Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

go z dnia 20 czerwca 1888 roku. W okresie dwudziestolecia to jest od wiosny1895 roku do jesieni roku 1915, wykonane zostały w deltowym odcinkuWisły następujące prace z dziedziny inżynierii rzecznej: przekopano mierzejęśródlądową (niem. Binnennehrung) między Świbnem i Mikoszewem, wyprowadzającwody wiślane z pochodem lodu bezpośrednio do Zatoki Gdańskiej;dwie odnogi wiślane – Wisłę Gdańską i Szkarpawę (w pierwszym etapie) oraztrzecią odnogę – Nogat (w ostatnim etapie) zamknięto żeglugowymi śluzamikomorowymi z wrotami przeciwpowodziowymi; ujednolicono koryto Wisłyna wielką wodę poprzez korekty trasy gdańskiego wału przeciwpowodziowegona odcinku od Tczewa do Świbna i wielkożuławskiego wału od Białej Górydo Mikoszewa.Kineta Przekopu Wisły przez wał wydmowy Mierzei Wiślanej.Przegrodzenie wałem przeciwpowodziowym Wisły GdańskiejRysunki wg C. Mullera: „Die Regulierung der Weichselmundung”, 1892.Węzeł wodny w Przegalinie.W wyniku realizacji wyżej wymienionych inwestycji przeciwpowodziowychWisła stała się jedyną główną arterią wodną, którą wielkie wody i lody spływajądo dziś do Zatoki Gdańskiej przez równinę delty Wisły, jak gdyby akweduktem,wyniesione do 8 m powyżej otaczającego terenu. Przez zamknięcie śluzamiobumarły jej ważne odnogi i zmienił się radykalnie ustrój hydrologiczny deltyWisły.Na zakończenie części ogólnej i przed omówieniem końcowego odcinka Wisłyzwanego Przekopem Wisły, warto przypomnieć, że dorzecze tej największejpolskiej rzeki przełomu pod Fordonem wynosi 173 580 km 2 , a rzekipomorskie powiększają je do 198 510 km 2 , czyli do powierzchni prawierównej dorzeczu Renu (196 303 km 2 ). Zwracam uwagę na ten szczegół,który był wielokrotnie podkreślany w Prusach, między innymi w petycjachdo parlamentu pruskiego dotyczących regulacji Wisły w jej delcie, na obszar:ówczesnych Prus Zachodnich. Przypomniał o tym również gdański noblistaGunter Grass na stronie 354 swojej książki pt. „Psie lata”: I to ma być Ren!Matern wyrósł nad Wisłą. Każda Wisła jest we wspomnieniach szersza od każdegoRenu. I dlatego, że Maternowie zawsze muszą mieszkać nad rzekami – ciągłyprzepływ wody daje im poczucie życia. Być może, że autor odniósł się aluzyjniedo sytuacji w delcie Wisty, gdzie obecnie z naturalnych odnóg tej rzeki żadnenie pozostało żywe.Przechodząc do szczegółowego omówienia Przekopu Wisły należy podkreślić,że obejmuje on odcinek rzeki od miejscowości Błotnik (962,6 km) do dawnejlinii brzegowej (939,7 km) i jej ujścia w obrębie stożka napływowego w głąbZatoki Gdańskiej (942 km). I tu trzeba wspomnieć, że myśl o spływie wysokichwód Wisły najkrótszą drogą do morza wysunął już major wojsk polskichinżynier Woyten na zamku w Malborku w styczniu 1768 roku i w memorialedo króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Natomiast bardzo interesującoprzedstawiała się koncepcja techniczna, przedstawiona ostateczniewe wspomnianym już projekcie Alsena i Fahla oraz w technologii robót z roku1877. Przekopanie mierzei miało objąć w ówczesnym rozumieniu MierzejęŚródlądową (niem. Binnenehrung), czyli wał wydmowy z szerokim przedwalemśródlądowym. Zakładano, że najpierw zostanie wykonany wykop przez szerokipas lądowy, od starego wału Wisły Gdańskiej do podnóża wału wydmowego.Ostatni ujściowy odcinek przyszłego koryta przez wydmę miała „wykonać”sama Wisła. Miało się więc powtórzyć rozmycie (tym razem kontrolowane) wałuwydmowego pod Górkami w 1840 roku, które dokonała Wisła Gdańska. Mówiono:Niech Wisła sama utworzy sobie nowe ujście do morza. Tak też się stało.Do inwestycji przystąpiono w czerwcu 1891 roku, z wielkim rozmachem,w bardzo sprzyjających okolicznościach. Kończono właśnie podstawowe robotyziemne przy budowie Kanału Kilońskiego łączącego Bałtyk z Morzem Północnym.Wykorzystano więc maszyny z tamtej budowy, a generalnym wykonawcązostała firma Ph. Holzmanna z Frankfurtu nad Menem, ta sama, która pracowałaprzy budowie Kanału Kilońskiego. Koparkami pracującymi na sucho57