Jesień życia w Darkowie – marzenie czy rzeczywistość? - GlosLudu.cz

sobota | 20 lipca 2013 | nr 85 (LXVIII) | cena: 11 kčPismo wychodzi we wtorki, czwartki i soboty. www.glosludu.czPierwszy tydzieńministra| s. 3Przed nami TKBi Gorolski Święto| s. 4-5Spacerkiempo rynkach w regionie| s. 6-7Jesień życia w Darkowie– marzenie czy rzeczywistość?REGION: Domy seniora nie są dziś tanią alternatywą dla mieszkania we własnym domu. Klienci sporo płacą nawet wtedy, gdy chodzi o placówki dofinansowywaneprzez państwo i samorządy lokalne. Zamknięte w ub. roku historyczne uzdrowisko w Darkowie w czwartek otworzyło swe podwoje, by w ramach „Dni otwartych”(trwają do niedzieli) przedstawić projekt domu seniora w budynku sanatorium, które obecnie jest zamknięte ze względu na drastyczny spadek klientów. Już w pierwszychgodzinach zwiedziło je kilkaset osób. Czy dom seniora ma w tym miejscu rację bytu?Głównym atutem placówki są nietyle ładnie urządzone wnętrza bezbarier (te znajdziemy również winnych nowoczesnych domach seniorów),lecz przede wszystkim rozbudowanezaplecze do rehabilitacji,łącznie z basenem, oraz dogodnepołożenie: w dużym, pięknym parku,nad rzeką, a zarazem niedaleko centrumKarwiny.„Senior Resort Darkov” będzieprojektem prywatnym i na razie niebędzie działał w oparciu o ustawęo usługach socjalnych, co oznaczam.in., że klienci będą płacili więcejniż w placówkach opieki społecznej.Ceny nie zostały jeszcze ustalone,dyrektorka handlowa Petra Filipováprzyznała niemniej, że nie wszyscyemeryci będą mogli sobie pozwolićna zamieszkanie w Darkowie. –Opłaty będą na pewno wyższe odtych, które pobierają placówki dofinansowywaneprzez państwo czywojewództwo, lecz z drugiej stronyna pewno w naszym regionie nie możemysobie pozwolić na wygórowaneceny, które w niektórych podobnychkompleksach przekraczają nawet 30tys. koron na miesiąc – powiedziaław rozmowie z „Głosem Ludu”.Fot. DANUTA CHLUPREKLAMAHistoryczne sanatorium w Darkowie.W placówkach działających woparciu o ustawę o usługach socjalnychseniorzy płacą za zakwaterowaniei pełne wyżywienie najwyżej ok.11 tys. koron na miesiąc. O ile stanzdrowia seniora wymaga specjalnejtroski i przysługuje mu w związkuz tym zasiłek na opiekę, w całościoddaje go placówce. Ustawa pamiętarównież o osobach, które mają niskieemerytury. Jeżeli seniorowi zostałobypo uiszczeniu opłat mniej niż 15proc. z jego przychodów, dom senioraobniży mu stawki. – W naszymniedużym domu seniora w LigotceKameralnej w zeszłym roku opłatyklientów i zasiłki na opiekę pokryły58 proc. kosztów, pozostałe 42proc. uzupełniliśmy z innych źródełREKLAMA– głównie z dotacji MinisterstwaPracy i Opieki Społecznej, poza tymz dotacji samorządów lokalnych, różnychfundacji – przytoczył przykładwicedyrektor ds. ekonomicznychDiakonii Śląskiej, Bronisław Kostka.Dom Seniora w Darkowie ma byćw pierwszej fazie przeznaczony dla40 osób. Czy kierownictwu UzdrowiskaDarków uda się ich zdobyć?To na razie jedna wielka niewiadoma.– Zarówno o realizacji projektu,jak i o wachlarzu usług i cenach zadecydujezainteresowanie ze stronyodwiedzających – powiedziała PetraFilipová. Uczestnicy „Dni otwartych”wypełniali ankiety, które mająbyć podstawą do podjęcia przezkierownictwo decyzji. Setki zwiedzającychnie muszą jeszcze oznaczaćdostatecznej liczby faktycznychprzyszłych klientów. Wielu znich przyszło obejrzeć uzdrowiskopo prostu z ciekawości. – Darkówjest mi bardzo bliski. Leczyłam siętu wiele razy, nawet poznałam tumęża. Teraz przyjechałam dowiedziećsię czegoś o nowym projekcie,ponieważ los sanatorium nie jest miobojętny – powiedziała naszej gazecieJana Mendrochová z Hawierzowa.– Tu jest naprawdę przepiękneotoczenie. Na razie jeszcze pracuję,ale podobałoby mi się tu mieszkaćna starość. O kosztach na razie niemyślałam – dodała kobieta, która odlat ma problem ze stawami.Kolejnym prywatnym projektemw naszym regionie jest budowanydom seniora w Czeskim Cieszynie,przewidziany dla ok. 120 klientów.Spółka Senior domy Pohoda, którago buduje, prowadzi już podobnąplacówkę w Trzyńcu-Łyżbicach.– To projekt realizowany przez prywatnąspółkę, lecz działamy na podstawieustawy o usługach socjalnych,dlatego nasze ceny nie przekraczająustawowych limitów – poinformowałaDana Poloková, pracownicasocjalna Domu Seniora w Trzyńcu.DANUTA CHLUPPOGODAsobotaniedzielaponiedziałekdzień: 25 do 29 0Cnoc: 17 do 13 0Cwiatr: 2-6 m/sdzień: 26 do 30 0Cnoc: 15 do 11 0Cwiatr: 2-5 m/sGL-041GL-006

2 REGIONsobota | 20 lipca 2013KRÓTKOŚMIAŁO DO WODYCIERLICKO (sch) – W zaporzecierlickiej bez obaw można się kąpać.Badania wody, które w czwartek przeprowadzilipracownicy WojewódzkiejStacji Sanitarno-Epidemiologicznejw Ostrawie, wykazały, że woda wakwenie nie budzi żadnych zastrzeżeń.Próbki wody zostały pobranew trzech najbardziej odwiedzanychprzez turystów miejscach – na Pacałówce,Pod Motelem i w Cierlicku--Centrum. Wyniki są równie satysfakcjonującejak dwa tygodnie temu.* * *SZYKUJĄŚCIEŻKĘ EDUKACYJNĄBUKOWIEC (kor) – Gminaprzygotowuje nowy projekt pn.„Ścieżka edukacyjna fitness online”.Władze wioski złożyły już jegodokumentację do władz województwaw Ostrawie, odbył się już takżeprzetarg na wykonawcę budowy(zwyciężyła spółka „Eurovia”). Jeśliwszystko pójdzie zgodnie z planem,budowa ścieżki powinna ruszyć jużw sierpniu. Jak się dowiedzieliśmy,nowa ścieżka edukacyjna, z wielomaatrakcjami dla dzieci i turystów,będzie się rozpoczynała przy gospodzie„U Turka”, a poprowadzi aż dokompleksu narciarsko-sportowegoKempaland.* * *GMINNE ŁATANIEGRÓDEK (kor) – Jeszcze przedwakacjami udało się naprawićwszystkie drogi gminne, których nawierzchniauległa częściowo zniszczeniupodczas długiej tegorocznejzimy. – Wydzieliliśmy na ten celcałkiem sporo pieniędzy z budżetugminnego – mówi wicewójt JakubKawulok. – Wkrótce zabierzemysię także do odnowy nawierzchnicałych dróg. Stanie się tak m.in. wosadach Kępczyce, Bażiny i Łyngi.Na te remonty przeznaczymy w sumieponad 1,5 mln koron.Drożej i mniej komfortowoMiasto Ostrawa chce, żeby autobusy z okolicznych miast nie dojeżdżały jak dotąd do Centralnego Dworca Autobusowego, alekończyły swój bieg na obrzeżach miasta, konkretnie obok głównego dworca kolejowego w Przywozie. Zmiany mają dotyczyćrównież dwóch miast powiatu karwińskiego – Orłowej i Bogumina. Niejednemu mieszkańcowi tych miast, korzystającemu na codzień z połączeń autobusowych z Ostrawą, skomplikuje to dojazd do pracy oraz podwyższy koszty podróży.Jeżeli projekt Ostrawy, który realizujespółka KODIS, wejdzie w życie,Orłowa i Bogumin stracą bezpośredniepołączenie z centrum ostrawskiejmetropolii. Jak informuje Pavel Vavrečkaz wydziału transportowegobogumińskiego ratusza, autobus naskrzyżowaniu ulic Bogumińskiej,Orłowskiej i Muglinowskiej zamiastjechać do Nowego Ratusza skręcaćbędzie w kierunku Alei BoženyNěmcovej, omijając takie przystanki,jak Most Pionierów czy Czeskobraterska.Podróżni, którzy wysiadali wcentrum miasta, odtąd będą musieliprzesiadać się na autobus miejski,trolejbus lub tramwaj. Komu na tymzależy? Jak dowiedzieliśmy się nieoficjalnieod jednego z przedstawicieliKODIS-u, rezultatem zmianytras linii autobusowych z Orłoweji Bogumina ma być większa liczbaFot. DANUTA CHLUPJeżeli zmiany wejdą w życie, mieszkańcy Orłowej i Bogumina nie dojadą na zakupydo centrum Ostrawy bez przesiadki.Wyprzedzić powódźNa latarniach oraz słupach elektrycznychspółki energetycznej ČEZna terenie całego Czeskiego Cieszynazaczęły się pojawiać małe głośnikiz anteną. Będzie ich w sumie 760, azostają umieszczane dzięki dotacji zUnii Europejskiej, w ramach projektumodernizacji miejskiego systemuochrony przeciwpowodziowej. Nowysystem głośników jest zupełnie niezależnyod sieci telefonicznej.Jak mówi wiceburmistrz StanisławFolwarczny, może on pomóc miastunie tylko podczas powodzi, ale teżinnych katastrof ekologicznych lubwypadków drogowych.– Projekt poprawy systemu ochronyprzeciwpowodziowej chcemywprowadzić w życie jeszcze podczastegorocznych wakacji – podkreślaFolwarczny. – Obecnie kończymyinstalację głośników alarmowych naobrzeżach miasta. Kontrolę systemutamtejszych głośników już przeprowadziliśmyi wypadła ona pozytywnie.Równolegle instalowane są czujnikielektroniczne na siedmiuosób korzystających z komunikacjimiejskiej i co za tym idzie – więcejsprzedanych biletów.Bogumin nie daje jednak za wygraną.Już na wiosnę przeprowadziłna internetowym portalu miastaankietę, w której wypowiedziało się445 mieszkańców. 85 proc. z nichjasno określiło się, że propozycjaOstrawy jest dla nich niekorzystna.Teraz miasto opublikowało nowąankietę, w której osoby korzystającez autobusowych połączeń z Ostrawą,powinny odpowiedzieć na bardziejszczegółowe pytania dotyczące m.in.częstotliwości przejazdów oraz celupodróży. – Informacje te będą dlanas ważnymi argumentami przetargowymiw dalszych rozmowach zespółką KODIS – podkreślił Vavrečka.Odpowiedzieć należy do końcalipca.(sch)miejscowych potokach, które podczaspowodzi najczęściej wylewają.Umieszczono je przy strumieniuRakowiec przy ul. Trzynieckiej, napotoku Szadowy przy Parku Sikoryi pod kładką przy ul. Pod Dzwonek,na Grabince natomiast przy ulicyRybackiej oraz przy zaporze Grabinka.Ostatnie będą zainstalowaneprzy strumieniu koło stacji benzynowejSlovnaft oraz przy Ropiczance.Wiceburmistrz Folwarczny dodaje,że informacje z czujników oewentualnym podniesieniu się poziomuwody w potokach będą bezprzewodowoprzesyłane bezpośredniodo komputerów ratusza, StrażyMiejskiej oraz Miejskiego SztabuKryzysowego.– Ułatwi to życie strażnikom miejskim,a dzięki nowemu systemowibędziemy mogli wcześniej informowaćo zagrożeniu wodą mieszkańcówmiasta – podkreśla Folwarczny.Projekt pochłonie ok. 19,5 mlnkoron: 85 proc. pokryje dotacja zUE, kolejne 5 proc. subwencja z budżetupaństwa.(kor)Fot. TOMASZ WEOLFFSztuka heklowaniaPrzez całe wakacje w Muzeum Beskidzkim w Wiśle trwa projekt „Nawijaj” nieformalnejgrupy Muza. W jego ramach w placówce odbywają się rozmaite warsztaty,dofinansowane z programu „Działaj lokalnie”. W czwartek Zofia Gała (drugaz lewej) uczyła trudnej sztuki heklowania.Ekipa BBC nad OlząW czwartek zakończyła wizytę nadOlzą ekipa brytyjskiej telewizji BBC2. Dziennikarze przybyli, by w Cieszyniei Czeskim Cieszynie nakręcićmateriały do filmu przygotowywanegoz okazji 100. rocznicy wybuchuI wojny światowej.Nad Olzą kręcono materiały dojednej z trzech części filmu dokumentalnego„The Long Shadow”.Jednym z jego współautorów jestbrytyjski historyk David Reynolds,który w filmie zastanawia się nadpowodami wybuchu wojny i związanymiz tym kontekstami historycznymi.Podczas wizyty w RC (ekipagościła także w Pradze i Terezinie)sporo uwagi poświęcił m.in. powojennymwypadkom na Śląsku Cieszyńskimi podziałowi regionu międzyPolskę i Czechosłowację.Filmowców interesowało zwłaszczato, jak żyło się ludziom w naglepodzielonym mieście i regionie,do jakich dochodziło tu konfliktównarodowościowych, jak współżyjąnarody polski i czeski po ponad90 latach od podziału KsięstwaCieszyńskiego. Ekipa kręciła swojemateriały m.in. na dworcu i w byłejgazowni, które po 1920 znalazły sięw Czeskim Cieszynie, w Polsce zaśFot. DOROTA HAVLÍKBrytyjski historyk David Reynolds naWieży Piastowskiej.interesowały ją, na przykład, elektrownialub dawna zajezdnia tramwajowa.Film ma się pojawić w BBClatem 2014 roku.(kor)Złodziej złapanyMamy dobrych posłów, bo nie ma siły, aby ich wyrzucić!Rys. BRONISŁAW LIBERDAPolicja zatrzymała 20-latka, który okradał właścicieli domówjednorodzinnych w Hawierzowie-Suchej Średniej. Złodziejnocą włamywał się do stodół, szop i piwnic. Ogrodzenia niebyły dla niego żadną przeszkodą – albo przez nie przechodził,albo rozcinał siatkę. Jak widać na policyjnych zdjęciach, poradziłsobie również z łańcuchami czy dodatkowymi zamkamizabezpieczającymi bramki do ogrodu. – Od początku czerwcamłodzieniec „odwiedził” jedenaście działek. Ukradł wózekdwukołowy, rowery, miedziane rury, różne narzędzia ręczne ielektryczne, kable, zestaw do gry petanque i inne rzeczy – poinformowałarzeczniczka policji, Zlatuše Viačková.Mężczyzna był już kilkakrotnie karany. W marcu br. zostałskazany na 100 godzin prac publicznych, których nie wykonał.Obecnie przebywa w areszcie śledczym.(dc)Fot. ARCTo ogrodzenie nie było dla złodzieja żadną przeszkodą.

