material diskutimi për të arriturat, sfidat dhe rekomandimet në fushën ...
material diskutimi për të arriturat, sfidat dhe rekomandimet në fushën ... material diskutimi për të arriturat, sfidat dhe rekomandimet në fushën ...
Programet e doktoratës në Universitetin e Prishtinës pas fillimit të implementimit të Sistemit tëBolonjës, zgjatin 3 vite, respektivisht 6 semestra dhe janë të strukturuara dhe të përbëra ngaligjërata në vitin e parë (2 semestra, 35 kredite), përgatitja dhe prezantimi i temës së hulumtimit(semestri i 3 30 kredite), publikimi i së paku një punimi shkencor (semestri i 4, 30 kredite),hulumtimi (semestri i 5, 30 kredite), shkrimi i temës dhe mbrojtja publike (semestri i 6, 60kredite). Pra pjesa hulumtuese përfshinë rreth 60% të kohës së kandidatit ndërsa koha eligjëratave dhe studimit përfshinë 40%. Pjesa e ligjëratave dhe studimit përfshinë dy pjese:ligjëratat e përgjithshme për metodologjinë hulumtuese, shkathtësitë e shkrimit akademik,teknologjinë e informacionit në aspektin e hulumtimeve; dhe pjesa specifike e ligjëratave dhestudimeve profesionale. Përderisa kandidatët e doktoratës nuk kanë obligim të mësimdhënies,përveç nëse janë të punësuar si asistent në fakultetet përkatëse. 125 Pra në përgjithësi mund tëthuhet që programi i doktoraturës në Universitetin e Prishtinës është i rregulluar mirë dhe nëpërputhje me standardet evropiane dhe implementimi i duhur i saj garanton cilësi në aspektin eprojekteve shkencore dhe zhvillimin e shkencës dhe hulumtimit. Megjithatë sfidë mbetetimplementimi i duhur i programeve të doktoratës, përcaktimi dhe miratimi i temave prioritaretë përcaktuara me Strategjinë e UP-së dhe Strategjinë Kombëtare të Shkencës, sigurimi i cilësisësë kërkimit shkencor dhe financimin e programeve të doktoraturës.Ende nuk ka një sistem të regjistrimit të personave të cilët doktorojnë. Vlerësohet që rreth 90% etë doktoruarve punojnë në sektorin akademik apo hulumtues dhe rreth 5-10% punojnë nësektorin privat. Programet e doktoraturës nuk janë të lidhura mjaft me tregun e punës ose nukjanë në veçanti të hartuara në përputhje me nevojat e tregut. Nuk ka sistem të ndarjes sëpozitave të post-doktoratës, dhe si rezultat doktorët Kosovar aplikojnë jashtë Kosovës për këtëqëllim. Është raportuar që kërkesa për doktor shkence është e madhe në të gjithë sektorët dheniveli i papunësisë për doktorët e shkencës është pothuajse 0%. 126Bashkëpunimi ndërkombëtar/pjesëmarrja në programet e BE-sëNë aspektin e bashkëpunimit ndërkombëtar, MASHT-i në vitin 2008 ka themeluar QendrënKosovare për Bashkëpunim Ndërkombëtar në Arsimin e Lartë, Hulumtim dhe Teknologji meqëllim të promovimit dhe lehtësimit të bashkëpunimit, standardizimit, mobilitetit, tejkalimit tëbarrierave kulturore në komunikim dhe shkëmbim në fushën e arsimit të lartë në shkallëndërkombëtare, ngritjen e kapaciteteve hulumtuese, promovimin e programeve evropiane,etj. 127Në nëntor të vitit 2011 Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë e nxori vendimin mbiemërimin e Pikës Kombëtare të Kontaktit (PKK) për FP7, si Koordinator i PKK-së. Membështetje të MASHT Koordinatori i PKK-së është në përgatitje të themelimit të Sistemit tëPKK-së për Kosovë gjatë vitit 2012, për të emëruar edhe pika tjera të kontaktit në fusha tëveçanta tematike bazuar në fushat kyçe tematike të programit FP7 si dhe prioriteteve nacionale125 Ibid, f. 6-8126 Ibid, f. 8127 http://www.masht-gov.net/advCms/#id=1228
