zaproszenie - I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w ...

MIGRACJE - ruchy z danej populacjipoza areał, na jakim się ona znajduje(emigracja) lub przybywanie nowychosobników z innych populacji i spozaobszaru bytowania tej populacji, do którejprzybywają (imigracja).MONOFAGI - zwierzęta, których pokarmogranicza się do jednego gatunku roślinyczy zwierzęcia, np. roślinoŜercy Ŝerującytylko na jednym gatunku rośliny (pandazjada pędy bambusa, miś koala - liścieeukaliptusa).MUTUALIZM - współistnienie dwóchpopulacji, między którymi więzi są taksilne, Ŝe jedna populacja nie potrafiprzetrwać bez drugiej, np. mikoryzasosen i dębów z prawdziwkami,podgrzybkami, maślakami.NISZA EKOLOGICZNA - zespółczynników ekologicznych (niszafizjologiczno-przystosowawcza) iprzestrzeń fizyczna zajmowana przezdany organizm (nisza przestrzenna)niezbędne dla jego egzystencji. Określaznaczenie i rolę danego gatunku wekosystemie, tj. sposób przetwarzaniaenergii (miejsce w łańcuchupokarmowym), zachowania się, wpływna środowisko i zaleŜności od innychgatunków. ZbliŜone nisze ekologicznegatunków prowadzą do ich konkurencjibiologicznej (zasada Gausego). Ten samorganizm moŜe zajmować w swoim cykluŜyciowym róŜne nisze ekologiczne, np.kijanka Ŝywi się pokarmem roślinnym,Ŝaba natomiast jest mięsoŜerna;niem. ÖKOLOGISCHE NISCHE – eineGruppe von ökologischen Faktoren(physiologisch angepasste Nische) undphysikalischer Raum, der durchbestimmten Organismus besetzt ist(Raumnische), die für seineExistenz notwendig sind. Die Nischebestimmt die Bedeutung und die Rollegegebener Art im Ökosystem, d.h. dieArt der Energieverarbeitung( der Platz in der Nahrungskette), dasVerhalten, die Auswirkungen auf dieUmwelt und die Abhängigkeit vonanderen Arten. Ähnliche ökologischeNischen führen zu einembiologischen Wettbewerb ( GausPrinzip). Der gleiche Organismus kann inseinem Lebenszyklus verschiedeneökologische Nischen einnehmen, wiez.B. die Kaulquappe ernährt sich mitPflanzen, während der FroschFleischfresser ist.OSOBNIK - organizm, pojedynczaniezaleŜna jednostka zdolna dozdobywania poŜywienia. Osobnikzazwyczaj wchodzi w interakcje z innymiorganizmami i środowiskiem, stając siętym samym niejako najbardziejpodstawowym elementem biosfery.PARK NARODOWY – najwyŜszaforma ochrony obszarów (min. 1 tys. ha)o największych wartościachprzyrodniczych,naukowych,kulturowych, historycznych iedukacyjnych; na tym ściśle określonymobszarze obowiązuje całkowita ochronaprzyrody i zakaz prowadzeniagospodarczej działalności człowieka. WPolsce istnieją 23 parki narodowe.PASOśYTNICTWO - jest to współŜyciedwóch organizmów, z których jeden(pasoŜyt) czerpie korzyści z drugiego(Ŝywiciela = gospodarza), przy czym niezabija go od razu.POLIFAGI - organizmy spoŜywającewiele rodzajów roślin lub zwierząt.Przykładami polifagów są: człowiek, dzik.POMNIK PRZYRODY - pojedynczy okazprzyrodniczy chroniony ze względu naszczególnie unikalne walory, np. wiek,wielkość itp. W Polsce znanympomnikiem przyrody jest dąb Bartek.POPULACJA - grupa osobników tegosamego gatunku, Ŝyjących na danymterenie w tym samym czasie,wywierających