sobota | 20 lipca 2013 ROZMOWA3Pierwszy tydzień ministraJerzy Cieńciała w ub. tygodniu został mianowany ministrem przemysłu i handlu w ponadpartyjnym rządzie Jiřego Rusnoka. Już teraz zapowiada, że będzie chciałskłonić cały rząd do przyjazdu do Ostrawy i zapoznać go z trudną sytuacją w naszym regionie. Poprosiliśmy go o krótką rozmowę.Panie ministrze, jak wyglądały panapierwsze dni na stanowisku i zapoznaniesię z nową pracą?Ta praca nie jest dla mnie taka całkiem nowa.Urząd ministra znam długo, od czasu, kiedybyłem dyrektorem naczelnym Huty Trzynieckiej,czy szefem Związku Hutnictwa.Zmienili się ludzie, są inni, młodsi – możemądrzejsi, zobaczymy. Premier Rusnok, którywprowadzał mnie do urzędu, też tu byłprzez jakiś czas ministrem. Najważniejszeto zapoznać się z ludźmi, którzy tu pracują,ponieważ ludzie są kluczem do wszystkiego,to oni decydują o tym, jak się pracuje, jakie sąstosunki międzyludzkie. To będzie kwestiapierwszych tygodni. Zresztą nie wiadomo,jak długo ten rząd będzie funkcjonował...Czy uważa pan, że rząd ekspertów maszansę na zdobycie zaufania w parlamencie?Czy będziecie mieli dosyć czasu, bywykonać kawał konkretnej roboty?Nie chcę oceniać, czy mamy szansę, czy nie,o tym niech zadecydują posłowie. W każdymrazie trzeba działać, by nie zostały przerwanedobrze rozpoczęte procesy i trendy związanez innowacjyjnością i rozwojem przemysłu.Plusem bezpartyjnego rządu jest to, że niemusimy się oglądać na lewo i prawo, możemypatrzeć na problemy obiektywnie, oczymaekspertów, bez partyjnego balastu.Jak wygląda pana tydzień roboczy dzielonymiędzy stolicę i nasz region?Nieustannie podróżuję na trasie międzyPragą, Ostrawą oraz Trzyńcem i Wędrynią.W Wyższej Szkole Przedsiębiorczościw Ostrawie mam biuro ministra, w ubiegłypiątek odbyłem tam rozmowy z hetmanemMiroslavem Novákiem. Już wcześniej jeździłemdo Pragi, z racji swej funkcji wiceprezydentaw Związku Przemysłu i Transportuoraz faktu zasiadania w Radzie Rządu ds.Badań, Rozwoju i Innowacji. Teraz jeżdżę conajmniej dwa razy w tygodniu. To podróżowanie– cztery godziny w jedną stronę – jestczasochłonne.Fot. Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości w OstrawieJerzy CienciałaRozmowy z hetmanem województwa dotyczyłyproblemów w przemyśle ciężkimw regionie ostrawskim i karwińskim. Copan sądzi o przyczynach zaistniałej sytuacjii możliwościach jej rozwiązania?Miejsca pracy o takim charakterze jak hutniczei górnicze buduje się przez lata. Trudnoje szybko zastąpić czymś innym. Geneząproblemów jest to, że nasz region, ale teżcała Republika Czeska, nie produkuje jużtyle stali co dawniej. Kiedyś Czechosłowacjaprodukowała 15 mln ton stali rocznie, ado tej produkcji potrzebny był węgiel. Teraz,gdy jest dobrze, produkujemy najwyżej 5mln ton. Zakłada się różne strefy przemysłowe,by stworzyć nowe miejsca pracy. Należyjednak iść w tym kierunku, by to nie były tylkozakłady montażowe, lecz byśmy wnieśliwłasne know how, tworzyli produkty z większąwartością dodaną. Do tego potrzebnyjest rozwój bazy badawczej oraz szkolnictwa.Trzeba mieć odpowiednią kadrę inżynierów,techników. To cały kompleks problemów,których nie da się od siebie oderwać. Wtym kierunku działamy w Wyższej SzkolePrzedsiębiorczości w Ostrawie. Kładziemynacisk na połączenie teorii z praktyką. Naszemukrajowi potrzebna jest przedsiębiorczość,tego ciągle brakuje. Dalsza rzecz, któramogłaby pomóc regionowi, to rozpoczęty wministerstwie kolejny program Unii Europejskiej– wspierający innowacje i konkurencyjność.To jest nam bardzo potrzebne.Nie tylko pan, ale też premier Rusnok makorzenie na Śląsku. Czy wobec tego możemyliczyć na to, że panowie bardziej odinnych ministrów będą uwzględniali potrzebynaszego regionu?Jesteśmy odpowiedzialni za całą republikę,nie tylko za regiony, z których pochodzimy.Niemniej musimy rozwiązać ważneproblemy tego regionu – głównie poprawićinfrastrukturę drogową łączącą nas ze Słowacją.Pierwsze odcinki nowej drogi mająbyć wreszcie zrealizowane. Na rozwiązanieczeka też sytuacja w Zagłębiu Ostrawsko--Karwińskim, w to będzie zaangażowany całyrząd. Może nam się uda zorganizować posiedzenierządu w Ostrawie, by reszta członkówgabinetu mogła ten region zobaczyć na własneoczy. Tak, jak nam się udało zorganizowaćw Trzyńcu posiedzenie Rady Rządu ds. Badań,Rozwoju i Innowacji i profesorowie zPragi widzieli na własne oczy, jak się z bardzowysoką dokładnością steruje „wulkanami”,czyli konwertorami hutniczymi.Jak rodzina, zwłaszcza żona, przyjęła fakt,że został pan ministrem?Krytycznie. Zawsze byłem bardzo zaangażowanyw pracy, wobec czego mieliśmy małoczasu dla siebie. Ale kiedy moim polem działaniabył Trzyniec i Ostrawa, miałem przynajmniejblisko do domu. Teraz jest gorzej.Mogę jednak powiedzieć, że mam super zapleczerodzinne.Po pana wystąpieniu w telewizji, jeszczeprzed objęciem stanowiska ministra, niektórzyprascy bloggerzy – na przykładbyły doradca eksprezydenta Klausa, TomášHaas lub były rzecznik ministerstwazdrowia, Tomáš Cikrt, ironicznie, a nawetzłośliwie skomentowali pana język czeskiz typowym dla naszego regionu akcentemi naleciałościami. Czy warto na to w jakiśsposób reagować?Przepraszam tych, którym nie podoba sięnasza zbyt twarda mowa. Ale my jesteśmyprzyzwyczajeni pracować, a nie śpiewać.Choć śpiewać też umiemy – nasze piosenkiludowe.Rozmawiała: DANUTA CHLUPDyrektorka rozmawiała o masowych zwolnieniachSytuacja na rynku pracy w regionieostrawsko-karwińskim jest poważna.W piątek przyjechała na rozmowydo Ostrawy dyrektorka generalnaUrzędu Pracy RC, Marie Bílková.Dziennikarzom przedstawiła projekty,które mogą pomóc ludziom zagrożonymmasowymi zwolnieniami.Urząd Pracy Województwa Morawsko-Śląskiegonotuje w tej chwiliok. 82 tys. bezrobotnych. Masowezwolnienia, według jego dyrektorkiYvony Jungovej, zagrażają 4,5 tys.osób. Mają dotyczyć głównie pracownikówKopalni Paskov, spółkihutniczej Evraz Vítkovice Steel orazOKK Koksownie. Zwolnienia lawinowoodbiłyby się również w innychbranżach, wobec czego przybyłobyblisko 13 tys. bezrobotnych.– W województwie morawskośląskimsytuacja na rynku pracy, wzwiązku z zapowiedzianymi masowymizwolnieniami, jest napięta iniepewna. Nie chcemy reagować nasytuację dopiero wtedy, gdy do niejdojdzie, chcemy być do niej przygotowani– zacytowała Bílkovą agencjaČTK. Dyrektorka podkreśliła,że państwo zamierza przeznaczyćdodatkowe fundusze na realizacjęprojektów, które mają pomóc zwolnionymw powrocie na rynek pracy.Obiecała też wsparcie personalneurzędów pracy w naszym regionie iprzedstawiła nowy projekt polegającyna doradztwie pracownikom,którzy mają jeszcze pracę, lecz mogąją stracić. – Ten projekt ma polegaćna pracy z ludźmi, którym zagrażautrata pracy. Chodzi o to, by zyskalijasne wyobrażenie o tym, co ewentualniemogliby robić po odejściu zdotychczasowej pracy. W ten sposóbzostaliby już wstępnie przygotowanido przekwalifikowania, o które zatroszczyłbysię urząd pracy – wyjaśniłaBílková.W związku ze zwolnieniami wKopalni Paskov, która jest najmniejFot. archiwum OKDefektywnym zakładem OKD, mówisię nawet o 2,5 tys. osób. Rzecznikspółki, Vladislav Sobol, wyjaśniłw rozmowie z „Głosem Ludu”, żeSytuacja kopalni Paskov była jednym z powodów odwiedzin dyrektorki generalnejUrzędu Pracy RC w Ostrawie.zwolnienia z pewnością nie obejmątylu osób. – Decyzja o zakończeniuwydobycia na razie nie zapadła, a jeżelinawet zostanie podjęta, to oznaczato proces trwający co najmniejkilka miesięcy. Z pewnością z dniana dzień 2,5 tys. osób nie straci pracy.Duża część pracowników zostałabyprzesunięta do kopalni karwińskiej– powiedział. Na pytanie naszej gazety,czy będzie to możliwe w sytuacji,gdy te kopalnie również musząoszczędzać, odpowiedział: – Toprawda, lecz tam pracuje ciągle dużopracowników firm zewnętrznych.Nie zerwiemy z nimi całkowiciewspółpracy, ponieważ część z nichjest nam potrzebna, lecz możemyobniżyć ich liczbę.Sprawa spółki OKK Koksownierównież nie jest przesądzona. Zinformacji, które pojawiły się niedawnow mediach, a które Sobolpotwierdził, wynika, że są potencjalnikupcy, którzy chcieliby nabyćto przedsiębiorstwo. – Na razie kierownictwonie ma w planie żadnychzwolnień – dodał rzecznik koksowni,Vladimír Bystrov.(dc)

4 POLECAMYsobota | 20 lipca 2013Na Gorolskim Święciemuszą bić piorunyFot. MAREK SANTARIUS– Na Gorolskim Święcie jak zwykleatrakcji będzie do pioruna. Specjalniezapraszam na niedzielny występzespołu „Regle” z Poronina. Po nimzagra zaś słowacka grupa „Sľuk”, byludziom wesoło wracało się do domów– żartuje Tadeusz Filipczyk,który poprowadzi finałowy koncert66. Gorolskigo Święta.Tradycyjnie rozpocznie go niedzielne,poranne „Grani na Rynku”.O godz. 10.30 rozpocznie się mszaw kościele parafialnym pw. BożegoCiała, natomiast w południe przezmiasto przejdzie pochód zespołówi wozów alegorycznych. O godz. 13nastąpi oficjalna inauguracja świętaoraz przywitanie gości. Uroczystośćuświetni występ połączonych chórów„Gorol”, „Melodia” i „Przełęcz”.Z kolei po południu na rynku wJabłonkowie rozpoczną się występyzespołów folklorystycznych, śpiewakóworaz gawędziarzy. – W niedzielęzaprezentuje się m.in. „Olza” zCzeskiego Cieszyna i „Jackové” z Jabłonkowa.Będą też zespoły biorąceudział w Tygodniu Kultury Beskidzkiej,m.in. grupa z Kinszasy w afrykańskimKongo – mówi Filipczyk.Jak zwykle też własne stoiskaprzygotują koła PZKO. – Naszebędzie czynne od piątku do niedzieli,co jest sporym wyzwaniemlogistycznym, bo w jego organizacjęzaangażowanych będzie około stuosób. Dlatego przygotowania idąpełną parą – mówi Marian Waszut,szef Koła PZKO w Nawsiu.Działacze PZKO z Nawsia szykująrównież wóz alegoryczny. – Rozważamydwa tematy, ale nie zdradzęszczegółów, bo to ma być niespodzianka.Powiem jedynie, że na naszymwozie będzie bardzo smaczniei będzie pachniało – śmieje się Waszut.Dodaje jednak, że Nawsie nieplanuje żadnych fajerwerków. – Do„Gorola” podchodzimy tradycyjnie,więc na naszym stoisku będą królowałytradycyjne potrawy – zapowiada.Podobnie przekonuje Paweł Pilch,prezes Koła PZKO w Gródku. StoiskoGródka będzie czynne w sobotęi niedzielę i także zamierza serwowaćsprawdzone specjały. – Będąkołocze, pieczeń zbójnicka, jelita zkapustą oraz placki. Zapewniam,że nikt głodny do domu nie wróci.Oby tylko ludzie przyszli i zjedliwszystko, co przygotujemy – śmiejesię Pilch.Górale zapewniają przy tym, żeGorolski Święto nie odbędzie bezsłynnej mioduli. W tym roku będzieona jednak nieco odmieniona. – Poprostu przygotuje ją profesjonalnafirma. Konsultowaliśmy jednak jejrecepturę i ostatecznie wybraliśmyjeden z zaproponowanych wariantów,ten który jest najbardziej zbliżonydo naszej tradycyjnej mioduli– tłumaczy Waszut.Nowy trunek degustował już takżePilch. – Osobiście nowa miodulami odpowiada, bo jest podobna donaszej. Myślę więc że znajdzie uznanieuczestników Gorolskigo Święta– stwierdza.Górale podkreślają, że największąatrakcją oraz przysłowiowym „gwoździemprogramu” tegorocznego GorolskigoŚwięta będzie prawdopodobniefinałowy koncert słowackiejgrupy „Sľuk”. Warte obejrzenia będąjednak również występy egzotycznychzespołów biorących udział wTygodniu Kultury Beskidzkiej.Tadeusz Filipczyk odpowiada w ostatnich latach za konferansjerkę.– W tym roku w Jabłonkowieobejrzymy grupy z Czarnogóry,Rumunii, Brazylii i Kongo. Równiedobra i także warta polecenia jest naprzykład nasza „Olza” – mówi KrystynaMruzek z komitetu organizacyjnego.Zachęca przy tym do udziału wpiątkowym koncercie, w którym zaprezentująsię zespoły młodzieżowe.– Do Jabłonkowa staramy się zapraszaćzespoły z sukcesami, dlategotakże w tym roku będzie można unas zobaczyć i usłyszeć solistów orazgrupy mające na swym koncie lauryw przeróżnych konkursach. Obytylko pogoda dopisała, bo GorolskiŚwięto z reguły rozpoczyna się odpiątkowej burzy, po której w sobotęi niedzielę się wypogadza – martwisię Mruzek.– Jura spod Gronia mawiał jednak,że na Gorolskim Święcie musigrzmieć i muszą bić pioruny – żartujeGilipczyk, choć przyznaje, żeprognozy pogody jeszcze nie śledzi.* * *Historia „Gorolskigo Święta” sięgaroku 1947. Ten swoisty festyn góralskimiał swoich animatorów, którzyna Zaolziu stali się legendą. Należałdo nich Władysław Niedoba (góral zurodzenia i krzewiciel polskiej kultury,założyciel Sceny Polskiej TeatruCieszyńskiego), gawędziarz „Maciej”,czyli Ludwik Cienciała, a takżepoeta Władysław Młynek. To zasprawą tego ostatniego w roku 1990święto polskich górali w Jabłonkowieprzekroczyło granicę i stało się częściąwielkiej imprezy folklorystycznejpo polskiej stronie Beskidów – TygodniaKultury Beskidzkiej. Świętow Jabłonkowie kończy dziś świętogórali po drugiej stronie Olzy. (wik)W JABŁONKOWIE O KULTURZE ZIEMI PSZCZYŃSKIEJ»Nie jyny z naszi dzichty«Z okazji 66. MiędzynarodowychSpotkań Folklorystycznych GorolskiŚwięto Sekcja Ludoznawczaprzy Zarządzie Głównym PZKO wCzeskim Cieszynie oraz Izba Regionalnaimienia Adama Sikory MiejscowegoKoła PZKO w Jabłonkowiezapraszają na seminarium „Niejyny z naszi dzichty”, które odbędziesię w piątek, 2 sierpnia o godz. 15 wDomu PZKO w Jabłonkowie.Moderatorem będzie LeszekRichter. Poseł na Sejm RP SławomirKowalski wygłosi wykład „KulturaRegionu Pszczyńskiego”. O godz.15.35 dr Halina Nocoń z TowarzystwaMiłośników Ziemi Pszczyńskiejwygłosi prelekcję „Zakorzenianieczłowieka – rzecz o edukacjiregionalnej na ziemi pszczyńskiej”,natomiast o godz. 16.05 mgr AgnieszkaSzymula z Muzeum Miejskiegow Tychach opowie zebranymo pszczyńskim stroju ludowym.O godz. 16.35 nastąpi dyskusja ipodsumowanie, natomiast o godz.16.50 zakończenie sesji.Dodatkowo, w piątek od godz.18 w Lasku Miejskim w Jabłonkowiebędzie można popróbować„Pszczyńskich maszkietów”, czylipotraw regionalnych z okolicPszczyny.(wik)O sile „Gorola" stanowią także regionalni rzemieślnicy.Co potrafią »szikownegorolski rynce«W sobotę 3 sierpnia i niedzielę 4sierpnia, z okazji 66. MiędzynarodowychSpotkań Folklorystycznych LasekMiejski w Jabłonkowie stanie sięmiejscem spotkań mistrzów rzemiosłai rękodzieła. Swój kunszt pokażąkowale, „dzwonkarze”, garncarze idruciarze, którzy zaprezentują klasycznei ozdobne drutowanie naczyń,wyrób drucianej biżuterii oraz różnetechniki splatania drutu.Dwudniowy pokaz przygotowujeIzba Regionalna im. Adama SikoryMiejscowego Koła PZKO w Jabłonkowie.