Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

Pompownia nr 71 Dłużyna – Karczma.Pompownia nr 70 Węzina.która polega na tym, że kiedy wody jest za dużo przepompowuje się ją do jeziora,a kiedy za mało wlewa się wodę z jeziora do polderu. Mówi się wówczas, żemamy do czynienia z regulacją stosunków glebowo-wodnych w polderze. Wartozauważyć, że sytuacja jest odwrotna aniżeli w przyrodzie, gdzie woda odprowadzanajest naturalnie, a nie mechanicznie. Taka jest technologia polderyzacji,czyli wykonanie i funkcjonowanie przestrzeni polderowej.W podobny sposób wykonany został polder Dłużyna 71 o powierzchni około1 200 ha, który znajduje się na południowy wschód od jeziora Druzno. Ciekawejest jego położenie względem szlaku wodnego Kanału Elbląskiego, o który opierasię wałem polderowym. Pompownia – jak to widać na zdjęciu – jest zlokalizowanaw narożniku wału czołowego i bocznego. Polder jest hydraulicznie aktywnyprzez cykliczne wypompowywanie wody z polderu bezpośrednio do jeziora,a nie do obwałowanych dopływów. Pompy obniżają wodę z kanału pompowegodo głębokości 3,20 m poniżej poziomu od 1,80 m p.p.m. Poziom wody w jeziorzemoże dochodzić do 1,00 m powyżej poziomu morza. Średnio około 0,30m n.p.m. Przy okazji warto zauważyć, że obiekty pompowe są pod względemZastawka melioracyjna na w okolicach jeziora Druzno. Fot. M.Opitzformalno-prawnym nazywane stacjami pomp. Stąd zaliczane są do urządzeńmelioracyjnych, których funkcją jest poprawa stosunków wodnych rolniczegoużytkowania terenu. Taki status obiektu obniża jego podstawową i strategicznąfunkcję, od której zależy istnienie depresji polderowej. Funkcja melioracyjna jestwtórna i taktyczna. Należy też podkreślić, że wały i pompownie są elementamiinfrastruktury egzystencjalnej dla depresji polderowych, która jest osnową dlainnych infrastruktur technicznych (np. drogowej, elektrycznej itp.). Kolejnezdjęcie przedstawia przepust wałowy (tzw. ujęcie) z zamkniętą zastawką. Przyjej otwarciu wlewa się wodę do polderu w celu nawodnienia w czasie niedoboruglebowo-wodnego. Inne zdjęcie prezentuje polder Nowe Dolno o powierzchniokoło 1 050 ha, położony na południe od jeziora Druzno. Ma on straszną metrykę,pochodzi sprzed XIX wieku, z okresu osadnictwa holenderskiego, kiedypracowały tu pompy wiatrakowe. W polderowym systemie Druzno są położonerównież tereny przydepresyjne znajdujące się powyżej poziomu morza.Pragnę na koniec zwrócić uwagę czytelników na to, że depresje polderowewokół jeziora Druzno, jak i pozostałe depresje w delcie Wisły, mają „syndromzatopienia”, a nie tylko zalewu powodziowego, ponieważ położone są poniżejpoziomu morza. Ich istnienie zabezpiecza infrastruktura polderowa. Człowiekopanował siły reżimu wodnego na przekór naturze. Depresje polderowe są toprzestrzenie funkcjonalnie bezwodne, które istnieją przemiennie z przestrzeniąwodną. Mają one odmienne cechy fizycznogeograficzne od terenów położonychpowyżej poziomu morza. Jadąc z Malborka w kierunku jeziora Druzno,najpierw przejeżdżamy przez Żuławy Fiszewskie, a następnie przez depresjepolderowe wyłonione z prajeziora Druzno, części dawnego Zalewu Wiślanego.I jeszcze jedna uwaga: zaraz po drugiej wojnie światowej nie wolno byłooficjalnie używać określenia „depresje delty Wisły”. Opracowania i mapy, którewymieniały depresje w delcie były co najmniej poufne, a niektóre bez prawapublikacji. Stąd trzeba mieć świadomość, że wiedza o nich jest ograniczona.Starałem się ją przybliżyć czytelnikom zajmującym się turystyką i krajoznawstwemw cyklu moich artykułów. Dziękuję serdecznie Redakcji „JantarowychSzlaków” za przychylność i pomoc redakcyjną.55