Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...
Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ... Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...
Stacja pomp w Chłodniewie. Fot. M.OpitzRządu, ministra inżyniera Eugeniusza Kwiatkowskiego). Po odwodnieniupolderu, renowacji sieci melioracyjnej, osuszeniu terenu, nastąpiło ponowniejego zaludnienie i zagospodarowanie. Wewnątrz budynku pompowni możnazobaczyć unikatowe agregaty pompowe i inne urządzenia oraz zapoznać sięz ich charakterystyką techniczną. Budynek pompowni wraz z zachowanymiurządzeniami technicznymi jest przykładem wysokiego poziomu myśli inżynierskiejpierwszej połowy XX wieku. Dlatego – jako dobro kultury – obiektten został wpisany do rejestru zabytków. Jest żywym zabytkiem hydrotechnikipolderowej.Historia polderu Chłodniewo obejmuje tworzenie i rozwój terytorium polderowegooraz przemiany jego struktury przestrzennej. Jest świadectwem tego, jakczłowiek w tym obszarze i w całej delcie Wisły opanowywał siły przyrody (wiatri wodę), i jak walczy z nimi dziś, jak tworząc depresje (w postaci polderów)w nich zamieszkał, uciekał gdy woda je zatapiała, po czym zawsze prędzej czypóźniej powracał, aby wypompować wodę, teren osuszyć, odbudować to cowoda zniszczyła i rozpoczynać nowe życie.Kartograficzna rekonstrukcja delty Wisły. Stan z XIII wieku wg H. Bertrama.Obszar polderu Chłodniewo w okresie przedpolderowym to mokradła i rozlewiskawodne. Człowiek najpierw oswajał się tu z przyrodą, poznawał jejtajniki i z nią współżył. W miarę upływu czasu posiadł narzędzia i umiejętnośćtamowania rzek, odgraniczania wałami płycizn Zalewu Wiślanego i wypompowywaniaz nich wody. Począwszy od XIV wieku, z przerwami, sukcesywniepowiększał deltę Wisły i zmniejszał powierzchnię Zalewu Wiślanego.Proces polderyzacji obejmował również formowanie sieci rzecznej Linawy, którastawała się odbiornikiem wody wypompowywanej z polderów. W drugiej połowieXIX wieku układ polderowy Linawy był już w pełni ukształtowany. Charakteryzowałsię dużą liczbą (66) małych polderów i pompowni, wałów i groblimiędzypolderowych, budowli melioracyjnych odwadniających i nawadniających.Spolderyzowany został cały obszar wodny (gruntów wyłonionych z wody i zatapialnych)oraz gruntów (mokradeł i bagien) zalewanych i podtapianych.W 1840 roku dokonał się zasadniczy zwrot w rozwoju układów polderowych,po tym jak Wisła się przełamała przez Mierzeję Wiślaną we wsi Górki. W latach1845-1855 wykopano kanał żeglugowy (w poprzek układu polderowego)łączący Wisłę z Zalewem Wiślanym. Kanał nazwano Wiślano-Zalewowym.Małe poldery zaczęto scalać w większe. Młyny wodne wiatrakowe i inne zastępowanobardziej wydajnymi pompowniami parowymi. W związku z czymw okresie 65 lat, wykorzystując postęp techniczny, liczba polderów i pompownizmniejszyła się z 66 do 37.Na przełomie XIX i XX wieku nastąpiła epokowa zmiana w ustroju hydrologicznymdelty Wisły. Stało się tak, po przekopaniu Mierzei Wiślanej międzyMikoszewem i Świbnem na długości 7,1 km i włączeniu do niego 31 marca1895 roku głównego nurtu Wisły. Następnie przegrodzono Wisłę Gdańską,Szkarpawę i Nogat.Po likwidacji przepływu wielkich wód w Szkarpawie powstały sprzyjającewarunki do gruntownej przebudowy przestarzałego układu wodnegoLinawy, który według ówczesnej oceny technicznej i praktyki stałsię niesprawny, trudny w eksploatacji i kosztowny w utrzymaniu. Wałyrzeczne były w złym stanie technicznym, a w czasie sztormów, sieć wodnastała się bezodpływowa, gdy wrota przeciwsztormowe blokowały odpływwody. Wstrzymywano pompowanie wody. Często dochodziło do zatapianiapolderów.31