– W jego trakcie zwiedzającybędą mogli podziwiać m.in. umiejętnościmistrzów rzemiosła ciesielskiegozarówno przy ciesiołce, jak przy„srymbiyniu”, czyli budowie węgłachaty – informuje w materiałachprzesłanych naszej redakcji LeszekRichter z komitetu organizacyjnegoGorolskigo Święta.Pokazane zostanie węzłowanie„trómów” (belek) „na rybi chwost, nazómek, na ćiop i na kane”. W ciągucałego dnia będzie trwał także pokazwyrobu łupanych „szyndziołów” oraz„pocyńcio” (naczyń) sałaszniczych.Z kolei odchodzące w zapomnienierzemiosła przypomną bednarz, kołodzieji wytwórca naczyń dłubanych(koryt, „troków”, niecek). Miłośnicystarych rzemiosł będą mogli podziwiaćrównież zręczność plecionkarzai powroźnika. – Będzie można podglądaćwyrób tradycyjnych, ludowychinstrumentów muzycznych, na przykładpiszczałek, „gajdów”, „tromb” i„rogów łowczorskich”. Uwagę zwrócąponadto rękodzielnicy wykonującystroje cieszyńskie oraz ich dodatki.Wyrób biżuterii do strojów cieszyńskichpokaże mistrz złotnik – informujeRichter.W Lasku Miejskim w Jabłonkowienie zabraknie przedstawicieli rzemiosłapiernikarskiego. Będzie możnaprześledzić mozolny i skomplikowanyproces pozyskiwania włóknalnianego i jego dalszej obróbki. Niezabraknie ponadto pokazu tkaniana „krosnach” i „krymplowanio” orazspilśniania wełny.W sobotę i niedzielę publicznośćbędzie miała też rzadką okazję zobaczyćbaczującego gazdę podczaswyrobu sera. uczestnicy pokazu „Nasałaszu” przekonają się, jak w tradycyjnywołoski sposób – tzw. klaganim– powstaje bundz, czyli biały owczyser, a także korbacziki i łoszczipki.W trakcie pokazu będzie też okazjado degustacji kilku rodzajów serów.(wik)* * *A jak wyglądał tradycyjny wyrób góralskichserów? Syr szie robił jak zmlyka łowczigo, tak aji krowskigo akozigo. Nadojóne mlyko szie scedziłoprzez powiónzkym (ciynki płótno),sloło do koryta i niechało szie ustoć 12godzin. Po tym szie podstawiło podkoryto putyrym, do kierej szie spuściłotzw. chude mlyko bez śmietónki.Śmietónkym zaś gazda slywoł dopodstawiónej łobłóńki. Śmietónkymw łobłóńce se gazda broł do dómu irobili tam ś ni masło. Chude mlykoszie z putyry przeloło do kotlika, kierybył zawieszóny na kluce nad watrómi tam szie przigrzywało na temperaturymudoju. Przigrzote mlyko szieprzeloło spatki do putyry i przidałosie do niego klog. Klog – podpuszczkaszie robił z cielyncigo żołóndkai słóżił do zesyrzynio mlyka. Po 15minutach łod przidanio klogu mlykozesyrzało i trzeba go było czoszczkymroztrzepać. Po tym se gazda prziklynknyłku putyrze i łobiyma rynkamiściskoł syr do grudy. Jak uformowołgrudym, wźión czistóm buzarkym ztrokami (płóciynnóm płachte), podcióngnółjóm pod grudym syra wputyrze, zawiónzoł troki i powiesiłw kumorce, aby łokapoła. Ze syrałokapuje do szafliczka siwula albokapołka. W putyrze zustała surowożinczica, kiero szie wloła spatki dokotlika i podgrzywała tak dłógo, aższie po krajach zrobił kożuch. Tynszie zbiyroł zbiyraczkóm – wielkómdrzewiannóm łyżkóm, roztrzepoł szieczoszczkym, posolił i była gotowożinczica, kiero szie jadła na sałaszurano i wieczór z chlebym. Żinczicaszie piła z czyrpoków, kiere se nikierziłowczorze sami robili. W kotle zustałagorszo żinczica – siwula, kiero sziedowała bydłu albo też niechowaław piwnicy, w putyrze tak dłógo, ażzkwaśniała i zrobił szie ś ni gorskawy,orzeźwiajóncy napój. Górole go radzipili latym, jak były hyca. Łokapany,półsuchy syr szie wyjóno z buzarki ipołożiło na drzewiannej półce w zadniczynści kolyby. Tam dozdrzywoł3-6 dni, aż zaczón żółknyć i tworzićszie w nim charakterystyczne dziurki(Na sałaszach, na kierych sie w baczowaniuzmiyniali gazdowie, zustoł syrjyny do drugigo albo trzecigo dnia;gazda se broł do dziedziny jeszczeniewykwaszóny syr). Czynszcz szwiyżigosyra szie zjadła, jednak z wiynkszościszie robiła bryndza. Zdrzałysyr szie krusziło palcami i wsypowałodo sóndeczka. Tam szie miyszoł zesolóm i kminym (w bogatszich rodzinachaji z masłym), przikrył dynkym iobciónżił kamyniym. Tak szie ze syrawyciskała zielóno woda, kieróm szieco pore dni slywało. Po pore dniachsyr w sóndeczku wyschnył. Potymszie go zalywało masłym, aby do niegoniedochodził luft i dziynki tymuszie tak hónym nie zepsuł. (r)Fot. JACEK SIKORA

POLECAMYsobota | 20 lipca 2013 5TKB: dziewięć dni z folklorem91 zespołów, w tym 16 zagranicznych, wystąpi podczas 50. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, który rozpocznie się w sobotę 27 lipca. – Wszystko mamy już praktyczniezapięte na ostatni guzik – zapewnia Leszek Miłoszewski, dyrektor Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej, który organizuje tę jedną z największych imprezfolklorystycznych w Europie.W tegorocznym, jubileuszowym TygodniuKultury Beskidzkiej weźmieudział około 4 tys. wykonawców.Artyści jak zwykle zaprezentują siępubliczności na estradach w Wiśle,Szczyrku, Żywcu, Oświęcimiu i MakowiePodhalańskim. Spośród zespołówzagranicznych zdecydowanąwiększość stanowią grupy europejskie.W Beskidach zapowiedzieli sięartyści m.in. z Bułgarii, Czarnogóry,Czech, Serbii, Słowacji i Węgier. Niezabraknie jednak również egzotyki.Wystąpią zespoły z Brazylii, Konga,Paragwaju i Senegalu. Impreza potrwazaś do 4 sierpnia.– Tegoroczny TKB jest jubileuszowym,pięćdziesiątym i ta rocznicabędzie podkreślana zwłaszcza naestradzie w Wiśle, bo przecież tamprzed pół wiekiem wszystko się zaczęło– mówi Miłoszewski. Dodaje,że 28 lipca w Wiśle, podczas koncertujubileuszowego, wręczone zostaną pamiątkowemedale ludziom najbardziejzwiązanym z wiślańskim przeglądem.– Z kolei w sobotę własne nagrodywręczą w amfiteatrze w Wiśleprzedstawiciele Ministerstwa Kulturyi Dziedzictwa Narodowego– zapowiada Anna Strojny, dyrektorprogramowo-artystyczny TygodniaKultury Beskidzkiej.Występom w wiślańskim amfiteatrzeim. Stanisława Hadyny towarzyszyćbędzie kilka wystaw. Organizatorzyszykują plenerową ekspozycjęprezentującą archiwalne fotografiez różnych lat TKB. – W MuzeumBeskidzkim oraz Domu Zdrojowymw centrum Wisły będzie też możnaobejrzeć wystawy pamiątek związanychz Tygodniem. Z kolei BibliotekaMiejska przygotuje ekspozycjępoświęconą przedwojennemu ŚwiętuGór, na którym wzorowali się organizatorzyTKB – mówi Miłoszewski.Tydzień Kultury Beskidzkiej – jednaz największych i najbardziej znanychimprez folklorystycznych w Europie,wielkie święto folkloru, prawdziwyfestyn ludowy – tak od wielu lat piszesię o imprezie, która w tym rokuodbywa się po raz pięćdziesiąty.Mimo upływu czasu TydzieńKultury Beskidzkiej zachowuje jednakswą programową atrakcyjność ikulturową wartość. Potwierdzają tokolejne honorowe patronaty oraznagrody przyznawane imprezie i jejorganizatorom za kultywowanie iupowszechnianie kultury ludowej.O atrakcyjności TKB świadczy równieżcoraz liczniejszy udział w impreziezespołów i twórców, a przedewszystkim stała obecność publicznościna widowniach i kiermaszach.Od wielu lat TKB-owskie koncertypolskich i zagranicznych zespołówodbywają się na pięciu estradach: wWiśle, Szczyrku, Żywcu, MakowiePodhalańskim i Oświęcimiu. W ramachimprezy organizowane są samodzielneprzeglądy konkursowe:Festiwal Folkloru Górali Polskich wŻywcu i Międzynarodowe SpotkaniaFolklorystyczne oraz prezentacjena Gorolskim Święcie w Jabłonkowie,Wawrzyńcowych Hudach wUjsołach, Festynie IstebniańskimFot. WITOLD KOŻDOŃPodczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej do Wisły przyjeżdżają zespoły folklorystyczne ze wszystkich zakątków Europy.Występy rozpoczną się w Wiśle wsobotę 27 lipca. – Szczególnie szykująsię do nich miejscowe, wiślańskiezespoły – zdradza z kolei Strojny.Podczas inauguracyjnego koncertuzaprezentuje się m.in. ZPiT„Olza” z Czeskiego Cieszyna oraz„Račan” z Oszczadnicy na Słowacji.Dla odmiany, w środę, 31 lipca wWiśle w konkursowe szranki stanąuczestnicy 24. MiędzynarodowychSpotkań Folklorystycznych. Celemimprezy jest zaprezentowanie dziedzictwakulturowego narodów zróżnych zakątków świata – śpiewu,oraz w Bielsku-Białej. Artystycznymwystępom towarzyszą targi sztukiludowej, jarmarki, wystawy, pokazyrękodzieła, plenery i biesiady, spotkaniaz zespołami, barwne korowodyoraz sesje popularnonaukowe iwarsztaty.Co roku TKB gromadzi ponad 4tys. wykonawców – tancerzy, śpiewaków,instrumentalistów, twórcówludowych oraz około 200 tys. widzów.Ten organizacyjny i programowygigant, trwający dziewięć dniprzez co najmniej kilkanaście godzindziennie, ma różne cele i licznychadresatów: przede wszystkimszukającą rozrywki publiczność, aleteż wykonawców, dla których TKBjest znakomitą okazją do spotkań iwymiany doświadczeń, wreszcie –znawców kultury ludowej, bowiemimpreza sprzyja omawianiu najważniejszychspraw z nią związanych.Warto jednak przypomnieć, że wporównaniu z dzisiejszym rozmachempoczątki imprezy były bardzoskromne. Wszystko zaczęło się bowiemod jednej estrady, kilku koncertówi kilku zespołów.Tydzień Kultury Beskidzkiej narodziłsię dzięki entuzjazmowi iuporowi wiślańskich społeczników,dla których lokalne tradycje byłytańca, muzyki i zwyczajów. Polskębędą reprezentowały trzy zespoły:„Wielkopolanie” z Poznania, „Brenna”z Brennej i „Siemianowice” zSiemianowic Śląskich. Z kolei czeskifolklor przedstawi zespół „Májek” zBrna, a słowacki – „Račan” z Oszczadnicy.Podczas Tygodnia Kultury Beskidzkiejjak zwykle na deskachamfiteatru w Żywcu odbędzie sięrównież 44. Festiwal Folkloru GóraliPolskich. Publiczność obejrzyprezentacje góralskich zwyczajóww wykonaniu zespołów z Beskidówwartością niepodważalną, a duma zmiejsca pochodzenia potężną inspiracjądo działania na rzecz miastai regionu. Wzorem było dla nichprzedwojenne Święto Gór, a takżeorganizowane od 1948 r. GorolskiŚwięto w Jabłonkowie. Zatem z potrzebyserca, sentymentu, ale i ambicjipostanowili zorganizować własnąimprezę. Udało się to jednak dopierow 1964 r., po wielu latach niełatwychzabiegów.Inauguracja pierwszego TygodniaKultury Beskidzkiej, organizowanegow ramach obchodów TysiącleciaPaństwa Polskiego, odbyła się wWiśle 16 sierpnia. Ówczesny TKBbył – zgodnie z założeniami – przedewszystkim przeglądem zespołówfolklorystycznych z miejscowościówczesnego powiatu cieszyńskiego:Istebnej, Jaworzynki, Koniakowa,Goleszowa, Cieszyna i Wisły, wzbogaconymwystępami gości z Żywcaoraz zaprzyjaźnionego Zaolzia. Wramach tzw. estrady ludowej występowalilokalni gawędziarze, instrumentaliści,śpiewacy, grupy wokalnei instrumentalne oraz para tanecznai kapela z Bukowiny Tatrzańskiej.Były też konkursy, m.in. na strójludowy, oraz program artystycznyw pochodzie dożynkowym, któryi Podhala, spośród których jurorzywybiorą laureata Złotego ŻywieckiegoSerca. O prestiżowy laur powalczytym razem m.in. grupa „Oldrzychowice”z Oldrzychowic. Pozakonkursem zaprezentuje się zaś zespół„Vrtek” z Opawy.Odbędą się też przeglądy kapel,grup śpiewaczych, solistów, instrumentalistówi spotkania mistrzówz uczniami. Prezentacjom TKBbędą ponadto towarzyszyły WawrzyńcoweHudy w Ujsołach oraztradycyjny Festyn Istebniański wIstebnej.PODSUMOWANIEWIŚLAŃSKICH EDYCJITKBW środę 24 lipca o godzinie16 w Muzeum Beskidzkimim A. Podżorskiego w Wiśleodbędzie się promocja książki„Tydzień Kultury Beskidzkiejw Wiśle”. Publikacja jestspecjalnym wyd awnictwemzwiązanym z organizacją 50.,jubileuszowej edycji TKB. Jegopromocji towarzyszy okolicznościowawystawa fotograficznazorganizowana w wiślańskimmuzeum.Warto jednak przypomnieć,iż najnowsza książka MuzeumBeskidzkiego nie jest jedynymwydawnictwem poświęconymTygodniowi Kultury Beskidzkiej,jakie ukazało się w ostatnichlatach. W maju 2007 r.,dzięki staraniom RegionalnegoOśrodka Kultury w Bielsku-Białej, ukazał się bowiem albumfotograficzny „Barwy folkloru”,prezentujący zdjęcia autorstwaWaldemara Kompały, dokumentującejedenaście edycjiTygodnia Kultury Beskidzkiej(w latach 1993-97 oraz 2001-2006). (wik)Tydzień Kultury Beskidzkiej nawiązujedo przedwojennego ŚwiętaGór. Pierwsza edycja Tygodnia odbyłasię w 1964 roku i był to wówczasjedynie przegląd zespołówregionu cieszyńskiego wzbogaconyo zespoły z Podhala i Zaolzia. Wnastępnych latach do imprezy dołączałykolejne miasta.WITOLD KOŻDOŃOd pół wieku skutecznie promują bogactwo ludowych tradycjiprzez wiele lat cieszył się ogromnympowodzeniem, podobnie jak słynnabanderia konna. Obowiązki pierwszegodożynkowego gazdy, wspólniez Anną Raszką, pełnił przewodniczącyPrezydium WojewódzkiejRady Narodowej w Katowicach,generał Jerzy Ziętek, pod któregopatronatem impreza odbywałasię przez wiele lat. Ważnym wydarzeniembyło też otwarcie w WiśleMuzeum Beskidzkiego noszącegoobecnie imię Andrzeja Podżorskiego– jednego z jego głównych założycieli.Rok później do programuTKB wprowadzono Dzień ZiemiBielskiej i Dzień Ziemi Żywieckiej,po raz pierwszy wystąpił zespół zagraniczny– z Włoch. Odbyła się teżsesja popularnonaukowa na tematbeskidzkiego folkloru.Sesje popularnonaukowe stały sięznaczącym działaniem w historiiimprezy. Niemal wszystkie zorganizowanow kolebce TKB, czyli wWiśle, wiele we współpracy z cieszyńskąfilią Uniwersytetu Śląskiego.Były sesje poświęcone ludziomdla Wisły szczególnie zasłużonym,np. Janowi Sztwiertni (1976, 1981),sprawom Zaolzia (1990, 1998), imprezomorganizowanym w Wiśle,przede wszystkim jednak zagadnieniomkultury ludowej, m.in. folklorowiziemi cieszyńskiej (1977),ludowej twórczości ustnej Beskidówi Podbeskidzia (1979), tańcowi ludowemuBeskidu Śląskiego i Żywieckiego(1982), pn. „Miejsce folkloruwe współczesności” (1999), „CzadeckaOjcowizna” (2000). Wiele z nichłączono z okolicznościowymi wystawamiw Muzeum Beskidzkim.Tydzień Kultury Beskidzkiejszybko stał się niezwykle atrakcyjnąwizytówką folklorystyczną najpierwwojewództwa katowickiego, późniejbielskiego, a obecnie śląskiego. Kolejnelata to systematyczny rozwójimprezy: rosła liczba występującychzespołów, coraz więcej grup przyjeżdżałoz innych regionów, pojawiałysię nowe zespoły zagraniczne.Wzrastało też zainteresowanie publicznościi mediów. W tym roku wWiśle Tydzień Kultury Beskidzkiejodbywa się po raz pięćdziesiąty, aleten wyjątkowy jubileusz świętująwszystkie estrady i wszyscy uczestnicy,także publiczność, która przesądziłao popularności imprezy.Imprezy, która w niebagatelnymstopniu przyczyniła się do ożywienia,zachowania i spopularyzowaniabogactwa ludowych tradycji, przedewszystkim polskich górali. (wik)

