Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

O depresjach polderowych w delcie WisłyNa początku, dla uściślenia treści artykułu, jego zakresu i tytułu trzeba wyjaśnić,że przez depresję polderową rozumie się część lądu położonego poniżejpoziomu morza w polderze, a jej rzędną mierzy się głębokością od zera w dół.W odróżnieniu tereny położone powyżej poziomu morza mierzy się wysokościąod zera w górę.Depresje polderowe są specyficzną częścią równiny deltowej Wisły. Interesują sięnimi nie tylko hydrotechnicy, którzy je tworzą, ale również turyści i krajoznawcychcący je obejrzeć. Polderyzacją, w wyniku której tworzy się depresje polderoweokreśla się w sensie architektonicznym jako sztukę kształtowania i rozwojuprzestrzeni dla potrzeb bytowych człowieka. W tym kontekście przykładowotransformację i komasację polderów można traktować jako polderową gospodarkęprzestrzenną i odróżnić od polderowej gospodarki wodnej i melioracji.Dawne urządzenie do wypompowywania wody za pomocą śruby Archimedesa.Depresje polderowe istnieją na przekór naturze w mechanicznym (pompowym),a nie grawitacyjnym ustroju hydrologicznym delty Wisły. Ich atrybutem jestsyndrom zatopienia. Na tym właśnie polega, w sensie fizycznym (fizycznogeograficznym),fenomen terenów depresyjnych.Dzieje delty Wisły są z natury rzeczy związane z zagrożeniem żywiołu wodyzarówno od strony lądu, jak i od strony morza. Powstają wtedy zjawiska podtapianiai zalewania terenów grawitacyjnych oraz zatapiania depresji polderowych.W marcu 1945 roku wojska niemieckie broniąc się przed nacierającą ArmiąCzerwoną dokonały zniszczenia infrastruktury polderowej, zatapiając ziemiepołożone w depresjach polderowych o powierzchni liczącej około 45 000 ha.Podtopione zostały tereny przylegające do depresji. Topiel oznaczała ich zniszczeniei wyludnienie.Dzieje Gdańska są również związane z zagrożeniem żywiołu wody i ochronąprzed nim od chwili jego powstania, aż po dzień dzisiejszy. Świadczą o tymzachowane tu liczne obiekty i budowle wodne. Gdańsk powstał na stożkunapływowym Siedleckiego Potoku, w otoczeniu środowiska wodnego. Wodaatakowała go od strony morza i lądu, a jego mieszkańcy musieli chronić osadęprzed wielkimi wodami rzecznymi i wezbraniami sztormowymi. W wynikuprzekształcania środowiska wodnego w lądowe przez polderyzację, powstawaływ otoczeniu miasta uzbrojone w wały i pompownie liczne poldery. Wystarczywziąć do ręki plan Gdańska i przejść się z nim po mieście, by znaleźć takienazwy ulic jak Grobla I, II, III, IV, Długa Grobla, Angielska Grobla, Sztormowai inne, jak Grodza Kamienna, Tama Pędzichowska, oraz sieć wód płynących,które potwierdzają tę sytuację. Świadczą o niej również znaki wodne, na którychzaznaczone są poziomy wód powodziowych. Ten dawny, ale zaniedbany zwyczaj,został ostatnio wznowiony. Pojawiły się znaki wodne upamiętniające powódźw lipcu 2001 roku, kiedy to wezbrane na skutek obfitych opadów atmosferycznychwody potoków spływających z Wysoczyzny Gdańskiej zalały dużepołacie miasta powodując liczne szkody, zwłaszcza w dzielnicy Orunia, gdzieRysunek poglądowy pompy wietrznej.Kartograficzna rekonstrukcja północnej części Żuław Gdańskich. Stan z XIII wiekuwg H. Bertrama. Źródło: archiwum Klubu Nowodworskiego16