydziestoletniej.Goście z Niemiec razem z uczniami z Bolesławowa zwiedzaliśluzę w Białej Górze27