6ZBLIŻENIAsobota | 20 lipca 2013Krótki spacer po rynkachKiedy chcemy zwiedzić nieznane nam miasto, najpierw udajemy się na rynek. W zabytkowych miastach rynek bywa ozdobą, w nowszych – jest z tym różnie. Na rynekwe własnym mieście chodzimy po to, by załatwić sprawunki lub... wypocząć. Przy fontannie, przy kawie w restauracyjnym ogródku. Sprawdziliśmy, co mają do zaoferowaniarynki w naszym regionie.JabłonkówNasz spacer rozpoczynamy od wschodu, awięc od Jabłonkowa, który jest najbardziejwysuniętym na wschód miastem RepublikiCzeskiej. Na tutejszym rynku od stuleci rozgrywałysię wszystkie ważne wydarzenia. Jakpodaje znawca historii miasta, Antoni Szpyrc,w czasach austriackich był to po prostu Ringplatz(a więc Rynek), w czasach I RepublikiCzechosłowackiej – Rynek T. G. Masaryka.W 1938 roku został przemianowany na PlacJózefa Piłsudskiego, w rok później na PlacAdolfa Hitlera, po wojnie nazwano go PlacemWolności. W 1991 roku jabłonkowianieobrali nazwę Rynek Mariacki. Podobniezresztą zmieniały się nazwy rynków w niemalkażdym mieście.„Z dołu” otwiera rynek wyremontowanykościół pw. Bożego Ciała, „z góry” zamyka goreprezentacyjnie wyglądający Dom PZKO.Na rynku można kupić artykuły wszelkiegorodzaju, z piekarni dochodzi zapach świeżegopieczywa, jest też małe muzeum oraz kilka placówekgastronomicznych. Rynek byłby przyjemnymcelem niedzielnego spaceru, gdyby niefakt, że przecina go ruchliwa droga, a większośćpowierzchni po obu jej stronach zajmuje płatnyparking. Darmowo można zaparkować kołoPenny Marketu. Na rynku nie ma miejsca nakawiarniane stoliki, niemniej mały zadaszonyogródek znaleźliśmy koło baru bistro w uliczceprzylegającej do rynku, zaś hotel „Bullawa” maogródek od strony podwórza.Nie ma jednak co narzekać. Jeszcze kilka lattemu, zanim oddano do użytku obwodnicę Jabłonkowa,ruch na rynku był dużo większy, wdodatku większość przejeżdżających pojazdówstanowiły tiry. W tygodniu przez rynek ciężarówkisunęły praktycznie cały czas.Trzyniecre, wysokie drzewa, dające dużo cienia, wszędziejest trawnik, krzaki i kwiaty. Przy ładniewybrukowanych dróżkach stoi sporo ławeczek.Część parku zajmuje plac zabaw dla dzieci.Przy rynku jest nieduży parking, gdzie bezpłatniemożna postawić samochód. Kawałekod placu, na małym wzniesieniu, wyróżnia sięodnowioną elewacją kościół ewangelicki, a zarazobok niego Centrum Zborowe „Hutnik”.Przenieśmy się na rynek numer dwa, czyliPlac SNP (Słowackiego Powstania Narodowego)w Trzyńcu-Tarasie. Nowsza część miasta,bardziej oddalona od huty, pełna jest zieleni.Od Domu Kultury „Trisia” roztacza się widokna zalesioną Sosnę. Samochód możemyzostawić na bezpłatnym parkingu koło kina„Kosmos” i przez rondo przejść na rynek. Przylegającedo placu powojenne domy nie wyglądająspecjalnie atrakcyjnie, lecz ich plusem sąCzeski Cieszynsesyjna z płaskorzeźbionymi godłami cechówrzemieślniczych i herbami książąt cieszyńskich.Rynek jest rozległy i tętniący życiem. Sąfontanna, ławki, a dwie dłuższe strony prostokątnegorynku zajmują wypełnione gośćmikawiarniane ogródki. Jeden z nich, szczególniewytworny, znajduje się przy odnowionymhotelu „Brunatny Jeleń”. Nie ma tu w wyraźnysposób zaniedbanych kamienic, na rynku aniw prowadzących do niego ulicach nie natrafimyna puste lokale sklepowe, które – niestety– nieraz widzimy w innych odwiedzanychprzez nas miastach. Spacer po rynku może byćprzyjemny również w upalne dni – dzięki zrozmachem zaprojektowanym arkadom.Przy Rynku mieści się ważna placówkakulturalna – Dom Narodowy. Warto przypomnieć,że jego fundatorem był Franciszek Górniak,przedwojenny właściciel cegielni i polskidziałacz narodowy z Sibicy. Spacer z RynkuJabłonkówTrzyniecHutnicze miasto ma stare i nowe centrum.Stare, leżące w pobliżu huty, skupia się wokółPlacu Pokoju. Sam plac to oaza spokoju. Takprzynajmniej wygląda w letnie przedpołudnie.Rynek w starym Trzyńcu nie zachwyca ani rozmiarem,ani architekturą. Stojące wokół niegobudynki są raczej nieciekawe, szare, nie ma tustarych zabytkowych kamienic. Trzeba sobiebowiem uświadomić, że Trzyniec otrzymałprawa miejskie dopiero w 1931 roku. Przy rynkunie ma stylowych kawiarenek ani ogródków.Przeważają tu sklepy z praktycznym towarem –ogrodniczy, ze sprzętem AGD, firankami i pościelą.Szyldy i witryny sklepów przypominająswoją estetyką poniekąd zamierzchłe czasy.Plac Pokoju ma jednak swój urok – cały terenma bowiem charakter parku. Rosną tu sta-Cieszynpodcienia. Plac jest ładnym, zadbanym miejscem.Są drzewa (choć nie tak wysokie jak wstarym Trzyńcu), ławeczki, dwie kawiarnie zogródkami, dwie połączone ze sobą duże fontanny.Kwietniki z pelargoniami, które w wielumiastach wyglądają tak samo (kształt stożka)tu przybrały postać biedronek. Niektórzymieszkańcy uważają, że to kicz, lecz dzieciomsię podobają.CieszynDocieramy do stolicy Śląska Cieszyńskiegoi na najpiękniejszy z prezentowanych w tymartykule rynków. Założony został już pod koniecXV wieku, natomiast większość kamienicotrzymała swój dzisiejszy wygląd w drugiejpołowie XIX lub na początku XX wieku. Równieżratusz, stary jak sam rynek, dzisiejszy imponującykształt z wieżą zyskał w XIX wieku.Jego ozdobą jest licząca przeszło sto lat salaulicą Głęboką otwiera przed nami widok naWzgórze Zamkowe z widoczną z oddali WieżąPiastowską.Na cieszyński Rynek najlepiej udać się napiechotę. W całym śródmieściu niełatwo zaparkować,tym bardziej za darmo.Czeski CieszynPrzechadzając się po Rynku Armii Czechosłowackiejw Czeskim Cieszynie, łatwo możemyulec złudzeniu, że ten rynek jest tu „odzawsze”. W rzeczywistości jego historia niejest długa – wytyczono go dopiero na przełomielat 20. i 30. ub. wieku, kilka lat po podzialeŚląska Cieszyńskiego i Cieszyna między Polskęi Czechosłowację. Na historycznych fotografiach,które znajdziemy m.in. w publikacji„Czeski Cieszyn, Cieszyn na starych fotografiach”Henryka Wawreczki, Janusza Spyry iMariusza Makowskiego, widzimy, że jeszczew 1932 roku na nowo wybudowanym rynkustał typowo wiejski dom rodziny Tetlów, którapodarowała miastu grunty pod budowę rynku.Ratusz został dokończony i oddany do użytkuw 1932 roku.Rynek w Czeskim Cieszynie jest żywymcentrum miasta. Jedne sklepy zmieniają się(czasem niektóre lokale są niezagospodarowane),inne znajdują się tu od lat – jakchociażby znana piekarnia, jubiler czy sklepz bronią myśliwską. Na placu niedawno posadzononowe drzewa, są ławeczki, kwietniki,fontanna. Przy nowej lodziarni na roguRynku i ul. Čapka powstał niedawno malutkiogródek. Poza tym na rynku nie ma kawiarnianychstolików, lecz są koło restauracji wprzylegających do rynku ulicach – największyprzy gospodzie, która do niedawna miała wypisanąna szyldzie swojsko brzmiącą nazwę„U fajnego synka”.

sobota | 20 lipca 2013 ZBLIŻENIA7w naszym regioniePrzy rynku niełatwo zaparkować, lecz krążąctypowymi dla centrum Czeskiego Cieszynadrogami jednokierunkowymi, w końcu udajesię znaleźć bezpłatne miejsce parkingowe. Niepolecamy ignorowania przepisów i stawianiasamochodu tam, gdzie jest to zabronione. StrażMiejska działa tu sprawnie.SkoczówZ Cieszyna robimy „skok w bok” do Skoczowa.Główny miejski plac posiada średniowiecznyrodowód, jednak obecny charakter zyskałw XIX stuleciu. Na współczesny wizerunekrynku wpłynął również pożar w 1910 r. orazzniszczenia, jakich miasteczko doznało podczasdziałań wojennych, wiosną 1945 r.Najbardziej reprezentacyjną budowląznajdującą się przy skoczowskim rynku jestokazały ratusz z 1797 r. Budowla utrzymanaw stylu późnego baroku pierwotnie byłaSkoczówKarwina-Frysztatobiektem jednopiętrowym. Drugie piętro dobudowanodopiero w latach 30. XX wieku.Z okazałą siedzibą władz miejskich sąsiadujemała, biała kamieniczka. To dom, wktórym w 1576 r. przyszedł na świat św. JanSarkander. Dziś działa w nim Muzeum im.św. Jana Sarkandra gromadzące pamiątkizwiązane z życiem oraz kultem świętego.Jedna z uliczek odchodzących od rynku (zaratuszem) otrzymała imię św. Jana Sarkandra.Prowadzi ona do „Szpitalika”, czyli kościółka,w którym święty został ochrzczony. Z koleiuliczka Fabryczna (po przeciwnej stronie rynku)doprowadzi nas do Muzeum im. GustawaMorcinka, które gromadzi pamiątki po autorze„Czarnej Julki”. W muzeum został urządzonym.in. gabinet pisarza z jego biurkiem, maszynądo pisania oraz biblioteką. Stała ekspozycjaobejmuje także pradzieje ziemi cieszyńskiej, acałe I piętro zajmuje ekspozycja dawnego skoczowskiegorzemiosła.Z pozostawieniem samochodu w ścisłymcentrum Skoczowa nie ma obecnie żadnychproblemów. Auto możemy zaparkować nawetna rynku. Za postój 30-minutowy zapłacimyzłotówkę, za godzinny 2 zł. Główny placmiejski posiada również stojaki na rowery. Jegocentralnym punktem jest fontanna z figurąNeptuna, który w miasteczku zwany jest powszechnie...Jonaszem.Będąc na rynku w Skoczowie warto zaglądnąćrównież do Artadresu (na rogu ul. Ustrońskiej),łączącego biuro informacji turystycznejz miejską galerią. Odpocząć można zaś, wstępującdo jednej z kilku znanych skoczowskichcukierni. Na rynku i w jego najbliższym sąsiedztwiesą aż trzy takie lokale.Karwina-Frysztat– Jak to właściwie jest? Ten rynek to centrumFrysztatu, czy też centrum Karwiny? – spytałmnie kolega z Polski, które nie orientuje się wniuansach złożonej karwińskiej historii. Odpowiedziałam,że to rynek frysztacki, lecz dzisiajzarazem centralny plac całej Karwiny. Historycznegokarwińskiego rynku już nie ma, zniknąłz powierzchni ziemi podobnie jak cała staraKawina.Frysztacki rynek należy do najbardziej przyjemnychz tych, które dziś przedstawiamy. Jestduży, ma nową, gładką nawierzchnię, dziękiczemu dzieci chętnie uganiają tu na hulajnogachlub rowerach, podczas gdy rodzice pijąkawę w jednym z kawiarnianych ogródków.Tych jest kilka. Latem w każde niedzielne popołudnieodbywają się koncerty, pomyślane jakododatkowa atrakcja dla mieszkańców, którzypopijają kawę w cieniu parasola. Centralnympunktem rynku jest duża fontanna, którą najbardziejlubią dzieci. Nie ma letniego dnia bezspryskujących się wodą z fontanny maluchów.Spacer na rynek nie musi się na nim zakończyć.Rynek jest świetną bazą wypadową dodłuższego spaceru. Na wyciągnięcie ręki jestkilka innych, jeszcze większych atrakcji. Doplacu przylega Zamek Larischów oraz rozległyPark Boženy Němcovej. Mieszczą się turównież placówki kulturalne – biblioteka (zpolskim oddziałem) oraz muzeum. Jest odrestaurowanyzabytkowy kościół PodwyższeniaKrzyża Świętego, a także ratusz.Frysztacki rynek ma też poważną wadę Totrzy puste, zaniedbane kamienice, od kilku latHawierzówOrłowaZdjęcia: DANUTA CHLUP (7), WITOLD KOŻDOŃ (1)osłonięte siatką, by kawałki spadającego tynkunie zagrażały przechodniom. Prywatny właścicielmiał je remontować, lecz sprawa ciągnie sięlatami. Trudno też nie zauważyć kilka innychlokali sklepowych, które zieją pustką. Widocznieprowadzenie działalności handlowej narynku nie zawsze się opłaca.Z zaparkowaniem samochodu nie ma problemu.Duży bezpłatny parking rozciąga się podrynkiem, obok domu towarowego „Prior”.HawierzówTo miasto, wzniesione jako osiedle górnicze wlatach 50. ub. wieku, jeszcze kilka lat temu wogóle nie miało rynku. W czasach socjalizmubył Plac W. I. Lenina z monumentalnym posągiemwodza rewolucji. Wokół niego nie byłotypowej dla rynku zabudowy. Kiedy usuniętoLenina, został tylko pusty plac, z którym trzebabyło „coś” zrobić.Hawierzowski Plac Republiki ma dziś ładnygładki bruk (idealny dla łyżworolek i hulajnóg,na których uganiają się dzieci) i jest całkiemsympatycznie zagospodarowany. Od parku dzieligo nowy podłużny budynek wielofunkcyjny. Wnim ma siedzibę bank oraz kilka innych firm. Dorynku przylega kilka placówek gastronomicznychz zadaszonymi bądź zacienionymi parasolamiogródkami. Cieszą się sporym zainteresowaniem.Na rynku nie ma fontanny, zamiast niejzainstalowano nietypową atrakcję – olbrzymiewahadło. Już wkrótce po instalacji okazało się, żeten pomysł nie do końca był trafiony. Wahadłokilkakrotnie naprawiano, mimo to zwykle się niewaha lub waha tylko nieznacznie. Hawierzowianienazwali je „gilotyną”. Dzieci bezsprzeczniewolałyby fontannę – świadczy o tym fakt, żelatem taplają się przynajmniej w miniaturowejsadzawce pod wahadłem.Centralny miejski plac z jednej strony przylegado głównego skrzyżowania w mieście. Przeciwwagądla tego ruchliwego sąsiedztwa jestpark z dużym placem zabaw, rozciągający się zarynkiem w kierunku Łucyny, oraz szeroki deptakpełen zieleni i kwiatów, prowadzący z rynkuaż po duży parking w pobliżu kina Centrum.Tam też bez problemu można bezpłatnie postawićsamochód i spacerkiem udać się na rynek.OrłowaHistoryczne miasto z klasztorem i pięknymkościołem, siedziba słynnego polskiego gimnazjum– to jest Orłowa. Ale nie ta dzisiejsza.Stara część miasta została w dużej mierzezniszczona przez szkody górnicze, natomiastnowa – Lutynia – to jedno wielkie osiedle. Otym, jak nieciekawie wygląda centralny plac wOrłowej-Lutyni, pisaliśmy w jednym z ostatnichnumerów. Dzisiaj przedstawiamy rynek w„starej” Orłowej.Na rynek prowadzi nietypowy dojazd. Nieprzypominam sobie innego miasta, gdzie tużprzed wjazdem do ścisłego centrum trzeba bypokonać przejazd kolejowy ze szlabanami. Zpostawieniem samochodu nie ma problemu: narynku, nota bene ładnie wybrukowanym, jestbezpłatny parking z wystarczającą liczbą miejsc.Po co ludzie przyjeżdżają na rynek? Z tego, cowywnioskowałam, głównie do Urzędu Miasta(mieści się tu jedna z siedzib, druga jest w Lutyni)lub do Polikliniki Miejskiej. Jest też małapospolita restauracja, gdzie można posiedziećpod parasolem oraz kilka sklepów. Orłowski ryneknie stoi na „szlaku spacerowym”, większośćmieszkańców lutyńskich osiedli nie ma po co tuprzychodzić. W tych miejscach, jak dowiadujęsię od pewnej młodej kobiety, mieszkają głównieRomowie.Na łagodnym wzgórzu nad rynkiem wznosisię piękny, odnowiony kościół pw. NarodzeniaMarii Panny. Prowadzą do niego szerokieschody z figurami świętych, obok stoi zadbanaplebania. A dalej w lewo? Ciekawy narożnydom mieszczański z bogatą sztukaterią, którykiedyś z pewnością był piękny. Teraz jest prawiepusty, zniszczony, na dole zieją pustką wystawynieistniejących już sklepów. Puste sklepywidzę również w następnych budynkach, któremijam, oddalając się od rynku.DANUTA CHLUP, (wik)Za tydzień zabierzemy was na wycieczkępo centralnych miejscach wiosek w naszymregionie. Już dziś zachęcamy do lektury.