për kërkim dhe inovacion në Kosovë. Koordinatori i PKK-së deri më tani ka organizuar një seritë sesioneve informuese për komunitetin shkencor në Kosovë rreth informimit të tyre përmundësi të ndryshme të financimit të projekteve të tyre shkencore. Më shumë se 100 kërkues ehulumtues kanë marrë pjesë në 5 sesione të mbajtura deri më tani me tema rreth informimit tëpërgjithshëm për programin FP7, si dhe për skemat e veçanta të programit, si TIK-u, programi imobilitetit ‘Marie Curie’, skema e e-infrastrukturës, transportit ajror, aeronautikës, etj.Gjithashtu është mbajtur një Trajnim i Trajnerëve në prill 2012 me pjesëmarrje të rreth 10përfaqësuesve nga akademia, institutet kërkimore, institucioneve qeveritare, biznesit, dheshoqërisë civile, të cilët do të shërbejnë si multiplikatorë në transferin e njohurive dhepraktikave të fituara në këtë trajnim tek kolegët e tyre dhe më tutje. 128Kanë vazhduar përpjekjet për të përmirësuar dhe rritur pjesëmarrjen e komunitetit shkencor tëKosovës në Kornizën e Programit të BE-së për Kërkim Shkencor, FP7. Deri më tani janëdepozituar 24 aplikacione nga institutet dhe organizatat kërkimore nga Kosova, me shkallësuksesi prej 21%. 20 prej këtyre aplikacioneve bëjnë pjesë në fushën tematike të‘Bashkëpunimit’, nga të cilat 4 prej tyre (3 në fushën e TIK-ut dhe një në shkencat socioekonomikedhe humane) janë aprovuar për financim. Përveç kësaj, 4 aplikimet tjera i përkasinfushës tematike ‘Kapacitetet’ (me tri aplikime) dhe fushës tematike ‘Njerëzit‘ (me një aplikim),nga të cilat është financuar vetëm projekti i fushës ‘Njerëzit’. Po ashtu në vitin 2008 MASHT-i embështetur nga Qeveria Austriake themeloi Qendrën për Inovacione dhe Transfer tëTeknologjisë e cila është përgjegjëse për sigurimin e qeverisjes në bashkëpunim me të gjithainstitucionet kërkimore (publike dhe private) dhe të gjitha bizneset, industritë, kompanitë dheOJQ-të në Kosovë për eksport në fushat e kërkimit të shkencave të aplikuara si the ështëpërgjegjëse për nxitjen e inovacionit dhe transferin e teknologjisë për biznes dhe anasjelltas. 129Megjithatë pjesëmarrja e Kosovës në programet kërkimore të BE-se ende mbetet shumë e ulëtsidomos sa i përket pjesëmarrjes në Programin e BE-së për kërkime FP7. 130 Përqindja e suksesittë aplikimeve të suksesshme prej 21% në Programin FP7 është një indikatorë i qartë ikapaciteteve përthithëse të institucioneve kërkimore shkencore të Kosovës. Për më tepër duhettë vazhdojnë me intensitet të shtuar aktivitetet ndërgjegjësuese dhe informuese për programet eBE-së dhe procedurat aplikuese për programet specifike. Rëndësi shumë të madhe kanëçështjet strukturore, siç është për shembull krijimi i një procesi transparent sa i përket shpalljevepër aplikim dhe krijimi i standardeve të vlerësimit sikurse edhe transferi i menaxhimit tëkërkimit. Këto aspekte nuk janë të limituara vetëm për Programin Kornizë FP7 por edhe përprogramet e tjera si CEEPU, CIP, COST, etj. 131Dija absorbuese dhe kapacitetet teknologjike në Kosovë janë ndjeshëm të kufizuara, si nënumër, ashtu edhe në shtrirje dhe në cilësi. Arsye për këtë deficit është mungesa e financimit tëaktiviteteve kërkimore dhe të zhvillimit teknologjik për të paktën 20 vjetët e fundit. Pa njëfinancim të mjaftueshëm të KZhT, nuk mund të thuhet se kapacitetet absorbuese të mundshme128 Përgjigjet e Kosovës në Pyetësorin e Komisionit Evropian për Studimin e Fizibilitetit për Nënshkrimine Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit, Qershor 2012129 http://ëëë.masht-gov.net/advCms/#id=1319130 Raporti i Progresit i Komisionit Evropian 2011131 Shkenca dhe Teknologjia në Kosovë, Platforma për Kërkimet për Vendet e Ballkanit Perëndimor, 2008,f. 33.
