zaproszenie - I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w ...

Polsko-niemieckileksykon ekologaJakub ŚwitałaMarietta GrytnerAMENSALIZM - rodzaj stosunkówmiędzy dwoma gatunkami, w którychczynności Ŝyciowe jednego z nichwpływają niekorzystnie na drugi, ale tendrugi nie wpływa (w Ŝaden sposób: anikorzystnie, ani szkodliwie) na pierwszy,np. niektóre gatunki grzybów wytwarzająantybiotyki szkodliwe dla osobnikówinnych gatunków, zaś bobry budująŜeremia, które zmieniają warunki wodnew biocenozach leśnych;niem. AMENSALIZM – eine Art vonVerhältnissen zwischen zwei Gattungenin denen die Lebenstätigkeiten einer vondenen einen schlechten Einfluss auf dieandere Gattung haben, aber dagegendie zweite Gattung ( auf keine Weiseweder positiv, noch negativ) sich auf dieerste auswirkt, z.B. manche Gattungenerzeugen Antibiotika , die schädlich fürandere Gattungen sind.AREAŁ - teren zajmowany przezpopulację danego gatunku zwierząt(areał osobniczy - ograniczone miejscewystępowania danego osobnika);niem. AREAL – ein von einer bestimmtenPopulation bewohntes Gebiet.AUTEKOLOGIA – nauka badającawpływy konkretnych osobników (roślinbądź zwierząt) na środowisko ich Ŝycia;niem AUTÖKOLOGIE – Wissenschaft,die Einflüsse konkreter Individuen(Pflanzen oder Tiere) auf ihremLebensraum untersucht.BIOCENOZA - ogół populacji róŜnychgatunków mieszkających na określonymterenie i oddziaływujących na siebie;niem BIOZÖNOSE – ist eineGemeinschaft von Organismenverschiedener Art in einemabgrenzbaren Lebensraum. DieLebewesen einer Lebensgemeinschaftstehen in zahlreichenWechselbeziehungen und wirken aufsich selbst.BIOM – zespół ekosystemówokreślonego obszaru geograficznego;teren, na którym Ŝyją specyficzne gatunkizwierząt i charakterystyczna roślinność,np. pustynia czy sawanna.BIOSFERA – przestrzeń Ŝyciowaorganizmów; jest to kaŜde miejsce naZiemi, gdzie moŜna spotkać Ŝyweorganizmy.CYKL BIOGEOCHEMICZNY-obiegdanego pierwiastka w środowisku. WzaleŜności od puli zasobów wyróŜnia sięcykle gazowe (zapas pierwiastka -węgiel, tlen, azot, dwutlenek węgla -znajduje się w atmosferze lub jestrozpuszczony w oceanach) lubsedymentacyjne (pula zasobów znajdujesię w skorupie ziemskiej: siarka, fosfor,Ŝelazo).DRAPIEśNICTWO - rodzaj relacjimiędzy dwoma gatunkami, z którychjeden (drapieŜnik) poluje i zjadaprzedstawicieli innego gatunku (ofiary).EKOLOGIA – (gr. oikos – ‘dom,miejsce Ŝycia’) jest to dziedzina nauki,która zajmuje się badaniem związkówwystępujących pomiędzy organizmamioraz między organizmami a ichotoczeniem;niem. İKOLOGIE – (aus demGriechischen Oikos – „Haus“, „Platz zumLeben“ ) ist ein Bereich derWissenschaft, der sich mit derForschungvonVerhältnissen zwischen Organismen undzwischen Organismen und deren Umweltbeschäftigt.EKOSYSTEM – kompletna jednostkaekologiczna, którą tworzą organizmyŜywe oraz całe ich otoczenie, np. gleba,woda;niem. ÖKOSYSTEM – eine komplette,ökologische Einheit, die durchLebewesen und ihre Umwelt geschaffenwird.EURYBIONTY - gatunki, które posiadająbardzo szeroką tolerancję na zmianyilości danego czynnika w otoczeniu, np.temperatury, zasolenia, dostępu doświatła.FLUKTUACJE - zmiany w liczbiezwierząt lub roślin spowodowaneróŜnymi czynnikami: biotycznymi(naturalnymi, np. starzeniem się) iabiotycznymi (np. zanieczyszczeniemśrodowiska);niem. FLUKTUATION - Veränderungenin der Anzahl von Tieren oder Pflanzen,die durch verschiedene biotische(natürliche, z.B.: Altern) und abiotischeFaktoren (z.B. Umweltverschmutzung)verursacht werden.GLEBA - zewnętrzna warstwa litosferypowstała ze skał na skutek działaniaczynników glebotwórczych;niem. BODEN - ist die äußere Schichtder Lithosphäre, die aus dem Gesteinaufgrund der auf sie wirkenden Faktorenentstanden ist.HOMEOSTAZA – utrzymywaniewzględnie stałych warunkówwewnętrznych organizmu wobeczmieniających się warunków środowiska.KOMENSALIZM - jest to rodzajoddziaływań pomiędzy co najmniejdwoma gatunkami, przynoszącyjednemu z nich korzyści, ale bez szkodydla drugiego, np. składanie przezróŜankę ikry w skrzelach małŜysłodkowodnych, obecność chrząszczy ipająków w termitierach i mrowiskach.KONKURENCJA - rodzajwspółzawodnictwa wewnątrz lubmiędzygatunkowego, w którymorganizmy mają podobne wymagania(ich nisze ekologiczne częściowo siępokrywają), więc muszą rywalizować o tesame zasoby środowiska. Prowadzi doosłabienia populacji. Skutkiem moŜe byćrozdzielenie nisz ekologicznych lubwyparcie jednej z populacji. Przykłady:szczur wędrowny i szczur śniady, wróblei gołębie w miastach, hieny i sępy nasawannach.KONSUMENCI - to organizmy nieposiadające zdolności do wytwarzaniasobie pokarmu, w związku z czym ichźródłem energii stają się poŜeraneorganizmy; konsumenci pierwszegorzędu poŜerają producentów;konsumenci drugiego rzędu poŜerająorganizmy roślinoŜerne; konsumencitrzeciego rzędu są drapieŜcamipoŜerającymi inne mięsoŜernestworzenia.KRAJOBRAZ - to kilka ekosystemówznajdujących się w jednorodnejprzestrzeni fizjogeograficznej (podobnewarunki bytowania i podobny teren, naktórym występują). Badaniemkrajobrazów zajmuje się ekologiakrajobrazu.LICZEBNOŚĆ - składa się na niąsuma osobników w populacji. ZaleŜy odtakich czynników jak: śmiertelność,rozrodczość, współczynniki migracji. Naliczebność mają takŜe wpływ czynnikiabiotyczne, np. susze, powodzie. Ichwpływ jest niezaleŜny od zagęszczenia.DuŜą rolę odgrywają takŜe czynnikibiotyczne w postaci innych organizmów.Te czynniki są zaleŜne od zagęszczenia.ŁAŃCUCH TROFICZNY - jest to łańcuchorganizmów, w którym kaŜdy kolejnyorganizm stanowi poŜywienie dla tego,który występuje po nim; łańcuchspasania - ma swój początek w roślinachfotosyntetyzujących;łańcuchdetrytusowy - ma swój początek wmaterii organicznej rozkładanej przezreducentów.