8HISTORIAsobota | 20 lipca 2013Leksykon Polaków (5)EMIGRACJA POLSKA DO ZAGŁĘBIAOSTRAWSKO-KARWIŃSKIEGOEmigracja polska na ziemie czeskie nie przybrałatak masowego charakteru, jak to miałomiejsce z wychodźstwem do innych krajówEuropy Zachodniej lub Ameryki. Do tychostatnich wyjeżdżały jednostki bardziej operatywnei samodzielne. Natomiast osoby bezwykształcenia i kwalifikacji decydowały się napracę w kopalniach i hutach Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego,które cierpiało już w latachsiedemdziesiątych XIX wieku na niedostateksiły roboczej, szczególnie w przemyśle wydobywczym.Głównym rezerwuarem ludziniekwalifikowanych, ale młodych i silnych,zdolnych do pracy w hutach i kopalniach,była Galicja. Zagłębie cierpiało na chronicznybrak siły roboczej, jednocześnie gwarantowałostałą i względnie dobrą pracę. Stąd już przed1848 r. w hutach witkowickich koło MorawskiejOstrawy pracowało 6 proc. robotnikówpochodzących z Galicji. Na emigrację do tegoZagłębia decydowali się ci, którzy nie moglilub nie chcieli udać się na dłuższą wędrówkę.Wybierali migrację na kresy ostrawskie do huti kopalń tego regionu.Przyczyną wychodźstwa galicyjskiego wXIX wieku była nadwyżka siły roboczej nawsi, niski poziom gospodarki rolnej w Galicji,rozdrobnienie ziemi (w latach osiemdziesiątychXIX w. praca na roli nie pozwalała nautrzymanie rodziny, co dotyczyło aż dwóchtrzecich gospodarstw), zacofanie gospodarczeobszaru i lata nieurodzaju. To skłaniałomieszkańców galicyjskich wsi do szukaniapracy poza swoim regionem. Połączenie kolejoweGalicji ze Śląskiem Cieszyńskim, geograficznabliskość, łatwość porozumiewaniasię z Czechami, przy dużej liczbie etnicznychPolaków i możliwość otrzymania pracy mimobraku kwalifikacji, były czynnikami skłaniającymido migracji na wspomniany obszar,który leżał przecież w tej samej MonarchiiAustro-Węgierskiej. Przyjeżdżający tu z Galicjirobotnicy koncentrowali się w dwóchpowiatach: morawsko-śląskim i frysztackim.Główna fala emigracji przypada na ostatniedziesięciolecia XIX w. Już w roku 1900 w obuwspomnianych powiatach mieszkało 52 546osób, które pochodziły z Galicji (z powiatów:Bochnia, Wieliczka, Żywiec, Chrzanów, Biała,Wadowice). W istocie liczba Polaków pochodzącychz ziem polskich była większa, bowiemdane spisowe uwzględniały osoby, któreprzebywały tu przynajmniej 10 lat. Literaturapolska szacuje wychodźstwo polskie na Morawachna ok. 80 tys. osób. Ci, którzy otrzymalipracę, stwierdzali, że mimo ciężkich warunkówmożna zapewnić rodzinie egzystencję.Stąd podejmowali decyzje o sprowadzeniunajbliższych. Życie emigrantów było jednakbardzo ciężkie. Brakowało mieszkań, a w tych,które były, panowała niewiarygodna ciasnota,złe warunki sanitarne, w jednej pościeli spałonieraz 4-5 osób. I tak już złe warunki pogarszałjeszcze brak nawyków higienicznych. Dotego dochodziły analfabetyzm oraz pijaństwo.Ten ostatni nawyk powodował, iż zarobionepieniądze często pozostawały u właścicielikarczm i przyfabrycznych kantyn. W rezultacienierzadko okazywało się, że zarobki mężczyznynie wystarczają na utrzymanie rodzinyi pracę musiała podjąć żona, a nawet dzieci.Zdarzały się przypadki zmuszania czternastoletnichdziewcząt do pracy w kopalni.Wśród emigrantów byli przedstawicieleróżnych zawodów, w tym wielu górników zkopalni soli w Wieliczce. Znaleźli się takżeabsolwenci szkoły górniczej z tej miejscowości.W wielu kopalniach sztygarami i inspektoramibyli Polacy. Część inteligencji technicznejwłączyła się w nurt pracy narodowej.Np. inżynier Franciszek Brzezowski (ekspertministerialny w sprawie zapobiegania wybuchomgazów w kopalniach i wielkich tunelach)i inżynier Henryk Szrott byli organizatoramiCzytelni Polskiej w Michałkowicach iMorawskiej Ostrawie oraz działaczami TSL.Część inteligencji zdawała sobie sprawę z potrzebypodniesienia na wyższy poziom oświatywśród polskiej emigracji poprzez tworzenieczytelni, szkół, bibliotek, organizację różnegorodzaju kursów i zespołów.Powstanie w 1891 r. w Krakowie TowarzystwaSzkoły Ludowej odbiło się także echemwśród emigracji polskiej na kresachostrawskich. Powstały czytelnie polskiew Michałkowicach (1892), MorawskiejOstrawie (1894), KończycachMałych (1901), Polskiej Ostrawie-Głodniowie (1908), MariańskichGórach (1909), Zabrzegu (1911).Stały się one ośrodkami życiapolskiego. Zakładano przynich chóry, zespoły teatralne,kółka czytelnicze. Organizowanoobchody świątnarodowych, akademiepoświęcone wybitnymPolakom, a także wycieczki,festyny i zabawy.Na początkuXX w. powstająliczne kołakrakowskiegoTSL(MorawskaOstrawa – 1902,Polska Ostrawa – 1903,Witkowice – 1905, MariańskieGóry – 1907, Hermanice – 1912, Przywóz– 1906, Zabrzeg – 1911 – jako filia TSLw Witkowicach). Koła TSL przyczyniły siędo powstania polskich szkół i ochronek dladzieci emigrantów. W 1902 r. powstała polskaszkoła w Morawskiej Ostrawie umieszczonaw Domu Polskim, natomiast w 1904 r.powstała pierwsza publiczna szkoła polska wPolskiej Ostrawie. Koło TSL w MorawskiejOstrawie i Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiegozałożyły w 1908 r. w MorawskiejOstrawie pierwszą polską szkołę wydziałowąna Morawach. Druga powstała dopiero 10 latpóźniej w Polskiej Ostrawie (istniała do 1926r.). Następnie zaczęły powstawać dalsze szkołyTSL: w Przywozie (1908), MariańskichGórach (1909), Witkowicach (1909), Hermanicach(1912) oraz szkoły Macierzy Szkolnej:w Polskiej Ostrawie (1904), Polskiej Ostrawie-Głodniowie (1910). Budynki szkół w Przywoziei Mariańskich Górach zostały zbudowaneze środków ZG TSL w Krakowie. Zokazji 20. rocznicy powstania TSL w budynkuszkoły ludowej w Przywozie wmurowanotablicę marmurową z napisem: „Ojczyźnie nachwałę, kresowej dziatwie polskiej na pożytek.Wzniosło ten budynek Towarzystwo SzkołyLudowej w Krakowie. Przywóz 1911 r.”.Życie polskie w Ostrawie koncentrowałosię w Domu Polskim wybudowanym wysiłkiemostrawskiej Polonii i społeczeństwa wkraju w 1900 r. Mieściły się w nim polskieszkoły (ludowa i wydziałowa), Czytelnia Polskaoraz siedziby różnych polskich organizacji.W Ostrawie mieszkało wielu Polaków. Wsamej Polskiej Ostrawie w 1904 r. mieszkało13 tys. Polaków, więcej niż Niemców i Czechówrazem. W miarę upływu lat, byli chłopiz Galicji przerodzili się w klasę robotnicząświadomą swej doli i sytuacji. Włączają się wnurt nie tylko życia kulturalno-oświatowego,lecz także związkowego i politycznego. Wpierwszym wielkim strajku, jaki miał miejscew Polskiej Ostrawie w 1894 r., dziewięciuspośród 12 zastrzelonych górników to emigranciz Galicji – w tym osiem osób dorosłychi jeden chłopiec. Także wśród 19 sądzonychprzywódców strajku znaleźli się mieszkańcyGalicji. Potrafią wyartykułować swojepostulaty socjalne i narodowe. W rezolucjiuchwalonej na wiecu w 1904 r., a skierowanejdo Rządu Krajowego, pisali: „My, Polacy, żądamy,aby nas traktowano na równi z innyminarodami tu zamieszkałymi. Ponadto żądamywybudowania dla nas szkoły polskiej, gdziebynasze dzieci kształciły się w rodzimym języku...”.Rozwija się polski ruch socjaldemokratycznyi ludowy. Socjaliści zakładają w 1907r. szkołę dla agitatorów socjaldemokratycznychprzeznaczoną dla robotników polskichz Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego. Organizowanesą kursy dla dorosłych analfabetów.Inżynier Józef Kiedroń (późniejszy ministerprzemysłu RP) założył w 1907 r. w Dąbrowiepolską szkołę górniczą. Stworzyło toszansę na wykształcenie polskiejinteligencji technicznej namiejscu.Ostrawastaje sięważnymośrodkiemprasypolskiej.Od 1896 r. do1903 ukazywałsię tu „Kresowiec”,od 1909 r.do 1919 r. „NowinyOstrawskie”, w latach1904-1906 „Kosa”, wpóźniejszym okresieukazywały się tu takiepisma, jak „Kurier Polski”(1914-1919), „Kocur” (1919-1920), „Gazeta Górnicza”(1920-1924), „Kurier Światowy”(1926), „Robotnik” (1921,1927).Emigrację polską do ZagłębiaOstrawsko-Karwińskiego przerwałaI wojna światowa i jej późniejsze konsekwencje.Położenie polskiego wychodźstwaskomplikowało się po powstaniu państwaczechosłowackiego. Większość polskich robotnikówmimo wieloletniej pracy w rewirzeostrawskim nie posiadała prawa stałego pobytuprzyznawanego przez władze lokalne.W całym Zagłębiu Ostrawskim w 1921 r.było 35 146 osób polskiego pochodzenia (tzw.„cizinců”), którzy nie posiadali obywatelstwaczechosłowackiego. Tę grupą osób dotykaływ pierwszej kolejności redukcje i zwolnieniaz pracy, szykanowanie za posyłanie dzieci dopolskiej szkoły, za przynależność do polskichzwiązków, a w wielu wypadkach nawet wysiedleniado Polski. Wysiedlenia dotyczyły wwiększości aktywnych działaczy narodowychi politycznych. Znaczna część emigrantów,chcąc otrzymać pracę i obywatelstwo, przyjmowałanarodowość czeską lub niemiecką,co stwarzało większe możliwości otrzymaniaobywatelstwa czechosłowackiego. Szansaotrzymania tego obywatelstwa przy zachowaniunarodowości polskiej była znikoma.Świadczy o tym liczba osób narodowości polskiej,które otrzymały obywatelstwo czechosłowackiew Ostrawie w 1921 r. (w powieciesądowym Morawska Ostrawa 1440 obywateliCSR narodowości polskiej, a w powiecie sądowymŚląska Ostrawa – do 1919 r. PolskaOstrawa – tylko 877 osób).Po podziale Śląska władze zabroniły kołomTSL prowadzenia dalszej działalności,gdyż siedziba Towarzystwa znajdowała sięza granicą. W tej sytuacji działacze byłychkół TSL utworzyli w 1920 r. Polski ZwiązekSzkolny na Morawach (powstało pięć kół: wMorawskiej Ostrawie, Witkowicach, MariańskichGórach, Przywozie, Zabrzegu) orazjego Zarząd Naczelny. Związek przejął opiekęnad byłymi szkołami TSL. Wspomagałje finansowo, organizował różne imprezy dladzieci, jak „gwiazdka”, „mikołajki”, wycieczki,kolonie, przedstawienia dla dzieci i dorosłych.Koła prowadziły biblioteki, urządzały odczytyi akademie oraz zakładały zespoły amatorskie.Pracami Zarządu Naczelnego kierowali kolejno:Józef Woynarowski (1920-1922), ks. JózefWróbel (1924-1928), Marian Pawełek (1928-1935), Franciszek Szymonik (1937-1938).W 1930 r. na terenie Morawskiej Ostrawypowstał Związek Polaków na Morawach. Jegocelem było zjednoczenie polskich organizacji,zapewnienie im opieki prawnej, kulturalneji socjalnej, koordynacja działalności polskichorganizacji, współpraca z innymi polskimiorganizacjami i klubami czesko-polskimi,zakładanie kół miejscowych, prowadzeniedziałalności wydawniczej, organizacja zebrańi zgromadzeń publicznych, zakładanie księgarń,czytelń i bibliotek, urządzanie prelekcjii przedstawień. Do Związku mogły należećtylko polskie organizacje, z wyjątkiem politycznych.Związek miał charakter federacji,gdyż nie posiadał członków fizycznych. ZarządGłówny Związku miał swoją siedzibęw Domu Polskim w Morawskiej Ostrawie.W 1933 r. do ZPnM należały następująceorganizacje: Zarząd Naczelny PolskiegoZwiązku Szkolnego i wszystkie jego koła;Związek Studentów Polaków „Brunensia” wBrnie; Korporacja „Samogita” z Brna (związekstudentów polskich z Litwy); DrużynaMęska i Żeńska Harcerstwa Polskiego wCzechosłowacji z Morawskiej Ostrawy; KasaZaliczkowa w Morawskiej Ostrawie; ZwiązekAkademików Mniejszości Polskiej wCzechosłowacji „Jedność”, sekcja brneńska;Towarzystwo Domu Polskiego w MorawskiejOstrawie; Sekcja Polska Związku Górnikóww Morawskiej Ostrawie; Klub Sportowy „Legia”w Ostrawie; Koło Macierzy Szkolnej wŚląskiej Ostrawie.Związek Polaków na Morawach organizowałobchody polskich świąt