- Page 4 and 5: 1. Politikat e BE-së dhe Kërkesat
- Page 6 and 7: 2. Korniza e politikave të Kosovë
- Page 8 and 9: 3. Struktura e Sistemit të Arsimit
- Page 10 and 11: fillor, 51.2 % janë meshkuj dhe 48
- Page 12 and 13: - Numër jo i mjaftueshëm për pë
- Page 14 and 15: Trajnimin e Mësimdhënësve pa shk
- Page 16 and 17: gjuhën, historinë dhe kulturën R
- Page 18 and 19: tepër shumica e klasave të shkoll
- Page 20 and 21: - Përmirësimi i mbledhjes së inf
- Page 22 and 23: të licencuara nga AKK-ja me mundë
- Page 24 and 25: - Sigurimi i një balanci më të m
- Page 26 and 27: Kombëtare njohja e mësimit parapr
- Page 28 and 29: impelementuar në 19 qendra të gra
- Page 30 and 31: - Të krijohet një mjedis afirmati
- Page 32 and 33: instrumenti kryesor për reformimin
- Page 34 and 35: arsimit. Numri i studentëve nga ko
- Page 36 and 37: implementim i metodave më moderne
- Page 38 and 39: 4.6. Kërkimi dhe shkencaShtyllë k
- Page 40 and 41: Shkenca dhe kërkimi në Kosovë or
- Page 42 and 43: Objektivat strategjike nuk janë p
- Page 46 and 47: në ekonomi dhe në komunitetin aka
- Page 48 and 49: drejtpërdrejt i obliguar të bëj
Programet e doktoratës në Universitetin e Prishtinës pas fillimit të implementimit të Sistemit tëBolonjës, zgjatin 3 vite, respektivisht 6 semestra <strong>dhe</strong> janë të strukturuara <strong>dhe</strong> të përbëra ngaligjërata në vitin e parë (2 semestra, 35 kredite), përgatitja <strong>dhe</strong> prezantimi i temës së hulumtimit(semestri i 3 30 kredite), publikimi i së paku një punimi shkencor (semestri i 4, 30 kredite),hulumtimi (semestri i 5, 30 kredite), shkrimi i temës <strong>dhe</strong> mbrojtja publike (semestri i 6, 60kredite). Pra pjesa hulumtuese përfshinë rreth 60% të kohës së kandidatit ndërsa koha eligjëratave <strong>dhe</strong> studimit përfshinë 40%. Pjesa e ligjëratave <strong>dhe</strong> studimit përfshinë dy pjese:ligjëratat e përgjithshme për metodologjinë hulumtuese, shkathtësitë e shkrimit akademik,teknologjinë e informacionit në aspektin e hulumtimeve; <strong>dhe</strong> pjesa specifike e ligjëratave <strong>dhe</strong>studimeve profesionale. Përderisa kandidatët e doktoratës nuk kanë obligim të mësimdhënies,përveç nëse janë të punësuar si asistent në fakultetet përkatëse. 125 Pra në përgjithësi mund tëthuhet që programi i doktoraturës në Universitetin e Prishtinës është i rregulluar mirë <strong>dhe</strong> nëpërputhje me standardet evropiane <strong>dhe</strong> implementimi i duhur i saj garanton cilësi në aspektin eprojekteve shkencore <strong>dhe</strong> zhvillimin e shkencës <strong>dhe</strong> hulumtimit. Megjithatë sfidë mbetetimplementimi i duhur i programeve të doktoratës, përcaktimi <strong>dhe</strong> miratimi i temave prioritaretë përcaktuara me Strategjinë e UP-së <strong>dhe</strong> Strategjinë Kombëtare të Shkencës, sigurimi i cilësisësë kërkimit shkencor <strong>dhe</strong> financimin e programeve të doktoraturës.Ende nuk ka një sistem të regjistrimit të personave të cilët doktorojnë. Vlerësohet që rreth 90% etë doktoruarve punojnë në sektorin akademik apo hulumtues <strong>dhe</strong> rreth 5-10% punojnë nësektorin privat. Programet e doktoraturës nuk janë të lidhura mjaft me tregun e punës ose nukjanë në veçanti të hartuara në përputhje me nevojat e tregut. Nuk ka sistem të ndarjes sëpozitave të post-doktoratës, <strong>dhe</strong> si rezultat doktorët Kosovar aplikojnë jashtë Kosovës për këtëqëllim. Është raportuar që kërkesa për doktor shkence është e ma<strong>dhe</strong> në të gjithë sektorët <strong>dhe</strong>niveli i papunësisë për doktorët e shkencës është pothuajse 0%. 126Bashkëpunimi ndërkombëtar/pjesëmarrja në programet e BE-sëNë aspektin e bashkëpunimit ndërkombëtar, MASHT-i në vitin 2008 ka themeluar QendrënKosovare për Bashkëpunim Ndërkombëtar në Arsimin e Lartë, Hulumtim <strong>dhe</strong> Teknologji meqëllim të promovimit <strong>dhe</strong> lehtësimit të bashkëpunimit, standardizimit, mobilitetit, tejkalimit tëbarrierave kulturore në komunikim <strong>dhe</strong> shkëmbim në fushën e arsimit të lartë në shkallëndërkombëtare, ngritjen e kapaciteteve hulumtuese, promovimin e programeve evropiane,etj. 127Në nëntor të vitit 2011 Ministria e Arsimit, Shkencës <strong>dhe</strong> Teknologjisë e nxori vendimin mbiemërimin e Pikës Kombëtare të Kontaktit (PKK) për FP7, si Koordinator i PKK-së. Membështetje të MASHT Koordinatori i PKK-së është në përgatitje të themelimit të Sistemit tëPKK-së për Kosovë gjatë vitit 2012, për të emëruar e<strong>dhe</strong> pika tjera të kontaktit në fusha tëveçanta tematike bazuar në fushat kyçe tematike të programit FP7 si <strong>dhe</strong> prioriteteve nacionale125 Ibid, f. 6-8126 Ibid, f. 8127 http://www.masht-gov.net/advCms/#id=1228
Change language