na siebie wpływ imogących się krzyŜować, dając płodnepotomstwo.PRAWO LIEBIGA - prawo to stwierdza,Ŝe optymalny wzrost populacji zaleŜy wgłównej mierze od czynnika, którywystępuje w niewielkiej ilości wotoczeniu; czynnik ten moŜe wpływać naograniczenia we wzroście liczbyosobników.PRAWO SHELFORDA - prawo to mówi,Ŝe zarówno maksymalne, jak i minimalneilości czynników mogą powodowaćzahamowanie we wzroście populacji -jest to inaczej prawo tolerancji (zarównonadmiar, jak i niedomiar, szkodzi).PROTOKOOPERACJA - jest toszczególny rodzaj symbiozy, w którejdwa gatunki okresowo współŜyją razem,odnosząc przy tym korzyści; jednak są wstanie Ŝyć osobno, np. krab pustelnik zukwiałem, bąkojady wraz z nosoroŜcamii bawołami afrykańskimi.REDUCENCI - to grupa organizmówprzetwarzająca resztki i odpady, którychwcześniejsi konsumenci nie przetworzyli;pozwalają zamknąć obieg materii,zamieniając substancję organiczną wnieorganiczną, tj. łatwo przyswajalną iponownie wykorzystywaną przez rośliny.REZERWAT - teren, na którym chroni sięokreśloną część środowiskaprzyrodniczego; wyróŜnia się rezerwatyleśne, florystyczne i faunistyczne,torfowiskowe, wodne itp.; ich ochronamoŜe być ścisła lub częściowa.ROZRODCZOŚĆ - to liczba urodzeń wjednostce czasu w danej populacji.SIEDLISKO - teren, na którym rozwijasię populacja określonego gatunkuzwierząt lub roślin.SOZOLOGIA - część ekologii,ekonomika przyrody; terminwprowadzony przez Walerego Goetla naokreślenie nauki o ekonomicznymgospodarowaniu zasobami przyrody.STANY EKOLOGICZNE– statycznasytuacja przyrodnicza w danymmomencie, efekt działania czynnikówbiotycznych i abiotycznych; stanekologiczny moŜe mieć charakterjakościowy (struktura wiekowa,przestrzenna, płciowa) lub ilościowy(liczba, biomasa, zagęszczenie).STENOBIONTY - gatunki, któreposiadają bardzo niewielki zakrestolerancji na dany czynnik, co powoduje,Ŝe występują tylko na terenach, gdzie sąobecne bardzo specyficzne warunki(stosowane są więc w bioindykacji);przykładem są goryle, porosty, wybranegatunki ryb.SUKCESJA - ukierunkowane zmiany wśrodowisku mające na celuwykształcenie nowego składugatunkowego; sukcesja pierwotna -bierze swój początek tam, gdzie nie byłodo tej pory Ŝadnych innych gatunków;sukcesja wtórna - zachodzi tam, gdzieteren był juŜ zasiedlony przez inneorganizmy Ŝywe, lecz np. w skutekkatastrofy wyginęły (powodem moŜe byćnp. poŜar lasu).SYMBIOZA - jest to rodzaj współŜyciadwóch gatunków przynoszący korzyścidla obu; wyróŜnia się symbiozy luźne imutualistyczne.SYNEKOLOGIA - dział ekologii badającywpływy całych populacji, gromadzwierząt i roślin na terenie ekosystemu,oraz badający zaleŜności między tymigrupami a ich środowiskiem.ŚMIERTELNOŚĆ - liczba zgonów wjednostce czasu w danej populacji.ZASOBY ŚRODOWISKA - stanowią jesubstancje i energia (wyraŜone wodpowiednich jednostkach). W składzasobów wchodzą organizmy Ŝywe(rośliny, zwierzęta) lub elementynieoŜywione (powietrze). Zasoby dzieląsię na odnawialne (ciągle się odnawiająw stosunkowo krótkim czasie) inieodnawialne (np. węgiel - nie masprzyjających warunków do jegopowstania w tej chwili).