narodowych, choinkii święcone dla dzieci, przedstawienia teatralnei wiece. Pracami Związku kierowali: MarianPawełek (1931-1935), Józef Kupiec (1936-1937), dr Bernard Gralewski (1937-1939).Związek organizował wiele imprez wspólnie zPolskim Związkiem Szkolnym i jego kołami,Kołem Pań przy Konsulacie Generalnym RPoraz Klubem Czesko-Polskim w MorawskiejOstrawie. Związek rozpadł się we wrześniu1938 r.Nie można tez pominąć faktu działania naterenie Ostrawy i jej najbliższych okolic innychorganizacji polskich takich, jak: TowarzystwoGimnastyczne „Sokół” (Michałkowice, Gruszów,Polska Ostrawa), Polskie StowarzyszenieRobotnicze Oświatowo-Gimnastyczne„Siła” (Gruszów, Michałkowice, OstrawaVIII, Radwanice, Przywóz, Hermanice, Muglinów,Ostrawa I), Towarzystwo „Jedność”(Michałkowice, Radwanice), Polski ZwiązekStrzelecki w Polskiej Ostrawie, StowarzyszeniePolityczne „Naprzód”, grupa PSPD Śląskai Galicji, a potem PSPR, koła Związku Ludowego(Gruszów, Ostrawa), Macierzy Szkolnej(Polska Ostrawa, Gruszów, Kończyce Małe,Radwanice). W Morawskiej Ostrawie miałswoją siedzibę Związek Polskich StowarzyszeńSpożywczych na Śląsku.Od 1929 r. działał tu bardzo aktywnie – podkierunkiem zasłużonego polonofila dr. FrantiškaKrala – Klub Czesko-Polski. DziękiKlubowi rodacy na kresach ostrawskich moglisię spotkać z wybitnymi polskimi artystami,twórcami literatury i naukowcami. Mieliokazję zobaczyć „Straszny dwór” i „Halkę”Stanisława Moniuszki w wykonaniu operywarszawskiej itd.Od 1922 r. w Morawskiej Ostrawie znajdowałsię Polski Konsulat Generalny. Samikonsulowie oraz pracownicy konsulatu braliaktywny udział w życiu Polonii ostrawskiej, atakże Polaków na Zaolziu. Brali udział w uroczystościach,wygłaszali odczyty, występowaliw małym zespole wokalnym. Służbę konsularnąpełnili tu m.in. dr Leon Malhomme (byłykonsul RP w Opolu), Jan Bociański (równieżkonsul RP w Opolu).Napływ ludności czeskiej do aglomeracjiostrawskiej spowodował, że polska kolonia naMorawach prawie zanikła. Spisy ludności poII wojnie światowej nie wykazywały na terenieOstrawy nawet 1000 osób narodowościpolskiej. Zdecydowana większość emigrantówzasymilowała się w drugim pokoleniu i wchodziobecnie w skład społeczeństwa wielkiejOstrawy. Jedynym śladem po tej Polonii jestDom Polski w Ostrawie.ZENON JASIŃSKI

PROGRAM TVsobota | 20 lipca 2013 9SOBOTA 20 lipcaTVP 16.20 Plebania (s.) 7.10 Las bliżej nas- Edukacja leśna 7.25 Rok w ogrodzie7.50 Strefa bezpieczeństwa 8.00 PolskiWynalazek 2013 8.25 Dora poznajeświat - Szczęśliwy troll 8.55 Kung FuPanda Legenda o niezwykłości 9.30SpongeBob Kanciastoporty - PięknySpongeBob z telewizji 10.00 Glob10.35 Szlakiem gwiazd - Wojciech iPiotr Cugowscy 11.00 Bananowy doktorII 11.50 Żandarm się żeni 13.25Barcelona w Gdańsku 13.45 Zwierzętaświata - Najmłodsi w ZOO 14.25Okrasa łamie przepisy - Na tropie polskichwędlin 15.00 Ranczo Wilkowyje16.45 Europa to my 17.00 Teleexpress17.25 Ojciec Mateusz (s.) 18.20 Jakato melodia? (teleturniej) 19.00 Wieczorynka19.30 Wiadomości 20.15Piłka nożna - Mecz towarzyski: LechiaGdańsk - FC Barcelona 22.55Wrzuć na luuuz 23.10 WeekendoweKino Jedynki - Zaginiony skarb WielkiegoKanionu 0.50 Męska rzecz naDzikim Zachodzie.TVP 26.50 Wojna domowa 8.00 Pytanie naśniadanie 10.30 Na kłopoty... Bednarski(s.) 11.40 Wielkie ucieczki zwierzaków12.15 The Voice of Poland- Bitwa 14.00 Familiada (teleturniej)14.40 Rodzinka.pl (s.) 15.40 Słowona niedzielę 15.50 Stawka większa niżżycie 17.05 Historia Polski wedługKabaretu Moralnego Niepokoju 18.00Panorama 19.05 Postaw na milion20.05 XVII Międzynarodowy FestiwalPiosenki i Kultury Romów 2013 23.20Złoto dezerterów.TV KATOWICE6.00 Serwis Info 6.10 Info Poranek9.12 Tu kobiety 9.45 Info Poranek10.00 Gramy dla Was 10.15 Czas najazdę 10.35 Wieś w odnowie 10.35LEADER 10.45 Gramy dla Was11.00 Dom marzeń 11.15 Akademiazdrowia 11.30 Serwis Info 12.00Świat i gospodarka 12.30 Serwis Info13.00 Studio Wschód 13.30 SerwisInfo 14.00 Raport z Polski 14.15 Eurowiadomości14.30 Serwis Info 15.00Było, nie minęło - kronika zwiadowcówhistorii 15.30 Serwis Info 16.00Polska według Kreta 17.00 Szlakiemzabytków techniki 17.30 FascynująceŚlaskie 18.00 Rączka gotuje 18.30Aktualności 18.52 Gość Aktualności19.02 Wieczorne wiadomości sportowe19.25 Zaklinacz czasu 20.00Prawdę mówiąc - Mirosław Hermaszewski20.30 Serwis Info 21.00 Świati gospodarka 21.40 Studio Lotto 21.55Aktualności Wieczorne 22.10 SportTVP Katowice 23.03 Sportowy Wieczór23.22 Wrogowie ludu 0.30 Dogonićświat 0.50 Polska według Kreta.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.45Co nowego u Scooby’ego? 8.20 Superdzieciaki.Geniusze w pieluchachII (komedia kopr.) 10.05 Ewa gotuje10.40 Aloha, Scooby-Doo 12.15 Rodzinana wakacjach (komedia USA)14.15 Jaś Fasola 15.15 Nieprawdopodobne,a jednak... 15.45 Pamiętnikiz wakacji (s.) 16.45 Dlaczegoja? 17.45 Magia bez tajemnic 18.50Wydarzenia 19.30 Świat wedługKiepskich (s.) 20.10 Godzilla (filmkopr.) 22.55 Uniwersalny żołnierz.Powrót (film USA) 0.35 Pytania iodpowiedzi (dramat USA).TVC 16.00 Hobby naszych czasów 6.25 Kamerana szlaku smakuje Czechy 6.50Tajemnica nowych dinozaurów 7.15Kirikou na łonie natury (film) 8.25Pawi król (bajka) 9.10 Szefie, wracaj!(film) 10.30 Hercules Poirot (s.) 11.25Pr. rozrywkowy 12.00 Tydzień w regionach12.25 Hobby naszych czasów12.50 Spostrzeżenia z zagranicy 13.00Wiadomości 13.05 Błękitny Mauritius(bajka) 14.05 Ptak Żal (bajka)15.00 Buraki (film) 16.05 Ciocia (film)17.30 Naszyjnik (s.) 18.20 Chłopaki wakcji - wyd. specjalne 18.55 Prognozapogody, wiadomości, sport 20.00 KarelGott 70 21.20 Pr. rozrywkowy 22.05Księżna (film) 23.55 Męska gra (film).TVC 26.00 Przeżyć 6.50 Katastrofy lotnicze7.40 Po czesku 7.50 Uśmiechy 8.30Nasza wieś 8.50 Wędrówki w poszukiwaniupiosenki 9.15 Świat gadów10.05 Lotniskowiec Enterprise 11.00Operacja Navy SEALs 11.55 Tajnainkwizycja 12.50 Mini 13.45 Architektura14.10 Na wierzchołki gór zV. Čechem 14.30 Czeskie himalajskieprzygody 15.30 Chorwackie parki narodowe15.50 Kamera na szlaku 16.50Cudowna planeta 17.45 O białej pani(bajka) 18.45 Wieczorynka 18.50Pszczółka Maja (s. anim.) 19.15 ShowGarfielda (s. anim.) 19.40 Szczuraki20.00 Cyryl i Metody - ApostołowieSłowian 20.55 Miloš Forman 21.50Reguły kłamania (film) 23.55 Dyskretnyurok burżuazji (film).NOVA5.50 Oggy i szkodniki (s. anim.) 6.05Looney Tunes (s. anim.) 6.30 Tazmania(s. anim.) 6.50 Liga Spaków (s.anim.) 7.15 Batman: Odważny bohater(s. anim.) 7.40 Żółwie Ninja (s. anim.)8.10 Tajemny krąg (s.) 8.55 Pan Am(s.) 9.45 Fantozzi przeciw wszystkim(film) 11.35 Comeback (s.) 12.10 Podpięcioma wiewiórkami (film) 13.30Cudotwórca (film) 15.35 Mali agenci(film) 17.05 Legenda Zorro (film)19.30 Wiadomości 20.20 Potworykontra Obcy (film anim.) 22.05 Sokoleoko (film) 0.15 Sierota (film).PRIMA6.25 Wiadomości 7.40 Mr Manny(s.) 8.15 Największe bitwy II wojnyświatowej 8.45 Salon samochodowy10.05 Columbo (s.) 11.40 Dżungla(film) 13.30 Miłość w Seattle (film)15.45 Morderstwa w Midsomer (s.)18.00 Reporterzy po twojej stronie18.55 Wiadomości, wiadomości kryminalne19.40 Reporterzy po twojejstronie 19.55 VIP wiadomości 20.15Ostatnie dni Ziemi (film) 0.15 ColdCreek Manor (film).NIEDZIELA 21 lipcaTVP 16.10 Plebania (s.) 6.30 My Wy Oni7.00 Transmisja Mszy Świętej zSanktuarium Bożego Miłosierdzia wKrakowie-Łagiewnikach 8.00 Tydzień8.25 Szlakiem gwiazd - Wojciech iPiotr Cugowscy 8.50 Ziarno 9.25 34.Międzynarodowy Dziecięcy FestiwalPiosenki i Tańca Konin 2013 9.55 Nie- przyjaciele 11.20 Piękniejsza Polska11.50 Między ziemią a niebem 12.00Anioł Pański 12.10 Między ziemią aniebem 12.50 Blondynka 13.55 BBCw Jedynce - Świat z lotu ptaka 15.00Męska rzecz na Dzikim Zachodzie -Odstrzał 16.45 Europa to my 17.00Teleexpress 17.30 Ranczo (s.) 18.25Jaka to melodia? (teleturniej) 19.00Wieczorynka 19.30 Wiadomości20.10 Marcin Gortat CAMP 201320.25 Zakochana Jedynka - Wycieczkana studia 21.55 Glee (s.) 0.30 Paręosób, mały czas.TVP 26.20 Podróż za jeden uśmiech 6.55Wakacje z duchami 7.35 Daleko odszosy 9.15 Rodzinne oglądanie - TajemnicaWyspy Wielkanocnej 10.15Wojciech Cejrowski - boso przezświat - Z kamerą i strzelbą do dzikichplemion 10.45 Makłowicz wpodróży - Lanzarote 11.25 Gwiazdyw południe - Ivanhoe 14.00 Familiada(teleturniej) 14.40 Rodzinka.pl (s.)15.20 Mariolka Prawdę ci powie 16.20Na dobre i na złe (s.) 17.20 Życie odkuchni 18.00 Panorama 18.55 DziękiBogu już weekend 20.05 Kino namaksa - Zaginiony świat. Park Jurajski22.20 Czas honoru 23.15 WOK -Wszystko o Kulturze 23.40 John Zornw Sali Kongresowej (Warsaw SummerJazz Days 2013) 0.55 Studio filmoweDwójki - Łóżko Wierszynina.TV KATOWICE6.55 Info Poranek 7.30 Serwis Info8.40 Info Poranek 10.00 Rączka gotuje10.25 Wieś w odnowie 10.35Gramy dla Was 10.45 Zaklinacz czasu11.00 Studio Lato 11.30 Serwis Info12.00 Przegląd wydarzeń tygodnia12.30 Serwis Info 13.00 Teleplotki14.00 Raport z Polski - Ekstra 14.15Era Wynalazków 14.30 Serwis InfoD 15.00 Kościół z bliska 15.30 SerwisInfo 16.00 Polska według Kreta 17.00Tancerze 18.00 Śląskie czyta 18.00Ślązaków portret własny 18.30 Aktualności19.00 Wieczorne wiadomościsportowe 19.20 Koncert życzeń 20.00Listy gończe - Śmierć poety 20.30Serwis Info 21.00 Raport z Polski- Ekstra 21.15 Reportaż TVP Info -Podopieczni św. Franciszka 21.30 SerwisInfo 21.55 Aktualności Wieczorne22.10 Wiadomości sport 22.40 SerwisInfo 23.10 Sportowa niedziela 23.30Teleplotki 0.05 Przegląd wydarzeń tygodnia0.40 Polska według Kreta.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.45Co nowego u Scooby’ego? 8.15 ScoobyDoo, gdzie jesteś?! 10.50 Dr DolittleIV (s.) 12.30 D’Artagnan (film kopr.)14.45 Kabaretowa ekstraklasa 16.55 Ikto to mówi II (komedia USA) 18.50Wydarzenia 19.30 Świat wedługKiepskich (s.) 20.00 Patriota (filmkopr.) 23.35 Kości 6 (s.).TVC 16.00 Ciekawostki z regionów 6.25Muminki (s. anim.) 7.15 Wallace iGromit (s.) 7.45 Przyjaciele ZielonejDoliny (s.) 8.15 Bambinot (s.) 9.15Podróż po Sri Lance 9.45 Kalendarium10.00 Kamera na szlaku 10.30Obiektyw 11.00 Życie na zamku(s.) 12.00 Pytania Václava Moravca13.00 Wiadomości 13.05 O szczęściubez końca (bajka) 14.05 Jak sięmieli babi gniew (bajka) 14.45 Ognistekobiety wśród nas (film) 15.55Historie sław - Helena Růžičková16.50 Na wielkiej rzece (film) 17.55List do ciebie - Powroty 18.55 Prognozapogody, wiadomości, sport20.00 Żandarmskie humoreski (s.)21.20 Szefie, wchodzimy w to! (film)22.45 Komisarz Moulin: Porwanie.TVC 26.00 Na winnym szlaku 6.25 Jak siężyje pszczelarzom 6.40 Na wierzchołkigór z V. Čechem 7.00 MilošForman 8.00 Młodzież prowadziBrno 8.30 Czechosłowacki tygodnikfilmowy 8.45 Poszukiwania czasuutraconego 9.05 Cyryl i Metody -Apostołowie Słowian 10.00 Kolaborowaliz nazistami 10.55 Samolotymyśliwskie w walce 11.45 FenomenKohout 12.40 Film 2013 13.10 Kręteschody (film) 14.30 Czarownice 15.25W kręgu reinkarnacji 16.25 Ostatnirejs statku Columbus 17.15 Królestwonatury 17.40 Mały książę (s. anim.)18.30 Świnka Peppa (s. anim.) 18.45Wieczorynka 18.50 Pszczółka Maja(s. anim.) 19.15 Show Garfielda (s.anim.) 19.40 Szczuraki 20.00 Etiudymałżeńskie: Ivana i Pavel 20.35 Etiudymałżeńskie w 20 lat później 21.35W pułapce wojny (film) 23.40 Dlaczegobieda? 