Stan przed wybudowaniem stacji pomp. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego rok1936. Skala 1 : 25 000.Położenie pompowni Chłodniewo wg mapy topograficznej Głównego Urzędu Geodezjii Kartografii 1965, ark. Nowy Dwór Gdański, 1 : 25 000.W latach 1926-1927 opracowano projekt komasacji polderów w układzieLinawy. Realizacja przedsięwzięcia stała się możliwa po utworzeniu ZwiązkuWałowego Linawy, wspólnoty właścicieli i użytkowników gruntów. W 1930roku zbudowano pompownię Chłodniewo. Przetamowano ujście Linawy i dowcześniej wykopanego kanału pompowego włączono tę rzekę z całą jej sieciąwodną. Również zlikwidowano Kanał Wiślano-Zalewowy. Nastąpił demontażstarych pompowni i likwidacja wałów, które w nowej sytuacji stały się zbędne.W ten sposób zastąpiono układ polderowy składający się z 37 pompowni jednąnowoczesną pompownią. W 1931 roku rozpoczął pracę polder Chłodniewo,w 1945 roku został zatopiony, a następnie odbudowany – o czym napisanona początku. W ostatnich latach przeprowadzono w pompowni niezbędneprace modernizacyjne, między innymi mechanizację urządzeń technicznychna wlocie pompowni.Historię polderu Chłodniewo można traktować jako fragment historii polderyzacjidelty Wisły.Na zakończenie wspomnę, że po raz pierwszy zwiedziłem pompownię Chłodniewow 1943 roku, w czasie wycieczki uczniowskiej Szkoły Zawodowej RzemiosłHanzeatyckiego Miasta Gdańska.Wnętrze pompowni Chłodniewo. Fot. M.Opitz32
- Page 3: dr inż. Kazimierz CebulakDelta Wis
- Page 8 and 9: WstępDla Holendrów sprawa wydaje
- Page 11 and 12: i udziału projektantów tamtego pl
- Page 13 and 14: jest praktyką stosowaną do teren
- Page 15 and 16: Bardzo ważną rolę na Szpicy Mąt
- Page 17 and 18: O depresjach polderowych w delcie W
- Page 19 and 20: wykonano w miejscu, gdzie istniał
- Page 22 and 23: utonęło prawo wodne. Z zadowoleni
- Page 24 and 25: się trafne sformułowanie następu
- Page 26 and 27: Zalane Żuławy 1945 rok. Fot. Arch
- Page 28 and 29: O walce ze sztormem w delcie Wisły
- Page 30 and 31: Pompownia sztormowa przy wrotach i
- Page 34 and 35: Pompownia Osłonka i Depresja Marz
- Page 36 and 37: Tablica upamiętniająca rok budowy
- Page 38 and 39: Poldery wyspowe, choć rozdzielone
- Page 40 and 41: Polder Grochowo jest położony na
- Page 42 and 43: Więźniowie podobozu Pröbbenau pr
- Page 44 and 45: Zabudowa polderowa delty Wisły i Z
- Page 46 and 47: Projekt zabudowy polderowej Zalewu
- Page 48 and 49: zlikwidowane, a prawdziwa wiedza o
- Page 50 and 51: Pompownia nr 53 polderu Nowotki. Fo
- Page 52 and 53: Spróbuję odegrać rolę przewodni
- Page 54 and 55: O depresjach polderowych w delcie W
- Page 56 and 57: Pompownia nr 71 Dłużyna - Karczma
- Page 58 and 59: go z dnia 20 czerwca 1888 roku. W o
- Page 60 and 61: połacie lądu są chętnie zasiedl
Stan przed wybudowaniem stacji pomp. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego rok1936. Skala 1 : 25 000.Położenie pompowni Chłodniewo wg mapy topograficznej Głównego Urzędu Geodezjii Kartografii 1965, ark. Nowy Dwór Gdański, 1 : 25 000.W latach 1926-1927 opracowano projekt komasacji polderów w układzieLinawy. Realizacja przedsięwzięcia stała się możliwa po utworzeniu ZwiązkuWałowego Linawy, wspólnoty właścicieli i użytkowników gruntów. W 1930roku zbudowano pompownię Chłodniewo. Przetamowano ujście Linawy i dowcześniej wykopanego kanału pompowego włączono tę rzekę z całą jej sieciąwodną. Również zlikwidowano Kanał Wiślano-Zalewowy. Nastąpił demontażstarych pompowni i likwidacja wałów, które w nowej sytuacji stały się zbędne.W ten sposób zastąpiono układ polderowy składający się z 37 pompowni jednąnowoczesną pompownią. W 1931 roku rozpoczął pracę polder Chłodniewo,w 1945 roku został zatopiony, a następnie odbudowany – o czym napisanona początku. W ostatnich latach przeprowadzono w pompowni niezbędneprace modernizacyjne, między innymi mechanizację urządzeń technicznychna wlocie pompowni.Historię polderu Chłodniewo można traktować jako fragment historii polderyzacjidelty <strong>Wisły</strong>.Na zakończenie wspomnę, że po raz pierwszy zwiedziłem pompownię Chłodniewow 1943 roku, w czasie wycieczki uczniowskiej Szkoły Zawodowej RzemiosłHanzeatyckiego Miasta Gdańska.Wnętrze pompowni Chłodniewo. Fot. M.Opitz32
Change language