0.35 Sen na jawie (film).NOVA5.55 Oggy i szkodniki (s. anim.) 6.05Sylwester i Tweety (s. anim.) 6.20 LigaSzpaków (s. anim.) 6.45 Virus Attack(s. anim.) 7.10 Żółwie Ninja (s. anim.)7.35 Hannah Montana 8.30 Helena(s.) 9.00 Weekendowe wakacje 9.35 Wczepku urodzeni (film) 11.40 Śmierćutalentowanego szewca (film) 13.20Bez śladu (s.) 14.10 Wiewiórka i zaczarowanamuszla (film) 15.35 Święty(film) 17.45 Dziś w pewnym domu(s.) 19.30 Wiadomości 20.20 Pan namrównież, szefie! (film) 22.05 G.I. Jane(film) 0.20 Śmierć utalentowanegoszewca (film).PRIMA6.10 Wiadomości 7.25 Mr. Manny (s.)7.55 Największe bitwy II wojny światowej8.30 Tajemnice II wojny światowej9.40 Morderstwa wśród muszkatów(s.) 10.45 Pan Magoo (film) 12.40Poradnik domowy 13.40 Błękitny dym(film) 15.45 Morderstwa w Midsomer(s.) 18.00 Jak zbudować marzenie18.55 Wiadomości, wiadomości kryminalne19.40 Reporterzy po twojejstronie 19.55 VIP wiadomości 20.15Czarny kowboj (film) 22.30 Zemsta(film) 0.55 Magia kłamstwa (s.).PONIEDZIAŁEK 22 lipcaTVP 15.55 TVP Info 8.00 Wiadomości 8.10Polityka przy kawie 9.00 Ojciec Mateusz(s.) 10.00 BBC w Jedynce - Światz lotu ptaka 11.00 Serialowe LatoJedynki - Doręczyciel (s.) 12.00 Wiadomości12.10 Agrobiznes 12.25 Niema rady na odpady? - Drugie życie lodówki12.50 Zwierzęta świata - Ssakimorskie 13.25 Młodzi konstruktorzy13.55 Klan (s.) 14.20 Rezydencja (s.)15.00 Wiadomości 15.25 Bonanza(s.) 16.20 Pszczółka Maja 17.00 Teleexpress17.25 Życie nad rozlewiskiem(s.) 18.25 Ratownicy (s.) 19.15 Wieczorynka19.30 Wiadomości 20.25Wakacyjny Hit Jedynki - Sprawa sięrypła 22.00 Serialowe Lato Jedynki -07 zgłoś się 0.05 Wakacyjny seans filmowy- Żandarm na emeryturze 1.55Bonanza (s.).TVP 26.15 Dwójka Dzieciom - SuperSpryteki Sprytusie 6.50 Chłopi (s.) 7.50M jak miłość (s.) 9.45 Wiadomości zdrugiej ręki (s.) 10.15 Barwy szczęścia(s.) 10.50 Na dobre i na złe (s.) 11.55Coś dla Ciebie 12.25 Familiada (teleturniej)12.55 Makłowicz w podróży- Indie 13.35 Wojciech Cejrowski -boso przez świat - Pigmeje 14.05 Czashonoru 15.05 Ja to mam szczęście! (s.)15.35 Rodzinka.pl (s.) 16.15 M jakmiłość (s.) 17.05 Kabaretowy KlubDwójki 18.00 Panorama 18.55 Jeden zdziesięciu 20.10 Wino, kabaret i śpiew21.10 Randki na zlecenie 22.50 Paradoks23.45 Czy świat oszalał? - Zabójcaz lubieżności 0.45 Siostra Jackie.TV KATOWICE6.00 Serwis Info 6.45 Info Poranek7.30 Serwis Info 8.03 Gość poranka8.20 Info Poranek 9.00 Serwis Info9.10 Gość poranka 9.20 Info Poranek9.45 Serwis sportowy 9.50 InfoPoranek 10.10 Biznes - otwarcie dnia10.20 Info Poranek 10.45 Gość poranka11.20 Serwis sportowy 12.20 BiznesInfo 14.10 Raport z Polski 14.30Serwis Info 15.15 Rozmowa dnia15.30 Serwis Info 16.00 Raport z Polski16.50 Biznes Info 17.00 SchlesienJournal 17.15 W 80 dni dookoła lata17.30 Aktualności Flesz 17.35 Szukamyskarbów 18.00 Po drugiej stronieulicy 18.15 Śladami dinozaurów 18.30Aktualności 19.00 Wieczorne wiadomościsportowe 19.25 R jak Reportaż- Kielecka Szkoła Reportażu 19.45Kronika Miasta 20.00 Infoexpress20.10 Minęła 20ta 21.00 Serwis Info21.20 Raport z Polski 21.55 AktualnościWieczorne 22.10 Wieczornymagazyn sportowy TVP Katowice22.30 Info Dziennik 23.15 SportowyWieczór 23.31 Amerykanin w PRL-u0.25 Infoexpress.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 8.45Malanowski i Partnerzy 7 9.40 Trudnesprawy 10.40 Dlaczego ja? 11.45Pamiętniki z wakacji (s.) 12.45 Domnie do poznania 14.45 Malanowskii Partnerzy 15.50 Wydarzenia 16.15Interwencja (mag.) 16.40 Dlaczego ja?17.40 Trudne sprawy 18.50 Wydarzenia19.30 Świat według Kiepskich (s.)20.05 Wpół do śmierci (film kopr.).22.15 Za linią wroga II - Oś zła (filmUSA) 0.15 Breaking Bad 2 (s.) 1.20Zagadkowa noc.TVC 15.59 Studio 6 8.30 Bolek i Lolek8.40 Kolega Timmy 8.50 Był sobiekosmos (s. anim.) 9.25 Karel Gott 7010.40 Hobby naszych czasów 11.10Pod jednym dachem (s.) 12.00 Południowewiadomości 12.30 RodzinaHoraków (s.) 13.25 Panna Marple:Błękitne geranium (film) 14.50 Pr.rozrywkowy 16.00 Wszystko o gotowaniu16.15 Podróżomania 16.50 AZkwiz 17.15 Podróż po... 17.45 Czarneowce 18.00 Wiadomości regionalne18.25 Taxi 18.55 Prognoza pogody,wiadomości, sport 20.00 Karetka (s.)21.00 Grzeszni ludzie miasta Pragi(s.) 21.45 Reporterzy TVC 22.25Anatomia prawdy (s.) 23.10 Tajniacy(s.) 0.05 Kalendarium.TVC 25.59 Dzień dobry 8.30 Wszystko ogotowaniu 8.55 Kamera w podróży9.50 Spostrzeżenia z zagranicy 10.00Etiudy małżeńskie 10.35 Etiudy małżeńskiew 20 lat później 11.30 Czechosłowackitygodnik filmowy 11.45Tajna inkwizycja 12.40 Czarownice13.35 Kwitnący handel 14.30 Mini15.20 Miloš Forman 16.20 Everwood(s.) 17.05 Allo, allo! (s.) 17.55Był sobie... człowiek (s. anim.) 18.20Bolek i Lolek 18.30 Kolega Timmy18.45 Wieczorynka 18.55 PszczółkaMaja (s. anim.) 19.15 Kim Possible (s.)19.40 Bob i Bobek 19.50 Wiadomościw j. migowym 20.00 Kolaborowaliz nazistami 20.55 Zaczęło się w LosAlamos 21.45 Wzgórze (film) 23.50Posłaniec (film) 1.40 Allo, allo! (s.).NOVA5.59 Śniadanie z TV Nova 9.05 Przychodniaw różanym ogrodzie (s.) 10.10Dziś w pewnym domu (s.) 11.50 Tescomaze smakiem 12.00 Południowewiadomości 12.30 Szaleję za tobą (s.)12.55 Obrońca (s.) 13.45 Redakcja (s.)14.50 Bez śladu (s.) 15.40 Dr House(s.) 16.30 Dwóch i pół (s.) 17.00 Popołudniowewiadomości 17.25 AgenciNCIS (s.) 18.20 Przychodnia w różanymogrodzie (s.) 19.30 Wiadomości,sport, pogoda 20.20 Policja kryminalnaAnděl (s.) 21.20 Comeback (s.)22.00 Dr House (s.) 22.50 Nocne wiadomości23.20 Aniołki Charliego (s.)0.10 Breaking Bad (s.).PRIMA6.15 Policja Hamburg (s.) 7.10 PanZłota Rączka (s.) 7.35 M.A.S.H. (s.)8.50 Nakryto do stołu! 9.35 Napisała:morderstwo (s.) 10.40 Columbo(s.) 12.30 Policja Hamburg (s.) 13.30Strażnik Teksasu (s.) 14.20 Siska (s.)15.30 Melodia miłości (film) 17.30VIP Nakryto do stołu! 18.55 Wiadomości,wiadomości kryminalne 19.40Reporterzy po twojej stronie 19.55VIP wiadomości 20.15 Moje serce wAfryce (film) 22.20 Top Star magazyn23.25 Niezniszczalny (film) 1.35 Policjakryminalna Kolonia (s.).

10 REGION | REKLAMAsobota | 20 lipca 2013URODZINY OBCHODZIŁ W OSTATNICH DNIACH PROF. RICHARD PIPESNie zapomina o ojcowiźnieProfesor Richard Edgar Pipes urodził się 11 lipca 1923 roku w Cieszynie, w rodzinie polsko-żydowskiej. Dom, w którym przyszedł na świat, stoi do dzisiaj przy ulicydr. Michejdy 2.Urodził się jako syn Marka, legionistyPiłsudskiego, i Zofii z domuHaskelberg. Jego rodzina była silniezwiązana z tradycją niepodległościową.Swoje dzieciństwo spędziłw nadolziańskim grodzie. Zparterowych okien mieszkania swoichrodziców mógł oglądać pięknącieszyńską synagogę z roku 1878utrzymaną w stylu neoromańskomauretańskim,którą Niemcy spalilizaraz na początku wojny, 13 września1939 r. Rodzice i krewni profesorapołożyli podwaliny pod przemysłcukierniczy w naszym kraju, powołującdo życia dwie fabryki czekolady,„Olza” w Cieszynie i „Wawel” wKrakowie. Kiedy miał sześć lat, rodziceopuścili Cieszyn i zamieszkaliw Warszawie. Profesor wspomina,że przeprowadzali się co dwa lata.W stolicy Rihard Pipes uczęszczałdo szkoły Kreczmara, położonej narogu Wilczej i Marszałkowskiej.Wtedy nie palił się do nauki, ponieważjego zainteresowanie światembyło znacznie większe od tego,które oferowano w Warszawie. Byćmoże jego pedagodzy nie spodziewalisię, że mają przed sobą człowiekarenasansu, chłonnego wiedzynie tylko z lokalnego podwórka. Pozdobyciu paszportów pod koniec1939 roku rodzina Pipes’ów udajesię za wielką wodę. W Ameryceznajduje dla siebie schronienie. Wczasie wojny Richard Pipes służy wwojskach lotniczych. W 1943 rokuotrzymuje obywatelstwo amerykańskie.W roku 1946 żeni się z IrenąRoth i ma z nią dwójkę dzieci (jedenz synów poszedł w ślady ojca.Dr Daniel Pipes jest ekspertemRok 1994 w Cieszynie. Prof. Pipes otrzymuje tytuł honoris causa nadolziańskiej uczelni.od spraw Bliskiego Wschodu). RichardPipes studiuje w MuskingamCollege w New Concord w stanieOhio, później na Cornell Universityoraz Harvard University, gdziew roku 1950 broni doktorat. Jesttam profesorem historii – do 1996r. Na emeryturze profesor prowadziwykłady z historii najnowszej i politologii.W latach 1968-1973 pełnifunkcję dyrektora Centrum BadańRosyjskich Uniwersytetu Harvarda.Profesor Pipes należy do gronanajwybitniejszych na świecie znawcówhistorii Rosji XIX i XX wiekuoraz historii ZSRR. Jako historyk ipolitolog swoją wiedzą i doświadczeniemsłuży jako doradca prezydencki.Prezydent Ronald Reagan(1981-1989) często korzystał zjego doświadczenia i rad. Profesornie tylko czuł się dalej Polakiem,ale pamiętał również o swoich cieszyńskichkorzeniach. Pomoc dla„Solidarności” to również w dużejmierze jego zasługa. Mieszka wCambridge w stanie Massachusetts.W Polsce tytuł doktora honoriscausa przyznały mu uniwersytetyŚląski, Szczeciński i Warszawski.Zdjęcia: ox.plOdznaczono go również KrzyżemKomandorskim Orderu ZasługiRP. Od 1994 roku jest HonorowymObywatelem Miasta Cieszyna. Poopuszczeniu cieszyńskiego ratusza,prof. Pipes w księdze pamiątkowejnapisał: „Dziękuję serdecznie zazaszczyt. Będę sobie wysoko ceniłfakt, że jestem obywatelem honorowymCieszyna, gdzie urodziłemsię 70 lat temu”. Profesor nie unikatrudnych tematów. O zagładziewspomina, że był to koszmar. Dodziś nie czyta książek na ten temat,nie ogląda także filmów o tej tematyce,ale stale o tym myśli. Nie czujesię winny, że nie zginął, jak jego rówieśnicy.Zagłada Żydów dla niegoto największa katastrofa i tragediaw historii ludzkości. Profesor uważa,że były morderstwa na dużą skalę,ale nigdy współczesny człowieknie dokonywał ich z takim planowanymsadyzmem. Profesor uważadalej, że bez części żydowskiej,Polska, jej kultura, byłyby znacznieuboższe.Podczas uroczystości nadania honorowegodoktoratu na UniwersytecieŚląskim w Cieszynie, w swoimwykładzie, prof. Pipes podkreśliłtrwały związek z ziemią cieszyńską,z której się wywodzi i z którą nadalczuje się związany. Myślami stalewraca do wspomnień i do miastaswego dzieciństwa, miasta leżącegogdzieś w samym sercu Europy. Pomimopodeszłego już wieku, profesordalej podróżuje. Będąc w Cieszynie,profesor odwiedził dom, wktórym urodził się oraz cieszyńskiecmentarze żydowskie przy ulicyHażlaskiej. Ma w kraju wielu przyjaciółi znajomych. Końcem roku2000 państwo Pipes gościli w Wiśle.Byli zachwyceni urokami miastai krajobrazem beskidzkim. Wkronice rodzinnej profesor napisał:„Z podziękowaniem za utrzymaniepamięci o śląskich Żydach”.Na koniec cytat z Biblii, konkretniez Księgi Psalmów. Czytamy wniej między innymi: „Życie naszetrwa lat siedemdziesiąt, a gdy siłstanie, lat osiemdziesiąt, a to, co sięich chlubą wydaje, to tylko trud iznój, gdyż chyżo mijają, a my odlatujemy”.(ox.pl)REKLAMAWilgoć w domu,mokre piwnice?Pojawia się pleśń, grzybi nieprzyjemny zapach?Straszą wysokie kosztyogrzewania?Mamy dla Państwaskuteczne rozwiązanie!GL-320Wizyta rzeczoznawcy z dokładnąanalizą przyczyn zawilgoceniaoraz oferta cenowa – gratis!Stosujemy wyłącznie najlepszemateriały z gwarancją producenta– to gwarantowana jakość usługi!www.ajesucho.cze-mail: ajesucho@seznam.cztel.: 608 772 213GL-157Producent materiałów budowlanychdo posadzekprzemysłowychFORTEMIX(www.fortemix.cz)POSZUKUJEasystentki/asystentaw dziale administracjii ekspedycjize znajomościąjęzyka polskiego(w mowie i w piśmie)w celu poszerzenia swegodziału administracji.GL-211Osoby zainteresowaneprosimy o przesłanieswojego CV na adres:rekrutacja@fortemix.plGL-289Richard Pipes deklaruje przywiązanie do Śląska Cieszyńskiego.

sobota | 20 lipca 2013 INFORMATOR11ŻYCZENIAWSPOMNIENIACO W KINACHDziś, 20. 7. 2013, obchodzi swoje 80. urodziny nasza KochanaMamusia, Teściowa, Babcia i Prababciapani MARTA LASZTUWKOWAz Hawierzowa-Błędowic. Z tej okazji najserdeczniejszeżyczenia zdrowia, szczęścia, błogosławieństwa Bożegooraz wielu pogodnych dni na dalsze lata składa córka zrodziną.GL-399HAWIERZÓW – Centrum: Uniwersytetpotworny (20-22, godz.15.30); Agenci z zaświatów (20-22,godz. 17.45); Liberacja (20, 21, godz.18.00); Świat w płomieniach (20, 21,godz. 20.00); Dom snów (20, 21, godz.20.30); Klucz do Włoch (22, godz.18.00); Weekend z królem (22, godz.20.30); Iron Man 3 (22, godz. 20.00);KARWINA – Centrum: World warZ (20-22, godz. 17.30); Agenci z zaświatów(20, 21, godz. 20.00); Domsnów (22, godz. 20.00); CZ. CIE-SZYN – Central: Kung Fu Panda 2(20, 21, godz. 16.30); TRZYNIEC– Kosmos: Minionki rozbrajają (21,godz. 15.30); Stażyści (20, 21, godz.17.30); Agenci z zaświatów (20, 21,godz. 20.00); Klucz do Włoch (22,godz. 17.30, 20.00); BYSTRZYCA:Sky kapitan i świat jutra (20, godz.19.00); CIESZYN – Piast: Uniwersytetpotworny (20, 21, godz. 13.00;20-22, godz. 15.15); Jeździec znikąd(20-22, godz. 17.30, 20.15).CO NA ANTENIEPOLSKIE WIADOMOŚCI:W sercach i myślach naszych pozostaniesz na zawsze...W dniu 21 lipca 2013 obchodziłby swoje 90. urodzinyśp. WŁADYSŁAW BÖHMz Czeskiego Cieszyna. O chwilę wspomnień proszą żona,syn i córka wraz z rodzinami.AD-062Odszedłeś, lecz w sercach naszych pozostajesz.Dnia 20 lipca mija 5. rocznica śmierciśp. JANA POLAKAz Mistrzowic. Wspominają żona i synowie z rodzinami.GL-408Dnia 30. 4. 2013 obchodziłby 70. rocznicę urodzin naszKochanyśp. inż. JERZY SIKORAz Końskiej-Podlesia, zaś 22. 7. minie 7. rocznica Jegośmierci. Z szacunkiem i miłością wspominają żona i córkiz rodzinami.GL-380Dziękujemy za to, kim dla nas byłaś,za każdy dzień, który z nami byłaś.Dnia 21. 7. 2013 minie 3. rocznica, kiedy nas na zawszeopuściła nasza Kochanaśp. MAŁGORZATA STANKUSZz Olbrachcic. Z miłością i szacunkiem wspominająnajbliżsi.AD-061Dnia 22 lipca 2013 obchodziłby 90. urodziny nasz Kochanyśp. mgr EMIL SZTABLAz Czeskiego Cieszyna, zaś w kwietniu tego roku minęła6. rocznica Jego śmierci. Z miłością, szacunkiem i zwdzięczności wspominają żona i córka z rodziną, dziękującwszystkim, którzy zachowali Go w swej pamięci.GL-417ČT1 SM, piątek, wiadomości regionalneod godz. 18.00.POLSKIE AUDYCJE: po-pt: godz.19.05, so: godz. 17.30 Ostrawa 107,3MHz i Trzyniec 105,3 MHz.CO W TERENIEKARWINA-RAJ – MK PZKOzaprasza członków i sympatyków wniedzielę 28. 7. na Odpust św. Annydo Domu i ogrodu PZKO przy ul.Kubisza. Msze św. odbędą się w kaplicyśw. Anny o godz. 8.00 w j. pol. io godz. 10.00 w j. czeskim. Od godz.8.30 polecamy serca odpustowe,bufet domowy. Dania obiadowe odgodz. 12.00. W godz. popołudniowychod 14.00 będzie koncertować„Malá černá hudba” pod kier. M.Kupki.PTTS „BŚ” – Zaprasza 23. 7. nawycieczkę W 44: Mosty-Szańce –Megońki – Łomna. Odjazd pociąguz Cz. Cieszyna o godz. 7.19 doMostów k. Jabłonkowa. Autobusemz Mostów-gminy o godz. 8.18 doMostów-Szańce. Inf. 731 892 401.informuje, że są wolne miejsca nawycieczkę w Strážovské vrchy 27. 7.Informacje o wycieczce na http://NEKROLOGIW głębokim smutku pogrążeni zawiadamiamy wszystkich krewnych,przyjaciół i znajomych, że dnia 12. 7. 2013 zmarła po krótkiej chorobiew wieku 86 lat nasza Kochana Żona, Mama, Teściowa, Starka, Siostra,Szwagierka i Ciociaśp. ANNA BUBIKOWAz Olbrachcic. Pożegnanie ze Zmarłą odbyło się w ścisłym gronie rodzinnym.W smutku pogrążona rodzina.GL-407www.ptts-beskidslaski.cz/wp-content/uploads/2013/06/W18.pdflubtel.: 776 046 326.TOWARZYSTWO ROWE-ROWE „Olza” – Zaprasza kolarzyna wycieczkę W 66 dnia 27. 7. Zbiórkana dworcu w Mostach k. Jabłonkowao godz. 8.00. Pociąg z Karwinyo godz. 6.59, z Cz. Cieszyna o godz.7.19. Trasa średnio trudna, ok. 23km: Mosty k. Jabłonkowa – Szańce– Miloszowa – Herczawa – Trójstyk.Na mecie możliwość opiekania parówek– własny prowiant. Powrót indywidualny.Inf.: 723 293 299.ZG PZKO oraz TOWARZY-STWO NAUCZYCIELI POL-SKICH w RC – Informuje, że InstytutHistoryczny UniwersytetuWrocławskiego organizuje dla młodzieżyz polskich szkół w wieku 12-15 lat dwa obozy w Polsce. Pierwszyobóz w terminie 17. 8.-21. 8. 2013:4-dniowy pobyt we Wrocławiu dlagrupy 40 osób. Zakwaterowanie wcentrum Wrocławia, Chopper Hostel,ul. Kotlarska 42. Drugi obóz wterminie 21. 8.-30. 8. 2013: 7-dniowyobóz wędrowny po Dolnym Śląskudla grupy 23 osób. W tym obozieO, któż mi da spoczynek w Tobie?Zbawicielem moim Ty jesteś Panie.Umarłem, aby nie umrzeć,aby Twoją twarz zobaczyć.św. AugustynCicho i skromnie, tak jak żył, pogodzony z Bogiem,umarł w wieku 89 lat długoletni kościelny z Jabłonkowaśp. JÓZEF KUFAPogrzeb odbędzie się we wtorek dnia 23. 7. 2013o godz. 15.00 w kościele parafialnym w Jabłonkowie.Zasmucona rodzina.GL-414W głębokim smutku pogrążeni zawiadamiamy wszystkichkrewnych, przyjaciół i znajomych, że dnia 17. 7.2013 zmarła po ciężkiej chorobie w wieku 79 lat naszaKochanaśp. EVA LORENCOVÁz domu Kotajna. Ostatnie pożegnanie ze Zmarłą odbędziesię w ścisłym gronie rodzinnym. W smutku pogrążonarodzina.GL-416Poszełżech cichutko, bo mnie zawołali,nie dołech wóm ręki, bo nie było czasu.Żol mi was tu wszeckich, co żyjecie dali,i żol mi odchodzić od gróni i lasów.Pan mój i Bóg mój.Ojcze nasz.Z żalem w sercu zawiadamiamy, że dnia 18 lipca 2013przeszedł do wieczności w wieku 81 lat po dłuższeji ciężkiej chorobieśp. ALOJZY WACŁAWEKz Lesznej Dolnej nr 276 (rodak z Mostów k. Jabłonkowa).Pogrzeb Drogiego Zmarłego odbędzie się w czwartek 25 lipca 2013 ogodz. 14.30 z kościoła rzymskokatolickiego w Trzyńcu na miejscowycmentarz. W smutku pogrążeni najbliżsi.GL-413Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierciśp. MARIANA PILCHAz Gródku. Rodzicom Hani i Karolowi Pilchom wyrazy głębokiego współczuciaskładają koledzy z czasów studiów WSZG w Czeskim Cieszynie.RK-109będzie zwiedzanie połączone z naukąpolskiej historii. Do tego obozuposzukujemy chętnych opiekunów.Po uczestników przyjeżdża autokar.Więcej szczegółów, co do programui organizacji podamy w dalszychdniach. Zgłoszenia z danymi uczniai numerem obozu proszę przesyłać:d.barbara@centrum.cz, tel. 739 088077 do piątku 26. 7. Uczestnicy wpłacająopłatę manipulacyjną 200 kc nakonto: 19-5778320227/0100 z dopiskiem:imię i nazwisko uczestnika.OFERTYCZYSZCZENIE STUDNI, tel.:605 929 616. GL-361MALOWANIE DACHÓW, 120kc/m 2 , 3 x lakierowane, hydroizolacjapłaskich dachów. Balicki, Cz. Cieszyn,Tel. 732 383 700, 558 742 469.GL-365MALOWANIE DACHÓW blaszanych– jedna warstwa podkładu,dwie warstwy lakieru, ipowych wtrzech warstwach masy, blacharskichkomponentów. Cena od 120 kc m 2 .Kontakt: Probosz 734 486 799.GL-378PRODUKCJA BRAM pojazdo-GL-290Ogłoszenia do»Głosu Ludu«przyjmowane sąw dni powszednie:W redakcji „Głosu Ludu“ przyul. Komeńskiego 4, Czeski Cieszynw godz. 8.30-15.30, tel. 558 731 766e-mail: ogloszenia@glosludu.czW firmie Hudeczek Service,sp. z o.o. – Studio Graficzne,Czeski Cieszyn, ul. Strzelnicza 18(NA PARTERZE), codzienniew godz. od 8-16, tel. 558 711 027e-mail: ad.servis@hudeczek.cz.W Odd. Literatury PolskiejBiblioteki w Karwinie-Frysztacie(przy rynku) w po, wt: 9.00-12.30,13.00-17.00, czw: 13.00-17.00,pt: 9.00-12.30, 13.00-17.00,tel.: 596 312 477e-mail: knih-k1pl@rkka.czUWAGAOgłoszenia do „Kroniki rodzinnej”należy przysyłać bądź przynosićosobiście do redakcji do godz. 12.00dnia poprzedzającego wydanie gazety.W przypadku nekrologów czekamydo godz. 13.30, prosimy jednakwcześniej zgłosić telefoniczniefakt zamówienia ogłoszenia.Firmy budowlaneSWABUD (cz) i SWAKOŃ (pl)Docieplanie elewacji, remont fasadzabytkowych, podbitki (palubky),wymiana okien PCVremonty mieszkań i domów.Przyjmujemy zlecenia na 2013 r.także w systemie dotacji zacieplenieścian i wymiana okien w ramachnowego programu „Zelená úsporám”kontakt:kom. cz. 776 218 494, cz. 608 556 915,cz. 774 085 874,e-mail: jozefswakon@onet.plSzybka i fachowa realizacja zleceń.Cieszyn, Puńcowska 93www.swabud.czwych, skrzydłowych, furtek i opłoceń.Cena do uzgodnienia. Kontakt:Probosz 734 486 799. GL-378ANTYKI KUPIĘ – meble przedwojenne,obrazy, zegary, odznaczenia,srebra, militaria, stare zdjęcia,pocztówki i wiele innych, tel. 0048605 255 770. GL-379WYSTAWYGALERIA MIASTA TRZYŃCA,Rynek Wolności 526: do 15. 8. wystawaRomana Štětiny pt. „Nultá série”.Czynna: wt-pt: 10-17, so-nie: 14-17.KONGRES POLAKÓW, Komeńskiego4, Cz. Cieszyn: do 11. 9.wystawa pt. „Na harcerskich szlakach”.Czynna: po-pt: 8.00-15.00.MUZEUM ZIEMI CIESZYŃ-SKIEJ, SALA WYSTAW w Cz.Cieszynie, Praska 3/14: do 30. 8.wystawa pt. „Cechy a městská společnost16.-19. století”; stała ekspozycja„Obrazki z przeszłości ŚląskaCieszyńskiego”. Czynne: wt-pt:8.00-16.30.GL-009Przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury RC wydaje Kongres Polaków w RC, ul. Komeńskiego 4, 737 01 Czeski Cieszyn, IČO: 00535613, w wydawnictwie POL–PRESS, s.r.o. IČO: 26792575 •Adres redakcji: Redakcja „Głos Ludu”,ul. Ko meńskiego 4, Czeski Cieszyn 737 01 •Redaktor naczelny: Tomasz Wolff, wolff@glosludu.cz •Zastępca redaktora naczelnego, redaktor sportowy: Janusz Bittmar, bittmar@glosludu.cz •Redaktorzy terenowi: Jacek Sikora,sikoraj@glosludu.cz •Danuta Chlup, danuta.chlup@glosludu.cz •Witold Kożdoń, kozdon@glosludu.cz•Elżbieta Przyczko, przyczko@glosludu.cz •Doradca ds. reklamy: Beata Schönwald, beata.schonwald@glosludu.cz •Telefony: sekretariat/centrala 558 731 766, fax: 558 740 044, e-mail: info@glosludu.cz •www.glosludu.cz •Pismo wychodzi we wtorki, czwartki i soboty •Dostawę prenumeratorom prowadzi Česká pošta, s.p., odděleníperiodického tisku, Olšanská 38-9, 225 99 Praha 3. Zamówienia: www.periodik.cz, e-mail: postabo.prstc@cpost.cz•Reklamacje tel. 800 300 302 •Kolportaż: SmD, s.r.o.•Druk: Samab Brno Group, a.s. Brno •Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.Zastrzega sobie również prawo ich redagowania i skracania •Numer ewidencyjny Ministerstwa Kultury RC: MK ČR E 588, nr Indeksu 42501, ISSN 1212-4222.

12 SPORTsobota | 20 lipca 2013Szlifują siatkarską formęi poznają ZaolzieDziś w Bystrzycy odbędzie się memoriał siatkarski im. Franciszka Menšika, będący zwieńczeniemtrwającego od tygodnia II Międzynarodowego Mitingu Siatkarskiego, w którym biorą udział polscysiatkarze z Litwy oraz młode siatkarki z Wrocławia.– Wszystko odbywa się w ramachprzygotowań do Igrzysk Polonijnych– mówi Henryk Cieślar, wiceprezesds. sportowych PolskiegoTowarzystwa Turystyczno-Sportowego„Beskid Ślaski” w RepubliceCzeskiej. Dodaje, że na początkutygodnia Polacy z Litwy rozegralidwa sparingi z Groniem Bystrzycaw hali przy szkołach. – W pierwszympokonali Groń A 2:0, natomiastw drugim zwyciężyli GrońB 2:1. – Trzeba jednak zauważyć,że oba mecze były bardzo zacięte, apoziom drużyn zbliżony – podkreślaCieślarWe wtorek zespół z Litwy gościłna kortach w Ropicy, zwyciężającmiejscowy zespół 3:1. – Z kolei wpiątek wieczorem czeka nas sparingw Nydku, a w sobotę w Bystrzycyodbędzie się memoriał FranciszkaMenšíka. Zjadą tam nasze najsilniejszedrużyny siatkarskie, by walczyć opuchar przewodni. Początek imprezyo godz. 9 – mówił wczoraj naszej redakcjiCieślar.Pobyt na Zaolziu polskich siatarzyi siatkarek wsparł wrocławskioddział Stowarzyszenia „WspólnotaPolska”. Dzięki temu do Koszarzyskprzyjechało pięciu młodzieńców zPolacy z Litwy spędzali wolny czas w ośrodku „Pasieczki" grając rekreacyjnie w siatkówkę.Litwy i sześć dziewcząt z Wrocławia.Młodzież nie tylko trenowała,ale i poznawała region. Jej bazą byłzaś ośrodek „Pasieczki” w Koszarzyskach.– Na co dzień chodzimy po górach.Na Kozubowej było bardzofajnie. Macie przepiękne widoki, ajedzenie jest pyszne – chwaliła DominikaOborska, którą spotkaliśmyw „Pasieczkach”.Z kolei Julia Oborska tłumaczyła,że młode wrocławianki są uczennicamiSzkoły Podstawowej nr 63im. Anny Jasińskiej. – W siatkówceszkolimy się same i nie jesteśmySportowe potyczki przyciągały uwagę młodych fanek siatkówki.żadnymi wyczynowcami – śmiała się.– Ja jestem w Republice Czeskiejpo raz pierwszy i bardzo mi się tutajpodoba. Na przykład Milików jestprzepiękny – przekonywała.Goście z Litwy i Polski pod okiemZdjęcia: WITOLD KOŻDOŃprzewodnika PTTS „Beskid Śląski”zdobyli także Ostry i Kamienity. OdwiedziliŻwirkowisko w Cierlicku-Kościelcu, a w piątek, na zaproszeniepani konsul, Anny Olszewskiejwybrali się do Ostrawy, gdzie m.in.zjechali pod ziemię w kopalnianymmuzeum.– W Cierlicku przewodnik opowiedziałnam o tragicznej śmiercipolskich pilotów Żwirki i Wigury.Poznajemy więc polską historię wRepublice Czeskiej i bardzo nas tointeresuje, ponieważ Polacy na Litwiesą również mniejszością narodową– mówił Waldem Wołodko.– Ten sportowo-rekreacyjny obózjest bardzo dobrze zorganizowanyi miło spędzamy czas, ale przedewszystkim staramy się jak najwięcejtrenować i grać – dodał RobertLitwin, który w Republice Czeskiejgościł po raz pierwszy.Henryk Cieślar podkreślił, że ideą,jaka przyświeca organizacji siatkarskichmitingów na Zaolziu, jestwłaśnie integracja młodzieży poprzezsport. – Młodzi ludzie mająokazję poznać się, a my możemypokazać Polakom z innych państw,na przykład jakie mamy szkolnictwoi generalnie jak tutaj żyjemy. Dlategow przyszłości chciałbym zaprosićdo nas także drużyny z Białorusi iUkrainy – mówił Cieślar. (wik)ZESPÓŁ MFK OKD KARWINA W DRUGOLIGOWYM SEZONIE 2013/2014Fot. IVO DUDEK